GROTE KERK GEMEENTE DORDRECHT

GROTE KERK GEMEENTE DORDRECHT

In deze wijkbrief 

Ooooooo….….



Kerstvieringen



Onze kleren



Kerstmarkt



Afscheid



Hemels recept



Cd nummer 12



Rooster van kerkdiensten



En overige berichten

17e Jaargang nummer 4 December 2013

1

Inhoudsopgave Ooooooo….. Adventsproject Kerstnachtdienst Kerstmorgen Oudejaarsavond Eerste dienst in het nieuwe jaar Kerstkaarten Een gift voor de wijkkas Belijdeniskring Jubileum Uit de wijkkerkenraad Onze kleren College van Diakenen Oogstdankdienst Uitnodiging Kerstviering Van de werkgroep PR Seizoen Grote Kerk bijna afgesloten Afscheid nemen Amnesty International Inzamelingsactie gebruikte lakens Kindercantorijproject Hemels recept Zangavonden over het nieuwe liedboek Vereniging ‘Vrienden van de Grote Kerk Dordrecht’ Cd nummer 12 Rooster van kerkdiensten Van de redactie Wetenswaard

3 4 5 5 6 6 7 8 8 8 10 12 14 15 16 17 18 19 22 23 23 24 25 30 31 31 33 34

De Wijkbrief is de nieuwsbrief van en voor de Grote Kerk Gemeente (wijk 1). Met bijdragen die ten doel hebben informatie te geven en de onderlinge band en betrokkenheid tussen de gemeenteleden te versterken. Bijdragen van de predikant, de kerkenraad, gemeenteleden en hen die zich bij de gemeente betrokken voelen. De Wijkbrief is opgezet in 1997, en verschijnt viermaal per jaar: in maart, juni, september en december.

2

Van de wijkpredikant

Ooooooo… Sapientia Adonai Radix Jesse Clavis David Oriens Rex gentium Emmanuel

-

wijsheid (Spreuken 8:1-16) Heer en meester (Deuteronomium 10:17-21) wortel van Isaï (Jesaja 11:1-10) sleutel van David (Jesaja 22:20-22) opgang uit den hoge (Maleachi 4:1-3) Koning der volken (Jeremia 10:6-7) God-met-ons (Jesaja 7:14) gezang 466, Liedboek 2013

Al in de vroege middeleeuwen is deze ‘Ooo-zang’ ontstaan. Van 17 tot en met 23 december - zeg maar: de week vóór Kerst - werd ze zeven dagen gezongen als antifoon bij het Magnificat in de vespers. Elke dag begon het weer met ‘ooo’ en iedere dag volgde er dan een andere oudtestamentische titel van Hem die we verwachten. De Zoon van Maria, die de komst van Hem en van zijn Koninkrijk in haar grote lofzang zo treffend bezingt. In de twaalfde eeuw is een aantal ‘titels’ eruit gelicht. Die handvol werd berijmd tot een lied met vijf coupletten. Een adventslied waar later een passende melodie bij werd gemaakt zoals we die nu nog gebruiken. Eigenlijk kennen we deze versie met vijf verzen allemaal wel: gezang 125 uit het Liedboek 1973, in een berijming van Willem Barnard, “O kom, o kom, Immanuël”. Met het klinkende refrein “weest blij!” dat onze kindercantorij zo kan laten schallen. In het nieuwe Liedboek is de vijftiende-eeuwse melodie bewaard. Maar het heeft daarbij de originele opzet van de zeven O-antifonen teruggehaald. Opnieuw in een vertaling/bewerking van Willem Barnard. Met dezelfde blijdschap als die van het oude gezang 125, zij het nu iets bescheidener, in het refrein. Maar ook met alle zeven titels van die vroegmiddeleeuwse traditie. Boven elk couplet in het Liedboek ziet u die titel in het Latijn, net als hierboven. Die Latijnse teksten staan daar niet voor niets, want er zit een geheim in verborgen. In de vespers op de laatste dag vóór de Kerstnacht waren alle zeven benamingen gepasseerd. En lees ze dan maar eens terug.

3

Neem de beginletters en je ziet: ERO CRAS. Dat betekent: “morgen zal Ik er zijn!” Wij verwachten ‘Hem die komt’. Christus, die belooft “morgen zal Ik er zijn!” Dat mogen we zingen vlak voor Kerst, het feest waarop we vieren hoe Hij gekomen ís, als een kwetsbaar mensenkind, mens tussen de mensen. We mogen het zingen naar het einde van het jaar, naar het einde van de wereldtijd, of naar het einde van ons eigen leven. “Zal er wel een morgen zijn?” - Hij die gekomen ís belooft dat Hij komen zál. “Morgen zál Ik er zijn”, en Hij wil niet zonder ons. M.d.D.

Adventsproject Op zondag 1 december begint dit jaar de Advent. Op de vier zondagen zullen in de kerk vier ‘aartsmoeders’ aan bod komen. Die hebben we niet zelf bedacht maar die staan in Matteüs 1. Daar lezen we een geslachtslijst van drie keer veertien mannennamen, van Abraham tot Christus. En in die lijst staan tussen al die mannen vier vrouwen genoemd. Aartsmoeders, al zijn het wel allemaal vrouwen ‘met een verhaal’. Maar júist uit hen is Hij geboren. Er zullen schilderijen zijn die we met de kinderen bekijken. Elke zondag weer zo’n moeder-met-een-verhaal. We vertellen daar natuurlijk iets bij. En: we hebben een matroesjka-set. Zo’n serie poppetjes-in-elkaar. De kinderen horen de eerste keer dat er méér in zit, en elke volgende zondag zien ze er méér uit komen. Totdat op Kerst moeder Maria met hèt Kind te zien zal zijn. Met de kinderen zal ook gezongen worden. Catrien Posthumus Meyjes woont op de eerste en tweede advent de nevendienst bij. Na een kort verhaal door de leiding zal zij vervolgens een aantal adventsliederen met de kinderen instuderen. In de doopdienst op de derde advent vormen de kinderen weer een kindercantorij en zullen ze in de dienst te horen zijn! Natuurlijk steken we iedere zondag een kaars extra aan op de speciale adventskandelaar zodat het licht steeds sterker wordt. We zien dat het feest van Hem die ‘het Licht der wereld’ heet almaar dichterbij komt. Eén van de kleinste

4

kinderen steekt de lichtjes aan, één van de groteren zegt er iets bij. Uiteindelijk gaat het naar de viering van het Kerstfeest toe. Dan zal er met alle kinderen aan het begin van de dienst een lichtjesoptocht gehouden worden. Daarna hebben ze hun eigen viering in de wijkzaal. Tot slot een oproep aan alle ouders van jonge kinderen: om het kindercantorij-project goed te laten verlopen én samen naar het kerstfeest toe te leven, is het belangrijk dat jullie kinderen juist in deze periode zoveel mogelijk elke zondag aanwezig zijn. We rekenen daarop!

Kerstnachtdienst Midden in de winternacht komen we met velen samen. Je hoort mensen zeggen: “het kan er koud zijn, maar in de kerstnacht zit je dicht naast elkaar en hou je het samen wel warm!” Wil je ook nog bij de warme voetplaten zitten, dan moet je redelijk op tijd zijn want de kerk vult zich al vroeg. De kerstnachtdienst zelf begint om half twaalf. Rond middernacht klinkt het oude kerstevangelie uit Lucas 2. Daaromheen zingen we bekende kerstliederen en zeggen we onze gebeden uit het donker van deze wereld. Want de Grote Kerk staat midden in die wereld en de bijna anderhalf duizend kerkgangers in deze nacht komen daar ook vandaan. “Het donker kleeft aan onze kleren, we dragen het met ons mee”, zeggen we letterlijk. Om vervolgens te zingen over het Licht dat ín dit donker gaat schijnen. Het donker is in crisistijd op allerlei manieren weer wat dichterbij gekomen. Daarom wordt door de diaconie bij de uitgang gecollecteerd voor hulpverlening die in eigen omgeving weer meer dan nodig is. Breng daarom naar deze dienst als het kan een echte kerstbijdrage mee voor de collecte.

Kerstmorgen Voordat de kerstmorgendienst begint, luiden de klokken. Op deze hoge feestdag is dat het ‘groot gelui’, dat wil zeggen: alle zes luidklokken klinken. Ze worden met de hand geluid en wie mee de touwen in wil is welkom uiterlijk kwart vóór tien aan de voet van de toren. Onder leiding van stadsbeiaardier Boudewijn Zwart mag je dan mee naar boven en aan het werk!

5

De dienst zelf begint om 10.30 uur. De ‘Thuredrecht Cantorij’ onder leiding van Frans Huijts werkt aan deze viering mee. Stadsorganist Cor Ardesch begeleidt de dienst op het orgel en samen zullen we kerstliederen zingen. De eigen wijkpredikant, ds. Den Dekker, preekt over het kerstevangelie. Voor de kinderen is er na de lichtjesoptocht waarmee ze binnen komen een eigen kerstviering in de wijkzaal. Daar kunnen de ouders hen na afloop van de dienst weer ophalen.

