FYSIOTHERAPIE
Fysiotherapie bij COPD het longrevalidatieprogramma
ADVIES
Fysiotherapie bij COPD het longrevalidatieprogramma Bij u is COPD vastgesteld. Uw longarts heeft u verwezen naar de afdeling Fysiotherapie om een longrevalidatieprogramma te volgen. In deze folder kunt u lezen wat COPD is, wat het longrevalidatieprogramma inhoudt en wat u ervan mag verwachten.
De longen Hieronder ziet u enkele afbeeldingen van de longen. Omdat u van voren tegen het lichaam aan kijkt, ziet u de rechterlong links op de plaatjes en de linkerlong rechts.
Figuur 1
Luchtpijp en longen
Figuur 2
1
Bronchiën, bronchiolen en longblaasjes.
Chronische bronchitis Gezonde longen hebben een zelfreinigend systeem. Dat bestaat uit twee delen: • een enorm aantal trilhaartjes aan de binnenkant van de bronchiën en de luchtpijp; • een ‘deken’ van slijm, die op de trilhaartjes rust. Figuur 3 Ingeademde zuurstof komt via de longblaasjes
Verontreinigingen, zoals stofdeeltjes en virussen, komen vast te zitten in de slijmlaag. De trilhaartjes duwen de slijmlaag, als een soort lopende band, voortdurend naar boven.
in het bloed terecht. En koolzuurgas komt vanuit het bloed via de longblaasjes in de uitademingslucht terecht.
Wat is COPD? COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (= chronisch obstructief longlijden). Mensen met COPD lijden aan chronische bronchitis en/of longemfyseem. Verderop kunt u lezen wat deze ziekten inhouden. De klachten bij COPD zijn: • benauwdheid; • hoesten; • slijm opgeven.
Figuur 4
Chronische bronchitis
Bij chronische bronchitis: • zijn de luchtwegen gezwollen en ontstoken; • zijn de trilhaartjes beschadigd, zodat er slijm (met vuil) in de longen achterblijft.
Mogelijke oorzaken zijn: • roken; • inademing van giftige gassen (zoals van verf en lijm); • inademing van asbestvezels.
2
Het fysiotherapeutische longrevalidatieprogramma Roken verlamt de trilhaartjes tijdelijk. Op den duur gaan de trilhaartjes er blijvend van kapot. Door te roken zorgt u er dus voor dat uw luchtwegen vol slijm en vuil komen te zitten. Roken is de belangrijkste oorzaak van COPD.
U gaat het fysiotherapeutische longrevalidatieprogramma volgen. Dat betekent dat u heel wat moet doen. Het doel van de revalidatie is om: • uw conditie en spierkracht te verbeteren*; • te leren omgaan met inspanningsgrenzen; • uw levensstijl blijvend aan te passen.
Longemfyseem
* Dit maakt uw longen niet beter, maar uw algemene gezondheid wel, waardoor uw klachten kunnen afnemen.
Longen moeten heel elastisch zijn. Bij elke inademing moeten ze uitzetten en bij elke uitademing moeten ze inkrimpen. Daarom zijn de longen omgeven door een netwerk van elastische vezels.
Figuur 5
De longrevalidatie bestaat uit: • een intake met een aantal testen; • een trainingsprogramma (individueel of in groepsverband) om conditie en spierkracht te verbeteren, 2 tot 3 keer per week, 3 tot 6 maanden; • (als het nodig is) het aanleren van een goede ademhalingstechniek; • (als het nodig is) het goed leren ophoesten van slijm; • (als het nodig is) ontspanningsoefeningen.
Longemfyseem
Bij longemfyseem: • is de elasticiteit uit het steunweefsel van de longen verdwenen (in de volksmond zegt men dat ‘de rek’ uit de longen is); • zijn de wanden tussen de longblaasjes kapot. 3
Aanpassen van de levensstijl
Leefregels Aanpassen van de levensstijl houdt ook in dat u zich aan de volgende leefregels moet houden: • Als u zich inspant, kunt u het beter rustig aan doen dan (te) snel. We noemen dit ook wel: de arbeid verdelen. Dit geldt ook voor lichaamsbeweging: ‘veel’ bewegen is beter dan ‘zwaar’ bewegen; • Leg het accent op de uitademing. Als u goed uitademt, gaat het inademen vanzelf.; • Verricht ‘zware’ inspanningen op de uitademing; • Til geen zware dingen; • Vermijd persen. Dus: blijft steeds goed doorademen.
Oefeningen en slijm ophoesten, helpen onvoldoende als u uw levensstijl niet aanpast. Dat houdt in: • stoppen met roken!; • uw medicatie goed innemen; • minimaal tweemaal per week trainen,; • levenslang actief blijven na de revalidatie.
Stoppen met roken Rookt u? Dan is stoppen met roken van levensbelang! In het schema hieronder kunt u zien wat het effect is van stoppen met roken. U hebt er veel voordeel van als u stopt, zelfs als uw longen al aangetast zijn.
Figuur 6
Het effect van stoppen met roken
4
Na de longrevalidatie Na de longrevalidatie is het belangrijk dat u het behaalde resultaat behoudt. Dus: blijf bewegen! Denk bijvoorbeeld aan lopen, fietsen, krachttraining en/of in groepsverband aan sport en spel doen. Het is belangrijk om iets te kiezen dat u goed kunt volhouden. Wij kunnen u helpen een keuze te maken.
Blijf bewegen!
Nog vragen? Hebt u vragen? Bel ons dan gerust. U vindt het telefoonnummer in het grijze kader hiernaast.
5
St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00 E
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 Fysiotherapie 088 - 320 77 50
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern
6
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
FYS 85/08-’10
Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis
