Fysiotherapie na een borstoperatie Informatie voor patiënten
F0759-3064 november 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding Na uw borstoperatie komt de fysiotherapeut bij u langs. U krijgt dan oefeningen en beweegadvies. Oefenen is belangrijk om te voorkomen dat u de schouder na de operatie blijvend minder goed kunt bewegen. In deze folder staan de oefeningen uitgelegd. Lymfoedeem Na een operatie aan de borst waarbij de okselklieren zijn verwijderd, bestaat de kans dat er lymfoedeem ontstaat. De oefeningen in deze folder gelden ook voor patiënten met lymfoedeem.
Na de operatie Na een borstamputatie zijn er vaak meer klachten dan na een borstbesparende operatie. De eerste weken na de operatie kan de wond nog pijn doen en wat trekken bij het bewegen. Daarnaast is het gebied vaak wat gezwollen. Soms is er verminderd of geen gevoel meer in de borst of is de borst juist extra gevoelig. Leg de arm de eerste weken tijdens rust iets hoger, bijvoorbeeld op een kussen. Wanneer er nog wondvocht in het operatiegebied is, mag u alleen oefenen zonder uw spieren te rekken. Wanneer u bent bestraald, adviseren wij u de oefeningen een jaar na de bestraling te blijven doen. U kunt dan controleren of de beweeglijkheid gelijk blijft. Schildwachtklierprocedure Na een schildwachtklierprocedure ontstaan er nauwelijks beperkingen in het bewegen van de schouder en arm. U kunt direct met de oefeningen uit deze folder starten om de beweeglijkheid van de schouder te bevorderen. U hoeft niet bang te zijn dat door de oefeningen de wond opengaat of de hechtingen zullen loslaten. Okselkliertoilet Na een okselkliertoilet kunnen er beperkingen ontstaan in het bewegen van de schouder. Het gevoel van de huid rond de wond en aan de binnenkant en/ of achterzijde van de arm ontbreekt vaak of is verminderd. Daarnaast kunt u Fysiotherapie na een borstoperatie • F0759-3064 • november 2011
2
een pijnlijk, brandend of prikkend gevoel of een strakke band om de borstkas en bovenarm ervaren. Dit komt doordat een deel van de gevoelszenuwen is doorgesneden. Om de beweeglijkheid van de schouder te bevorderen kunt u de oefeningen uit deze folder doen.
Bewegen en tillen Er zijn geen vaste regels als het gaat om tillen. Wat u kunt tillen, mag u tillen. Er wordt vaak gedacht dat bewegen niet goed is, maar dat is het wel. U voelt zelf het beste wanneer u weer in staat bent uw normale werkzaamheden op te pakken. Uw activiteiten mogen geen pijn doen. U kunt uw conditie opbouwen door bijvoorbeeld te beginnen met wandelen of fietsen. Streef ernaar dagelijks een half uur achter elkaar matig tot intensief te bewegen. Uw arts beoordeelt of u een verwijzing voor fysiotherapie krijgt. Heeft u thuis problemen met het oefenen of is na zes weken de beweeglijkheid nog niet hersteld dan kunt u uw arts vragen om een verwijzing voor fysiotherapie.
Oefeningen Voor alle oefeningen gelden de volgende aandachtspunten: • Als u een okselkliertoilet heeft gehad beweegt u de eerste week na de operatie uw arm niet hoger dan uw schouder (dus niet hoger dan 90 graden heffen). Dit geldt ook zo lang u nog een wonddrain heeft. Doe dan alleen oefening 1, 2, 3, 7 en 8. • Probeer 3 keer per dag te oefenen en doe elke oefening 5 tot 10 keer. Zorg dat u hierbij geen pijn heeft, terwijl u toch maximaal beweegt. • Een ‘rekgevoel’ bij de oefeningen is geen probleem, maar voorkom dat dit pijnlijk wordt. Elke ‘rek’ kunt u vier tot vijf tellen vasthouden, terwijl u rustig blijft doorademen. • Bij het oefenen is een goede houding belangrijk: ga goed rechtop staan en zitten en trek de schouders iets naar achteren. • Voer de oefeningen niet ‘verend’ uit. • Als u na het oefenen pijn heeft, oefen dan de volgende keer minder intensief.
Fysiotherapie na een borstoperatie • F0759-3064 • november 2011
3
Oefening 1 Beweeg uw arm gestrekt voorwaarts. De eerste week na de operatie met een okselkliertoilet of wanneer u nog een wonddrain heeft, gaat u niet verder dan 90 graden (zie tekening). Zo nodig pakt u de handen samen vast.
Oefening 2 Laat uw armen langs uw lichaam hangen. Trek vervolgens een aantal keer uw schouders op.
Fysiotherapie na een borstoperatie • F0759-3064 • november 2011
4
Oefening 3 Pak uw handen achter uw rug samen vast en beweeg ze gestrekt omhoog. Blijf goed rechtop zitten.
Oefening 4 Ga een stukje van de muur staan en ‘loop’ met beide handen langs de muur naar boven.
Fysiotherapie na een borstoperatie • F0759-3064 • november 2011
5
Oefening 5 Vouw uw handen in elkaar. Daardoor wordt uw arm aan de geopereerde kant gesteund. Uw armen zo ver mogelijk gestrekt omhoog brengen.
Oefening 6 Uw handen achter uw oren tegen uw achterhoofd leggen en vervolgens uw vingers ineen strengelen. Houd uw ellebogen eerst ontspannen naar voren en breng ze daarna zo ver mogelijk naar achteren.
Fysiotherapie na een borstoperatie • F0759-3064 • november 2011
6
Oefening 7 Sta met uw rug tegen de muur en breng beide armen zijwaarts omhoog, zo hoog u kunt. Uw handen blijven contact houden met de muur. De eerste week na de operatie met een okselkliertoilet of wanneer u nog een wonddrain heeft, gaat u niet verder dan 90 graden (zie tekening).
Oefening 8 Leg uw handen zo laag mogelijk op uw rug en schuif ze langs uw rug naar boven.
Fysiotherapie na een borstoperatie • F0759-3064 • november 2011
7
Tot slot Het schoudergewricht is een gecompliceerd gewricht dat snel vast gaat zitten. Door de oefeningen te doen vermindert u de kans dat de schouder vast gaat zitten. Desondanks houdt 20% van de patiënten ondanks het oefenen last van een beperkte beweging van de schouder.
Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen met de afdeling Fysiotherapie. MCH Westeinde: (070) 330 23 23 MCH Antoniushove: (070) 357 42 30 U kunt ons telefonisch bereiken op werkdagen van 08.00 uur tot 12.00 en van 13.00 tot 15.00 uur.
Fysiotherapie na een borstoperatie • F0759-3064 • november 2011
8