Oudejaarsavond Maandag 31 december zijn er om 19.30 uur oudejaarsvespers met Psalm 90 en een korte overweging in de Grote Kerk. Daarmee wordt het jaar 2013 in de kerk afgesloten. Het is geen kerkelijke hoogtijdag maar het is niet verkeerd om even stil te staan, terug te kijken en met verwachting en hoop het nieuwe jaar tegemoet te zien. We zingen O God die droeg ons voorgeslacht en ook uit het prachtige lied van Dietrich Bonhoeffer Door goede machten trouw en stil omgeven - .

Eerste dienst in het nieuwe jaar Zondag 5 januari is er na de dienst alle gelegenheid om elkaar goede wensen voor het nieuwe jaar 2014 aan te zeggen. We drinken koffie en voor wie het in de kerk te koud vindt staat ook de wijkzaal open. In die eerste dienst van het nieuwe jaar bevestigen we ook ambtsdragers. Aan het begin van elk even kalenderjaar is de helft van de kerkenraadsleden aftredend. Sommigen zijn herkiesbaar en stellen zich voor een tweede of derde periode beschikbaar. Anderen dragen het stokje op dit moment over. Hieronder een overzicht: ouderlingen: de heer D.J. van Dijk, herkozen mevrouw M.J. Laeijendecker-Burger, herkozen als jeugdouderling de heer C. Bax, Het Volgerland 38, H.I.Ambacht (in vacature Van den Berg) mevrouw H.H. Matse-Hol, Van Baerlestraat 60 (in vacature Bakker) mevrouw H. Verwaal-Versluis, Cronjéstraat 22 (in vacature mevrouw De Jong) de heer H.J. Ruiter, herkozen als ouderling scriba van de Algemene Kerkenraad

6

diakenen: de heer J. de Bruin, herkozen mevrouw J. Lingen-Baars, herkozen mevrouw W. Meijer, herkozen ouderling-kerkrentmeesters: de heer J. Klink, herkozen de heer J.W. Spijkman, herkozen de heer P.J. Visser, Noordzijde 9, Oud-Alblas (in vacature Aarnoudse) We zijn blij en dankbaar dat met deze twaalf herkozen en nieuw-verkozen ambtsdragers de kerkenraad weer voltallig verder kan werken.

Kerstkaarten voor ‘Kinderen in de knel’ Het zal geen nieuws meer zijn: ook dit jaar brengt Gideon den Dekker gerecyclede kaarten aan de man. Elk jaar levert deze actie ruim duizend euro op voor ‘Kinderen in de knel’, een interkerkelijke en internationaal gerichte organisatie die zich het lot aantrekt van kinderen voor wie er zonder hulp niet zoveel toekomst zou zijn. De actie loopt al weer een tijdje, maar wilt u dit jaar nog kaarten kopen, dan kan dat. Ze kosten nog altijd € 0,50 per stuk, inclusief envelop. U kunt bestellingen doen bij Gideon zelf wanneer u hem in de kerk treft; meestal heeft hij dan wel een blaadje bij zich om het aantal kaarten en uw naam en adres te noteren. U mag ook zijn moeder bellen op telefoonnummer (078) 614 50 64 of mailen via [email protected]. En u begrijpt: om nieuwe kaarten te maken zijn oude nodig; heeft u oude kaarten, dan zijn die altijd welkom voor recycling met het oog op een volgend jaar!

7

Een gift voor de wijkkas In december dan doen we graag ons jaarlijkse beroep op u voor de wijkkas. Die betaalt de vele ‘dagelijkse uitgaven’ voor het wijkwerk zoals liturgieën, muzikale bijdragen aan de vespers, catechisatiemateriaal, enzovoort. De wijkkas draait vrijwel helemaal op giften van gemeenteleden en de jaarbegroting bedraagt ongeveer € 20.000. December is ook voor de kerk een dure maand, daarom vragen we u de wijkkas te willen steunen met een eindejaarsbijdrage: giro 657305, t.n.v. Wijkraad 1 der Hervormde Gemeente te Dordrecht. Terwijl de inkomsten van Kerkbalans (bedoeld voor de grote uitgaven van salarissen, kerkgebouw, enzovoort) ondanks de economische crisis gelukkig goed op peil blijven, komen er bij de wijkkas wel minder giften binnen dan voorheen. Misschien kunt u bij deze eindejaarsactie toch een duit in het zakje doen? Bij voorbaat hartelijk dank!

Belijdeniskring Vanaf begin januari tot Pinksteren gaat er weer een belijdeniskring draaien. De bedoeling is eens per veertien dagen een avond bij elkaar te komen. Je hoeft van tevoren niet zeker te weten òf je ook belijdenis zult doen. Eigenlijk is de kring zo breed mogelijk bedoeld: - voor hen die er over denken om aan het eind belijdenis te doen; - voor wie dat nog helemaal niet zeker weten maar zich wel in vragen van geloof en leven willen verdiepen; - voor wie het als een soort algemene cursus ‘geloof en kerk’ beschouwen, omdat ze daar nu wel eens wat meer van willen weten. De eerste bijeenkomst is gepland op dinsdag 7 januari, om 20.00 uur, in de pastorie Singel 201. We zitten voor het vervolg niet per se aan de dinsdag vast, verdere data worden de eerste keer in overleg met de aanwezigen geprikt. De eerste aanmeldingen zijn binnen, we hopen dat zich ook dit jaar weer een aardig groepje verzamelt. Wie meer wil weten, of zich aan wil melden, kan dat doen per telefoon (078) 614 50 64, of per e-mail [email protected].

Jubileum Het is al weer een tijdje geleden, maar het heeft diepe indruk gemaakt. En toen we recent het fotoboek van de kerkenraad kregen, kwam het allemaal

8

weer naar boven. We hebben grandioos genoten van de viering rond mijn veertigjarig ambtsjubileum. Mooie vespers, met de prachtige cantate Jesu meine Freude van Buxtehude. De verrassing van ‘Job’ door kerkelijk theatermaker Kees van der Zwaard - na de grootse toespraak van Kim Bruggeman, voorzitter van de wijkkerkenraad. Vele honderden mensen uit stad en land, inclusief onze PKN-synodevoorzitter, die de hele avond aanwezig waren en lang in de eindeloze rij stonden om na afloop te feliciteren. Een huis vol bloemen. Andere bonnen en presentjes die aangereikt werden bovenop het grote cadeau. Honderden felicitatiekaarten en -brieven, opnieuw uit de hele stad en uit alle hoeken van het land. En dan nog hèt cadeau. In overleg met de kerkenraad was dat bestemd voor de ‘Stichting Sibusiso’, die financiële steun geeft aan een programma voor kinderen met een verstandelijke en lichamelijke beperking in Tanzania. Voor dit cadeau werd maar liefst ruim € 4.500 bij elkaar gebracht. Geweldig! Naast de goede God die tijd van leven gaf en genadegaven om mee te werken, wil ik de kerkenraad bedanken en ook ambtsdragers van al die voorbije jaren die het werk mee mogelijk hebben gemaakt. Ook namens mijn vrouw Bep dank ik iedereen die eraan bijdroeg om dit jubileumfeest onvergetelijk te laten zijn! M.d.D.

Uit de wijkkerkenraad De laatste maanden is de wijkkerkenraad bij elkaar geweest om onder andere de onderstaande onderwerpen met elkaar te bespreken:  de vernieuwde opzet van de oogstdankdienst (zie hiervoor ook het verslag van het gemeenteberaad hieronder;  het beleidsplan kerkmuziek (ook: zie verslag van het gemeenteberaad);  toelichting voor gastpredikanten: Voor sommige gastpredikanten voelt onze liturgie wat onwennig. Om het voor hen en ons gemakkelijker te maken, is een uitgebreidere toelichting voor hen gemaakt;

9



het grootonderhoudswerk aan de kerk is achter de rug. De kerkmeester heeft verslag gedaan van het verloop, waar de ouderling-kerkrentmeesters en de kerkmeester en degenen die hem hielpen in het bijzonder veel lof voor verdienen;  de invulling van vacatures die in de wijkkerkenraad ontstaan per januari;  de financiële kant, met begrotingen, resultaten en wensenlijstjes. Keer op keer zijn we dankbaar voor de gezonde financiële situatie waarin we, mede dankzij u, verkeren. Zeker ten opzichte van vergelijkbare kerken hebben we alle reden voor dankbaarheid, ook op dit gebied;  de invoering van druivensap (naast wijn) bij het avondmaal: wat zijn de argumenten voor en tegen, en hoe is dit praktisch in te vullen;  de algemene kerkenraad is een nieuw beleidsplan aan het opstellen en is daarover met de wijkkerkenraden in gesprek. Eén van de punten hierin is de vraag in welke mate wijken autonoom moeten zijn, en hoe ver solidariteit kan of mag reiken;  de laatste maanden ontvingen we diverse aanbiedingen om kunstvoorwerpen in de Grote Kerk een plaats te geven. Hier zijn we heel blij mee, tegelijk beseffen we dat we hier op een goede wijze mee om moeten gaan. Naast deze onderwerpen passeren nog allerlei onderwerpen de revue, zoals de evaluaties van de voorbije diensten, parkeren op het kerkpad en zo meer. We hopen u hiermee weer op de hoogte te hebben gebracht van de zaken die spelen.

