Gaandeweg. Herdenken. Aandacht voor emoties. Grote Kerk gastvrij. April 2010

Gaandeweg April 2010

Aandacht voor emoties

Herdenken Grote Kerk gastvrij Magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente en De Hoofdhof Berkum

Schildersbedrijf sinds 1921 telfordstraat 18 8013 RM Zwolle tel. 038 - 465 02 22 fax 038 - 465 37 70

het einde van onmogelijke uitvaartwensen. Bij Monuta maakt u van elk afscheid een mooie herinnering. Kijk op monuta.nl of bel Monuta Zwolle (038) 421 19 33.

Op weg naar

optimaal rijplezier Dat u onbezorgd en met volle teugen kunt genieten van uw auto: daar draait het om bij Autobedrijf Oving. Daarom staan uw wensen bij ons centraal. En kunnen we u altijd persoonlijk en perfect op weg helpen. Met Renault kiest u voor innovatief, veiligheid en design. Met Autobedrijf Oving kiest u voor alle bijpassende service en advies. U bent van harte welkom!

Autobedrijf Oving Bisschop Willebrandlaan 66 8021 GA Zwolle t (038) 455 44 50 www.oving.nl

In deze Gaandeweg Op de voorpagina: Het monument aan het Ter Pelkwijkpark, waar op 4 mei de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden herdacht. Op 5 mei is het 65 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Meer over herdenken en vieren op pagina 14 en 15. Aandacht voor onder andere de promotie van ds. Edward van ’t Slot pagina 4, 5, 8, 9 en 19 Diaconaal nieuws pagina 6 Mijn kunst: de kruisweg van De Hoofdhof pagina 7 Desgevraagd: de toekomst van de Grote Kerk pagina 10 Columnist Saskia Dankers over dood en hoop pagina 11 In Perspectief: de gemeenteadviseur en de voormalige kerkrentmeerster pagina 12 De Grote Kerk is voorbereid op een gastvrije zomer pagina 16 Informatie van het Kerkelijk Bureau Colofon Gaandeweg pagina 18 Kerkdiensten voor de komende twee maanden pagina 20, 21 en 22

Pinksteren, feest zonder einde… Volgens de agenda vieren we in 2010 op 23 en 24 mei Pinksteren. In een ander jaar op een andere datum, maar wanneer ook, dat feest is ‘gedateerd’. Nou, dat is dat feest nou juist niet. Pinksteren is niet te dateren. Ja, we vieren wel dat er een ‘historisch moment’ was waarop de Geest van God uitbundig werd uitgestort en dat er toen heel wat mensen in Jeruzalem in vuur en vlam werden gezet, maar het bijzondere van Pinksteren is dat het niet ophoudt. Het is ook niet zo dat na Pinksteren in de kerk ‘een feestloze tijd’ volgt. Het feest gaat gewoon door, gaat al eeuwen gewoon door. ‘Wij leven van de Geest die aanrukt uit den hoge’, zingen we en dat leven doen we dagelijks. Ook de Schepping leeft van dat voortdurende werk van de Geest, die het gelaat van de aardbodem vernieuwt (Psalm 104, vertaling NBG). Pinksteren is een continu gebeuren. Nu is het wel zo, meen ik, dat dát wat in de schepping gebeurt, ‘automatisch’ gebeurt. We zien het dagelijks in alles wat tot groei en bloei komt. Maar dat ‘automatische’ zit er, als we denken aan mensen die leven van de Geest, niet zó in. Wat het leven sec betreft misschien wel, maar niet wat betreft het goede dat die Geest ook wil voortbrengen, die sturing voor verantwoord handelen. De vruchten van de Geest groeien niet vanzelf, daar moet niet alleen om gebeden worden maar ook voor gewerkt en… soms moet er heel wat buiten de deur worden gehouden of de deur uitgezet wil het goede kunnen groeien. Dag Hammarskjöld (1905-1961) schreef eens: ”Demonen komen als het huis leegstaat. Voor andere gasten moet je netjes de deur open doen.” (Uit: Merkstenen). Dat zijn buitengewoon ware woorden, zeker als je deze even relateert aan het feit dat we dit jaar gedenken dat we 65 jaar geleden werden bevrijd van een demonische beweging die Europa binnentrok. Die kon binnentrekken, omdat ‘het huis leeg stond’. En ook daarvan kun je niet zeggen: Dat was ééns. Boze geesten kunnen altijd weer bezit nemen van mensen als hun huis leeg staat. Er zijn altijd weer figuren die daarvan gebruik (willen) maken. In De Boodschap die de kerken van Nederlands in mei 1945 uitbrachten kun je dan ook lezen: “De geestelijke strijd tegen de machten van het moderne heidendom, tegen de aanbidding van de aardsche goden, die in velerlei vorm in onze Europeesche wereld heerschten en nog heerschen, moet worden voortgezet.” Bij deze gedateerde taal kunnen wij ons echt heel wat voorstellen, want de inhoud is niet gedateerd. Heel wat keren heeft in de afgelopen jaren geklonken: “Nooit meer… nooit meer…” Maar veel deed zich gewoon weer voor. Elke mens weet trouwens van zichzelf ook wel dat hij door heel wat bepaald niet fraaie gedachten en kwade motieven bewoond/bezeten kan worden en dat hij die moet bestrijden. Het gebed om de heilige Geest is dan ook een dagelijkse opdracht en inspanning wil het leven feestelijk worden of blijven. Dagelijks moet ik daarom de deur maar open zetten voor die Geest. Harm Bousema, predikant Oosterkerk 3

Edward van ’t Slot: “Maatschappelijke betrokkenheid en geloven moeten één geheel zijn.”

De predikant van de Stinskerkgemeente, ds. Edward van’t Slot, is momenteel druk bezig met de afronding van zijn proefschrift waarop hij op 17 mei aanstaande hoopt te promoveren aan de Protestantse Theologische Universiteit, locatie Utrecht. We spraken met Edward van ’t Slot over zijn boeiende en tijdrovende avontuur om zijn geloofsvragen voor te leggen aan twee ‘grote theologen’ uit de twintigste eeuw, Karl Barth en Dietrich Bonhoeffer.

Ds. Edward van ’t Slot bestudeerde twee grote theologen

AANDACHT VOOR

“God zit niet in mijzelf verstopt”

4

Waarom hij een proefschrift heeft geschreven? Van ’t Slot: “Het is natuurlijk interessant je te verdiepen in twee grote theologen. Maar mijn wezenlijke drijfveer is toch de behoefte door studie theologisch scherp te blijven. Spannend is de vraag naar de verhouding tussen ‘theologie’ als intellectuele bezigheid en ‘geloven’ als persoonlijk leven met God.”

Aarzelend “Karl Barth is”, schetst de promovendus, “tot in zijn botten theoloog, intellectueel, gelovig. Bij Bonhoeffer ligt het accent iets anders, bij hem wordt de relatie met God ook in andere gebieden zichtbaar, bijvoorbeeld in de ethiek, in de relatie met de medemens.” In het gesprek verontschuldigt Van ’t Slot zich wat: “Ik ga nu wat aarzelend formuleren. Ik voel me zelf geprikkeld door Barth de wetenschapper, maar Bonhoeffer heeft voor mij een punt

met zijn vraag naar de tastbaarheid van het geloof.” Men zou het menselijke geloof tegenover Gods openbaring (een kernbegrip bij Barth) kunnen plaatsen. Maar Bonhoeffer stelt de vraag of ‘de openbaring’ niet juist het menselijke leven raakt, en of geloven niet meer is dan het systematisch doordenken van de openbaring.” Barths theologie is overigens geen ‘systeem’ met vaste en altijd opgaande regels, stelt Van ’t Slot. Integendeel: Barth zoekt, is actueel, reageert op de samenlevingsvragen, op literatuur, op wetenschap.

Meer aandacht Opvallend is dat de theologie van Barth en Bonhoeffer de laatste jaren steeds meer aandacht krijgt in de meer traditionele delen van de kerken, waar hun gedachten vroeger op veel weerstand stuitten. Misschien heeft dat te maken met de kerkbreed toenemende aandacht voor spiritualiteit en ervaring. Zeker

Barth geeft daarbij een kritisch tegengeluid. “God zit niet in mijzelf verstopt,” zegt Van ’t Slot. In Opende, zijn vorige gemeente, hoorde hij dat gemeenteleden merkten dat zijn preken anders werden. “Ik ben meer gaan preken vanuit de behoefte het Woord ‘aangezegd’ te krijgen, zoals Barth dat noemt. Daarnaast is het ook legitiem om met Bonhoeffer aandacht te besteden aan de vraag: wat doet die verkondiging nou met je; ontstaat er daardoor ook iets in je leven wat permanent met God te maken heeft? Zo worden kerk en wereld verbonden. Edward van ’t Slot vindt dat de kerk, om met Barth en Bonhoeffer te spreken, ook de oecumene, ‘de hele bewoonde wereld’ wat te zeggen heeft. “Maatschappelijke betrokkenheid en geloven moeten één geheel zijn. Als de wereld proeft dat de kerk iets heeft, iets verkondigt wat ‘body’ heeft, iets waarbij ik zelf als gelovige op het spel sta, zal ze luisteren.”

Karl Barth De Zwitser Karl Barth (1886- 1968) wordt gezien als de belangrijkste theoloog van de 20e eeuw, een moderne kerkvader. Hij verzette zich tegen een ‘universeel religieus gevoel’ dat hij aantrof in de toenmalige Duitse theologie, gepaard gaande met een vaak dweperige verering van staat, natie en volk. Hij noemde dat ‘religie’. Daartegenover zette hij de persoonlijke ontmoeting met Jezus in wie God zich openbaart. Dat is ‘geloof’. Hij inspireerde daarmee generaties theologen en gelovigen. Onverzettelijk, ongemakkelijk, zo werd zijn boodschap wel getypeerd. Vanuit die geloofshouding gaf Barth zijn visie op samenlevingsvragen, op literatuur, op wetenschap. Geen wonder dat Barth in het Nationaal Socialistische Duitsland de inspirator werd van het verzet tegen Hitler, van de Bekennende Kirche (Belijdende Kerk) die de ‘religie’ van het Nationaal Socialisme bestreed. Karl Barth was ‘een beroerder Israëls’, een typering van prof.dr. Van Niftrik in 1949, die lijkt te gelden tot op de dag van vandaag.

Dietrich Bonhoeffer Op 9 april 1945 werd de jonge, veelbelovende theoloog Dietrich Bonhoeffer (geboren in 1906) op bevel van Hitler, wegens zijn betrokkenheid bij het verzet tegen het nationaal socialisme, geëxecuteerd. Hij is vooral bekend geworden door het boek ‘Verzet en Overgave’, de bundeling van brieven uit de gevangenis. Aansprekend daarin zijn vooral de authentieke vroomheid en zijn speurtocht naar een uitleg van de Bijbelse grondwoorden die ‘niet uit de wereld wegleidt’. Uitdagend zijn ook zijn opmerkingen over een ‘kerkvoor-anderen’, die kerkmensen telkens weer tot bezinning roept. De kerk moet deelnemen aan de wereldse opgaven van de maatschappij, niet als heersende macht, maar helpend en dienend. Ze moet het mensen uit alle beroepen duidelijk maken, wat een leven met Christus wil zeggen en wat het betekent ‘voor anderen te leven’.

PERKI Zwolle bestaat tien jaar Dit voorjaar viert PERKI Zwolle het tienjarig bestaan. Stilletjes is dat feit in maart in een kerkdienst herdacht. Met wat meer ‘rumoer’ staat de Indonesische gemeenschap er in de Pinksterdienst op 23 mei bij stil. Juist met Pinksteren, omdat dat feest wel het geboortefeest van de kerk wordt genoemd. De andere PERKI-gemeenten in Nederland zullen daar ook bij zijn en dan is er ook veel muziek. De dankbaarheid overheerst, voor het vele goede dat in die tien jaar is ontvangen, voor de goede samenwerking met de Oosterkerkgemeente en met de PGZ. Er is voldoende reden de Heer daarvoor te danken en daarom hoopt PERKI op een feestelijke Pinksterdienst. Met, op z’n Indonesisch, spandoeken in de kerk en een langdurig en smaakvol samenzijn na afloop. Tijdens de Pinksterdienst wordt het nieuwe bestuur van PERKI Zwolle (na de integratie in de Protestantse Kerk: de kerkenraad) bevestigd. Ds. Henk Olde en Jan Scholten keren daarin niet terug,

Muziek is belangrijk in elke PERKI-dienst en zal zeker tijdens de jubileumviering met Pinksteren een grote rol spelen.

maar blijven het bestuur als adviseur op afroep ondersteunen. Jongeren nemen hun werk over. Het voorwerk voor de bouw van de apotheek op Flores (het gezamenlijke diaconie project van de Oosterkerk en PERKI) is bijna afgerond. Subsidie bij ICCO is

aangevraagd. Deze zomer gaan enkele mensen (die er toch al naar toe wilden voor vakantie) ter plaatse de zaken verder regelen. Door mee te doen aan de rommelmarkt van de Oosterkerk (op 24 april) met Indonesisch eten en hapjes, hoopt men de kas nog wat te vullen.

