Struikelen, het evenwicht verliezen, even duizelig ... een valpartij is zo gebeurd, maar de gevolgen zijn soms zeer ingrijpend waardoor de levenskwaliteit ernstig vermindert. Echter, een valpartij is te voorkomen. Alleen zijn het merendeel van de bewoners en diens familie zich hier onvoldoende van bewust. Wist u bijvoorbeeld dat door in beweging te blijven de kans op vallen minder groot is! Meer BEWEGEN is dan ook de centrale focus tijdens deze editie van de Week van de Valpreventie. Neem een kijkje in deze menukaart welke activiteiten en materialen geschikt zijn voor uw woonzorgcentrum en engageer u voor de 3e editie van de Week van Valpreventie. Maak er samen met ons werk van! Praktisch: Surf naar www.valpreventie.be en neem via het online ‘bestel en registreerformulier’ contact op met het Logo in uw buurt: -
Vink aan welke materialen en activiteiten uw woonzorgcentrum wenst te gebruiken/bestellen Onderteken de engagementsverklaring De materialen die digitaal ter beschikking zijn, kan u gratis downloaden via www.valpreventie.be. Voor de activiteiten/materialen die dienen ontleend te worden bij het Logo in uw buurt, zal een Logo-medewerker met u verder contact opnemen
De Week van de Valpreventie is een initiatief van het Expertisecentrum Val- en Fractuurpreventie Vlaanderen (EVV), het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) en het Lokaal Gezondheidsoverleg (Logo) in uw buurt. Meer info: www.valpreventie.be
2
Aanbod materialen Folders Affiches Uitnodiging Persartikels Banner ‘Week van de Valpreventie’ Filmpjes Placemat Valpreventie Praktijkrichtlijn
2 2 2 2 2 2 6 2
Aanbod activiteiten Specifieke oefeningen ‘Dans je leven lang!’ pakket Zitdans - Stoelaerobics Activiteitenkaarten voor actief ouder worden Stap je sterk Valpreventieparcours Elke trap telt Elke stap telt Knelpuntenwandeling in de buurt Gezondheidswandeling in de buurt Valquiz Veiligheidsbingo Check de eigen preventiemaatregelen en opvolging Vorming Valpreventie voor huisartsen, kinesitherapeuten, ergotherapeuten, verpleegkundigen en zorgkundigen
2 2 7 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
3
Affiches Zet valpreventie in de kijker met affiches. Ons aanbod: Affiche ‘Blijf actief, vermijd Vallen’ Affiche ‘Dans je leven lang!’ Affiche ‘Activiteitenpiramide’ (aankondiging eigen activiteiten) Praktisch: Download gratis de affiche via valpreventie.be Of bestel de gratis affiche(s) bij uw Logo, met vermelding van welke affiche en aantal via het online bestelformulier. De affiche 'Activiteitenpiramide’ is enkel digitaal ter beschikking Tip: Hang de affiche op een duidelijk zichtbare plaats om alle deelnemers en bezoekers bewust te maken van het belang van val- en fractuur preventie. Bovendien zet u zo het engagement van uw organisatie in de verf. Al dan niet te gebruiken in combinatie met de banner ‘Week van de Valpreventie’
Folder Verspreid informatie aan ouderen via volgende folder: Folder ‘Valpreventie in woonzorgcentra: wat u zelf kan doen!’: In deze folder worden een aantal zeer concrete tips weergegeven,, waarmee de bewoner van een woonzorgcentrum rekening kan houden om een valpartij en de vaak ernstige gevolgen daarvan te voorkomen Praktisch: Download de folder gratis via valpreventie.be Of bestel gratis folders bij uw Logo met vermelding van het gewenste aantal via het online bestelformulier Tips: Ideaal als herinnering voor de deelnemers aan een activiteit rond valpreventie Interessant voor familie en vrienden van de oudere, ook zij kunnen de boodschap versterken Leg de folders op een duidelijk zichtbare plaats of maak een infostandje rond val- en fractuur preventie zodat iedereen op de hoogte is van uw engagement en van de waardevolle tips
4
Persartikels Plaats een artikel rond val- en fractuurpreventie in de nieuwsbrief of website van uw organisatie, of in een lokaal tijdschrift of infoblad. Voorbeeldartikels: Persartikel ‘Oproepbrief Week van de Valpreventie’: Dit artikel kan gebruikt worden voor de aankondiging van de Week van de Valpreventie Persartikel ‘Week van de Valpreventie’: Dit artikel biedt meer uitgebreide informatie rond de Week van de Valpreventie en kan gebruikt worden om de doelgroep hieromtrent te informeren en eigen initiatieven aan te kondigen Persartikel ‘Valpreventie’, gericht naar ouderen in het woonzorgcentum: Dit artikel richt zich naar de oudere zelf en bespreekt de risicofactoren van vallen en het belang van val- en fractuurpreventie; verder biedt het een aantal concrete tips waar de oudere zelf werk kan van maken om zo vallen te voorkomen Persartikel ‘Valpreventie’, gericht naar hulpverleners in het woonzorgcentrum: Dit persartikel is gebaseerd op de praktijkrichtlijn ‘Valpreventie in Woonzorgcentra: Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen’; het is gericht naar de hulpverleners werkzaam in woonzorgcentra en bespreekt de risicofactoren van vallen en het belang van val- en fractuurpreventie; daarnaast worden er een aantal adviezen omschreven om valincidenten bij ouderen in woonzorgcentra te voorkomen Praktisch: Download gratis het gewenste persartikel via valpreventie.be Tips: Verwijs bij het artikel ook naar uw woonzorgcentrum en deelname aan de Week van de Valpreventie Koppel eventueel ook een kruiswoordraadsel of een rebus aan het artikel; u vindt deze Insert List Here bij de valquiz
• List your services and products here.
Uitnodiging
• List your services and products here.
Nodig zoveel mogelijk bewoners uit om deel te nemen• List aan your de activiteiten dieproducts door uwhere. services and woonzorgcentrum tijdens de Week van de Valpreventie worden georganiseerd. Praktisch:
• List your services and products here.
Download gratis een voorbeelduitnodiging via valpreventie.be
• List your services and products here. • List your services and products here. • List your services and products here.
5
Filmpjes Breng valpreventie in beeld met filmpjes. Ons aanbod: k Janine J i Bi h h 'Dans je leven lang!' promotiefilmpje: Bekijk hoe ook Bischops haar schouders onder de Week van de Valpreventie zet! ‘Dans je leven lang!’ – instructiefiefilmpje: Filip D’Haeze demonstreert stap voor stap de ‘Dans je leven lang!’ danspasjes. Ideale dans om aan te leren tijdens uw dansevent! Kortfilm ‘Erkenning van de valproblematiek’ laat Paula Semer, voormalig televisiepresentatrice, aan het woord over haar ervaringen met valpartijen en wat zij er aan doet om ze te voorkomen Ludieke filmpjes ‘De pijnlijke zaak’ brengen typische valscenario’s in kaart; in drie filmpjes komt een reporter thuis bij een oudere die net is gevallen, en hij zoekt uit wat er is misgegaan; per filmpje wordt de focus gelegd op 1 risicofactor; daarnaast is er ook een 4de compilatiefilmpje beschikbaar Praktisch: Download gratis het gewenste filmpje via valpreventie.be Wens je het filmpje in hoge resolutie versie? Contacteer uw Logo via het online bestelformulier Tips: Speel deze kortfilm af op een centrale plaats of gekoppeld aan een georganiseerde activiteit uit het aanbod Gebruik dit filmpje als opwarmer of afsluiter bij een activiteit rond valpreventie Neem ook eens een kijkje op onze facebookpagina, waarop links worden geplaatst naar filmpjes, foto’s enz. uit heel Vlaanderen
Banner ‘Week van de Valpreventie’ Om val- en fractuurpreventie in de kijker te zetten, kan u gebruik maken van de banner ‘Week van de Valpreventie’. De duidelijk zichtbare roll-up toont dat u investeert in het vermijden van valpartijen. Ons aanbod: Banner 'Blijf actief, vermijd vallen' Banner 'Dans je leven lang' Praktisch: Gratis uitleenbaar bij uw Logo na reservatie via het online bestelformulier (opgelet: beperkte oplage!) Download de banner op valpreventie.be Tips: Plaats deze banner op een duidelijk zichtbare plaats of stel hem op bij een activiteit hett ti it it iin h kader van de Week van de Valpreventie Affiches zijn een goed alternatief voor deze banner
6
Placemat valpreventie Zet valpreventie in de kijker door gebruik te maken van de placemat 'Valpreventie voor woonzorgcentra'. Praktisch: Download gratis de placemat op valpreventie.be Of bestel gratis de placemat(s) bij uw Logo, met vermelding van het gewenste aantal via het online bestelformulier Tip: Je kan ook gebruik maken van de affiche met activiteitenpiramide, ter aankondiging van eigen activiteiten binnen het woonzorgcentrum.
Praktijkrichtlijn ‘Valpreventie in Woonzorgcentra: Praktijkrichtlijn Vlaanderen’ is gebaseerd op de best beschikbare wetenschappelijke evidentie en op de (klinische en wetenschappelijke) expertise van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen. Het is een leidraad die kan helpen om in de dagelijkse praktijk valincidenten in woonzorgcentra te detecteren, te evalueren en te behandelen, om zo nieuwe valincidenten en de mogelijk ernstige gevolgen te voorkomen. Praktisch: Download de praktijkrichtlijn gratis via valpreventie.be De praktijkrichtlijn is ook verkrijgbaar in boekvorm bij uitgeverij ACCO en kost €24,00 Tips: Organiseer een vorming over de praktijkrichtlijn voor uw personeel Integreer de Praktijkrichtlijn voor Woonzorgcentra in Vlaanderen in het beleidskader van uw woonzorgcentrum De praktijkrichtlijn bevat een handig overzichtsschema en werkfiche op basis waarvan de aanpak van valincidenten binnen het woonzorgcentrum kan geëvalueerd worden
7
‘Dans je leven lang!’ pakket ‘Dans je leven lang!’ betreft een Vlaamse campagne om zoveel mogelijk ouderen in beweging te krijgen. De chachacha of de jive. Een ballroomdans of een polonaise. Het maakt niet uit. Zolang alle ouderen uit het woonzorgcentrum maar komen dansen, net als vroeger. Al zittend, al staand, alleen, in groep, ... ieder in functie van de eigen mogelijkheden. Want dansen is bewegen. Maar dan veel leuker! Organiseer dus zelf een leuk dansfeest in het eigen woonzorgcentrum voor de bewoners en hun familie! Zo kunnen we hen samen in beweging houden. Want ouderen fit en actief houden, daar draait het uiteindelijk om! Praktisch: Ontleen het ‘dans je leven lang!’ pakket gratis bij uw Logo na reservatie (met vermelding van gewenste datum) via het online bestelformulier (opgelet: beperkte oplage!) Download het stappenplan op valpreventie.be Tips: Promoot tijdens het dansfeest ook meteen uw eigen activiteiten Deel op het dansfeest zelf aan alle deelnemers folders uit met praktische tips voor het voorkomen van een val Koppel andere activiteiten aan het dansfeest, zoals een veiligheidsbingo, het spel ‘Huisje Weltevree’ of nodig een spreker uit rond valpreventie
Specifieke oefeningen Bewegen is één van de belangrijkste factoren omvallen te voorkomen. Bewoners zo lang mogelijk fit en actief houden, is dan ook de boodschap! Naast de dagelijkse activiteiten, is het eveneens belangrijk hen 2 à 3 maal per week gedurende minstens 30 minuten specifieke oefeningen te laten uitvoeren die hun lenigheid en uithouding vergroten, hun evenwicht verbeteren en hun spieren versterken. Praktisch: Download de verschillende soorten oefeningen op valpreventie.be Tips:
Bepaal een mix van van specifieke oefeningen (warming up, kracht, lenigheid, evenwicht, cooling down) en bouw geleidelijk op in functie van de individuele mogelijkheden van de bewoners Deze oefeningen leveren pas gezondheidswinst op wanneer ze 2 à 3 maal per week gedurende minstens 30 minuten gedurende meerdere weken worden toegepast; plan deze activiteit dus op regelmatige basis in De oefeningen dienen onder begeleiding van een zorgverlener uit het woonzorgcentrum te worden uitgeoefend
8
Activiteitenkaarten voor actief ouder worden De kinesitherapeut of ergotherapeut begeleidt een groep ouderen met bewegingsoefeningen die werken op spierversteviging, lenigheid, uithouding en evenwicht. Zo worden ouderen getraind op de lichamelijke factoren die zorgen dat het risico op vallen vermindert. De lessen duren een uurtje en de locatie wordt bepaald door de organisatie. Voor het samenstellen van een sessie groepsgymnastiek kunnen de ‘Activiteitenkaarten voor Actief Ouder Worden’ worden gebruikt, opgesteld door de Thematic Network in Adapted Physical Activity (Thenapa) in samenwerking met de KU Leuven. Praktisch: Download gratis de 'Activiteitenkaarten voor Actief Ouder Worden' Of ontleen een papieren versie van de 'Activiteitenkaarten voor Actief Ouder Worden' bij uw Logo via het online bestelformulier (opgelet: beperkte oplage!) Tip: Wordt groepsgymnastiek al georganiseerd als vaste activiteit binnen uw woonzorgcentrum? Kader deze activiteit dan binnen een breder aanbod rond valpreventie en koppel de activiteit aan een vorming, folders of affiches
Zitdans - Stoelaerobics Zitdans: De vernieuwde handleiding omvat een aanbod van 17 eenvoudige zit- en combidansen, met en zonder materiaal, in kring en op stimulerende muziek. Zeer geschikt voor een ouder publiek. Genieten in de beweging is steeds het leidmotief.
Stoelaerobics: Bewegen op en rond stoelen is niet enkel geschikt voor ouderen! Deze handleiding is bedoeld voor personen die (willen) bewegingsles geven aan ouderen en bevat, naast een 300-tal oefeningen die op muziek worden uitgevoerd op en rond de stoel, ook drie uitgewerkte typelessen met en zonder materiaal. Praktisch: Bestel de handleiding ‘zitdans’ aan €8. Organisaties die de handleiding 'zitdans' sinds vorig jaar reeds in hun bezit hebben, kunnen de aanvullende handleiding zitdans bestellen aan €5 via
[email protected] Bestel de handleiding ‘stoelaerobics’ aan €8 via
[email protected] Tips:
Op aanvraag kan een train de trainer aangeboden worden voor kinesitherapeuten, ergotherapeuten, animatoren en verpleegkundigen m.b.t. stoelaerobics en zitdans, aan groepen van 10 tot 30 personen; Beschikken over een ruime (sport)zaal is wenselijk; prijs per uur vorming: €70 euro + 0,40 euro/km verplaatsingskosten; Inbegrepen: FROS-lesgever, gebruik materiaal, praktijk en theorie. Niet inbegrepen: syllabus; contact via
[email protected] Meer inspiratie over sportprojecten voor ouderen vindt u op de website van de Federatie voor Recreatie en Omnisport (FROS)
9
Valpreventieparcours Het valpreventieparcours is een ludieke actie om valrisico’s te bespreken en de gevolgen van onveilig gedrag aan den lijve te ondervinden. Twee groepen van personeel/mantelzorgers leggen het parcours af. De deelnemers ervaren hoe het is om in een onveilige situatie terecht te komen door een slecht gangpatroon, in het donker op zoek te gaan naar het toilet, slecht te zien of last te hebben van een lage bloeddruk. De risicofactoren van vallen worden zo op een speelse manier doorlopen. Praktisch: Reserveer en ontleen het valpreventieparcours gratis bij uw Logo via het online bestelformulier (opgelet: beperkte oplage!) Raadpleeg gratis de handleiding en andere materialen via valpreventie.be Tips: Laat de bewoners van het woonzorgcentrum meekijken en leg het verband met hun eigen gedrag. Het parcours is NIET geschikt voor uitvoering door bewoners omwille van het valrisico. Geef eventueel de folder ‘Valpreventie in Woonzorgcentra: wat u zelf kan doen!’ mee
Stap je sterk Stap je Sterk! Op weg met uw wandelcoach en uw stappenteller! U beweegt graag? U wil iets aan uw conditie doen maar competitieve sport is niet meer zo je ding? Dan is een initiatief als 'Stap je Sterk' de ideale oplossing! Tien weken lang gaan we tijdens een groepswandeling stappen met onze stappenteller onder begeleiding van een ervaren wandelcoach. De andere dagen gaat u zelfstandig met de stappenteller op pad. Praktisch: Voor een deelnameprijs van €10 voor niet-leden en €5 voor leden van S-Sport kunt u gedurende 10 weken gebruik maken van een Omron Walking Style One stappenteller, een extra bevestigingslintje en een persoonlijk stappenschema. U wordt gedurende 10 weken begeleid door een ervaren wandelcoach en daarnaast bent u ook verzekerd tijdens de wandelingen. Na die 10 weken krijgt u de mogelijkheid het pakket (stappenteller, lintje en Stap-Agenda) aan te kopen voor de prijs van €20. U zou graag meewandelen? Neem dan zeker even een kijkje op www.s-sport.be of contacteer S-sport via 02/515 04 76 of
[email protected]
10
Elke stap telt Via dit project van OKRA-SPORT gaan 55-plussers samen stappen. Zowel de ‘niet actieve ouderen/instappers’, de ‘minder actieve ouderen’ als de ‘sportieve ouderen’ doen mee. De ingrediënten van dit project zijn: een wandeltest bij het begin, twaalf niveaus, tien weken stappen, 21 opbouwplannen en een stappenteller. Praktisch: Meer informatie vindt u op www.okrasport.be Voor deelname of verder vragen: contacteer Ingrid Peeters van OKRA-SPORT via
[email protected] of 02/246 44 36
Elke trap telt Wie weinig beweegt, kan mits een kleine inspanning een stuk gezondheid terug winnen, dankzij ‘Elke trap telt’. Door tien weken lang, samen vrienden en kennissen, te fietsen op uw eigen niveau. Aan de hand van een eenvoudige vragenlijst bepalen uw begeleiders welk opbouwplan voor u het meest geschikt is. Dit opbouwplan, uitgewerkt door de KU Leuven, geeft aan hoeveel minuten of kilometers er moeten gefietst worden. De ene start dus op niveau één, een andere op niveau vier of vijf. Starten kan vanuit acht niveaus (drie programma’s voor de hometrainer en vijf voor de weg). Alle deelnemers krijgen op die manier een persoonlijk doel. Zo kan iedere 55-plusser deelnemen, of die nu sportief is of aan de zetel gekluisterd. Praktisch: Meer informatie vindt u op www.okrasport.be Voor deelname of verder vragen: contacteer Ingrid Peeters van OKRA-SPORT via
[email protected] of 02 246 44 36
11
Gezondheidswandeling in de buurt Bij de gezondheidswandelingen wordt minstens 1 keer per week gedurende een half uur in groep gewandeld. De deelnemers wandelen een kwartiertje heen en een kwartiertje terug aan een (redelijk) tempo maar met nog voldoende adem om onderweg een babbeltje te doen. Het belangrijkste is het aangepaste tempo van de deelnemer en niet de 'afstand' die wordt afgelegd. Deze gezondheidswandeling is een groepsgebonden actie, die gratis is en open staat voor alle 55-plussers. Praktisch: Raadpleeg gratis de handleiding en andere documenten via valpreventie.be Voor verdere vragen neem contact op met uw Logo via het online bestelformulier Tips: Deze activiteit levert pas gezondheidswinst op wanneer ze minimum wekelijks en gedurende meerdere weken wordt toegepast; plan deze activiteit dus op regelmatige basis en op lange termijn in Maak gebruik van een 10-beurtenkaart en geef de deelnemers bij een volle kaart een beloning Na afloop van de gezondheidswandeling kan u een kopje koffie of warme thee aanbieden, om zo het sociaal contact en de motivatie te versterken
Knelpuntenwandeling in de buurt Controleer de directe omgeving van het woonzorgcentrum en de binnenruimtes naar toegankelijkheid en ‘valkuilen’. Samen met een (groep) vrijwilliger(s), intermediairen en ouderen worden de knelpunten opgespoord via een knelpuntenwandeling: losse tegels, gladde hellingen, te hoge opstapjes, oversteekplaatsen, enzovoort. De verschillende knelpunten worden per route geïnventariseerd en worden afgegeven aan de hiervoor verantwoordelijke personen voor opvolging. Praktisch: Download gratis de handleiding en knelpuntenfiche via valpreventie.be Voor verdere vragen neem contact op met uw Logo via het online bestelformulier Tips: Na afloop van de knelpuntenwandeling kan u een kopje koffie of warme thee aanbieden, zo wordt het sociaal contact en de motivatie aangewakkerd Zorg ervoor dat de bewoners met de verschillende hulpmiddelen (rolwagen, rollator, krukken, …) betrokken worden bij de wandeling
12
Valquiz Tijdens de valquiz komen de belangrijkste risicofactoren aan bod die een val kunnen veroorzaken. De quiz bestaat uit een ‘vul aan’-ronde en een juist/fout-ronde. Na elke ronde worden de juiste antwoorden toegelicht en besproken. Tussen de vragen door is er ook een geheugenspel en een woordzoeker voorzien. Praktisch: Raadpleeg gratis de handleiding, de spreektekst voor de quizmaster, het antwoordformulier, het scoreblad en de PowerPointpresentatie met de vragen via valpreventie.be Voor verdere vragen neem contact op met uw Logo via het online bestelformulier Tips: Koppel deze activiteit aan een gezellige koffienamiddag en maak valpreventie bespreekbaar op een originele en interactieve manier Geef eventueel de folder ‘Valpreventie in Woonzorgcentra: wat u zelf kan doen!’ mee Gebruik de vragen van de valquiz onder de vorm van een bingo-spel, zie ook ‘Veiligheidsbingo’.
Veiligheidsbingo Veiligheidsbingo kan gebruikt worden als variant van de valquiz en is gebaseerd op het originele bingospel, waarbij vragen over valpreventie (zie valquiz) worden geïntegreerd in het spelverloop. Het spel duurt anderhalf uur en kan gespeeld worden met 2 tot 12 spelers. Praktisch: Raadpleeg gratis de handleiding en bijhorende materialen via valpreventie.be Voor verdere vragen neem contact op met uw Logo via het online bestelformulier Tips:
Koppel deze activiteit aan een gezellige koffienamiddag en maak valpreventie bespreekbaar op een originele en interactieve manier Deel eventueel prijzen uit die stimulerend zijn om de deelnemers actief te laten deelnemen en bewegen Geef eventueel de folder ‘Valpreventie in Woonzorgcentra: wat u zelf kan doen!’ mee
13
Vorming Valpreventie voor huisartsen, kinesitherapeuten, ergotherapeuten, verpleegkundigen en zorgkundigen Deze vorming wordt gegeven door de referentiepersonen Valpreventie, opgeleid vanuit het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen. De vorming is gebaseerd op “Valpreventie in Woonzorgcentra: Praktijkrichtlijn Vlaanderen”, en richt zich mono- of multidisciplinair op huisartsen, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, verpleegkundigen en zorgkundigen werkzaam in een woonzorgcentrum. Praktisch: Uw organisatie kan een vorming aanvragen bij de desbetreffende referentiepersoon uit de eigen regio. De vergoeding voor de referentiepersoon bedraagt €100/uur (exclusief vervoerskosten: € 0,30/km). De duur van de opleiding bedraagt gemiddeld 2 uur. Meer info over de werking van de referentiepersonen vindt u op valpreventie.be Uiterste reservatiedatum: 15 maart 2014 Tips: Koppel deze vorming aan een andere activiteit rond valpreventie voor een breder kader rond valpreventie Geef eventueel de folder ‘Valpreventie in Woonzorgcentra: wat u zelf kan doen!’ mee
Check de eigen preventiemaatregelen en opvolging Door gebruik te maken van de ‘Werkfiche voor woonzorgcentra in Vlaanderen’ kunnen de aanwezige valpreventiemaatregelen in het woonzorgcentrum geëvalueerd worden. Meer specifiek worden de valpreventiemaatregelen op voorzieningsniveau, de individuele valpreventiemaatregelen, de individuele fractuurpreventiemaatregelen en de follow-up onder de loep genomen. Praktisch: Download gratis de werkfiche m.b.t. de praktijkrichtijn 'Valpreventie in woonzorgcentra: nieuwe praktijkrichtlijn voor Vlaanderen' via valpreventie.be Tip: Koppel het gebruik van de werkfiche en jouw kennis daaromtrent terug aan het team en familie van de bewoners van het woonzorgcentrum