Verslag gemeenteberaad 3 november 2013 Zondag 3 november vond na de morgendienst een gemeenteberaad plaats over drie onderwerpen: het beleidsplan kerkmuziek, de introductie van het nieuwe liedboek en de vernieuwde opzet van de oogstdankdienst. Beleidsplan kerkmuziek en introductie nieuwe liedboek Tegenover ongeveer vijftig gemeenteleden lichtte onze kerkmusicus Cor Ardesch het beleidsplan kerkmuziek toe. Het is geschreven om, in veranderende tijden zoals deze, toch continuïteit te kunnen houden in de kwaliteit van de muziek tijdens de diensten. Daarbij is het een manier om de rijke muziekcultuur die we hebben uit te dragen en te delen. Het nieuwe liedboek neemt een belangrijke plaats in het werkplan voor de komende tijd in. Onze kerkmusici zijn enthousiast bezig om de overgang naar het nieuwe liedboek voor iedereen zo soepel mogelijk te maken. Volgens Cor

10

zingt de gemeente goed, hij heeft er daarom alle vertrouwen in dat we snel gewend zullen zijn aan het nieuwe liedboek. De reacties vanuit de gemeente op het beleidsplan waren unaniem positief. Enkele kritische kanttekeningen die werden geplaatst waren onder andere: - Cor en de wijkkerkenraad zullen er alert op zijn dat iedereen met de gemeentezang mee kan doen, dat het toegankelijk blijft en ook door niet-geschoolde stemmen kan worden meegezongen; - er zijn altijd subjectieve aspecten in het bepalen of een lied geschikt is of niet, in het beleidsplan worden wel handvatten gegeven; - wat er buiten de diensten om aan muzikale activiteit in de Grote Kerk gebeurt, ligt buiten dit beleidsplan. Het is goed om hierin te beseffen dat het gebouw niet exclusief van onze gemeente is; - gastvoorgangers krijgen enige begeleiding bij de liturgie, het blijft voor sommigen echter lastig om hier praktisch mee om te gaan. Oogstdankdienst Diaken Arnout van Delden licht toe waarom de opzet van de oogstdankdienst is veranderd, en hoe de nieuwe opzet in zijn werk gaat. Kort samengevat: de fruitbakjes werden door sommigen zeer gewaardeerd, maar anderen stelden er veel minder prijs op. Gekozen is nu voor een opzet waarbij gemeenteleden zelf namen kunnen aandragen van mensen die een voedselpakket kunnen gebruiken. Daarnaast kan men met name houdbaar voedsel brengen. Dit wordt gebruikt voor de voedselpakketten, wat over is wordt gedeeltelijk gebruikt voor kerstpakketten en de rest gaat naar de voedselbank. Vanuit de gemeente kwam de vraag of de voedselpakketten niet te veel inbreuk doen op de privacy, het zou kunnen gebeuren dat de geadresseerden het pakket niet op prijs stellen. De diaconie hoopt dit tegen te gaan door het door de ‘aanmelder’ zelf te laten brengen, en door een begeleidende kaart met uitleg. Achteraf zal de diaconie evalueren hoe de actie is verlopen en hoe de reacties zijn geweest. Verder hoopt de diaconie dat de gemeente zich er, onder andere door deze actie, bewust van is dat overschotten aan voedsel, zoals een oogst appels of iets dergelijks, vrijwel altijd welkom zijn bij de voedselbank. De wijkkerkenraad heeft het gemeenteberaad als zinvol ervaren. De reacties vanuit de gemeente waren waardevol, en vonden plaats in een open sfeer. Het is goed om op deze manier samen de zaken die spelen te kunnen bespreken. Met dank!

11

Is dit blad u ook iets waard? Ieder kwartaal krijgt u een Wijkbrief van de Grote Kerk Gemeente in de bus. Met berichten en informatie over het kerkelijk leven. Er worden vier keer per jaar honderden bladen rondgebracht. De wijkkerkenraad rekent hiervoor geen abonnementsgeld. Maar er ligt voor de wijkkas elk kwartaal natuurlijk wel een rekening van de drukker. Vindt u het de moeite waard om dit blad te ontvangen, en kunt u het zich financieel veroorloven, overweeg dan eens of u hiervoor misschien iets aan de wijkkas over wilt maken. Dat kan op giro 657305, t.n.v. Wijkraad 1 der Hervormde Gemeente te Dordrecht, onder vermelding van ‘bijdrage wijkbrief’.

Van de diaconie Onze kleren Op 24 april 2013 stortte door een constructiefout het Rana Plaza gebouw in bij Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. Dat gebouw bestond uit zeven verdiepingen vol kledingfabrieken. Het resultaat: 1133 doden en 2000 gewonden. Velen onder de gewonden moeten nu ledematen missen. Op basis van teksten uit het dagblad Trouw (26 oktober 2013 en andere) kijken we terug hoe het sindsdien met de slachtoffers gaat en kijken we vooruit naar een themadienst van 19 januari: wat kunnen we nu zelf doen? Het ongeluk in Bangladesh Na de ramp heeft de Bengaalse overheid beloofd in de medische behoeften te voorzien en per overlevende arbeider aan de familie 1000 euro uit te keren; ook zouden overlevenden aan nieuwe banen worden geholpen. Betrokken modemerken spraken hun afschuw uit en Primark beloofde compensatie voor slachtoffers en hun kinderen. Zes maanden later blijkt het een chaos met betrekking tot de compensaties. Slechts 40 families van overleden medewerkers hebben de hele compensatie gekregen. Werkgevers hebben slachtoffers het loon niet uitbetaald waar ze recht op hadden. Van de

12

28 kledingmerken die in de fabriek werkten heeft alleen Primark betaald: ze heeft 3000 arbeiders van zes maanden loon voorzien. Er zijn ook hardnekkige geruchten dat zowel bij de overheid als bij werkgevers-organisaties sprake is van corruptie met betrekking tot de speciaal opgerichte fondsen. Zo is het moeilijk vast te stellen hoeveel mensen er nu werkten ten tijde van de ramp. Volgens werkgeversorganisaties werkten er maar 2759 mensen, volgens ziekenhuizen en journalisten echter wel 3900. Een speciale groep die lastig is, zijn families van vermiste slachtoffers. Shapla Monument bij ingestorte kledingfabriek foto Verbrugge Hossain (20) bijvoorbeeld heeft papieren waaruit blijkt dat haar broer daar werkte; zij heeft € 150 gekregen. Er is echter een sterk vermoeden dat er veel meer families compensatie claimen dan er vermiste lichamen zijn. Salma Nobi (22) ligt op een tweepersoonsbed en kan zich niet bewegen. Ze liep bij het ongeluk een rugbreuk op en heeft een operatie aan haar onderste wervel gehad. Ze woont bij haar broer omdat ze de huur niet meer kan betalen. Na haar operatie heeft ze van de staat 100 euro gekregen en van Primark 150 euro. Ze heeft ook nog recht op 100 euro achterstallig loon, maar dat krijgt ze pas van haar baas als ze het persoonlijk komt ophalen. Dat zal niet makkelijk gaan, de vraag is of ze ooit weer kan lopen. Finaz Hossen heeft een stress-syndroom overgehouden aan de ramp. Hij woont op een kamer van zes vierkante meter die hij met drie man deelt. Hij werkte als knipper van broekpatronen en zat vijf uur vast tot hij zich loswurmde en over lichamen naar het trapportaal kroop. Van de bijna 2000 overlevenden zijn er zo’n 400 bekend met ernstige psychische klachten.

13

Wat kunnen wij nu doen? De kledingindustrie kent vele aspecten, zoals de arbeidsomstandigheden, de veiligheid, werkgelegenheid voor de arbeiders, de lage lonen die de werkers krijgen en uiteindelijk de prijs die in de winkel betaald moet worden. Verbeteringen aanbrengen in de keten is ingewikkeld want er zijn vele partijen bij betrokken: de katoenboer, de naaister, de opdrachtgever, de transporteur en de verkoopster. En dat is nog een vereenvoudiging, want er zijn allerlei onderdelen – knopen, ritsen, de opdruk – die van andere plaatsen komen dan de plek waar de kleding in elkaar wordt genaaid. Wat het daarnaast lastig maakt is een specifieke afspraak in de kledingbranche: zo krijgt elke partij een bepaald percentage van de maakprijs. De maakprijs wordt bepaald door loon- en materiaalkosten. Op dit moment krijgt een naaister ongeveer 18 cent voor haar werk aan een T-shirt dat in de winkel 29 euro kost. Stel het arbeidsloon stijgt van 18 naar 45 cent per T-shirt, dan stijgt de prijs van een T-shirt met 1,57 euro. Dan is er nog een nieuwe trend in de kledingindustrie, waarbij een aantal merken in heel korte tijd hun assortiment kan vernieuwen en op trends kan inspelen. De tijd van de zomer- en de wintercollectie is daarmee voorbij. Snel kleding produceren tegen zeer lage kosten legt een nog grotere druk op arbeidsomstandigheden en lonen in de productieketen. Op 19 januari zal er een speciale themadienst zijn in de Grote Kerk over eerlijke kleding. Na afloop van de dienst zal er een workshop worden verzorgd door Klara Boonstra . Zij is deeltijd hoogleraar internationaal arbeidsrecht aan de Vrij Universiteit en beleidsjurist bij de FNV. Zij gaat met ons aan de slag om te laten zien wat we zelf kunnen bijdragen ‘ten goede’ aan de kledingindustrie. We hopen u allen dan ook te zien op 19 januari.

College van Diakenen Het college van diakenen (CvD) vertegenwoordigt de wijken die verenigd zijn in Hervormd Dordrecht. Zo’n vijf keer per jaar worden in het CvD diaconale zaken besproken. Op 18 september is het CvD weer bijeen geweest. Avondmaalscollecte. Wijk 1 heeft – als enige wijk – een aantal suggesties ingebracht voor de avondmaalscollecte 2014. Deze collecte heeft altijd een bestemming die te maken heeft met kinderen. Vanuit onze betrokkenheid met PI Dordrecht (penitentiaireinrichting) heeft wijk 1 een voorstel ingebracht met betrekking tot mannen die tijdens hun detentie heel weinig contact hebben met hun kinderen. Vaak kennen de kinderen hun vader nauwelijks (meer) als die eenmaal uit detentie komt. In dit project leest de gedetineerde voor de camera een boek voor, hetgeen op DVD wordt opgenomen. Dit voorleesproject is gehonoreerd. Omdat het echter gaat om € 2000 euro is het

14

niet toegekend voor de avondmaalscollecte (die brengt zo’n € 7000 op), maar komt het op het collecterooster van 2014. Het project vluchtelingkinderen van ‘Stichting Gave’ is uitgekozen als avondmaalscollecte. Wijkcollecten. Het collecterooster wordt jaarlijks centraal (door het moderamen) vastgesteld. De afzonderlijke wijken hebben daar via hun vertegenwoordiger in het College van Diakenen enige invloed op. Naast de vastgestelde doelen zijn er vier doelen per jaar die de wijk zelf mag vaststellen, de zogeheten wijkcollecten. Vanuit wijk 1 hebben we ervoor gepleit om dit in de (nabije) toekomst enigszins uit te breiden, omdat we dan doelen kunnen kiezen die onze eigen wijkgemeente heel direct aanspreken. Er is besloten dat vanaf 2014 elke wijk één wijkcollecte mag uitkiezen waarvan het CvD de opbrengst verdubbeld, tot een maximum van € 500. De wijk mag zelf kiezen of ze vooraf of achteraf aangeeft welk wijkdoel dat zal zijn. Jaarlijks collecterooster. Voor 2014 is zojuist ook het concept collecterooster besproken. Op verzoek van wijk 1 is naast het voorleesproject (zie hierboven), de huisraadbank op het rooster geplaatst. Dit ten koste van een (van 12) collectes voor ‘algemene diaconale doelen’. De huisraadbank is een voorziening waarbij mensen die het zelf niet kunnen betalen (bijvoorbeeld na een uithuisplaatsing), gratis tweedehands huisraad kunnen afhalen. Jongeren. In sommige gemeenten maken jongeren diaconale reizen. Voor hen die het niet kunnen betalen en ook op een andere manier geen financiering kunnen krijgen is ondersteuning vanuit het CvD mogelijk. Per aanvraag word maximaal € 250 euro vergoed, waarbij ten hoogste eens per 3 jaar een aanvraag gedaan mag worden. Er wordt wel een tegenprestatie gevraagd, bijvoorbeeld dat de jongere in de eigen gemeente komt vertellen over zijn/haar ervaringen.

Oogstdankdienst Op zondag 10 november vierden we de Oogstdankdienst. “Wat Hij geeft wordt meer, naar gelang wij delen.” Het werd zichtbaar in een volle tafel. Anders dan voorgaande jaren, stond de tafel dit jaar vol met houdbaar voedsel in plaats van fruit. En niet alléén de tafel; kratten vol voedsel stonden er in het Mariakoor en in de wijkzaal. De diaconie kon er gericht pakketten voor maken voor personen en gezinnen – uit uw midden aangedragen – die dat goed gebruiken kunnen. En we kunnen er, zoals bedoeld en gehoopt, ruim van delen met de Voedselbank. Dank voor al uw bijdragen; voor het voedsel dat u meebracht en voor de giften die we ontvingen, ruim 450 euro, welke ook ten goede zullen komen aan de Voedselbank.

15

Wetenswaard Heeft u spullen (kleding, huisraad, voedsel) over? Die kunt u inleveren bij: Kledingbank Dordrecht, Varkenmarkt 146, Dordrecht; ma, di, do, vr 9.00-14.00 uur, wo 9.00-12.00 uur, telefoon (06) 39 34 25 93, website www.kledingbank-dordrecht.nl; Huisraadbank Dordrecht, Provinciale weg 114i, Dordrecht; di-do 14.00-17.00 uur, telefoon (078) 611 49 37, e-mail [email protected], website www.huisraadbank.nl; Voedselbank Dordrecht, Provinciale weg 84, Dordrecht; ma-do 13.30 uur tot 16.00 uur; telefoon (078) 612 31 19, e-mail [email protected], website www.voedselbankdordrecht.nl.

Van de Contactdienst Uitnodiging kerstviering De contactdienst organiseert de kerstviering voor ouderen en jongere senioren uit de Grote Kerk Gemeente, maar ook voor allen die zich met de Grote Kerk verbonden voelen, dit jaar op donderdag 12 december. We nodigen u van harte uit voor deze kerstviering in de Remonstrantse Kerk, Cornelis de Wittstraat 28. De kerk is open vanaf 14.00 uur, we ontvangen u daar met thee, koffie en kerstlekkers. De dienst begint om 14.30 uur. Ds Den Dekker zal de meditatie verzorgen. De muzikale begeleiding wordt verzorgd door: Wendeline Wilmink op orgel/ piano, Wietske Nederveen op cello, Ger de Waard op blokfluit. Heeft u vervoer nodig? Neem dan contact op met Janneke Haak, telefoon (078) 631 29 59. Janny Tholenaars – Reijngoudt

16

Van de Werkgroep PR Kerstmarkt Dit jaar gaan we weer deelnemen aan de Dordtse Kerstmarkt, op vrijdag 13 en 14 december. Ons succesnummer, de erwtensoep, zal dan weer worden verkocht en we verwachten veel warme koppen aan de man te brengen! Ook dit jaar verkopen we weer glühwein. Alle opbrengsten komen ten goede aan de Voedselbank Dordrecht. Om er een groot succes van te maken hebben wij hulp nodig van vrijwilligers, die de kraam willen bemannen voor twee uur. U kunt zich opgeven bij Joke Lingen, email [email protected], of via (078) 615 38 80. U kunt een voorkeurstijdstip aangeven. De markt is op vrijdag van 12.00 tot 20.00 uur en op zaterdag van 10.00 tot 20.00 uur.

Facebook Een van de activiteiten die wij als de werkgroep PR al enige tijd uitvoeren en waar u misschien nog niet van weet, is het bijhouden van een Facebook account, ‘Grote Kerk Gemeente Dordrecht’. Wij vermelden daar iedere vrijdag of zaterdag de kerkdiensten op. Daarnaast verzorgen wij ook mededelingen betreffende bijzondere activiteiten, die gerelateerd zijn aan onze wijkgemeente. Hebben wij uw nieuwsgierigheid geprikkeld, zoek ons dan onder de naam: Grote Kerk Gemeente Dordrecht. Meld je aan en zo kunnen wij ‘vrienden’ worden!