Boekenmarkten Adventskerk Ook dit jaar worden er in de Adventskerk in Zwolle-zuid weer twee grote boekenmarkten gehouden waarvan de gehele opbrengst bestemd is voor het diaconale werk van de Wilde Ganzen.

De data en tijden zijn: zaterdag 17 april en zaterdag 9 oktober, beide keren van 10.00 tot 14.00 uur. Boeken voor deze markten worden doorlopend verzameld door ds. Harry Frijling,

tel. (038) 465 50 35 en Evert Spijkerboer, tel. (038) 465 10 69. Desgewenst halen zij de boeken bij u thuis op.

Ds. Wim Andel interim-predikant Emmaüskerk De Algemene Kerkenraad heeft benoemd tot interim-predikant in de Emmaüskerk ds. W.L. (Wim) Andel. Hij vult met een dienstverband van zestig procent en in eerste instantie voor een half jaar de vacature die is ontstaan door het vertrek van ds. Dirk Jorissen. Na het eerste half jaar wordt bekeken in welke formatie hij doorgaat. Wim Andel is 54 jaar, gehuwd en heeft drie zonen. Hij is opgegroeid in Katwijk en heeft theologie gestudeerd in Leiden. Hij is 23 jaar predikant en was achtereenvolgens verbonden aan een plattelandsgemeente in Friesland, de deelgemeente Sola Fide te Veenendaal en de laatste bijna tien jaar aan de onlangs gefuseerde gemeente Oosthem, Abbega en Folsgare.

Wim Andel is tevens werkzaam geweest in het onderwijs en heeft een eerstegraads bevoegdheid godsdienst. Op meerdere terreinen vervulde hij bestuursfuncties in de kerk, zo was hij voorzitter van de classis Sneek. Ook heeft hij freelance werk gedaan voor de NCRV-radio. In 2006 voltooide ds. Andel de opleiding tot interim-predikant in de PKN. Sindsdien heeft hij een aantal opdrachten vervuld, waarvan de grootste op detacheringsbasis voor anderhalf jaar te Sint Pancras.

Wijkkerkenraad Zoals in de vorige Gaandeweg beschreven, omvat de opdracht van de interimpredikant van de Emmaüskerk het begeleiden van de wijkkerkenraad, zodat deze

weer leiding kan geven aan de gemeente. Tevens houdt hij zich bezig met de gesprekken tussen de Emmaüskerk- en de Hoofdhofgemeente in Berkum. De wijkkerkenraad van de Emmaüskerk heeft laten weten ds. Andel geschikt te vinden voor de ‘meerpartijdige’ rol die in deze interim-functie van hem wordt verwacht. “In het kennismakingsgesprek wist hij door zijn gerichte vraagstelling snel tot de kern van de problemen door te dringen”, aldus de kerkenraad. “Voor ons is ook belangrijk, dat hij een fusieproces van dichtbij heeft meegemaakt. Bovendien weten wij, dat hij goed kan organiseren. Ten slotte is van doorslaggevende betekenis dat hij de opleiding voor interim-predikant gevolgd heeft en wij dus kunnen verwachten, dat hij in onze situatie weet hoe te handelen.” 5

Verbinden Volgens een recent onderzoek van de Universiteit Tilburg neemt de polarisatie toe in ons land. Mensen staan tegenover elkaar met hun meningen. Die worden met grote emotie geventileerd. Tot een gesprek komt het zelden. Het blijft vaak bij een ongeleid debat. Dat komt neer op hard roepen vanuit een gesloten circuit. Mond open, oren dicht. Misschien tekenen de onderzoekers de huidige situatie te scherp, misschien te soft. Maar in deze situatie leeft de kerk. De kerk leeft mee met de samenleving. Met wat daarin samenhangt en wat niet. Zij heeft daarin een eigen rol. Dat is een diaconale rol. Dat is vooral een verbindende rol. Het woord diaconaat betekent met name: verbindingen zoeken tussen de een en de ander.

De kerk kan zo’n rol écht hebben wanneer zij ruimte maakt voor het gesprek in eigen kring over de interne verschillen aangaande de vraag hoe het leven geleefd moet worden in het licht van de Heilige Schrift. Die vormt zo gezien ‘oefenstof’ voor kerk en samenleving. Voor beide, want waar de kerk interne verbinding tot stand weet te brengen, al is het soms even, dan kan zij daarin een voorbeeld zijn voor een samenleving vol oververhitting. Dan kan zij midden in de stad in het licht staan van profetische woorden als ‘hersteller van bressen, herbouwer van straten’ (Jesaja 58 vers 12) en kan zij verbinden. Lútzen Miedema, diaconaal predikant

Bijzondere vakanties Jaarlijks genieten meer dan 2.500 mensen van een vakantieweek, die het interkerkelijk Vakantiebureau organiseert in samenwerking met het diaconaat van de PKN, al bijna 50 jaar. De weken zijn voor iedereen voor wie het - om wat voor reden dan ook niet (meer) zo eenvoudig is alleen op vakantie te gaan. Zoals ouderen, mensen met een zwakke gezondheid of een lichamelijke beperking. Zij worden ontvangen in De Werelt in Lunteren, het F.D. Roosevelthuis in Doorn, Dennenheul in Ermelo of op andere mooie plekken. Er zijn veel mogelijkheden en die staan allemaal op de website www.hetvakantiebureau.nl

Rijden in een Jan Plezier, varen met de Prins WillemAlexander of gewoon gezellig koffie drinken met elkaar, het kan allemaal dankzij het Vakantiebureau.

DIACONAAL

Vrijwilligers nodig

6

De website biedt informatie over de uiteenlopende mogelijkheden voor speciale groepen, bijvoorbeeld voor gasten die zijn aangewezen op (veel) zorg en/of rolstoelgebonden zijn. Verder zijn er weken voor slechtzienden en blinden en (echt)paren van wie een van de (thuiswonende) partners dementeert. Er is een muziekweek in het F.D. Roosevelthuis, een vakantie voor mantelzorgers met partner (tot 70 jaar) en maar liefst drie vaarvakanties met het schip de Prins Willem-Alexander. Samen met YMCA organiseert het Vakantiebureau vakanties voor eenoudergezinnen.

Om alle gasten van een week vakantie te laten genieten, zijn veel vrijwilligers nodig. Het vrijwilligerswerk in een vakantieweek is absoluut niet te vergelijken met de gewone werksituatie. Gasten en vrijwilligers zijn in een vakantiestemming en er is geen sprake van werkdruk. Er is tijd en aandacht om extra zorg aan de gast te besteden en om de gast te begeleiden bij de vakantieactiviteiten. Kortom, ook de vrijwilliger beleeft hier een bijzondere week! Wie belangstelling heeft voor dit werk kan eveneens op de website terecht voor nadere informatie.

Sociale conferentie 14 april

Helpen onder protest 8 juni

Op woensdag 14 april wordt de sociale conferentie gehouden, deze keer over werkloosheid in Zwolle. De werkgelegenheidssituatie komt aan de orde, naast de vraag hoe de mensen om wie het gaat het best vooruit geholpen kunnen worden. Er wordt onder meer aandacht gegeven aan de rol van de kerkelijke wijk. Informatie: Wim van Ree, tel. (038) 521 75 96.

Op dinsdag 8 juni wordt ’s middags de nieuwe publicatie van Helpen onder Protest gepresenteerd door Kerk in Actie en de Arme Kant van Nederland. Deze uitgave staat in het teken van diaconale praktijkvoorbeelden tegen armoede. Medewerking verlenen onder anderen een van de wethouders sociale zaken, prof. Herman Noordegraaf en ds. Lútzen Miedema. Eén van de voorbeelden is het armoedepact van Zwolle. Informatie: www.kerkinactie.nl

MIJN KUNST

Lijden van Christus als inspiratiebron

In de hal van De Hoofdhof ontstaat de kruisweg. Op de bovenste foto Jan Post, die uitbeeldt hoe gedobbeld wordt over Jezus’ kleding. Daaronder: Henk Grasmeijer laat zien hoe de spijkers door Jezus’ handen gaan; Greet Westerholt beeldt Petrus uit, die de haan hoort kraaien en Hermy Kemp laat Pilatus zijn handen in onschuld wassen; Ali van Popta schildert Maria en Johannes en Arie van der Zwan schildert Jezus in Getsemane. Niet aanwezig bij deze schildersessie Frits Creemer, die Christus aan het kruis geschilderd heeft.

Deze keer in ‘Mijn kunst’ niet een door één persoon gekozen kunstwerk, maar het eigen werk van zeven leden van de Hoofdhofgemeente in Berkum. Zij werkten in de weken voor Pasen aan hun uitbeelding van het lijden van Christus. Het werd geen traditionele kruisweg, die immers veertien staties omvat, maar een reeks van zeven momenten uit het Bijbelverhaal. De schilderijen werden opgehangen in de kerkzaal van De Hoofdhof, waar ds. Lily Burggraaff er op Palmzondag aandacht aan besteedde in de dienst. Het idee voor het maken van de kruisweg kwam van Henk Grasmeijer. Hij is lid van de actieve kunstcommissie van De Hoofdhof en noemt zichzelf ‘geen echte kunstschilder, maar iemand die aan kunstschilderen doet’. Toch is zijn werk goed genoeg om tentoongesteld te worden in de hal van het kerkgebouw. Henk vertelt over het waarom en hoe van de kruisweg.

“Ik had al twee keer eerder met een groep een kruisweg geschilderd en dacht dat het dit jaar ook zou moeten lukken. Veertien staties maken leek wat te hoog gegrepen; ik was al blij dat ik zes vrijwilligers bij elkaar kreeg. Maar die zijn wel allemaal heel enthousiast. We zijn begonnen met brainstormen over wat Pasen en het lijden van Christus dat daaraan vooraf gaat, voor ons betekent. Toen hebben we alle zeven een moment gekozen uit dat lijdensverhaal want dat drama staat voor ons centraal. De figuur van Christus is onze inspiratiebron bij het schilderen en daar praten we ook over met elkaar. Al staan we hier echt niet steeds met ernstige gezichten te schilderen, hoor. We genieten er ook van om dit samen te kunnen doen. Zelf ben ik een paar keer ernstig ziek geweest rond Pasen en daardoor ook persoonlijk bezig geweest met lijden en de verlossing daarna. Zonder lijden is er geen Opstanding, daarom vormt het lijden in mijn beleving het zwaartepunt van Pasen. Dat lijden staat ook bij het schilderen van de kruisweg centraal. Wij hebben bewust gekozen voor sobere afbeeldingen, waarin de menselijke figuren niet gedetailleerd zijn uitgewerkt. In figuren als Petrus en Pilatus kan de toeschouwer ook zichzelf zien. Het geeft ons voldoening dat de mensen in De Hoofdhof ons werk te zien krijgen; we hopen dat het hen aanspreekt en aan het denken zet. Na Pasen worden de schilderijen weer uit de kerkzaal weggehaald, maar ze blijven wel als collectief bij elkaar en zijn eigendom van De Hoofdhof. Mochten er echter andere (wijk)gemeenten zijn die deze schilderijen volgend jaar in de lijdenstijd in hun kerk willen ophangen, dan kan dat. Voor nadere informatie mogen ze contact opnemen met mij.” E-mail: [email protected] Of telefonisch: (038) 453 50 10 7

Commissie Grote Kerk zoekt denkkracht De Commissie Grote Kerk, die verantwoordelijk is voor de zondagmiddagvieringen in de Grote Kerk, kent een Denktank. In die groep denkt men na over het beleid met betrekking tot de diverse vieringen en maakt men de plannen concreter. Ook stuurt men, indien nodig, de voorbereidingen voor de vieringen aan. Het gaat in deze Denktank dus over de inhoud. Door verloop in de groep is er behoefte aan nieuwe denkkracht. Ieder die zich aangetrokken voelt tot het inhoudelijk meedenken, is uitgenodigd om kennis te komen maken.

De huidige jaarserie over verschillende crisissituaties, die als titel heeft ‘De winst van het verlies’, krijgt op 9 mei een vervolg met een viering over de zorg. De nadruk ligt dan niet op een crisis waarin de zorg zou verkeren, maar op de zorg in de zorg. Dit naar aanleiding van Johannes 5 vers 1-9 waar de zieke zegt: “Ik heb geen mens.” Diverse zorgspecialisten werken aan de viering mee.

geloofscrisis, hoe en waarom maak je dan welke keuze, waardoor kun je verder? Allemaal boeiende vragen, die het waard zijn te doordenken. Dat goede liedteksten en muziek daarbij kunnen helpen, weet ieder uit ervaring. Die liederen en muziek zijn er dan ook. Op 25 april is er een Michaëlsvesper.

Op zondag 13 juni is de laatste van deze serie vieringen. Daarin staat het geloof centraal. Als er al sprake is van een

AANDACHT VOOR

Opnieuw groep uit De Hoeksteen naar Iona

8

In 2008 ging voor het eerst een achttal mensen uit De Hoeksteen op pelgrimage naar Iona, een eiland in het noordwesten van Schotland. Het was een indrukwekkende en betekenisvolle ervaring. Dit jaar gebeurt dat opnieuw. Om met elkaar weer na te denken over vragen als ‘Waar komen we vandaan, waar gaan we naar toe en hoe verbinden wij ons leven met God en onze naaste?’ En om opnieuw die bijzondere plaats te bezoeken, inspiratie op te doen, en te genieten van de goede schepping. Van 4-12 juni gaan zeven mensen vanuit De Hoeksteen op reis. Zij zullen een week meeleven in de Ionacommunity. Daar is een programma, waar de groep aan meedoet. Er zijn vaste activiteiten als een morgen- en avondgebed. Er moet corvee gedaan worden en er wordt geslapen in slaapzalen. Maar het belangrijkste daar is wel om stil te staan bij jezelf, bij de ander en bij God. En dat gebeurt van-

De groep Hoeksteners die in 2008 op pelgrimage naar Iona ging, verzamelde daar in een woeste natuur een groot aantal mooie gladde stenen. Die worden gebruikt in de gedachtenishoek die vorig jaar in de kerk is ingericht. Bij het overlijden van een lid van de Hoeksteengemeente wordt diens naam op een steen geschreven. De steen ligt een jaar in de gedachtenishoek en wordt dan aan de nabestaanden gegeven. zelf als je met een groep op pad bent. Op Iona zijn we deel van een groep van tachtig gasten en een groep van veertig vrijwilligers. En vanwege de onderwerpen die aan de orde zijn, de intensiteit van met elkaar op pad zijn, en de gedenkwaardige plaats waar we ons

bevinden, word je bijna vanzelfsprekend uitgenodigd om na te denken over zingevende en geloofszaken. Op zondag 13 juni, dus de zondag direct na thuiskomst, zullen de pelgrims verslag doen van hun reis in de dienst in De Hoeksteen, ’s morgens om 9.30 uur.

ContaKtdiensten Stinskerk laagdrempelig Ongeveer eens per maand is er op een zondagavond een ContaKtdienst in de Stinskerk in Westenholte. Deze diensten zijn bedoeld voor jong en oud, voor mensen die wekelijks in de kerk komen, voor mensen die er nooit (meer) komen en voor alles wat daar tussen in zit. In de diensten wordt veel en enthousiast gezongen met elkaar, onder begeleiding van een combo, een gitaar, de piano of het orgel… als er maar muziek klinkt. De liederen komen meestal uit het Liedboek, de Evangelische Liedbundel, de Opwekkingsbundel of Johannes de Heer.

Het gebed is in iedere dienst weer waardevol en belangrijk. De laatste drie diensten hadden allemaal een thema dat met bidden te maken had. Andere thema’s die aan de orde zijn geweest zijn ‘Geloven = winst?!’ en ‘Heb jij Contakt?’ De ContaKtdienstcommissie nodigt als voorganger een dominee uit of iemand anders die op een begrijpelijke manier iets te vertellen heeft en uitleg geeft over een bepaald Bijbelgedeelte. De commissie wil de diensten qua vorm en inhoud laagdrempelig houden.

De eerstvolgende diensten zijn op 18 april, dan gaat ds. Van Ark voor en op 16 mei, met ds. Wiekeraad. De diensten beginnen om 19.00 uur. Op 20 juni is er weer de jaarlijkse tentdienst in Spoolde. Daar zal Peter van der Veer van zich laten horen. Belangstellenden, ook van buiten Westenholte, zijn welkom. Een liedbundel meenemen hoeft niet, er wordt gebruik gemaakt van een beamer.

Bijzonder pianoconcert Grote Kerk in de Oosterkerk gastvrij voor alle leden

Op vrijdagavond 16 april geeft de Oekraïense concertpianiste Anastacia Tolstonog een concert in de Oosterkerk, Bagijnesingel 15-2, ten behoeve van het Oekraïneproject 2010.

Anastacia is in 1977 geboren in Kiev. Zij heeft gestudeerd aan het conservatorium in de Russische stad Saratov. In 1999 werd zij uitgeroepen tot winnaar van de Russische competitie voor kamerensembles. In 2006 is zij getrouwd met Pim van Prooijen. Onlangs heeft Anastacia een cd opgenomen in het philharmonisch concertgebouw van Lviv. In de Oosterkerk zal zij stukken ten gehore brengen van Schnittke, Beethoven, Skriabin en Brahms. De toegang is gratis. Na het concert wordt gecollecteerd voor de diaconale reis die jonge mensen van de Oosterkerkgemeente de komende zomer gaan maken naar de stad Beregovo in de Oekraïne. Het concert begint om 19.30 uur; de deuren van de kerk gaan open om 19.00 uur. Na afloop van het concert is er gelegenheid om koffie en thee te drinken. Inlichtingen bij ds. Wim Hortensius, tel. (038) 452 46 60, e-mail: [email protected]

De Grote Kerkgemeente houdt op donderdag 22 april een open wijkavond voor iedereen die tot haar geografische wijk behoort. Alle gemeenteleden ontvangen voor deze avond een persoonlijke uitnodiging. De avond begint om 20.00 uur. De wijkgemeente biedt de bezoekers van de wijkavond een gevarieerd programma dat in het teken staat van gastvrijheid. Dat begint al bij de ontvangst met zelfgemaakte cake of taart bij de koffie. Omdat lang niet alle inwoners van de wijk die geografisch bij de Grote Kerk hoort het kerkgebouw van binnen kennen, krijgen zij op de wijkavond een rondleiding door de kerk. Ook een korte bezinning staat op het programma, gevolgd door een rondleiding langs creatieve uitingen, gemaakt door leden van de Grote Kerkgemeente rond het thema ‘Gewoon gastvrij’. Er wordt gezorgd voor hapjes en drankjes en voor een muzikale omlijsting van de avond. Arjan Blankenspoor bespeelt het orgel en jongeren treden op met hun muziekgroep. Nadere informatie is te vinden op de website: www.grotekerkgemeente.nl

Geloven in duurzaamheid, de urgentie blijft Geloven in duurzaamheid. Op 11 februari was in de Oosterkerk de laatste bijeenkomst in een reeks van zes rond dit thema. Spreker deze avond was prof.dr. Jan Pronk, oud-minister, nu hoogleraar internationale betrekkingen en voorzitter van IKV Pax Christi. Zo’n zeventig mensen kwamen op de bijeenkomst af. Pronk stond stil bij onze manier van leven. Alles willen beheersen, alles in ontwikkeling willen brengen, altijd winst maken en vooral doorgroeien. Maar hoe wijs en duurzaam is dat? De inheemse volkeren voelden en voelen zich bedreigd. Hun eeuwenoude culturen worden vaak zonder pardon opzij geschoven. Is het kolonialisme eigenlijk wel afgelopen? Of zitten we er nog midden in? Wie is hier nu eigenlijk primitief, de inheemse volkeren of wijzelf? Pronk zei ook dat we moeten oppassen voor het wij-zijdenken. Zowel in Nederland als wereldwijd. Een vijand is makkelijk geschapen. En als je elkaar niet opzoekt en niet met elkaar communiceert, dan zijn conflicten snel geboren. Probeer dus inclusief te denken. Leg verbindingen. En hoe radicaal of gewelddadig sommige groepen ook zijn, als je ze verder isoleert, verplaats je het probleem naar de toekomst. We moeten altijd kritisch zijn en vragen blijven stellen. Ons niet laten verdoven en verblinden door commercie en reclame die onze consumptiedrift aanjaagt. Alsof de mensen er zijn voor de economie. Nee, de economie is er voor de mensen. Niet alleen de mensen hier, maar overal ter wereld.

De avond werd afgesloten met het lezen van Psalm 24: “Van de Heer is de aarde en al wat er leeft; van hem is de wereld en al haar bewoners.” Deze tekst kwam ook terug in de afsluitende viering op zondagavond 7 maart in de Oosterkerk waarin ds. Wim Hortensius voorging. De cyclus ‘Geloven in duurzaamheid’ van Oosterkerk en Jeruzalemkerk is weliswaar ten einde, maar de urgentie blijft onverminderd groot. Wie kiest voor het leven en begaan is met de schepping, komt vanzelf op een duurzaam spoor terecht.

9

De Grote of St. Michaëlskerk is niet alleen een kerkgebouw, maar ook een beeldbepalend rijksmonument in het centrum van Zwolle. Hoe kan de Protestantse Gemeente Zwolle, in samenwerking met andere partijen, die kerk tot een op verschillende manieren te gebruiken cultuurcentrum maken dat optimaal functioneert binnen de Zwolse samenleving? Om die vraag beantwoord te krijgen, heeft de Algemene Kerkenraad (AK) van de PGZ besloten een commissie in het leven te roepen. Deze Commissie Toekomst Grote Kerk is op vrijdag 5 februari is door AK-voorzitter Gégé Callenbach geïnstalleerd. Hij beantwoordt een aantal vragen van Gaandeweg.

DESGEVRAAGD

PGZ installeert Commissie Toekomst Grote Kerk

10

tiseringsbeleid bij een zorgverzekeraar, trendwatcher in de zorg. Hij is secretaris van het College van Kerkrentmeesters van de PGZ. Han Slootweg, manager Innovatie bij Enexis BV en hoogleraar Electrical Power Systems aan de TU Eindhoven. Hij is lid van de Grote Kerkgemeente en voorzitter van het College van

Wie vormen de Commissie Toekomst Grote Kerk? GC: “Voorzitter is John Berends, voormalig wethouder in Zwolle en nu burgemeester van Harderwijk. De commissie telt de volgende vier leden. Peter Izeboud, adviseur informatie- en automa-

Leden PGZ geven meer voor Kerkbalans De eerste resultaten van de Actie Kerkbalans zijn bekend. De leden van de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ) hebben tot nu toe voor het jaar 2010 in totaal € 1.423.975 toegezegd. Dit is 4,7% meer dan in 2009 en bijna evenveel als in 2008. “Een heel mooi resultaat, zeker als je bedenkt dat dit pas de stand is per 1 maart”, zegt Aart Smink, voorzitter van de commissie Geldwerving van het College van Kerkrentmeesters (CvK). In het decembernummer van Gaandeweg keek hij vooruit op de jaarlijkse inzameling van de financiële bijdragen aan de kerk. Veel mensen hebben gehoor gegeven aan de oproep van de PGZ om hun bijdrage met tenminste 5% te verhogen. De commissie Geldwerving wil iedereen die een bijdrage heeft toegezegd daarvoor hartelijk danken. “In het bijzonder danken we alle vrijwilligers die in januari voor Kerkbalans op pad zijn geweest, voor hun onmisbare inzet.”

Aanvullende acties Kerkbalans moet dit jaar uiteindelijk € 1.533.000 opleveren. Vorig jaar heeft de commissie Geldwerving een aantal aanvullende acties ondernomen. Mede hierdoor heeft een flink aantal mensen in de loop van het jaar alsnog een bijdrage toegezegd of de toegezegde bijdrage verhoogd. Uiteindelijk is in 2009 ruim € 81.000 meer ontvangen dan per 1 maart was toegezegd. Aart Smink: “Dat moeten we dit jaar toch kunnen overtreffen.” In onderstaand overzicht de cijfers op een rijtje.

