gebouw met verschillende ruimtes. In de entreehal is algemene informatie over VUmc te vinden. De hele bovenverdieping is gewijd

3

Wereldkeuken van start

4

Acute zorg een jaar later

8

De kunst van het ouder worden

13 september 2007 TR ACER IS HE T T WEE WEKELIJKSE MEDE WERKERSBL AD VAN VU MEDISCH CENTRUM – UITGAVE: DIENST COMMUNIC ATIE

Second Life, een virtuele wereld waarin spelers een tweede leven kunnen leiden, heeft sinds 11 september het MS Island VUmc. Het eiland is bedoeld voor mensen met multiple sclerose en hun partners, om ze te helpen bij het omgaan met deze ziekte. Het eiland is niet alleen een ontmoetingsplaats, maar ook een plaats waar voorlichting wordt gegeven.

Bij binnenkomst kan men op de agenda zien wat er te doen is en zijn er op vaste tijden mensen aanwezig in de MS-pub om bezoekers te woord te staan. Ook zijn er regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten, over wat MS is en hoe hier mee om te gaan. Doel is dat er een community ontstaat van vaste bezoekers. Op het eiland staat een groot

gebouw met verschillende ruimtes. In de entreehal is algemene informatie over VUmc te vinden. De hele bovenverdieping is gewijd aan MS. De MS-pub is bedoeld als ontmoetingsplek, bij MS-info worden mensen doorverwezen naar verschillende websites met informatie over MS, MS-life laat het leven zien van drie avatars met MS. In MS-college worden voorlich-

tingsbijeenkomsten georganiseerd. Het MS Island VUmc is een samenwerking tussen VU medisch centrum, VUmc MS centrum Amsterdam en drie nauw samenwerkende Nederlandse MS organisaties: Stichting MS Research, MS Vereniging Nederland en MSweb. Verder is ook de internationale MS federatie (MSIF) betrokken. De ABN-

NUMMER 19

AMRO heeft het MS Island VUmc mogelijk gemaakt door het beschikbaar stellen van het eiland in Second Life. Het MS Island werd officieel geopend door Reni de Boer, Miss Onbeperkt Nederland en MSpatiënte, en was op Second Life te volgen. Voor wie een bezoek aan het eiland wil brengen, kan zoeken op MS Island VUmc. ■ MK

Psychiatrie 7e divisie

Samenwerking met BuitenAmstel Geestgronden krijgt definitieve vorm ■ Edith Krab

Eind dit jaar beslissen de besturen van VUmc en Stichting BuitenAmstel Geestgronden (SBG) of deze laatste zich op 1 januari 2008 officieel aansluit bij VUmc. In eerste instantie nog als zelfstandige rechtspersoon , met een eigen raad van bestuur. De voorzitter van de raad van bestuur SBG treedt toe tot de raad van bestuur VUmc. Het hoofd van de afdeling psychiatrie VUmc komt in de raad van bestuur SBG. Vanaf 1 januari 2010 zal de divisie psychiatrie binnen VUmc een feit zijn. Uiteindelijk zal de samenwerking leiden tot een volledige fusie. Over het hoe en waarom van deze samenwerking vertelt Elmer Mulder, voorzitter raad van bestuur VUmc.

“De samenwerking met sbg is een logische stap”, aldus Mulder. “We werken al nauw samen met de Stichting BuitenAmstel. Daar zijn ook de VUmc hoogleraren psychiatrie Aart Jan Beekman, Anton van Balkom en Witte Hoogendijk werkzaam. Soma-

tische en psychiatrische zorg schuiven steeds meer naar elkaar toe. Patienten van VUmc hebben ook vaak psychiatrische klachten. Omgekeerd geldt hetzelfde: psychiatrisch patiënten hebben lichamelijke klachten die herstel in de weg staan. Door per 1 januari 2008 samen verder te gaan, verbeteren we de kwaliteit van zorg voor deze patiënten en boren we nieuwe zorgmogelijkheden aan.” Hij noemt als voorbeeld de zorg voor ouderen. Ouderenpsychiatrie, ouderengeneeskunde en het Alzheimercentrum van VUmc gaan nauw samenwerken in een centrum voor ouderengeneeskunde. Ook komt er een polikliniek psychiatrie binnen VUmc. Daarnaast geeft de samenwerking natuurlijk een impuls aan wetenschappelijk onderzoek zowel wat betreft onderzoeksonderwerp als grootte. En er komen meer mogelijkheden voor onderwijs en opleiding. “Met deze fusie versterken we als VUmc dus onze kerntaken patiëntenzorg, onderwijs en opleiding en daarmee krijgen we een betere positie in de regio. Tot slot zal de samenwerking ook moeten leiden tot efficiëntere en effectievere inzet van middelen

Fasering De samenwerking tussen sbg en VUmc zal in fases verlopen. Fase 1 – Tussen 1 januari 2008 en 1 januari 2010: – sbg blijft eigen rechtspersoon met eigen raad van bestuur (medewerkers sbg houden bestaande arbeidsvoorwaarden en pensioenregelingen); – ontwikkeling divisie psychiatrie binnen VUmc; – afdelingshoofd psychiatrie VUmc treedt toe tot raad van bestuur sbg (= divisiebestuur vii); – voorzitter raad van bestuur sbg treedt toe tot raad van bestuur VUmc.

bijvoorbeeld wat betreft hrm beleid.”

Eigen divisie De samenwerking sbg -VUmc kent drie fases en zal uiteindelijk leiden tot een volledige juridische fusie: sbg gaat volledig op in VUmc. Psychiatrie

Fase 2 – Vanaf 1 januari 2010: – sbg blijft eigen rechtspersoon (medewerkers sbg houden eigen arbeidsvoorwaarden en pensioenregelingen); – divisie psychiatrie binnen VUmc; – voorzitter raad van bestuur sbg trekt zich terug uit bestuur sbg, blijft lid raad van bestuur VUmc. Fase 3 – Als dat is afgerond volgt: – volledige fusie van sbg en VUmc met één raad van toezicht en één raad van bestuur (medewerkers sbg en VUmc hebben dezelfde arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling). vormt dan een eigen divisie binnen VUmc (divisie VII) en de raden van bestuur en toezicht zijn in elkaar geschoven. “Wanneer het zover zal zijn is nog niet duidelijk, er is nog een aantal hobbels te nemen”, aldus Mulder.

“Door de opdeling in fases houden we het fusieproces overzichtelijk. Niet alles kan en moet op korte termijn uitgewerkt en klaar zijn. We weten hoe de eindsituatie eruit ziet en daar werken we naartoe. Zo is de samenvoeging van De Geestgronden en ggz Buitenamstel, sinds de fusie van 1 januari dit jaar, volop gaande. Die integratie gaat vóór de integratie sbg-VUmc. Er gaan nu vijf werkgroepen aan de slag die bestaan uit medewerkers van sbg en VUmc. Zij maken projectplannen en rapporteren aan de stuurgroep.”

Consequenties Welke consequenties hebben deze plannen voor medewerkers? Mulder: “De gevolgen voor de 2.200 sbg medewerkers zullen groter zijn dan die voor VUmc. Op het moment van een volledige fusie zullen medewerkers sbg dezelfde arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling hebben als medewerkers van VUmc. Hoe dit er precies uit gaat zien is nu nog niet bekend. Dat zal in de komende jaren worden voorbereid.”

Vragen over brand 2 Wie, wat, waar, wanneer en hoe Een van de gevolgen van de brand is dat medewerkers precies willen weten hoe een en ander binnen VUmc is geregeld in het geval van een calamiteit. In de komende nummers van Tracer beantwoordt Jan Klous van de dienst arbo en milieu (AMD) de meest gestelde vragen.

? Horizontale evacuatie Waar moet je naartoe als er brand is of een andere calamiteit, waarbij afdelingen ontruimd moeten worden? Bij een brand is de stelregel: schuif horizontaal twee branddeuren op. Vrijwel in alle gevallen kan op dezelfde verdieping naar twee kanten worden uitgeweken. Een voorbeeld: stel ze 2C moet worden ontruimd. Patiënten kunnen dan zowel richting 2B of richting 2D worden

omdat tijdens zo’n calamiteit de liften niet mogen worden gebruikt in verband met mogelijke stroomuitval. Voor de ok’s, ic’s, sc’s en ccu zal horizontale evacuatie niet altijd mogelijk zijn, omdat die patiënten moeten worden opgevangen op een plaats waar de vereiste apparatuur aanwezig is. In dat geval vindt verticale evacuatie plaats in overleg met de ploegleider bedrijfshulpverlening (bhv). Hij weet exact welke liften kunnen

verplaatst. Elke branddeur (grijze deur met ramen) is 60 minuten lang brandwerend. Als er twee branddeuren worden gepasseerd, ontstaat er een veilige marge voor rook en verbrandingsgassen. Alle vloeren van de VUmc gebouwen hebben een brandwerendheid van 60 minuten. In alle gevallen geldt dat ramen naar buiten nooit onderdeel zijn van de vluchtroute. VUmc hanteert bij brand het principe van horizontale evacuatie,

Voorbereidingen tijdelijke OK’s van start Half september gaat de tuin achter de kliniek volledig op de schop. De contouren van het tijdelijke OKcomplex zijn al te herkennen, want de piketpaaltjes zijn inmiddels geplaatst. Op 24 september wordt begonnen met het heien. Er moeten bijna 300 palen de grond in, om de acht OK’s, de verkoeverkamer en verkleedruimtes te kunnen dragen.

6e jaargang, nummer 19 13 september 2007

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad vanVU medisch centrum. Oplage: 4.000. Tracer wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie. Het redactiestatuut vindt u op de intranetpagina’s vanTracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Marieke Cats, Henk Groenewegen, Lies Pelger,Tom Stoof, Riekie deVet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Marisca Butterman, Dave Doves, Ronald Gabel, Barbara de Graaff, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Ann van Putten, Maybrytt Stal en, Daniëlle van derWindt Fotografie Dienst communicatieVU Yvonne Compier, Peter Smith, Richelle van der Valk, PeterValckx Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland Redactiesecretariaat

dienst communicatieVU medisch centrum kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 e-mail: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Advertenties Adverteren inTracer is mogelijk. Neem voor meer informatie contact op met het redactiesecretariaat of kijk op de website. Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement opTracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen

Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, fax 0251-310405 E-mail: [email protected], www.aboland.nl Beëindigen abonnement: Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden. Volgende Tracer

De volgendeTracer verschijnt op donderdag 27 september. Deadline voor kopij is 19 september om 12.00 uur.

2

het ok-complex zo gemakkelijk mogelijk te maken zal er vanuit de lifthal op de begane grond een gang worden aangesloten. Begin november verwacht ze de eerste

containers. “In totaal gaat het om 45 units die een ruimte van zo’n 2400 vierkante meter gaan innemen. Nee, van de tuin blijft niet veel over, er zal geen gras meer zijn. We hebben één

concessie gedaan. Het rechthoekige ontwerp heeft aan een kant een inham. Dat is speciaal gedaan om een groepje bijzondere bomen te sparen.” “Het zijn zeker bijzondere bomen”,

Volgende keer: bhv-organisatie

onderstreept hortulanus Geralt Joren van de hortus botanicus. “Het gaat om Metasequoia glyptostroboides, oftewel watercypres. Het is eigenlijk een levend fossiel, want tot 1944 dacht men dat ze uitgestorven waren.” De boom werd per toeval door een boswachter ontdekt in centraal China. Door de politieke en economische omstandigheden kwamen er maar weinig exemplaren naar Europa. “Dat maakt deze bomen extra bijzonder, want bomen van deze leeftijd vind je bijna nergens.” De zaden zijn waarschijnlijk in 1947 verzameld en in 1948 gezaaid. Dat betekent dat ze volgend jaar de respectabele leeftijd van 60 jaar bereiken. Alle reden om ze te sparen dus. De containers komen opnieuw uit Duitsland en worden per aak naar Amsterdam verscheept. Ze zullen in twee konvooien arriveren. “We hebben voor elk konvooi drie dagen gereserveerd. Ik verwacht dat het behoorlijk wat overlast gaat geven in de stad. Ze moeten immers met vrachtwagens uit het westelijk havengebied komen. Bij de ok’s voor de dakopbouw ging het maar om 22 containers en dat zorgde al voor verkeersopstoppingen, dus nu zal dat zeker erger worden”, verwacht ze. ■ MK

Ranglijsten schetsen negatief beeld De ziekenhuisranglijsten die eind augustus verschenen, schetsen een negatief beeld van VUmc. In de Elsevierlijst eindigde VUmc onderaan, terwijl de organisatie in de ad top 100 van de 38e naar de 60e plaats terugviel. “We moeten zeker niet gedemotiveerd raken van de lijstjes, want daarvoor is de gebruikte methodologie te twijfelachtig”, reageerde Elmer Mulder. “Ander, goed en valide onderzoek bewijst het tegendeel. VUmc scoort zeer goed met zijn wetenschappelijk onderzoek, het patiënttevredenheidsonderzoek en het onderzoek naar veiligheid in ziekenhuizen.” Bij het Elsevieronderzoek wordt gebruik gemaakt van enquêtes. VUmc scoorde goed op het gebied van faciliteiten, onderzoek en opleiding, gemiddeld voor medisch functioneren en de kwaliteit van de specialis-

men, matig voor verpleegkundig functioneren en slecht voor personeel en organisatie, omgang met patiënt en samenwerking met verwijzers. “De noodzaak en urgentie om de relatie met verwijzers te verbeteren, was al duidelijk. We hebben hiervoor een aantal projecten lopen”, aldus Mulder. Het ad maakt voor haar onderzoek een keuze uit de prestatie-indicatoren zoals die voor de Inspectie voor Gezondheidszorg worden ingevuld en baseert zich verder op andere organisaties zoals Kind en Ziekenhuis. Omdat die keuze jaarlijks anders is, betekent stijgen of dalen op de lijst niet dat iets beter c.q. slechter wordt uitgevoerd. Bovendien zijn de verschillen tussen de ziekenhuizen erg klein; het beste umc scoorde slechts 3,7% hoger dan het slechtste. ■ MK

(ADVERTENTIE)

COMVO: PETER VALCKX

“Omdat het ok-complex op dezelfde hoogte moet liggen als de gang er naar toe, zal het ok-complex een meter of wat boven het niveau van het huidige grasveld worden geplaatst. Daar zie je overigens niets van, want dat wordt keurig dichtgemaakt”, aldus Monique de Loos, manager ontwerp & realisatie bij projectbureau huisvesting. Op de palen komt een stalen constructie om trillingen zoveel mogelijk te vermijden. “Zeker bij de ok’s oogheelkunde en neurochirurgie is dat erg belangrijk. Voor die ok wordt dan ook een extra zware staalconstructie aangebracht.” Om het transport van patiënten naar

worden gebruikt. Bij andere calamiteiten, bijvoorbeeld een ongeval met gevaarlijke stoffen, stroomuitval of een bommelding, bepaalt de aard, plaats en omvang van de calamiteit de manier van evacueren. Meer informatie in het Bedrijfsnoodplan Algemeen deel, versie 5.

Meandergebouw steeds leger Het Meandergebouw wordt steeds leger. Nu al is ruim 20% van de kamers vrijgemaakt en dat zal vanaf oktober snel toenemen. Voor de zomer van 2008 moet de laatste bewoner elders zijn ondergebracht. “Eind volgend jaar zal met de bouw van de Westflank worden begonnen, dat betekent dat we halverwege 2008 met het slopen van het Meandergebouw gaan starten”, legt Dave Doves van projectbureau huisvesting uit. “Dat houdt ook in dat we geen tijdelijke kantoorruimten in de Meander meer beschikbaar kunnen stellen. Tot nu toe konden afdelingen in geval van ruimtegebrek medewerkers tijdelijk hier onderbrengen, maar daar zijn we inmiddels mee gestopt. Natuurlijk geven we tot de sloop zo min mogelijk geld uit aan onderhoud.” Doves coördineert het leegmaken van het gebouw. “Cardiologie is net verhuisd naar de F-vleugel, het Clinical Trial Office van geneeskunde oncologie verhuist naar 3A, de staf van v&g

Tra ce r – 13 september 2007 – N i e u ws – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

naar de dakopbouw van de poli en diëtetiek naar 4A. Het zes kilometer lange archief van biza gaat eind dit jaar naar etage -2 in de F-vleugel. Voor de ipo- en fmt-medewerkers in de Meander moet nog een oplossing worden gevonden, net als voor de aannemers, zoals Wolters & Dros, Croon en Van Westen & Bakker, die ook van de Meander gebruik maken.” De ontwikkeling van de Westflank maakt het ook noodzakelijk dat het gassendepot verdwijnt. “Daar hebben we inmiddels een goed alternatief voor gevonden. Dit kan niet in een bestaande ruimte worden ondergebracht, omdat het voorzien moet zijn van een speciaal plofdak. In geval van een calamiteit moet dat dak gemakkelijk openspringen, zodat het gas kan ontsnappen zonder al te veel schade aan te richten. Tussen de poli en het nog te bouwen onderzoek en diagnostiekgebouw komt daarom een nieuw gassendepot.” ■ MK

Wereldkeuken van start

Iftar maaltijd onderstreept nieuwe koers Op 28 september om 19.36 uur vindt er iets bijzonders plaats in VU medisch centrum. Voor de eerste keer zal er op dat tijdstip een Iftar maaltijd worden geserveerd. Dat is de maaltijd die moslims ‘s avonds na het vasten gebruiken. Er is gekozen voor harissasoep, een gerecht dat in Noord-Afrikaanse landen echt bij de Ramadan hoort. Het wordt geserveerd met citroen, plat

Sadi Bilgiç, moslim geestelijk verzorger

Begin Ramadan – Op donderdag 13 september start de Ramadan, de negende maand in de islamitische kalender waarin tussen zonsopkomst en zonsondergang wordt gevast. De maand eindigt op 12 oktober, met de feestdag, id al fitr. Het vasten gedurende de maand Ramadan is verplicht voor alle moslims vanaf het begin van de puberteit. Een uitzondering geldt voor mensen voor wie het vasten een bedreiging vormt voor de gezondheid of vertragend werkt op herstel van een ziekte. Zij hoeven niet te vasten, hoewel het inhalen ervan indien mogelijk wordt aangemoedigd. Kinderen, bejaarden en vrouwen in het kraambed mogen niet vasten. Zwangeren, zogenden, zieken en reizigers hoéven

brood en dadels. “Moslimpatiënten mogen voor die dag hun familie uitnodigen. Een dag eerder zullen vrijwilligers bij hen langsgaan om te inventariseren op hoeveel gasten de keuken moet rekenen”, legt Sadi Bilgiç, moslim geestelijk verzorger, uit. Bilgiç werkt sinds een half jaar bij de dienst pastoraat en geestelijke verzorging. Daarnaast zit hij in de laatste fase van de masteropleiding geestelijke verzorging aan de VU. “Ik ben bezig met mijn scriptie over gespreksvoering.” De Iftar maaltijd is belangrijk binnen de moslimcultuur. “De Ramadan heeft ook een grote sociale betekenis; mensen voelen zich door het vasten meer dan anders met elkaar verbonden. Ze eten dan ook altijd met familie en vrienden. Dat patiënten dat nu ook binnen VUmc kunnen doen, is een belangrijke stap vooruit.” Ook medewerkers kunnen aan de Iftar maaltijd deelnemen. De soep wordt op hetzelfde tijdstip in het bedrijfsrestaurant geserveerd. Iedereen kan dus proeven hoe harissasoep smaakt. Het is de bedoeling dat er in de toekomst vaker buitenlandse gerechten op het menu komen. Het project heeft de naam wereldkeuken gekregen. “Vanaf oktober zal er een aantal keren per week een gerecht uit een niet-Europese keuken in het restaurant te vinden zijn. Tot groot enthousiasme van een aantal koks, die nu bezig zijn om gerechten uit hun eigen cultuur uit te proberen. Ze moeten natuurlijk wel geschikt zijn voor productie op grote schaal en de smaak mag niet al te exotisch zijn. Vanaf december kunnen dan ook de patiënten voor de wereldkeuken kiezen.” niet te vasten en mogen het later inhalen. Bij het voorschrijven van geneesmiddelen is het belangrijk rekening te houden met de Ramadan. Vastende moslims mogen geen middelen gebruiken die de maag of hersenen (denk aan pijnstillers) bereiken. Andere geneesmiddelen, zoals oog- en oordruppels, crèmes, zalven, zuurstof, mondspoeling, zetpil of orale sprays mogen wel worden toegediend. Zulke middelen verbreken het vasten immers niet. De islamitische gebedsruimte naast de kapel staat 24 uur per dag open, voor mannen en vrouwen, ook tijdens de Ramadan. Zowel patiënten, bezoekers als medewerkers zijn van harte welkom.

Kinderziekenhuis op televisie Vanaf 27 september start een nieuwe serie: Het Kinderziekenhuis. Deze dertiendelige serie is in zijn geheel opgenomen in VUmc. In iedere aflevering wordt een aantal kinderen gevolgd. Er zijn opnamen gemaakt op de kinderpoli, alle kinderafdelingen, de ok en verschillende diagnostische afdelingen. In aflevering 1 is onder andere een meisje te zien dat allergisch reageert op insuline, consulten op de kinderlongpoli en een operatieve ingreep door de kinderuroloog. Het kinderziekenhuis is dertien weken lang te zien, iedere donderdagavond om 19.30 uur bij de avro op Ned. 1. ■ MBo

■ Jacco Veldhuyzen

Een groep van negen VUmc geneeskundestudenten nam in de laatste week van augustus deel aan het amee congres in het Noorse Trondheim. Gehuld in herkenbare blauwe VUmc vesten vervulden zij een prominente rol tijdens dit internationale congres over de ontwikkeling van medisch onderwijs. De studenten presenteerden hun eigen onderzoek middels posters en presentaties, organiseerden workshops en fungeerden als discussieleider in diverse sessies. VUmc staat daarmee stevig op de kaart in medisch onderwijsland. “Twee jaar geleden organiseerde VUmc dit congres in Amsterdam. Voor het eerst werd daar een grote groep VUmc studenten als vrijwilliger bij betrokken. Nu, twee jaar later, zie je

dat die studenten zelf deelnemen aan dit congres om hun eigen onderzoek te presenteren”, aldus geneeskundestudent Paul de Roos, destijds zelf betrokken bij de organisatie van het amee congres in Amsterdam. “Het is fantastisch om te zien dat VUmc studenten nu zelf meewerken aan de ontwikkeling van medisch onderwijs via dit congres. Ook andere vakgebieden zouden kunnen profiteren van het enthousiasme van studenten door ze actief te betrekken bij congressen.” Naar aanleiding van dit amee congres zal midden oktober een symposium worden georganiseerd in samenwerking met het Onderwijsinstituut. Hier zullen de studenten hun ervaringen presenteren en de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van medisch onderwijs bespreken. Binnenkort volgt hier meer informatie over.

Column

Heien voor nieuw ACTA-gebouw Vanaf half september worden er in ongeveer twee maanden tijd 500 palen in de grond geheid op het terrein naast het polikliniekgebouw. Ze zijn bestemd voor het nieuwe pand van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (acta) dat daar wordt gebouwd. De werkzaamheden zullen gedurende doordeweekse dagen plaatsvinden tussen 7.00 en 16.00 uur en kunnen geluidsoverlast veroorzaken. Natuurlijk wordt al het mogelijke gedaan om deze overlast zoveel mogelijk te beperken. De bouwactiviteiten voor zowel acta als het nog te bouwen onderzoek & diagnostiekgebouw van VUmc duren tot juli 2012. Meer informatie over deze werkzaamheden: projectbureau huisvesting, tst. 44277. ■ ML

Studenten ontwikkelen onderwijs in Noorwegen

Ouder worden ■ Armand Girbes

Meerjarenbeleidsplan in brochure samengevat Er is een brochure verschenen waarin het meerjarenbeleidsplan 2008-2012 helder is samengevat. Het boekje ‘Kennis maakt ons beter’ geeft in 16 pagina’s weer waar we de komende jaren accenten leggen en waarop de verdere beleidsvorming zich richt. Dit beleid is mede gebaseerd op een internetdiscussie en een beleidsconferentie, waaraan honderden VUmcmedewerkers en tientallen externe relaties hebben meegedaan. De brochure is verkrijgbaar bij dienst communicatie, tst 44344, [email protected].

Benoemingen Met ingang van 1 oktober is dr. H.E. van der Horst benoemd tot kernhoogleraar van huisartsengeneeskunde. Dr. A.J.C. Horrevoets is met ingang van 1 december benoemd tot strategisch hoogleraar binnen de afdeling moleculaire celbiologie, met als leeropdracht biochemie en moleculaire celbiologie.

‘Ouder worden’ is een wat dubbelzinnige uitdrukking in het Nederlands. Toen ik las dat er een heel symposium gewijd zou worden aan ouder worden, dacht ik in eerste instantie dat het wel gesponsord zou worden door luierfabrikanten en makers van babyvoeding. Maar het symposium gaat niet over ouder in de zin van vader of moeder worden, maar over ouder worden, een hogere leeftijd halen. Hoe het Nederlands je weer eens op het verkeerde spoor kan zetten. Eigenlijk wil natuurlijk bijna iedereen ouder worden, want dat is namelijk wat er gebeurt als je langer leeft. En vrijwel iedereen wil langer leven. Ouder worden gaat over leven en is verder leven. En overleven is één van de meest basale instincten die we hebben. Maar vreemd genoeg is onze westerse cultuur zó dat we wel ouder willen worden, maar niet willen zijn. Is ouder de vergrotende trap van oud? Ouder is dus ‘meer oud’. Maar ook als je jong bent wordt je steeds ouder. Oud heeft een rare bijklank. ‘Hé, oudje’ is niet een compliment, terwijl ‘jong ding’ dat wel is. Tenminste voor fallocraten. ‘Jongtje’ bestaat vreemd genoeg niet in het Nederlands. Jong zijn, dat is de mode. En wat zeggen mensen die een mediator goeroe hebben ingehuurd om hun conflicten te beëindigen zodra ze iets

Tra c e r – 13 september 2007 – N i e u ws – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

onaangenaams horen of zien: ‘dat is oud gedrag’. En met oud gedrag bedoelen ze ‘verkeerd gedrag’. Mensen worden oud, wijn wordt niet oud, maar rijpt. Mode wordt niet oud, maar veroudert. En we spreken over belegen kaas en bejaarde mensen. Rare taal, dat Nederlands. In het Frans is ouder worden ‘vieillir’ – te vertalen met ‘ouderen’ – of ‘prendre de l’age’ – te vertalen met leeftijd (toe)nemen – of ‘avancer dans les années’ – voortgaan in de jaren. Om het ouder worden tegen te gaan kun je verjongingscrème gebruiken. Dat is natuurlijk raar want je kunt niet jonger worden, maar wel proberen iets te doen tegen het snel ouder worden. Engelsen hebben het dan ook over ‘antiaging’, ‘contre le vieillissement’ in het Frans. Klinkt mij logischer in de oren. Met verjongingscrème kun je wellicht mooier oud worden. Nu heb ik zelf niet zozeer het gevoel dat ik ouder word, al neemt mijn leeftijd wel toe. Soms denk ik nog wel eens terug aan het eerste moment dat ik me realiseerde dat ik er wel ouder uitzag. Het was tijdens de examens van de geneeskunde studenten en ik was ‘ingehuurd’ om te surveilleren. Toen ik de ingang naderde van de hal zag ik een alleraardigste studente staan en keek haar vriendelijk aan. Ze deed de deur voor me open en zei veelbetekenend: gaat U maar naar binnen, MENEER... Meer over ‘ouder worden’ in het VUmc symposium ‘Literatuur en geneeskunde’, op initiatief van Arko Oderwald op 19 september in de Amstelzaal van VUmc. 3

ACUTE Afspraken over acute zorg in de regio

De patiënt zo snel mogelijk op de juiste plaats ■ Annemarie van den Hoven

E

en voorbeeld van effectieve en efficiënte acute zorg in de regio. Momenteel maken ziekenhuizen en ambulancezorg hier afspraken over. Het doel: ervoor zorgen dat de patiënt zo snel mogelijk op de meest geschikte plaats wordt geholpen. De afspraken worden per regio gemaakt, aan de hand van een landelijk vastgesteld format.

Voordelen Danielle Bonink, directeur van het traumacentrum NoordwestNederland, coördineert de inbreng van VUmc in de regio Noordwest-Nederland. “Voor traumapatiënten zijn dit soort afspraken er al. De praktijk leert dat het voor alle partijen voordelen oplevert: ziekenhuizen

kunnen hun expertise toepassen en de patiënt krijgt meteen de juiste behandeling. De situatie waarin je iemand in het ziekenhuis stabiliseert en vervolgens doorverwijst, zal steeds minder voorkomen. Uiteraard zijn er nu ook al goede afspraken tussen artsen en zorginstellingen; die worden geformaliseerd en waar mogelijk uitgebreid.” In eerste instantie worden er afspraken gemaakt voor de acute zorg aan vijf soorten patiënten:

‘De situatie waarin je een patiënt in het ziekenhuis stabiliseert en vervolgens doorverwijst, zal steeds minder voorkomen’

patiënten met pijn op de borst met mogelijk cardiale oorzaak, patiënten met een herseninfarct (cva), patiënten met een verdenking acuut heuptrauma, patiënten die acuut psychiatrische hulp nodig hebben en moeder en kind die acuut verloskundige en intensieve zorg nodig hebben. In een later stadium zullen er ook voor andere patiëntgroepen afspraken worden gemaakt.

Meetweek De activiteiten worden gecoördineerd door een stuurgroep, waarin vertegenwoordigers van de verschillende instellingen zitting

hebben. In aparte werkgroepen met deskundigen worden afspraken voorbereid. Bonink: “Zo is er een werkgroep met vertegenwoordigers van alle artsen van de ziekenhuizen en medisch managers ambulancezorg in de regio. Deze staat onder leiding van professor Rauwerda, hoofd van de afdeling heelkunde van VUmc. De werkgroep inventariseert de bestaande netwerkafspraken voor de vijf soorten patiënten en vult deze zo nodig aan.” Een andere werkgroep richt zich op de capaciteit van de verschillende ziekenhuizen en de ambulancezorg en organiseert de laatste week van september een meetweek acute zorg. “In alle ziekenhuizen en bij de ambulancezorg worden dan de acute zorgvraag en het aanbod gemeten. Want alleen als je dat in kaart hebt, kun je bepalen wat ze aankunnen.” Bonink verwacht dat de afspraken eind van dit jaar gemaakt zullen zijn. Deze worden dan, samen met de afspraken van de andere regio’s, gebundeld en gepresenteerd aan het ministerie van vws. “Het ministerie kan dan beoordelen of er, om te beginnen voor deze vijf patiëntengroepen en de betrokken partijen, sluitende ketenafspraken zijn gemaakt.”

Sinds 1 januari 2006 is de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) van kracht. Voor de acute zorg heeft het ministerie van VWS gekozen voor een aanpak waarbij instellingen onderling afspraken maken. Voorwaarde is dat de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg behouden blijven.

COM VU: ANNE MARIE TROVATO

Plotseling heeft u hevige pijn op de borst. Uw huisgenoot belt 112 en de meldkamer ambulancezorg stuurt direct een ambulance naar u toe. De ambulancezorgverlener maakt een hartfilmpje en stuurt dit, digitaal of per fax, naar de cardioloog van een van de regionale interventiecentra. Binnen tien minuten krijgt hij uitsluitsel: u moet gedotterd worden. De ambulance brengt u direct naar het dichtstbijzijnde interventiecentrum dat deze behandeling aanbiedt.

De juiste patiënt op de juiste plek

Stuurgroep acute zorg bestaat een jaar ■ Ellen Kleverlaan

Het ministerie van VWS wil dat acute zorg in de regio’s goed is geregeld. VUmc heeft als academisch ziekenhuis een regisserende rol in deze regio. Een stuurgroep acute zorg onder voorzitterschap van Jean Savelkoul, vicevoorzitter van de raad van bestuur van VUmc, is sinds een jaar in functie. Tijd om stil te staan bij de stand van zaken en de uitdagingen die er liggen.

A

cute zorg is alle zorg waarvoor niet van te voren een afspraak is gemaakt. Naast de patiënten die op de spoedeisende hulp binnenkomen, betreft het patiënten van cardiologie of patiënten die via verloskundigen of de psychiatrie met spoed zijn doorverwezen. Acute zorg kent zowel intern als extern de nodige uitdagingen, vertelt Savelkoul. “Het in huis soepel laten verlopen van de patiëntenstroom met acute-zorgbehoefte en het afstemmen van de capaciteit op onze afdelingen is uiterst belangrijk. Maar ook hoe we deze patiënten regionaal opvangen opdat de capaciteit in ieder ziekenhuis optimaal wordt benut.” VU medisch centrum werkt samen met zo’n tien ziekenhuizen in de regio. Een spannende regio, zegt Savelkoul, omdat er naast VUmc nog een academisch ziekenhuis is, het amc. “Het is dus noodzakelijk dat wij nauw samenwerken. Primair gaat een patiënt naar het academisch zie4

kenhuis waarbij het organisatorisch is ingedeeld, maar theoretisch dient hij in beide terecht te kunnen.”

Ramp Het ministerie wil dat acute zorg goed is georganiseerd. Dat is neergelegd in het plan ziekenhuizen in rampomstandigheden (zirop). Bij een eventuele ramp moeten ziekenhuizen de stroom patiënten optimaal kunnen verwerken. Om opschaling naar een rampscenario mogelijk te maken, dient de acute zorg onder normale omstandigheden goed geregeld te zijn. Het ministerie heeft daarom aan de Landelijke Vereniging van Traumacentra (lvtc) gevraagd om in iedere regio een inventarisatie te laten maken hoe op dit moment de acute zorg is georganiseerd. Savelkoul: “Daarom ressorteren onder de stuurgroep drie werkgroepen die acute zorg in onze regio in kaart hebben gebracht. In september vindt een meetweek plaats, zowel in de VUmc- als amc-regio. Een soort nulmeting, zodat duidelijk is waar we staan.” Hierna begint het oto-traject, licht Savelkoul toe. “Dat staat voor Opleiden, Trainen en Oefenen. vws kijkt momenteel of er geld beschikbaar is. Het is natuurlijk heel belangrijk dat we in de praktijk oefenen. Zeker met het oog op een eventuele ramp.” In de toekomst zal de Inspecteur voor de Gezondheidszorg controleren of de acute zorg ook loopt zoals gepland. Juiste plek Maar voorbereid zijn op een ramp is

Tra ce r – 1 3 s e p t e m b e r 2 0 0 7 – N i e u ws – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

niet de enige reden om acute zorg goed te regelen. Sowieso moeten ziekenhuizen goed kunnen samenwerken, zodat patiënten terechtkomen waar zij het beste kunnen worden behandeld. Dat vereist nogal wat afstemming, vertelt Savelkoul. Hij heeft een duidelijke visie op hoe de ideale situatie eruit ziet. “Het is niet goed om in ieder ziekenhuis alle behandelingen te willen doen. Daar waar de kennis en kunde zijn op een bepaald gebied, daar moeten we ons concentreren op die behandeling. De juiste patiënt op de juiste plek dient ons streven te zijn. Het zal onder meer betekenen dat we in VUmc de zwaardere patiënten zullen behandelen. Daarom zijn we immers een academisch ziekenhuis.”