17

Andere berichten Seizoen voor Grote Kerk bijna afgesloten De sluitingsbijeenkomst voor alle vrijwilligers van de Grote Kerk is achter de rug en dat betekent dat het ‘seizoen’ voor de openstelling van de Grote Kerk bijna is afgelopen. In december is de kerk tot en met de kerstmarkt op drie middagen per week te bezoeken en wel op dinsdag- , donderdag- en zaterdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur. Tijdens de kerstmarkt (13, 14 en 15 december 2013) staan de deuren van de kerk op vrijdag en zaterdag open van 10.00 uur tot 20.00 uur en op zondag van 12.00 uur tot 16.00 uur. Op die tijden is ook de winkel in de Grote Kerk open. Op vrijdag en zaterdag kunt u ook een kop koffie of thee drinken in de wijkzaal van de Grote Kerk. De toren kan van 1 november 2013 t/m maart 2014 beklommen worden op zaterdag van 13.00 t/m 16.00 uur via de toreningang. Tijdens de kerstmarkt zijn er op zaterdag 14 december een aantal bijzondere activiteiten in Grote Kerk: om 14.00 uur een kerstmarkt orgelconcert door Cor Ardesch; om 16.00 uur geeft de ‘Thuredrecht Cantorij’ een Kerstconcert; om 20.00 uur zingt het ‘Christelijk Krimpens Mannenkoor’ kerstliederen. Na de kerstmarkt is er nog een ‘Kerstorgelconcert bij kaarslicht’ door Cor Ardesch op vrijdag, 20 december, terwijl op 21 december meegezongen kan worden bij een Kerstzangavond van ‘Praise Him’. Deze avonden beginnen om 20.00 uur. De coördinator Kees van der Waal kijkt tevreden terug op het afgelopen jaar. “De invulling van alle 'diensten' is redelijk soepel verlopen, terwijl ook de opbrengsten uit de keuken, winkel, rondleidingen en balie gelijk zijn gebleven met die van vorige jaren. Daarnaast is het aantal bezoekers vrijwel gelijk gebleven in vergelijking met vorige jaren. De coördinatiecommissie is heel dankbaar voor de inzet van alle vrijwilligers én we rekenen ook volgend jaar weer op u.” De Grote Kerk krijgt in maart 2014 weer een voorjaarsbeurt, waarschijnlijk op 24 en 25 maart 2014. De definitieve data worden nog bekend gemaakt. Deze dagen beginnen om 09.00 uur en eindigen om omstreeks 16.00 uur. Reserveer de (voorlopige) data vast in uw agenda. Op dinsdag 1 april 2014 gaat de kerk weer open voor bezoekers. Wilt u op de hoogte blijven van alle activiteiten in de Grote Kerk bezoek dan de website www.grotekerk-dordrecht.nl

18

Afscheid nemen Het staat bijna terloops in Kerk op Dordt: “Tot ouderling-kerkrentmeester is verkozen P.J. Visser, Noordzijde 9, Oud-Alblas (als wijkpenningmeester, in de komende vacature Aarnoudse).” Dat is niet zo maar een afscheid, maar bijna het einde van een tijdperk; het tijdperk Aarnoudse wel te verstaan. Een meer dan voldoende reden om in deze Wijkbrief even stil te staan bij dit afscheid. Jan Aarnoudse, geboren in 1941, heeft als zoon van een schippersechtpaar in zijn jonge jaren altijd gevaren over de Europese binnenwateren. Op zesjarige leeftijd moest hij naar school en hoewel de meeste schipperskinderen in die tijd naar een internaat gingen mocht hij bij zijn grootmoeder in Dordrecht in huis komen, waar ook nog een jongere zuster van zijn moeder woonde. In die tijd kwam hij ook al regelmatig in de Grote Kerk, hoewel zijn ouders lid waren van de Gereformeerde Gemeente. “Maar schippers gaan gewoonlijk overal waar zij met hun schip komen naar een kerk, dus dat was helemaal geen probleem”, geeft Jan Aarnoudse aan. “Na mijn schoolopleiding ben ik als matroos bij mijn ouders aan boord gekomen en heb daar de beroepsopleiding gevolgd. In 1968 ben ik getrouwd met Corrie de Leeuw van Weenen en ons huwelijk werd kerkelijk ingezegend in de Grote Kerk door ds. J. Hovius. We hebben daarna nog tien jaar samen gevaren. In 1977 werd ik arbeidsongeschikt voor mijn beroep en kwamen we als 'walbewoner' in de Binnen Walevest te wonen. Bijna naast de Grote Kerk dus.” Toeval bestaat niet want ook in die tijd (1977) was er een groep vrijwilligers van de ‘Werkgroep Behoud Grote Kerk’ die de banken stoften en allerlei hand en spandiensten verleenden. Hier deden Jan en Corrie al snel aan mee en sindsdien zijn zij bij de Grote Kerk betrokken gebleven. Er werd kort daarop een hulpkoster gezocht en ook dat trok hem wel aan. Corrie was het er gelukkig ook mee eens want dat is wel een voorwaarde voor deze functie. Jan Aarnoudse: “Na twee jaar medisch onderzoek mocht ik weer gaan werken en kwam ik op aanraden van mevrouw Van Leeuwen, destijds ouderling in de Grote Kerk, bij het accountantskantoor T. van der Vliet bv terecht. Hier ben ik omgeschoold en uiteindelijk boekhouder geworden. De hulpkosterstaken, die overdag moesten worden gedaan, heeft Corrie toen op zich genomen.”

19

Na de restauratie van de kerk in 1987 vertrok het kostersechtpaar en kwam er een vacature waar Jan en Corrie op solliciteerden. “Wij, Corrie dus, want ik was overdag op het accountantskantoor, werden aangenomen en verhuisden naar de kosterij. Dat was toen een totaal nieuwe situatie geworden. Het citypastoraat is toen gestart en een grote vrijwilligersorganisatie kwam in werking, waar we als nieuw kostersechtpaar volop in mee konden werken. De kerk was na deze restauratie sterk in de belangstelling gekomen van velerlei zangkoren en trouwlustigen. Dat bracht heel wat werk in de avonduren met zich mee, wat je dan ook meestal samen moet doen. Maar met onze achtergrond als zelfstandig ondernemer is het ons veertien jaar lang gelukt dit werk vol te houden. Het kosterswerk is ook altijd afwisselend en je hebt met veel verschillende mensen te maken wat het heel boeiend maakt; het is een functie met uitdaging. Met een negen tot vijf mentaliteit houd je het geen jaren vol, dus je moet er blijkbaar ook wel een beetje gek voor zijn. Maar na 2001 zijn we als hulpkoster beschikbaar gebleven.” Op de vraag wat hij binnen de Grote Kerk Gemeente allemaal gedaan heeft, volgt een flinke lijst: “Voor de kosterij was ik ook aanwezig bij de vergaderingen van de ‘Werkgroep Behoud Grote Kerk’, waarvan ik in 2003 penningmeester ben geworden. In januari 2002 ben ik als wijkouderling bevestigd en in 2006 als ouderling-kerkrentmeester. Verder ben ik nog steeds hulpkoster en vrijwilliger.” Die inzet is niet onopgemerkt gebleven, maar voor Corrie en Jan was het toch een enorme verrassing toen de

20

burgemeester hen op 29 april 2010 meedeelde dat het Hare Majesteit heeft behaagd beiden de onderscheiding 'Lid in de orde van Oranje Nassau' toe te kennen. En dat nota bene in hun 'eigen' Grote Kerk. Volgens Jan Aarnoudse is het lastig aan te geven wat leuker is: koster zijn of lid van de kerkenraad: “Als koster heb je met alle mensen en groepen te maken die in de kerk een taak hebben. Maar alleen de koster heeft een totaaloverzicht, zeg maar de totaalagenda, van alles wat er in de kerk gebeurt en moet trachten dit alles in goed overleg tot aller tevredenheid te laten verlopen. Als kerkenraadslid/kerkrentmeester ben je meer met beleid bezig en de financiën. Dus was voor mij de combinatie heel mooi.” Jan Aarnoudse is ook actief buiten de Grote Kerk Gemeente: “Toen ik in december 2006 met pensioen ging, was de administrateur van het Kerkelijk Bureau overspannen thuis en ben ik assistentie gaan verlenen. Dit is uitgelopen op de functie van administrateur van de Hervormde Gemeente Dordrecht en die functie ben ik nu ook bezig over te dragen aan een opvolger. Verder ben ik nog een dag in de week te vinden bij Verstegen accountants, mijn laatste werkgever.” Iemand die al zo lang meeloopt in wijkgemeente 1 heeft vast veel predikanten meegemaakt, maar dat valt wat 'tegen'. In al die tijd 'slechts' drie dominees : eerst ds. J. van der Meiden, daarna ds. S. Gerbrandy en nu al ruim twintig jaar ds. M. den Dekker. “Maar ook met de predikanten van wijkgemeente 2 hebben we natuurlijk regelmatig te maken in de kerkdiensten.” Er is in al die jaren toch wel het één en ander veranderd? “De kerkdiensten van onze wijkgemeente zijn drukker bezocht dan 35 jaar geleden en de vormen van de diensten zijn veranderd, denk maar aan de muzikale invulling van de avonddiensten, de cantatediensten en de oprichting van ‘Sura Cantat’. De verhuur van de kerk voor gebruik door derden is toegenomen en er zijn meerdere tentoonstellingen te zien. Ook grotere manifestaties zoals de Calvijntentoonstelling en het Bach-festival zorgen dat de Grote Kerk duidelijk aanwezig is in onze samenleving. Het vinden van jongere vrijwilligers voor het open houden van de kerk voor bezichtiging blijft een punt van zorg.” Tot slot dankt Jan Aarnoudse hartelijk iedereen die met hem op de een of andere wijze heeft samengewerkt. Dat is natuurlijk wederzijds: Jan (en Corrie), dank voor de inzet gedurende al die tijd voor onze Grote Kerk Gemeente!