Opgenomen in de begroting Toegezegd per 1 maart Ontvangen per 31 december Toegezegd per lid (1 maart) Toegezegd per ingevulde reactie (1 maart)

2010

2009

2008

1.533.000 1.423.975

1.493.000 1.359.897 1.441.229

1.493.000 1.442.847 1.460.480

83,96 206,43

77,69 184,57

80,57 208,38

Kerkrentmeesters. Niek van der Sprong, manager culturele centra en poppodia, is onder andere betrokken bij Bevrijdingsfestival Overijssel. Theo Tobé is kerkmusicus en bestuurder van een stichting die sociale ondernemers in Afrika ondersteunt. Hij is lid van de Commissie Cantatediensten Grote Kerk van de PGZ. Als Algemene Kerkenraad zijn we heel blij met de breedte van deze samenstelling. Deze onderstreept het belang dat de PGZ hecht aan de betekenis van de Grote Kerk voor de gehele Zwolse samenleving.”

Column Hoop

Met welke opdracht is de commissie van start gegaan? GC: “De Commissie Toekomst Grote Kerk heeft de opdracht gekregen te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om het beheer en de exploitatie van de Grote Kerk, als dat kan in combinatie met het Refter, aan andere partijen over te dragen of andere partijen daarbij te betrekken. Zo is de burgerlijke gemeente Zwolle een belanghebbende partij bij het in stand houden van dit religieus erfgoed, maar ook het bedrijfsleven kan daarbij een rol spelen. Nagegaan moet worden hoe de gebruiksmogelijkheden van de kerk kunnen worden vergroot, welke knelpunten zich daarbij voordoen en hoe deze kunnen worden opgelost. Natuurlijk komen de financiële aspecten daarbij aan de orde. Ook wordt bekeken welke eigendoms- en beheerstructuur voor de toekomst gewenst is. Het is de bedoeling dat de commissie vóór augustus 2010 een rapport uitbrengt met de resultaten van dit onderzoek.” Zijn er voorwaarden verbonden aan het toekomstige gebruik van de kerk? GC: “Jazeker. De belangrijkste voorwaarde is dat de kerkelijke functies van de Grote Kerk behouden blijven. De Grote Kerkgemeente komt er elke zondag bijeen en er worden vieringen gehouden onder verantwoordelijkheid van de Commissie Grote Kerk. Bovendien moeten eventuele andere mogelijkheden om de kerk te gebruiken in overeenstemming zijn met het karakter van de kerk. Exposities, concerten, culturele manifestaties en symposia zijn welkome evenementen; feesten zoals die bijvoorbeeld in De Proosdij worden gehouden, passen volgens ons niet in een gebouw dat ook als Godshuis wordt gebruikt.” Waarom heeft de AK tot dit onderzoek besloten? GC: “Het rendabeler maken van de Grote Kerk, het kostbaarste kerkgebouw van de PGZ, is een van de maatregelen die genoemd worden in de Notitie Financieel Beleid van de PGZ van november 2009, bedoeld om binnen enkele jaren ons begrotingstekort weg te werken. Om dat te bereiken moet een breder gebruik van de Grote Kerk mogelijk worden gemaakt, maar dat kunnen wij als PGZ niet alleen. Daarbij is de betrokkenheid van andere partijen onmisbaar.”

Mijn broer gaat dood. Het besef sijpelt langzaam door en is op de achtergrond aanwezig bij alles wat ik doe. Op mijn werk zijn deadlines nog steeds belangrijk, maar alles is relatief geworden. Een moeilijke auteur? Een boek dat niet op tijd uit kan komen? Het is vervelend, maar er zijn belangrijker zaken in het leven. Meteen na de diagnose was al duidelijk dat mijn broer het gevecht tegen de leverkanker zal verliezen. De eerste soort chemokuur sloeg niet aan en de kanker is verder gegroeid. Funest voor zijn levensverwachting. Onze hoop rust nu op een tweede soort chemo. Het is moeilijk in te schatten hoe het hem vergaat tegen de tijd dat half april dit kerkblad bij u op de mat ligt. Al snel daarna zullen met dodenherdenking en Hemelvaart mijn gedachten ongetwijfeld ook in zijn richting afdwalen. Hemelvaart… het doet me onwillekeurig denken aan de popsong ‘Go like Elijah’, waarin Chi Coltrane zingt dat, als het haar tijd is, ze graag zou gaan als Elia: met paarden en een strijdwagen van vuur rechtstreeks naar de hemel. Geen pijn, geen verdriet voor wie achterblijven… en trouwens ook niet voor wie wordt weggenomen. En dodenherdenking. Natuurlijk, we gedenken de gevallenen in de strijd, maar wat kun je doen als je het gevecht aan moet gaan met je eigen lichaam? En wat kun je als familie en vrienden? Er zijn, bidden en hopen. Ik was enkele jaren geleden bij een crematie. De vader van een studiegenoot was plotseling overleden. Het gezin was niet gelovig en het afscheid was dan ook definitief. Echt definitief. Op dat moment was ik me erg bewust van mijn geloof. En wat was ik daar eigenlijk blij mee!

Wat is de positie van het Refter? GC: “Het afstoten van het Refter is een van de mogelijke bezuinigingsmaatregelen die de Notitie Financieel Beleid voorstelt. Voorwaarde daarvoor was dat voor de Grote Kerkgemeente, die het Refter als wijkcentrum in gebruik heeft, een andere geschikte ruimte zou worden gevonden. Die zou op korte afstand van de kerk moeten liggen, omdat de ruimte tijdens de kerkdiensten als kindercrèche in gebruik is. Uit overleg met de gemeente Zwolle is gebleken dat het niet waarschijnlijk is dat er in de nabije omgeving van de kerk een alternatieve ruimte voor de Grote Kerkgemeente wordt gevonden. Daarom is besloten ook het beheer en de exploitatie van het Refter in het onderzoek van de Commissie Toekomst Grote Kerk te betrekken.”

Ondanks alle vragen gelooft mijn broer zeker dat hij zijn Heer zal ontmoeten. Al had hij niet verwacht dat dit zou gebeuren terwijl hij begin veertig is. Voor mij blijft er wel twijfel en het is geen zeker weten, maar dat hoeft voor mij ook niet. Er is de hoop dat dit niet alles is. En als toekomstige achterblijver is die hoop voor mij van levensbelang. Saskia Dankers

11

Gemeenteadviseur Piet Beintema:

“Op goede manier afscheid nemen heel belangrijk”

PERSPECTIEF

“Je moet er iets moois van maken. Een gemeente waarvan je met z’n allen zegt: daar willen we bij horen en aan meedoen. Maar zoiets ontstaat altijd geleidelijk, dat kost tijd en energie.” Ds. Piet Beintema spreekt uit ervaring. Voor de drie Zwolse wijkgemeenten hem vroegen hun samenwerkingsproces te begeleiden, was hij al verscheidene keren eerder betrokken bij dit soort fusies, met name in het noorden van het land. “In deze tijd zien steeds meer gemeenten zich genoodzaakt kerkgebouwen af te stoten en wijken samen te voegen”, zegt hij. “Hoewel mensen meestal best beseffen dat het niet anders kan, is hun vertrouwde kerkgebouw voor hen wel heel belangrijk. Het kan vaak heel lang duren voordat zij zich ergens anders weer thuis voelen.”

12

Nadat de Algemene Kerkenraad van de PGZ bekend maakte dat de Jeruzalemkerk en een kerkgebouw in de Aa-landen moeten worden afgestoten, besloten de drie wijkgemeenten de mogelijkheid tot samenwerking te onderzoeken. Hun uiteindelijk doel is, met elkaar een nieuwe wijkgemeente te vormen, met de Oosterkerk als centraal adres. Daartoe richtten de Hoeksteen-, de Oosterkerken de Jeruzalemkerkgemeente een stuurgroep op, bestaande uit hun moderamina (dagelijkse besturen). De Dienstenorganisatie van de PKN werd ge-

vraagd een adviseur te leveren, die het samengaan kon begeleiden. “We zitten nog maar in het begin van dat proces”, aldus Piet Beintema. “Het is ontzettend ingewikkeld om drie gemeenten te laten fuseren en één nieuwe gemeente te vormen. Daar moet heel veel voor geregeld worden. In de afgelopen maanden hebben we een lijst opgesteld met alle onderwerpen die aan de orde moeten komen. Daarnaast heeft de stuurgroep een visie op de nieuwe gemeente geformuleerd, die medio maart aan de gemeenteleden is voor-

gelegd. Van april tot de zomervakantie wordt begonnen met de uitwerking van de onderwerpen. Zo verdelen we het proces in periodes van ongeveer drie maanden; na elke periode evalueren we en bekijkt de stuurgroep of mijn betrokkenheid nog noodzakelijk is.”

Eigen cultuur Wat zijn bijvoorbeeld onderwerpen die uitgewerkt moeten worden? Piet Beintema: “Het feit dat elke wijkgemeente haar eigen cultuur en manier van werken heeft. Heel veel mensen

Gerrit Jan Timmerman, oud-voozitter College van Kerkrentmeesters:

“Emotionele kant kerksluiting vraagt aandacht” Als beoogd voorzitter van de Hervormde Kerkvoogdij trad Gerrit Jan Timmerman begin 2003 aan; als voorzitter van het College van Kerkrentmeesters (CvK) nam hij per 1 januari van dit jaar afscheid. In die zeven jaar veranderde er veel meer dan alleen de benaming van zijn functie, wijzigingen die mede voortvloeiden uit de fusie van de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk van Zwolle, in december 2005. Toch veranderde er, in de beleving van Gerrit Jan, in wezen helemaal niet zo veel. “Ook vóór de totstandkoming van de Protestantse Gemeente Zwolle hadden zowel de gereformeerde als de hervormde wijkgemeenten ieder hun eigen wijze van kerk zijn. Dat is nog steeds zo en dat moet ook in de toekomst zo blijven.” Een paar maanden geleden droeg Gerrit Jan zijn functie over aan Han Slootweg. De vertrokken voorzitter is blij met zijn opvolger en de andere leden van het dagelijks bestuur CvK. “Het beheer van de gebouwen en de niet-diaconale financiële middelen van de PGZ is bij hen in goede handen,” verzekert Gerrit Jan. De voorzitter van het CvK maakt deel uit van de Algemene Kerkenraad (AK) en van het moderamen van de AK en is derhalve een belangrijk adviseur als het gaat om besluiten inzake de financiën. “De Hervormde Kerkvoogdij had destijds veel meer bevoegdheden dan de

Gereformeerde Commissie van Beheer. Met de totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) is een aantal bevoegdheden van het CvK naar de AK overgegaan,” noemt Gerrit Jan een verandering waarmee hij te maken kreeg. In het kader van de fusie moesten er meer zaken op één spoor worden gebracht, zoals de manier waarop de diaconieën functioneerden. Nog voor de officiële fusie werden de twee kerkelijke bureaus samengevoegd, een operatie waarbij deskundigheid ‘van buiten’ werd ingeschakeld. Veranderingen die tijd kostten en die zo zorgvuldig mogelijk moesten worden uitgevoerd.

Minder geld uitgeven Dat de PGZ veel minder geld zou moeten uitgeven dan wel meer inkomsten moest genereren om tot een sluitende begroting te komen, was volgens Gerrit Jan al voor de fusie duidelijk. “De Hervormde Gemeente had al langer moeite de eindjes aan elkaar te knopen, maar ook de financiële situatie van de Gereformeerde Kerk verslechterde omstreeks die tijd. De opbrengst van Kerkbalans nam weliswaar niet af, maar werd wel door steeds minder mensen opgebracht. Die trend zie je nog steeds in Zwolle, maar dat houdt natuurlijk wel een keer op.

In de rubriek Perspectief besteedt Gaandeweg aandacht aan de gevolgen van de bezuinigingsmaatregelen die de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ) binnen een paar jaar financieel gezond moeten maken. Leden van wijkgemeenten en andere betrokkenen vertellen hoe zij die gevolgen ervaren en wat zij verwachten van de toekomst. In deze aflevering een gesprek met Gerrit Jan Timmerman, die als voorzitter van het College van Kerkrentmeesters (CvK) nauw betrokken was bij het proces en ds. Piet Beintema, die als gemeenteadviseur vanuit de Dienstenorganisatie van de PKN het samenwerkingstraject tussen de Oosterkerk-, Jeruzalemkerk- en Hoeksteengemeente begeleidt. hebben een rol in dat geheel, denk maar aan kerkenraadsleden, leiding van de kindernevendienst en wijkwerkers. Al die vrijwilligers moeten bij elkaar worden gebracht en kennis maken met elkaar en elkaars werkwijze. Pas daarna komt de fase waarin mensen bekijken op welke manier zij kunnen samenwerken. Dan kan iets nieuws ontstaan, maar zullen er ook dingen verdwijnen die mensen dierbaar waren. Daar moet je met elkaar afscheid van kunnen nemen, net als van het gebouw dat wordt verlaten. Het is heel belangrijk dat op een goede manier te doen en dat afscheid is dus ook een van de onderwerpen die worden uitgewerkt.” Hoewel zij in hun kerkgebouw blijven, krijgen ook de leden van de Oosterkerkgemeente door de fusie met veel veranderingen te maken, voorspelt Piet. “Afgezien van het gebouw blijft er ook voor hen niets bij het oude. Eigenlijk is het handhaven van een van de drie kerken een nadeel voor dit fusieproces, het zou mooier zijn als je met z’n allen een ander gebouw zou kunnen

betrekken. De Oosterkerk is geen ontvangende gemeente, maar een van de partners in de fusie; het zal voor deze gemeente best lastig zijn om dat te beseffen. Dat besef kan onder meer bevorderd worden door de naam Oosterkerkgemeente door een nieuwe naam te vervangen.”

Toen we in 2005 de begrotingen van de Zwolse hervormden en gereformeerden samenvoegden tot de PGZ-begroting 2006, was er een tekort. Vooral de personele kosten stegen maar ook die van de gebouwen. Terwijl we in die tijd ook moesten besluiten hoe we met de bouw van een PGZ-kerk in Stadshagen wilden omgaan. De nieuwe kerk die we daar bouwden, helaas zonder de steun van de rooms-katholieken, betekende een extra aanslag op de financiën. Twee jaar later werd met het Beleidsplan 2008 de aanzet gegeven voor beleidsmaat-regelen om in 2012 in ieder geval een evenwichtige meerjarenbegroting te realiseren.”

gedoopt en geliefden uitgedragen. Ook dient er aandacht te zijn voor medewerkers die het aangaat, zoals de kosters. Bij het afstoten van de Scheppingskerk in Holtenbroek, een paar jaar geleden, hebben we ervaren hoe diep de emoties gaan. Achteraf gezien is de overgang van de mensen uit de Scheppingskerk naar onder andere de Jeruzalemkerkgemeente redelijk goed verlopen, al denk ik wel dat we de emotionele kant van de zaak enigszins veronachtzaamd hebben. Daar moeten we nu bij het sluiten van de kerken meer aandacht voor hebben.”

Heel gevoelig De voorzitter van het CvK was als lid van de AK direct bij de besluitvorming betrokken en kon zich vinden in de keuzes die de AK heeft gemaakt. “Kerkrentmeesters kunnen geneigd zijn het afstoten van kerken rationeel te benaderen”, merkt hij op. “Tegelijkertijd besef ik dat zo’n ingreep voor gemeenteleden heel gevoelig ligt. Mensen zijn getrouwd in die kerk, kinderen zijn er

Die vinden het een goede gelegenheid om iets anders te gaan doen of het werk nu maar eens aan jongeren over te laten. Als stuurgroep kun je alles nog zo goed voorbereiden en mensen over alles informeren, of zij uiteindelijk meedoen valt niet te plannen.”

Geen vreemden Kerkdienst De stuurgroep denkt dat in de nieuwe gemeente de kerkdienst een opvallende rol moet spelen, als het moment waarop de gemeente bij elkaar komt. Daarnaast zijn vorming en toerusting en diaconaat in het oog springende aspecten van de wijkgemeente. Het pastoraat speelt zich meer achter de schermen af en zal misschien het minst veranderen. Hoeveel van de leden van de drie wijkgemeenten zullen meegaan naar de nieuwe gemeente, is niet te voorspellen, benadrukt Piet. “Een fusie is ook altijd een moment waarop gemeenteleden besluiten hun eigen plan te trekken. Dat geldt ook voor vrijwilligers die al heel lang een bepaalde taak vervullen.

Reacties Uit de wijkgemeenten zijn diverse reacties gekomen op de besluiten van de AK. In een coproductie van AK-voorzitter Gégé Callenbach, de voorzitter van CvK, scriba Kees van der Woude en geassisteerd door hoofd Kerkelijke Bureau Nico Duijf, zijn de vragen die er waren zo snel mogelijk beantwoord. “Wij konden uitleggen waarom deze keuzes gemaakt waren”, verklaart Gerrit Jan. “Ook in zijn algemeenheid hebben we geprobeerd de gemeenteleden goed

“De komende maanden is vooral van belang dat de leden van de drie wijkgemeenten elkaar leren kennen. Op het moment van de fusie mogen zij geen vreemden meer zijn voor elkaar. De stuurgroep organiseert ontmoetingen tussen mensen die een bepaalde taak hebben, maar gemeenteleden kunnen ook zelf initiatieven nemen. Maak een dienst mee in een van de andere kerken, of schuif aan bij activiteiten van de andere wijkgemeenten. Het afscheid zal pijn en verdriet kosten, dat moet op een zorgvuldige manier worden verwerkt. Toeleven naar het samengaan en meedenken over de nieuwe wijkgemeente, kan de verwerking gemakkelijker maken.”

te informeren, onder meer via de wijkkerkenraden.” Als binnen enkele jaren alles waartoe nu is besloten ook is uitgevoerd, verwacht Gerrit Jan dat - rekening houdend met de gevolgen van ontkerkelijking en vergrijzing - de PGZ weer een basis heeft om de komende tien tot vijftien jaar goed te kunnen functioneren. “Je ziet echter ook hier het algemene verschijnsel, dat er wel belangstelling is voor religie, maar dat die zich niet vertaalt in daadwerkelijke participatie. Hoe je daar op moet inspelen als kerk, hoe je mensen betrokken krijgt en houdt? Dat zijn vragen die we met z’n allen moeten beantwoorden.”

13

Het is deze maand 65 jaar geleden dat Nederland, na vijf zware jaren, eindelijk werd bevrijd. De oorlog, de bezetting en de bevrijding staan weer volop in de belangstelling. Met een van de mensen die nog uit eigen ervaring kunnen vertellen over de jaren ’40-’45 en dan met name in Zwolle, had Gaandeweg-redacteur Rob van Harten een gesprek. Hij bezocht Gerrit Tulp, die vanaf 1943 tot 1945 ‘hoofdredacteur’ was van De stem van Londen, een Zwols illegaal blaadje, dat dagelijks(!) verspreid werd. In 1945 was de oplage 800 exemplaren.

Oud-Zwollenaar Gerrit Tulp (84) kijkt terug op oorlogsjaren

Illegale Stem van Londen

65 JAAR VRIJ

verbinding met de vrijheid Samen met zijn vrouw woont Gerrit Tulp in Warmond, nog helemaal zelfstandig. Hij is vorige week 84 jaar geworden en al wordt het bewegen moeizamer, hij is nog steeds zeer helder van geest, en leest dagelijks drie kranten. Met zichtbaar genoegen neemt hij ons mee op herinneringstocht naar die Zwolse oorlogsjaren. Gerrit is in 1940 een veertienjarige Hollandse jongen van goed gereformeerde huize, zoals dat heette. Zijn vader heeft een (kantoor)boekhandel aan de Blijmarkt; het gezin woont aan de Wipstrikkerallee 56. Ze kerken in de Oosterkerk bij ds. Kuyper. Gerrit zit op het Christelijk Lyceum, volgt de HBS-A afdeling en prutst in zijn vrije tijd graag met radiootjes. Zo luistert hij dagelijks naar de Engelse zender. Hij schrijft de berichten op in een boek, zodat zijn vader ze ’s avonds kan lezen. Voor hen is het radiootje de verbinding met de vrijheid.

Jongste bediende In 1943 krijgt Gerrit als beloning voor zijn slagen geld om materiaal te kopen. Een buurjongen, Oene Meek, bouwt een voorzetapparaat voor de uit 1933 stammende Philips radio, maar flanst ook een radiootje in elkaar. Dat kan worden ingeleverd als de bezetter in mei 1943 alle radio’s vordert. Omdat hij geen loyaliteitsverklaring wil tekenen, kan Gerrit niet studeren, maar wordt hij jongste bediende bij zijn vader. De berichten die hij nog steeds noteert (in een onleesbaar handschrift) worden door zijn oudere broer Herman uitgetypt en op kleine schaal verspreid bij buren en kennissen. Later krijgen ze de beschikking over een stencilapparaat en wordt in het schuurtje achter hun huis meer geproduceerd. Omdat het stencilen veel lawaai maakt en de makers van het illegale blaadje natuurlijk niet willen opvallen, wijken ze uit naar de De Genestetstraat. Ze gaan letterlijk ondergronds bij Boy van der Kerkhoff. Boys moeder houdt de boel boven in de gaten; als er iets is stampt ze op de vloer.

Direct na de bevrijding installeert Gerrit een versterker met luidspreker. Voor zijn ouderlijk huis aan de Wipstrikkerallee kan iedereen dankzij deze geluidsinstallatie de nieuwsuitzendingen van de radio volgen. Voortdurend verzamelen zich daar tientallen luisteraars. De foto is gemaakt door A.J. Brouwer en beschikbaar gesteld door het Historisch Centrum Overijssel. 14

Overval Dan wordt bij een ander gezin in de straat, dat ook Van der Kerkhoff heet maar geen familie is, een inval gedaan, waarbij de vloer wordt opengebroken. Nog diezelfde avond wordt met een bakfiets van de Firma Tulp alles wat met De Stem te maken heeft, overgebracht naar het magazijn achter de kantoorboekhandel. Al gauw kunnen ze via via terecht in een tuinhuis in de Veerallee. Als Oene Meek juni 1944 wordt gearresteerd wegens wapenbezit (Gerrit Tulp vertelt daar niets van te hebben geweten), zoeken de makers van De Stem een nieuw onderkomen. Het wordt gevonden aan de Herenweg 133 bij mevrouw Schulte Nordholt. Hier duikt Gerrit onder als hij weigert graafwerk te verrichten voor de Duitsers. Die willen verdedigingswerken aanleggen rond Zwolle, om de oprukkende geallieerde bevrijders tegen te houden. Eind 1944 begeeft de radio het. Via personeel van Gerrits vader kunnen ze een verborgen radio krijgen. Samen met Rietje Kappers, die in de winkel werkt, gaan ze in de winter van ’44-’45 naar Herfte, waar ze een moderne klokradio van de zolder van een zomerhuis halen. Stevig in een deken verpakt en vastgebonden op een slee nemen ze het illegale apparaat mee terug. In de Watersteeg komen ze een Duitse patrouille tegen, die hen wonderbaarlijk met rust laat. De band tussen Gerrit en Rietje wordt intussen steeds hechter: na de oorlog, in 1950, trouwen ze in de Zuiderkerk.

Bevrijding De oorlog loopt op zijn eind als in maart 1945 het huis aan de Herenweg wordt gevorderd. Maar net slagen de makers van De Stem erin alles opnieuw te verhuizen, terug naar de Wipstrikkerallee. Het gonst in Zwolle van de geruchten als Gerrit op de ochtend van 14 april per fiets de Canadezen tegemoet gaat. Hij ontmoet in de Wipstrikkerallee vlak bij de spoorwegovergang de eerste patrouille en kan de militairen vertellen hoe de situatie in de stad is. Zelf gaat hij snel terug om het bevrijdingsnummer van De Stem van 14 april 1945 te maken, een nummer dat later nog in grote oplage van uit de winkel van Tulp voor een dubbeltje wordt verkocht. Gerrit komt als voormalig redactielid van een illegaal blad automatisch in de redactie van Het Vrije Dagblad, dat op de persen van Tijl aan de Melkmarkt wordt gedrukt. Hij verzorgt ook enige tijd nieuws voor de lokale editie van Trouw. In oktober 1945 gaat hij in militaire dienst en vertrekt naar Nederlands-Indië, waar hij tot 1949 beide politionele acties meemaakt. Na zijn terugkeer trouwt hij zijn Rietje, gaat werken bij Nieuwe Leidsche Courant en vindt in Warmond een woning. Hier genieten ze nog steeds samen van hun oude dag.

Gespreksgroep 50-plus over Zwolle in oorlogstijd ‘Zwolle in de Tweede Wereldoorlog’ is het onderwerp van de laatste bijeenkomst die de Gespreksgroep 50-plus dit seizoen organiseert. De bijeenkomst, op woensdag 21 april, wordt niet in het zalencentrum van de Oosterkerk gehouden, maar in het Historisch Centrum Overijssel (HCO), Eikenstraat 20. Daar worden belangstellenden om 10.00 uur verwacht. Kosten: € 3,50, inclusief koffie of thee. Het centrum heeft een eigen parkeerterrein waar bezoekers gratis kunnen parkeren. Het gebouw is toegankelijk voor mensen in rolstoelen. Voor nadere informatie: Tineke Diekema, tel. (038) 453 57 33, e-mail: [email protected]

Herdenken en vieren op 4 en 5 mei De herdenking op 4 mei en de viering van 65 jaar bevrijding een dag later omvatten dit jaar in Zwolle zowel de gebruikelijke als enkele bijzondere onderdelen. Op dinsdag 4 mei wordt voorafgaand aan de Stille Tocht weer een herdenkingsbijeenkomst gehouden in de Oosterkerk aan de Bagijnesingel. De bijeenkomst begint om 18.30 uur en duurt een half uur. Na afloop kan men aansluiten bij de Stille Tocht die langs de Oosterkerk gaat. De tocht eindigt bij het monument aan het Ter Pelkwijkpark, waar de stedelijke herdenkingsplechtigheid plaatsvindt. Tijdens de bijeenkomst in de Oosterkerk zullen scholieren gedichten lezen. Zij zijn winnaars van de gedichtenwedstrijd die is gehouden onder alle basisscholieren uit groep 7 en 8 en middelbare scholieren uit klas 1 en 2. De gedichten zijn beoordeeld door een jury, bestaande uit stadsdichteres Alet Boukes, Wil Cornelissen en Delic (Peter Blom) van Opgezwolle. Medewerking verlenen een blazersgroep van Excelsior uit Westenholte, de joodse voorzanger Jaap Cyclik en de diaconaal predikant van de PGZ, ds. Lútzen Miedema. Deze houdt na afloop spreekuur in de Oosterkerk of per telefoon: 06 2312 1905.

Herdenkingsconcert Na afloop van de plechtigheid bij het monument vindt in de Plantagekerk, eveneens aan het Ter Pelkwijkpark, een herdenkingsconcert plaats. Onder leiding van Toon Hagen voeren Musica Michaelis en het Bach projectkoor het Requiem van Duruflé uit. Dit concert begint om 20.30 uur.

Dankdienst in Grote Kerk Op woensdag 5 mei, Nationale Bevrijdingsdag, wordt op initiatief van de Protestantse Gemeente Zwolle een dankdienst gehouden in de Grote of St. Michaëlskerk. Aan de dienst doen ook andere geloofs-gemeenschappen uit Zwolle mee. Na de dankdienst, die om 9.30 uur begint, wordt in de stad het bevrijdingsfeest gevierd.

Het lijdensverhaal van Felix Nussbaum In het kader van de 4 mei-herdenking wordt op donderdag 29 april in een van de zalen van De Hoofdhof, Kerkweg 26 in Berkum, een lezing gehouden door Henc Valkema over het lijdensverhaal van Felix Nussbaum. De lezing begint om 19.30 uur en wordt georganiseerd door de kunstcommissie van De Hoofdhof. De Duitse kunstschilder Felix Nussbaum leefde van 1904 tot 1944, toen zijn leven in Auschwitz eindigde. Wat Anne Frank doet met woorden, verbeeldt Felix Nussbaum in beelden. Zijn schilderijen tonen de wereld van de mens die de Jodenvervolging moest ondergaan tot hij eraan ten onderging. Een wereld van angst, dreiging, eenzaamheid en machteloosheid. Maar ook van verzet tegen het onvermijdelijke. Nussbaums schilderijen geven een aangrijpend en indringend beeld van wat de Joodse mens voor en in de Tweede Wereldoorlog gevoeld en beleefd heeft. Gaandeweg verdonkert en versombert het beeld. De angst voor de dood maakt plaats voor de zekerheid van het sterven. De meest indrukwekkende schilderijen ontstaan, als Nussbaum de onvermijdelijke weg naar de catastrofe voor ogen heeft. Een weg die in Auschwitz eindigt. Zijn laatste wens was: “Als ik ten onder ga, laat dan mijn werk niet sterven. Laat het zien aan de mensen.” Aan die wens geeft Henc Valkema inhoud in deze lezing met beelden van de werken van Felix Nussbaum. Geen lange beschouwingen over kunst, maar veel indringende beelden, die de mens in zijn ziel raken. Nussbaums schilderijen zijn actueel, want ze laten zien waar haat en geweld toe leiden. 15

R E P O R TA G E

Grote Kerk voorbereid op zomerseizoen

16

Terwijl de Commissie Toekomst Grote Kerk in opdracht van de Algemene Kerkenraad onderzoek verricht met als doel ‘de Grote Kerk optimaal te laten functioneren binnen de Zwolse gemeenschap’ (zie Desgevraagd op pagina 10 van deze Gaandeweg), bereidt een grote groep mensen zich weer voor op een nieuw zomerseizoen in de monumentale kerk in het hart van de stad. Buiten de kerkdiensten die de Grote Kerkgemeente iedere zondag houdt, de vieringen van de Commissie Grote Kerk en een hele reeks (orgel)concerten die het hele jaar door plaats vinden, is er van mei tot en met oktober nog veel meer gaande. Lub Dam is al vijftien jaar coördinator van alle deze activiteiten, die worden aangestuurd door verschillende commissies. De Commissie Openstelling Grote Kerk bijvoorbeeld, regelt van dinsdag tot en met vrijdag rondleidingen voor iedereen die belangstelling heeft voor verleden en heden van het eeuwenoude Godshuis. Vorig seizoen trok de kerk 44.300 bezoekers, afkomstig uit heel Nederland en de rest van de wereld. Zij hoeven geen entree te betalen, maar storten wel vaak een gift in de ‘offerkist’. Dat leverde in 2009 in totaal duizend euro op. De verkoop van onder andere kaarten en cd’s aan de bali en de permanente tweedehandsboekenmarkt brachten met elkaar ongeveer dertienduizend euro in het laatje. Wie oude boeken overheeft, mag ze komen brengen. De voorkeur gaat uit naar wat waardevollere boeken, die voor meer dan één euro kunnen worden verkocht. Voor meer informatie over de geschiedenis van de Grote Kerk en het achttiende-eeuwse Schnitgerorgel en over muziekuitvoeringen die er worden gegeven: zie de website www.schnitgerorgelzwolle.nl Zeer betrokken bij het wel en wee van de Grote of Sint Michaëlskerk is al vele jaren ds. Henk Olde, al ruim twaalf jaar met emeriaat, maar nog altijd actief. Hij vertelt over het ontstaan en de achtergronden van de zomeractiviteiten in de kerk. “In de jaren tachtig”, herinnert Olde zich, “ik was toen predikant missionaire Toerusting voor Zwolle en omgeving, stond er in Trouw een ingezonden brief van wijlen Eimert Pruim te Heino over de stilte in Zwolle. Hij liep op een ‘doordeweekse dag’ zeven maal om de Grote Kerk maar die ging niet open. Dit was voor mij en de hervormde evangelisatiewerker Henk Schuurman, die later predikant was in Indonesië, Ommen en Harderwijk, aanleiding hier iets aan te doen. Maar dat was nog niet zo eenvoudig! In ieder geval ‘ergens’ landde het idee van de rondleiding. Ik heb hier verder geen hand in gehad, maar onder leiding van koster

Dam is dat een bloeiende activiteit geworden met meer dan tachtig vrijwilligers die van april tot oktober rondleidingen verzorgen van dinsdag tot vrijdag in de Grote Kerk.”

Middagpauzezang Begin jaren tachtig was Henk Olde eveneens een de initiatiefnemers om te komen tot middagpauzediensten op de vier Zwolse Blauwvingerdagen in juli. Hij begon met de diensten samen met de inmiddels overleden predikanten ds. Adri van Es, ds. Anton Riddersma en de heer Meijer van de Lutherse Kerk. De eerste middagpauzediensten werden gehouden in de Lutherse kerk, elke week vanaf juni tot september. Olde: “Dat was geen direct succes, maar toch zo dat we overgingen naar de Grote Kerk, toen die open ging voor bezichtiging. Vanaf dat moment vonden de diensten alleen op de Blauwvingerdagen plaats en dat sloeg aan. In 1990 trok ik mij terug uit het comité, wegens werkzaamheden voor Indisch Christelijke Gemeenschap Nederland (PERKI), maar na mijn emeritaat in 1997 mocht ik weer toetreden. We gingen over naar een ander ontwerp: Middagpauzezang. Dat sloeg opnieuw aan en mee onder de bezielende begeleiding van organist Toon Hagen mogen we nu elke Blauwvingerdag zeventig tot honderd mensen begroeten die enthousiast een half uur meezingen. We hebben een liederenblad met twee liederen uit het genre van rond 1900 en twee liederen uit de bundel Tussentijds en verder een aantal uit het Liedboek van de Kerken, waarbij we uitdrukkelijk rekening houden dat ook liederen uit de RoomsKatholieke Kerk een plaats krijgen. We hebben een twintigtal vaste gasten uit Zwolle, de anderen zijn afkomstig uit heel Nederland. Na afloop drinken we samen koffie in de Grote Consistorie, een spontaan gebeuren, echt Zwolle!” Van de collecte bij de uitgang is de opbrengst voor de helft bestemd voor het onderhoudsfonds Grote Kerk. Naast Henk Olde hebben Tineke Lof, Bertha Dikschei, Barbara Beukeboom en Truus de Ruiter zitting in het organiserend comité. De Blauwvingerdagen zijn dit jaar op de woensdagen 7, 14, 21 en 28 juli. De Middagpauzezang begint om 12.30 uur en duurt een half uur.

aldus Henk. “Tot Mieke Stein er haar schouders onder zette, zij wist met een paar artikeltjes in het kerkblad Op Weg een twintigtal vrijwilligers te vinden. Op de koffiemorgens bij haar thuis aan het Groot Wezenland motiveerde en inspireerde zij de deelnemers. In de Grote Kerk werd een prachtlocatie gevonden in de ruimte van het koor. Een liturgietafel, met een open Bijbel en brandende kaarsen, een paar knielbanken, een welkomstbrief met een paar goede woorden. Gelegenheid iets in een boek te schrijven, zelf een gebed te schrijven en in een speciaal ontworpen keramische box te deponeren. En op een afstand van de uitgang van het Stiltecentrum zit altijd een vrijwilliger voor ‘even oogcontact’. Soms loopt dat uit op een gesprek. In 2009 hebben we in het logboek nagegaan hoeveel gesprekken er geweest waren (dus niet zomaar een babbeltje) en we telden er meer dan honderd. Bij een dergelijk gesprek mogen we ook een kop koffie of thee aanbieden.” Volgens Henk is inmiddels een hechte band ontstaan tussen de vrijwilligers van het Stiltecentrum, de rondleiders en de mensen van de Middagpauzezang. “We hebben nog nooit geteld hoeveel mensen er op een dag in het Stiltecentrum komen, maar dat zijn er tientallen,” schat Henk. “Wel kijken we vaak naar de kaarsjes die aangestoken zijn, daar worden we stil van: zoveel gedachten, zoveel gebed!” Voor het aan te steken lichtje wordt twintig cent gevraagd. Uit die opbrengst kunnen alle onkosten worden betaald en is zelfs een nieuw kleed op de liturgietafel aangeschaft. Ook kon worden meebetaald aan de nieuwe vloerbedekking. “Al met al het Stiltecentrum is een kostbaar plekje geworden in de Grote Kerk in Zwolle”, besluit Henk. Het Stiltecentrum is van eind april tot eind oktober open van dinsdag tot vrijdag van 11.00 tot 16.30 uur. Rond het jaar 2000 volgde Jan Spronk Mieke Stein op als coördinator; voor dit jaar neemt ds. Ries Nieuwkoop de taak van Jan Spronk over.

De foto’s op pagina 16 zijn gemaakt tijdens een Michaëlsviering, een van de vieringen die onder verantwoordelijkheid van de Commissie Grote Kerk worden gehouden. Deze bijeenkomsten worden doorgaans opgeluisterd door optredens van het orkest Musica Michaëlis en de Michaëlscantorij, beide onder leiding van Toon Hagen. Op een van de foto’s is te zien hoe ds. Bert Koetsier tijdens een viering de doop bedient. De foto’s op deze pagina geven een beeld van creatieve activiteiten in de Michaëlsviering op de zondag tijdens Carnaval.

