Gaandeweg. Samen kerk in Zwolle. Wonder van Pinksteren. Gods duurzame goedheid. April 2009

Gaandeweg April 2009

Wonder van Pinksteren Gods duurzame goedheid

Samen kerk in Zwolle Magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente en De Hoofdhof Berkum

Schildersbedrijf sinds 1921 telfordstraat 18 8013 RM Zwolle tel. 038 - 465 02 22 fax 038 - 465 37 70

Adres: Hessenweg 63a 7722 PJ Dalfsen Fax: 0529 - 43 65 17

Gespecialiseerd: • Kleine verbouwingen • Aanbouw c.q. uitbouw

• Serres - Dakkapellen • Keukens - Badkamers

Tevens nieuwbouw vrije sector woningen

Tel. 0529 - 43 13 84

Voor alle informatie over uitvaart. Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart en een passend advies. Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers. Zwolse Begrafenis Vereniging (v/h Oostindiën) Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.

Uitvaartwensen Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.

Yarden informatiecentrum Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee) 8019 AB Zwolle Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur. 038 421 4000

Voor informatie kunt bellen met 0800 1292. Voor het melden van een overlijden kunt u dag en nacht bellen met 0800 8192

In deze Gaandeweg Op de voorpagina: ‘Op weg met de duif’, een schilderij van Tineke Vlaming. Meer over haar expositie in SIO op pagina 5 Aandacht voor onder andere de overdracht van het kistorgel in de Grote Kerk pagina 4, 5, 8, 9 en 19 Diaconaal nieuws pagina 6 Moet de kerk (weer) groeien? pagina 7 Het werk van de generale synode pagina 10 Columnist Menno van Oel over relativeren pagina 11 PERKI, een plaats om thuis te zijn pagina 12,13,14 Aty en Marlien van den Berg organiseren al tien jaar de vakantieweek in de Imminkhoeve pagina 15 Berkum zingt over kerkmuren heen pagina 16 De psalm van Claudia de Gelder pagina 17

Het wonder van Pinksteren Vandaag God, looft de blauwe hemel U, het frisse groen en de bloesems prijzen U, de verte voor ons en achter ons looft U, de zoete geuren en het overvloeiende licht. Ook wij prijzen U God, met alle mensen die Uw naam noemen en met al onze medeschepselen op aarde. We zijn allen één stilte en een verscheidenheid van stemmen. U bracht ons samen, U hebt ons één en velen gemaakt. U hebt ons hier gebracht als getuigen, als bewustzijn en als vreugde. De wereld is in ons aanwezig en U bent in ons aanwezig. Doe ons een schakel zijn in de keten van licht en aanwezigheid. Een gebed met ongeveer deze woorden bad de 20ste eeuwse monnik Thomas Merton op de vooravond van het Pinksterfeest. Heel de natuur doet mee in deze lofprijzing, alles op zijn eigen wijze. Wanneer je het Pinksterverhaal leest, over de mensen die daar samen zijn, krijg je het gevoel dat ze als het ware overstromen. Ieder afzonderlijk is vol van iets dat wel naar buiten moet. Dat gebeurt vanzelf en gaat bijna buiten henzelf om. Waar ze allemaal vol van zijn, dat zegt de tekst. Dat zijn Gods grote daden. Wat hier plaatsvindt is één grote lofprijzing van allemaal verschillende stemmen door elkaar heen. Stemmen die hetzelfde anders zeggen. In een verscheidenheid van stemmen wordt getuigd van de éénheid die schuilgaat achter alle verdeeldheid, gebrokenheid, vervreemdheid en voortdurende strijd van het ene deel tegen het andere. Achter en door dat alles heen zien en vormen zij een keten van licht en aanwezigheid. De schrijfster Hella Haasse zegt ergens: ‘Het wonder van het miljoenenvoudig gesplitst zijn en toch één zijn van de wereld beneemt mij de adem.’

Informatie van het Kerkelijk Bureau Colofon Gaandeweg pagina 18

Voor mij raakt dat besef aan het wonder van Pinksteren. Het is wat mensen adem geeft en een eigen stem. Het besef van het gesplitst zijn en toch één zijn van de wereld: het één zijn in God, dat onze wereld door en in Christus wordt aangereikt. Daarvan getuigen deze stemmen, als bewustzijn en als vreugde, en daarin willen ze ons meenemen.

Kerkdiensten voor de komende twee maanden pagina 20, 21 en 22

Iemke Epema, predikante Jeruzalemkerk 3

Het was al jaren een grote wens: een tweede orgel in de Grote of Sint-Michaëlskerk. Een orgel dat bij uitstek geschikt zou zijn om kooruitvoeringen te begeleiden. Dat orgel is er nu: een zogeheten kistorgel, speciaal gebouwd voor de Grote Kerk. Al sinds Kerst was het in gebruik, maar op 14 februari werd het door de Stichting Vrienden van het Schnitgerorgel Grote of Sint-Michaëlskerk Zwolle officieel overgedragen aan de Protestantse Gemeente Zwolle. Gerrit Jan Timmerman, voorzitter van het College van Kerkrentmeesters, ontving de sleutel van het orgel uit handen van Jan van Olst, voorzitter van de Vrienden. Jan van Olst (links) overhandigt de symbolische sleutel van het kistorgel aan Gerrit Jan Timmerman.

AANDACHT VOOR

Officiële overdracht in Grote Kerk

4

Kistorgel van wens tot werkelijkheid Er was behoefte aan een tweede orgel, omdat het wereldberoemd Schnitgerorgel van de Grote Kerk in een afwijkende stemming staat. Daarom moet muziek altijd getransponeerd worden als de organist met andere musici samenspeelt. Jan van Olst memoreerde hoe het kistorgel van wens tot werkelijkheid was geworden, dankzij tal van grote en kleine donaties. Van particulieren die de muziek in de Grote Kerk een warm hart toedragen en van instellingen, zoals het Prins Bernhard Cultuurfonds Overijssel en het Hervormd Weeshuis. Ook het Zwolse bedrijf Pack2Pack deed een flinke duit in het zakje. Gerrit Jan Timmerman prees het enthousiasme waarmee de vriendenstichting een groot deel van het geld bijeen had weten te brengen. Hij liet weten dat het College van Kerkrentmeesters met de overdracht de verantwoordelijkheid op zich neemt voor het beheer en een goed onderhoud van het kistorgel. Dat zal plaatsvinden in goed overleg met de Vrienden.

De Vrienden waren nauw betrokken bij de vormgeving en bouw van het orgel. De Zwolse kunstenaar Jan Pieter Gootjes tekende voor de unieke vormgeving, Klop Orgelbouw in Garderen besteedde een klein jaar aan de bouw van het kistorgel. Met de totstandkoming is een bedrag van € 40.000 gemoeid, dat nog net niet helemaal bij elkaar is gebracht. Voor wie wil helpen het gat te vullen: het bankrekeningnummer van de Stichting Vrienden van het Schnitgerorgel is 59.80.52.100.

Musica Michaëlis De muziekliefhebbers die getuige waren van de officiële overdracht, konden direct kennismaken met de sprankelende klanken van het verplaatsbare, met houten pijpen uitgeruste kistorgel. Als opening van het Valentijnsconcert van het orkest Musica Michaëlis bracht organist Toon Hagen met zijn musici het blijmoedige Organ Concert nr. 4 in F van Georg Friedrich Handel ten gehore.

Daarmee werd niet alleen het kistorgel ingewijd, ook het orkest presenteerde zich voor het eerst aan het publiek. Het is een professioneel orkest, ontstaan uit de vaste groep musici die de Cantatediensten in de Grote Kerk begeleidt. In het programma op deze Valentijnsdag stonden liefde en passie centraal, maar ook compassie en troost. Onder meer in de Sinfonia nr. 49, La Passione van Haydn en de Meditation pour orchestre a cordes van de in 1946 geboren Henk Klop. Dit werk ging met deze uitvoering in première. Tenslotte vierde de liefde voor muziek hoogtij in het dubbelconcert voor viool, hobo en orkest van Johann Sebastian Bach. Twee leden van Musica Michaëlis, Maaike Gerritsen op de viool en Leonie van Eldik op de hobo, brachten de toehoorders in vervoering. Toon Hagen en zijn musici maakten met dit concert een veelbelovende start, net als het kistorgel. Gerrit Jan Timmerman zei te hopen dat het nieuwe orgel vaak mag klinken in de Grote Kerk, een bijdrage leverend aan de instandhouding van het religieus ergfoed. Veel meer over de concerten in de Grote Kerk, van onder andere Musica Michaëlis, is te vinden op de website: www.schnitgerorgelzwolle.nl.

In de pauze demonstreert Toon Hagen (tweede van links) het kistorgel aan bezoekers van het Valentijnsconcert.

Aan de lezers van Gaandeweg, Als redactie denken we dat we u elke twee maanden een mooi, lezenswaardig blad voorleggen. Maar of u het daarmee eens bent weten we eigenlijk niet. Daarom vindt u bij dit nummer een enquêteformulier met een aantal vragen. Een paar over uzelf en veel over Gaandeweg. Wij verzoeken u vriendelijk, maar ook wel een beetje dringend, er even voor te gaan zitten om deze vragen te beantwoorden. Rijk zijn we als Protestantse Gemeente Zwolle alleen in immateriële zin, daarom is het helaas niet mogelijk het ingevulde formulier op onze kosten terug te sturen. U wordt daarom verzocht een postzegel (van € 0,44) te plakken als u het formulier per post terugstuurt. Het adres is: Kerkelijk Bureau PGZ, Molenweg 241, 8012 WG Zwolle. Vermeld op de envelop: Lezersonderzoek Gaandeweg. U kunt het formulier ook op het Kerkelijk Bureau of in uw wijkkerk inleveren. Onze contactpersonen zorgen ervoor dat daar een speciale doos staat voor de enquêteformulieren. Opsturen of inleveren kan tot 15 mei. Heeft u extra een formulier nodig, dan kunt u het vinden op de website www.pknzwolle.nl. Klik op Kerkblad Gaandeweg. Daar kunt u overigens ook alle nummers van Gaandeweg die sinds Kerst 2007 verschenen zijn, nog eens ‘doorbladeren’. Wij hopen dat heel veel lezers de moeite nemen ons te laten weten wat zij van Gaandeweg vinden. Zodat wij een (nog) beter blad kunnen maken. Voor u. Redactie Gaandeweg E-mail: [email protected]

‘Plaatjesmaker’ Tineke Vlaming exposeert Tineke Vlaming, lid van de Adventskerk, is een veelzijdig kunstenaar. Onlangs nog, bij het afscheid van dominee Han Wilmink, waren twee liederen die toen gezongen zijn van haar hand. Ze schildert niet alleen met woorden, maar ook met haar camera én in het echt: met penseel en potlood. Ze noemt zichzelf ‘plaatjesmaker’. Tijdens kerkdiensten is geregeld door Tineke gemaakt ‘plaatwerk’ te zien: foto’s bij het Veertigdagenproject, een schilderij van ontkiemende bonen en vorig jaar, samen met het werk van twaalf andere schilderende gemeenteleden, een deel van het hongerdoek dat tijdens de voorbereiding op Pasen een bijzondere verdieping aan de Evangelielezingen gaf. Op dit moment kan iedereen van Tinekes plaatjes genieten. In wijkcentrum SIO hangt tot de zomervakantie een ruime keuze uit haar werk. SIO, aan de Thorbeckelaan 2 in Zwolle-Zuid, is geopend op werkdagen van 9.00 uur tot 23.00 uur. De toegang is gratis.

“De expositie is een overzicht van werk van de laatste jaren”, vertelt Tineke. “Ik teken en schilder al heel lang, maar heb me in de loop der tijd ook ontwikkeld in andere creatieve richtingen.

Toen ik van het bestuur van SIO het aanbod kreeg om te exposeren, ben ik een paar maanden intensief aan ’t werk geweest om nog een aantal schilderijen (af) te maken. Dankzij Siebe, mijn echtgenoot, zijn ze mooi ingelijst. Op de middelbare school en de PABO kreeg ik teken- en schilderles van bevlogen docenten. Zij hebben mij niet alleen technieken geleerd, maar vooral geïnspireerd en gestimuleerd tot goed kijken en veel oefenen. Op een enkele cursus na ben ik auto-didact. Daarom wil ik mezelf geen kunstenaar noemen. ‘Plaatjesmaker’ past beter, want naast schilderijen en illustraties maak ik vooral heel veel foto’s. Uitspraken als: ‘even mijn fototoestel uitlaten’ en ‘kijken met foto-ogen’ verwoorden wat dat betekent. Ik houd van weerspiegelingen, wolkenluchten, kleurvlakken, structuren en contrasten, van

uitvergroten en selecteren. Deze foto’s zijn vaak uitgangspunt en inspiratiebron voor mijn schilderijen die illustratief zijn en soms een diepere laag of symboliek hebben. Ik schilder meestal met acrylverf op doek of paneel. De onderwerpen in deze expositie zijn divers: landschappen, strandtaferelen, Franse bidstoelen, stoere dochters met vlechten. Ook hangt er een verzameling schilderijtjes die ik maakte voor mijn werk als muziek-op-schootdocent en redacteur van muziekwijzer De Pyramide. Het zijn illustraties bij (eigen) liedjes, lesmateriaal en verhaaltjes. Deze zijn gepubliceerd in onder andere een peuterliedboekje, muziekwijzer De Pyramide of... wachten nog op een uitgever.”

Ook in deze Gaandeweg zijn plaatjes van Tineke Vlaming te vinden. Zo is de foto van de paardenbloem op pagina 3 van haar hand. Op de pagina’s 7 en 17 illustreren twee van haar schilderijen, die ook in SIO te zien zijn, de artikelen. Op deze pagina: Tineke Vlaming, plaatjesmaker, een zelfportret. Tineke Vlaming woont in Windesheim, Dorpsstraat 70. Haar telefoonnummer: (0529) 497 981 en e-mailadres: [email protected] 5

In de gevangenis geweest Bij het ganzenbordspel en Monopoly bepalen dobbelstenen wie in de gevangenis terechtkomt. In sommige landen kun je vanwege je politieke mening of je geloof in de cel belanden. In ons land kom je alleen via de rechter in de cel. Vrijwel steeds leidt het tot wat Psalm 79 en 102 ‘zuchten’ noemen. Dat kan ook slaan op de vragen die een gedetineerde zichzelf vroeg of laat stelt: hoe ga ik om met mijn gevoelens van schuld? Wat voor zin heeft mijn leven? Waar geloof ik in? Zulke vragen maken mensen kwetsbaar. Zij kunnen in een penitentiaire inrichting daarbij rekenen op steun van geestelijk verzorgers en vrijwilligers. Zit de straf erop, dan zijn er vrijwilligers

van de landelijke stichting Exodus die nazorg verlenen. Zij weten welke tegenslagen en welke gevoelens van machteloosheid een ex-gedetineerde te wachten kunnen staan. Zij bieden praktische hulp en tonen begrip voor vragen naar zin, voor het zoeken naar geloof. Soms weten zij de weg naar een kerkelijke gemeente die hen wil opnemen: een ‘kerk met stip’, of kennen zij de weg naar een Exodushuis. Daarin leert men na detentie van de grond af aan hoe je je zonder criminaliteit staande houdt. Wanneer mensen wordt gevraagd wat zij zouden doen wanneer hun nieuwe buurman in de gevangenis is geweest, is het antwoord wel eens negatief. De vraag is dan hoe dit zich verhoudt tot Mattheüs 25 vers 36 en verder, waar Jezus Christus zegt: “Ik ben in de gevangenis geweest en gij...” Ja, hoe sta ik daar in?

DIACONAAL

Lútzen Miedema, diaconaal predikant

6

Ontmoeting met armen

Hospice Zwolle

De diaconie heeft contact met de Adoptiegroep Zwolle, een onderdeel van de Werkgroep Welzijn en Levensbeschouwingen. De adoptiegroep brengt ontmoetingen tot stand tussen mensen in financieel zwaar weer en politici uit Tweede Kamer en gemeenteraad. In de adoptiegroep zitten vooral ervaringsdeskundigen. Het zijn mensen die zelf ervaring hebben met leven van een uitkering. Ook een gefailleerde ondernemer zit erin. Hij stelt dat hij geregeld ondernemers tegenkomt die letterlijk geen leven meer voor zich zien. Zij komen binnen en buiten de kerk voor.

Mensen brengen hun allerlaatste levensfase het liefst thuis door. Is dat niet mogelijk, dan geven terminale patiënten de voorkeur aan een vertrouwde, huiselijke sfeer. Een hospice biedt dit en wordt daarom ook wel een Bijna Thuis Huis genoemd. Daar wordt de thuissituatie zoveel mogelijk benaderd voor mensen bij wie genezing niet meer mogelijk is en die een levensverwachting hebben van niet meer dan drie maanden. Zij worden daar door familie, speciaal opgeleide vrijwilligers en de Thuiszorg verzorgd. Omdat in Zwolle behoefte bestaat aan zo’n huis, wordt momenteel een ruim pand gezocht, waar vier mensen tijdelijk een plek kunnen vinden. Voorlopig moet het meeste geld daarvoor uit giften komen. Er is zo’n €450.000 nodig. Hiervoor zoekt Hospice Zwolle morele en financiële steun. Informatie via www.terminalezorgzwolle.nl.

Hun teleurstelling in leven en samenleving is vaak groot. Dat uit niet ieder genuanceerd en kies. De meningen over bijvoorbeeld de politiek zijn wel eens heftig. De diaconie kan zich daardoor echter niet laten afhouden van de taak om mensen ook in het diepst van hun ellende te willen ontmoeten, zonder bij machte te zijn hun situatie of hun optreden te veranderen. De diaconie heeft als taak noden op het spoor te komen en ontmoet zo wel eens menselijke drama’s. Vanuit dat drama klinkt soms een kreet om hulp, die rauw op het dak komt.

Gemeenteavond diaconaat Grote Kerkgemeente

Waar dat gebeurt neemt de diaconie de stijl van de hulpvraag niet voor haar rekening. Sommige vragen geeft zij door als bericht vanuit de onderste kanten van de samenleving. Waar langzamerhand een vertrouwensrelatie is ontstaan worden vragen gesteld bij bepaalde uitingen. Wanneer bijvoorbeeld wordt geroepen dat er geen recht is in ons land, houdt de diaconie voor dat wij in een rechtsstaat leven aan wie boos, verdrietig en daardoor ongenuanceerd is. Maar voorop staat het leggen en onderhouden van contact, en dat is altijd letterlijk op hoop van zegen.

Op woensdag 13 mei houdt de wijkdiaconie van de Grote Kerkgemeente een gemeenteavond met als thema diaconaat. Dr. Lútzen Miedema, diaconaal predikant van de Protestantse Gemeente Zwolle, zal ingaan op de vraag wat wij onder diaconaat verstaan en welke rol het diaconaat speelt, dan wel zou moeten spelen in de gemeente en in het leven van de individuele gelovige. Er is ruimschoots gelegenheid om hierover met hem en met elkaar nader van gedachten te wisselen.

Website Diaconie

De avond vindt plaats in het Refter en begint om 20.00 uur. Vanaf 19.30 uur staat de koffie klaar.

Alle gegevens over de Protestantse Diaconie vindt u op de website: www.diaconiezwolle.nl.

Met veel kerken in Nederland gaat het niet heel goed. Momenteel worden er binnen de Protestantse Kerk van Nederland (PKN) initiatieven genomen om het tij te keren. De kerk moet (weer) gaan groeien en steviger worden: voor de toekomst is mens- en geestkracht nodig. Maar riekt dat niet naar zieltjeswinnerij? De kerk is er toch niet omwille van zichzelf? En: is er een geheim recept voor kerkgroei? Niet alle kerken krimpen. Binnen en buiten de PKN is er een sterke ‘evangelische beweging’ die het niet slecht doet. Twee mensen uit de PG Zwolle en iemand van de Vrije Evangelisatie Zwolle (VEZ) reageren op de stelling: een gezonde kerk groeit. Op stap met de duif, een schilderij van Tineke Vlaming

STELLINGNAME

“Groei is ongrijpbaar” “Groei zie ik als een vrucht van de Geest”

“Je moet loslaten, hoe onveilig dat ook voelt”

“Terug naar de basis, de eenvoud”

Bert van der Stouwe is al sinds 1971 betrokken bij de VEZ. De VEZ is bijna een eeuw oud en klein begonnen. Inmiddels komen er wekelijks ongeveer tweeduizend mensen naar de beide zondagmorgendiensten in de WRZVhallen. “Groei zie ik als een vrucht van de Geest, maar het gaat niet om aantallen. Onze doelstelling is: mensen tot Christus brengen, tot bekering en geloof bewegen. Deels zijn het mensen uit andere kerken, deels ook mensen zonder enige kerkelijke binding. We willen laagdrempelig en flexibel zijn, zoveel mogelijk een beweging blijven en geen starre organisatie worden. De Heer is heilig, maar de organisatie daaromheen niet. Eens per maand is er bijvoorbeeld een ‘vriendendienst’. Die is echt anders dan onze gewone diensten. Het gaat om de boodschap, om de persoonlijke relatie met Jezus Christus, maar er zit ook gewoon entertainment in, een film of zo. Ook muziek is belangrijk. Daarnaast zijn we druk met scholing en verdieping; daar doen een paar honderd mensen aan mee. De kerk van de 21ste eeuw heeft een stevige kern met bevlogen mensen en een open, vloeiende rand. Een soort circustent die naar alle kanten open staat. De VEZ is daar een deel van. Er zijn mensen die het bij ons te massaal vinden of om andere redenen afhaken. Die wensen we oprecht Gods zegen toe.”

Koos Bakker groeide op in een orthodoxe omgeving waar geen ruimte was voor zijn vragen en twijfels. Hij nam even afscheid van de kerk en kwam later via zijn huwelijk terecht in vrijzinnige kring. De Vereniging van Vrijzinnigen in Zwolle is klein, maar hecht. “Als vrijzinnigen zijn we veel bezig geweest met onze toekomst en de plaats in de PKN. Organisatorisch gezien hebben we hooguit nog een paar jaar voor de boeg. Dat is verdrietig en pijnlijk. Je moet leren loslaten, hoe onveilig dat ook voelt: zo ontstaan er mogelijkheden voor nieuwe vormen. Mensen, organisaties, streven naar zekerheid. De ruimte voor kritiek, voor vragen, voor tegengeluiden is beperkt. In het bedrijfsleven spreekt men van neuzen richten, daarmee verdwijnt de pluriformiteit, de creativiteit en de mogelijkheden voor ontwikkeling. Twijfel brengt mensen in beweging. In de kerk gaat het om de geest van barmhartigheid. Die wordt niet alleen bepaald door structuren en vormen die het tweeduizend jaar goed hebben gedaan.Voor mij zit de kerk van de toekomst in de kleinschaligheid, persoonlijke ontmoetingen: in de trein heb ik soms de mooiste gesprekken. Wat betreft de Vrijzinnigen: zij zijn met hun vragen altijd een soort luis in de pels van de PKN geweest. Het is jammer als dat verdwijnt, want het houdt je geloofsbeleving scherp. Maar ik vertrouw er op dat dit gedachtegoed doorgaat.”

Dominee Nelleke Beimers is bijna dertien jaar verbonden aan de wijk-gemeente in Stadshagen en betrokken bij de ontwikkelingen in deze groeisector van Zwolle. “We zijn vanuit Westenholte begonnen. We wilden als kerk present zijn in de nieuwe wijk. We kregen een inloophuis, een rijtjeshuis, en we dachten: de mensen komen wel voor koffie en een gesprek. Dat viel tegen: de meeste mensen hier zijn jong, hebben twee banen, twee auto’s en zijn druk. Het was bovendien nauwelijks behapbaar: je wilt present zijn en je hebt de neiging om je als kerk overal mee in te laten. We hebben een omslag gemaakt en bedacht dat de kerkdienst het centrum van ons gemeente-zijn moet zijn. Niet van binnen naar buiten, maar van buiten naar binnen, en terug naar de basis, de eenvoud: toegankelijke taal, niet moralistisch, koffiedrinken, doop en avondmaal, gesprekskringen. Onze wijk heet ‘De Open Kring’. Het centrum van die kring wordt gevormd door de Bijbel, het lied, het gebed, de sacramenten, de werk- en gespreksgroepen, kortom, alle middelen die God gebruikt om ons te ontmoeten. De gemeente heeft wel iets van een duiventil. Een groep komt elke week, maar er zijn ook mensen die eens per twee maanden komen, of alleen als hun kind gedoopt wordt. Groei is ongrijpbaar. Je hebt de harde cijfers, maar het gaat om overgave, vertrouwen, troost, dat mensen hun leven beter aan kunnen.” 7

Schepping Avonddienst rond en evolutie ‘Lied met een verhaal’ in Adventskerk Op zondagavond 24 mei is er weer een zogenaamde Wind-in-de-zeilendienst in de Adventskerk. Het thema van deze dienst is: ‘Lied met een verhaal’. Het betreft een zangdienst, waarin mensen toelichten waarom een bepaald geloofslied hen aanspreekt. Voorganger is de heer Fred Revet. Naast orgelbegeleiding zullen enkele leden van de Bazuin een muzikale bijdrage leveren. De dienst begint om 19.00 uur.

AANDACHT VOOR

Het is dit jaar het Darwin-jaar. De bioloog Charles Darwin werd 200 jaar geleden geboren en zijn werk is nog steeds springlevend. Met name zijn boek ‘On the Origin of Species’ is van grote invloed geweest. Kort geleden werd als reactie op alle belangstelling voor Darwin huis aan huis een folder verspreid, waarin opnieuw de strijd wordt aangegaan aangaat met de evolutietheorie van Darwin.

8

Ds. Leen Bosgra, tijdelijk als predikant werkzaam in de Adventskerkgemeente, heeft een boeiende avond voorbereid. Hij zal op woensdag 6 mei ingaan op: 1. het kenmerkende van de evolutietheorie van Darwin en het vervolg ervan bij moderne denkers; 2. de verschillende antwoorden die door kerken en christenen in de loop van de tijd op de evolutietheorie zijn gegeven; 3. het karakter van de Bijbel als geloofsgetuigenis van mensen binnen een ander wereldbeeld, maar met het doel de diepste dingen over het leven te zeggen; 4. een poging om schepping en evolutie samen te denken, omdat ze uiteindelijk toch met dezelfde werkelijkheid te maken hebben. Na de inleiding is er ruim de tijd voor reactie en gesprek. Iedere belangstellende is van harte welkom op woensdagavond 6 mei van 20.00-22.00 uur (koffie klaar om 19.45 uur) in wijkcentrum SIO, Thorbeckelaan 2 in Zwolle-Zuid. Kosten: € 2,- per persoon. Informatie bij de raad Vorming en Toerusting van de Adventskerkgemeente: [email protected], tel. (038) 465 69 00.

Wijkcentrum Jeruzalemkerk In verband met vakantie van de beheerster is het wijkcentrum van de Jeruzalemkerk gesloten voor alle activiteiten van 6 juli tot en met 23 augustus, zo laat de beheercommissie van de Jeruzalemkerk weten. Buiten deze periode biedt het wijkcentrum tal van mogelijkheden om zalen te huren voor uitleenlopende gezelschappen. Er is bij de Jeruzalemkerk voldoende parkeerruimte aanwezig.

Jongeren nog welkom bij gospelkoor One Spirit begeleiding, maar zeker niet minder mooi. Deze manier geeft weer heel andere mogelijkheden.

Wie op woensdagavond langs de Stinskerk in Westenholte komt, kan het niet missen: One Spirit is weer volop in bedrijf! Na de reis naar Noorwegen in augustus, is het gospelkoor al weer druk bezig met het instuderen van nieuwe nummers. Dat betekent elke woensdagavond enthousiast zingen, met veel beleving en daarbij veel gezelligheid.

Wachtlijst

Het repertoire van One Spirit bestaat uit Engelstalige en (in mindere mate) Nederlandstalige nummers, van uptempo nummers met (indrukwekkende) solo’s tot ingetogen meerstemmig a capella. Deze nummers komen extra goed uit de verf, mede dankzij nieuwe geluidsapparatuur waar het koor heel blij mee is. Zoals veel mensen weten, heeft One Spirit jarenlang gezongen met een piano, soms ook met nog een combo er bij. Inmiddels zingt het koort met zogeheten tracks. Dit is een heel andere manier van

Het gospelkoor telt ongeveer dertig leden en heeft op dit moment een ledenstop. Geïnteresseerden kunnen zich wel op een wachtlijst laten plaatsen. Het instellen van een ledenstop is geen makkelijke, maar wel noodzakelijke beslissing geweest. Alleen op deze manier kan de teamgeest, de verhouding in geluid tussen verschillende partijen en ook de kwaliteit bewaard worden. One Spirit maakt wel een uitzondering voor jongeren tussen de 15 en 20 jaar, die graag bij een dynamisch koor willen zingen. Ook één of twee bassen zijn welkom. De repetities zijn op woensdagavond van 20.00 tot 22.15 uur in de Stinskerk. Voor informatie: Margriet van der Sluis, tel. 06 408 000 31

Inlichtingen bij mevrouw Truus van Well. Telefoon wijkcentrum (038) 421 47 06, thuis (038) 421 24 43.

Formele relatie Kerkbestuur Lutherse Gemeente en Dimence

Berthilde Nowak ‘in de bediening gesteld’ In de Lutherse Kerk in Zwolle is tijdens de viering op 29 maart gemeentelid Berthilde Nowak ‘in de bediening gesteld’ als kerkelijk werker met een bijzondere opdracht. Zij werkt sinds twee jaar als geestelijk verzorger bij Dimence. Dit is een fusieorganisatie van geestelijke gezondheidszorginstellingen, waaronder de RIAGG Zwolle, Zwolse Poort (voorheen St. Franciscushof in Raalte) en Adhesie (met onder andere Brinkgreven) in Deventer. De inzegening door dominee Chica van Dam is uitgevoerd vanwege het pastorale aspect waar Berthilde Nowak mee te maken heeft bij Dimence. Voor een kerkelijk werker als Berthilde heet dit volgens de ordinanties van de PKN ‘in de bediening stelling’. De kerkenraad van de Evangelisch Lutherse Gemeente in Zwolle en het bestuur van Dimence zijn daarbij een formele relatie aangegaan. In de praktijk betekent dit volgens Berthilde vooral een wederzijdse erkenning van het werk en de verwevenheid van de zorg met de levensbeschouwelijke kant ervan. Als geestelijk verzorger is Berthilde Nowak, samen met een aantal collega’s,

beschikbaar voor alle cliënten van Dimence, ongeacht de levensbeschouwelijke achtergrond. Berthilde hoopt op een goede samenwerking tussen Dimence en het kerkbestuur van de Lutherse Gemeente. De GGZ-instelling Dimence heeft in Zwolle diverse locaties. Berthilde werkt in de nieuwe kliniek die in Stadshagen is verrezen aan de Eerdelaan, net achter het nieuwe verpleeghuis Het Zonnehuis.

Vrijwilligers welkom In een eerdere Gaandeweg is al eens een oproep geplaatst om zondagse vrijwilligers te werven die cliënten willen begeleiden naar en tijdens de kerkdien-

Geestelijk verzorger Berthilde Nowak hoopt op een goede samenwerking tussen Dimence en het bestuur van de Evangelisch Lutherse Gemeente Zwolle.

sten die in de aan Het Zonnehuis grenzende wijkkerk De Open Kring worden gehouden. De diensten, waar ook bewoners van het verpleeghuis bijeenkomen, beginnen om 11.30 uur. Inmiddels hebben zich hiervoor zeven enthousiaste mensen gemeld, maar Berthilde herhaalt de oproep graag om een grotere poule te kunnen samenstellen. Vrijwilligers kunnen zich opgeven via tel: (038) 454 61 47

Gedachtenisbijeenkomst op 4 mei

Over de schepping in De Hoeksteen God als schepper is een beeld dat in kerk en geloof vol betekenis is. Schepping door Gods hand en herschepping in Gods naam zijn belangrijke gedachten voor het geloof. Die geven aanleiding om eens een hele dienst stil te staan bij Schepping. Schepping als geloofsthema. Schepping, die te maken heeft met de aarde en wat daarop leeft. Hoe verhouden zich die dingen tot elkaar? Op verzoek van een gemeentelid van De Hoeksteen zal de dienst van 26 april om 9.30 uur daarover gaan: ‘Schepping’. Waarbij natuurlijk ook mooie liederen over de schepping worden gezongen.

Zoals ieder jaar zal voorafgaande aan de Stille Tocht op 4 mei een gedachtenisbijeenkomst worden gehouden in de Oosterkerk aan de Bagijnesingel. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei voert van 2006 tot 2010 het motto ‘Vrijheid maak je met elkaar’ en koos voor dit jaar de invalshoek ‘Vrijheid en identiteit’. Een zeer actueel thema, want wereldwijd worden nog steeds oorlogen uitgevochten waar identiteit wordt misbruikt. De vraag wat vrijheid voor ons is, komt gedurende een half uur aan de orde in een zeer gevarieerd programma. Hieraan werken vooral Zwolse jongeren uit verschillende culturen mee. Een jongerenensemble speelt speciaal voor deze bijeenkomst gearrangeerde muziek. Natuurlijk zal ook het kaddisj (gebed voor de doden) gezongen worden door de

chazan (joodse voorzanger). De bijeenkomst begint om precies 18.30 uur en duurt tot 19.00 uur. Aangezien de route van de Stille Tocht naar het monument aan het Ter Pelkwijkpark langs de Oosterkerk komt, is er ruimschoots gelegenheid om na de bijeenkomst bij de stoet aan te sluiten en de Dodenherdenking bij het monument bij te wonen.

Een schilderij van Tineke Vlaming: het Holocaustmonument in Berlijn. Met vredesduif.

9

DESGEVRAAGD

Een overzicht van de generale synode van de PKN, zoals die in november 2008 bijeen was.

10

Bijna een jaar geleden besteedde Gaandeweg aandacht aan het doel en de taken van de zogeheten classicale vergaderingen van de Protestantse Kerken in Nederland. Dit zijn een soort regionale kerkelijke bestuursorganen, waarin ambtsdragers uit de plaatselijke protestantse kerken zitting hebben. Op hun beurt vaardigen de classicale vergaderingen leden af naar de generale synode van de PKN. Een van die afgevaardigden is Mieke Lichtenbelt, die voor de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle zitting heeft de in classis Zwolle. Zij vertelt in deze aflevering van Desgevraagd over het doen en laten van de synode en over haar eigen ervaringen als lid van deze landelijke kerkelijke vergadering.