21

10 december De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd op 10 december 1948 aangenomen door de algemene vergadering van de Verenigde Naties. De ‘Universele Verklaring’ is niet juridisch bindend, maar heeft in de loop der jaren grote morele betekenis gekregen als belangrijkste internationale standaard op het gebied van de mensenrechten. ‘Amnesty International’ werd opgericht in 1961 en streeft naar een wereld waarin iedereen alle rechten geniet die zijn vastgelegd in deze Universele Verklaring. ‘Amnesty’ doet onderzoek en voert actie gericht op het tegengaan en stoppen van ernstige schendingen van al deze rechten. Daarom willen wij in Dordrecht ook aandacht schenken aan deze dag. In november staan we met stands in winkelcentra en in kerken met een petitielijst gericht aan president Poetin van Rusland. We vragen om de onderdrukking te stoppen. “Kies voor Vrijheid”, is het motto. Op 1 december staan we in de Grote Kerk, ook met kaarten, kaarsen en andere kerstartikelen. Op 10 december wordt er om 14.00 uur in het Weizigtpark weer een boom geplant, nu voor de groep ‘Pussy Riot’. Wethouder Harry Wagemakers plant de boom, het ‘Balanskoor’ en een act/band van de Popcentrale verlenen hun medewerking. Na afloop is er koffie of thee. U bent van harte uitgenodigd. Ook op 10 december, om 17.00 uur, is de jaarlijkse fakkelwake bij het Centraal Station. We vragen de voorbijgangers een handtekening te zetten op de petitielijst. We staan daar tot 18.30 uur. De percussiegroep ‘Slag bij Nieland’ vraagt ons aller aandacht met hun slagwerk. Na afloop krijgt u bij ‘De Vreemde Eend’ iets te drinken aangeboden. Komt u ook? Dit is ons programma voor de laatste maanden van 2013. Omdat er mensen uit onze groep zijn vertrokken zien we 2014 met grote zorgen tegemoet. Wilt u met ons meedoen? Telefoon (078) 616 47 47, e-mail [email protected] . Namens Amnesty International, Groep Dordrecht Janny Klaassen

22

Inzamelingsactie van gebruikte lakens In december wil ik gebruikte lakens (eenpersoons) in goede conditie inzamelen voor de buitenlandse vrouwen die in de gevangenissen zitten in Peru. ‘Ministering to non-Spanish speaking prisoners’ is een christelijk groep binnen de ‘Union Church of Lima’ die deze vrouwen steunt. De lakens worden door mij in januari 2014 aan deze groep gegeven. U kunt mij op zondag aanspreken of contact opnemen via e-mail [email protected] of via mobiele telefoon (06) 19 49 80 75. Marcos Villar Sandy

Kindercantorijproject Er komt weer een kindercantorijproject aan! We gaan een aantal liederen instuderen voor de derde adventszondag. Op die zondag zal er waarschijnlijk ook gedoopt worden. De kinderen vormen dan de cantorij. Het oefenen zal plaatsvinden tijdens twee kindernevendiensten voorafgaand aan die derde adventszondag, namelijk op 1 en 8 december. Het is natuurlijk handig als er een flinke groep kinderen op deze twee oefenmomenten aanwezig is. Want: hoe meer je oefent, hoe beter het gaat. Op zondagochtend 15 december zullen we dus tijdens de dienst zingen. Die ochtend repeteren we nog met Cor Ardesch in de kerk, te beginnen om 9.30 uur. Alle kinderen mogen meezingen. Doe je mee? Catrien Posthumus Meyjes

23

Hemels recept Vis in een romige basilicumsaus Voor de decembermaand geef ik u een feestelijk recept, tevens is dit het laatste recept dat ik zal plaatsen. Voor dit recept kunt u verschillende soorten vis gebruiken, het moet wel stevige vis zijn bijvoorbeeld: tilapia, zalm of kabeljauw. De gekweekte tilapia is bijna overal te koop, maar wist u dat een verre voorouder van deze vis onder de naam Tilapia galilea al in de dagen van Jezus in, juist, het Meer van Galilea rondzwom? Het zwemt er nu nog, alleen in minder grote aantallen dan in de dagen dat Petrus zijn netten uitwierp. Deze soort wordt nu onder andere gekweekt in Noord Israël. De vis is het oudst bekende christelijke symbool. Evangelische christenen hebben soms als belijdenis de afbeelding van een vis op hun auto geplakt. In het Grieks is de naam voor vis ICHTUS, dat zijn de beginletters van de Griekse woorden: Iesous Christos Theou 'Ulios Sotèr Jezus Christus, Zoon van God, Redder.

Let op: dit gerecht is voor 10 personen. Nodig:             

1,5 kilo graatloze stevige vis zeezout, vers gemalen zwarte peper 10 eetlepels olijfolie 2 uien, fijngehakt 4 teentjes knoflook, fijngehakt 100 gram boter circa 80 gram gezeefde bloem 350 ml droge witte wijn 400 ml visfond (1pot) 500 ml crème fraîche of slagroom 300 gram garnalen circa 200 gram pestosaus basilicumblad en pijnboompitten bij serveren

24

Bereiding Snijd de vis in stukken van 2 tot 3 centimeter, dep ze droog en bestrooi met zeezout en peper. Verhit een paar eetlepels olie in een pan en bak de vis in porties op niet te hoog vuur maximaal 2 minuten lichtbruin. Echt niet langer bakken want dan wordt de vis droog. Schep de vis uit de pan. Verwarm in een pan 5 eetlepels boter en fruit de uien en knoflook glazig, voeg de bloem al roerend toe en giet er dan onder voortdurend roeren de witte wijn en de visfond bij. Blijf roeren tot een gebonden saus ontstaat, nog even heel zachtjes koken totdat de saus iets inkookt. Dan al roerend de crème fraîche of slagroom erbij en weer iets inkoken. Zo nodig nog wat peper en zout toevoegen. Nu de gebakken vis en de garnalen voorzichtig in de saus scheppen en verwarmen tot het net tegen de kook aan. Roer net voor het serveren de helft van de pesto voorzichtig door de saus. Serveer het gerecht meteen. Schep de rest van de pesto over het gerecht als de vis op de borden ligt. Verfraai het met wat basilicumblad en pijnboompitten. Dit alles smaakt heerlijk met rijst gemengd met verse groente, zoals wortelen, doperwten, boontjes of kleine stukjes broccoli. Veel kookgenot en dan nu voor de laatste keer: EET SMAKELIJK! Leni Verwaal-Versluis Bron: Aan tafel! van Han Wilmin

Zangavonden over het nieuwe liedboek Zoals bekend zijn er inmiddels twee zangavonden geweest waarin gegrasduind is door het nieuwe liedboek. De eerste was op 12 september en de tweede op 6 november. We hebben onder begeleiding van Cor Ardesch en met medewerking van een achttal dames van ‘Sura Cantat’ gesproken over en vooral veel gezongen uit het nieuwe liedboek. Om degenen die daar niet waren de gelegenheid te geven thuis al bladerend die prachtige liederen door te nemen én om degenen die er wel waren, maar vergeten zijn welke nummers het ook weer waren, te helpen herinneren, hierbij het overzicht van beide avonden.

25

zangavond 12 september 2013 1. Inleiding door Cor Ardesch: “Wat heeft u nu eigenlijk in handen?” 2. Gezang 416: Ga met God en Hij zal bij je zijn Dit lied staat in de rubriek “afsluiting”, een mooi lied voor onderweg, voor op weg gaan met bijvoorbeeld een nieuw liedboek in de hand. 3. Gezang 157 c: Met hart en ziel maak ik Hem groot Prachtige toonzetting van Willem Vogel van het Magnificat. Het refrein is voor ‘allen’ en de onberijmd gezongen verzen voor cantorij of voorzanger. 4. Gezang 805: Abraham Erg fijn dat er structureel zoveel kinderliederen in het nieuwe liedboek staan. Onder andere een groot aantal van Hanna Lam en Wim ter Burg. Wat goed is, is herhaalbaar. Zo ook dit lied, met zijn sterk energie gevende melodie. 5. Gezang 806: Zomaar te gaan Van hetzelfde duo dit kinderlied, waarbij je goed aan de melodie kunt horen, hoe moeizaam en vermoeiend een lange reis kan zijn. 6. Gezang 397: Vrede gaat van hand tot hand Vorig jaar zong de kindercantorij deze canon, al lopend door de kerk, handen gevend aan eenieder. En zie, tot mijn vreugde ook in het liedboek verschenen. 7. Gelezen tekst door ds. Den Dekker: bladzijde 1448 (Reinhold Niebuhr) 8. Gezang 734: Beati voi poveri De Zaligsprekingen op muziek uit Taizé. Zoals u bekend klinken in Taizé vele talen. Ook het Italiaans. Het refrein is daarom gewoon in het Italiaans in het liedboek gezet. Tegelijkertijd met het refrein kunnen de verzen gezongen worden door een cantorij of een solist. Dit geeft een prachtig effect. 9. Gezang 342: In God de Vader op zijn troon Dit credo-lied is echt een aanwinst op onze liederenschat. Prachtige tekst, melodie én harmonisatie. De laatste van de hand van Christiaan Winter. 10. Psalm 122 a: Laten wij gaan naar het huis van de Heer Een voorbeeld van hoe een psalm ook anders kan klinken en getoonzet is. Afwisseling tussen gemeente, cantorij en solist. De gemeente zingt het refrein met wisselende tekst. Het blijft dus goed opletten.

26

11. Psalm 145 b: Dichtbij is God voor wie Hem roepen Ook staan er in het liedboek veel te zingen teksten voor liturgisch gebruik, onder andere deze acclamatie bij de voorbeden. 12. Luthers Avondgebed (nummer 202 gelezen) 13. Slotlied: Gezang 246 b: De maan is opgekomen zangavond 6 november 2013 1. Inleiding door Cor Ardesch: “Wat staat er nog meer in het liedboek?” Liederen rond de Voleinding 2. Psalm 85 b: Doe ons, Heer, uw genade aanschouwen In het kader van ‘de psalm anders gezongen’ deze versie met tekst van Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde. Het refrein op z’n Gregoriaans voor de gemeente en de verzen voor de cantorij. Steeds komt na ieder vers het refrein terug, waardoor de werking van de tekst nog sterker wordt. 3. Gezang 777: Hem komt alle eer toe / Glorie zij gegeven / Lied van de zeven schakels Dit is het enige lied dat we van een blad zingen en niet uit het liedboek. Reden daarvoor is dat de oorspronkelijke versie uit Zingend Geloven 5/32 ons inziens een sterker werkende tekst heeft. Dit lied is destijds geschreven door Wim Pendrecht en Maarten Kooy voor een liedboekdag in Noordwijkerhout. Het heeft de naam “het Lied van de zeven schakels” gekregen, omdat de zeven verzen en het refrein steeds als schakels in elkaar grijpen. Het een begint als het ander nog niet is afgelopen. Hieronder de tekst van Pendrecht. Dan kunt u zelf leggen naast die van René van Loenen. 2. ’t Lam, dat wilde kopen leven voor de dood, deed de boekrol open voor de Here God. Refrein

1. Glorie zij gegeven aan de Heer voortaan: Hij sprak en het leven leefde in zijn naam. Refrein: De Here God is heilig, de Albeheerser, heilig is Hij, Die was en Die is en Die komt, ja, heilig is Hij, ja Hij!

3. En het openbaarde in een lang verhaal hoe de mens op aarde leefde in de taal. Refrein

27

6. Koning zal Hij wezen over groot en klein, over wie Hem vrezen, dienstbaar willen zijn. Refrein

4. Daarom lof en ere aan Hem en het Lam, Hem, de Heer der Heren, Lam uit Juda´s stam. Refrein

7. Laat een feestlied klinken en maak u gereed, smetteloos en blinkend in het bruiloftskleed! Refrein

5. Heerlijkheid en sterkte, wijsheid, macht en dank aan Wie heil bewerkte voor een wereld lang. Refrein

4 Gezang 736: Dat ons zorgen en ons werken In deze melodie en tekst zit zoveel rust, berusting en overgave, zoveel mildheid, dat het een enorme verstilling als resultaat heeft. Ook de tekstherhaling in de laatste twee regels werkt heel sterk. Het kan heel goed als requiemlied gezongen worden. Liederen rond de Advent 5 Ds. Den Dekker licht Gezang 466 toe [van “O kom, o kom Immanuel” naar “O-antifonen”] 6 Gezang 738: Kom zing het lied van Eva Dit lied is een van de verassingen uit het nieuwe liedboek voor mij. Een sterk ritmische melodie, met jazzy invloeden. De tekst gevuld met sterke vrouwen uit het Oude Testament. Geschreven in de tegenwoordige tijd, waardoor het heel actueel wordt. 7 Gezang 449: In de duisternis verwachten wij Dit lied zongen wij al eerder. Is gelukkig ook in het liedboek opgenomen. Deze dubbelmelodie is (net als Gezang 738) van de hand van Wim Ruessink en heeft een prachtig hoogtepunt aan het begin van de derde regel. De melodieën kunnen bij de verzen 4 en 7 door elkaar gezongen worden. 8 Gezang 465: Hopen en uitzien Ook is er in het liedboek een groot aantal canons opgenomen. Het zingen van een canon is eigenlijk de eerste stap naar het meerstemmig zingen, zeker met kinderen. Mijn muzikaal pedagogische hart is dan ook blij met deze toegankelijke canon-schat. Deze canon kan goed gezongen worden in de Adventstijd.

28

Liederen rond de Kerst 9 Gelezen tekst door ds. Den Dekker “Gevlekte pracht” blz 1516 10 Psalm 67 b met B-antifoon Even een excursie naar de oogstdankdienst, waar deze psalm gezongen is. Een voorbeeld van een onberijmde psalm, die eigenlijk thuishoort in een getijdedienst. Het refrein is op z’n Gregoriaans en de verzen kunnen in twee afwisselende groepen (antifonaal) gezongen worden, of door een cantorij of voorzanger. 11 Gezang 233 Wat klaarstaat op de tafel We blijven even bij de oogstdankdienst met dit kinderlied voor oogst en/of tafel. Zeer adequate tekst van Sytze de Vries en prachtige melodie van Christiaan Winter. Zeer aan te raden om in huiselijk gebruik met uw kinderen te zingen voor de maaltijd. 12 Gezang 443: De engel Gabriel komt aangesneld (Gabriels Message) ‘Sura Cantat’ heeft dit als luistermuziek een aantal maal op eerste kerstdag gezongen. Nu is het als gezang in het liedboek opgenomen. Het is een prachtig verhalend kerstlied uit Baskenland. 13 Gezang 448: Het volk dat wandelt In het Liedboek voor de kerken uit 1973 is dit kerstlied bekend als gezang 25. Al voor 1973 componeerde Frits Mehrtens de even verzen in deze onberijmde toonzetting. Toen heeft dat het liedboek niet gehaald, zeer tot zijn spijt. Maar nu wel. En het effect is grandioos: de afwisseling tussen strofisch en onberijmd zingen, maakt de beleving van de tekst een stuk indringender. 14 Luthers Avondgebed (nr. 202 gelezen) De tekst is niet van Luther, zoals velen denken, maar komt uit de Lutherse traditie en liturgie. 15 Slotlied: Gezang 266: Die ons schiep De komende zangavonden zullen zijn op: - woensdagavond 19 februari 2014 met liederen voor de veertigdagentijd en Pasen; -

zondagavond 18 mei 2014 met liederen rond Pinksteren en liederen voor de groene tijd (de zomerperiode).

Als u van zingen houdt, noteert u dit dan in uw agenda. Het samen aandachtig doornemen van nieuwe liederen is zo verrijkend. Catrien Posthumus Meyjes

29

Het huidige en komende jaar Ruim een jaar geleden heeft het bestuur van de ‘Vereniging van Vrienden van de Grote Kerk te Dordrecht’ (VVGK) onderzocht op welke wijze de doelstelling van de VVGK, heel kort samengevat, het belangstelling wekken voor de Grote Kerk, het best gerealiseerd kan worden. Er was niet direct de noodzaak om iets nieuws te beginnen want er waren al veel goede activiteiten die de steun van de VVGK verdienden. Afgelopen jaar hebben we daarom in samenwerking met de gidsen van de Grote Kerk enkele rondleidingen georganiseerd voor de ‘Vrienden’ en Dordtologen over de zolders. Onder onze leden bleek vooral belangstelling voor muzikale activiteiten. De VVGK heeft deze activiteiten gesteund door deze extra aantrekkelijk te maken. Onze leden werden speciaal uitgenodigd om naar de orgelconcerten te gaan. Er is een beiaardconcert met ‘Jubal’ georganiseerd als start van de woensdagavond zomerconcerten, en een muziekmiddag in en rond de Grote Kerk op 31 augustus 2013. Daar is veel belangstelling voor geweest en op internet is dat nog te zien en te horen. Er hebben zich ook leden gemeld die volgend jaar willen meewerken aan verdere uitbouw van deze activiteiten. We zijn begonnen met het programma voor volgend jaar. Op onze ledenvergadering hebben we een plan gepresenteerd om alles wat zich afspeelt rond de Grote Kerk makkelijker vindbaar te maken op internet via een portaal of landingspagina. Zo’n portaal wijst gericht door naar andere websites. Om dat efficiënt en goed te doen zoeken we daarbij ook verdere samenwerking met de groeperingen die rond de Grote Kerk actief zijn. Als proef hebben we daarom zo’n portaal gelanceerd. We hopen zo suggesties te krijgen hoe het portaal uiteindelijk het best kan worden gerealiseerd. Met deze presentaties willen we vooral de mensen bereiken die wat verder van de Grote Kerk af staan, zodat die ook weten dat ze er van harte welkom zijn en dat het de moeite waard is de Grote Kerk te bezoeken en er aan bij te dragen. Het bestuur van de VVGK heeft de indruk dat de koers die ruim een jaar geleden is ingezet gewaardeerd wordt want het ledental van de VVGK toont een duidelijke stijging. Afsluitend willen we iedereen bedanken die actief is geweest voor de Grote Kerk. Arjan te Raa,voorzitter

30

CD nummer 12 Op zaterdag, 19 oktober heeft Cor Ardesch de nieuwe cd (nummer 12) in het Bach-project gepresenteerd. Sinds 2008 is 'onze' organist bezig met het opnemen van alle orgelwerken die Johann Sebastian Bach componeerde. Hij speelt de stukken op het Bach-orgel 's-nachts, zodat er geen hinderlijk geluid uit de omgeving is. Met deel 12 is hij over de helft van het project. Tijdens de feestelijke presentatie op 19 oktober zijn enkele werken van de cd uitgevoerd. 'Johann Sebastian Bach orgelwerken deel 12' is te koop in de Grote Kerk, maar ook bij de meer gespecialiseerde winkels met klassieke muziek. Verdere informatie vindt u op www.corardesch.nl.

Rooster kerkdiensten Grote Kerk Gemeente e

08-12 10.30 uur ds. M. den Dekker, 2 advent e

15-12 10.30 uur ds. M. den Dekker, 3 advent, doopdienst 19.00 uur Carol Singing. Het koor ‘Cantio’ onder leiding van Gerard Lange wil samen met de gemeente ‘carols’ laten klinken. Het is een Engelse traditie om daarin vrolijk samen te stemmen en de Grote Kerk leent zich hier zeker ook voor. Een goede gelegenheid om te luisteren én zelf bij te dragen aan deze bijzondere zang. e

22-12 10.30 uur ds. M. den Dekker, 4 advent 24-12 23.30 uur ds. M. den Dekker, Kerstnacht 25-12 10.30 uur ds. M. den Dekker, Kerstfeest, met medewerking van de ‘Thuredrecht Cantorij’ 29-12 10.30 uur prof.dr. C.M. Kaashoek, Sliedrecht 31-12 19.30 uur ds. M den Dekker, oudejaarsavond

31

2014 05-01 10.30 uur ds. M. den Dekker 12-01 10.30 uur ds. N. den Toom, Breda 19-01 10.30 uur ds. M. den Dekker 26-01 10.30 uur ds. M. den Dekker, doopdienst 02-02 10.30 uur ds. A.E.I. Zaal, Hemmen 09-02 10.30 uur ds. M. den Dekker, dienst van Schrift en Tafel, met medewerking van ‘Sura Cantat’ 19.00 uur ds. M. den Dekker, orgelvespers 16-02 10.30 uur ds. M. den Dekker 23-02 10.30 uur ds. M. den Dekker 19.00 uur ds. M. den Dekker, vespers 02-03 10.30 uur ds. P. van der Gaag, Hellevoetsluis 09-03 10.30 uur ds. M. den Dekker, veertigdagentijd 16-03 10.30 uur ds. M. den Dekker, doopdienst, veertigdagentijd 23-03 10.30 uur ds. M. den Dekker, veertigdagentijd 19.00 uur ds. M. den Dekker, vespers 30-03 10.30 uur ds. M. den Dekker, dienst van Schrift en Tafel, met medewerking van ‘Sura Cantat’, veertigdagentijd 06-04 10.30 uur ds. M. den Dekker, veertigdagentijd 19.00 uur ds. M. den Dekker, passievespers 13-04 10.30 uur ds. M. den Dekker, veertigdagentijd – Palmzondag

32

Van de redactie Van de redactie Deze Wijkbrief ontvangt u (als het goed is) nog voor kerstmis. Kerst kun je, gezien de hoeveelheid reclame, niet missen. En om het een mooi kerstfeest te laten worden, dient u (volgens die reclame) 'gewoon' veel te kopen. In deze Wijkbrief wordt zoals gebruikelijk op een andere manier aandacht aan kerst gegeven. U leest bijvoorbeeld informatie over het adventsproject, de vieringen in de kerstdagen, de kindercantorij, kerstkaarten en de uitnodiging voor de kerstviering georganiseerd door de contactdienst. Verder aandacht voor het verantwoord kopen van kleding, een oproep voor gebruikte lakens, en acties van ‘Amnesty International’. Misschien kunnen we die informatie wel vertalen in de aandacht voor de herders (het schorriemorrie) en dan past het weer bij het kerstfeest. Er staat meer in deze Wijkbrief, zodat u er vast 'iets' in vindt dat u aanspreekt. En zo hoort het ook in een uitgave van een veelkleurige gemeente. Namens de redactie gezegende kerstdagen en een goede jaarwisseling gewenst! Dat geldt zeker ook voor hen die deze periode niet de meest aangename in het jaar vinden. Chiel Verwaal

Redactieleden: Manon Kerkveld, Kinkelenburg 206, Dordrecht, (078) 617 68 05 Martha Quarré, Aletta Jacobs-erf 214, Dordrecht, (078) 616 12 16 Corry Verbrugge, Waterman 75, 3328 RC Dordrecht, (078) 617 83 93 Chiel Verwaal, Cronjéstraat 22, Dordrecht, (078) 613 12 23 E-mail redactie: [email protected]

Planning wijkbrief 2014 deadline kopij maandag 24 maart maandag 23 juni maandag 25 augustus maandag 17 november

bezorging vrijdag 4 april vrijdag 4 juli vrijdag 5 september vrijdag 28 november

33

Wetenswaard predikant: ds. M. den Dekker, Singel 201, 3311 KR Dordrecht, (078) 614 50 64, [email protected] voorzitter wijkkerkenraad: J.C.C. Bruggeman, Grotekerksbuurt 70, 3311 CB Dordrecht, (06) 22 46 87 48 pastoraal werker: mevrouw A.E. de Waard, Louise de Colignylaan 57, 2983 TT Ridderkerk, (06) 36 20 31 37 ouderling-scriba / postadres wijkkerkenraad: mevrouw P.E. van der Hum, Soembastraat 63, 3312 HT Dordrecht, (078) 613 95 63 penningmeester wijkkas: J.J. Aarnoudse, Buiten Walevest 93, 3311 AD Dordrecht, (078) 614 75 20. Gironummer wijkkas 657305 t.n.v. penningmeester wijkkerkenraad 1 der Herv. Gem. Dordrecht diakonale aanspreekpunten voor wijk 1: Arnout van Delden, Kees Boekelaan 3, 3312 KH Dordrecht, (078) 614 04 70, en Wilma Meijer, Orionstraat 76, 3318 TG Dordrecht, (078) 645 23 09 De wijkkas Uit dit eigen spaarpotje van de wijk worden veel wijkgebonden uitgaven gedaan, zoals de zondagse liturgie, maar bijvoorbeeld ook deze wijkbrief. Een bijdrage voor de wijkkas is daarom te allen tijde welkom, het gironummer vindt u elders op deze pagina. Collectebonnen Deze zijn verkrijgbaar op het Kerkkantoor, Gravensingel 19, Dordrecht, (078) 616 00 07 en te bestellen via bankrekeningnummer 50.80.24.390 t.n.v. Kerkvoogdij Hervormde Gemeente Dordrecht. Ook voor een abonnement op de kerkbode, Kerk op Dordt kunt u zich bij het Kerkkantoor aanmelden. Openingstijden: maandag en dinsdag van 9-12 uur. Contactdienst Grote Kerk Gemeente Contactpersoon van de Contactdienst is mevrouw J. Tholenaars, Thorbeckeweg 270, 3317 EN Dordrecht telefoon (06) 38 75 74 28, e-mail [email protected]. Penningmeester is mevrouw J.H. Buijzert-Kleiberg, Beekenstein 94, 3328 ZD Dordrecht. Het bankrekeningnummer van de Contactdienst Grote Kerk is 66.34.75.945 t.n.v. de penningmeester. Website Grote Kerk: www.grotekerk-dordrecht.nl E-mailadres Werkgroep PR: [email protected]

34

Hier had een advertentie kunnen staan. Van uw bedrijf misschien? Neem contact op met de redactie.

VERSTEGEN Accountants en adviseurs WWW. VERSTEGENACCOUNTANTS.NL

Controle van de jaarrekening Verzorgen van financiële administraties Verzorgen van salarisadministraties Administratieve- en fiscale advisering Persoonlijke aandacht en betrokkenheid Ons kantoor in Dordrecht is gevestigd aan de Noordendijk 189, Postbus 574 3300 AN DORDRECHT 078-6481555. E-mail: [email protected]

Kies voor Curadomi Thuiszorg! Curadomi geeft met christelijk personeel thuiszorg aan iedereen die dat nodig heeft. Vanwege uitbreiding van onze werkzaamheden in de omgeving van de Drechtsteden zijn we op zoek naar

Alphahulpen Voor deze functie ben je in staat zelfstandig te werken bij onze cliënten in huis en geldt dat je kerkelijk meelevend bent.

Verzorgenden D en Verpleegkundigen Aantal uren in overleg. Voor deze functies ben je gediplomeerd en bij voorkeur in het bezit van een auto. Verder geldt dat je kerkelijk meelevend bent. Ben je geïnteresseerd in een zelfstandige baan bij een inspirerende organisatie? Bel voor meer informatie, kijk op de website of maak een afspraak met de teammanager. Curadomi, organisatie voor thuiszorg Albert Schweitzer Ziekenhuis, locatie Amstelwijck Van der Steenhovenplein 1, 3317 NM Dordrecht tel. 078 – 65 20 190, e-mail: [email protected], website: www.curadomi.nl