Stiltecentrum De jaren tachtig waren kennelijk een vruchtbare tijd voor nieuwe ideeën, toen ontstonden ook de eerste gedachten om een Stiltecentrum te beginnen. Om zich te oriënteren ging Henk Olde samen met Betty Neppelenbroek, nu ook predikant, op bezoek in Deventer en Den Haag. “Ook deze start was niet eenvoudig”, 17

Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: € 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en € 10,-.

COLOFON

KERKELIJK BUREAU

Verkoopadres: Kerkelijk Bureau, Molenweg 241, op werkdagen van 8.00 - 12.00 uur. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald.

18

Protestantse Gemeente Zwolle Centraal adres voor Algemene Kerkenraad Kerkrentmeesters en Diakenen Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Website diaconie: www.diaconiezwolle.nl Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters: 800 430 en 69.96.41.705 College van Diakenen: 874 034 en 69.95.43.320 Gaandeweg: 69.97.69.167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: 587 931 en 69.97.43.745 Schnitgerorgel: 59.80.52.100

Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Derde jaargang nr. 2, april 2010

Overige verkoopadressen: Emmauskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13 W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41 Stadshagen/Westenholte/Spoolde: mw. L. Blauw, Knopenmakerstraat 27 (tel. 460 90 16) Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden.

Veranderingen in ledenadministratie Het Kerkelijk Bureau wil graag op de hoogte worden gesteld van geboorte, doop, huwelijk, echtscheiding, verhuizing, naamswijziging, overlijden etc.

Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen, wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren in te dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk langs te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden tussen 8.00 en 12.00 uur). Een aantal zaken moet namelijk even doorgesproken worden. Ook zijn aan het gebruik van de kerk kosten verbonden. Prijzen zijn op te vragen bij het Kerkelijk Bureau.

Fotografie: Gery Bruins, Rob van Harten, Petra en Bart Lip, Carl Withaar, Het Vakantiebureau, Zwolle Groenstad en anderen Vormgeving en grafische productie: Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd door Drukkerij Upmeyer Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96

Verschijnt zes keer per jaar. Oplage: 11.000 Redactie: Ds. Margo Jonker (tot begin mei waarnemend hoofdredacteur wegens bevallingsverlof ds. Iemke Epema), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers en Rob van Harten Redactionele bijdragen aan dit nummer: Joost van Belois en scribenten van wijkgemeenten en kerkelijke organisaties

De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 14 juni en loopt tot zondag 22 augustus. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 17 mei te zijn aangeleverd via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Aandacht voor… In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de wijken en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang zijn voor zoveel mogelijk lezers.

Hanzezangers twintig jaar

AANDACHT VOOR

Of het nu een jubileum genoemd mag worden, hun twintigjarig bestaan, het Christelijk Mannenkoor Hanzezangers viert het wel. Want ze zijn er blij mee, de mannen van het koor dat in 1990 ontstond uit een fusie. En sinds het koor vanaf januari 2006 geleid wordt door dirigent Harry Koning is er veel veranderd en verbeterd en dus is een feestje de moeite waard. Het twintigjarig bestaan wordt binnen het koor vanzelfsprekend gevierd maar ook de buitenstaander krijgt de kans er deelgenoot van te worden. Zaterdagavond 22 mei (de avond voor Pinksteren) bestaat het koor precies de

genoemde twintig jaar en daarom geeft het in de Koningskerk aan de Landsheerlaan 5 in Zwolle-Zuid een bijzonder concert. Het koor zal een kant van zichzelf laten zien die nog niet eerder getoond is. Daarnaast werken onder meer mee Martin Mans op het orgel, Judith Sportel als sopraan, Lucas Kramer als bariton en het Harderwijks Strijkorkest. Zonder Esther en Tanneke Vahl op fluit en Wilco Veldkamp, de onmisbare vaste muzikale ondersteuning, zou het feest niet compleet zijn. Kaarten à € 10,- zijn te verkrijgen bij de koorleden, via telefoonnummer: 06 304 553 92 en via de website van het koor: www.hanzezangers.nl

Gospelkoor Testimony vernieuwd

Uitnodiging voor de Jom Ha-atsmaoet Jaarlijks wordt op de zondag voor de Nationale Dodenherdenking en het Bevrijdingsfeest in alle diensten van de Protestantse Gemeente Zwolle gecollecteerd voor de instandhouding van de Synagoge van Zwolle. Dit jaar zal deze collecte op 2 mei worden gehouden. De Joodse Gemeente nodigt leden van de PGZ uit voor de feestelijke bijeenkomst in de Synagoge op woensdag 21 april. Dan viert de Joodse Gemeente, samen met het Genootschap Nederland-Israël, Jom Ha’atzmaoet, de gedenkdag van stichting van de Staat Israël. Na een paar toespraken en een toost op de vrede en toekomst van Israël, volgt een vertelconcert van Gottfrid van Eck als verteller en (bas)klarinettist, Tessa Zoutendijk viool en Pit Hermans cimbaal. Het vertelconcert heeft als titel ‘De smaak van het paradijs’, een lichtvoetig verhaal van het Joodse engeltje Shmuel die dankzij een list zijn herinnering aan het paradijs weet te bewaren en vorm te geven. De bijeenkomst begint om 19.30 uur en aan de gasten wordt een entree van € 10,- gevraagd, inclusief koffie en wijn of druivensap.

Concert in dorpskerk Windesheim Het Zwolse Gospelkoor Testimony is de afgelopen twee jaren zowel van binnen als van buiten flink veranderd. Het koor bestaat uit zo’n 25 enthousiaste zangeressen en enkele zangers. De leden komen uit alle kerkelijke richtingen, ook van buiten Zwolle, en hebben één ding gemeen. Ze geloven in God en willen door middel van het zingen een getuigenis geven van Gods liefde voor de wereld. Gospelkoor Testimony heeft een heel divers repertoire en wordt tijdens de optredens begeleid door een eigen combo, bestaande uit een drummer, een pianist, een gitarist en een bassist. De verandering die het koor heeft ondergaan is mede veroorzaakt door dirigent Thom Hesseling, die het koor nu twee jaar leidt. Hij aarzelt niet zijn

muzikale kennis aan de koorleden over te brengen. Dat heeft Gospelkoor Testimony de afgelopen tijd doen groeien. Het is niet alleen de uitstraling maar meer nog de kwaliteit van zingen die verrast. Het koor treedt op in kerken, maar doet ook steeds vaker mee aan bijvoorbeeld gospelfestivals. Gospelkoor Testimony wil ook qua ledenaantal meegroeien met deze positieve ontwikkelingen. Het kijkt er naar uit nieuwe leden te verwelkomen om zo nog meer van zich te laten horen. Er worden regelmatig open repetitieavonden georganiseerd, maar meeluisteren kan altijd. Neem daarvoor even contact op. Er wordt iedere dinsdag gerepeteerd van 20.00 tot 22.00 uur in De Zuiderhof, Troelstralaan 25 te Zwolle. Meer informatie is te vinden op www.testimony.nl of http://gospelkoortestimony.hyves.nl

Al bijna 25 jaar is er op Hemelvaartsdag ’s avonds een concert in de prachtige dorpskerk van Windesheim ten zuiden van Zwolle aan de weg naar Wijhe. Het ensemble Cercamon uit Zeist komt weer, nee niet op herhaling. Er is iets bijzonders gebeurd. Er is contact ontstaan tussen Cercamon en de heer Zuijderhoff uit Zwolle. Deze is vooral bekend door zijn optredens met Clara de Vries. Deze samenwerking kan het luisteren naar de liederen van kloosterzuster Hildegard von Bingen spannend maken, vanuit de Moderne Devotie met weerklank tot in onze eigen tijd. Het concert op Hemelvaartsdag 13 mei begint om 19.30 uur. Voor meer informatie: secretaris H. Frederiks, tel. (038) 465 69 00, e-mail: [email protected]

19

KERKDIENSTEN

Adventskerk

Emmauskerk

Grote Kerk

De Hoeksteen

Talmaplein 2

Campherbeeklaan 53

Grote Markt 18

Scheldelaan 141

Zwolle - Zuid

Zwolle - Berkum

Zwolle - Centrum

Zwolle - Aa-landen

Mw. ds. N.A. Eygenraam

Tel. scriba: (038)4532463

Ds. J. Mulderij

Mw. ds. M.E. Jonker

Ds. J.T. Tissink

www.emmauskerk-berkum.nl

Tel. scriba: (038)4223241

Tel. scriba: (038)4546229

www.grotekerkgemeente.nl

www.dehoeksteenzwolle.nl

9.30 uur ds. W. Andel 19.00 uur mw. ds. A.C.C. Verbaanvan den Heuvel, Berkel en Rodenrijs

9.30 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur ds. H. Bakhuis, Hoogeveen 19.00 uur ds. J.F. Schuitemaker, Nunspeet

9.30 uur ds. L.J. Geluk, Rotterdam 16.30 uur Vesper

9.30 uur mw. ds. A.J. Hasker, Zwolle

9.30 uur ds. G.A. Cnossen 19.00 uur zie Hoofdhof

9.30 uur ds. A. Jonker, Putten 19.00 uur Dienst

9.30 uur ds. S. van der Zee

9.30 uur ds.A.den Besten 19.00 uur zie Hoofdhof

(voorbereiding Heilig Avondmaal)

mw. ds. N.A. Eygenraam

9.30 uur zie Hoofdhof

9.30 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur zie Oosterkerk

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur dhr. F. Revet (Opendeurdienst)

9.30 uur ds. L.P. Miedema 19.00 uur zie Hoofdhof

9.30 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur mw. J. van der Zee-Zaadnoordijk

9.00 uur ds. J.T. Tissink 10.15 uur ds. J.T. Tissink 19.00 uur Vesper

9.30 uur ds. H. Frijling 19.00 uur ds. H. Bakhuis, Hoogeveen

Mw. W. Treep D.J. Steenbergen Tel. scriba: (038)4658028 www.adventskerk.nl

Zondag 18 april

Zondag 25 april

Zondag 2 mei

Zondag 9 mei

Donderdag 13 mei Hemelvaartsdag

Zondag 16 mei

Zondag 23 mei Eerste Pinksterdag

9.00 uur ds. J.T. Tissink 10.15 uur ds. J.T. Tissink 19.00 uur mw. ds. M.E. Jonker (Opendeurdienst) 9.00 uur ds. J.T. Tissink (Schrift en Tafel) 10.15 uur ds. J.T. Tissink (Schrift en Tafel) 19.00 uur ds. L.P. Miedema 9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur Taizé-viering 9.00 uur ds. J.T. Tissink 10.15 uur ds. J.T. Tissink 19.00 uur dhr. K. Fredriks

9.00 uur

Maandag 24 mei Tweede Pinksterdag

9.30 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsviering

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

(Heilig Avondmaal en dankzegging)

9.30 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur ds. J. Mulderij

Zondag 30 mei

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Heilige Doop) 19.00 uur mw. W.J. Treep

9.30 uur ds. G.W. Marchal, Apeldoorn 19.00 uur ds. G.A. Cnossen

9.30 uur ds. K. van Meijeren, Barneveld 19.00 uur Dienst

9.30 uur ds. A.J. Hasker, Zwolle

Zondag 6 juni

9.30 uur ds. J.T. Tissink

9.30 uur ds. W. Andel (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. L. A. Burggraaff

9.30 uur ds. J. Mulderij (doopdienst) 19.00 uur ds. A. Baas, Apeldoorn

9.30 uur ds. I.P. Epema

Zondag 13 juni

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel)

9.30 uur ds. G.A. Cnossen 19.00 uur ds. L. A. Burggraaff

9.30 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsviering

9.30 uur mw. drs. E.B. van Houte

Bijzondere Opendeurdienst 20

‘Bijzonder’ is het thema van de Opendeurdienst die op zondag 18 april in de Adventskerk wordt gehouden. Voorganger is ds. Margo Jonker. De gitarist Pim de Groot zorgt voor een bijzondere muzikale omlijsting. De dienst begint om 19.00 uur.