“Door te praten gaan we elkaar beter begrijpen” Wat is de taak van de synode? ML: “Dat staat beschreven in de Kerkorde van de PKN: de generale synode is een ambtelijke vergadering, die leiding geeft aan het leven en werken van de kerk in haar geheel. Dat betekent dat de synode zaken behandelt die niet in de kerkenraden of classicale vergaderingen afgedaan kunnen worden, maar landelijk van belang zijn. Voorbeelden van onderwerpen die mij persoonlijk aanspreken, zijn de ontwikkeling van nieuw catechesemateriaal en het pastoraat aan specifieke groepen, zoals studenten, de krijgsmacht, de binnenvaart en binnen de gezondheidszorg.” Hoe is de synode samengesteld en hoe ben jij zelf lid geworden? ML: “De synode telt ruim 150 leden, voor het grootste deel afgevaardigden van de classicale vergaderingen. Daarnaast hebben o.a. de Evangelisch-Lutherse synode en de Eglise Wallonne enkele rechtstreekse afgevaardigden in de PKN-synode, evenals die kerken waarmee de PKN een associatieovereenkomst heeft. In 1992 kwam ik in de Lutherse synode en na de vorming van de PKN was ik een van de vijf afgevaardigden van de Evangelisch Lutherse Synode in de eerste generale PKN-synode. Sinds 2006 ben ik een van de twee afgevaardigden van de classis Zwolle. Omdat je voor vier jaar wordt benoemd, moet ik in 2010 aftreden. Herbenoeming voor een tweede termijn is niet mogelijk en dat betekent dat de samenstelling van de synode elke vier jaar compleet verandert. Dat heeft nadelen: je hebt nauwelijks tijd om ingewerkt te raken als synodelid. De snelle wisseling bevordert ook de continuïteit van de beleidsvorming niet. Het duurt soms jaren voor een onderwerp

kan worden afgehandeld, doordat lastige problemen nogal eens naar een volgende synode worden doorgeschoven.” Hoe vaak vergadert de synode? ML: “Twee keer per jaar, in het voorjaar en het najaar. De vergaderingen duren twee dagen en vinden plaats in De Werelt in Lunteren. De meeste synodeleden brengen hier ook de nacht door. Het zijn bijzonder intensieve dagen, want ook buiten de officiële vergadering gaan de gesprekken en discussies door. Dankzij de plaatsing volgens alfabet zitten we als Zwollenaren altijd bij de afgevaardigden van de classis Zutphen en met hen hebben we het meeste contact. In de wandelgangen en tijdens het eten spreek je ook andere mensen; zelf vind ik de gesprekken met gereformeerde en hervormde broeders en zusters altijd heel boeiend. Uiteraard vergen die twee dagen ook een gedegen voorbereiding en moet je vooraf heel veel stukken lezen. Bovendien zitten veel synodeleden in commissies van rapport, die specifieke onderwerpen voorbespreken en daarover advies geven. Zo zit ik in de MDOcommissie van rapport, die missionaire, diaconale en ontwikkelingszaken voorbereidt.” Wie organiseert en leidt de synodevergaderingen? ML: “Dat is de taak van het moderamen, zeg maar het dagelijks bestuur van de synode. Dat moderamen is ook verantwoordelijk voor het uitvoeren van de synodebesluiten. Degene die het vaakst naar buiten treedt, bijvoorbeeld in de media, is de scriba, op dit moment Arjan Plaisier. De vergaderingen worden mede voorbereid

door het breed moderamen, ook wel de kleine synode genoemd. Die bestaat naast het moderamen uit 25 andere synodeleden, die telkens voor een jaar worden benoemd. Daarnaast wordt de synode bijgestaan door het landelijk dienstencentrum van de PKN. Dat komt met beleidsvoorstellen en notities. Begin 2007 was dat bijvoorbeeld ‘Werken in de wijngaard’ over het in deze tijd vormgeven van de toekomst van de kerk, ondanks een teruglopend aantal leden en minder financiële middelen. Dat wordt vervolgens in taakgroepen verder uitgewerkt. Een ander actueel onderwerp waarover we een paar keer hebben gesproken, is de houding van de PKN ten aanzien van Israël en de Palestijnen.”

Column Gij zult niet relativeren

Is het niet moeilijk om in zo’n groot en divers gezelschap tot conclusies te komen? ML: “Natuurlijk zijn de visies uiteenlopend, dat mag ook in een kerk van twee miljoen mensen. Maar ik heb altijd het gevoel dat we daar in de synode goed over kunnen praten, dat er respect is voor elkaars opvattingen en dat die verschillen in de uitingen van de synode tot hun recht komen. We hoeven het uiteindelijk niet eens te worden, maar door te praten gaan we elkaar wel beter begrijpen.” Je ben in de jaren ’90 lid geweest van de Evangelisch-Lutherse synode, die nog steeds een rol heeft binnen de PKN. Kun je daar iets over vertellen? ML: “Toen ik synodelid was telde de Evangelisch Lutherse synode 36 leden en daardoor kende je iedereen. Met ingang van mei 2009 is het aantal leden gehalveerd.De Evangelisch Lutherse Synode heeft een specifieke kerkordelijke opdracht: het bewaren en aan de hele PKN dienstbaar maken van de Lutherse traditie. Onder andere de liturgie en de muziek in de kerkdiensten spelen in die traditie een heel belangrijke rol. Chica van Dam, predikant van de ELG Zwolle, heeft daarover in de classis onlangs uitvoerig verteld.” Je lijkt persoonlijk heel enthousiast over het deelnemen aan de synode. Klopt dat? ML: “Jazeker, ik vind het ontzettend leuk werk! Ik denk ook met voldoening terug aan de periode toen we synode waren van drie kerken (Trio-synode), die destijds moest kijken hoe samengaan mogelijk was. We hebben bijvoorbeeld over de opstelling van de Kerkorde geweldig goede sessies gehad, met name over het eerste artikel waarin de basis van het belijden van de PKN ter sprake komt. Alle geschriften waarmee de leden van de PKN zich verbonden voelen, zijn daarin genoemd. Dat waren diepgaande, emotionele vergaderingen. En toen kwam 12 december 2003: de dag dat de drie afzonderlijke Synodes ja of nee moesten zeggen tegen de PKN. Persoonlijk heb ik er héél lang en diep over nagedacht. En velen met mij. Het was niet gemakkelijk. Ik ben van nee naar ja gegaan.” Ben je achteraf nog steeds blij met dat ja voor de PKN? ML: “Dat ben ik, omdat ik geloof in de toekomst: de PKN blijft samen op weg. We hebben daar jarenlang met elkaar aan gewerkt en het is goed om je daar, als synodelid, nog steeds voor te kunnen inzetten. Het zal best moeilijk worden met minder leden en minder financiën, maar we willen toch die kerk levend houden in deze maatschappij. Daar staan we met z’n allen voor.”

Een paar jaar geleden las ik een opmerking die me bij bleef. Iemand beweerde dat met één klap, de aanslagen op New York op 11 september, het tijdperk van de ironie voorbij was. Van de datum ben ik niet zo zeker, maar voor de rest ben ik helemaal overtuigd. Het tijdperk van de ironie en de twijfel is over. Stilzwijgend is een nieuw maatschappelijk en kerkelijk gebod van kracht geworden: gij zult Niets meer relativeren, maar Alles bloedserieus nemen. Onwillekeurig moest ik terugdenken aan prinses Máxima die waagde het bestaan van een vaste Nederlandse identiteit te betwijfelen. De hemel boven dit platte land was niet hoog genoeg om alle opwinding te bevatten. Ik denk aan de verbetenheid waarmee op leven en dood de strijd over schepping of evolutie wordt gevoerd. Ben ik goed geïnformeerd, dan worden er binnenkort van twee kanten publiekscampagnes gevoerd. Het is een beetje ironisch (een onhebbelijkheid die ik helaas nog niet heb afgeleerd), maar ik stel me zo voor dat er dan bussen rondrijden met aan de ene kant in grote letters ‘WELLES. Darwin heeft gelijk’ en aan de andere kant even groot: ‘NIETES, de Bijbel is waar’. Het is dus maar van welke kant je het bekijkt. Ik wijt de inwerkingtreding van het relativeringsverbod aan het feit dat we diep onzeker geworden zijn. Want wat staat er vandaag de dag eigenlijk nog wel vast? Zelfs de aftrek van de hypotheekrente is onzeker geworden. Onzekere mensen overschreeuwen vaak hun eigen twijfel. Ik mag (dat heet vrijheid van meningsuiting) aan Alles twijfelen, maar wee u die aan mij en mijn zekerheden twijfelt. Dan word ik vals. Zelf geloof ik niet in Alles en ook niet in Niets, maar wel in Veel. Zo geloof ik veel en graag in God. Dat helpt me mijzelf en deze malle wereld te relativeren. Dat zouden meer mensen moeten doen.

Kerkorde op internet Meer weten over de Kerkorde van de PKN? Ga naar de website www.pkn.nl, klik op Bestuur en Organisatie en vervolgens op Kerkorde en Regelingen.

Menno van Oel 11

PERKI, een plaats om thuis te zijn

R E P O R TA G E

Even voorstellen. Elke eerste zondag van de maand om 14.00 uur, vindt in de Oosterkerk een zogenaamde PERKI-kerkdienst plaats. ‘Wat is PERKI?’ zullen velen waarschijnlijk vragen. PERKI is de afkorting, in het Indonesisch, van Indonesische Christen Gemeenschap in Nederland. Het is een vereniging met een oecumenisch karakter, gericht op christenen die ‘iets’ met Indonesië hebben, omdat ze er geboren zijn, er gewerkt hebben, een Indonesische partner hebben, enzovoort. De vereniging heeft momenteel acht afdelingen, elk met een eigen bestuur. PERKI Zwolle is één van de acht.

12

Ruim op tijd zijn we in de Oosterkerk om de PERKI-kerkdienst mee te maken. We worden hartelijk welkom geheten, krijgen een tweetalige orde van dienst uitgereikt en een apart liederenblad in het Indonesisch met waar mogelijk Nederlandse vertaling. Er zijn ruim vijftig mensen, jong en oud, meer vrouwen dan mannen, de meerderheid is van Indonesische afkomst. Een vrouwelijke predikant uit Almere, ds. F. Makatipu, leidt de dienst. Helaas voor ons is haar preek voor het grootste deel in het Indonesisch. De samenvatting in het Nederlands maakt veel goed. Voor de gemeentezang worden liederen gekozen uit de zangbundel van de Indonesische kerk. De melodieën brengen je terug bij de zondagsschool en Johannes de Heer. De teksten zijn echter geheel anders en volgens Jenny Lintang, ouderling van PERKI, aanzienlijk gevoeliger dan de Nederlandse. Het is een sfeervolle dienst, met veel muziek en fraaie zang van de Vocalgroep Ecclesia. Zelfs voor een aparte kinderdienst is gezorgd. Na afloop is er ‘zoals altijd’, een gezellig samenzijn, met de bekende Indonesische hapjes.

In gesprek Bij de koffie spreken we met ouderling Jenny Lintang en diaken Yanti Priester. Beiden zijn in Indonesië geboren en hebben daar hun school- en beroepsopleiding gevolgd. Jenny woont al jaren in Nederland en met name ook in Zwolle, Yanti vanaf 2000.

Wat spreekt jullie aan in PERKI? Jenny: “Ik voel me hier thuis, een gevoel dat ik niet of nauwelijks had in de Scheppingskerkgemeente waar ik lid van was. Belangrijk is voor mij is dat je hier Indonesisch kunt spreken, praten over het land en de cultuur waar je vandaan komt, over het kerkelijk leven daar.” Yanti: “Belangrijk is ook het kringwerk wat we binnen PERKI organiseren. En vergeet ook niet de pastorale kant. PERKI Zwolle heeft twee parttime predikanten waar een beroep op kan worden gedaan. En ook het gesprek onderling over problemen die je tegenkomt, is belangrijk.” Hoe is de samenwerking met de Oosterkerk? Jenny: “Goed, gelukkig. PERKI wil graag integreren in de Protestantse Kerk en hier in de Oosterkerk is een belangrijke stap gezet. We vinden hier kerkelijk onderdak, dat wil zeggen dat we gebruik mogen maken van de kerkelijke ruimte en dat onze ouderling en diaken formeel verbonden zijn aan de kerkenraad van de Oosterkerkgemeente. We hopen dat binnen afzienbare tijd sprake kan zijn van een volledige integratie met de PKN.” Is PERKI alleen bedoeld voor mensen met Indonesische achtergrond? Yanti: “Nee, zeker niet. Ieder die de sfeer van PERKI aanspreekt, is van harte welkom.”

