FloraHolland zet Klantenplatform op

Magazine

Kracht van de keten Digitaal verkopen nu en straks IN ACTIE Aanvoerafspraken, hoe werkt dat? #passionforflowers Gek van chrysanten

FloraHolland zet Klantenplatform op Nummer 2 • 14 maart 2015

Inhoud

En verder

1

Snijhyacinten zijn voorjaarsbloeiers bij uitstek. De familie Van Abswoude uit Rijnsburg teelt ze jaarrond, maar het voorjaar blijft toch het hoofdseizoen.

4

Samen coöperatief. De programma’s van FloraHolland komen in uitvoering. Hoe is de stand van zaken?

3. De kwestie Een waarschuwings-sms bij klokstoringen. Is daar behoefte aan? 6. Samen coöperatief Over jonge ondernemers en over een studiereis. Certi wil een eerlijke prijs bieden. 8. Verdienstelijk Alles over de FloraHolland Seasonal Trade Fair in Naaldwijk. World Floriculture Map. Rabobank en FloraHolland brengen de internationale handelsstromen in kaart. 13. Soci@@l Wat valt er op social media over FloraHolland te lezen? 14. Kruisbestuiving Op zoek naar nieuwe consumenten. 16. In actie Samen afspraken maken voor een regelmatige aanvoer op de klokken van de exportlocaties 20. Kracht van de keten Meer handel via PlantConnect.nl. En wat gaat er daarna gebeuren?

24

Op de grens. Onlangs verscheen het eindrapport van het DaVinci onderzoek. Wetenschappers en bedrijven dachten ketenbreed na over een logistiek, die past bij de sierteelt van nu en morgen. FloraHolland Magazine sprak erover met projectleider Jack van der Vorst, met VGB-voorzitter Herman de Boon en met financieel directeur Rens Buchwaldt.

30

26. Waarover praten wij? FloraHolland gaat excessen in de klokaanvoer tegen. Werkt dat? 28. Bloemenbureau Holland Bloemenbureau Holland kijkt terug op de Valentijnsactiviteiten.

QR-codes in FloraHolland Magazine In de toekomst zult u vaker QR-codes aantreffen in Magazine. Deze kunnen verwijzen naar discussies op de Community, naar filmpjes op YouTube of naar specifiek nieuws op www.floraholland.com. Hoe werkt het? Heeft uw smartphone nog geen QR-reader, dan kunt u deze downloaden via uw app store. Komt u in Magazine een QR-code tegen, zet dan uw QR-reader aan en richt de camera op de code. Uw telefoon brengt u vervolgens automatisch naar de juiste website.

#passionforflowers. Voor Leo Middelburg zijn chrysanten helemaal niet alledaags. Hij heeft er een levenslange passie voor.

Colofon FloraHolland Magazine, het relatiemagazine van FloraHolland, verschijnt acht keer per jaar en is ook te lezen op www.floraholland.com. Redactieadres FloraHolland Magazine, Postbus 220, 2670 AE Naaldwijk, T 0174 – 633040, E-mail [email protected]. www.twitter.com/floraholland, www.facebook.com/floraholland. FloraHolland Magazine wordt gemaakt door Katja Bouwmeester, Nancy Bierman, Piet Kralt, Willem Goedendorp, Van Deventer bv, Fotostudio G.J. Vlekke, Nils van Houts, Wim Zandbergen en anderen. Voor informatie over of wijzigingen in de toezending van dit blad kunt u 0174 – 633666 bellen of e-mailen naar [email protected]. Adverteren in FloraHolland Magazine? Bel Martijn Haas van SierteeltNet/GroenteNet, T 06 – 3476 7068. Het drukproces van dit blad voldoet aan de strengste eisen op het gebied van milieu en gezondheid. Dit tijdschrift wordt gedrukt op FSC-gecertificeerd papier. De folie voor de verpakking van FloraHolland Magazine bestaat uit de grondstoffen polyethyleen c.q. polypropyleen.

2 FloraHolland Magazine • 31 januari 2015

De kwestie Inhoud

Léon Haasbroek, teammanager Operatie Veilen

Abonneer u op de SMS-dienst Verstoringsmelding Veilproces via myfloraholland.com.

Arie Messemaker, inkoopcoördinator Van der Plas Groep

Goede en tijdige communicatie essentieel bij klokstoringen Niemand zit er op te wachten, maar in het veilproces zijn klokstoringen onvermijdelijk. Techniek kan nu eenmaal kapot. Doet zich een klokstoring voor, dan is het voor klanten en aanvoerders belangrijk te weten hoe lang die duurt. Hoe doet FloraHolland dat en wat vindt de gebruiker daarvan?

Léon Haasboek:

“Elke storing is er een te veel, maar de drie exportlocaties kenden in 2014 minder dan vijftien klokstoringen van langer dan dertig minuten en nauwelijks meer kortere storingen. We beseffen het belang van communicatie rondom storingen. Zodra er iets misgaat, proberen wij vast te stellen hoe snel we dat kunnen oplossen. Als we binnen enkele minuten de oplostijd nog niet kennen, melden we dat aan klanten en aanvoerders. Dat gebeurt op het KOA-scherm, in de lichtkrant in alle afmijnzalen en in het Nederlands, Engels en Duits via de gratis SMS-dienst Verstoringsmelding Veilproces. We melden het ook aan aanvoerders, omdat Klantenservice regelmatig vragen krijgt van aanvoerders die willen weten waarom bepaalde producten zo laat worden geveild. Weet de kweker dat er een storing was, dan hoeft hij niet te bellen. Inmiddels zijn er 350 gebruikers van deze sms-dienst. Overigens kent Logistiek een vergelijkbare sms-dienst die over de doorlooptijden van het logistieke proces informeert. Veel kopers zitten niet meer fysiek op een tribune. Daarom rekenen we als een klokstoring is verholpen met een doorlooptijd van vijf à tien minuten voor de herstart. Zo “mobiliseren” we de volledige koopkracht zodra een klok weer draait.”

Arie Messemaker:

“Met enkele collega’s van grotere exportbedrijven zit ik in een overleggroep met veilingmensen. Zo houden we de lijnen kort rondom klokzaken. Dat heeft echt resultaat. Dat het plaatnummer niet meer zichtbaar zou zijn in de klok was al langer een wens. Nu komt het er echt van. Klokstoringen komen gelukkig niet vaak voor, maar ze zijn altijd vervelend. Bij ons kunnen alleen producten die voor 11.00 uur fysiek aanwezig zijn en zijn gefotografeerd nog diezelfde dag mee in de webshop. Wij kopen inmiddels veertig procent van ons aanbod direct in. Dan weet je wanneer je het product in de box hebt. Bij ons gebruikt een planteninkoper de SMS-dienst Verstoringsmelding Veilproces en ikzelf ook. Aanvankelijk kwamen berichten nog te laat binnen. Nu werkt dat beter. Via de storingsberichten op de KOA-schermen kunnen onze inkopers elkaar informeren. Bij een langdurige klokstoring op een locatie verplaatsen we de inkoop naar elders. Des te beter als je dan snel weet dat de storing is verholpen. In mijn contacten met veilingmensen kan ik het gemakkelijk melden als dingen niet goed lopen. Doorgaans wordt er dan goed gereageerd. Je krijgt nu iemand aan de lijn die zaken oplost en ze niet alleen noteert.”

FloraHolland Magazine • 31 januari 2015 3

Samen coöperatief

Minder projecten door focus op FloraHolland 2020 In het kader van FloraHolland 2020 verlegt FloraHolland haar activiteiten. Als gevolg daarvan is en wordt een groot aantal projecten en activiteiten stopgezet.

telersvereniging Decorum af. Decorum wil het rendement van haar leden verbeteren door het ontwikkelen van merken richting handel en consument. Aangezien FloraHolland vooral marktplaats wil zijn, laat zij dergelijke activiteiten voortaan over aan de marktpartijen. Waar zinvol blijven FloraHolland en Decorum wel samenwerken. FloraHolland stoot eveneens het aandeel in Frederique’s Choice af. Dat was destijds genomen om kennis over dit segment in de webverkoop te verwerven. Die kennis is inmiddels goeddeels verworven, waardoor de noodzaak voor directe betrokkenheid minder is. Een actieve rol van FloraHolland binnen Frederique’s Choice past niet binnen FloraHolland 2020.

Flower Chain Services afgestoten FloraHolland is niet meer actief in Flower Chain Services. Dit bedrijf verleende logistieke diensten aan retailers. Deze activiteiten zijn volledig overgedragen aan het bedrijf Hortichain BV, dat vooral actief is op het gebied van de bewaring, koeling en verwerking van bloemen en planten ten behoeve van de retail. FloraHolland wil betere marges creëren voor leden en hun klanten en eraan bijdragen dat méér consumenten méér gaan uitgeven aan bloemen en planten. FloraHolland positioneert zich als een open marktplaats, waar aanbieders van bloemen en planten en hun zakelijke klanten elkaar ontmoeten en waar volop keteninformatie voorhanden is. Dat uitgangspunt veronderstelt respect voor ieders positie in de keten. Daarom laat FloraHolland activiteiten na het koopmoment zoveel mogelijk aan de markt over. FloraHolland wil wel, samen met de handel, tot marktvergroting komen. De consument goed leren kennen om hem te kunnen verleiden, daar gaat het om. De afgelopen tijd is bekeken welke activiteiten en projecten bijdragen aan de in

FloraHolland 2020 gestelde doelen en ambities en aan de continuïteit van de coöperatie. Dat heeft tot enkele maatregelen geleid.