Acute-hulparts VU medisch centrum gaat starten met een opleiding tot acute-hulparts. Dat is nu nog geen erkend specialisme. Deze arts wordt een specialist die op de eerste hulp de methode en de hulpverlening inschat en start. De opleiding heeft een beperkte omvang en duur. Het is niet de enige ontwikkeling rondom acute zorg. Savelkoul: “Acute zorg leeft zeer bij de onderscheidende specialismen. Op verschillende vlakken zijn overleggen gestart. Als we over een jaar wederom de balans opmaken, hebben we van verschillende aandoeningen de acute-zorglijn optimaal.”

E

Servicepagina’s Vacatures VU medisch centrum

De volledige vacatures zijn in te zien op intranet, op de startpagina onder‘vacatures’ en te verkrijgen bij het loopbaancentrum in de polikliniek. Vacatures van 5 september t/m 11 september. Uiterlijke reactiedatum vacatures: 24 september

Onderzoeker in opleiding D6.2007.00057 afdeling/ dienst EMGO, divisie VI werktijd 36 uur per week salarisschaal OIO 0 inlichtingen dr. C. Hertogh, email: [email protected], tst. 49686

Vakdocent anatomie D6.2007.00058 afdeling/ dienst Amstel Academie, divisie VI werktijd 24 uur per week salarisschaal 10 inlichtingen H. Timmerman, hoofd paramedische opleidingen, email: [email protected], tst. 44241 Wetenschappelijk docent D6.2007.00059 afdeling/ dienst huisartsgeneeskunde, divisie VI werktijd 36 uur per week salarisschaal 10 inlichtingen dr. H. de Vries, email: [email protected], tst. 48245 Medewerker medisch administratief D1.2007.00046 afdeling/ dienst pze maag-, darm- en leverziekten, divisie I werktijd 36 uur per week salarisschaal 5 inlichtingen mw. T. van der Meulen, hoofd zorgeenheid, email: [email protected], tst. 40642

Medisch nucleair werker D1.2007.00047 afdeling/ dienst nucleaire geneeskunde & pet research, divisie I werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen T. de Vries, sectie hoofd mnw’s, tst. 44331, tracer *98 6665

Secretaresse D2.2007.00050 afdeling/ dienst anatomie & neurowetenschappen en psychiatrie, divisie II werktijd 18 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen mw. M. Lam, email: [email protected], tst. 48040

Onderzoeksassistent/research nurse m/v D4.2007.00063 afdeling/ dienst anesthesiologie, divisie IV werktijd 36 uur per week salarisschaal 9A inlichtingen Dr. R.S.G.M. Perez, email: [email protected], tst. 44438

Research analist D1.2007.00048 afdeling/ dienst geneeskundige oncologie, divisie I werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 of 8 inlichtingen mw. Dr. C.R. Jiminez, email: [email protected], tst. 42340

Assistent zorgeenheid D4.2007.00060 afdeling/ dienst verpleegeenheid heelkunde oncologie, divisie IV werktijd 30 uur per week salarisschaal 4 inlichtingen Mw. M. Ouwens, email: [email protected], tst. 40821, tracer *98 6924

Secretaresse D3.2007.00047 afdeling/ dienst medische genoomanalyse, divisie III werktijd 18 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen mw. D. Blocq, email: [email protected], tst. 44835

Verpleegkundige D4.2007.00061 afdeling/ dienst verpleegeenheid traumatologie/plastische chirurgie, divisie IV werktijd 32-36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen Mw. M. Ouwens, hoofd zorgeenheid, email: [email protected], tst. 020 444 0821, tracer *98 924

Medewerker medische administratie D3.2007.00048 afdeling/ dienst kinderafdeling 9b, divisie 3 werktijd 24 uur per week salarisschaal 5 inlichtingen P.M. Mooij, Hoofd zorgeenheid Kinderafdeling 9C, en b a.i., email: [email protected], tst. 43064, tracer *98 6938

Medewerker personeelsadministratie D3.2007.00049 afdeling/ dienst divisiebureau III, divisie III werktijd 24-36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen mw. M. Tongelet, email: [email protected], tst. 44949 Vacatures van 29 augustus t/m 4 september. Uiterlijke reactiedatum vacatures: 17 september Assistent polikliniek D5.2007.00061 afdeling/ dienst radiotherapie, divisie V werktijd 18 uur per week salarisschaal 5 inlichtingen Drs. S. Esveld, teamleider administratie radiotherapie, email: [email protected], tst. 40436

Technicus support radiologische & nucleair geneeskundige apparatuur (r&n) D5.2007.00106 afdeling/ dienst fysica en medische technologie (FMT), divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen J.W. de Ridder, groepsleider supportgroep R&N, email: tst. 40444

Secretaresse D7.2007.00059 afdeling/ dienst stafdienst p&o werktijd 24 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen Mw. J. Sprik, hoofd secretariaat, email: [email protected], tst. 42717 Medisch typiste artsenverslagen D1.2007.00045 afdeling/ dienst inwendige geneeskunde, divisie I werktijd 16-32 uur per week salarisschaal 4 inlichtingen Mw. J. Stolker, email: [email protected], tst. 44895, tracer *98 6509

Agenda De rubriek agenda staat ook op intranet onder de rubriek ‘nieuws en agenda’. Deze site wordt tweewekelijks herzien. De eerste plaatsing in Tracer wordt gemarkeerd met een *. Promoties vrijdag 14 september – aula 13.45 uur G.A. Schreuders ‘Problem Solving Treatment provided by nurses for patients with mental health problems in general practice’ promotor: prof.dr. W.A.B. Stalman, copromotoren: dr. P.C. van Oppen, dr. H.W.J. van Marwijk woensdag 19 september – aula 10.45 uur A.P. Jellema ‘Radiation-induced xerostomia in head and neck cancer patients’ promotoren: prof.dr. J.A. Langendijk, prof.dr. B.J. Slotman donderdag 20 september – aula 10.45 uur I.S. Ludwig ‘C-type lectins L-SIGN and DC-SIGN. Functions in infection and homeostatis’ promotor: prof.dr. Y. van Kooyk, copromotor: dr. T.B.H. Geijtenbeek vrijdag 21 september – aula 10.45 uur M. Hemelaar ‘Transdermal and intranasal postmenopausal hormone therapy. Effects on markers of cardiovascular risk’ promotor: prof.dr. P. Kenemans, copromotor: dr. M.J. van der Mooren vrijdag 28 september – aula 10.45 uur H.A.H. Winters ‘Vascularized bone of the fibula and iliac crest: a single surgeon’s experience of more than 10 years’ promotor: prof.dr. M.J.P.F. Ritt vrijdag 28 september – aula 13.45 uur M.E.A. Borm ‘Inflammatory Intestinal Disorders’ promotoren: prof.dr. G. Kraal, prof.dr. C.J.J. Mulder, copromotor: dr. G. Bouma *dinsdag 2 oktober – aula 13.45 uur L.C. Paessens ‘Hematopoietic antigen presenting cells in the human thymic cortex. Evidence for a role in selection and removal of apoptotic thymocytes’ promotor: prof.dr. Y. van Kooyk *woensdag 3 oktober – aula 10.45 uur T.P. Ettema‘The construction of a dementia-specific Quality of Life instrument rated by professional caregivers in residential settings: the QUALIDEM’ promotoren: prof.dr. M.W. Ribbe, prof.dr. G.J. Mellenbergh, copromotoren: dr. R.M. Dröes, dr. J. de Lange

Tra c e r – 1 3 s e p t e m b e r 2 0 0 7

*woensdag 3 oktober – aula 13.45 uur S. Holverda ‘Cardiac function and pulmonary hemodynamics during exercise in COPD’ promotor: prof.dr. P.E. Postmus, copromotor: dr. A. VonkNoordegraaf *woensdag 3 oktober – aula 15.45 uur O.H. Temmink ‘Role of thymidine phosphorylase/platelet-derived endothelial cell growth factor inhibition in the cytoxicity of fluoropyrimidines’ promotor: prof.dr. G.J. Peters, copromotor: dr. M. Fukushima *donderdag 4 oktober – aula 13.45 uur O.P.P. Temmerman ‘A comparison of radiographic and scintigraphic techniques to assess aseptic loosening of a total hip prosthesis’ promotor: prof.dr. G.J.J. Teule, copromotoren: dr. I.C. Heyligers, dr. P.G.H.M. Raijmakers *donderdag 4 oktober – aula 15.45 uur R.P.H. Peters ‘Innovations in the diagnosis of bloodstream infection. A bench-bedside interaction’ promotoren: prof.dr. C.M.J.E. Vandenbroucke-Grauls, prof.dr. S.A. Danner, copromotoren: dr. M.A. van Agtmael, prof.dr. P.H.M. Savelkoul *vrijdag 5 oktober – aula 10.45 uur V. de Groot ‘Outcome Measurement and Functional Prognosis in early Multiple Sclerosis’ promotoren: prof.dr. L.M. Bouter, prof.dr. G.J. Lankhorst, prof.dr. C.H. Polman, copromotor: dr. H. Beckerman *maandag 8 oktober – aula 13.45 uur A.P.D. Jansen ‘Effectiveness of case management among older adults with dementia symptoms and their informal caregivers’ promotoren: prof.dr. W.A.B. Stalman, prof.dr. F.G. Schellevis, copromotoren: dr. H.P.J. van Hout, dr. H.W.J. van Marwijk *vrijdag 12 oktober – aula 10.45 uur B.M.W. Diederen ‘New Approaches to the Laboratory Diagnosis of Legionnaires’ Disease’ promotoren: prof.dr. J.A.J.W. Kluytmans, prof.dr. C.M.J.E. Vandenbroucke-Grauls, copromotor: dr. M.F. Peeters *vrijdag 12 oktober – aula 13.45 uur A. Baars ‘Active specific immunotherapy for solid tumors’ promotoren: prof.dr. H.M. Pinedo, prof.dr. R.J. Scheper, copromotoren: dr. A.J.M. van den Eertwegh, dr. T.D. de Gruijl

*maandag 15 oktober – auditorium 13.45 uur A.M.G. Versteilen ‘Cellular mechanisms of acute renal failure in rats’ promotoren: prof.dr. A.B.J. Groeneveld, prof.dr. G.J. Tangelder, copromotoren: dr. P. Sipkema, dr. R.J.P. Musters *vrijdag 19 oktober Dies Natalis Herdenking van de 127ste stichtingsdag Vrije Universiteit *dinsdag 23 oktober – aula 15.45 uur R.J. Derksen ‘The SEN concept; a novel strategy for resolving Emergency Department crowding. Specialized Emergency Nurses (SEN) treating ankle and foot injuries’ promotor: prof.dr. G.N. Jukema, copromotor: dr. F.C. Bakker *vrijdag 26 oktober – aula 13.45 uur A.P. Lont ‘Refinements in the etiology and management of penile squamous cell carcinoma’ promotor: prof.dr. S. Horenblas *maandag 29 oktober – aula 13.45 uur M.J. Westerman ‘The struggle behind’ promotor: prof.dr. G. van der Wal, copromotoren: dr. A. Hak, dr.mr. B.A.M. The Oraties en afscheid donderdag 13 september – aula 15.45 uur prof.dr.ir. M. Visser ‘Over gewicht op leeftijd’ vrijdag 14 september – aula 15.45 uur prof.dr. R. de Bree ‘Selectie tot hoofddoel: een halszaak’ *vrijdag 5 oktober – aula 15.30 uur prof.dr. R. van Dyck ‘GGZ in eerste en tweede lijn: gaan de symptomen voorbij?’ *vrijdag 5 oktober – aula 15.30 uur dr. B.W.J.H. Penninx ‘Psychiatrische epidemiologie: de symptomen voorbij’ Symposia en congressen woensdag 19 september – Amstelzaal 13.30 uur Mini-symposium Literatuur en geneeskunde ‘Ouder worden’ Aanmelden is mogelijk vóór 1 september bij Tanja Koekebakker per e-mail: [email protected] of telefonisch via 020 – 444 3165.

vrijdag 21 september – Amstelzaal 16.00 uur Feestelijk programma lustrum gastenverblijf Receptie aansluitend aan het programma in de foyer van 17.30 tot 19.00 uur. vrijdag 21 september – Patio West 15.00 uur Wereld Alzheimerdag Aanmelden is mogelijk per e-mail: [email protected] of telefonisch via (020) 444 3165. vrijdag 28 september – Symposium ‘De wereld in huis’ U kunt zich aanmelden via de website van de dienst PGV http://www.vumc.nl/afdelingen/pgv Hebt u vragen? Dan is het mailadres [email protected] donderdag 4 oktober Het verpleegkunde symposium ‘De verpleegkundige kracht! In magneetziekenhuizen maken verpleegkundigen het verschil’ Informatie via PAOG cursus- en congresorganisatie Irene van Baardwijk, tst. 48444, e-mail: [email protected] donderdag 11 oktober – De Veranda, Amstelveenseweg 764 14.00 uur – Thema-bijeenkomst “De Tijd de baas’ Om zeker te zijn van een plaats kunt u zich opgeven bij Ellen Jonkeren van de stafdienst p&o: e-mail: [email protected]. donderdag 11 oktober – Domus Medica, Utrecht KNMG-congres ‘Opleiden voor kwaliteit. Hoe dokters goed opgeleid worden en blijven’ Op deze dag staat het opleidings- en kwaliteitsbeleid centraal. Het congres staat mede in het teken van het 75jarig bestaan van de specialistenregistratie van de KNMG. Voor meer informatie, het complete programma en registratie kunt u terecht op de website: www.knmgcongres.nl donderdag 18 en vrijdag 19 oktober – Amstelzaal VUmc CCA Oncology Symposium Thema’s: borstkanker, longkanker, dikkedarmkanker, prostaatkanker, hoofdhalskanker, baarmoederhalskanker en leukemie. Uitreiking Bob Pinedo Cancer Care Prize 2007 Programma zie www.cancercenteramsterdam.nl Aanmelding (gratis) bij Yvonne Duiker, e-mail: [email protected]

5

Menu Informatie over het Menu vindt u ook op intranet onder de rubriek‘service’

donderdag 13 september saté, omelet naturel, satésaus, bami, vegetarische bami, kroepoek + atjar. gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileensesoep. vrijdag 14 september gebakken vis, remouladesaus, worteltjes, gebakken aardappelen. gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crèmesoep, vegetarische heldere aspergesoep. zaterdag 15 september kalfsbiefstuk, omelet naturel, champignonsaus, haricots verts, frites. gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep. zondag 16 september kip cordon bleu, groenteloempia, jus, stoofprei, gekookte aardappelen. gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden groentesoep, vegetarische heldere groentesoep. maandag 17 september rookworst, vegetarische worst, jus, stampot zuurkool, vegetarische stampot zuurkool. gebonden kipkerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep. dinsdag 18 september tjap-tjoy, vegetarische tjap-tjoy, witte rijst. goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep. woensdag 19 september Italiaans varkenslapje, vegetarische gevulde paprika, gegrilde groenten, gebakken aardappelen. gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep. donderdag 20 september gebakken vis, cocktailsaus, worteltjes, gebakken aardappelen. linzensoep, heldere kipkerriesoep, vegetarische linzensoep, vegetarische heldere kerriesoep. vrijdag 21 spetember bolognaisesaus, vegetarische bolognaisesaus, tomatensalade, spaghetti. gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileensesoep. zaterdag 22 september varkensschnitzel, groente/kaas medaillon, jus, koninginnemelange, gekookte aardappel. gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crèmesoep, vegetarische heldere aspergesoep. zondag 23 september visspies“Zeelande”, kerrie mayonaise, doperwten / maïs, frites. gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische held. Chinese soep maandag 24 september bourgignon, vegetarische ragout, doperwten, witte rijst. gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep. dinsdag 25 september karbonade, gevulde aubergine, ananassaus, snijbonen, gekookte aardappelen. gebonden kipkerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep. woensdag 26 september gegratineerde visfilet, stoofprei, aardappelschotel“du Chef”. goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep. donderdag 27 september klapstuk, vegetarische worst, klapstuk jus, vegetarische jus, hutspot, vegetarische hutspot. gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep. Wijzigingen voorbehouden. Maaltijden zijn verkrijgbaar van 11.30 uur tot 14.30 uur en van 16.30 uur tot 19.00uur. In weekenden en op feestdagen van 16.30 uur tot 19.00 uur.

6

Personeelsactiviteiten

Oproepen en advertenties

Tra ce r – 13 september 2007

In de rubriek‘oproepen en advertenties’ kunnen medewerkers en vrijwilligers van VU medisch centrum gratis een advertentie plaatsen. De tekst mag niet meer dan 25 woorden bevatten en moet voorzien zijn van een achternaam en toestelnummer. De prijs van de te koop aangeboden goederen mag niet meer dan 2250 euro bedragen. Advertenties bij voorkeur aanleveren via e-mail: [email protected] Blusinstructie personeel Ook dit jaar vinden er weer blusinstructies plaats voor het personeel. Hierbij wordt aandacht besteed aan alarmeren en praktisch blussen. Op diverse plaatsen binnen de gebouwen van universiteit en ziekenhuis bevinden zich apparaten waarmee een beginnende brand kan worden geblust. In het afgelopen jaar zijn er diverse blusapparaten vervangen door een ander type. Op deze apparaten staat wel in het kort beschreven wanneer deze blusmiddelen gebruikt kunnen worden, maar in de praktijk blijkt dat niet zo eenvoudig te zijn. Een goed gebruik van deze blusmiddelen vraagt om oefening. Bij de dienst Arbo en Milieu bestaat de mogelijkheid om je te bekwamen in het gebruik van de kleine blusmiddelen. In het komende half jaar zijn daarvoor de volgende data op woensdag gereserveerd: 12-09-07 03-10-07 10-10-07 21-11-07 12-12-07 05-12-07

Op al deze dagen vindt de instructie plaats van 14.00-16.00 uur bij de VU brandweer op het binnenterrein van de universiteit. De instructiegroepen worden ingedeeld op basis van de binnengekomen aanmeldingen. Indien u een medewerker aanmeldt, verwachten wij ook daadwerkelijk dat de medewerker aanwezig is op de blusinstructie. Mocht een medewerker toch verhinderd zijn, meldt u dit tijdig en zorgt u eventueel voor een plaatsvervanger. Aanmelding door het hoofd van de afdeling kan geschieden per e-mail, t.a.v. Mw. N. Dijkstra. Email: [email protected] Telefoon: (020) 5989011. Vrijwilligers gezocht Wij willen jou! Ronald McDonald VU Kinderstad zoekt vrijwilligers voor 3 uur per week! Informatiebijeenkomst op donderdag 20 september 19.30-21.00 uur. Inlichtingen en aanmelden bij Marijke en Nicole. e-mail: [email protected], website: www.kinderfonds.nl Gezocht woonruimte Duitse radiotherapeut-oncoloog zoekt tijdelijke woonruimte (een studio (of kamer) voor 1 persoon) in Amsterdam / Amstelveen per 1 november 2007 (voor 3 tot 4 maanden). Contact: [email protected]

Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte -1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots. Sinterklaasfeest 24 november 2007 In Residence Fontaine Royale te Amstelveen zullen onze kinderen weer met kloppende hartjes kunnen wachten op Sinterklaas en zijn Pietermannen. Uiteraard zullen dan weer de presentjes op ze wachten. Kerstreis Parijs 14 t/m 16 december 2007 Dit jaar zal de bestemming van onze jaarlijkse kerstreis het romantische Parijs zijn. Hoe deze reis eruit zal gaan zien, wordt volledig in overleg met u bepaald. Zoals altijd is ook bij deze reis weer het motto“alles mag, niets moet”. Vrijdag 14 december 2007 vertrekken we om ± 6.30 uur per luxe touringcar vanaf VUmc en rijden, met een onderbreking voor een kopje koffie of een andere versnapering, naar hotel Campanile Issey du Moulines aan de rand van Parijs. Onderweg zal het programma voor het verblijf in de lichtstad met u worden doorgenomen. Nadat de kamers verdeeld zijn, heeft een ieder de gelegenheid zich op te frissen. De geboden mogelijkheden

E

tijdens het verblijf zijn onder andere een stadstour onder leiding van een Nederlandstalige gids, een boottocht over de Seine, een bezoek aan de wijk Montmartre met de Sacre Coeur. Wilt u op eigen gelegenheid deze dagen doorbrengen in Parijs, dan is dat geen enkel probleem. De invulling van de avonden worden, uiteraard in onderling overleg, vastgelegd. Op zondag 16 december 2007, na het ontbijt in het hotel, gaan de koffers de touringcar in en is het ochtendprogramma wederom in overleg. In de loop van de middag vangen we aan met de terugreis naar Amsterdam om te worden afgezet bij onze opstapplaats bij VUmc. Deze reis kan ik u aanbieden voor het kleine bedrag van: € 140, (per persoon! U verblijft in een ***hotel, voorzien van bad/douche en toilet, op basis van logies en ontbijt. De toeslag op een éénpersoonskamer (slechts beperkt beschikbaar) bedraagt €52,00 p.p. Ook heeft u de mogelijkheid om een reis- en/of annuleringsverzekering af te sluiten via de Tip van Boots. Geef u snel op, want vol = vol. Introducés zijn zoals altijd welkom! De sluitingsdatum voor deze reis is 15 oktober 2007.

Amstel Academie

Het aanbod bedrijfsopleidingen najaar 2007-voorjaar 2008 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Bedrijfsopleidingen De vakantie achter de rug en hopelijk met frisse moed weer aan het werk en niet te vergeten: investeren in je persoonlijke ontwikkeling! Je kunt je nog inschrijven voor een aantal trainingen die starten in september en oktober: Persoonlijke effectiviteit: - Helder communiceren op 19 en 20 september de basis van goed samenwerken: versterk je vaardigheden om open en duidelijk te communiceren. - Assertief optreden op 25 september, 2 en 9 oktober creëer meer ruimte voor jezelf: door duidelijk op te komen voor je eigen mening en je wensen en behoeften kenbaar te maken. Leiderschapsontwikkeling: - Dienend leiderschap, basistraining, op 19 september even stilstaan: reflecteren op je eigen drijfveren en kwaliteiten en onderzoeken wat de waarde kan zijn van het gedachtegoed van dienend leiderschap - Masterclasses voor het middenkader in de zorg 1) van klacht naar kracht op 13 september en 5 oktober 2) van krap naar ruim op 28 september en 19 oktober laat je inspireren om‘meesterschap’te ontwikkelen en je functie boeiender, uitdagender én leuker te maken

Amstel Academie De Boelelaan 1109, 1081 HV Amsterdam telefoon (020) 444 4229 Bedrijfsopleidingen Shabnam Ramsaroep telefoon (020) 444 4253 Bij- en nascholingen Shabnam Ramsaroep telefoon (020) 444 4253 Verpleegkundige vervolgopleidingen telefoon (020) 444 4229 Paramedische opleidingen telefoon (020) 444 4569 www.VUmc.nl/amstelacademie

Taal- en schrijftrainingen: - Kort en bondig, op 12 september iedereen die beroepsmatig teksten op papier moet zetten, zoals brieven, verslagen en adviezen - Notuleren, op 27 september U notuleert regelmatig een vergadering of overleg, of u gaat dat binnenkort doen Computertrainingen: - PowerPoint 2003, op 18 september U geeft presentaties of u maakt presentaties voor de manager. U wilt bestaande presentaties aanpassen - Office 2003: instellingen, op 25 september U kunt met de verschillende programma’s binnen Office overweg, maar u kunt ze nog niet helemaal‘naar uw hand zetten’ - Outlook 2003 basiskennis: mailen, bijlagen versturenen opslaan tips en trucs, op 2 oktober U kunt met Outlook werken, maar wilt het beter“in de vingers krijgen”. U hebt te weining ruimte voor al uw email. - Morello van Mediasurface t.b.v. inter-en intranet op 4 oktober U beheert een site op het VUmc inter-of intranet of u gaat dat doen. Extra training: Roosterplanning op 26 september Na de training bent u in staat om een rooster voor korte en middellange termijn te maken. U kunt de nieuwe arbeidstijdenwet toepassen, rekening houdend met de CAO en de opleidingen van personeel. U weet het verschil tussen een wens-gestuurd en een organisatie-gestuurd rooster te benoemen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat. Shabnam Ramsaroep en Wisia Schaefer staan u graag te woord. Tst. 45354, e-mail [email protected] of [email protected] De bijscholing rekenen in de gezondheidszorg: Voor het toedienen van medicatie moeten artsen en verpleegkundigen soms lastige rekensommen maken en daar hangt heel wat vanaf, want een komma verkeerd kan grote gevolgen hebben. Op 6 november 2007 en op 27 mei 2008 wordt er in de Amstel Academie van 13.00 – 16.00 uur een middag geor-

ganiseerd. Een korte scholing waarin de kennis van het rekenen wordt opgefrist. De bijscholing enterale en parenterale voeding: Deze bijscholing is geheel vernieuwd en bestemd voor verpleegkundigen die als beginnend voedingsteamverpleegkundige werken en voor verpleegkundigen die voeding als aandachtsgebied hebben. Een 3-daagse bijscholing op de Amstel Academie op 10, 11 en 12 december 2007. Voor meer informatie: Anneke Lievaart, tst. 44565 of 44253, e-mail: [email protected].

Personalia

Geslaagd Op donderdag 30 augustus 2007 zijn de volgende studenten gediplomeerd: spoedeisende hulp verpleegkunde: Marieke Boerée en Marjol Horselenberg Gefeliciteerd! Afscheid Op 5 oktober a.s. nemen wij op eervolle wijze afscheid van Hermine Versluys. Zij gaat ons, na bijna, 34 jaar verlaten! Hermine begon haar VUmc loopbaan als gespecialiseerd verpleegkundige in de kinderkliniek op 8 west. De laatste periode van haar loopbaan was zij werkzaam als MAM-K op de afdeling gynaecologie 8B, voorheen 3 oost. Het afscheid van Hermine zal plaatsvinden op vrijdag 5 oktober vanaf 16.30 uur op het plein restaurant (begane grond bij personeelsrestaurant). U bent hierbij van harte uitgenodigd. Namens het team 8B VGYN; Melanie Stallen Hoofd zorgeenheid

E ZORG VUmc start opleiding tot SEH-arts ■ Liesbeth Kuipers

VUmc gaat begin 2008 van start met een opleiding tot spoedeisende hulp arts. De kwaliteit van de acute zorg kan aanzienlijk verbeteren met de specifieke kennis en kunde van deze artsen, verwacht hoogleraar heelkunde Jan Rauwerda.

O

ngeveer 36.000 patiënten bezoeken jaarlijks de afdeling spoedeisende hulp ( seh) van VUmc. Zij worden daar momenteel opgevangen door basisartsen – anios en aios heelkunde. De aios lopen op de seh een verplichte stage van drie maanden. De anios hebben in principe een aanstelling voor een jaar. “In die tijd bouwen zij net te weinig ervaring op om adequate patiëntenzorg te kunnen leveren. Daarom willen wij het niveau van de basisartsen verhogen tot dat van seh-artsen”, verklaart Jan Rauwerda, hoogleraar afdeling heelkunde, waaronder de seh valt.

Primaire opvang De medisch specialisten registratie commissie (mrsc) heeft

V

anuit verschillende invalshoeken zijn de afgelopen tijd gegevens verzameld over het intern functioneren van de acute zorg. Zo is in kaart gebracht waar knelpunten zitten in de capaciteit, zowel in termen van beschikbare bedden (fysieke capaciteit) als beschikbare menskracht (operationele capaciteit). Gekeken is in hoeverre het aantal bedden en de bemensing toereikend zijn op afdelingen die direct of indirect betrokken zijn bij acute zorg.

Acute zorg scherp in beeld Daarom is er niet alleen geïnventariseerd op de spoedeisende hulp (seh) en eerste hart hulp (ehh), maar zijn ook cijfers verzameld over afdelingen waar patiënten vervolgens

nog geen opleiding tot seh-arts erkend, maar het ministerie van vws is bereid experimenten daartoe te financieren. In 2000 startten vier ziekenhuizen – het olvg, Sint Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg, Catharina-ziekenhuis in Eindhoven en umc Groningen – de ontwikkeling van een driejarige opleiding tot seharts. Inmiddels werken in tientallen (academische) ziekenhuizen in Nederland seh-artsen. Uit onderzoek blijkt dat zij de kwaliteit van seh’s aanzienlijk verhogen. Hun inzet leidt tot een snellere behandeling, minder aanvragen voor aanvullende diagnostiek en minder opnamen. Rauwerda: “Op onze afdeling spoedeisende hulp behandelen de basisartsen relatief eenvoudige letsels onder supervisie van een chirurg, die continu aanwezig is. Bij serieuze trauma’s roepen zij ook de hulp in van andere specialisten uit het ziekenhuis. De verwachting is dat seh-artsen op de seh zelfstandiger zorg kunnen leveren en minder andere specialisten zullen inschakelen. Een seh-arts heeft de kennis en kunde om in te schatten hoe ernstig de ziekte van de patiënt is. Hij zal de primaire opvang doen en alvast met de diagnos-

tiek en behandeling starten voordat een andere specialist is gearriveerd.”

Werkvreugde Over het curriculum voor seharts is VUmc in overleg met de betrokken specialismen binnen VUmc en met het olvg en het amc, dat ook begonnen is met een opleiding tot seh-arts, vertelt Rauwerda. “Als ziekenhuizen in Amsterdam hetzelfde curriculum hanteren, kunnen we gezamenlijk de opleiding verzorgen. Dat is van belang, want deze is zeer intensief. De helft van de opleiding bestaat uit stages bij verwante afdelingen, zoals de cardiologie, anesthesiologie, neurologie en inwendige geneeskunde.” VUmc streeft ernaar acht opleidingsplekken tot seh-arts te creëren. Daarnaast blijft ruimte voor stages van aios heelkunde. Rauwerda: “Met de komst van seh-artsen neemt ook de werkvreugde toe. Het is immers veel prettiger werken op een plek met een hoog kennis- en kundeniveau. De verpleegkundige heeft zich al gespecialiseerd tot seh-verpleegkundige. Nu volgen de artsen.”

terechtkomen (zoals ok en intensive care) én over de verhouding tussen vraag en aanbod op verloskamers en polikliniek. “Het is een zogeheten nulmeting”, vertelt Elise Bijvank, die voorzitter is van de werkgroep capaciteitsmanagement. “We hebben die gegevens vooral nodig om later te kunnen zien of bepaalde veranderingen een positief effect hebben gehad. Daarnaast kunnen we op basis van deze inventarisatie al een aantal aanbevelingen

doen aan de raad van bestuur. Dat gebeurt eind september.” Een andere werkgroep voltooit eind deze maand een evaluatie van het in mei gestarte observatorium. Deze unit is voor tijdelijke opname van patiënten die via de seh binnenkomen, maar die niet direct terechtkunnen op de afdeling waar ze eigenlijk naartoe zouden moeten. Verder zijn ook de capaciteit en bezetting van de seh zelf onder de loep genomen en vordert ook de ont-

wikkeling van de zorgpaden acute zorg. De volgende zorgpaden naderen hun afronding: diep veneuze trombose, longembolie, subarachnoidale bloeding, cva, wervelmetastasen, acuut ziek kind, aorta aneurysma, acuut pad eerste hart hulp en heupfractuur. Vanaf oktober komen de laatste twee zorgpaden aan de beurt: de acute psychiatrische patiënt en acute lymfatische leukemie. ■ MM

opleiding oefeningen (al dan niet in samenwerking met de ghor, zoals laatst in op 21 maart 2007). Het is natuurlijk niet alleen een kwestie

van fysieke capaciteit. Je moet ook permanent blijven kijken of het personeel adequaat is voorbereid op een opschaling van de zorg naar 21

slachtoffers per uur.” Het zirop is te vinden op intranet.

ZiROP

Rampenopvangplan aangepast aan landelijke richtlijnen ■ Marianne Meijerink

A

ls er een ramp is, moet VUmc per uur 21 slachtoffers extra kunnen opvangen. Daarover bestaan afspraken binnen het samenwerkingsverband met andere regionale partners op dit gebied, de ghor (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen). Opvang van 21 slachtoffers betekent opschaling van de normale capaciteit van de spoedeisende hulp en medische afdelingen binnen VUmc. Hoe het allemaal in z’n werk gaat staat beschreven in het Rampenopvangplan (zirop). Onlangs is het geactualiseerd. “Dat is een continu proces, want je moet zo’n plan permanent aanpassen aan nieuwe omstandigheden”, vertelt Dick de Jong van de afdeling heelkunde, die voorzitter is van de commissie Ziekhuisorganisatie in Bijzondere Omstandigheden (zibo). “We hebben het nu aangepast aan een nieuw format van het ministerie van Bin-

nenlandse Zaken, het zogeheten zirop, Ziekenhuis Rampen Opvang Plan.” Peter de Haan van bureau medische zaken en secretaris van zibo: “In samenwerking met een aantal experts, onder wie Jan Klaus, arboen milieudienst en hoogleraar anesthesiologie Joost Bierens, heeft het ministerie een format voor een rampenopvangplan ontworpen dat door alle ziekenhuizen wordt gebruikt. Dat was nodig. Ten eerste omdat steeds meer de noodzaak wordt gevoeld van goed gecoördineerde opvang, maar ook omdat nog niet elk ziekenhuis over een dergelijk plan beschikte. Nieuwe wetgeving, onder meer de wet ghor en de wet toelating zorginstellingen verplicht ziekenhuizen nu daartoe. We werken al zo’n vijfentwintig jaar met een plan. Voor ons was het vrij eenvoudig om het zibo-plan in te passen. Toch zullen voor ons in de toekomst ook zaken gaan veranderen, met name op het gebied van training,

Tra c e r – 1 3 s e p t e m b e r 2 0 0 7 – N i e u ws – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

7

Over de kunst van het ouder worden ■ Ursula Wopereis

Op 19 september vindt in de Amstelzaal het jaarlijkse minisymposium Literatuur en Geneeskunde plaats. Daar wordt ook het boek‘Schrijven tegen de tijd, over de kunst van het ouder worden’ gepresenteerd, met bijdragen over de tegenstelling tussen jong en oud, mooi oud worden, gebrekkig oud worden en het dilemma van oud worden en jong willen blijven. Arko Oderwald van de afdeling metamedica is de hoofdredacteur en één van de auteurs.

Is er veel belangstelling voor dit onderwerp? “In de VS en Engeland zijn hiervoor speciale leerstoelen ingericht en er is een vaktijdschrift, ‘Literature and Medicine’. In Nederland groeit de interesse. Er zijn veel aanmeldingen voor het symposium, ook van medewerkers van VUmc, en onze publicaties krijgen goede recensies in de landelijke pers. Ook het aantal aanmeldingen voor ons cursusaanbod neemt toe.”