Warmte en intimiteit In de loop van de jaren zijn veel Indonesiërs naar Nederland gekomen, onder hen ook mensen met een christelijke achtergrond. Bij hen ontstond op een bepaald moment behoefte aan wat men noemde ‘christelijke gemeenschapsvorming’. PERKI zou, zo dacht men, een ‘oefenplaats’ kunnen zijn voor ‘Indonesisch kerkzijn in een vreemd land’, Nederland dus. Achtergrond was de ervaring dat vele Indonesische christenen in Nederland zich vreemdeling voelden in Nederlandse kerkelijke gemeenten. Behalve op taalproblemen wordt vooral gewezen op het gemis aan de typisch Indonesische warmte en intimiteit in de kerkdienst, in het pastoraat en in andere vormen van dienstverlening. Dat leidt tot de vraag of het mogelijk is een vorm te vinden waarin een eigen manier en beleving van kerkzijn, gebaseerd op een herkenbare identiteit, een plaats kan krijgen binnen de kerkorganisatie van Nederland, concreet de PKN. Niet theologische uitgangspunten maken het verschil, maar met name de andere manier van omgaan met elkaar, andere uitingsvormen, kortom cultuur.

Naar integratie De Zwolse predikant Henk Olde, inmiddels gepensioneerd, was zendingspredikant in Indonesië. Vanuit die ervaring kent hij het specifiek eigene van het ‘Indonesisch kerkzijn’ en was hij de juiste persoon om als begeleider op te treden van de PERKIgroepen richting integratie met de Nederlandse protestantse kerken, nu concreet de Protestantse Kerk in Nederland. Dat blijkt, aldus Olde, een moeizaam proces te zijn. Bij de PKN heeft men geen idee hoe mensen uit andere culturen hier kerk kunnen zijn volgens eigen traditie en toch deel uit te maken van de kerk van hun ‘woonland’. Gelukkig is PERKI Zwolle een goed voorbeeld van hoe het kan: zelfstandig met eigen bestuur en tegelijkertijd gekoppeld aan de Oosterkerk voor kerkelijk onderdak en ondersteuning.

“PERKI wil graag integreren in de Protestantse Kerk” Er wordt gewerkt aan een meer structurele oplossing, in Zwolle en landelijk, maar dat verloopt traag. Een goede oplossing zou kunnen zijn PERKI de status te geven die ook de Waalse Kerk heeft: een eigen gezicht met eigen traditie en taal maar ook formeel onderdeel van de Protestantse Kerk van Nederland. Olde benadrukt dat PERKI pastoraal is georiënteerd, duidelijk religieus gemotiveerd is en een sterk ‘kerkgevoel’ heeft; men vertoont geen sektarische trekken. Dat verklaart dat in een landelijk congres van PERKI in 2007 besloten is tot aansluiting bij de PKN. De toenmalige scriba van de synode van de PKN reageerde enthousiast op dit besluit: “Met de komst van PERKI is de PKN multicultureler geworden.” Voorts stelde hij vast dat de kerk niet om ‘de grote aantallen migrantenchristenen’ heen kan. De praktijk tot dusver leert echter dat ‘tussen droom en daad nog steeds wetten staan en praktische bezwaren’.

13

De foto’s op deze pagina’s geven een beeld van de PERKI-kerkdienst, die Joost van Belois in deze reportage beschrijft. Na afloop van de dienst kon men zoals altijd genieten van Indonesische lekkernijen.

R E P O R TA G E

Samen Kerk in Nederland

14

Sinds 1997 bestaat op landelijk niveau SKIN, Samen Kerk In Nederland. Het is een overkoepeling van migrantenkerken, een belangenorganisatie. PERKI Nederland maakt daar deel van uit. Sinds 2008 is de penningmeester van PERKI Zwolle, Ernest Scipio, ook lid van het SKIN-bestuur, als penningmeester. Wat wil SKIN? Voor de migrantenkerken ‘een plaats om thuis te zijn’. Wat ruimer geformuleerd: een kerk waarin we bidden, leren en vieren in de eigen cultuur en taal, op een manier die ook uitnodigend is voor een ieder uit de samenleving. Zoals gezegd komt men daarbij problemen tegen, ‘wetten en praktische bezwaren’. Waar is men nu mee bezig? Om te beginnen met opbouw van de eigen organisatie: migrantenkerken vormen een bont gezelschap, met verschillende tradities en meerdere talen. Overleg is soms lastig. Ook financiering van de organisatie is lastig. De PKN geeft steun, maar die wordt afgebouwd en contributie komt maar mondjesmaat binnen. Daarom worden nu fondsen benaderd voor steun. Contact met overheid en medische sector is een ander belangrijk aandachtsgebied. Te denken valt aan verblijfsvergunningen, illigaal verblijf, hulp bij ziekte en dergelijke. Huisvesting vraagt veel aandacht, met name als het gaat om kerkgebouwen. Men komt vaak bij elkaar in ruimten die ongeschikt zijn voor kerkdiensten. Relatie tot andere kerken is een punt van zorg. Bij migrantenkerken bestaat zeker angst om zelfstandigheid en daarmee eigen identiteit te verliezen. Ook bij PKN-kerken vindt men vaak grote terughoudendheid en weinig kennis van en begrip voor de specifieke problemen en wensen van de migrantenkerken.

Samen kerk in Zwolle PERKI Zwolle blijkt een prima plaats om thuis te zijn. Thuis in eigen kring, zeker ook thuis in de Oosterkerk en binnen de Oosterkerkgemeente. Daarmee laat ze ook haar stem horen binnen de Protestantse Gemeente Zwolle. Er zou wellicht wat meer naar die stem geluisterd kunnen worden, meer oog kunnen komen voor het fenomeen van de migrantenkerken en de multiculturele samenleving. PERKI is ook op dat punt een ‘eye-opener’; de PGZ zou daar meer gebruik van kunnen maken.

PERKI en diaconie Oosterkerk werken samen in Flores Sare Foundation De Flores Sare Foundation ondersteunt gezondheidsprojecten op Flores (Indonesië). De organisatie wil de positie van kansarmen verbeteren met de bouw van een polikliniek en apotheek. Doel is om de leefomstandigheden en eerstelijns gezondheidszorg op een hoger plan te tillen. Zo bekostigt de stichting artsen en verloskundigen om de bevolking trainingen en voorlichting te geven over gezond en hygiënisch leven. In het bestuur van Flores Sare Foundation zijn zowel de diaconie van de Oosterkerk als PERKI Zwolle vertegenwoordigd. Ook bij geldwervingsacties wordt bewust samen opgetrokken. Inmiddels heeft de stichting een collecteopbrengst binnen, waarvoor zij de gevers dankt. Voor meer informatie: tel. (038) 333 13 32 of www.flores-sare-foundation.org.

Aty en Marlien van den Berg tien jaar vrijwilliger tijdens vakantieweek Imminkhoeve

M I J N I N S P I R AT I E

“Dit hoort echt bij mijn leven” Marlien van den Berg en haar moeder Aty waarschuwen toekomstige vrijwilligers maar vast: “Als je één keer meegaat, ben je verkocht. Dan wil je elk jaar mee.” Zelf zijn ze al tien jaar intensief betrokken bij de vakantieweek voor gehandicapten, die wordt gehouden in de Imminkhoeve in Ommen en georganiseerd door de Interkerkelijke Werkgroep Gehandicapten Zwolle. Aty is in de vier personen tellende werkgroep degene die het contact met de gasten onderhoudt, Marlien ‘regelt de vrijwilligers’. Ze kan natuurlijk niet nalaten te profiteren van de publiciteit in Gaandeweg: “We hebben voor dit jaar nog mensen nodig, laat ze maar mailen of bellen.” De vakantieweek is altijd met Pinksteren, deze keer van zaterdag 30 mei tot zaterdag 6 juni. Meer dan veertig jaar geleden ontstond vanuit de hervormde diaconie in Zwolle het initiatief om voor gehandicapten een geheel verzorgde vakantieweek te regelen. Piet van Zwol en Greeth Koelewijn namen de organisatie voor hun rekening. Sindsdien wordt de Imminkhoeve, een centrum dat compleet is ingericht om gehandicapten te ontvangen, een week per jaar afgehuurd door de Zwolse werkgroep. De circa veertig gasten, in leeftijd variërend van veertig tot negentig-plus, komen inmiddels uit heel noord-oost Nederland, het zijn zowel bewoners van verpleeghuizen als thuiswonenden; sommigen komen met een niet-gehandicapte partner.

“We strikken iedereen in onze omgeving, niemand is veilig” De groep vrijwilligers is even groot, zodat elke gast over zijn of haar ‘eigen’ verzorger kan beschikken. “Natuurlijk helpen we elkaar, maar je bent als vrijwilliger voor één gast verantwoordelijk”, vertelt Marlien. Zij heeft commerciële economie gestudeerd, haar moeder is secretaresse. “Op een paar mensen, zoals een kinderarts en een verpleegkundige na, komen de vrijwilligers niet uit de zorg. Er is bijvoorbeeld een boer bij, een timmerman en een tandartsassistente. Je rolt erin, hè”, constateert ze, “en geleidelijk aan leer je steeds meer bij. Tien jaar geleden kon ik niks, nu draai ik nergens m’n hand meer voor om.”

Vaste kern Er is een vaste kern van zo’n 25 vrijwilligers, die ieder jaar terugkomt. Daarnaast moeten andere, nieuwe enthousiastelingen worden geworven. “We strikken iedereen in onze omgeving, niemand is veilig”, lacht Marlien. Haar zus Liset doet ook al jaren mee, net als andere familieleden en buren. Zelf zijn ze lid van de Jeruzalemkerkgemeente, maar je hoeft niet gelovig te zijn om mee te gaan als gast of vrijwilliger, bena-

Aty en Marlien van den Berg: “Als je één keer meegaat, wil je elk jaar.”

drukken Aty en Marlien. Iedereen is welkom. Wel wordt er op zondag, Eerste Pinksterdag dus, een kerkdienst gehouden, waarin een predikant uit de omgeving voorgaat. “Gasten bepalen zelf of ze daar bij willen zijn, hun wensen staan centraal in deze week.” Omdat de meeste gasten het heerlijk vinden om lekker naar buiten te gaan, wat voor weer het ook is, wordt er veel gewandeld, gecombineerd met een picknick of een bezoek aan een markt. Op één ochtend begint de wandeling al om vijf uur, dan gaat iedereen die dat leuk vindt dauwtrappen. Er kan ook gefietst worden met de rolstoelfiets en ’s avonds zijn er vaak muzikale optredens. Elk jaar staat er een dagtocht op het programma, deze keer naar het Openluchtmuseum in Arnhem. “Gasten kunnen ook lekker in bad”, vertelt Aty. “De Imminkhoeve heeft een mooie snoezelbadkamer, uiteraard met de nodige hulpmiddelen.” “En op vrijdag komt de kapper om iedereen die dat wil, mooi te maken voor het afscheidsdiner”, vult Marlien aan.

Emotioneel moment Niet alleen de gasten vinden het jammer dat ze op zaterdagmorgen afscheid moeten nemen, ook voor de vrijwilligers is dat een emotioneel moment. Aty: “Vooral als mensen voor de eerste keer zijn mee geweest, willen de tranen wel stromen. Ze hebben zoveel meegemaakt in die intensieve week, dat ze helemaal gebroken kunnen zijn. Wij niet meer hoor, wij weten na tien jaar precies wat we kunnen verwachten.” En dat is zo inspirerend, dat moeder en dochter dit vrijwilligerswerk nog steeds voor geen goud willen missen. “Het hoort echt bij mijn leven”, zegt Marlien en Aty geniet er van om met de gasten bezig te zijn. Beiden prijzen de saamhorigheid in de groep, zowel met de gasten als van de vrijwilligers onderling. Als het werk erop zit, gaan ze eensgezind aan de borrel en ’s nachts is het vaak nog een tijd keten, vertelt Marlien. Aty lacht: “Na die week moet je echt wel even bijtanken.” Wie meer informatie wil of zich wil aanmelden als vrijwilliger voor de vakantieweek in de Imminkhoeve, kan contact opnemen met Marlien van den Berg, tel. 06 4222 95 35, e-mail: [email protected]. 15

In gesprek met Aad Stevens, Ichthuskerk

Aad Stevens: “In Drieklank werken geen kerken, maar christenen samen.”

“Het is goed dat het kan: samen, over kerkmuren heen, zingen tot Gods lof.” Zo verwoordde Gijs van Vulpen de gevoelens van heel veel mensen die op zondagavond 8 maart bij elkaar waren gekomen. De kerkelijk werker van de Emmaüskerk ging voor in de Sing-in en presenteerde de verschillende programmaonderdelen. De muzikale viering was deze keer in de gereformeerd vrijgemaakte Ichthuskerk, maar de kerkgangers waren afkomstig uit alle drie kerken in Berkum. De werkgroep die de Sing-ins twee keer per jaar voorbereidt, heet heel toepasselijk Drieklank en bestaat uit vertegenwoordigers van de Ichthuskerk, de Emmaüskerk en De Hoofdhof.

VA N B U I T E N A F

Drieklank kijkt over kerkmuren heen

16

Aad Stevens is lid van de Ichthuskerkgemeente en al enkele jaren betrokken bij de organisatie van de interkerkelijke zangdiensten. Aanvankelijk stonden daarin de Psalmen voor Nu centraal, het werk van een team van dichters en componisten dat regelmatig een aantal op nieuwe woorden en muziek gezette Psalmen uitbrengt. In de Sing-ins probeerden de Berkumers uit de drie kerken samen het nieuwe repertoir onder de knie te krijgen. Dat was nog niet zo gemakkelijk, was de ervaring, de nieuwe, moderne melodieën lagen lang niet allemaal eenvoudig in het gehoor. “Omdat veel mensen de psalmen te moeilijk vonden, zwegen ze maar, terwijl ze juist graag wilden meezingen. Daar kregen we commentaar op”, vertelt Aad. “Daarom hebben we nu als werkgroep Drieklank voor een andere opzet gekozen en de Sing-in samengesteld uit liederen die in de kerken bekend zijn. In de werkgroep hebben we allemaal onze inbreng, wie iets moois weet, komt ermee.”

Zeer gevarieerd De Sing-in van 8 maart was de eerste die op de nieuwe manier tot stand kwam. De bijeenkomst trok een bijna volle kerk, die een zeer gevarieerd programma kreeg voorgezet. Psalmen werden afgewisseld met gezangen uit het Liedboek en andere bundels, opwekkingsliederen met een gedicht van Huub Oosterhuis. De teksten stonden geprojecteerd op beamers, wat Aad Stevens doet opmerken dat de gemeente dan in ieder geval met het hoofd omhoog zingt. De samenzang klinkt goed in de ongeveer tien jaar oude Ichthuskerk, die een uitstekende, zij het kunstmatig gecreëerde akoestiek heeft. Behalve van het samen zingen, valt er tijdens de Sing-in ook van diverse optredens te genieten: deze keer van solozang, het koor van de Ichthuskerk en een ensemble van jonge musici. Aad Stevens was een van de trompettisten die de samenzang begeleidden en zit in zijn kerk ook regelmatig op de orgelbank. Tot zijn VUT, begin dit jaar, was hij docent muziek aan het Greijdanuscollege; hij heeft de musicerende jongeren bijna allemaal in de klas gehad. Als hij hen vraagt om mee te werken

aan kerkdiensten, zijn ze daar graag toe bereid. En ook voor de Sing-ins is het niet moeilijk musici en zangers te vinden; elk van de drie kerken herbergt haar muzikale talenten.

Harmonie Het allereerste begin van de samenwerking heeft Aad niet meegemaakt, maar hij weet wel dat het vrij lastig is geweest om die van de grond te krijgen. “Er zijn Berkumers in de verschillende kerken die elkaar in het verleden flink in de haren hebben gezeten, dat maakt het nog mooier dat ze nu samen kunnen zingen”, vindt hij. Die harmonie uit zich eveneens in de Paasjubel op Tweede Paasdag, een ander samenwerkingsproject in Berkum. De laatste jaren heeft de werkgroep Drieklank vaste vorm gekregen en draait goed, vindt Aad. Hij is de enige man tussen acht vrouwen, maar daar heeft hij al net zo min problemen mee als met de kerkelijke veekleurigheid van de groep. “We zitten daar niet als afgevaardigden van kerken, maar als christenen bij elkaar. Het kenmerk van deze commissie is dat ze over kerkmuren heenkijkt. Hier werken christenen samen, geen kerken.” Hoe belangrijk is voor hem muziek en zang in de kerk? “Heel belangrijk, ik denk zelfs het allerbelangrijkst,” reageert Aad met grote stelligheid. “Want de preek gaat verdwijnen, die zal op de Nieuwe Aarde niet meer nodig zijn. Maar de muziek gaat door; de lofzang zal eeuwig duren!”

Als de tekst van de liederen op de beamer staat, zingt de gemeente in elk geval met het hoofd omhoog.

De opeens (weer) actuele term duurzaamheid staat centraal in deze aflevering van Mijn lied: de duurzaamheid van de Psalmen en van de goedheid van God. Claudia de Gelder, lid van de Grote Kerkgemeente koos als ‘haar lied’ Psalm 118 en met name vers 14, in de berijming die in 1773 tot stand kwam. Met woorden die vele oudere protestanten nog steeds in het geheugen gegrift staan, ook als ze in de kerk al lang de psalmen zingen in de ‘nieuwe berijming’ uit de jaren ’60 van de vorige eeuw. Naast de tekst van vers 14 ook vers 1, vers 11 en vers 12, omdat dat zo goed bij Pinksteren past.

MIJN LIED

Gods duurzame goedheid “Toen wij een nieuwe auto nodig hadden en nadachten over de keuze van een merk, keken we veel naar oude auto’s. Van welk merk reden er de meeste oude auto’s? Dat merk – zo was onze redenering – was het meest duurzaam en dus van goede kwaliteit. Duurzaamheid, hoe lang iets meegaat, zegt iets over de kwaliteit. Toch blijf ik mij verbazen over de duurzaamheid van de Psalmen. Dit geldt niet alleen de woorden, ook de melodie is in enkele gevallen (bijvoorbeeld psalm 118) terug te voeren op de melodie die gebruikt werd in de joodse synagoge. Ongelooflijk dat deze liederen al duizenden jaren door mensen over de hele wereld gezongen worden. Verbazingwekkend dat de Psalmen nog steeds zoveel mensen weten te raken in hun diepste gevoelens. Ook Jezus voelde zich nauw verbonden met de Psalmen getuige het feit dat Hij ze zo vaak op cruciale momenten in Zijn leven aanhaalt. Ook Hij gebruikt woorden van de Psalmen, bijvoorbeeld van psalm 22 of 31, om Zijn diepste gevoelens weer te geven. Logisch misschien, als veel psalmen ook naar Hem of naar situaties in Zijn leven verwijzen. Psalm 118 is zo’n psalm waarvan meerdere teksten in het Nieuwe Testament verschillende keren geciteerd worden in verband met het leven van Jezus Christus. Bijvoorbeeld door Hemzelf, in Markus 12 vers 10, waar Hij zichzelf vergelijkt met de steen die door de bouwers verworpen is. Dezelfde tekst wordt ook door Petrus tegenover het Sanhedrin gebruikt om duidelijk te maken dat Jezus de (verworpen) Messias is. Een ander interessant feit over deze psalm is dat hij het hart van de Bijbel vormt. Psalm 118 staat tussen het kortste en langste hoofdstuk van de Bijbel in en is zelf het middelste hoofdstuk van de Bijbel (eerlijk gezegd heb ik het niet nagerekend). Misschien een reden te meer om eens goed naar de boodschap van deze psalm te kijken. Als ik mijn leerlingen - ja, ik ben docent - leer een tekst te begrijpen, wijs ik hen erop dat de boodschap van een tekst vaak in de eerste of in de laatste alinea te vinden is. Voor de tekst in deze psalm geldt dat des te meer, omdat het begin en het eind hetzelfde is. De boodschap is een oproep om de goedheid van God te loven, duizenden jaren oud en nog steeds even geldig en actueel. Een goedheid met een duurzaamheid tot in eeuwigheid!”

12. Dit is de dag de roem der dagen, die Isrels Gods geheiligd heeft. Laat ons verheugd, van zorg ontslagen, Hem roemen die ons blijdschap geeft. Och HEER, geef thans uw zegeningen, och HEER, geef heil op deze dag, och, dat men op deez’ eerstelingen een rijke oogst van voorspoed zag.

11. De steen die door de tempelbouwers veracht’lijk was een plaats ontzegd, is tot verbazing der beschouwers van God ten hoofd des hoeks gelegd. Dit werk is door Gods alvermogen Door ’s HEREN hand alleen geschied. Het is een wonder in onz’ ogen: wij zien het, maar doorgronden ’t niet.

14. Gij zijn mijn God, U zal ik loven, verhogen uwe majesteit. Mijn God, niets gaat uw roem te boven, U prijz’ ik tot in eeuwigheid. Laat ieder ’s HEREN goedheid loven, want goed is d’ Oppermajesteit: zijn goedheid gaat het al te boven, zijn goedheid duurt in eeuwigheid!

17

Veranderingen in ledenadministratie Het Kerkelijk Bureau wil graag op de hoogte worden gesteld van geboorte, doop, huwelijk, echtscheiding, verhuizing, naamswijziging, overlijden, etc.

COLOFON

KERKELIJK BUREAU

Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging

18

Protestantse Gemeente Zwolle Centraal adres voor Algemene Kerkenraad Kerkrentmeesters en Diakenen Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Tel.: (038) 421 75 96 Fax: (038) 423 04 79 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters Postbank : 800 430 Bankrekening : 6996 41 705 College van Diakenen: Postbank : 874 034 Bankrekening : 6995 43 320 Gaandeweg Bankrekening : 6997 69 167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: Postbank : 587 931 Bankrekening : 6997 43 745 Schnitgerorgel: 5980 52 100

Oud papier De inzameling van oud papier vindt telkens plaats op de laatste vrijdag/zaterdag van de maand. Er staat een container in de buurt van de Bagijnesingel (naast de Turfmarkt) en op het parkeerterrein bij de Hoeksteen (daar graag alleen op zaterdag tussen 9.00 en 12.00 uur papier brengen).

Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum April 2009 Verschijnt zes keer per jaar Oplage: 11.500 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Menno van Oel Redactionele bijdragen aan dit nummer: Joost van Belois en scribenten van wijkgemeenten en kerkelijke organisaties

Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen, wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren in te dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk langs te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden tussen 8.00 en 12.00 uur). Een aantal zaken moet namelijk doorgesproken worden. Ook zijn aan het gebruik van de kerk kosten verbonden. Prijzen zijn op te vragen bij het Kerkelijk Bureau.

Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: € 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en € 10,-. Verkoopadres: Kerkelijk Bureau, op werkdagen van 8.00 - 12.00 uur. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald. Overige verkoopadressen: Emmauskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58 K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13 W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41 Stadshagen/Westenholte/Spoolde: mw. L. Blauw, Knopenmakerstraat 27 (tel. 460 90 16) Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden. Op 1 en 5 mei 2009 is het Kerkelijk Bureau de gehele dag gesloten en telefonisch niet bereikbaar.

Fotografie: Gery Bruins, Frans Rozemond, Tineke Vlaming, Carl Withaar en anderen Vormgeving en grafische productie: Drukkerij Upmeyer Zwolle De volgende Gaandeweg verschijnt omstreeks 22 juni. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 25 mei te zijn aangeleverd via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96 Aandacht voor… In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de wijken en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang zijn voor zoveel mogelijke lezers.

AANDACHT VOOR

Commissie Grote Kerk

Musical Paulus op 16 mei

‘Geloven achter de komma’ is het thema van de Michaëlsvieringen in dit jaar. Elke maand blijkt geloven weer onvermoede kanten te hebben. De Commissie Grote Kerk die de vieringen organiseert, probeert dan ook teksten te vinden die perspectief geven, die ruimte achter de komma hebben. Op zondag 26 april wordt gekeken naar hoe we in onze maatschappij om zullen gaan met de pretenties van het christendom tegenover andere godsdiensten. Are we the champions?

De musical ‘Met de groeten van Paulus’ over de grote apostel uit het Nieuwe Testament wordt op zaterdag 16 mei om 19.30 uur vertoond in de Oosterkerk te Zwolle. Dit gebeurt ten bate van een weeshuis in de Oekraïne. Voor wie geïnteresseerd is in de opvoering van deze musical, zelf graag wil meedoen of andere vragen heeft, bel met Ria van der Meulen, tel. (038) 422 13 72 of mail naar: [email protected].

De taal die gesproken wordt als het over geloven gaat, is vaak moeilijk te verstaan. Dat blijkt met Pinksteren. Als je het niet goed verstaat, kun je dan wel goed geloven? Wat is dat: in je eigen taal verstaan? Heb je het dan over spraakverwarring of over een taal van vertrouwen? Op 24 mei, de zondag voor Pinksteren, is dat het onderwerp. Een vesperviering vindt plaats op zondag 10 mei.

Bij de Cantateviering op 14 juni Bach schreef de cantate ‘Brich dem Hungrigen dein Brot’ (BWV 39) voor de zondag 23 juni 1726. Het is een cantate die een beroep doet op het diaconaal gevoel van de gemeente: geef de hongerigen brood en de ellendigen een dak boven hun hoofd. Het openingskoor zet meteen de toon. Muziek en tekst ondersteunen elkaar naadloos en helpen de luisteraar te begrijpen wat Bach bedoelt. De cantate is niet nadrukkelijk op een bepaald Bijbelgedeelte terug te voeren. De leidende gedachte is dat de gelovige nu eenmaal zo hoort te handelen, daarmee doet wat God wil en door zo zegenend te handelen, zelf gezegend zal worden. In het eerste deel van de cantate wordt tegen de gelovige gesproken, in het tweede deel spreekt de gelovige uit wat het met hem doet zo naar Gods wil barmhartig te zijn. De cantate eindigt met een koraal dat in een climax de bedoeling samenvat. Het orkest Musica Michaëlis voert samen met de uitgebreide Michaëlscantorij onder leiding van Toon Hagen de cantate uit. Domicanes Anneke Grunder is de liturg bij deze viering.

Nieuwe website Oosterkerk Sinds 1 februari is de nieuwe website van de Oosterkerkgemeente in de lucht of beter gezegd: online. Onder leiding van een nieuwe websitebouwer heeft het webteam van de Oosterkerk een gebruiksvriendelijke website ontworpen. De informatie die het meest wordt gevraagd is te vinden via sneltoetsen. Foto’s geven een beeld van de mensen en sfeer van deze gemeente. De gekozen kleuren geven de website een nieuwe en frisse aanblik. Het adres is onveranderd gebleven: www.oosterkerk.nl. Nieuwsgierig? Klik ons eens aan!

Studieverlof op Halmahera In het kader van zijn studieverlof vertrekt ds. Harm Bousema, predikant van de Oosterkerk, eind mei met een delegatie uit Overijssel naar Halmahera, een eiland op de Noord Molukken in Indonesië. Twee jaar geleden was een groep uit Halmahera in Overijssel (en Zwolle) op bezoek. Tussen de kerk daar en de kerk hier bestaat al lang contact. De delegatie zal zich verdiepen in de wijze waarop mensen op Halmahera Romeinen 13 lezen. Dit gebeurt in het kader van het interculturele Bijbellezen. Deze vorm van Bijbellezen werd in de Oosterkerk geïntroduceerd en gedragen door de dierbare, inmiddels overleden, Harry Lodenstein. Verder is er aandacht voor een landbouwproject dat wordt gesteund door Kerk in Actie en staat de dialoog tussen moslims en christenen op het programma. Zeker op de Molukken is dit een heel spannend onderwerp.

ZWO-actie voor Congo Twee legaten maken het de ZWO-commissie van de PGZ mogelijk, een project van Kerk in Actie te ondersteunen: de plattelandsontwikkeling in Nselo in West-Congo. Op verschillende manieren willen de Zwolse ZWO-commissies en/of diaconieën zich de komende drie jaar inzetten voor het bouwen en verstevigen van drinkwatertappunten en het bouwen van toiletten bij woonhuizen en openbare gebouwen. Meer over dit project in de vorige Gaandeweg. Bijdragen van wijkgemeenten en individuele giften zijn welkom. Die kunnen overgemaakt worden op: postgiro 3844489, ten name van: ZWO-commissie Protestantse Gemeente Zwolle, met vermelding van: Project Nselo. 19

KERKDIENSTEN

Adventskerk

Emmauskerk

Grote Kerk

De Hoeksteen

Talmaplein 2

Campherbeeklaan 53

Grote Markt 18

Scheldelaan 141

Zwolle – Zuid

Zwolle – Berkum

Zwolle – Centrum

Zwolle – Aa-landen

Mw. ds. N.A. Eygenraam

Ds. D. Jorissen

Ds. J. Mulderij

Mw. ds. M.E. Jonker

Mw. W. Treep

Tel. scriba: (038)4532463

Tel. scriba: (038)4223241

Tel. scriba: (038)4546229

D.J. Steenbergen

www.emmauskerk-berkum.nl

www.grotekerkgemeente.nl

www.dehoeksteenzwolle.nl

Tel. scriba: (038)4658028 www.adventskerk.nl

Zondag 26 april Misericordia Domini

9.00 uur ds. L. Bosgra 10.15 uur ds. L. Bosgra 19.00 uur mw. W.J. Treep

9.30 uur ds. K. van der Kamp, Kampen 19.00 uur ds. W.L. Dekker, Kolderveen

9.30 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsviering

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

Zondag 3 mei Jubilate

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur mw. W.J. Treep

9.30 uur ds. G.A. Trouwborst, Nieuwleusen 19.00 uur ds. A. Jonkman, Veenendaal

9.30 uur ds. A.Jonker, Putten 19.00 uur ds. K. van Meijeren, Barneveld

9.30 uur mevr. J. van der Zee-Zaadnoordijk

Zondag 10 mei Cantate

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A.Eygenraam 19.00 uur mw. L.E. Vos

9.30 uur mw. ds. S. Hovestad-de Jong, Baard 19.00 uur ds. G. Kruizinga

9.30 uur ds. J. Mulderij (Heilige Doop) 16.30 uur Vesper

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

Zondag 17 mei Rogate

9.00 uur dhr. D.J. Steenbergen (jeugddienst) 10.15 uur dhr. D.J. Steenbergen (jeugddienst) 19.00 uur Taizéviering

9.30 uur ds. L.H. Bouwkamp 19.00 uur ds. A. Oosterwijk, Ouwsterhaule

9.30 uur kand. P. Baas,Kampen 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur ds. S. van der Zee

Donderdag 21 mei Hemelvaartsdag

9.00 uur mw. W.J. Treep

9.30 uur ds. W.L. Dekker, Kolderveen

9.30 uur ds. J. Mulderij

Zondag 24 mei Ex Audi

9.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop 10.15 uur ds. M.B. Nieuwkoop 19.00 uur mw. drs. F. Revet

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur ds. J. Holtslag, St.Jansklooster

9.30 uur ds .J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsviering

9.30 uur ds. A.J. Hasker

Zondag 31 mei Eerste Pinksterdag

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

9.30 uur ds. D. Jorissen 19.00 uur ds.D. Jorissen

9.30 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

Zondag 7 juni Trinitatis

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur (Doopdienst) 19.00 uur (Opendeurdienst) m.m.v. Michaëlscantorij

9.30 uur ds. D. Jorissen (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dr. G.W. Marchal, Beekbergen

9.30 uur dr. W.H.Th. Moehn, Oldebroek 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur prof. dr. R. Roukema

Zondag 14 juni

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel, kindvriendelijk) 19.00 uur mw. drs. LE. van Houte

9.30 uur ds. G.A. Cnossen 19.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. J. Mulderij (voorbereiding Heilig Avondmaal) 16.30 uur Cantatedienst

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

Zondag 21 juni

9.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop 10.15 uur ds. M.B. Nieuwkoop 19.00 uur ds. H. Frijling

9.30 uur ds. D. Jorissen (dienst i.s.m. Kindernevendienst) 19.00 uur ds. D. Jorissen

9.30 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. J. Mulderij (dankzegging Heilig Avondmaal)

9.30 uur mevr. drs. E.B. van Houte

Dringende oproep voor Taizé-vieringen Eens in de twee maanden wordt in de Adventskerk een Taizé-viering gehouden. Dit jaar zijn de vieringen door vijf enthousiastelingen voorbereid, maar helaas stoppen vier van hen. De voorbereidingsgroep komt voor elke viering één keer bij elkaar om te bespreken welke liederen er gezongen gaan worden en bijvoorbeeld wat belangrijk is voor in de voorbede. Meedoen in de werkgroep kost dus weinig tijd, maar die medewerking is wel heel hard nodig om de Taizé-vieringen te laten doorgaan. Mail naar [email protected]

20

Jeruzalemkerk

Oosterkerk

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Windesheimstraat 1

Bagijnesingel 17

Hofstedeweg 1

Glanerbeek 10

Westenholterweg 19

Zwolle – Assendorp

Zwolle – Centrum

Zwolle - Stadshagen

Zwolle Aa-landen

Zwolle - Westenholte

Mw. ds. I.P. Epema

Ds. H. Bousema

Mw. ds. N. Beimers

Mw. ds. H. Evers

Predikant: vacant

Tel. scriba: (038)4218523

Ds. W. Hortensius

Ds. A. Pietersma

Tel. scriba: (038)4546104

Tel. scriba: (038)4211319

www.jeruzalemkerkzwolle.nl

Mw. G.C. van Stappen

Tel. scriba: (038)4200171

www.sionskerkzwolle.nl

www.stinskerk.nl

Tel. scriba: (038)4543814

www.openkring.nl

www.oosterkerk.nl

9.30 uur mevr. R. Scholten 19.00 uur ds. A.J. Mensink, Driesum

9.30 uur ds. A.H. Weenink 19.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur ds. S.van der Zee

10.00 uur ds.H.Frijling

9.30 uur dhr. B.Greveling, Wezep 19.00 uur ds. M. Zoeteweij, Heerde

9.30 uur mw. drs. LE. van Houte

9.30 uur ds. N.B. Olde, Hoorn 14.00 uur PERKI-dienst, ds. M. Winckler-Huliselan 19.00 uur mw. ds. C.A. Schoorel

9.30 uur ds. A. Pietersma (Schrift en Tafel)

10.00 uur dhr. J. Harms, Genemuiden 19.00 uur ds. Freek Stevens, Hoogeveen Opendeurdienst m.m.v. One Spirit

9.30 uur ds. L. Westland, Den Ham 19.00 uur kand. F. Slothouber

9.30 uur dr. L.P. Miedema 19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. W. Hortensius (kinderdienst) 19.00 uur ds. W. Hortensius (GGG)

9.30 uur mw. ds. N.Beimers

10.00 uur mw. ds.H. Evers (doopdienst)

9.30 uur ds. A. Veerman, ’t Harde (doopdienst) 19.00 uur dhr. H. Kattenberg, Harderwijk

9.30 uur mw. L.E. Vos

9.30 uur dr. L.P. Miedema 19.00 uur mevr. G.C. van Stappen-Ormel

9.30 uur ds. A. Zweers

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur mw. ds. N. Beimers 19.00 uur ds. H. van Wijnen, Nieuwegein

zie Oosterkerk

9.30 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur dr. D. van Keulen

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. P. van Veen,Vriezenveen

9.30 uur ds. M.E. van Oel 19.00 uur ds. J. Harteman, Kampen (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. G. Olde, Ridderkerk 19.00 uur ds. G. Olde, Ridderkerk

9.30 uur mw. ds. N. Beimers (doopdienst)

10.00 uur ds. A. Stegenga

9.30 uur ds. G. Oberink, Urk 19.00 uur ContaKtdienst

9.30 uur dr. L.P. Miedema

9.30 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur dr. B. van ’t Veld, Vaassen 19.00 uur ds. H. Frijling

9.30 uur ds. M.B. Nieuwkoop

9.30 uur ds. W. Hortensius (doopdienst) 14.00 uur PERKI-dienst, ds. I. Pattinama (Heilig Avondmaal) 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

9.30 uur mw. ds. M. Dijk

9.30 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur dr. A.H. van Veluw, IJsselmuiden 19.00 uur dr. Joh. A. Woudenberg, IJsselmuiden

9.30 uur dr. J. van Slageren (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dienst Grote Kerkgemeente

9.30 uur ds. M.B. Nieuwkoop 19.00 uur de heer F. Slothouwer

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

9.30 uur mw. ds. H. Evers (Slotdienst)

9.30 uur ds. G. Kobes, Ommen (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal)

9.30 uur dr. L.P. Miedema

9.30 uur ds. W. Hortensius (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. W. Hortensius (Heilig Avondmaal)

9.30 uur mw. L.E. Vos

9.30 uur dhr. J. Smit, Dedemsvaart

9.30 uur ds. H. Frijling 19.00 uur ContaKtdienst (Tentdienst)

Maandag 1 juni Tweede Pinksterdag Grote Kerk 9.30 uur ds. J. Mulderij

ContaKtdiensten Stinskerk Wie graag meer wil horen over God en zijn liefde voor alle mensen, wie ervan houdt liederen te zingen of er naar te luisteren en het waardevol vindt om samen met anderen kerk te zijn, is op de zondagen 24 mei en 21 juni welkom in de ContaKtdiensten. Het thema van 24 mei is: ‘Hoe kan IK zeker zijn van mijn geloof?’ De aanvang is 19.00 uur en om 18.45 uur begint de samenzang. Op 21 juni is er weer de Openluchtdienst in de tent in Spoolde. Deze dienst begint om 19.00 uur. Na beide diensten is er gelegenheid om na te praten onder het genot van koffie, thee of limonade. 21 Namens de ContaKtdienst-commissie, Marijke Paulusma tel. (038) 422 79 03

KERKDIENSTEN

Diensten De Brug (Vrijzinnig Hervormd) Herenweg 46c Zwolle, tel. scriba: (038) 4527339 Zondag 3 mei 10.00 uur mw. W. Winkel, Utrecht Zondag 17 mei 10.00 uur dhr. J.K. Rodenstein, Zwolle Zondag 7 juni 10.00 uur ds. F. Brinkman, Odoornerveen Zondag 21 juni 10.00 uur dhr. J.K. Rodenstein, Zwolle

Collectedoelen

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Kerkweg 26

Koestraat 4

Zwolle – Berkum

Zwolle

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Mw. ds. T.K. van Dam

Tel. scriba: (038)4547233

Tel. scriba: (038)4226826

www.hoofdhof.nl

www.luthersekerkzwolle.nl

Zondag 26 april Misericordia Domini

9.30 uur ds. A. Pietersma 19.00 uur ds. W.J.W. Scheltens, Lunteren

10.00 uur ds. H. Günther

Zondag 3 mei Jubilate

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam

Rehoboth 9.30 uur ds. J. Kleinrensink, Den Ham; Sophia 10.00 uur; Weezenlanden 10.00 uur; Zandhove 10.00 uur G. van Dijk; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

Zondag 10 mei Cantate

9.30 uur prof. dr. R. Roukema 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor dr. R. Veldhuis; Rehoboth 9.30 uur dhr. H. Esselink; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur; Zandhove 10.00 uur ds. H. Frijling (Schrift en Tafel); Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 17 mei Rogate

9.30 uur ds. A.C. Bronswijk, Deventer 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur mw. ds. C.A. Schoorel

Rehoboth 9.30 uur dhr. D. Klompjan; Sophia 10.00 uur C. van Dijk; Weezenlanden 10.00 uur M. Dijk; Zandhove 10.00 uur mw. ds. A.K. Miedema-de Vries; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

Donderdag 21 mei Hemelvaartsdag

9.30 uur zie Emmaüskerk

9.30 uur mw. ds. T.K. van Dam

Weezenlanden 10.00 uur A.J. Hasker; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 24 mei Ex Audi

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur pastor M.J. Dusseldorp

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor H. Spoelstra; Kievitsbloem 16.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel); Rehoboth 9.30 uur dhr. B. Greveling, Wezep; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur T.G.P.M. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur; Zandhove 10.00 uur mw. ds.C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur mw. W. Treep

Zondag 31 mei Eerste Pinksterdag

9.30 uur ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam (Heilig Avondmaal)

Rehoboth 9.30 uur ds. G.A. Cnossen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur M.E. Dijk; Zandhove 10.00 uur dhr. M. Luttenberg/dhr. K. Freriks; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot

Zondag 7 juni Trinitatis

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal)

10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor E. Gescher; Berkumstede 15.00 uur ds. D. Jorissen (Heilig Avondmaal); Rehoboth 9.30 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur ds. M.E. Jonker; Weezenlanden 10.00 uur F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur; Zonnehuis 11.30 uur dhr. H. Esselink

Zondag 14 juni

9.30 uur ds. J. Kombrink 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam

Rehoboth 9.30 uur ds. P. van Veen,Vriezenveen; Sophia 10.00 uur F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur dhr. M. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. N. Beimers

Zondag 21 juni

9.30 uur ds. W.J.W. Scheltens, Lunteren 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur ds. S. Freytag (Heilig Avondmaal)

In de PGZ-gemeenten is de derde collecte voor de volgende doelen. Op 26 april: eredienst en kerkmuziek; 3 mei: instandhouding synagoge; 10 mei: wijkkas; 17 mei: pastoraat en catechese; donderdag 21 mei Hemelvaartsdag: studentenpastoraat; 24 mei: jeugd- en jongerenwerk / HGJB; 31 mei Pinkstercollecte: Zending / GZB; maandag 1 juni: GZB; 7 juni: exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle; 14 juni: inloophuis De Bres; 21 juni: onderhoud orgels.

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor D. Ribs; Rehoboth 9.30 uur ds. G.H. Hoekman, Ommen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur M.E. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur; Zandhove 10.00 uur dhr. M. Luttenberg/mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Beernink gedenktekens... betrokken • persoonlijk • vertrouwd

Andere diensten 21 juni

Steenhouwerij Beernink Galvaniweg 4a 8013 RG Zwolle T 038-4602111

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor mw. M. Hegeman-Hubatka; Rehoboth 9.30 uur dienst; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur mw. ds. A.K. Miedema-de Vries; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot

22

Steenhouwerij Beernink 3e industrieweg 3 8051 CL Hattem T 038 4442992

www.magmanet.nl

het einde van onmogelijke uitvaartwensen. Bij Monuta maakt u van elk afscheid een mooie herinnering. Kijk op monuta.nl of bel Monuta Zwolle (038) 421 19 33.

Plons Aa-Landen (0 tot en met 12 jaar) Plons Holtenbroek (0 tot en met 12 jaar) Plons de Wilgenburg (4 tot en met 12 jaar) Plons Kon. Emma (4 tot en met 12 jaar)

Voor informatie: Plons Aa-Landen, Botlek 52, 8032 CG Zwolle 038-4542857 of 06-33322466 [email protected]

Jolanda is één van onze uitblinkers www.salet.nl

Werving & Selectie Personeelsontwikkeling Procesverbetering

Ingobert Veen

Jantien van Eerten

Op 10 september 2001 opende Ingobert in Zwolle de deuren van zijn eigen bureau: Métier. Naast eigenaar van dit bureau is hij één van de senior consulenten werving & selectie.

Als ervaren intake- en wervingsconsulente draagt zij zorg voor het actueel houden van een representatief kandidatenbestand. Tevens is zij de contactpersoon voor trainingen.

Nadja Ottens

Liesbeth Knol

Binnen Métier is Nadja naast werving & selectie de aangewezen senior consulente die zich bezig houdt met allerlei loopbaanvraagstukken.

Binnen Métier is Liesbeth werkzaam als officemanager, waarbij zij als ‘spin in het web’ verantwoordelijk is voor de interne organisatie van het bedrijf.

Monique Grit

Jeanine Schuite

Monique begeleidt als (test) consulente werving en selectietrajecten door ondermeer het afnemen van testprogramma’s. Daarnaast richt zij zich op breed uiteenlopende kwaliteitstrajecten, zowel intern als extern.

Na ruim 15 jaar ervaring als secretaresse binnen de Zwolse ziekenhuizen en de Vogellanden, vervult zij nu de rol van secretaresse bij Métier.

Anton-Jan van Doornik Voor meer informatie: Schrevenweg 22 8024 HA Zwolle T 038 4528833 F 038 4542150 E [email protected]

Métier en Anton-Jan hebben de handen ineen geslagen en werken samen op het gebied van procesverbetering daar waar het gaat om veiligheidsen arbosystemen (VCA/OHSAS).

@AD:@@::A:@IGDI:8=C>:@

0PL
WPPS
V
FFO
CFUSPVXCBSF
QBSUOFS

8JK
HFWFO
|
EF
LBOT
EJU
UF
FSWBSFO #SFNBO
,MPFLLF
FMFLUSPUFDIOJFL
JT
BM
KBSFOMBOH
FFO
CFUSPVXCBSF
QBSUOFS
JO
EF
FMFLUSPUFDIOJTDIF
JOTUBMMBUJFTFDUPS
7FFM
PQESBDIU HFWFST
[JKO
QPTJUJFG
PWFS
POT
XBBSCJK
FFO
MBOHEVSJHF
SFMBUJF

CJK[POEFS
LFONFSLFOE
JT


.FFS
JOGPSNBUJF

#SFNBO
,MPFLLF
FMFLUSPUFDIOJFL
#7
1PTUCVT


%#
;XPMMF

5FMFGPPO




LMPFLLF!CSFNBOOM

XXXCSFNBOOM

#SFNBO
4BNFO
CJK[POEFS

1qXMIVKIZIWXMKHMR>[SPPI&IVOYQMWIIRFYVIEYHEXQIX ^MNROERHMHEXIRrRSTHVEGLXKIZIVWQIIHIROX1IXIIRLIGLX XIEQZERTVSJIWWMSREPWSRHIVWXIYRIR[MNSRHIVRIQIVWYMX EPPIWIGXSVIRMRHIVIKMSSTLIXKIFMIHZER[IVZMRK  WIPIGXMITIVWSRIIPWSRX[MOOIPMRKIRTVSGIWZIVFIXIVMRK 1IIHIROIRZERYMXFIXVSOOIRLIMHIRHIWOYRHMKLIMHMW HEEVFMNSR^IOVEGLX ;IVZMRK WIPIGXMI (ERO^MNSR^IPEKIJIIMWLIXZSSVLIXQMHHIRIROPIMRFI HVMNJIROPIMRIRSRTVS´XSVKERMWEXMIWEERXVIOOIPMNOSQSRW MRXIWGLEOIPIRFMN[IVZMRK WIPIGXMI;MNLIPTIRYKVEEK QIXLIXZMRHIRZERY[RMIY[IQIHI[IVOIV 4IVWSRIIPWSRX[MOOIPMRK 7TIGMEPMWXIRZER1qXMIVOYRRIRYFIKIPIMHIRIRXVEMRIRST LIXKIFMIHZERKIWTVIOWZEEVHMKLIHIR SEJYRGXMSRIVMRKW KIWTVIOOIR XMQIQEREKIQIRXPSSTFEERGSEGLMRKSJ^MN OYRRIRIIRGETEGMXIMXIRGUHVMNJZIVIRXIWXKIGSQFMRIIVH QIXIIRTIVWSSRPMNOLIMHWEREP]WIMR^IXXIR 4VSGIWZIVFIXIVMRK ,IXSTIIRTVEOXMWGLI[MN^IMROEEVXFVIRKIRZEREPPI[IVO TVSGIWWIRXSXEERLIXMQTPIQIRXIVIRZERIIRKSIHJYRGXM SRIVIRHO[EPMXIMXWW]WXIIQ^MNRZSSVFIIPHIRZERO[EPMXIMXW XVENIGXIR[EEVFMN1qXMIVYOEREHZMWIVIRIRSRHIVWXIYRIR ;IFWMXI 3TSR^I[IFWMXI[[[QIXMIVRPOYRXY QIIVPI^IRSZIVSR^IHMIRWXZIVPIRMRKIR XVIJXYSR^IEGXYIPIZEGEXYVIWEER