Jeruzalemkerk

Oosterkerk

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Windesheimstraat 1

Bagijnesingel 17

Hofstedeweg 1

Glanerbeek 10

Westenholterweg 19

Zwolle - Assendorp

Zwolle - Centrum

Zwolle - Stadshagen

Zwolle - Aa-landen

Zwolle - Westenholte

Ds. A. den Besten

Ds. H. Bousema

Mw. ds. N. Beimers

Mw. ds. H. Evers

Ds. E. van ’t Slot

Mw. ds. I.P. Epema

Ds. W. Hortensius

Ds. A. Pietersma

Tel. scriba: (038)4546104

Tel. scriba: (038)4211319

Tel. scriba: (038)4218523

Mw. G.C. van Stappen

Tel. scriba: (038)4200171

www.sionskerkzwolle.nl

www.stinskerk.nl

www.jeruzalemkerkzwolle.nl

Tel. scriba: (038)4543814

www.openkring.nl

9.30 uur ds. L.P. Miedema

10.00 uur kand. R. van Putten

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. J.P. van Ark, Wezep

9.30 uur ds. A. Pietersma (doopdienst)

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur de heer G. van Vulpen 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

www.oosterkerk.nl

9.30 uur ds. H. Olde, Zwolle

9.30 uur ds. A. den Besten 19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. H. Bousema 19.00 uur ds. H. Bousema 9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur mw. G.C. van Stappen-Ormel

9.30 uur mw. W.J. Treep

9.30 uur mw. ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel 14.00 uur PERKI ds. Edward Hannoch, Kampen 19.00 uur kand. F.A. Slothouber, Zwolle

9.30 uur mw. M.E. Dijk

10.00 uur ds. H. Engelsma, Hellendoorn

9.30 uur ds. J. Mulderij, Zwolle 19.00 uur ds. T. Sijtsema, Assen

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur Dienst (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur mevr. P. de Jong 19.00 uur ds. H. Bousema

9.30 uur ds. A. Pietersma (Heilig Avondmaal)

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. E. van ’t Slot (doopdienst) 19.00 uur ds. G. Kobes, Ommen

9.30 uur Geen dienst zie Oosterkerk

9.30 uur ds. W. Hortensius

10.00 uur ds. L.H. Bouwkamp, Zwolle

9.30 uur ds. E. van ’t Slot

9.30 uur ds. A. den Besten

9.30 uur ds. H. Bousema 19.00 uur mw. ds. L.E. Vos

10.00 uur ds. J.A. Woudenberg, IJsselmuiden

9.30 uur ds. H. Engelsma, Hellendoorn 19.00 uur drs. P.E.G. Wiekeraad, Uelsen

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. W. Dekker, Oosterwolde

9.30 uur ds. H. Bousema 14.00 uur PERKI Zwolle 10 jaar ds. M. Huliselan en ds. I. Pattinama

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. H. van Wijnen, Nieuwegein

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema

9.30 uur ds. L.P. Miedema

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. H.C. van der Sar, Zwolle

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur ds. A. Pietersma (doopdienst)

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. N. Raatgever, Ede 19.00 uur dhr. F. Verkade, Hoogeveen

9.30 uur ds. W. Hortensius 14.00 uur PERKI ds. A. Setiawidi, Ermelo 19.00 uur mw. ds. L.E. Vos

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

9.30 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal)

9.30 uur ds. H. Bousema 19.00 uur ds. H. Bousema

9.30 uur ds. A. Pietersma

9.30 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal)

9.30 uur dr. B. van ’t Veld, Vaassen 19.00 uur ds. E.van ’t Slot

Herdenkingsdienst 65 jaar Bevrijding Woensdag 5 mei 2010, Grote Kerk 9.30 uur, Herdenkingsdienst 65 jaar Bevrijding.

21

KERKDIENSTEN

Collectedoelen In de PGZ-gemeenten zijn de eerste twee collecten altijd bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar de volgende doelen.

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Kerkweg 26

Koestraat 4

Zwolle - Berkum

Zwolle

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Tel. scriba: (038)4226826

Tel. scriba: (038)4547233

www.luthersekerkzwolle.nl

www.hoofdhof.nl

Zondag 18 april: Eredienst en kerkmuziek Zondag 25 april: Extra diaconie Zondag 2 mei: Instandhouding Synagoge Zondag 9 mei: Wijkkas Donderdag 13 mei Hemelvaartsdag: Studentenpastoraat Zondag 16 mei: Pastoraat en catechese Zondag 23 mei Eerste Pinksterdag: Zending/GZB Maandag 24 mei Tweede Pinksterdag: GZB Zondag 30 mei: Jeugd- en Jongerenwerk/HGJB Zondag 6 juni: Exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle Zondag 13 juni: Inloophuis De Bres

Zondag 18 april

9.30 uur ds. A.C. Bronswijk, Deventer 19.00 uur Vesper

10.00 uur pastor M.J. Dusseldorp

Rehoboth 9.30 uur ds. J. Klein Rensink, Den Ham; Sophia 10.00 uur mevr. M. Dijk; Weezenlanden (VRC) 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden (Kapel) 15.00 uur Evangelische Broedergemeente; Zandhove 10.00 uur mevr. J. Spier; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 25 april

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur ds. L.P. Miedema, Zwolle

10.00 uur ds. H. Günther

Zondag 2 mei

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw.ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur Cantatedienst, mw. E. Verhagen

Zondag 9 mei

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur ds. H. Günther

Donderdag 13 mei Hemelvaartsdag

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

9.30 uur drs. E. Verhagen

Zondag 16 mei

9.30 uur mw. ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel 19.00 uur dr. J. Ridderbos, Assen

10.00 uur mw. ds. I. Schoorel

Zondag 23 mei Eerste Pinksterdag

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur geen dienst

10.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop

Eglise Wallonne 10.30 uur dr. R. Veldhuis; Kievitsbloem 16.00 uur dienst; Rehoboth 9.30 uur dienst; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur mevr. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur mevr. G. de Vries-Slofstra MA; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 30 mei

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur ds. G.A. Cnossen

10.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop

Rehoboth 9.30 uur kand. F.A. Slothouber, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur dienst; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur mevr. M. Dijk; Zandhove 10.00 uur ds. L. Kraan en dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. N. Beimers

Zondag 6 juni

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal)

10.00 uur mw. E. Verhagen

Zondag 13 juni

9.30 uur mw. ds. N. Beimers, Zwolle 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur ds. J. Woltinge

Eglise Wallonne 10.30 uur past. Daniël Ribs; Rehoboth 9.30 uur ds. W.J. Doude van Troostwijk, ’t Harde; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker; Zandhove 10.00 uur ds. L. Kraan/dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur dienst Rehoboth 9.30 uur de heer D. Klompjan; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Zonnehuis 11.30 uur mw. J. Gerretzen-Veldhuis Eglise Wallonne 10.30 uur past. Francoise Weber; Rehoboth 9.30 uur ds. K. de Graaf, Kallenkote; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur de heer F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur mevr. Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur mw. ds. L. Kraan (Schrift en Tafel); Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Weezenlanden 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur dienst

Rehoboth 9.30 uur dhr. J. Harms, Genemuiden; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden (VRC) 10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker: Weezenlanden (Kapel) 15.00 uur Evangelische Broedergemeente; Zandhove 10.00 uur dhr. M. Schuurman; Zonnehuis 11.30 uur ds. J. van Langevelde

Maandag 24 mei Tweede Pinksterdag

22

Eglise Wallonne 10.30 uur past. H. Spoelstra; Berkumstede 15.00 uur Heilig Avondmaal; Rehoboth 9.30 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur mevr. A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur dhr. E. Pierik; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot Rehoboth 9.30 uur de heer A. Hartstra, Oudehaske; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur de heer M. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

EEN KERK IS VAN BLIJVENDE WAARDE Kerkelijk Bureau Protestantse Gemeente Zwolle Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Tel. (038) 421 75 96 Voor uw giften: bankrekeningnummer: 69.96.41.705 t.n.v. CVK Prot. Gemeente Zwolle o.v.v. gift Kerkbalans 2010

WORDT VERGOED DOOR UW ZORGVERZEK ERAAR!

? n e p o l e g Vast

... in relatie, gezin of baan? Werk aan uw herstel in een sfeer van rust en bezinning! WWW.HEZENBERG.NL 038 - 444 52 51

Thorbeckelaan 2, 038 - 4651360

8014

AZ

Zwolle

Thorbeckelaan 2, 8014 AZ 8014 AZ Zwolle 038 - 4651360

[email protected]

Thorbeckelaan 2, 038 - 4651360 [email protected]

[email protected]

SIO Zwolle biedt uitstekende mogelijkheden voor het houden van o.a. vergaderingen, workshops, cursussen, presentaties en trainingen.

De accommodatie beschikt over diverse zalen en is geschikt voor groepen van 4 tot circa 120 personen. Na overleg heet SIO ook grotere groepen van harte welkom.

SIO

staat _ _ _ _ _ _ _ _

voor: persoonlijke aandacht uitstekende catering flexibele zalen en indeling audiovisuele middelen gratis meetingbox en flip-over gratis internet met uw laptop invalidentoilet en goede rolstoeltoegankelijkheid in overleg veel mogelijk

Bel,

mail,

of

Bel,

mail,

of

kom

kom

gerust

gerust

eens

eens

langs

langs

voor

voor

informatie!

informatie!

Te huur

ZAALRUIMTE Voor vergaderingen en cursussen met gebruik van kantine en voldoende parkeergelegenheid

Inlichtingen: Wijkcentrum Jeruzalemkerk Windesheimstraat 1 Tel. 421 24 42 (b.g.g. 421 47 06)

Diezerkade 4 • 8021 CW Zwolle • T: 038 453 51 72 E: [email protected]

Bel, mail, of kom gerust eens langs voor informatie!

Zwo

Ingobert Veen

Jolanda is één van onze uitblinkers

Nadja Ottens

Monique Grit

1qXMIVKIZIWXMKHMR>[SPPIMWIIRFYVIEY HEXMWKIWTIGMEPMWIIVHMR[IVZMRK WIPIGXMI

www.salet.nl

Anton-Jan van Doornik

TIVWSRIIPWSRX[MOOIPMRKIRTVSGIWZIVFIXIVMRK 1IXIIRLIGLXXIEQZERTVSJIWWMSREPW SRHIVWXIYRIR[MNSRHIVRIQIVWMRLIX1/&

Jantien van Eerten

IROPIMRWGLEPMKIRSRTVS´XSVKERMWEXMIWMRHI

Beernink gedenktekens... betrokken • persoonlijk • vertrouwd

VIKMS3R^IOVEGLXPMKXMRLIXQIIHIROIR ZERYMXFIXVSOOIRLIMHIRHIWOYRHMKLIMH >SPIZIVIR[MNZSSVIIRPEKIJIIQEEX[IVO STPSWWMRKIRZSSVZVEKIRHMIYFI^MKLSYHIR

Liesbeth Knol

Steenhouwerij Beernink Galvaniweg 4a 8013 RG Zwolle T 038-4602111

-RXIVIWWI# &IPZSSVLIXQEOIRZERIIREJWTVEEO

Steenhouwerij Beernink 3e industrieweg 3 8051 CL Hattem T 038 4442992

Jeanine Schuite

Werving & Selectie - Personeelsontwikkeling - Procesverbetering

www.magmanet.nl

Métier B.V. | Schrevenweg 22 | 8024 HA Zwolle | T 038 452 88 33 | F 038 454 21 50 | E [email protected]

@AD:@@::A:@IGDI:8=C>:@

0PL
WPPS
V
FFO
CFUSPVXCBSF
QBSUOFS Voor alle informatie over uitvaart. Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart en een passend advies. Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers. Zwolse Begrafenis Vereniging (v/h Oostindiën) Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.

Uitvaartwensen Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.

8JK
HFWFO
|
EF
LBOT
EJU
UF
FSWBSFO

Yarden informatiecentrum Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee) 8019 AB Zwolle Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur. 038 421 4000

Voor informatie kunt bellen met 0800 1292.

#SFNBO
,MPFLLF
FMFLUSPUFDIOJFL
JT
BM
KBSFOMBOH
FFO
CFUSPVXCBSF
QBSUOFS
JO
EF
FMFLUSPUFDIOJTDIF
JOTUBMMBUJFTFDUPS
7FFM
PQESBDIU HFWFST
[JKO
QPTJUJFG
PWFS
POT
XBBSCJK
FFO
MBOHEVSJHF
SFMBUJF

CJK[POEFS
LFONFSLFOE
JT


Voor het melden van een overlijden kunt u dag en nacht bellen met 0800 8192

.FFS
JOGPSNBUJF

#SFNBO
,MPFLLF
FMFLUSPUFDIOJFL
#7
1PTUCVT


%#
;XPMMF

5FMFGPPO




LMPFLLF!CSFNBOOM

XXXCSFNBOOM

#SFNBO
4BNFO
CJK[POEFS