Actieve acquisitie bij retailers stopt De actieve acquisitie bij retailers is gestopt. De afdeling Retail Services doet alleen nog projecten bij retailers op verzoek van en in samenwerking met klanten van de marktplaats, de leveranciers van de betrokken retailers. FloraHolland wil daarbij graag een verbindende rol spelen tussen leden, hun klanten en de eindklanten, teneinde tot meer consumentenverkopen te komen.

Aandeel in marktpartijen afgestoten FloraHolland stoot haar aandeel in de

Minder projecten Ongeveer de helft van de lopende projecten is gestopt of tijdelijk stilgelegd. Projecten worden eventueel weer opgepakt als het daaronder liggende strategische thema volledig is uitgewerkt.

Het Nieuwe Veilen Het kopersplaatnummer wordt niet meer weergegeven in het klokfront. Dat was al langer een wens van groepen leden en klanten. Veel gebruikers van de klok zien iets minder transparantie in de klokverkoop als positief voor een stabiele prijsvorming. Juist dat is een grote ambitie van het Nieuwe Veilen binnen FloraHolland 2020. Volgende stappen worden met leden en klanten voorbereid.

Flowering the World Together, Planting 4 FloraHolland Magazine • 14 maart 2015

Samen coöperatief

FloraHolland zet Klantenplatform op Klanten actief betrekken bij het maken van plannen. Zorgen voor verbinding tussen aanbieders en hun klanten om betere marges voor hen te realiseren. Daartoe zet FloraHolland een klantenplatform op als onderdeel van de strategie FloraHolland 2020. Uit FloraHolland 2020 vloeien strategisch/tactische plannen en programma’s voort, die voor de hele keten van belang zijn. De coöperatie overlegt daarover met leden-aanvoerders in de Adviesraden Bloemen en Planten. Voor klanten brengt het Klantenplatform, dat een adviserende functie krijgt, een vergelijkbare overlegstructuur. Klanten bespreken in dit platform vier keer per jaar, met directie en management van FloraHolland, in vertrouwen en in een open informatie-uitwisseling, relevante strategisch/tactische punten. Zo draagt het Klantenplatform eraan bij dat het beleid van FloraHolland het gehele ketenbelang dient, inclusief het klantbelang. Voor uitvoerende zaken op de locaties blijft er overleg met de inkoperscommissies en dergelijke. Algemeen directeur Lucas Vos wordt voorzitter van het Klantenplatform en krijgt twee secretarissen, een vanuit de VGB en een vanuit FloraHolland. Gedrieën bepalen zij de agenda. In het platform komen verder ongeveer twintig klanten,

eigenaren of directeuren van bedrijven uit alle handelssegmenten. Zij worden door FloraHolland benoemd, maar kunnen ook door leden van het platform en door FloraHolland worden voorgedragen.

Reacties Concernmanager Commercie Servaas van der Ven ziet het opzetten van het Klantenplatform als pure winst. “Een formeel beraad, waarin we informatie uit de markt kunnen uitwisselen en echte afspraken kunnen maken over alle strategisch/tactische zaken.” “Er staat rondom FloraHolland 2020 veel op stapel”, zegt Lucas Vos. “We hebben elkaar in de keten nodig om tot goede besluiten en goed beleid te komen. Het Klantenplatform is de plek om op strategisch/tactisch vlak echt zaken te doen met klanten. Ik merk dat veel klanten positief zijn over onze visie en ambities in FloraHolland 2020. Wij willen in verbinding met hen werken aan uitvoering van onze plannen, zodat het echte ketenplannen worden.”

Regiobijeenkomsten U komt toch ook? Vanaf begin april organiseert FloraHolland voor haar leden regiobijeenkomsten in binnen en buitenland. Tijdens deze voorjaars bijeenkomsten praten wij u graag bij over onder andere de resultaten van 2014, de evaluatie van de bestuurlijke structuur, het functioneren van de Adviesraden en de voortgang van de visie FloraHolland 2020. Bijzondere aandacht is er voor het FloraHolland 2020 programma ‘het Nieuwe Veilen’. U krijgt volop de gelegenheid om uw ideeën en wensen te uiten.

Programma en locaties regiobijeenkomsten voorjaar 2015

Woensdag 8 april Zuid-Hollandse Eilanden en Zeeland

Hotel Carlton Oasis, Curieweg 1, Spijkenisse

Woensdag 8 april Westland-Oost

FloraHolland Naaldwijk, Fleurcenter, presentatieruimte 6.16

Donderdag 9 april Rijn- en Veenstreek

Parola Langeraar, Langeraarseweg 37, Langeraar

Dinsdag 14 april Noord-Holland

Café Bleeker, Middenweg 550, Heerhugowaard

Dinsdag 14 april Duin- en Bollenstreek

FloraHolland Rijnsburg, Ontvangstruimte

Donderdag 16 april Westland-Noord/-West

FloraHolland Naaldwijk, Fleurcenter, presentatieruimte 6.16

Donderdag 16 april Oost-Nederland

Zalencentrum de Valom, Karstraat 2, Huissen

Maandag 20 april Vlaanderen

Breughel, Beerveldsebaan 32, Lochristi (B)

Dinsdag 21 april Oost-Brabant en Limburg

De Turfhoeve, Middenpeelweg 1, Sevenum

Dinsdag 21 april Oostland

Dekker Zoetermeer, Scheglaan 12, Zoetermeer

Woensdag 22 april West- en Midden-Brabant

Dorpshuis den Ham, Burgemeester Hobolaan 1b, Zuilichem

Donderdag 23 april Duitsland

Straelener Hof, Annastrasse 68, D47638 Straelen

Dinsdag 28 april Noord-Nederland

FloraHolland Eelde, Vergaderzaal Iris

Woensdag 29 april Aalsmeer/Flevoland

FloraHolland Aalsmeer, Personeelsrestaurant

Woensdag 6 mei Kenia

Simba Lodge Naivasha

Donderdag 7 mei Ethiopië

FloraHolland local office, Mesqel Flower Road, Addis Ababa

Donderdag 21 mei Israël

Mosav Givat Chen

Alle bijeenkomsten beginnen om 16.00 uur. Het begintijdstip van de bijeenkomsten in Kenia, Ethiopië en Israël wordt nog nader bepaald.

Seeds of Opportunity for our Members FloraHolland Magazine • 14 maart 2015 5

Samen coöperatief

Jong én trots op de chrysant Jonge ondernemende chrysantenkwekers treden graag in de voetsporen van hun vaders, maar willen we een paar dingen anders doen. Meer werk uitbesteden, beter verwerken, kijken naar schaalvergroting, werken met minder stress en meer genieten. Tekst: Nancy Bierman

Trots op ….Powerpoint met ‘post-its’ met daarop de opmerkingen van deze chrysantenkwekers

Leden een platform bieden

Jonge chrysantenkwekers werken graag samen met andere productgroepen

Dat waren opmerkelijke uitkomsten van de chrysanten jongerenbijeenkomst van afgelopen najaar. Achttien jonge chrysantenondernemers keken rond bij chrysantenkweker Dirk-Jan Breugem. Daarna spraken zij met Mariëlle Ammerlaan (commissaris FloraHolland), Dirk-Jan Breugem (lid FPC Chrysant), Floris Olthof en Maarten Aukema (beide FloraHolland). Uiteraard over het chrysantenvak in relatie tot de strategie FloraHolland 2020.

Klok sterk houden en luisteren naar leden Jonge kwekers zijn trots op het product, waarmee ze klanten en consumenten dagelijks blij maken, op de sectorsamenwerking en hun kwekerij. Om dit gevoel van trots te versterken, zijn er in de toekomst meer afzetmarkten, overwogen innovaties 6 FloraHolland Magazine • 14 maart 2015

en investeringen, webshops en een andere veilwijze nodig. FloraHolland moet de klok sterk houden, goed luisteren en acteren op basis van ledenwensen. Maarten Aukema: “De jonge generatie chrysantenkwekers verwacht in 2020 meer vanuit webshops te werken, en vooral rechtstreeks te leveren. Ze staan open voor samenwerking en het delen van kennis om samen grotere retailorders in te vullen. Voor promotie werken ze graag samen met andere productgroepen. Het assortiment willen ze blijven verbeteren door meer modebewust en marktgericht te telen. Bovendien verwacht de jonge generatie meer internationale afzet in nieuwe afzetlanden. Zij willen weloverwogen, niet kostengedreven, maar strategisch innoveren. Innoveren met een blik op de toekomst met voldoende risicospreiding.”

FloraHolland kan deze jonge ondernemers faciliteren door multitransactieveilen en landelijk veilen. Naast goed luisteren naar leden moet FloraHolland leden een platform bieden waar zij zich actief kunnen uitspreken en worden gemotiveerd dat ook te doen. Terugkoppeling naar leden is eveneens belangrijk. Wat wordt er met opmerkingen gedaan? Als er niets mee wordt gedaan, waarom dan niet? FloraHolland moet een moderne, minder logge coöperatie worden met minder locaties, die bovendien zijn ingericht als distributiepunt.

FloraHolland organiseert sinds kort jaarlijkse sessies met jonge ondernemers. Zij vormen immers de toekomst van de coöperatie. De input helpt om de organisatie optimaal in te richten naar de wensen van de jonge garde (planting seeds of opportunity). Er waren al sessies met jonge zomerbloemenen chrysantenkwekers. Dit initiatief wordt uitgebreid naar andere productgroepen. Een sessie met jonge potorchideeëntelers is gepland.

Verdienstelijk

Een eerlijke prijs voor de kweker en vertrouwen van de consument Een eerlijke prijs voor de kweker en vertrouwen van de consument. Daar is het het consumentenmerk Certi om te doen. Het merk maakt topkwaliteit van de kweker blijvend herkenbaar, waardoor de consument vertrouwen opbouwt en vaker bloemen of planten koopt. Inzetten op de allerbeste kwaliteit doorbreekt de negatieve prijs- en kwaliteitsspiraal.

Verder in de keten meekijken

Thijs van der Valk: Certi biedt ons een goede, stabiele prijs

Door selectie van de producten, kwekers én verkoopvloeren laat Certi niets aan het toeval over. Met een tweewekelijks wisselend assortiment is Certi steeds actueel en verrassend. De uitgekiende logistiek en directe commercie van Timmermans, in combinatie met ondersteuning in de marketing en category management van FloraHolland, zorgen voor een optimale samenwerking.

Daarom beoordelen we de planten in het sorteerproces tot drie keer toe en Certi keurt ze zelf ook nog. Die kwaliteitseisen houden ons scherp, want ook wij streven naar topkwaliteit en een vernieuwend aanbod. Certi geeft ons bovendien veel feedback over hoe onze producten verkopen.”

Tijdig besteld = rust op het bedrijf

John Zwaan (links) op bezoek bij Arie van Velden: De extra kennis van FloraHolland heeft het geheel een bredere basis

OK Plant uit Naaldwijk is vaste leverancier van Certi. Thijs van der Valk: “Het is voor ons belangrijk dat Certi al een week van tevoren reserveert. Wij hebben dus tijd om de planten uit te sorteren. Dat draagt bij aan de uiteindelijke productkwaliteit en het geeft rust op het bedrijf. Certi wil dat de plant optimaal is als de consument hem koopt. Zij gaan voor topkwaliteit en bieden ons een goede, stabiele prijs. Zij hebben liever vier karren waarvan de kwaliteit goed en eenduidig is, dan vijf karren met rijpteverschillen. Dus leveren wij onze planten met wat meer open bloemen.

“Het mooie van Certi is dat je als kweker verder in de keten meekijkt”, zegt Arie van Velden van Gebr. Van Velden uit ’s-Gravenzande. “Wij zien wat er in een tuincentrum met onze pot-amarylissen en pot-zantedeschia’s gebeurt. Er is overleg over wat er wel en niet loopt. Dat is belangrijk. Als je jaar na jaar hetzelfde kunstje doet, eindig je met producten waar niemand behoefte aan heeft. Nu weet je dat je goed zit, in assortiment en in kwaliteit. Wij kiezen op ons bedrijf sowieso voor de betere kwaliteit. Daarom kost leveren aan Certi ons geen extra inspanning. Het is heel goed dat Certi die productkwaliteit door een onafhankelijke persoon laat controleren. Hij stuurt retour wat niet deugt. Zo krijg je een keurmerk van hoog niveau dat je op die manier ook in de benen houdt. Bovendien bieden zij mij een prijs die het werken aan kwaliteit lonend maakt. Verder is Certi gewoon een klant met wie wij zaken doen. Wel geven de inbreng en de extra kennis van FloraHolland het geheel een bredere basis.”

FloraHolland Magazine • 14 maart 2015 7

Topspeler in de sierteelt In een wereld waar de digitale handel groeit, de vraag afneemt en de concurrentie snel opkomt, moeten we in actie komen om als ‘Nederland bloemenland’ de topspeler in de sierteelt te blijven. De sleutelbegrippen zijn: klantgericht en marktplaats.

Klantgericht De huidige keten is intern gericht. Willen we de sector weer laten bloeien dan moeten we beter samenwerken en de klant centraal zetten. FloraHolland treedt op als verbinder tussen aanbieders en hun klanten, en maakt een efficiënte handel tussen beide partijen mogelijk. Klanten betrekken we dan ook actief bij het maken van onze plannen. Daarbij verliezen we de eindgebruiker niet uit het oog: uiteindelijk bepaalt de behoefte en de portemonnee van de consument de levensvatbaarheid van de sector. FloraHolland gaat zich daarom ook inzetten om de consument beter te begrijpen en te beïnvloeden. Het betekent ook dat wij bepaalde dingen niet meer doen: activiteiten na het koopmoment laten we zoveel mogelijk aan de markt over.

8 FloraHolland Magazine • 14 maart 2015

floraholland.com FloraHolland Magazine • 14 maart 2015 9

Verdienstelijk

FloraHolland Seasonal Trade Fair zorgt voor voorjaarskriebels Het voorjaar is in aantocht! Met de FloraHolland Seasonal Trade Fair, de grote voorjaars- en handelsbeurs in Naaldwijk, kunnen de duizenden vakbezoekers zich hier medio maart weer prima oriënteren op het komende seizoen. Met ruim vierhonderd kwekers van groene en bloeiende kamer- en tuinplanten en een aantal bloemenkwekers, is er aan inspiratie geen gebrek. Laat de lente maar komen! Tekst: Nancy Bierman

Nieuw dit jaar is de koppeling aan het Florist Event, waarvoor samenwerking is gezocht met branchevereniging VBW en groothandelscentrum Pyramide. Speciaal voor bloemisten en tuincentra is er op de

woensdagavond een interessant programma (zie kader). Beursmanager Wilma van Straalen is blij met de aanvulling. “Op de beurs staan ook kwekers die reeds op de Bloemistenklok aanvoeren.

Het is voor deze kwekers leuk om feedback te kunnen vragen over hun product, of hun product juist onder de aandacht te kunnen brengen van deze, wellicht nieuwe, groep klanten.”

Pim van den Akker verrast tijdens Florist Event.

Florist Event Het Florist Event inspireert bloemisten en tuincentra op woensdagavond op de Seasonal Trade Fair met een interessant programma.

Avondprogramma Florist Event, woensdag 18 maart 18.00 uur: vrije inloop met catering. 19.00 uur: presentatie consumentenontwikkelingen (nationaal en internationaal) door Vitas Kersbergen, marktspecialist bij FloraHolland. 19.15 uur: presentatie over hoe Bloemenbureau Holland de komende jaren met de promotiecampagnes aansluit bij de consument. Ivo van Orden is de man achter de ‘Nationale Tulpendag’ en de ’Lievelingsbloem’. 19:30 uur: demonstraties Pim van den Akker, floral designer. Pim verrast op het 120 vierkante meter grote Inspiratieplein met diverse demonstraties. Hij gaat aan de slag met de producten die kwekers op de beurs tonen en die bloemisten gewoon in hun eigen winkel voorradig hebben. Tijdens de beide beursdagen zijn er op dit Inspiratieplein ook andere designers van Flower Factor te zien. De zintuigen worden daar dus volop geprikkeld!


Volop gelegenheid om met (potentiële) klanten in gesprek te gaan

Verdienstelijk

Steeds meer vraag naar ton-sur-ton

De novititeiten van de Glazen Tulp winnaars 2015 schitteren op het Noviteitenplein

Leuke nieuwe concepten op Noviteitenplein

Het is goed als kwekers daarover met (potentiële) klanten in gesprek gaan. Ook daarvoor is er op deze beurs natuurlijk volop gelegenheid.” Naast de vernieuwing in concepten, zie je op het Noviteitenplein ook vernieuwing in soorten en houdbaarheid.

Op de beursvloer zijn ook dit jaar weer vijftien tot twintig actuele noviteiten te spotten, inclusief de Glazen Tulp winnaars. Chantal Adriaans, marketing consultant bij FloraHolland, verzorgt samen met collega Anne-Marie Looije de noviteiten: “De afgelopen twee jaar tonen we op het Noviteitenplein steeds meer concepten. Het wordt steeds belangrijker om producten te laten opvallen op de winkelvloer. Een leuk nieuw concept is ‘Paint your plant’ van Amigo. Deze kweker is bekend van de ‘glow in de dark’ plantjes. Bij dit concept kunnen kinderen de bladeren van de plant kleuren. Leuk voor een kinderfeestje!” Chantal ziet dat de markt blijft vragen om aparte dingen. “Helaas is apart niet altijd goed verkoopbaar. Soms blijkt de markt voor dat aparte product toch te klein.

Back to basic Piet Alsemgeest, productcoördinator balkon- en terrasplanten, ziet de laatste twee jaar een enorme ontwikkeling in het assortiment ton-sur-ton. “De kleur van de bloemen in de planten komt steeds vaker overeen met die van de pot. De handel pakt dit goed op. Ook dit assortiment is op de FloraHolland Seasonal Trade Fair weer ruim voorhanden.” Daarnaast neemt ook de eetbare tuin volgens Alsemgeest een belangrijke plek in het assortiment in. “Als reactie op de opkomst van de digitale we-

reld, zie je als tegenstroom dat de consument steeds meer ‘back to basic’ wil. Niets is mooier dan een worteltje uit eigen tuin, of gewoon een framboosje plukken vanaf je eigen terras.”

Hoge verwachtingen FloraHolland verwacht veel van de koppeling aan het Florist Event. Alsemgeest: “Ik vind die aanvulling super. Ik denk dat kwekers dit extra bezoekerspubliek erg waarderen en het leuk vinden om hun product aan bloemisten te presenteren, en deze groep om feedback te kunnen vragen.” Ook Arie Bezemer, manager Business Development, verwacht er veel van. “De koppeling van de twee evenementen sluit aan bij de wensen van de kwekers op het Kwekersplein. Ik verwacht dat zeker 350 bloemisten het evenement zullen bezoeken.”

Bezoek de FloraHolland Seasonal Trade Fair in Naaldwijk Openingstijden Woensdag 18 maart 09.00-21.00 uur Donderdag 19 maart 09.00-16.00 uur

Meer weten? Kijk op www.floraholland.com/ seasonaltradefair voor het programma.

App FloraHolland Seasonal Trade Fair nu in de FloraHolland app De app FloraHolland Seasonal Trade Fair in Naaldwijk is vanaf nu opgenomen in de FloraHolland app. Zo hebt u alle informatie over de beurs en FloraHolland eenvoudig bij elkaar in uw smartphone. Deze gratis mobiele applicatie is beschikbaar voor alle iPhones en Android smartphones. U kunt de app

A APP

downloaden via de Appstore en Google Play. De beursmodule biedt een digitale plattegrond met alle standhouders. Favoriete standhouders kunt u eenvoudig markeren. Zo hoeft u geen kweker of activiteit te missen en kunt u optimaal genieten van de inspiratie op de beurs.

Zonder oponthoud de beursvloer op? Maak dan gebruik van de voorregistratie op www.floraholland.com/ seasonaltradefair. Praat mee over de beurs via #FHTF Geniet mee via #FHTF www.facebook.com/FHTradeFair


Verdienstelijk

De wereldwijde handelsstromen in beeld Tijdens de IPM werd de World Floriculture Map geïntroduceerd. Die maakt de internationale handelsstromen van siergewassen inzichtelijk. De World Floriculture Map werd door Rabobank en FloraHolland ontwikkeld. Rabobank is bij FloraHolland terechtgekomen vanwege de grote hoeveelheid kennis, die de veiling in huis heeft, over de wereldwijde sierteeltmarkt. De marktanalisten Janine Bos en Saskia Groot vertellen erover.

De marktanalisten Janine Bos (links) en Saskia Groot

“Voor het ontwikkelen van de World Floriculture Map hebben we gebruikgemaakt van uiteenlopende bronnen. Internationale douanegegevens bijvoorbeeld, maar ook gegevens van Floridata en van FloraHolland zelf. Belangrijk waren ook de gegevens van ons consumentenpanel. FloraHolland heeft het panel overgenomen van het Productschap Tuinbouw. Daar komt informatie over consumentenbewegingen rondom bloemen en planten uit voort, die je verder nergens ter wereld kunt vinden. Dat maakt de World Floriculture Map echt uniek.” “Voor een statistisch document als de World Floriculture Map zijn eenduidige definities nodig. Zodat de betrokken partijen de beschikbare gegevens eenduidig interpreteren. De World Floriculture Map heeft ook aan12 FloraHolland Magazine • 14 maart 2015

dacht voor actuele ontwikkelingen, bijvoorbeeld zeetransport. In samenwerking met onze collega Christo van der Meer geven we inzicht in de stromen die inmiddels per zeecontainer worden vervoerd. Weliswaar zijn dat nu nog niet van die geweldige hoeveelheden, maar we zien de rol van zeetransport wel groeien. Daarnaast konden we, via de collega’s ter plaatse, de nodige gegevens leveren over internationale productiegebieden.” “De World Floriculture Map bewijst wat we al langer zien. Het belang van Nederland als draaischijf van de wereldhandel in bloemen en planten neemt af. Toch neemt Nederland nog altijd 52 procent van de wereldexport in deze producten voor zijn rekening. Nog steeds lopen omvangrijke stromen vanuit Afrika en Latijns-Amerika via Nederland en via FloraHolland.

Maar je ziet in een oogopslag het groeiende belang van productielanden als Kenia, Ethiopië, Colombia en Ecuador. Dat alles heeft consequenties voor de positie van Nederland Sierteeltland. Die is en blijft sterk in de ons omringende landen (Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, etc.). In verder weg gelegen landen wordt Nederland er niet sterker op. In landen als Rusland, de VS en Japan verspeelt Nederland terrein aan andere productielanden. De conclusie is helder. Nederland blijft belangrijk als productie- en exportland van bloemen en planten. Maar productielanden in Afrika en Zuid-Amerika winnen steeds meer terrein. Dat onderstreept eens te meer de noodzaak van een actievere consumentenbenadering, zoals die in de strategie FloraHolland 2020 is omschreven.”

Soci@@l

Social media: boordevol liefde en passie Wat gebeurt er voor leuks online? Op deze pagina zoomen we in op onderwerpen die het de afgelopen periode goed deden op social media. Want ook via social media communiceert FloraHolland actief met leden, klanten en in toenemende mate met consumenten in binnen- en buitenland. Tekst: Nancy Bierman

Online in beeld

Deze visueel aantrekkelijke tulpen deden het met ruim 1000 likes het best in de afgelopen periode!

Orchideeënplaza in Cultra was goed voor diverse tweets.

FloraHolland medewerkers delen hun passie voor uw product graag binnen hun eigen netwerk. Vooral veilingmeesters vestigen vlak voor het veilen graag nog even de aandacht op uw aanbod via social media. Ook uw passie voor uw product delen via twitter? Gebruik de #passionforflowers of #passionforplants, dan schittert u wellicht binnenkort met uw product in de rubriek #passionforflowers in FloraHolland Magazine.

Zeg het met bloemen De actie met de (virtuele) boeketten rondom Valentijn scoorde afgelopen maand sky high. 788.004 Facebookaccounts kwamen in aanraking met onze actie waardoor er 6075 virtuele bloemetjes zijn verstuurd. De Facebookpagina kreeg er binnen twee weken 9106 volgers bij! Gemiddeld groeien we per week met 2000 volgers. Met de actie bracht FloraHolland bloemen rondom dit belangrijke geefmoment weer onder de aandacht bij de consument. Dit helpt ons in onze ambitie om bloemen weer op de nummer 1-positie te krijgen binnen de cadeaumarkt. Bovendien stimuleerden we op een leuke manier dat méér consumenten méér uitgeven aan bloemen en planten. De actie is gedeeld in achttien landen. In de top 3: Nederland (2311), Zuid-Afrika (207) en Amerika (160).

C

Met het delen van de actie konden consumenten 25

bossen bloemen winnen. Die gaven we weg in binnen- en buitenland. Die bossen werden met open armen ontvangen en zorgden voor leuke tweets van enthousiaste winnaars.

community

Thank you so much for the opportunity to spread joy to so many of Facebook!!! Your site is amazing!!!

We hebben weer een aantal nieuwe

gebruikers op de Community.

Daar zijn we erg blij mee! Nieuwe gebruikers verzoeken wij om hun profiel volledig in te vullen en te voorzien van een foto. Het is nu eenmaal leuker praten en uitwisselen als je weet wie je voor je hebt!

Bijblijven?

C

community

Volg ons dan op social media en bekijk met regelmaat onze onlinekanalen!


deze rubriek draait het om samenwerking. Deze keer staat de samenwerking met de culturele In organisatie PUP creative agency centraal. Door hippe festivals en events met bloemen aan te kleden, probeert FloraHolland de wereld van de bloemen aan die van de PUP-volgers te verbinden. Een uitdaging, want deze trendsettende twintigers kopen nog nauwelijks bloemen.

 Namen: Links Annemarie van Gerrevink, commercieel directeur en oprichtster

van PUP creative agency. Rechts Suzan Schuitemaker, agent bij PUP one, onder andere van bloemenkunstenares Denise Collignon.  Vinden: “Als je interactief kunt zijn met bloemen, dan is dat super inspirerend.”

Bij de PUP-volgers is voor bloemen

A

nnemarie: “De PUP-volgers zijn kritisch, streven naar verdieping en willen beleven. Een lastig te prikkelen, maar interessante nichegroep met een groot bereik naar bredere doelgroepen jongeren. Daarom zijn veel A-merken, waar ook wij voor werken, naar deze groep op zoek. Ze worden overladen met drank- en modemerken, maar nog niet door een apart product als bloemen. Bloemen zijn een visueel spektakel. Daarmee kun je bij deze groep een diepere laag raken. Een goede combi. Tijdens het festival KANTOR zijn bloemen neergezet als decoratie/ interieurproduct en als nummer één cadeau. Dat kon, omdat je er een artistieke kunstvorm in kon zoeken. De boodschap werd vertaald in een helder beeld en de zintuigen stonden volop open. Dan 14 FloraHolland Magazine • 14 maart 2015

bereik je de doelgroep. Je moet deze groep eerst langdurig porren. Het gebruik komt daarna. Vergankelijkheid is een kunstvorm die de PUP-volgers aanspreekt. Dat je bloemen maar voor een beperkte tijd in huis hebt, maakt het voor kunstinstallaties zoals KANTOR en ons blad PUPMAG. interessant. Zo prikkel je de PUP-volgers het meest. Wanneer zij, door de juiste content, eenmaal liefde voor de kwekerij en het product hebben, dan bereik je ook hun volgers. Je moet iets te vertellen hebben. Bij festivals moet alles een beleving zijn. Als je interactief kunt zijn met bloemen, dan is dat super interessant. Een activiteit zoals het tulpenplukken op de Dam in combinatie met het verhaal achter de tulp, spreekt aan. Een goed concept is belangrijk. Alles moet kloppen. Less is more.”

Kruisbestuiving V.l.n.r.: Jacco Kaarsemaker, Teun van Turenhout (beiden van FloraHolland), Annemarie van Gerrevink en Suzan Schuitemaker (PUP creative agency). De bladen FloraHolland Magazine en PUPMAG. illustreren duidelijk de verschillende werelden

KANTOR transformeert verlaten kantoorgebouwen tot artistieke broedplaats en feestomgeving. Tijdens dit festival bracht Floral designer Denise Collignon bezoekers op unieke wijze in aanraking met bloemen. Arrangeurs De Meisjes van de Bloemen zorgden voor bloemenpresentaties in de verder lege gebouwen. Telerscollectieven RosaHolland, Chryson en Coloured by Gerbera stelden de bloemen beschikbaar, in samenwerking met FloraHolland.

 Namen: Jacco Kaarsemaker en Teun van Turenhout,

commerciële projectleiders bij FloraHolland.  Vinden: “Via young influentials zet je een product op

een andere manier in de markt.”

nog een wereld te winnen

“B

ij deze doelgroep hebben wij nog een wereld te winnen. Young influentials weten een hoop mensen te bereiken en te beïnvloeden, maar ze doen nu nog weinig met bloemen. Deze groep zet jongeren met nieuwe trends aan tot nadenken door zaken ter discussie te stellen. Ze hebben veel te besteden en willen zich onderscheiden. Ze zijn actief op social media, waar ze bloggen en trends spotten. Ze willen beleven, verdieping en zich onderscheiden. ‘Zijn dat echte bloemen?’, hoorden we tijdens KANTOR om ons heen. Echte bloemen zitten duidelijk nog niet in hun wereld. De samenwerking bij KANTOR was een overgang tussen de

bloemen en de kunst. Via deze doelgroep zet je een product op een andere manier in de markt. Voor ons was dit een testcase. Recent vond ook de prelancering van PUPMAG. plaats. Een duimdik magazine van PUP creative agency gericht op de PUP-volgers. Ruim 22 toonaangevende journalisten van onder andere ‘Het FD’, NRC en de Volkskrant kwamen eropaf. Dat evenement vond dus tussen de bloemen plaats. PUP beïnvloedt deze groep. Daarom willen we samen met PUP bekijken of deze groep zich ook aan de wereld van de kwekers wil verbinden. PUP ziet er verschillende mogelijkheden voor. De volgende editie van PUPMAG. gaat bijvoorbeeld over narcisme, een emotioneel haakje waaraan ze in hun blad de narcis gaan koppelen.”


Samen afspraken mak regelmatige aanvoer o van de exportlocaties


ken voor een op de klokken

In actie

FloraHolland wil een open, aantrekkelijke marktplaats zijn. Daarom is de pilot rondom de beperkte toegang van contractzenders tot de veilingklok, teruggedraaid. Wel zijn voor de exportlocaties Aalsmeer, Naaldwijk en Rijnsburg spelregels opgesteld om tot een aantrekkelijk, compleet en regelmatig klokaanbod te komen. Daartoe worden er aanvoerafspraken met contractzenders gemaakt. Veilingmeester René Temminck vertelt erover.

“De accountmanager inventariseert de producten van contractzenders en adviseert, met zijn collega’s van het Productteam, over de aantrekkelijkheid van die producten voor een marktplaats. Op grond daarvan hoort de contractzender welke producten hij kan aanvoeren. Vervolgens overlegt de accountmanager met de veilingmeester over de gewenste hoeveelheid aanvoer per week en per seizoen/periode op de drie exportlocaties. Desgewenst kunnen er ook rondom feestdagen aparte afspraken worden gemaakt. Met het minimumaantal brengen we regelmaat in de aanvoer, zodat mensen niet alleen meeliften op hoge prijzen of alleen veilen als ze niet zelf kunnen afzetten. Door de aan te voeren aantallen te maximeren, worden excessen voorkomen.” De afgelopen maanden is bekeken hoe het proces rondom de aanvoerafspraken optimaal ingericht kon worden. Dat proces staat er nu, compleet met de juiste controlemechanismen. Het nieuwe beleid wordt eerst uitgerold bij de productgroepen die vorig jaar in de pilot ‘niet leden, niet veilen tenzij…’ zaten. De verwachting is dat dit aan het eind van het eerste kwartaal van 2015 het geval is. Daarna zullen, gedurende het jaar, de overige productgroepen uitgerold worden. Een exacte planning hieromtrent volgt nog. Totdat een productgroep aan de beurt is, geldt de bestaande regelgeving. Daarna kunnen contractzenders uitsluitend op basis van aanvoerafspraken aanvoeren. Dan ligt er een werkwijze waarin de marktplaats per productgroep zo sterk en stabiel mogelijk wordt gemaakt, en waarmee aanvoerexcessen worden voorkomen.


Open marktplaats We zijn ooit begonnen als marktplaats. Dat blijven we ook en daar moeten we ook steeds beter in worden. De dynamiek van een marktplaats is ingewikkeld. Wij gaan ons concentreren op een zo goed mogelijk aanbod (kwaliteit en assortiment) en op een goede en stabiele prijsvorming. Daarmee stimuleren we de koopkracht. Want een toename van de vraag is essentieel voor een gezonde marktplaats.


Een ander aspect van de veranderende wereld is dat het onderscheid tussen ‘kweker’ en ‘klant’ niet meer scherp is. Rollen in de keten verschuiven. De open marktplaats geeft alle aanbieders van sierteeltproducten toegang tot de markt. Aan zowel de aanbod- als de klantzijde houden wij vast aan betalingsvoorwaarden die ons in staat stellen betalingszekerheid te bieden. Deze dienst is en blijft een grote kracht van FloraHolland en vormt een stabiliserende factor voor de sector.

Efficiënte marktplaats De efficiënte marktplaats heeft in 2020 twee vormen: een virtuele en een fysieke. Beide marktplaatsen hebben tot doel vraag en aanbod op een efficiënte en effectieve wijze bij elkaar te brengen. De marktplaatsen worden gekenmerkt door het breedste assortiment ter wereld en een goede en stabiele prijsvorming. Het virtuele platform zal niet alleen een marktplaats zijn, maar ook de plek waar belanghebbenden in de sierteelt elkaar kunnen vinden en ideeën uitwisselen. Daarnaast geloven wij in een sterke, fysieke marktplaats. Hier zal moeten worden ingespeeld op het dalende klokvolume. Een afname van volume leidt onvermijdelijk tot kostenverlaging. Er zijn veel ideeën geopperd om het veilen efficiënter te maken. Pas als we weten hoe de marktplaats er met het nieuwe veilen uit komt te zien, weten we wat dit voor werkgelegenheid en omvang van de locaties betekent. Die ideeën werken we samen met de leden, hun klanten en onze medewerkers verder uit.

floraholland.com FloraHolland Magazine • 14 maart 2015 19

Kracht van de keten

Over heden en toekomst van de digitale verkoop

Groei digitale verkoop vergt gedragsverandering Cora Smits van Plant Connect kent de voordelen van PlantConnect.nl. “Realtime, 24/7 inkopen vanuit een breed, gegarandeerd aanwezig webshop aanbod, dat je kunt doorzetten naar je eigen webshop, zodat je klanten op dezelfde wijze kunnen bestellen. En een foutloze administratieve verwerking. Logisch dat de digitale verkoop via PlantConnect.nl groeit, al zou dat wel sneller kunnen. Maar dat vergt wel een gedragsverandering.”

Toch groeit het digitale aanbod. Sinds 1 maart is er ook bij planten sprake van Klokvoorverkoop. Dat loopt via FloraMondo. “Klokvoorverkoop is aantrekkelijk voor verschillende groepen gebruikers”, weet Cora Smits. “Kwekers kunnen hun eigen prijs aan het product meegeven. Klanten kunnen kleine aantallen planten kopen zonder dat ze daarmee het logistieke proces van de kweker belasten. Want de afhandeling van deze transacties loopt via de veilinglogistiek. Dat maakt het allemaal behoorlijk aantrekkelijk. Ook voor klantengroepen die vooral bloemen en maar mondjesmaat planten inkopen.” Het is met digitaal inkopen zoals het ooit met kopen op afstand (KOA) was.

1

Inkopers met koudwatervrees. Toen wilden ze de tribune niet af, omdat ze zich in een inkoopruimte op de vingers gekeken voelden. Nu willen ze niet van de telefoon af, omdat ze dat centje prijsvoordeel willen behalen. “Ik denk dat digitaal inkopen in de organisatie van handelsbedrijven tot veranderingen gaat leiden”, zegt Smits. “De inkoper en de verkoper zijn minder bezig met het tot stand brengen van de transactie. Dat kan geautomatiseerd. Dat stelt hen in staat om naar de lange termijn te kijken. Inkopers worden echt productspecialisten, die weten wat er staat en komt. Verkopers worden klantadviseurs, die weten wat de klant kan gebruiken. Niet meer: wat ga jij morgen kopen?

Maar: hoe ziet jouw strategie voor komend voorjaar eruit en welke producten passen daarbij?” Aan FloraHolland de taak voor een goede digitale afzetstructuur te zorgen. Zo is PlantConnect.nl de afgelopen tijd van extra kwekers- en klantenfunctionaliteiten voorzien. Zoals Mijn PlantConnect dat inzicht geeft in het gebruik van PlantConnect.nl, en diverse filter-instellingen voor klanten, zodat zij het door hen geselecteerde aanbod op maat kunnen binnenhalen in hun eigen systeem. Ook is het systeem sneller gemaakt. “Het is zaak dat we als FloraHolland een geïntegreerd systeem voor de hele keten neerzetten”, vertelt Cora Smits.

1 Cora Smits van Plant Connect

20 FloraHolland Magazine • 31 januari 2015

Kracht van de keten

Jammer, dat PlantConnect.nl pas zo laat zo goed is gemaakt “Als eenmaal de artikelcodes zijn ingegeven, is digitaal aanbieden minder werk dan traditioneel aanbieden. Als de klant vervolgens via PlantConnect.nl bestelt, gaat het altijd goed omdat de aanvoergegevens betrouwbaar zijn. Beter zelfs dan bij andere digitale bestelsystemen. Het is wel jammer dat FloraHolland PlantConnect.nl pas zo laat zo goed heeft gemaakt.”

2 Gert Ubink, Cactussen- en succulentenkweker en Bianca van de Voort, medewerkster verkoopondersteuning

Cactussen- en succulentenkweker Gert Ubink en zijn medewerkster verkoopondersteuning Bianca van de Voort, vinden dat inderdaad jammer. “Omdat FloraHolland pas laat inzette op digitale verkoop, konden er concurrerende digitale afzetsystemen ontstaan. Soms van onafhankelijke marktpartijen, soms van klanten. Door die veelheid aan aanbodsbanken heeft de kweker extra werk en is er meer kans op verwerkingsfouten in partijgegevens. Het zou goed zijn als er maar één digitale aanbodsbank zou zijn. PlantConnect.nl biedt daar een goede basis voor.”

Alles in één keer goed Bij Ubink groeide de digitale verkoop aanzienlijk toen een klant vrij fanatiek digitaal ging bestellen. “Andere klanten laten het helaas nog afweten, ook vanwege de veelheid aan systemen, denken wij. PlantConnect.nl draait nu goed. De informatie wordt duidelijk weergegeven. We kunnen automatisch informatie inbrengen vanuit ons eigen kwekersautomatiseringspakket. Als de artikelcodes eenmaal zijn ingebracht, gaat daarna het meeste automatisch. En foutloos, wat bij veel andere aanbodsbanken minder het geval is. In PlantConnect.nl kun je alle productkenmerken kwijt. Dat is nodig, want alleen dan komt een order goed door. Als producent zijn wij de eigenaar van de productinformatie. Wij weten precies wat we aanbieden. Dus is het het beste als wij die informatie in-

voeren. Alleen dan is de partij-informatie compleet en correct. Dat is beter dan wanneer een andere ketenpartij er later nog informatie aan moet toevoegen.”

Contact verwatert niet Bij digitale verkoop verandert de manier waarop kwekers contact hebben met inkopers. “Bij telefonische verkoop spreek je inkopers op het bestelmoment. Als je digitaal verkoopt, valt dat moment weg. Maar onze verkopers houden sowieso contact met inkopers en we zien dagelijks exporteurs bij ons op het bedrijf. Je houdt toch wel contact.”

Dure VBN-codes Bij Ubink resteert slechts één probleem rondom het digitaal verkopen. “Ons assortiment is breed. In het verleden was het niet zinvol om voor al die producten VBN-codes aan te vragen. Nu wel, want ze zijn de basis van je digitale partijgegevens. Maar sinds het verdwijnen van het Productschap Tuinbouw kost het aanvragen van een nieuwe VBN-code honderdvijftig euro. We moeten er nog ongeveer driehonderd aanvragen. Hier ligt een taak voor FloraHolland. Het gaat om codes voor producten die al lang bestaan, niet om nieuwe codes. Wil je het digitaal aanbieden echt stimuleren, dan moet je individuele kwekers niet met dergelijke problemen opzadelen.”

2


Kracht van de keten

Over heden en toekomst van de digitale verkoop

Het hele aanbod is er te koop In de afgelopen tijd heeft Hilverda De Boer zijn inkoop via PlantConnect.nl sterk uitgebreid. Voor Matthieu Bizot, inkoper/verkoper van planten, is dat niet meer dan logisch. “We vinden op PlantConnect.nl het breedst denkbare aanbod van planten. We kunnen daar voor onze klanten vrijwel elke specifieke plant vinden.”

Ook het feit dat inkopen via PlantConnect. nl nauwelijks foutgevoelig is, noemt Bizot een groot voordeel. “Je doet de bestelling en gaat verder met je werk. In de bloemen- en plantenhandel is tijd altijd een beperkende factor. Tijd is geld. Dus is het niet meer hoeven terugkomen op fouten ook geld. Het werkt allemaal gewoon heel handig. Heb ik een klant aan de telefoon die om een specifieke plant vraagt, dan zoek ik die op in PlantConnect.nl. Omdat ik realtime kan bestellen, kan ik mijn klant onmiddellijk leveringszekerheid bieden. Geen getelefoneer en gefax meer. Een druk op de knop en het is geregeld. Natuurlijk kopen wij ook nog planten op de klok. Je hebt verschillende soorten klan-

3

ten. De één gaat voor bijzondere producten en betere kwaliteiten. De ander richt zich wat meer op de prijs. Aan de klok kun je soms scherp inkopen. Maar op PlantConnect.nl koop je echt het hele palet.”

De expertise van de inkoper Matthieu Bizot hoopt dat het aanbod van PlantConnect.nl over niet al te lange tijd zal worden doorgeschakeld naar de webshop van Hilverda De Boer. “Dat zou ideaal zijn. De techniek neemt dan het handwerk van ons over. Het komt dan aan op de expertise van de inkoper en de verkoper. Want zelfs als klanten toegang hebben tot dat brede assortiment, hebben ze er nog niet altijd kennis van.

Daar ligt onze rol. Door systemen als PlantConnect.nl wordt de relatie tussen exporteur en eindklant uitgediept. Daarvoor moeten we als inkopers en verkopers leren meer out of the box te denken. Leren om voor die eindklant te zoeken naar dat nieuwe en bijzondere product. Eigenlijk maakt dat ons werk interessanter. Je vindt bepaalde bijzondere plantensoorten en je weet, dat die en die klanten daar misschien wel interesse in hebben. Je laat je niet leiden door je eigen smaak, maar door die van je klanten. Op de markt van morgen gaat het om open en transparant handelen, altijd met de klant in het vizier. Zeker weten.”

3 Matthieu Bizot, inkoper/verkoper van planten


Kracht van de keten

World Flower Exchange, beginnen met een schone lei World Flower Exchange. Een platform voor het digitaal tot stand brengen van transacties en het digitaal uitwisselen van marktkennis, ideeën en innovaties. Het is een belangrijke ambitie uit de strategie FloraHolland 2020 om World Flower Exchange in 2020 tot stand te hebben gebracht. In 2020 loopt er een miljard omzet over dit virtuele platform. Hoe? We vroegen het aan Martijn van Os. Hij is betrokken bij het programmateam, dat de inrichting van World Flower Exchange onderzoekt.

4 Martijn van Os, betrokken bij het onderzoek naar de inrichting van World Flower Exchange

“Over het waarom kan ik duidelijker zijn dan over het hoe. We zien in sectoren om ons heen, en ook binnen de sierteeltsector, belangrijke trends. De sector evolueert van aanbodsgestuurd naar vraaggestuurd. In de handel is het steeds meer 24/7. We zien de opkomst van e-commerce platformen. Onze leden en hun klanten willen we ook in de toekomst een goede toegang tot de wereldhandel in bloemen en planten bieden.” “World Flower Exchange begint met een schone lei. Bestaande systemen als FloraMondo kunnen er in passen, maar het kan ook zijn dat andere functies gewenst zijn. Binnen FloraMondo is het aanbod leidend en misschien moet op het ultieme digitale platform de vraag wel leidend zijn. We weten dat (nog) niet, dus gaan we dat onderzoeken. Het bijzondere van dat onderzoek is, dat we het met de markt gaan doen. Samen ideeën uittesten. Onderzoek en uitvoering komen al heel snel bij elkaar. Zo voorkomen we, dat we door ontwikkelingen worden ingehaald terwijl we nog aan het ontwikkelen zijn. Noem het maar lerend uitvoeren. We hebben de definitieve richting van World Flower Exchange dus nog niet

bepaald. Wel is afgesproken, dat er in 2015 conclusies getrokken moeten zijn. We zoeken momenteel een programmamanager die een dergelijk project in een andere branche heeft geleid.” “Ondertussen gaan we gewoon door met het ontwikkelen we de huidige systemen. Sinds 1 maart is Klokvoorverkoop Planten opgenomen in FloraMondo. Dit wordt de opmaat naar het verhandelen van planten via dit platform. Ook blijven we investeren in het verder verbeteren van de directe bloemenstromen. FloraMondo is ontwikkeld voor het tot stand brengen en verwerken van kleine, gevarieerde orders. Dat soort orders levert kwekers nu nog veel extra werk op. Vaststaat, dat de keuzes, die we met FloraMondo maken de ontwikkeling van World Flower Exchange niet in de weg mogen staan. Aan de andere kant praat je wel over verschillende dingen. FloraMondo is gericht op het optimaliseren van processen in de (korte) keten tussen kweker en klant. World Flower Exchange is een globaal digitaal platform, dat veel breder wordt gevoed. Het wordt een uitdaging om daar met kwekers en klanten aan te werken.”

4 3


Anders denken

Nieuwe sierteeltlogistiek volgens DaVinc3i Leonardo da Vinci was een geleerde met een praktische inslag. Die beide elementen kenmerkten ook het vier jaar durende DaVinc3i-onderzoek over de toekomst van de sierteeltlogistiek, dat zijn naam kreeg. Er werd niet alleen vanaf de wetenschapsberg omlaag gekeken. Er werd ook door studenten concreet onderzoek gedaan bij teelten handelsbedrijven en logistieke dienstverleners. Zo ontstonden er naast toekomstscenario’s ook concrete oplossingen voor bedrijfsproblemen van nu.

grijpbaar te maken, blijven kijken naar nieuwe technieken. Acht jaar geleden was het niet haalbaar. Morgen, overmorgen of over enkele jaren misschien wel.” Herman de Boon: “Dat ben ik met Rens eens, maar we moeten ons ook realiseren dat we al ver op streek zijn. Die ene veilingkar, die we nu hebben, is niet niks. De grote stap blijkt het samengaan van het veilingsysteem en het systeem van de Deense Containers. Vergeet niet dat in beide systemen inmiddels 400 à 500 miljoen euro is geïnvesteerd. Toch blijft die ene logistieke drager belangrijk en het is goed dat DaVinc3i dat weer eens onderstreept.” Ketensamenwerking in beeld, van links naar rechts Jack van der Vorst (WUR, Herman de Boon (VGB) en Rens Buchwaldt (FloraHolland)

D

aVinc3i werd wetenschappelijk gedragen door Wageningen University, de Vrije Universiteit Amsterdam en de Technische Universiteit Eindhoven. Verschillende hoogleraren en meer dan 65 studenten waren erbij betrokken. Maar het was ook een sectorproject. Met een sterke inbreng van circa 35 teelten handelsbedrijven en logistieke dienstverleners, de VGB en FloraHolland. Onlangs werd het onderzoeksproject afgesloten met een slotconferentie. Op www.davinc3i.com leest u wat het onderzoek heeft opgeleverd. Wij spraken over enkele belangrijke conclusies met Jack van der Vorst (projectleider en hoogleraar Logistiek in Wageningen), Herman de Boon (voorzitter VGB) en Rens Buchwaldt (financieel directeur FloraHolland). Uit de slotuitgave van DaVinc3i: ‘Een van onze conclusies is dat een ketenkar voor bloemen lagere 24 FloraHolland Magazine • 14 maart 2015

operationele kosten oplevert, vooral omdat logistieke dienstverleners de retourvracht dan beter kunnen plannen. De terugverdientijd is kort en de ketenbesparing loopt in de miljoenen euro’s.’ Rens Buchwaldt: “Inmiddels weet ik dat het ontwikkelen van een ketendrager veel tijd vraagt. Het is een ongrijpbaar, moeilijk te concretiseren ideaal. Toch moeten we blijven proberen dat ideaal

Uit de slotuitgave van DaVinc3i: ‘…een metrosysteem waarin bloemen en planten via multimodale ‘metrostations’ tussen producent en consument door heel Europa bewegen.’ Jack van der Vorst: “Onderzoek van promovenda Marlies de Keizer binnen DaVinc3i laat zien, dat goede ketensamenwerking in logistieke netwerken tot dertig procent lagere logistieke ketenkosten kan leiden. Wat Greenport Logistics in Nederland doet, begint daar al op te lijken. Erik de Vies van Greenport Logistics vertelt erover

Anders denken

“Zo ontstonden er naast toekomst-scenario’s ook concrete oplossingen voor bedrijfsproblemen van nu”

Tijdens de slotbijeenkomst van DaVinc3i kreeg Rens Buchwaldt één van de eerste exemplaren van de eindrapportage uitgereikt. Daarin staan de voornaamste conclusies van het onderzoek plus allerlei praktische bevindingen uit het onderzoek op de bedrijven

in onze slotuitgave. ‘Door een hoge rittenfrequentie heeft het product nog nauwelijks met wachttijden te maken. En omdat er altijd vracht klaarstaat, rijden vrachtwagens bijna altijd vol.’ Het metromodel is een systeemvernieuwing, die laat zien hoe sierteeltlogistiek ook kan. Je hebt er wel een Europees netwerk van hubs voor nodig en dat is er niet van de ene op de andere dag. Maar consumenten en eindklanten stellen zodanige eisen aan het product, dat dit product dichter bij de markt moet worden verwerkt. Daar heb je dan wel volume voor nodig en het vergt tijd om dat te creëren.”

waar die wielen op gezette tijden beschikbaar zijn. Er zijn weliswaar al de nodige handelscentra in Europa die als hub kunnen fungeren. Direct aantrekkelijk lijkt me het metromodel nog niet, maar voor de toekomst zie ik zeker potentie.” Rens Buchwaldt: “Een metromodel vergt samenwerking omdat je er veel voor moet

organiseren. FloraHolland heeft een bepaald organiserend vermogen. Wij willen dat vermogen best inzetten voor de ontwikkeling van een metromodel, maar we willen en kunnen het niet zomaar zelf invoeren. Wat we wel kunnen en willen, is met ketenpartijen dingen doen die in die richting gaan.”

Herman de Boon: “In Nederland, met verschillende veilingen en veel kwekerijen en cash & carrybedrijven nabij stedelijke gebieden, is zoiets nog wel te realiseren. Voor een Europees metromodel is meer nodig. Dan ga je van het taximodel, waarin je wielen bestelt als je ze nodig hebt, naar een metromodel,


Waarover praten wij?

Het excessenbeleid, hoe werkt dat? Het is cijfermatig niet aan te tonen, maar elke klokkweker heeft dat gevoel wel eens. Plotseling voert er iemand handel aan die er normaal gesproken niet staat, en die prijsdruk kan veroorzaken. Rond feestdagen bijvoorbeeld of als directe transacties worden afgezegd. Veel kwekers vinden, dat je zulke klokaanvoer moet kunnen weren dan wel de impact ervan moet kunnen beperken. Daarom heeft FloraHolland een excessenbeleid. Hoe werkt dat en wat vinden we daarvan?

 Naam: Catelijne Berkhof  Functie: projectmanager  Vindt: “Er is best draagvlak voor het excessenbeleid, maar we

 Naam: René Temminck  Functie: veilingmeester  Vindt: “Dit systeem is werkbaar.”

moeten er wel goed over communiceren en het toelichten.”

“A

anleiding voor het excessenbeleid was de kritiek van sommige kwekers, dat collega’s de klok soms als ‘dump’ gebruiken met alle prijsconsequenties van dien. Sinds 1 januari 2014 constateren we afwijkingen in de aanvoer met onze rekenregels. Afwijkingen vergeleken met de aanvoer in dezelfde en de eerdere week en afwijkingen ten opzichte van collega-kwekers. Die komen allemaal op een lijst, waarmee de veilingmeester per veilgroep en locatie vaststelt of er (potentiële) excessen zijn. Veroorzaakt een lid zo’n exces, dan wordt zijn aanvoer achteraan de veilgroep, productgroep of helemaal achteraan geveild. Bij door contractzenders veroorzaakte excessen wordt dit aanbod geweigerd. Zo werken we aan een stabiel klokaanbod en stabiele prijzen. Verder proberen we, via aanvoerafspraken met contractzenders, het klokaanbod voor onze klanten aantrekkelijker te maken. Als we het excessenbeleid toelichten (bijvoorbeeld in FPC’s), is daar volop draagvlak voor. Het beleid is echter nog onbekend en vraagt om meer communicatie. Nu denken veel kwekers ten onrechte nog, dat FloraHolland zomaar afwijkingen in het klokaanbod toelaat. Wel gaan we dit jaar de veilingmeesters nog beter toerusten om sneller, gemakkelijker en evenwichtiger de juiste afweging te maken.”


“W

elke afwijkingen in het aanbod je uiteindelijk als exces beoordeelt, blijft een lastige afweging. Maar dit excessenbeleid is praktisch en werkbaar. We vermijden ermee dat kwekers die nooit aanvoeren de klok als ‘dump’ gebruiken of juist meeliften op extra hoge klokprijzen. Dit beleid geldt op de drie exportlocaties. De clou is nu nog om als veilingmeesters echt op één lijn te komen. Wat is nu precies een forse afwijking van het aanbod en dus een exces? Die afstemming gaan we de komende tijd realiseren. In elk geval zijn de uitgangspunten helder. Met een rekentool worden alle EAB’s geanalyseerd. Wat deed die kweker met dat product vorige week? Hoe was zijn aanvoer eerder deze week? Hoe voeren zijn collega-kwekers binnen de productgroep momenteel aan? Kortom, wijkt de aanvoer van een kweker af van het gebruikelijke? Dat wordt in punten bijgehouden en de veilingmeesters krijgen elke morgen voor het veilen een lijst met die afwijkingen in het aanbod. Waarbij overigens dagelijks blijkt, dat er in de klokaanvoer maar weinig echte (potentiële) excessen zitten. Maar elk aanvoerexces is er een te veel. Daarom zijn we er zo scherp op. En we gaan nog werken aan verbetering ervan.”

Waarover praten wij?

C

Discussieer op de Community mee over dit onderwerp en andere relevante onderwerpen binnen uw coöperatie. community

 Naam: Gerard Reus  Functie: tulpen (voorzitter FPC Tulp)  Vindt: “Beter vooraf actie nemen, dan ze zomaar voor

 Naam: René van Dop (Solisplant)  Functie: Kalanchoe (voorzitter FPC Kalanchoe)  Vindt: “Het mag nog wel een tandje scherper.”

de klok zetten.”

“G

elukkig komen excessen bij het veilen van tulpen maar sporadisch voor. Vorig jaar één keertje. Als het gebeurt, is er meestal sprake van een omgevallen directe transactie. Dat kan een kwestie zijn van onvoldoende gewicht, rijpteverschillen of andere problemen van dien aard. Als zo’n partij zomaar voor de klok verschijnt, is het terecht dat die bloemen door FloraHolland achter in het blok worden geveild. Want anders zou het behoorlijk zuur zijn voor regelmatige aanvoerders. Want een dergelijke partij is al gauw een kar of tien en staat in het grote-partijenblok, dus vroeg in het veilschema. Dat verstoort de markt en dat is niet de bedoeling. Het is daarom in voorkomende gevallen veel beter om toch te proberen zo’n partij in het directe kanaal af te zetten. Bij FloraHolland weten ze er doorgaans vast wel een baas voor en die dingen komen sowieso op de markt. Dat is altijd beter dan zomaar een grote partij tulpen voor de klok zetten. Maar nogmaals, gelukkig komen bij het veilen van tulpen excessen nauwelijks voor.”

“A

ls we dit excessenbeleid vorig jaar hadden gehad, had dat ons als telers van Kalanchoe de nodige problemen gescheeld. Toen stond er op bepaalde momenten aanvoer voor de klok, die nu als exces zou worden gekenschetst. Eind vorig jaar heb ik een presentatie van het huidige excessenbeleid bijgewoond en dat zag er goed uit. Ik vond toen, en vind dat nog steeds, dat het nog wel wat strakker mag. Gelukkig telen wij een jaarrondproduct, zodat excessen als gevolg van weers- en seizoeninvloeden zich in mindere mate voordoen. Het is goed dat er actie wordt ondernomen om de veilingmeesters op de exportlocaties op dit punt op één lijn te krijgen. Naar mijn smaak zit er nog wat te veel ruimte in de omschrijving van de excessen. Op basis van de huidige rekenmethodiek en puntentelling wordt nog teveel niet als exces gezien. Wat dat naar het oordeel van de FPC wel is.”


Bloemenbureau Holland Mooi… wat Bloemenbureau Holland doet. In elk nummer van FloraHolland Magazine vertelt Bloemenbureau Holland over zijn activiteiten en over wat die opleveren. Dit keer kijken we terug op de Valentijnscampagne.

Cupidrone ruim 4 miljoen keer bekeken Carnaval en Valentijnsdag vielen in hetzelfde weekeind. Dat beïnvloedde de inkoop enigszins. Maar aan de Valentijnscampagne van Mooiwatbloemendoen.nl lag dat niet. Die was spraakmakend en trok een miljoenenpubliek.

Verona. Stad van Romeo en Julia. Stad van de liefde. We zien een drone vliegen, eigenlijk een Cupidrone, want hij maakt geen foto’s waar dat niet mag, zaait geen dood en verderf en is niet hinderlijk. Hij vervoert een rode roos en laat die vallen zodra er een stelletje te zien is. Waar zo’n roos neerkomt, ontspringt de liefde. De boodschap is duidelijk. De korte film trok meer dan vier miljoen kijkers. Hij was te zien in Nederlandse en buitenlandse tv-programma’s. Hij werd besproken in kranten en blogs. Ook de pr-

campagne om het filmpje heen kreeg veel respons. Zo verkochten de Britse filialen van de lifestyle keten Anthropologie, geïnspireerd door deze film, speciaal en alleen rond Valentijnsdag rozen. Ook de Cupidronefilm werd vertoond. “Kennelijk bereik je zo een trendsettend publiek”, zeggen Marc Eijsackers en Ivo van Orden van Bloemenbureau Holland. “Blijkbaar willen retailers niet meer alleen prijsacties en kleine voorraden. Kennelijk kun je op deze manier consumenten enthousiasmeren en de consumptie stimuleren.”

Nu ook marketingmanager voor Nederland benoemd Bloemenbureau Holland concentreert zijn activiteiten vooral in vier kernlanden, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. In de eerste drie landen was al een speciale marketingmanager werkzaam voor de coördinatie van de activiteiten. Per 1 april a.s. gaat Ivo van Orden die functie voor de Nederlandse markt vervullen. Daarmee fungeert hij tevens als aanspreekpunt voor de verschillende stakeholders.


Vorig jaar mocht je van Mooiwatbloemendoen.nl een roos uit een kastje halen, als de liefde in de lucht hing. Die campagne was een doorslaand succes. “Dus lag de lat hoog”, kijken Eijsackers en Van Orden terug. “En smaakmakende campagnes liggen doorgaans niet op de plank. We begonnen vroeger met de campagne, zodat consumenten eerder aandacht kregen voor bloemen als het ideale valentijnscadeau. Ruim voor Valentijnsdag was de film al honderdduizenden keren bekeken.” Het bijzondere van de Cupidrone is dat moderne hightech wordt verbonden met een hyperromantisch eeuwenoud thema. Mooi, wat bloemen doen. Kan het mooier duidelijk worden gemaakt? Net zoals dat in andere campagnes gebeurt.

Bloemenbureau Holland

“De conceptontwikkeling voor Valentijnsdag heeft meer mooie ideeën opgeleverd dan alleen Cupidrone. Een van die ideeën wordt na Moederdag uitgevoerd. Dan zit de bloemenafzet wat in een dip en is een zetje in de goede richting welkom. Het wordt een tijdloze film voor een groot publiek, die tot het kopen van bloemen moet aanzetten. Met datzelfde doel loopt de campagne Lievelingsbloem dit jaar in de vroege herfst (en alleen dan). Ook dan kan de bloemenafzet wel een zetje gebruiken. De campagne, mede gefinancierd met EU-gelden, loopt vier weken in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Nederland. Nieuw voor Bloemenbureau Holland is de promotie voor buitenplanten. Daar zijn seizoendossiers voor ontwikkeld. Het concept van Woonplant van de Maand werkt niet bij buitenplanten, omdat juist bij deze producten de seizoenen van groot belang zijn. In de seizoendossiers krijgen groepen planten extra aandacht op de momenten dat ze volop verkrijgbaar zijn. Bovendien denken consumenten bij buitenplanten niet zozeer aan specifieke soorten. Ze denken veeleer aan vlakken in een tuin, die groen, dan wel bloeiend worden opgevuld. En ze denken eerder in kleuren dan in soorten. Dus gaat de buitenplantencampagne vooral over clusters van planten.


#passionforflowers

Je teelt eigenlijk tien verschillende gewassen Het werd hem met de paplepel ingegeven. Nooit raakte hij het meer kwijt. Leo Middelburg teelt chrysanten en heeft er een passie voor. Tekst: Piet Kralt

Leo Middelburg

“Van jongs af zat ik in de chrysanten. Tussen de middag praatte mijn vader met mijn broers en mij over de werkverdeling. Op verjaardagen was het altijd praatje chrysanten. Dat ik er in verderging, was logisch, al ben ik nergens toe gedwongen. Ik ben er met mijn volle verstand ingestapt. En als je eenmaal chrysanten teelt, switch je niet meer zo gemakkelijk.” “De chrysantenteelt is goed planbaar en er is veel over bekend. Toch is het op ons bedrijf 365 dagen per jaar actie. Dat trekt mij. Er is altijd iets aan de hand. Je bent continu in je hoofd bezig om die chrysanten zo goed mogelijk te krijgen. Bij een seizoenproduct met één bloeimoment focus je jezelf in de teelt op dat ene moment. Bij ons lopen start, groei en bloei altijd door elkaar heen. Het gewas stelt in elke groeifase andere eisen. In feite teel je tien verschillende gewassen binnen één klimaatregime. Dus moet je altijd scherp zijn, nooit verslappen. Het is topsport en dat past mij wel.” “Voor mij blijft de chrysant een mooie bloem. Er zijn pluischrysanten, troschrysanten en santini’s in elke denkbare kleur en bloemvorm. Juist die variatie maakt deze bloem zo breed inzetbaar, dat je er de hele markt mee kunt bestrijken. Bovendien blijft de vernieuwing gaande. 30 FloraHolland Magazine • 31 januari 2015

Er is gelukkig een aantal veredelaars die met goede, nieuwe dingen komen en die selectief genoeg werken om niet alles te introduceren.” “De troschrysant komt weer in de gratie. Je leest in de krant en ziet op tv dat chrysanten weer mogen. Dat motiveert, maar daar hebben we als vak met Chryson en JustChrys hard aan gewerkt. Want de Nederlandse chrysantenketen is sterk. Sterk genoeg om ons niet door buitenlandse concurrenten de kaas van het brood te laten eten. En…zelfkritisch genoeg om als vak opmerkingen over de houdbaarheid van chrysanten op te pakken. Samen zorgen we voor een fantastisch product.”

#Passionforflowers Twitter mee over uw passie voor het product via #passionforflowers. Dan staat u misschien in de volgende editie in deze rubriek!

Ant-EAB wordt gebruikt in meer dan 10 landen en dat is niet zonder reden:

The orchid professionals

®

since 1933

• Nederlandse, Engelse & Duitse versie • Documentatie in drie talen • Dealers in Nederland, België en Duitsland • Al EAB’en vanaf e125,- per jaar • Gebruiksvriendelijk en eenvoudig te leren Project1:Opmaak 1

08-06-2010

11:40

Pagina 1

• Professionele helpdesk

A n t E a t e r

www.anteater.nl

De specialist in uitgangsmateriaal van orchideeën +31 (0)251 20 30 60

De meest complete internetportalen voor uw sierteeltgewassen

www.sierteeltnet.nl

www.ﬂoricultura.com 3A

0 0.0 0

J ES RT

F

KAA T S U

1

0

E 695,-

(ex. BTW)

120 x 80 mm 250 grams mc full colour

U zoekt een degelijke partner voor uw drukwerk? Een die al meer dan een eeuw kwaliteit levert (sinds 1895!), innoveert en dienstverlening als haar core business ziet? Opgegroeid in het hart van het Westland, kent wat hier groeit en bloeit en met dezelfde mentaliteit. Die partner, dat zijn wij! Specialist voor de tuinbouwsector. Het adres voor uw fustkaartjes, kunststof steeketiketten en productlabels. Maar ook voor uw briefpapier, enveloppen, visitekaartjes en natuurlijk flyers, folders en brochures. Kleine of grote oplagen, snel, sterk concurrerend en vooral mooi.

www.vandeventer.nl Marconistraat 10, 2691 GW ’s-Gravenzande, 0174 44 55 44, [email protected]

FloraHolland zet Klantenplatform op

Recommend Documents