COMVU: RICHELLE VAN DER VALK

Waar houdt de afdeling metamedica zich mee bezig? “Metamedica plaatst ziekte, geneeskunde en zorg in een bredere maatschappelijke context. Kort gezegd onderzoekt de afdeling de plaats en de betekenis van de geneeskunde in de samenleving. Dat doen we op verschillende niveaus en vanuit verschillende disciplines, zoals geschiedenis, filosofie, ethiek en antropologie, maar ook vanuit communicatiewetenschappen en sociale wetenschap-

pen. Het vak Literatuur en Geneeskunde concentreert zich op de representatie van ziekte, geneeskunde, patiënten en medici in romans, films en poëzie.”

Is dat de aanleiding voor dit symposium? “In 1996 organiseerden we onze eerste lezing, met John Irving als spreker. Aanvankelijk bleef het bij een lezing, maar na de fusie van de faculteit met het ziekenhuis is het programma uitgebreid tot een jaarlijks symposium en een begeleidende publicatie. Na ‘waanzin’, ‘pijn’, ‘dok-

Arko Oderwald: “De maatschappij vergrijst en dat wordt vaak, en lang niet altijd terecht, als een probleem gezien”

ter worden’ en ‘het beeld van dokters in fictie’ is het thema dit jaar ‘ouder worden’. Toegegeven, het lijkt een algemeen onderwerp, maar het is wel actueel, zowel in politiek, maatschappelijk, als in medisch opzicht. De maatschappij vergrijst en dat wordt vaak, en lang niet altijd terecht, als een probleem gezien. De redactie maakt dankbaar gebruik van de diensten van professionele auteurs en van een trouwe pool van schrijvers, waaronder veel artsen, die met veel liefde en plezier meewerken aan de totstandkoming van het boek. Met verwijzingen naar literatuur, poëzie, film en beeldende kunst is het een heel gevarieerde bundel geworden. Op het symposium verzorgt Helga Ruebsamen de hoofdlezing en draagt John Jansen van Galen gedichten voor. Daarnaast zijn er lezingen over de schilder Lucien Freud en over de vraag waarom veel mensen denken niet ouder te worden. Gerard Alderliefste zingt bovendien chansons over ouder worden. En noteer alvast voor volgend jaar de derde woensdag van september. Dan gaat het over verslaving.”

Meer vrijheid voor verwarde patiënt ■ Lonneke Homfeld

COMVU: RICHELLE VAN DER VALK

Om te voorkomen dat verwarde patiënten ongezien de zorgeenheid verlaten en gaan dwalen door het ziekenhuis heeft neurochirurgie sinds vier maanden een dwaaldetectiesysteem.“Een patiëntvriendelijk systeem”, vindt senior verpleegkundige Fred Polman,“omdat het in sommige gevallen het beladen fixeren vervangt. Het geeft rust, zowel voor patiënten als voor verpleegkundigen.” Het dwaaldetectiesysteem is te vergelijken met de poortjes bij de in- en uitgang van een warenhuis. Met dat verschil dat het warenhuis er voornamelijk zijn financiën mee wil beschermen en de zorgeenheid neurochirurgie de kostbare veiligheid van zijn patiënten. “Het is ooit wel eens voorgekomen dat we een patiënt met het infuus nog in zijn arm op de Dappermarkt hebben teruggevonden”, vertelt Polman. “Dit is dan wel zeer extreem en gelukkig komt zoiets niet vaak voor, maar patiënten kunnen ook verdwalen in het ziekenhuis. Zeer ongewenst. Met het dwaaldetectiesysteem krijgt de betreffende patiënt in overleg met de behandelend arts een klein zendertje – op zijn polsbandje of in zijn pyjama. Komt hij daarmee voorbij de ingang van onze afdeling dan gaat er bij ons een klein alarm af. Dan gaan

wij naar die patiënt toe en praten hem weer rustig terug. Het lijkt ook wel of er daarna een Pavlov-reactie in werking treedt: nadat het is gebeurd, lijkt de patiënt niet zo gauw meer de uitgang te zoeken.”

tende verpleegkundigen.” Alles over dit nieuwe dwaaldetectiesysteem staat duidelijk beschreven in een protocol. “Al heeft een systeem nog zoveel voordelen, je moet daar goede eenduidige afspraken over maken”, stelt Polman. “Het treffen van vrijheidsbeperkende maatregelen is niet

Veilige vrijheid Voor de verwarde patiënt heeft het dwaaldetectiesysteem het voordeel dat je hem daarmee zowel veiligheid als vrijheid geeft. Polman: “Een andere manier om ervoor te zorgen dat een verwarde patiënt op de afdeling blijft is door hem in een stoel met een klein vast tafeltje ervoor te plaatsen. Maar dan zit hij helemaal vast en vaak wordt de patiënt die al zeer verward is, ook nog eens onrustig. Met dit nieuwe systeem kan hij in alle vrijheid over de afdeling lopen, zonder te worden gevolgd door bezorgde oplet-

In het plafond bij de ingang zit de detectieapparatuur van het alarmeringssysteem

De zender zit verborgen in een polsband of in de pyama

niets; terecht gelden daarvoor binnen VUmc strenge regels.” Was het simpelweg sluiten van de klapdeuren ook niet een goede oplossing geweest? “Nee”, weet Polman, “wanneer een medewerker binnen komt met zijn pasje, slipt voor je het in de gaten hebt een patiënt naar buiten. Met het dwaaldetectiesysteem weten we zeker dat iedere patiënt voor wie het beter is binnen op de afdeling te blijven, ook daadwerkelijk binnen is.”

Een verwarde patiënt kan nu in alle vrijheid over de zorgeenheid wandelen. Als hij de deur door dreigt te gaan, alarmeert een geluidssignaal de verpleegkundigen

De verpleegkundige kracht centraal op symposium

Wetenswaardig

Hoe kunnen we de verpleegkundige professionaliteit inzetten om de zorg naar een hoger niveau te brengen? Zijn verpleegkundigen, als grootste beroepsgroep, zich voldoende bewust van hun eigen kracht? Beschikken zij over voldoende vaardigheden om zich goed te positioneren? Deze vragen vormen het centrale thema van het landelijke verpleegkunde symposium ‘De verpleegkundige kracht!’, dat VU medisch centrum in samenwerking met TvZ, Tijdschrift voor Verpleegkundigen, op 4 oktober organiseert in de Amstelzaal. De deelnemers aan het symposium worden aan de hand van plenaire lezingen en interactieve workshops door het thema geleid. De voorbereidingscommissie heeft gekozen

Zwangere vrouw met hoge bloeddruk is niet gebaat bij extra vocht Tot voor kort was extra vochttoediening een van de mogelijkheden in de behandeling van zwangere vrouwen met een extreem hoge bloeddruk. Nieuw onderzoek heeft echter aangetoond dat extra vocht geen effect heeft op het verloop van het ziektebeeld, de ontwikkeling van het kind en het herstel van de moeder. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie heeft haar richtlijn daarom aangepast. Uit niet-gerandomiseerde onderzoeken leek extra vochttoediening positieve effecten te hebben. De Preeclampsie Eclampsie TRial Amsterdam (petra), uitgevoerd in

8

om sprekers uit te nodigen, die hun sporen hebben verdiend in de verpleegkundige praktijk. De workshops zijn praktisch van aard en bieden handvatten die de deelnemers helpen hun kennis en vaardigheden toe te passen in hun eigen werksituatie. Ook komt de vraag aan de orde wat verpleegkundigen verwachten van de organisatie waar zij werken. Wat hebben zij nodig om hun eigen professionele deskundigheid tot uiting te laten komen? Alle informatie over het symposium en mogelijkheid tot inschrijven is te vinden op www.VUmc.nl / paog. Voor VUmc-medewerkers geldt een gereduceerd toegangstarief en voor studenten verpleegkunde een hoge korting. ■ MZ

VUmc en amc, was wél gerandomiseerd. In totaal namen 216 zwangere vrouwen met ernstige hoge bloeddruk deel. Een loting bepaalde of zij wel of niet met extra vocht behandeld werden. Volgens Annelies Rep, petra onderzoekster in VUmc en gynaecoloog in opleiding, leidde vochttoediening niet tot een langere zwangerschap. Daarbij bleken de te vroeg geboren kinderen uit beide groepen net zo vaak en net zo ernstig ziek te worden. Ook de neurologische ontwikkeling van de kinderen uit beide groepen was het eerste levensjaar vergelijkbaar. De gevolgen voor de moeders, zowel op lichamelijk als op psychosociaal gebied, bleken gelijk te zijn voor vrouwen die geen, en voor

Tra ce r – 1 3 s e p t e m b e r 2 0 0 7 – N i e u ws – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

vrouwen die wel extra vocht toegediend hadden gekregen. Kenmerkend voor zwangere vrouwen met een hoge bloeddruk is dat hun vaatstelsel relatief te weinig vocht bevat. Het ziektebeeld geeft beschadiging van de binnenbekleding van de bloedvaten, waardoor er vernauwing van de bloedvaten optreedt en de bloedvaten vocht lekken naar het omliggende weefsel. Het bloed wordt ‘stroperig’ en de bloeddruk stijgt. Tot nu toe dachten veel behandelaars dat toediening van extra vocht de bloedsomloop van zowel moeder als kind – via de placenta – gunstig zou beïnvloeden.

Diplomaregen voor medewerkers VUmc Maar liefst twaalf medewerkers van VUmc konden op 30 augustus hun diploma in ontvangst nemen bij de regionale diplomering Amstel Academie. De negen operatieassistenten blijven allemaal in VUmc werken en van de drie anesthesiemedewerkers blijft er een in dienst. Voor de operatieassistenten is het aantal geslaagden een unicum, aldus Nora van der Schot-Uijlings, praktijkopleider ok/chirurgie. “Nog nooit eerder is een dergelijk aantal gelijktijdig geslaagd en nu we twee keer per jaar starten met de opleiding zal dat ook niet meer worden herhaald. Daarnaast is het opvallend dat deze groep met hele hoge cijfers voor de theorie is geslaagd en ook zeer goede beoordelingen voor de praktijk heeft.” Ze waardeert het extra dat er massaal voor VUmc als werkgever is gekozen. “Ondanks de brand en alle complicaties die dat met zich meebrengt, zoals het werken in de avonden en weekenden, kiezen ze voor een contract met het okcomplex VUmc en dat is toch geweldig.”

Achterste rij van links naar rechts: Olaf Monsees, Jeroen de Groot Voorste rij van links naar rechts: Wytske Lunter, Marye Rutten, Hester Slot, Gina Chin Fo Sieeuw, Tamara Maas, Jane Loa, Melissa Geerlings, Myrthe de Jong, Els Versluijs-Leijnse en Evelyn Huigen.

Grondige aanpak handeczeem in driejarig onderzoek ■ Ellen Kleverlaan

“Samen met umc Radboud en umc Groningen en nog twee perifere ziekenhuizen gaan we een grootscheeps onderzoek doen op het snijvlak van dermatologie en bedrijfsgezondheidszorg”, vertelt Han Anema. Al eerder verkreeg Anema van ZonMw een klinische fellowship om onderzoek te doen naar transmurale bedrijfsgezondheidszorg. Daarbij maakt een bedrijfsarts deel uit van een multidisciplinair team. Anema leidt nu samen met onder meer arbeidsdermatoloog Derk Bruynzeel het onderzoek naar handeczeem in de drie academische centra. “Handeczeem komt voor bij veel beroepsgroepen, van kappers tot automonteurs en verpleegkundigen. Naast de hinder die de chronische ziekte veroorzaakt, zijn er veel kosten

voor de maatschappij mee gemoeid, maar er is ook voor de patiënten zelf sprake van grote ziektelast. Met ons onderzoek willen we naast het aanpakken van de klacht ook bewijzen dat de kosten verminderen door een multidisciplinaire aanpak.”

Boosdoeners Het multidisciplinaire team in dit onderzoek bestaat uit een dermatoloog en een gespecialiseerde verpleegkundige onder leiding van een caremanager. Die laatste is een klinische arbeidsgeneeskundige uit de arbo- en milieudienst van VU/VUmc en van de andere ziekenhuizen. De dermatoloog zal in de meeste gevallen zalf en corticosteroïden voorschrijven. Maar alleen zalf is geen oplossing, want als de kapper of verpleegkundige hetzelfde gedrag blijft uitoefenen dat het eczeem heeft veroorzaakt, zal de klacht blijven terugkeren. “De behandeling valt in twee delen uiteen. Naast het optimaliseren van de medische behandeling verwachten wij veel van gedragsverandering van de patiënt. Bijvoorbeeld door het dragen van handschoenen waardoor de stof die voor het eczeem verantwoordelijk is, niet in aanraking komt met de huid.” Het onderzoek dat Anema cum suis vanaf januari 2008 gaan uitvoeren bestaat dan ook uit het toepassen van een samenstel van maatregelen. “Van de groep testpersonen krijgt één helft alleen de reguliere dermatologische

behandeling. De andere door loting bepaalde helft komt onder behandeling van een multidisciplinair team. Eerst bepalen we per patiënt welke stoffen de specifieke boosdoeners zijn. Na het voorschrijven van de medische behandeling overlegt de klinische arbeidsgeneeskundige met het bedrijf en zo nodig met de huisarts over mogelijke werkaanpassingen. Vervolgens begeleidt de gespecialiseerde verpleegkundige de patiënt hoe aanraking met die stof kan worden voorkomen door verandering van het gedrag.”

COMVU: YVONNE COMPIER

Handeczeem behoort tot de top-3 van beroepsziektes. Toch is er over het algemeen niet veel geld voor onderzoek naar preventie of genezing. Het gaat immers niet om een levensbedreigende ziekte. Dat ZonMw nu een subsidie heeft verstrekt, betekent voor bedrijfsarts Han Anema een nieuw project dat past binnen de academisering van de bedrijfsgeneeskundige gezondheidszorg en de arbeidsdermatologie, beide speerpunten in het beleid van VUmc.

Han Anema: “Ingeslepen gedrag doorbreken, dat vergt tijd”

Arbeidsverzuim Ingeslepen gedrag doorbreken, dat vergt tijd, weet Anema. “En voordat nieuw gedrag beklijft, gaat er nog eens veel tijd voorbij.” Het onderzoek gaat dan ook drie jaar lopen. “Dat is ook nodig om te kunnen beoordelen of klachten van chronische aard, zoals eczeem, ook na langere tijd nog wegblijven. Daarom volgen wij de patiënt nog een jaar na de behandeling.” Belangrijk doel van het onderzoek is om te bewijzen dat deze aanpak tot een lager arbeidsverzuim leidt en bovendien minder kosten voor de zorg met zich meebrengt. “Zorgverzekeraars willen deze aanpak nog niet vergoeden, dat is een extra reden voor ons om met dit onderzoek te willen bewijzen dat een multidisciplinaire aanpak een positief effect heeft op de kosteneffectiviteit.”

Stoppen om elders door te gaan

Nieuwe carrière voor vutter Phia Griffioen ■ Monique Krinkels

Kinderoncologie-hematologie verpleegkundige Phia Griffioen heeft een nieuwe carrière op het oog. Nu ze met de VUT is, wil ze de gezondheidszorg in de tropen verbeteren. Op 31 augustus nam ze na 26 jaar afscheid van haar directe collega’s bij de kinderpoli, om onmiddellijk te starten met een tropencursus. “Ik heb dit al bedacht toen ik vijftig werd”, vertelt Phia Griffioen. “Dat is zo’n moment waarop je gaat nadenken over hoe je je toekomst verder wilt inrichten. Ik wil niet dat de kennis en ervaring die ik hier heb opgedaan verloren gaan. Zolang ik gezond en fit blijf, wil ik me blijven inzetten voor patiënten.”

Projecten Nu ze 61 is geworden, kan ze eindelijk haar plannen uitvoeren. “Wat ik wil is

op projectbasis ergens in de wereld gaan werken. Het maakt me niet uit of het Afrika, Azië of Zuid-Amerika wordt.” Ze weet nog niet bij welke organisatie ze zich wil aansluiten. “Artsen zonder Grenzen is een mogelijkheid. Ik ken onder meer kinderarts Thei Haumann die door AzG wordt uitgezonden. Maar ook de Christelijke vluchtelingenorganisatie zoa biedt mogelijkheden. Ik wil graag projecten gaan doen, want ik wil niet jaren achtereen weg zijn. Ik

houd mijn huis hier gewoon aan, want Nederland blijft mijn thuisbasis.” Ze heeft inmiddels haar eerste lessen van de tropenopleiding gevolgd aan het Havenziekenhuis te Rotterdam. “De meeste organisaties stellen deze opleiding verplicht, want in Nederland krijg je nooit te maken met ziektebeelden als lepra en malaria.” Heerlijk vindt ze het. “Met een groepje gaan we als eindopdracht een dots-programma maken voor de Roma mensen in Oekraïne die vaak tbc hebben.” De opleiding besteed daarnaast aandacht aan bijvoorbeeld antropologie, want werken in de tropen betekent ook werken binnen andere culturen. VU medisch centrum steunt haar bij

haar plannen. De kosten van de vijf maanden durende opleiding worden voor de helft vergoed. Bovendien is ze de komende maanden vrijgesteld van werk. “Mijn leidinggevende vond dat ik een teken van erkentelijkheid verdiende en ik maak daar dankbaar gebruik van.”

Teamgeest Phia Griffioen kijkt met veel plezier terug op de jaren die ze bij VUmc heeft doorgebracht. Toen ze 26 jaar geleden bij VUmc ging werken, begon ze op afdeling 9 West. “Al tijdens mijn A-opleiding in het Diaconessen Ziekenhuis in Hilversum ontdekte ik dat ik met kinderen wilde werken. Na drie maanden bij VUmc ben ik gestart met het halen van de kinderaanteke-

Tra c e r – 1 3 s e p t e m b e r 2 0 0 7 – N i e u ws – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

ning.” Ze heeft er nooit spijt van gehad. “Je hebt met chronisch zieke kinderen te maken, én met de ouders. Samen gaan we de strijd aan tegen de ziekte. Dat samen vechten is iets wat ik heel bijzonder vind.” Daarnaast waardeert ze haar collega’s. “Artsen, psychologen en verpleegkundigen werken hier echt als een team en dat is heel fijn. En trouwens ook met de mensen van de educatieve dienst voor het onderwijs van de kinderen, want hun gewone leven is zo belangrijk voor ze. Je hebt hier nooit het gevoel dat je er alleen voor staat.” Phia Griffioen neemt op 26 september vanaf 16.00 uur officieel afscheid met een receptie in de Waver. 9

zeilen Koffiepauze, een overleg, een afscheidsborrel of een verjaardagsfeestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast.

Datum en tijdstip foto zaterdag 1 september, rond 18.00 uur afdeling dialyse Waar IJsselmeer Adres haven Enkhuizen Pluspunt locatie heerlijk buiten zijn Minpunt locatie einig wind vandaag Uitzicht water, heel veel water

Een traditie is het inmiddels bij de afdeling dialyse. Eén keer per jaar trekken ze met een grote groep collega’s erop uit. Bij voorkeur gaan ze iets actiefs doen, zoals punteren in Giethoorn of Wadlopen op Wieringen. Het laatste uitje vond plaats op zaterdag 1 september. Ongeveer twintig collega’s van de dialyse afdeling waren al vroeg op pad naar Enkhuizen. Hier vertrok de door Eddy Boots georganiseerde zeiltocht met Lemsteraken. “Wegens averij hadden wij geen Lemsteraak, maar een veel grotere boot. Daardoor begon de dag anders dan wij gedacht hadden”, aldus Yvonne de Koter, senior verpleegkundige op de dialyse. “Om 9.00 uur was het verzamelen in Enkhuizen. We dachten een rustige ochtend tegemoet te gaan. Maar we moesten meteen aan de slag met z’n allen. Met zes man tegelijk stonden we aan de touwen te trekken. Het was de bedoeling dat het een echte wedstrijd zou worden. We waren met drie boten met VUmc-collega’s, één boot volledig bezet door de afdeling dialyse. Helaas liet de wind het een beetje afweten. Toen bedachten de schippers een ander wedstrijdelement: maak een bijzondere foto in Medemblik en neem iets ludieks uit Medemblik mee. Nou dat was niet zo moeilijk hoor: een foto voor het stadhuis is het geworden en een lekker typisch Medembliks drankje. Het heeft ons mooi de eerste prijs opgeleverd. Nou ja, ook dat harde werken natuurlijk. Het was een heerlijke dag, lekker zonnetje, heerlijk geluncht op de boot en uiteindelijk voldaan weer teruggekeerd. Ondanks het gebrek aan wind een zeer geslaagde dag.” ■ MS

Aan de muur – Wat hebben VUmc medewerkers op hun werkplek aan de muur hangen? Waarom hebben zij voor dat schilderij of die foto gekozen? En heeft het een speciale betekenis? Tracer vraagt het hen.

Wat hangt er aan de muur bij Erna Baars, directeur P&O? – ‘Vitamientjes’: een op doek gefotografeerd en in drieën geknipt stilleven, gemaakt door Erna Baars – ‘Turbulentie’: een bewerkte foto, gemaakt door Erna Baars ■ Edith Krab

In de overwegend oranje ingerichte kamer van Erna Baars hangen drie werken aan de muur. Twee van eigen hand, de derde een cadeau. “Of ik creatief ben? Dat denk ik wel. Creativiteit is een onderdeel van mijn werk. Ik probeer vaak een andere invalshoek te kiezen. Naast mijn werk is fotografie mijn creatieve ding, dat boeide me als kind al.” “Ik ben visueel ingesteld. Ik neem waar. Ik kijk. Ik word gefascineerd door wat ik zie. Dat kan van alles zijn; natuur, mensen, dieren. Zo heb ik pasgeleden hier in VUmc een foto gemaakt in het stiltecentrum. Daar ligt een boek waar mensen in kunnen schrijven. Erg indrukwekkend. Dat boek symboliseert voor mij onze kernwaarde betrokkenheid. Wij geven mensen daar de ruimte om zich even terug te trekken en zich te bezinnen. Elke dag kom ik hier een deur tegen met daarop de tekst: ‘pas op, deze deur kan eruit vallen’, ook dat heb ik vastgelegd.”

Lorenzo

“De werken op mijn kamer zijn beide bewerkte foto’s. Ik heb ze drie jaar geleden gemaakt. Ze zeggen beiden iets over mijzelf. De ene, is ontstaan uit een macro opname van een druppel water op een donkerblauwe sjaal, en staat symbool voor dynamiek. Iets waar ik dol op ben. De andere, het stilleven, staat symbool voor de stilte tijd in mijn leven. Voor mij kunnen die twee niet zonder elkaar. Zonder te weinig stilte tijd kan ik niet in de dynamiek leven en vice versa.” “Wat ik mensen om me heen probeer mee te geven is dat je het best kunt proberen om bij je eigen authentieke kern te blijven, dan ben je stabieler en heb je minder moeite met de turbulentie van je omgeving. Je kunt het vergelijken met een fietswiel; hoe dichter bij de naaf, hoe minder last je hebt van de beweging. En toch ga je hard. De foto van de waterdruppel drukt dit voor mij uit. Ik prijs me gelukkig dat ik in die kern zit. Maar dat kan alleen omdat de balans met de stilte er is.”

10

Tra ce r – 13 september 2007 – N i e u ws – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –