FloraHolland Jaarverslag

FloraHolland

Jaarverslag 2008 1

Voorwoord

Financieel jaarverslag FloraHolland Dit financieel jaarverslag ziet er duidelijk anders uit dan eerdere jaarverslagen van FloraHolland en haar rechtsvoorgangers. Het complete jaarverslag en de complete jaarrekening staan op dvd en op onze website www.floraholland.com). Op papier publiceren we een samenvatting van het jaarverslag en de jaarrekening. FloraHolland wil hiermee tot een nog betere en meer compacte verslaglegging komen.

Achterste rij (staand) van links naar rechts 1. de heer G. (Gert) van der Pligt 2. de heer C.J.M. (Cok) Ton 3. de heer H.P.S. (Erik) Persoon 4. mevrouw E.D. (Else) van den Beukel 5. de heer A.C.M. (Ton) Groot 6. de heer J. (Joris) Elstgeest 7. de heer L.A.C. (Rens) Buchwaldt 8. de heer W.J.P. (Wim) Steur

Voorste rij (zittend) van links naar rechts 1. de heer B.C. (Bernard) Oosterom 2. mevrouw M.P.E. (Mariëlle) Ammerlaan 3. de heer G.A. (Gerrit) Ravensbergen 4. de heer T.H. (Timo) Huges 5. de heer A.F. (Arnold) Hordijk 6. de heer E.H. (Erik) Leeuwaarden

Op de foto ontbreken de heren L.G.M. (Louis) Bouman en Th.J. (Tom) van der Houwen

Inhoudsopgave

Jaarverslag - Uitgangspunten - Bestuursverslag - Directieverslag - Doelstellingen & Resultaten - Verslag en advies raad van commissarissen - Corporate governance

5 7 9 14 16 17

Jaarcijfers - Inleiding op jaarrekening - Jaarrekening - Overige gegevens

21 24 42

Regio’s

- Regiobesturen 47

3

Uitgangspunten

Uitgangspunten In dit hoofdstuk vindt u de missie, strategie en doelstellingen van FloraHolland. Daarnaast wordt een korte schets gegeven van de organisatie.

Missie en strategie FloraHolland brengt telers tegen zo laag mogelijke kosten in een optimale marktpositie. FloraHolland organiseert op zes marktplaatsen een systeem waar vraag van handelaren en aanbod van telers elkaar ontmoeten. Uitgekiende logistieke, financiële en ICT-processen maken dit mogelijk. Door haar marktkennis biedt FloraHolland diensten aan telers en handelaren om hun afzet optimaal te laten verlopen. FloraHolland steunt de sector met belangenbehartiging en ontwikkelt ketenbreed logistieke middelen, kwaliteitsbeleid, keurmerken, informatie- en productcoderingssystemen. Uitgangspunt daarbij is het ontwikkelen en behouden van nationaal en internationaal toepasbare standaarden.

Doelstellingen •

FloraHolland brengt telers tegen zo laag mogelijke kosten in de optimale marktpositie.

•

Een gezonde financiële exploitatie, vertaald in een resultaat van € 10 miljoen per jaar, waarborgt de continuïteit van de onderneming en maakt vereiste investeringen mogelijk.

•

De solvabiliteit bedraagt ten minste 20 procent en het risicodragend vermogen ten minste 40 procent van het balanstotaal.

•

FloraHolland bindt meer dan 95 procent van de totale Nederlandse productie van bloemen en planten.

•

De groei van de aanvoer van buitenlandse bloemen is gelijk aan of groter dan de groei van de bloemenproductie buiten Nederland.

•

De aanvoer van buitenlandse planten groeit sneller dan de buitenlandse plantenproductie.

•

Vrijwel alle in Europa geïntroduceerde nieuwe bloemen- en plantenrassen zijn binnen een halfjaar via FloraHolland te koop.

•

FloraHolland is marktgericht, flexibel, slagvaardig en sterk dankzij gemotiveerde, betrokken medewerkers en aantrekkelijk door de kosten-batenverhouding van haar diensten.

Organisatie Het coöperatielidmaatschap is voor FloraHolland het leidende beginsel. Nationaal en internationaal aanbod wordt gebonden met diensten die waarde toevoegen voor leden. FloraHolland heeft exportvestigingen in Aalsmeer, Naaldwijk en Rijnsburg en regionale vestigingen in Venlo, Bleiswijk en Eelde. De bemiddelingsorganisatie FloraHolland Connect werkt op alle marktplaatsen en in Boskoop. De exportveilingen en FloraHolland Connect zijn samen verantwoordelijk voor het optimaal bedienen van de export. Venlo, Bleiswijk en Eelde bedienen de Nederlandse markt. Ondersteunende taken zijn weggelegd voor de commerciële afdelingen Import en PMD (Product- & MarktDiensten), de afdeling I&A (Informatisering & Automatisering) en de stafafdelingen FEZ (Financieel-Economische Zaken), HRM (Human Resource Management), CCZ (Communicatie & Coöperatiezaken) en S&O (Strategie & Ontwikkeling). FloraHolland organiseert een commercieel en logistiek netwerk tussen teelt- en handelscentra van siergewassen. Telers uit de hele wereld kunnen op de marktplaatsen het complete aanbod aanbieden. Handelaren vinden er een volledig assortiment en alle inkoopmogelijkheden, mede door een doelgericht introductiebeleid voor nieuwe bloemen- en plantenrassen. Dankzij haar omvang en via samenwerking met klanten en ketenpartners, speelt FloraHolland in op trends van internationalisering, schaalvergroting en kostenefficiency. Nieuwe, uniforme systemen, middelen, diensten en regelingen leiden tot meer ketenefficiency en lagere ketenkosten.

5

Uitgangspunten

SWOT-analyse De volgende tabel laat de sterke en zwakke punten, de kansen en de bedreigingen zien, evenals de wijze waarop FloraHolland daarmee omgaat.

Sterktes

Acties

•

•

• • • • •

Zes klokveilingen en één bemiddelingsorganisatie; samen één marktplaats. Transparante prijsvorming. Betalingszekerheid. FloraHolland toegangspoort naar wereldmarkt voor alle marktpartijen. Sterke internationale positie handel en flexibiliteit handelsklanten. Bereidheid tot ketensamenwerking.

• • • •

Zwaktes

Acties

•

•

• •

Concurrentiepositie Nederlandse snijbloemenproducenten onder druk. Flexibiliteit van de veilinglogistiek. Interne gerichtheid.

• •

Steun telerverenigingen en permanente of tijdelijke clusters. Ontwikkeling internationale samenwerking tussen producenten en verticale ketensamenwerking. Maatwerkdiensten, betere logistiek, e-business. Focus op klanten en markt en organisatie daarop aanpassen.

Kansen

Acties

• • • •

•

• •

Ontwikkelen nieuwe afzetmarkten. Marktontwikkeling winkelketens. Vergroting bestaande markten. Binden grootschalige productie in binnen- en buitenland. Efficiencyvoordelen fusie. Verbreding maatschappelijk draagvlak.

• • • • •

Uitbouwen marktonderzoek, conceptontwikkeling, logistieke diensten, virtuele marktplaats. Connectdienstverlening uitbouwen, conceptontwikkeling, productpromotie en uitbouwen kenniscentrumfunctie. Handelsondersteuning via Bloemenbureau Holland en  FloraHolland. Maatwerkdiensten, binding aanvoerders door lidmaatschap. Kennis benutten, uniformering, kostenvoordelen aan kwekers en kopers ten goede laten komen. Voorlichting, stimuleren maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Bedreigingen

Acties

• • • • •

• • •

Omzet buiten de veiling om. Economische recessie, vraaguitval in markt. Energiekosten. Kostenstijging kwekers. Margeontwikkeling in de keten.

• •

6

Van competitie naar commerciële samenwerking; daardoor afzetkansen benutten Versterken klok en klokgerelateerde afzetsystemen (virtualisering). Beheer en versterking financiële processen. Klantgericht maatwerk leveren voor nationale en internationale telers (virtuele systemen, ondersteuning directe stromen, internationale logistiek). Maatwerk in sourcing, commerciële diensten, huisvesting, logistiek, accountmanagement. Ontwikkelen uniforme middelen, systemen en ketenstandaarden, structureel overleg ketenpartners, belangenbehartiging.

Aanscherping beleid leden / niet-leden. Kostenbeheersing, klantbewust opereren, promotie. Innovatie, energiebesparende maatregelen, belangenbehartiging. Kostenbeheersing, stimuleren samenwerking, beheersing veilingtarieven, belangenbehartiging. Leveren van toegevoegde waarde.

Bestuursverslag

Bestuursverslag 2008 Was het jaar waarin de gasprijs voor telers tot 45 cent steeg, om vervolgens weer tot 25 cent te dalen. Waarin krapte op de arbeidsmarkt plaatsmaakte voor dreigende werkloosheid. Waarin groeiverwachtingen werden ingeruild voor een recessie. Waarin het financieringsklimaat compleet omsloeg en de bereidheid tot investeren onder druk kwam te staan. Kortom, een jaar vol onzekerheden. Onze cijfers zien er nog goed uit; iets meer omzet voor FloraHolland en een licht dalende export van siergewassen. Die cijfers verhullen echter de grote verschillen in de resultaten per productgroep, per afzetsegment en per individuele teler of handelaar. Voor bepaalde telers en handelaren vielen de resultaten zodanig tegen dat ze hun bedrijf niet konden voortzetten. Dat onderstreept hoe lastig het jaar 2008 voor de sierteelt was. In het eerste jaar van het nieuwe FloraHolland was er veel aandacht voor het ineenschuiven van de twee organisaties. Hoe dat op bedrijfsniveau uitwerkte, staat in het directieverslag. De samenvoeging van beide verenigingen, waaronder de beide besturen en de Kring- en sectiebesturen, is soepel en geruisloos verlopen.

Strategie Keuze voor het lidmaatschap In de eerste helft van 2008 ontwikkelden bestuur en directie op basis van het fusierapport een strategische visie voor FloraHolland: ‘Gebundelde kracht in een open markt’. Aanleiding was de noodzaak om de positie die FloraHolland in de markt moet innemen vast te stellen. Tijdens de regiobijeenkomsten in het najaar bleken de leden deze visie te delen. De visie stelt dat de binding met leden het leidende beginsel blijft voor de coöperatie, ondanks de grote veranderingen in de afzet van siergewassen. FloraHolland is er voor haar leden en ontwikkelt voor hen marktplaatsen. Zij bindt aanbod aan de coöperatie via diensten die voor leden waarde toevoegen tegen tarieven en andere voorwaarden die voor leden gunstiger zijn dan voor niet-leden. Internationale dienstverlening Een significante ontwikkeling binnen de sierteelt is de internationalisering. FloraHolland heeft op dit punt al eerder stappen gezet door buitenlandse aanvoerders toe te laten als lid van de coöperatie. In de komende jaren kan internationaal aanbod van buitenlandse leden worden gebonden met op deze leden afgestemde diensten. Diensten die tot procesverbeteringen kunnen leiden op gebieden zoals logistiek, marktinformatie en kwaliteitsbeheersing. Maatwerk voor directe afzet Al jaren groeit de afzet die niet aan de klok gerelateerd is bij FloraHolland sneller dan de klokverkoop. Sommige kwekersgroepen benutten de diensten van FloraHolland Connect bij hun directe afzet. Anderen verzorgen hun afzet zelf. Er ontstaan clusters en samenwerkingsverbanden van telers onderling of van telers en handelaren, die hun lijnen naar retailorganisaties willen verkorten. Deze initiatieven hoeven niet op gespannen voet te staan met de coöperatieve afzet. Evenmin hoeven ze de handel te bedreigen. Van FloraHolland vragen deze samenwerkingsverbanden andere diensten dan nu worden geboden. Virtualisering FloraHolland ziet bij de virtualisering van de marktplaats voor zichzelf een rol in het opzetten en beschikbaar stellen van een infrastructuur waarmee telers en handelaren zaken kunnen doen. Het gebruik van elektronica in de afzetprocessen neemt hand over hand toe. De inkoop via KOA (Kopen Op Afstand) groeit stormachtig. Beeldveilen wordt in Aalsmeer, Naaldwijk en Rijnsburg in snel tempo ingevoerd. Regionale marktplaatsen gaan beeldondersteund veilen. Via FloraHolland e-Trade komt aanbod van kwekers via een internetsite beschikbaar voor een (nog beperkte) groep kopers. PlantConnect.nl biedt de plantensector een goede elektronische aanbodsbank.

Tarievenstelsel Het huidige tarievenstelsel van FloraHolland kent verschillende provisieniveaus voor klokverkoop en directe afzet, aangevuld met heffingen per aangevoerde stapelwagen en partij. Omdat aanvoerders steeds meer verschillende diensten vragen van de coöperatie, is het de vraag of dit stelsel in zijn huidige verschijning nog wel voldoet. Door de bank genomen blijkt de bereidheid tot coöperatief afzetten groot. Ondernemers willen betalen voor maatwerkdiensten die waarde toevoegen. Zij zijn echter steeds minder geneigd mee te betalen aan het collectief. Dit vraagt om een hernieuwd en transparant tarievenstelsel. Vandaar dat het bestuur in 2009 een discussie voert over invoering van een ‘marktplaatsbijdrage’. Deze dekt de diensten die elk lid gebruikt, ongeacht zijn afzetwijze, en die de marktplaats in stand houden. Daarin zitten elementen zoals afzetzekerheid, betalingszekerheid, overheadkosten, ontwikkeling handelshuisvestiging en de lobby richting overheden.

7

Bestuursverslag

De vraag is welke elementen er wel en welke elementen er niet in thuishoren. FloraHolland zal de discussie dan ook grondig en in alle openheid voeren. Allereerst via gesprekken met de regiobesturen. Vervolgens, op basis van een voorstel, met alle leden tijdens de regiobijeenkomsten. Uiteindelijk besluit de algemene ledenvergadering over het tarievenstelsel.

Maatschappelijke contacten De totstandkoming van het nieuwe FloraHolland per 2008 had gevolgen voor de positie van de Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland (VBN). De VBN blijft bestaan als brancheorganisatie met de focus op belangenbehartiging. Zo blijft de VBN de contacten met overheden op regionaal, nationaal en Europees niveau onderhouden. Andere, veelal coördinerende taken zoals het kwaliteits- en fustbeleid, werden ondergebracht in de FloraHolland-organisatie. Er was in 2008 alle aanleiding voor intensieve contacten met overheden. Dat gebeurde in goede samenwerking met LTO Noord Glaskracht en met andere brancheorganisaties. Vooral voor het energiedossier was veel aandacht. De insteek was daarbij dat ondernemers in de sierteelt moeten kunnen blijven investeren in verduurzaming. Deze sectorboodschap werd door het kabinet goed opgepakt getuige het verduurzamingspakket van € 147 miljoen voor de tuinbouw, dat eind 2008 tot stand kwam. Andere aandachtspunten in de overheidscontacten waren ruimte voor glas in de verschillende greenports, verbeteringen in de infrastructuur en het gewasbeschermingsdossier. Eind 2008 presenteerde Greenport(s) Nederland zijn visie op de Nederlandse tuinbouw voor de periode tot 2040. De Nederlandse tuinbouw anno 2040 kenmerkt zich door te excelleren. Er is een positieve visie neergezet die ondersteuning krijgt van het kabinet.

Advies algemeen bestuur Aan de algemene ledenvergadering van de Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland u.a. te Aalsmeer. Hierbij leggen wij de opgemaakte jaarrekening 2008 van de Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A. ter vaststelling aan u voor. Onder verwijzing naar het advies van de Raad van commissarissen en de accountantsverklaring adviseren wij u deze jaarrekening vast te stellen. Namens het algemeen bestuur, Mariëlle Ammerlaan secretaris Aalsmeer, 22 april 2009

8

Directieverslag

Directieverslag Waar veel beursgenoteerde ondernemingen bewogen als riet in de storm, was FloraHolland een coöperatief baken van samenwerking, vertrouwen en heldere keuzes. Als coöperatie is FloraHolland gericht op de lange termijn en behoud van inkomsten voor haar leden. In moeilijke economische tijden blijkt dit een krachtig organisatiemodel. Direct na 1 januari 2008 begon de integratie van de organisatie. Op commercieel gebied werken de exportmarktplaatsen Aalsmeer, Naaldwijk en Rijnsburg en de bemiddelingsorganisatie FloraHolland Connect steeds meer samen. Dat geldt eveneens voor de regionale marktplaatsen die zich op de binnenlandse markt richten. De verschillende vestigingen opereren in het belang van kweker en klant, niet in het belang van de eigen marktplaats. Dat leidt dan ook steeds vaker tot horizontale samenwerking. Nieuwe diensten, systemen en ontwikkelingen worden tussen de verschillende onderdelen van FloraHolland uitgewisseld. Traditionele waarden zoals afzetzekerheid en betalingszekerheid blijven daarbij gekoesterd. De omvangrijke uniformeringstrajecten rondom de stapelwagen en het administratienummer zijn in 2008 begonnen en worden respectievelijk in 2012 en januari 2010 afgerond.

Afwikkeling fusie Samenwerking Begin 2008 ging FloraHolland er nog vanuit dat de verschillende marktplaatsen weliswaar zouden samenwerken, maar ook in gezonde competitie met elkaar zouden opereren. In de loop van 2008 bleek “één bedrijf, één markt, één gezicht” niet te passen bij de competitieve insteek. Daarom maakte competitie plaats voor samenwerking en nu profileren de vestigingen zich uitsluitend via het niveau van hun dienstverlening. Belangrijk onderdeel van de nieuwe samenwerking is het samen opstellen van veilschema’s. FloraHolland wil voor alle leden de hoogst mogelijke prijs tegen de laagst mogelijke kosten realiseren. Afstemming van veilschema’s kan een bijdrage leveren om tot maximale opbrengsten te komen. Een beter afgestemd veilschema draagt bij aan een gelijkmatiger prijsvorming op de marktplaatsen, zodat de productstromen tussen veilingen krimpen, wat weer ketenkosten bespaart. Ten slotte zijn afgestemde veilschema’s een eerste stap richting landelijk virtueel veilen. Aan de andere kant zijn er grote nadelen zoals verschillen in de wijze van veilen (zoals bijvoorbeeld verschillende productgroepnummers, GP’s of niet) en logistieke nadelen. In 2009 wordt afstemming van de veilschema’s daarom nader onderzocht. Juiste mensen, juiste diensten Na de fusie doet FloraHolland in Nederland niet zozeer aan kwekersacquisitie, maar aan kwekersbinding. Daarom werden stappen gezet in het efficiënter inzetten van mensen, zodat telers niet voor iedere dienst apart mensen op bezoek krijgen. Marktplaatsen, FloraHolland Connect en Product- & MarktDiensten (PMD) hebben vanaf 2009 gezamenlijke accountmanagers voor de grotere bedrijven en relatiebeheerders per regio voor de overige bedrijven. Zodoende kan de kweker de juiste medewerkers op het juiste moment met de juiste diensten en informatie benutten. Groeiend onderdeel van de dienstverlening van PMD en FloraHolland Connect is de advisering op maat. Activiteiten daarbinnen zijn conceptontwikkeling, het verzamelen van concrete marktinformatie, het maken van schappenplannen en het helpen leggen van nieuwe klantcontacten. Geïntegreerde aanpak ICT Een van de belangrijke aandachtsgebieden binnen de fusieorganisaties is de integratie van ICT-systemen. In 2008 werd hiermee gestart. Veel systemen van het voormalige FloraHolland en de voormalige Bloemenveiling Aalsmeer kwamen hiervoor in aanmerking. Enkele voorbeelden hiervan zijn: één systeem voor FloraHolland Connect, één personeelssysteem en de integratie van het e-mailsysteem. In 2009 komt er één concernwerkplek voor de kantoorautomatisering, zodat medewerkers op elke vestiging kunnen inloggen en werken. Ook is begonnen met het koppelen van de ICT-netwerken van de vestigingen als eerste stap naar een volledige integratie. Bij haar automatisering kiest FloraHolland meer dan voorheen voor goede informatiebeveiliging. We constateren dat de ICT-projecten, ondanks hun complexiteit en omvang, goed op schema lopen. Communicatie, Coöperatiezaken en belangenhartiging Voor de afdeling Communicatie & Coöperatiezaken (CCZ) was 2008 vooral een jaar van eenheid maken. Op communicatiegebied werden een nieuwe huisstijl en nieuwe huisorganen ontwikkeld. Vanaf dag één was de communicatie erop gericht FloraHolland als één te positioneren. Van integratie was sprake bij het samenvoegen van de ledenadministraties. FloraHolland kent nog geen unieke klantnummers, maar het daarvoor benodigde project is wel van start gegaan. Een nieuw veilingreglement wordt in de loop van 2009 ingevoerd. Tot dan gelden de bestaande veilingreglementen. Voor FloraHolland Connect werd een nieuw tijdelijk reglement ingevoerd. Na de totstandkoming van het nieuwe FloraHolland werden de taken van de Vereniging van Bloemenveilingen in Nederland (VBN) sterk ingekrompen. Daarmee kwam een forse besparing tot stand. Veel van de coördinerende taken van de VBN, onder meer op het gebied van fust, logistiek en kwaliteit, wordt nu in de organisatie van FloraHolland gedaan. De VBN (met FloraHolland en Plantion als leden) blijft wel bestaan als belangenbehartiger voor de 9 veiling- en sierteeltsector.

Directieverslag

Ontwikkelingen Combinatie van tegenvallers In 2008 kromp de export van siergewassen voor het eerst sinds jaren. Een oorzaak daarvan was de economische tegenwind, al is de afzet van bloemen en planten doorgaans weinig gevoelig voor recessies. Maar, omdat het Britse pond vergeleken met de euro dertig procent goedkoper werd, sloeg de groei in deze groeimarkt om in een krimp. Ook andere groeimarkten (Oost-Europa) kenden valutaproblemen. Dat beïnvloedde de resultaten van exporteurs die buiten de eurozone werken negatief. Duitsland heeft weliswaar geen valutaproblemen, maar daar staat de omzet al langer onder druk, onder meer door een afzetverschuiving richting de discounters. Een andere negatieve factor was het weer. Het koele voorjaar was goed nieuws voor broeiers van bolbloemen. Voor tuinplantenkwekers was het voorjaar echter een regelrechte ramp. Het zomerweer werkte de bloemenafzet bepaald niet in de hand. Het aanvankelijk zachte weer zorgde voor een positieve afzet van de zomerbloemen, maar toen het aanbod terug ging lopen en de prijzen konden stijgen, maakte een vroege herfst abrupt een eind aan het aanvankelijk gunstige zomerbloemenseizoen. De Nederlandse aanvoer van snijbloemen groeide niet, die van potplanten wel.  In 2008 vielen de prijzen tegen, vooral bij een aantal producten. Met name bij Phalaenopsis vond een sterke prijsdaling plaats als gevolg van de toegenomen aanvoer. Omdat Phalaenopsis 25% van de plantenomzet omvat, had dit een stevig effect op de omzetcijfers. Ook bij andere producten waar het aanbod toenam (Gerbera, Lelie, Kalanchoe) zette dit de prijzen onder druk. Een ander product waar de prijzen fors terugvielen was Roos. Vanwege de grote omvang van deze productgroep had dit ook een fors effect op de omzetcijfers van FloraHolland. Al met al werden de resultaten van individuele telers sterk bepaald door het product, de soort of zelfs het moment waarop zij veel aanvoer hadden. Nederlandse telers die zich toeleggen op bijzondere rassen en kwaliteiten hadden het extra moeilijk. Deze nicheproducten zijn vaak relatief luxe en staan onder druk nu consumenten vooral op luxe bezuinigen. Energie, transport, gewasbeschermingsmiddelen en verpakkingen werden in de eerste drie kwartalen razendsnel duurder. Nadat de kredietcrisis begon daalde dat tempo weliswaar, maar sindsdien zijn banken ook terughoudener met financieren en vallen financieringskosten hoger uit. Al met al is het ondernemingsklimaat in de tuinbouw niet gunstig. Bij telers en handelaren ging de schaalvergroting door. Aan FloraHolland de uitdaging om voor die bedrijven goede diensten te blijven bieden. Grote handelsbedrijven versterkten hun positie door samenwerking, fusies en overnames. Ondanks het tegenvallende jaar viel het aantal afvallers onder telers mee. Meer buitenlandse snijbloemen De economische turbulentie raakt ook buitenlandse producenten. De gevolgen van de valutaschommelingen verschillen per land. De sterke euro maakt de eurozone een aantrekkelijker afzetgebied. De luchtvrachtkosten waren in 2008 aan forse prijsschommelingen onderhevig. Het importaanbod had te lijden van een hevige vorstperiode in Israël, van onlusten in Kenia en van de instabiele situatie in Zimbabwe. Aanvankelijk waren er in oostelijk Afrika nog flinke uitbreidingen. Na de kredietcrisis kwam ook daar de uitbreiding grotendeels tot stilstand. FloraHolland versterkte haar positie in de internationale productstromen. Dat was zowel een gevolg van de fusie als van de verbrede en verbeterde dienstverlening aan buitenlandse telers. De fusie versterkte het imago van FloraHolland bij buitenlandse producenten als sterke en niet te missen afzetpartner. Veel beginnende producenten in Afrika werden lid van FloraHolland. Ondanks de problemen in Zimbabwe verbeterde FloraHolland haar positie daar. In Latijns-Amerika ten slotte, profiteert FloraHolland van de sterke euro ten opzichte van de dollar.

Internationaal Maatwerk Omdat de schaalvergroting doorgaat, is de klok voor veel telers niet meer het enige afzetmiddel. FloraHolland wist in 2008 internationale leden via de directe afzet aan zich te binden. Wel heeft de veiling concurrentie van handelsbedrijven die zelf internationaal sourcen. Cruciaal voor het binden van importaanbod is het feit dat FloraHolland naast een sterke afzetmix ook diensten biedt die de aanvoerketen verbeteren. FloraHolland neemt daarom voor haar internationale leden posities in op deze gebieden. In Kenia werd de FloraHolland Freight Group opgezet. FloraHolland koopt voor dat vrachtcollectief centraal luchtvracht in, helpt met een goed planningsysteem en zorgt voor het monitoren van de koelketen van farm tot veiling. Telers beschikken nu over een goed tracking & tracingsysteem, met brede informatie op dagbasis. Ook via Dockservices Aalsmeer en Import Handling Naaldwijk en Rijnsburg zijn er maatwerkdiensten ontwikkeld die de commerciële positie van internationale leden versterken.

10

Directieverslag

Ontwikkelingen veilen Bij het klokveilen vindt beeldveilen steeds meer ingang. In Aalsmeer worden inmiddels alle klokken geprojecteerd en is er een extra klok geplaatst, die volledig virtueel is. Dat betekent dat de klok niet meer in de afmijnzaal wordt geprojecteerd, maar dat kopers vanaf een beeldscherm inkopen. Naaldwijk gaat stapsgewijs over op het projecteren van de klokken en het invoeren van beeldveilen en krijgt bovendien een extra (beeldveil)klok. Bij de renovatie van de tribune in Rijnsburg wordt het aantal klokken uitgebreid tot zeven. Ook worden alle klokken geprojecteerd en wordt er een start gemaakt met beeldveilen. Beeldveilen maakt het ontkoppelen van het veilproces en de kloklogistiek mogelijk. Dit kan beide processen effectiever en efficiënter maken en eraan bijdragen dat kopers hun klokproducten aangeleverd krijgen als zij die nodig hebben. Beeldveilen vraagt aanpassingen van alle partijen in het veilproces. Inkopers moeten anders leren inkopen als het product niet meer live te zien is. Kwekers moeten betrouwbare productinformatie leveren, inclusief representatieve productbeelden (partijbeelden). Wie zich niet aanpast, zal zijn markt verliezen. De veiling overlegt voortdurend met alle partijen omdat veranderingen veel impact kunnen hebben.

Logistiek en infrastructuur Ook op logistiek terrein worden ervaringen van beide fusiepartners benut. In Aalsmeer werd een nieuw systeem voor vraaggestuurde logistiek op haalbaarheid getoetst, Flowers on Demand. Nu het veilproces wordt losgekoppeld van het logistieke proces is vraaggestuurde logistiek beter mogelijk. Met FloraHolland e-Trade en PlantConnect.nl ontstaan nieuwe afzetsystemen. Ook wordt gesproken over veilen op andere momenten van de dag en landelijk virtueel veilen van bepaalde productgroepen. Dat alles maakt de keten meer vraaggericht. Dus moet het afleveringsmoment van producten niet worden bepaald door de vraag wanneer het de veiling past, maar door de vraag wanneer de koper het product nodig heeft. Het project Flowers on Demand zet contouren voor een vraaggestuurde logistiek uit. Een begin 2009 afgeronde haalbaarheidsstudie liet zien dat er rondom dat uitgangspunt goede logistieke systemen voor veilingen te bouwen zijn. Flowers on Demand is voor de Aalsmeerse situatie onderzocht, maar de achterliggende problematiek speelt op alle exportvestigingen. Daarom werken ook Naaldwijk en Rijnsburg aan een efficiëntere logistiek. In Naaldwijk wordt de plantendistributie op dezelfde leest geschoeid als enkele jaren geleden de snijbloemendistributie. Dat leidt tot minder arbeidsinzet, meer veiligheid voor mens en product en betere arbeidsomstandigheden. Naaldwijk bouwde het Logistiek Centrum Planten verder uit, samen met de plantenexportbedrijven in Trade Parc Westland Venus en groepsvervoerders. Daar is een situatie gecreëerd waarin directe zending van planten niet meer afzonderlijk bij kopers, maar via centrale docks worden aangeleverd en centraal opgeslagen. Aflevering vindt vervolgens plaats op het moment dat de koper het product wil hebben. In Rijnsburg werd het Logistiek Plan Rijnsburg (LPR) definitief opgeleverd. In dat kader werden ook de koelcellen en de opstelruimtes vernieuwd. Na minimale aanloopproblemen werken de systemen van LPR zeer goed. Vestiging Rijnsburg weet haar doelstellingen ten aanzien van doorlooptijden ruimschoots te halen. Na het vernieuwen van de afmijnzaal (in 2009) heeft deze veiling haar systemen voor de komende jaren geheel op orde.

Handelshuisvesting Op het gebied van handelshuisvesting sprong de ontwikkeling van Trade Parc Westland Mars, de derde fase van TPW, in het oog. Ondanks de recessie blijft er dynamiek onder handels- en teeltbedrijven in het Westland. Het enkele jaren geleden opgezette TPW Venus is nu bijna geheel verkocht. In Naaldwijk wordt TPW Mars ontwikkeld en in Aalsmeer locatie Oost. Gelet op de huidige economische ontwikkelingen is de realisatie van beide projecten vertraagd. In Rijnsburg vond nieuwbouw plaats door enkele handelsbedrijven in Florapark. Daartegenover stond wat meer leegstand in oudere kopersgebieden als gevolg van het samengaan en verdwijnen van bedrijven. Op Flora Trade Parc Venlo zocht een aantal bedrijven rondom ‘flower & design’ de samenwerking in de promotie van het brede assortiment dat in Venlo voor groothandelaren en bloemisten voorhanden is. Er vestigde zich ook een nieuw handelsbedrijf op Flora Trade Parc Venlo. In Aalsmeer is de planontwikkeling Aalsmeer-Oost herzien en kreeg de veiligheid in en rondom de marktplaats extra aandacht. Dat gebeurt in samenwerking met klanten en omvat zowel concrete maatregelen (brandveiligheidsmaatregelen, verkeerslichten) als gedragsbeïnvloeding.

Dienstverlening Elektronische afzetmethodes Eind 2008 werden uit negen productgroepen bloemen aangeboden via FloraHolland e-Trade, een elektronisch verkoopsysteem voor bloemen via internet. Telers zetten hun producten op een website. Kopers kunnen op die producten bieden.

11

Directieverslag

Zo nodig worden samen afspraken gemaakt over productspecificaties en de wijze van afleveren. Door informatie van FloraHolland e-Trade op webwinkels van kopers of klanten van kopers te zetten, ontstaat een transparanter en fijnmaziger inkoopsysteem. Het systeem dat in Naaldwijk als pilot werd uitgetest, zal in 2009 concernbreed uitgerold worden. De Landelijk AanbodsBank (LAB) voor planten werd sterk verbeterd en kreeg een nieuwe naam, PlantConnect.nl. De toegang ertoe werd voor kwekers en handelaren vergemakkelijkt. Kwaliteitsbeleid Bij een afzet die steeds meer virtueel wordt, past productinformatie die helder maakt wat de koper kan verwachten. Rondom de fusie zijn hierover met de VGB (Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten) afspraken gemaakt. Per productgroep worden de aanvoer- en kwaliteitsvoorschriften bezien en als dat wenselijk is aangepast. Waar nodig vinden intensievere keuringen plaats. Bij Tulp, Gerbera en Chrysant wordt inmiddels op deze manier gewerkt. Dat leidt inderdaad tot betrouwbaarder productinformatie. Diensten De toename van de afzet via directe stromen is een autonome ontwikkeling die behalve bij planten ook steeds duidelijker bij bloemen zichtbaar is. FloraHolland Connect maakt de veiling met maatwerkdiensten aantrekkelijker in dit segment. De meest basale van die diensten is het afrekenen van transacties (bijvoorbeeld via de zogenaamde ‘ingeleverde brief’). Het dienstenpakket loopt van marktadviezen via promotie, verkoopdiensten en risicomanagement tot logistieke ‘ontzorging’, marktinformatie, marktbezoeken en financieel-administratieve diensten. Steeds vaker probeert FloraHolland Connect met kwekers en kopers de eindklant zo te helpen dat hij meer product verkoopt. Inmiddels loopt er een flink aantal projecten die de positie van planten of bloemen in het schap moeten versterken. FloraHolland werkt daarbij samen met promotieorganisaties zoals Bloemenbureau Holland, het Internationaal Bloembollencentrum en FloraHolland-dochter Hobaho. Die samenwerking levert integrale ketenkennis op. Dat helpt om de verschillende afzetkanalen beter te bedienen. In Boskoop heeft FloraHolland daghandelsactiviteiten via een cash & carry en wordt bemiddeling aangeboden via FloraHolland Connect. Boomkwekerijproducten maken voor steeds meer exportbedrijven onderdeel uit van hun aanbod. Boskoop maakte zijn organisatie efficiënter door formatiekrimp. Tevens werd de organisatie effectiever door bijvoorbeeld samen met De Winter Logistics pendeldiensten naar Aalsmeer en Naaldwijk op te zetten.

Regionale marktplaatsen De regionale marktplaatsen vervullen in hun verzorgingsgebied een belangrijke functie. Net zoals de exportvestigingen hebben zij een aanjaagfunctie in de ontwikkeling van de tuinbouwclusters. Venlo stimuleert bijvoorbeeld initiatieven die de regionale boomkwekerij op een hoger plan brengen. Bleiswijk biedt huisvestingsfaciliteiten aan brancheorganisaties en kennisinstellingen. Green Parc Bleiswijk wordt een centrum van bedrijven die vooral direct inkopen. Venlo en Eelde vervullen vergelijkbare functies richting de Scandinavische, Duitse en Oost-Europese export. De regionale marktplaatsen hebben hun positie in de markt weten te versterken. Zij bieden in hun eigen regio een inkoopmix die voor kleine handelsbedrijven, maar ook voor groothandelaren, aantrekkelijk is. Die mix bestaat uit de klok, klokservice (waarvoor in de loop van 2008 een eigen webshop tot stand kwam) en een cash & carry. Aanbod en koopkracht worden gebonden met persoonlijke, concrete diensten. Een goede communicatie met kwekers en afnemers leidt tot betere afstemming van vraag en aanbod en tot een aantrekkelijke prijsvorming. De regionale veilingen werken aan verbeteringen van het complex. In Venlo werd een nieuwe importverwerkingsruimte gebouwd en werd het gekoelde aanvoergebied vernieuwd. Bleiswijk huisvestte een grote importaanvoerder en verwelkomde een depot van Container Centralen. In Eelde wordt gewerkt aan nieuwbouw en herinrichting van de kopersaccommodatie.

Logistiek en ICT Samen met ketenpartners werkt FloraHolland aan betere systemen voor logistiek en ICT. FlorEcom en FloriLog, twee platforms die ketenstandaarden ontwikkelen op respectievelijk ICT- en logistiek gebied, werden bestuurlijk geïntegreerd. Het ontwikkelen en doorvoeren van standaarden is lastig, omdat de kosten ervan vaak wel helder zijn, maar de opbrengsten niet. Container Centralen zal in 2009 - samen met FloraHolland en Landgard - tags voor RFID (Radio Frequency Identification) op de onderstellen van alle Deense Containers aanbrengen. Voor 2010 staan alle legborden op het programma. Zo wordt deze voor de plantensector zo belangrijke logistieke drager beter identificeerbaar. Partijen op Deense Containers worden hierdoor beter traceerbaar, het maakt beter onderhoud mogelijk en voorkomt diefstal en vervalsing. FloriLog bereidde een project voor waarin alle voor het sierteelttransport relevante locaties (docks op de veilingen,

12

Directieverslag

kwekerijen) een unieke locatiecodering krijgen. Die maakt exact duidelijk waar een vrachtwagen moet zijn, zodat onnodig zoeken wordt voorkomen. Het stapelwagenvolgsysteem KISSit, waarin FloraHolland participeert, werd verder uitgerold. Kopers kunnen producten nu ook via hun eigen inkoopsysteem volgen. Kwekers die zelf rijden kunnen op KISSit aanhaken, zodat hun producten onderweg door kopers te volgen zijn. Logistieke middelen Het plan om een uniforme stapelwagen te ontwikkelen voor heel FloraHolland werd door de algemene ledenvergadering goedgekeurd en is voortvarend ter hand genomen. Gekozen is voor een gemodificeerde vorm van de stapelwagen van het voormalige FloraHolland. Besloten is om zoveel mogelijk bestaande stapelwagens om te bouwen. Voor het resterende deel worden nieuwe stapelwagens gebouwd. Er is ook een plan gemaakt voor het stapelwagen- en slotplatenbeheer in de overgangsperiode in 2011 als er in alle veilingen verschillende typen in gebruik zullen zijn. Waarschijnlijk beginnen de assemblagewerkzaamheden al in 2009 op locaties in Aalsmeer en Naaldwijk. Het invoeren van een eenduidige administratie voor Deense Containers bleek complexer dan voorzien, onder meer omdat FloraHolland nog geen unieke klantnummers kent. Om gebruikers niet de dupe te laten zijn van dit uitstel kwam er een tijdelijke verrekenmethode. Minder opvallend, maar wel belangrijk, was de integratie van Sivepo (sierteeltverpakkingspool) in de FloraHolland-organisatie.

Bedrijfsbeleid Strak op de kosten sturen De omzet en de bedrijfsvoering van FloraHolland hadden te lijden onder de economische tegenwind, al bleven de volumes (en het daarop gebaseerde deel van de inkomsten) gelijk. Door scherp op kosten te sturen en dankzij een degelijk financieel beleid in het verleden, bleven de gevolgen voor het financieel resultaat en de financiële ratio’s beperkt. FloraHolland is een gezond bedrijf dat ondanks de algemene kostenstijgingen zijn tarieven gelijk kan houden en hier en daar zelfs kan verlagen. De gevolgen van de kredietcrisis zijn beperkt omdat financieringsarrangementen al eerder en voor langere termijn waren aangegaan. Vanwege de toegenomen onzekerheid worden investeringen nog kritischer op nut en noodzaak getoetst. Voor 2009 zijn de investeringen teruggeschroefd van € 100 miljoen naar € 70 miljoen. Omdat de situatie voor veel handelsbedrijven minder rooskleurig is, is de noodzaak voor een strikt debiteurenbeleid toegenomen. Ook wordt kritischer gehandeld bij het inschrijven van nieuwe kopers. Ten slotte werd in bedrijfsonderdelen een inkoopvoordeel van € 2 miljoen bereikt door de grotere schaal van de organisatie. Personeelsbeleid Voor 2008 waren de organisaties die nu FloraHolland vormen twee aparte bedrijven, elk met een eigen personeelsbeleid. De uitdaging van de afdeling HRM (Human Resource Management) is één beleid te maken dat de nieuwe FloraHollandorganisatie ondersteunt.  HRM helpt de organisatie haar doelstellingen te verwezenlijken door te zorgen dat op de juiste plaatsen de goede mensen staan. Dat houdt onder meer in het ontwikkelen van een arbeidsmarktbeleid, managementinstrumenten en managementondersteuning ook bij problemen met medewerkers), het zorgen voor goede functiebeschrijvingen en de zorg voor goede, marktconforme arbeidsvoorwaarden. Er is veel aandacht voor interne mobiliteit, een belangrijk instrument om medewerkers te boeien en binden. In 2008 wisselden 105 medewerkers van vestiging of concernafdeling om de integratie mede te bespoedigen en talent te rouleren. Na de fusie bleken de arbeidsvoorwaarden van mensen die in de nieuwe organisatie dezelfde functie gingen vervullen te verschillen. Die verschillen zijn met voorrang aangepakt. Een complete regeling wordt vastgelegd in de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) voor 2009. In 2009 zal ook aandacht besteed worden aan de bedrijfscultuur. In 2008 is de medezeggenschap opnieuw ingericht, met per vestiging een ondernemingsraad en een Centrale Ondernemingsraad (COR) voor heel FloraHolland. Het is een goed jaar gewest voor de ondernemingsraden, waarin zij over een veelheid aan onderwerpen hun inbreng hebben gehad. 2008 Was voor de sierteeltsector en voor FloraHolland een lastig jaar. 2009 Wordt nog lastiger. Het vertrouwen van consumenten en producenten is ongekend laag. Niemand kan exact aangeven hoe diep de recessie wordt en hoe lang zij duurt. Evenmin is duidelijk hoe sterk de economische tegenwind de afzet en prijsvorming van bloemen en planten beïnvloedt. FloraHolland probeert ook onder deze omstandigheden haar leden en klanten te helpen om optimaal te ondernemen. Dat houdt in dat bestaande diensten worden verbeterd en nieuwe worden ontwikkeld. Vooral diensten die kwekers en klanten helpen om op de markt beter beslagen ten ijs te komen. Tegelijkertijd houdt FloraHolland scherper dan ooit de kosten in de gaten. De positie van FloraHolland is in 2008 sterk gebleven. Dat is een belangrijke zekerheid in onzekere tijden. Timo Huges algemeen directeur Aalsmeer, 22 april 2009

13

Doelstellingen en resultaten

Doelstellingen en resultaten Thema

Doelstellingen 2008

Resultaten 2008

Doelstellingen 2009

Beste prijsvorming tegen zo laag mogelijke kosten

Investeren kloksystemen.

Verdere invoering beeldveilen exportvestigingen.

Meerwaarde bieden voor lidmaatschap.

Inspelen op mogelijkheden e-business. Mogelijkheden productuitwisseling over de vestigingen benutten.

Beeldondersteund veilen regionale vestigingen.

Betrouwbare informatie over productiviteit: verhoging BI.

Virtuele klok Aalsmeer.

FloraHolland Connect positioneren als sterke verkooporganisatie zonder onderlinge rivaliteit. Groei aanvoer

Omzetgroei tenminste gelijk aan Nederlandse exportgroei. Meer importaanvoer dankzij maatwerkdiensten.

Verbreding assortiment

Goede introductie noviteiten stimuleren 

Omzetgroei FloraHolland +0,3%, export -3%. Importaandeel van omzet in 2007 van 15% in 2008 gestegen naar 16,4%. 

Ongeveer 400 introducties FleurPrimeur en PlantPrimeur in 2008. Minder productvernieuwing i.v.m. economische risico’s maar vrijwel allemaal beschikbaar bij FloraHolland binnen zes maanden. 

14

Meer dan 95% van Nederlandse productie via FloraHolland afgezet. Groei aanvoer importbloemen is gelijk aan of groter dan de groei van de productie van bloemen buiten Nederland. Vrijwel alle in Europa geïntroduceerde nieuwe bloemen- en planten rassen zijn binnen zes maanden bij FloraHolland te verkrijgen.       

Doelstellingen en resultaten

Optimale logistieke diensten

Gemiddelde doorlooptijd klokproducten maximaal 90 minuten. Doorlooptijden bemiddeling conform klantenwensen en transparant door toepassing IT. Ketenstandaardisatie (uniforme stapelwagen, 1 Denensaldo, financiële afhandeling, uniformering aanvoerbrief).

Sierteelt Direct Bloemen en Sierteelt Direct planten in Naaldwijk.

Ketenstandaardisatie door uniforme stapelwagen, 1 Denensaldo, financiële afhandeling, uniformering aanvoerbrief.     

Haalbaarheidsonderzoek Flowers on Demand Aalsmeer. LPR Rijnsburg opgeleverd. Goedkeuring ALV uniforme stapelwagen. Denensaldo had vertraging, gerealiseerd maart 2009. Ontwikkeling uniforme aanvoerbrief loopt. 

E-business

FlorEcom versterken, EAB naar 100% van de aanvoer. Strategie en pilots voor virtuele marktplaats gereed.

Introductie MyFloraHolland.com, e-trade, PlantConnect.nl. Afspraken omtrent betrouwbaarheid productinformatie. KOA ruim 26%.

Integratie systemen van verschillende vestigingen.

EAB naar 100% van de aanvoer. Verdere ontwikkeling virtuele marktplaats. Verbreding en verdieping MyFloraHolland.com. Verder uitwerken betrouwbare productinformatie.     

Pilot Naaldwijk met aantal verkoopmomenten en aansluiting op webwinkels. Gezonde financiële positie

Resultaat voor belastingen € 10 miljoen.

Resultaat € 5,5 miljoen voor belastingen als gevolg van minder omzet en bijzondere lasten. In 2008 inkoopvoordeel van € 2 miljoen. 

Arbeidskosten waar mogelijk beperken

Ziekteverzuim omlaag. Gedurende 3 jaar formatiekrimp 90 fte door fusie en 2,5% verhoging arbeidsproductiviteit. 

Tweejarig ziekteverzuim 2007 5,5%, 2008 5,4%. Juiste inzet van mensen door o.a. gezamenlijk accountmanagement PMD en Connect. 

Resultaat voor belastingen € 10 miljoen. Solvabiliteit ten minste 20% en risicodragend vermogen tenminste 40% van het balanstotaal.      Ziekteverzuim omlaag (5,2%). Formatiekrimp 90 fte in 3 jaar.      

15

Verslag en advies raad van commissarissen

Verslag en advies raad van commissarissen In het eerste jaar van het nieuwe FloraHolland kwam de raad van commissarissen zeven keer bijeen. Daarnaast vergaderde een afvaardiging van de raad van commissarissen enkele keren met de Centrale Ondernemingsraad (COR). Gespreksonderwerpen waren vooral de positie van FloraHolland in de veranderende markt en grote investeringen. Allereerst heeft de raad zijn rol en werkwijze binnen de nieuwe organisatie vastgesteld. Als onderdeel hiervan werd een reglement opgesteld. Uitgangspunt daarbij is haar wettelijke en statutaire taak: toezien op het bestuursbeleid en op de algemene gang van zaken binnen de coöperatie en de daaraan verbonden onderneming. Fusierisico’s Van meet af aan heeft de raad van commissarissen aandacht besteed aan de risico’s van de fusie. Gaandeweg werd duidelijk dat de integratie van bedrijf en vereniging conform plan verliep. Op bestuurlijk niveau hebben bestuur, Raad van commissarissen en regiobesturen de overgang voorspoedig en met tempo doorgevoerd.

Samenstelling De Raad van commissarissen heeft zes leden, benoemd door de algemene ledenvergadering. Drie van hen zijn lid van de coöperatie, de overige drie komen van buiten de coöperatie en hebben elk een eigen deskundigheid. In 2008 stelde de raad van commissarissen een rooster van aftreden op, op grond waarvan eind 2008 Tom de Bruijn (voorzitter) en Cees van Woudenberg aftredend en niet herkiesbaar waren. In hun plaats droeg de raad de heren Jan Batist en Abel Slippens voor. De leden van FloraHolland stemden daar in de decembervergadering mee in. In de plaats van de heer Tom de Bruijn werd Franswillem Briët benoemd tot voorzitter van de Raad van commissarissen. Aad van der Knaap is benoemd tot vice-voorzitter.

Strategische visie en meerjarenbeleid Belangrijk gespreksonderwerp in de raad van commissarissen was het rapport ‘Gebundelde kracht in een open markt’. Dit rapport over de hernieuwde strategie en het daaruit voortvloeiende meerjarenbeleidsplan voor de periode 2008-2011, kwamen tot stand op basis van het fusierapport. Bestuur en directie legden er hun visie en strategie voor de komende jaren in vast. Tijdens een speciale conferentie werd met bestuur en directie indringend gesproken over de positie van FloraHolland na de fusie. Op basis van de vraag wat de voortgaande schaalvergroting en internationalisering van de sierteelt voor de coöperatie en het bedrijf kunnen betekenen, werden eventuele overeenkomsten met ontwikkelingen in de voedingstuinbouw bezien. FloraHolland is door de fusie niet alleen een omvangrijke factor geworden in de sierteeltsector als geheel, maar ook in de omgeving van haar marktplaatsen. Dat schept nieuwe verplichtingen, onder meer op het gebied van belangenbehartiging.

Veelheid van onderwerpen In de reguliere vergaderingen met bestuur en directie behandelde de Raad van commissarissen tal van onderwerpen. Een greep daaruit: • Het investeringsvoorstel voor de uniforme stapelwagen. • De uitbreidingsplannen van Aalsmeer-Oost (daaraan gekoppeld het nieuwe logistieke concept Flowers on Demand) en Trade Parc Westland Mars. • De ontwikkelingen op de binnenlandse markt en de positie van de regionale marktplaatsen. • De inrichting van ICT binnen FloraHolland en de rol en functie van de afdeling I&A (Informatisering & Automatisering) daarin. • De eerste gevolgen van de kredietcrisis op basis van een ‘slecht-weer-scenario’.

Advies De Raad van commissarissen heeft, bijgestaan door een registeraccountant, de door het bestuur opgemaakte jaarrekening 2008 van FloraHolland onderzocht. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2008 en de winst- en verliesrekening over het boekjaar 2008. De raad stemt op grond van dit onderzoek in met de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening en heeft deze dan ook ondertekend. De commissarissen spreken hun waardering uit voor de behaalde resultaten en de wijze waarop het bedrijf in het eerste jaar na de fusie heeft gefunctioneerd. Evenzeer waardeert de raad de medewerkers om hun inzet en betrokkenheid. Aan de algemene ledenvergadering wordt voorgesteld de jaarrekening 2008 vast te stellen, het bestuur decharge te verlenen voor het in het boekjaar 2008 gevoerde beleid en de Raad van commissarissen decharge te verlenen voor het daarop gehouden toezicht. Namens de raad van commissarissen Franswillem Briët, voorzitter Aalsmeer, 22 april 2009

16

Corporate governance

Corporate governance Corporate governance staat steeds meer in de publieke belangstelling. Ook FloraHolland onderschrijft het belang van het voeren van goed corporate governance beleid. Daarom heeft FloraHolland besloten te handelen in de geest van de Nederlandse Corporate Governance code, ook al is zij daartoe als coöperatie niet verplicht. Hier wordt beschreven hoe de organisatie wordt bestuurd en gecontroleerd. Algemene ledenvergadering De Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A. is een coöperatie met een zeer directe en grote ledenbetrokkenheid. De algemene ledenvergadering komt minimaal tweemaal per jaar bijeen en benoemt de leden van het bestuur en de Raad van commissarissen. Ook worden provisie, grote investeringen en de jaarrekening met de resultaatbestemming ter goedkeuring voorgelegd. Raad van commissarissen Namens de leden houdt een zeshoofdige raad van commissarissen toezicht op het bestuur en de directie. Van de commissarissen, die ook een adviserende functie hebben, worden er drie benoemd vanuit de leden. Bestuur FloraHolland wordt bestuurd door een door de leden gekozen elfhoofdig bestuur. Eind 2009 wordt de omvang van dit bestuur teruggebracht tot negen personen. Het bestuur is verantwoording verschuldigd aan de algemene ledenvergadering.  Directie Het bestuur heeft de dagelijkse leiding van de onderneming gedelegeerd aan een vierhoofdige directie, bestaande uit een algemeen directeur, een commercieel directeur, een financieel directeur en een directeur logistiek, informatisering en automatisering. Delegatie geschiedt door middel van een directie-instructie. De directie legt verantwoording af aan het bestuur. Regiobesturen Naast het bestuur kent FloraHolland vijftien regiobesturen (dertien in Nederland, één in Vlaanderen en één in Israël) die fungeren als klankbord en adviesorganen van het bestuur. Leden-aanvoerders kiezen hun eigen regiobestuur. Productcommissies Op productniveau kent FloraHolland 26 FloraHolland Productcommissies (FPC’s). Deze commissies fungeren als adviesorganen van de directie.

Goed Bestuur Leden hebben inbreng via het bestuur, de raad van commissarissen, de regiobesturen, de algemene ledenvergaderingen en de regiobijeenkomsten. De regiobesturen spreken over strategische onderwerpen en beleidsontwikkelingen op het moment dat daarop nog invloed kan worden uitgeoefend. Daarmee is de ledeninbreng maximaal geborgd en dat is voor FloraHolland een essentiële waarde. Beloningsbeleid bestuur, raad van commissarissen en directie FloraHolland gaat in haar openheid over het beloningsbeleid en de feitelijke beloning van haar bestuurders verder dan de wettelijke voorschriften. Het bestuur stelt de beloning van de directie vast, de Raad van commissarissen die van het bestuur en de regiovoorzitters die van de commissarissen. De beloning van bestuursleden en commissarissen is gebaseerd op de beloning die vergelijkbare coöperaties hanteren. Jaarlijks onderzoekt de Nationale Coöperatieve Raad (NCR) de beloningen bij grotere coöperaties. FloraHolland toetst de beloning van bestuur en Raad van commissarissen aan deze benchmark. Bestuursleden en commissarissen ontvangen een vaste jaarvergoeding. Voor leden van het dagelijks bestuur is er een pensioen- en een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Voor hen geldt tevens een afvloeiingsregeling: afhankelijk van het aantal dienstjaren, maximaal twee jaarvergoedingen. Bij het vaststellen van de zwaarte van de functie en de beloning van de directieleden wordt de Hay-methodiek gevolgd. Veel ondernemingen gebruiken deze methode bij het vaststellen van de beloning van topfuncties. De beloning van de directie kent een vast en een variabel deel. Het variabele deel wordt bepaald door het bestuur op basis van een aantal afgesproken criteria. Het variabele deel is maximaal 30% van het salaris van de algemeen directeur en 20% van de andere directeuren. Naast het salaris hebben directieleden dezelfde aanvullende arbeidsvoorwaarden als andere medewerkers van FloraHolland. In de jaarrekening is de beloning van het bestuur, de Raad van commissarissen en de directie weergegeven.

17

Corporate governance

Risicobeheersing Een belangrijk onderdeel van corporate governance is de beheersing van bedrijfsrisico’s. Bij FloraHolland is het bestuur hiervoor verantwoordelijk. Risicobeheersing vindt plaats op alle niveaus in de organisatie. Strategische risico’s Bestuur en directie besteden samen met leden en klanten van de coöperatie veel aandacht aan strategie- en beleidsontwikkeling. Goede strategische keuzes leveren een belangrijk aandeel in het minimaliseren van bedrijfsrisico’s. In de besturingscyclus van FloraHolland wordt deze strategie vertaald naar een meerjarenbeleidsplan dat weer richtlijnen geeft voor de jaarplannen en jaarbegrotingen. Het realiseren van deze begrotingen wordt weer nadrukkelijk gevolgd door rapportages en analyses. Financiële risico’s Ook financiële risico’s worden binnen FloraHolland zoveel mogelijk beperkt en beheerst. Renterisico’s worden beheerst door gebruik te maken van renteswaps in combinatie met het intensief volgen van de marktrenteontwikkelingen. Transacties in vreemde valuta vinden slechts in beperkte mate plaats. Ook activa en passiva luiden doorgaans in eurobedragen. Uit dien hoofde is het valutarisico beperkt. Het treasuryteam waarin onder meer de financieel directeur zitting heeft, houdt zich bezig met de beheersing van liquiditeits- en kredietrisico’s. Met kredietinstellingen zijn ten aanzien van de bancaire financiering en de voorwaarden waaronder deze ter beschikking wordt gesteld nadere afspraken gemaakt omtrent de kredietwaardigheid. FloraHolland voldoet op de balansdatum ruimschoots aan de in dit kader gestelde eisen. Voor de genoemde bancaire financiering verstrekt door kredietinstellingen zijn geen zekerheden gesteld. Om het debiteurenrisico te beheersen wordt de blootstelling aan debiteurenrisico’s voortdurend bewaakt en opgevolgd. De activiteiten uit hoofde van dienstverlening zijn dusdanig over een grote groep klanten gespreid dat er geen sprake is van een grote concentratie van debiteurenrisico. Een overwegend deel van het debiteurenrisico wordt afgedekt door (on-)beperkte non-storno verklaringen en een kredietverzekeringspolis ingeval er een 14-dagen krediet wordt verstrekt voor aankopen via FloraHolland Connect. De nog aanwezige debiteurenrisico’s worden intensief gevolgd in structurele overlegvormen op vestigings- en concernniveau. Aan dit overleg nemen zowel financiële als commerciële experts deel. Prijsrisico’s ten aanzien van het inkopen van energie worden beperkt door het energieteam. In het project 1-uniforme stapelwagen krijgt het beheersen van de prijsrisico’s met betrekking tot inkoop van aluminium de nodige aandacht. Operationele risico’s Operationele risico’s als ongelukken en calamiteiten worden afgedekt door de bedrijfshulpverleningsorganisatie, de bedrijfsbeveiliging en de bedrijfsbrandweer (in Aalsmeer en Naaldwijk). Tevens zijn actuele bedrijfsnoodplannen aanwezig en is er actief beheer van de verzekeringsportefeuilles. Aanvullend hierop worden op de vestigingen jaarlijks crisismanagementtrainingen gehouden. De veiligheidscoördinatoren op de drie grote vestigingen delen hun kennis en werken samen met de 3 kleinere vestigingen. Monitoring van bedrijfsrisico’s Om een goed beeld te behouden van de bestaande en nieuwe bedrijfsrisico’s doorlopen de concernafdelingen en vestigingen jaarlijks een risicomanagementcyclus. In deze cyclus worden met een uniforme methode bedrijfsrisico’s door de managementteams van bedrijfsonderdelen in kaart gebracht en beheersmaatregelen opgesteld en ingevoerd. De werking van beheersmaatregelen wordt getoetst via audits. Ook het bestuur en directie doorlopen deze risicomanagementcyclus. Bij het doorlopen van de risicomanagementcyclus wordt de organisatie begeleid door de expertisegroep risicomanagement. Deze expertisegroep herbergt specialisten uit verschillende bedrijfsdisciplines en rapporteert aan de directie van FloraHolland. In 2008 is extra aandacht besteed aan risico’s die de huidige kredietcrisis met zich meebrengt. Dit onder andere door het opstellen van diverse ‘slecht-weer-scenario’s’.

Deelnemingen In 2008 werden enkele belangrijke stappen gezet in het vereenvoudigen van de deelnemingenstructuur:

18

In het verleden zat het vastgoed van Venlo en Eelde in afzonderlijke BV’s. Het was gewenst dat dit vastgoed in de coöperatie zou worden ondergebracht, net zoals dat van andere vestigingen. Dit is fiscaal geruisloos geschied. Per einde boekjaar 2008 staat al het vastgoed van de vestigingen van FloraHolland op de balans van de coöperatie. De betreffende vennootschappen zijn hiermee overbodig geworden en worden ontbonden. Met deze operatie is de transparantie van de organisatie verder vergroot.

Corporate governance

Om de vastgoed-bv van Eelde te kunnen opheffen, moesten twee dochtervennootschappen worden ‘verhangen’ naar de dienstenholding. Ook dit vond rond de jaarwisseling plaats. Dat maakte het mogelijk om één van de vier vennootschapsgroepen onder de coöperatie op te heffen. Er zijn er nu nog drie: FH Vastgoed Holding BV, FH Diensten Holding BV en Hobaho Horti Groep BV. Hobaho Horti Groep BV heeft in 2008 ook de vennootschap Flowerbulbs Access (FBA) overgenomen. Op dezelfde datum als Bloemenveiling Aalsmeer en FloraHolland fuseerden ook Veiling Vleuten en Veiling Oost-Nederland om verder te gaan onder de naam Plantion. FloraHolland is aandeelhouder in Plantion (35%). Plantion heeft besloten om de bestaande veilingcomplexen in Vleuten en Bemmel te verkopen en een nieuw veilingcomplex te bouwen in Ede. Het bestuur van FloraHolland kan zich niet vinden in dat besluit en heeft daarom besloten haar commissaris terug te trekken en de aandelen te verkopen. Dit besluit is genomen nadat een onderzoek was gedaan naar de situatie op de binnenlandse markt van sierteeltproducten. Momenteel wordt bezien hoe de aandelen zullen worden verkocht.

19

Inleiding op jaarrekening

Inleiding op jaarrekening Omzet Ondanks de  moeilijke economische situatie is 2008 nog afgesloten met een lichte plus in de omzet. De verwachtingen voor 2009 zijn minder positief. De omzet in 2008 is uitgekomen op €4.074 miljoen (2007: € 4.063 miljoen) wat neerkomt op een stijging van 0,27%. De export daalde in totaliteit met enkele procenten waarbij het Verenigd Koninkrijk opviel met een daling van 18,0%, de waardedaling van het pond speelde hierbij een belangrijke rol. In het begin van 2008 werd duidelijk dat de omzetverwachting voor het nieuwe jaar te optimistisch was. Daarom is de begroting in het voorjaar 2008 bijgesteld met noodzakelijke kostenbesparingen om de lagere opbrengsten te kunnen compenseren. Mede door deze tijdige bijsturing is het financiële resultaat over 2008 redelijk te noemen. Winst en verlies rekening Overzicht financieel resultaat (x € 1 miljoen)

Winst en verliesrekening

2008

2007

96,7

99,9

-3,2%

Opbrengsten Provisie Heffingen

112,0

110,0

1,8%

Overige opbrengsten

178,6

176,7

1,1%

Totaal opbrengsten

387,3

386,6

0,2%

190,8

186,1

2,5%

Algemene kosten

99,0

93,8

5,5%

Afschrijvingen

65,9

64,1

2,8%

Rentelasten

22,4

24,0

-6,7%

378,1

368,0

0,2%

Operationeel resultaat

9,2

18,6

Bijzondere lasten

-3,7

-15,2

Resultaat voor belasting

5,5

3,4

0,1

3,2

Vennootschapsbelasting

-2,3

-1,3

Resultaat na belasting

3,3

5,3

Kosten Loonkosten

Totaal kosten

Deelnemingen

21

Inleiding op jaarrekening

Opbrengsten De totale opbrengsten over 2008 bedragen € 387,3 miljoen. Deze zijn nagenoeg gelijk aan die over 2007 (€ 386,6 miljoen). De provisieopbrengst is gedaald als gevolg van een verlaging van de basisprovisie voor de klok bij FloraHolland-oud van 2,5% naar 2,3%. De inkomsten uit de partij- en stapelwagenheffing zijn gestegen door een verhoging van de tarieven. Het aantal aangevoerde partijen en karren is ten opzichte van 2007 gelijk gebleven. Onder de overige opbrengsten zijn onder andere de inkomsten uit de verhuur van emballage en slotplaten, verhuur onroerend goed en contributie opgenomen. Met name deze laatste post kende in 2008 een bijzondere ontwikkeling. De contributieopbrengst is met € 4 miljoen gedaald als gevolg van de fusie door het wegvallen van de gastzenderscontributies en de nieuwe regeling. Kosten De loonkosten zijn met 2,5% gestegen. Een belangrijke factor hierbij was de cao-stijging van 2,5%. Onderdeel van de loonkosten vormen de pensioenlasten. Deze zijn gestegen door een wijziging in het stelsel. Deze wijziging heeft ertoe geleid dat de verschuldigde premie in het resultaat over 2008 als kosten is verantwoord en niet meer, zoals in de afgelopen jaren het geval was, de mutatie in de pensioenvoorziening. Het aantal arbeidsplaatsen daalde met 56 fte’s naar 3.555 fte’s ultimo 2008. De algemene kosten stijgen met € 5,2 miljoen. In verband met de verslechtering van het economische klimaat is in 2008 voorzichtigheidshalve een extra dotatie van € 3,3 miljoen aan de voorziening voor dubieuze debiteuren en juridische kwesties opgenomen. Eveneens zijn de kosten van energie gestegen. De afschrijvingslasten zijn licht gestegen in 2008, dit tot een bedrag van € 65,9 miljoen. Eind 2007 is een aantal grote investeringen in gebruik genomen, waarvan het effect in de afschrijvingen vanaf 2008 zichtbaar is. Dit betreft onder andere het Logistiek Plan in Rijnsburg (LPR) en de plantenhal in Naaldwijk. De rentelasten zijn in 2008 € 1,6 miljoen lager omdat in 2007 extra lasten waren verantwoord door afkoop(kosten) van enkele rentecontracten. Het totaal van de kosten in 2008 bedraagt € 378,1 miljoen. Dit bedrag is daarmee circa 2,7% hoger dan in 2007 (€ 368,0 miljoen). Bijzondere lasten Zowel in 2008 als in 2007 is er sprake van een flink bedrag aan bijzondere lasten. De bijzondere lasten over 2007 betroffen de fusievoorziening van € 15,2 miljoen, waarvan € 10 miljoen voor het project één uniforme stapelwagen. De bijzondere last in 2008 heeft betrekking op vestiging Aalsmeer locatie Oost. Besloten is om de oorspronkelijke plannen voor hoogbouw niet uit te voeren. Consequentie daarvan is dat een deel van de ontwikkelkosten niet langer geactiveerd kan blijven en er een afwaardering heeft moeten plaatsvinden van € 3,7 miljoen. Resultaat voor belasting Door nagenoeg gelijkblijvende opbrengsten, een lastenstijging van € 10,1 miljoen en lagere bijzondere lasten van € 11,5 miljoen is het resultaat voor belasting gestegen van €3,4 naar € 5,5 miljoen. Resultaat uit deelnemingen Het resultaat uit deelnemingen is in 2008 aanzienlijk lager dan in 2007 in verband met grondverkopen in Bleiswijk in 2007. Vennootschapsbelasting De effectieve belastingdruk is in 2008 hoger omdat de afschrijvingen op gebouwen fiscaal zijn beperkt door nieuwe wetgeving. Resultaat na belasting Het resultaat na belasting is € 3,3 miljoen (2007: € 5,3 miljoen). Resultaatbestemming Het beleid van de coöperatie is erop gericht de vermogenspositie te versterken om hiermee een financieel gezonde situatie te waarborgen. De noodzaak hiervan is in deze tijden zonneklaar gebleken. Door het bestuur zal dan ook aan de algemene ledenvergadering worden voorgesteld om de nettowinst in de coöperatie te houden, waarbij de helft aan de participatie-reserve wordt toegevoegd en de andere helft aan de algemene reserve. Bij de toevoeging aan de participatiereserve wordt uitgegaan van een vergoeding van 1% over het uitstaande saldo en een toevoeging van 1,4% van de betaalde ledenprovisie.

Biijschrijving op de participatiereserve Een participatievergoeding van 1% over de participatierekeningen ultimo 2008

603.000

Bijschrijving van 1,4% van de betaalde ledenprovisie 2008

1.064.000 +

Toevoeging aan de algemene reserve

1.592.000 +

Totaal netto resultaat

3.259.000

1.667.000

22 22

Inleiding op jaarrekening

Overzicht vermogenspositie (x € 1 miljoen)

Balans

31-12-2008

01-01-2008

883,3

866,9

77,9

105,4

961,2

972,3

Algemene reserve

138,8

137,3

Participatiereserve

59,4

58,3

3,9

3,9

Activa Vaste activa Vlottende activa Totaal Passiva

Overige reserves Resultaat boekjaar

3,3

5,3

Eigen vermogen

205,4

204,8

Leden- en aanvoerdersleningen

246,0

233,9

Risicodragend vermogen

451,4

438,7

20,8

-21,6

Overige langlopende schulden

106,2

-118,3

Kortlopende schulden

382,8

-393,7

Totaal

961,2

972,3

Solvabiliteit

21,4%

21,1%

Ratio risicodragend vermogen

47,0%

45,1%

Voorzieningen

Ratio’s

Vaste activa en investeringen De materiële vaste activa zijn ultimo 2008 met € 16 miljoen toegenomen waarvan € 82 miljoen als gevolg van investeringen en € 66 miljoen afschrijvingen. Een belangrijk deel van de investeringen hing samen met de verschuiving van onroerend goed uit deelnemingen naar de coöperatie. De veilingcomplexen van Venlo en Eelde bevonden zich om historische redenen in aparte deelnemingen. Het bestuur heeft besloten om deze gebouwen conform de situatie op de andere vestigingen van FloraHolland onder te brengen in de coöperatie. Rekening houdend met deze verschuiving, waarmee € 27 miljoen was gemoeid, is in 2008 voor € 55 miljoen aan andere zaken geïnvesteerd. Belangrijke onderdelen hiervan waren de investering in het Logistiek Middelencentrum in Aalsmeer, de aanpassing van de plantendistributie in Naaldwijk en het restant van LPR in Rijnsburg. Ratio’s De harmonisatie van de openingsbalans heeft invloed gehad op de ratio’s. Deze zijn in overeenstemming met de daarvoor gestelde normen (bandbreedtes). De cijfers over 2007 zijn aangepast om een zuivere vergelijking mogelijk te maken. De sovabiliteitsratio is gestegen van 21,1% naar 21,4% ultimo 2008. De ratio risicodragend vermogen is gestegen van 45,1% naar 47,0% ultimo 2008. Namens het bestuur, Erik Persoon penningmeester Aalsmeer, 22 april 2009

23 23

Jaarrekening

Jaarrekening In dit hoofdstuk vindt u de jaarrekening 2008 van FloraHolland, bestaande uit Balans, Winst en verliesrekening, Kasstroomoverzicht 2008, Toelichting algemeen, Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht, Toelichting op de balans en Toelichting op de winst en verliesrekening.

Balans Balans per 31 december 2008 Voor verwerking voorstel resultaatbestemming (bedragen x € 1.000)

Activa

31-12-2008

01-01-2008

589.950

567.445

Installaties en inventaris

174.948

168.710

Bedrijfsmiddelen in uitvoering

86.682

99.169

851.580

835.324

27.927

27.804

Vaste activa Materiele vaste activa Bedrijfsgebouwen en - terreinen

Financiële vaste activa Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen

2.144

2.191

Overige vorderingen

1.616

1.616

31.687

31.611

21.457

18.477

35.999

35.857

Vorderingen op deelnemingen

8.728

30.258

Overige vorderingen en overlopende activa

9.801

18.044

54.528

84.159

1.916

2.740

961.168

972.311

Vlottende activa Voorraden Vorderingen Handelsdebiteuren

Liquide middelen Totaal activa

24 24

Jaarrekening

Passiva

31-12-2008

01-01-2008

138.815

137.328

Eigen vermogen Algemene reserve Reserve rechtspersonen

2.635

2.635

59.354

58.227

Herwaarderingsreserve

476

476

Wettelijke reserve deelnemingen

841

834

Participatiereserve

Resultaat boekjaar

3.259

5.326

205.380

204.826

Voorzieningen Voorzieningen personeelsbeloningen Overige voorzieningen

1.969

2.726

18.828

18.856

20.797

21.582

166.066

173.006

35.570

14.190

Langlopende schulden Ledenlening (1) Liquiditeitsbijdrage (1)

11.482

11.242

Aanvoerdersleningen (1)

Vrijwillige (eden)lening (1)

32.899

35.493

Langlopende bankleningen

106.175

118.277

352.192

352.208

Kredietinstellingen inclusief aflossingsverplichtingen

113.668

133.671

Schulden aan leden/niet-leden

Kortlopende schulden 93.270

67.238

Schulden deelnemingen

11.293

9.893

Overige crediteuren

21.978

29.732

Overige schulden en overlopende passiva

Totaal passiva

142.590

153.161

382.799

393.695

961.168

972.311

(1) De achtergestelde leningen vormen gezamenlijk met het eigen vermogen het aansprakelijk vermogen. Het aansprakelijk vermogen bedraagt in 2008 € 451 miljoen (2007: € 439 miljoen).

25

Jaarrekening

Winst- en verliesrekening 2008 (bedragen x € 1.000)

2008

2007

96.681

99.946

9.966

14.338

Partij- en stapelwagenheffing

87.686

84.427

Transactie- en serviceheffing

24.356

25.618

Emballage

51.480

49.838

Bedrijfsbaten Provicies Contributies

Verhuur stapelwagen en dc’s

27.747

28.183

Verhuur onroerend goed

52.660

51.176

Diverse opbrengsten

36.768

33.073

387.344

386.599

156.453

155.196

19.348

17.736

Bedrijfslasten Salarissen Sociale Lasten Pensioenlasten Afschrijvingen Bijzondere lasten Overige bedrijfslasten

Bedrijfsresultaat

14.971

13.111

65.864

64.136

3.722

15.150

99.107

93.753

359.465

359.082

27.879

27.517

23.794-

25.988-

Financiële baten en lasten Rentelasten en soortgelijke kosten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

1.432

1.951

-22.362

-24.037

5.517

3.480

Vennootschapsbelasting

-2.336

-1.297

Resultaat deelnemingen

78

3.143

3.259

5.326

Reultaat voor belasting

Reultaat na belasting

26

De pro forma vergelijkende cijfers over 2007 zijn samengesteld door samenvoeging van de winst- en verliesrekeningen over 2007 van Coöperatie Bloemenveiling Aalsmeer U.A. en Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A., rekening houdend met aanpassingen van deze vergelijkende cijfers in verband met aanpassing van waardering van grondslagen, voorvloeiend uit harmonisatie van de waarderingsgrondslagen van beide genoemde coöperaties.

Jaarrekening

Kasstroomoverzicht 2008 (bedragen x € 1.000)

2008

2007

3.259

5.326

65.864

64.136

69.123

69.462

Aanpassing tot netto kasstroom (mutatie werkkapitaal en voorzieningen)

33.066

15.340

Kasstroom uit operationele activiteiten

102.189

84.802

Investeringen in materiële vaste activa

-96.367

-100.918

Investeringen in financiële vaste activa

-76

582

14.247

9.914

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-82.196

-90.422

Mutatie opgenomen kasgeldleningen/rekening courant krediet

-10.447

25.953

Opgenomen langlopende leningen

20.000

9.666

Aflossing langlopende leningen

-41.658

-40.702

37.229

37.348

240

1.443

Terugbetaling ledenlening

-17.205

-24.451

Terugbetaling participatiereservering en kapitaalsbijdrage

-9.023

-4.661

47

72

-20.817

4.668

-824

-952

Operationele activiteiten Resultaat na belasting Afschrijvingen

Investeringsactiviteiten

Desinvesteringen in materiële vaste activa

Financieringsactiviteiten

Liquiditeits- en kapitaalsbijdragen Vrijwillige (leden)lening

Overige mutaties Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen

.

27

Jaarrekening

Toelichting algemeen Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland UA, hierna te noemen FloraHolland, is een coöperatie met een uitgesloten aansprakelijkheid voor haar leden. De coöperatie heeft ten doel de behartiging van de belangen van haar leden door bevordering van de afzet van sierteeltproducten in de meest ruime zin van het woord. Leden van de coöperatie kunnen zijn natuurlijke personen en rechtspersonen die één of meer bedrijven uitoefenen waarin sierteeltproducten worden geteeld. De coöperatie is statutair gevestigd te Aalsmeer met het kantooradres Legmeerdijk 313, 1430 BA Aalsmeer, Nederland. Harmonisering grondslagen De coöperatie is per 1 januari 2008 opgericht bij een juridische fusie van de te Naaldwijk gevestigde coöperatie: Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A., hierna te noemen FloraHolland-oud en de te Aalsmeer gevestigde coöperatie: Coöperatie Bloemenveiling Aalsmeer U.A., hierna te noemen Bloemenveiling Aalsmeer. De coöperatie heeft bij deze fusie onder algemene titel alle vermogensbestanddelen verkregen van beide genoemde coöperaties die door de fusie ophielden te bestaan. Gelet op het feit dat de fusie is gebaseerd op gelijkwaardigheid van de fusiepartners, is de fusie in de jaarrekening volgens de zogenaamde ‘pooling of interests’ methode verwerkt. De ‘pooling of interests’ methode heeft ten doel te komen tot een verslaggeving van de combinatie die hetzelfde effect heeft als ware de afzonderlijke rechtspersonen op de oude voet doorgegaan, zij het nu in gemeenschappelijke eigendom. In de jaarrekening 2008 zijn de waarderingsgrondslagen en de wijze van presentatie geharmoniseerd. Dit heeft geleid tot wijzigingen in de wijze van presentatie en aanpassing van het beginvermogen van de nieuwe coöperatie per 1 januari 2008. Het effect van de harmonisering van waarderingsgrondslagen op het eigen vermogen van de coöperatie bedraagt € 7,7 miljoen negatief. In de onderstaande tabel wordt dit nader toegelicht. Het effect van deze harmonisering op het resultaat 2007 na belastingen bedraagt € 0,1 miljoen positief. Met ingang van het boekjaar 2008 is de in het verleden ten laste van het resultaat gevormde voorziening groot onderhoud van Bloemenveiling Aalsmeer ten gunste van het eigen vermogen vrijgevallen. De impact daarvan op het vermogen in 2008 is € 4,6 miljoen positief. De in het verleden ten gunste van het eigen vermogen gevormde herwaarderingsreserve bij FloraHolland-oud is als gevolg van het harmoniseren van waarderingsgrondslagen teruggedraaid en ten laste van het eigen vermogen gebracht. De impact daarvan op het vermogen in 2008 is € 11,5 miljoen negatief. Daarnaast hebben enkele andere harmoniseringsslagen gerelateerd aan de behandeling van personeelskosten, waaronder verwerking van uitstaande vakantieverplichtingen, geleid tot een aanpassing van het vermogen groot € 0,9 miljoen negatief. Stelselwijziging Naast de harmonisatie van de wijze van presentatie en de gehanteerde waarderingsgrondslagen is met ingang van het boekjaar 2008 de nieuwe Ontwerp Richtlijn 271.3 Personeelsbeloningen Pensioenen met terugwerkende kracht toegepast en zijn de vergelijkende cijfers over het verslagjaar 2007 voor vergelijkingsdoeleinden aangepast. Deze wijziging in waarderingsgrondslag heeft het eigen vermogen per 1 januari 2008 positief beïnvloed voor een bedrag van € 42,9 miljoen en het resultaat na belasting 2007 met een bedrag van € 0,7 miljoen positief. Als gevolg van de sterke afhankelijkheid van economische factoren kan niet worden overzien wat de effecten op de toekomstige resultaten waren geweest indien de stelselwijziging niet was doorgevoerd.

28 28

Jaarrekening

Openingsbalans eigen vermogen 1 januari 2008 Stand 31 december 2007 FloraHolland-oud

111.560

Stand 31 december 2007 Bloemenveiling Aalsmeer

58.065

Totaal eigen vermogen per 31 december 2007

169.625

Stelselwijziging Toepassing ontwerp richtlijn 271 personeelbeloningen

42.913

Harmonisering overige waarderingsgrondslagen Vrijval voorziening groot onderhoud Vrijval herwaarderingsreserve gronden Overig

4.633 -11.463 -882

Totaal harmonisering waarderingsgrondslagen Openingsbalans per 1 januari 2008

-7.712 204.826

Deelnemingen In de organisatiestructuur heeft FloraHolland er voor gekozen de activa die direct dienstbaar zijn aan haar kernactiviteiten onder te brengen in de coöperatie. Niet direct dienstbare activiteiten zijn, evenals een aantal financiële belangen, ondergebracht in deelnemingen. Onder deze deelnemingen bevinden zich deelnemingen waarin FloraHolland een overheersende zeggenschap heeft. Echter vanwege de te verwaarlozen betekenis van deze deelnemingen is geen geconsolideerde jaarrekening opgemaakt. De impact op de solvabiliteitsratio, indien wel volledig zou zijn geconsolideerd, is 0,5 % punt. Onder de overige gegevens bij de jaarrekening is een overzicht opgenomen met de belangrijkste deelnemingen. De jaarrekening van de Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A. is op 22 april 2009 door het bestuur van de coöperatie opgemaakt en op 27 april 2009 door de Raad van commissarissen goedgekeurd. De jaarrekening wordt ter vaststelling voorgelegd aan de algemene ledenvergadering op 28 mei 2009. De in de toelichting opgenomen bedragen luiden in duizenden euro’s, tenzij anders vermeld.

Grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht Grondslagen voor waardering De jaarrekening van FloraHolland is opgesteld op basis van de wettelijke bepalingen opgenomen in Titel 9, Boek 2 BW. De in de jaarrekening gehanteerde grondslagen voor waardering zijn voornamelijk gebaseerd op een stelsel van bepaling van vermogen en resultaat dat uitgaat van historische kosten. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen historische kostprijs of vervaardigingprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Bij ontwikkelingsprojecten voor derden vindt winstneming plaats bij oplevering van het project. Financiële vaste activa Deelnemingen waarop invloed van betekenis op het financiële en zakelijke beleid wordt uitgeoefend worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde onder aftrek van nodig geachte afwaarderingen wegens duurzame waardeverminderingen. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis op het financiële en zakelijke beleid wordt uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs onder aftrek van nodig geachte afwaarderingen wegens duurzame waardeverminderingen. Onder de financiële vaste activa opgenomen vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, eventueel verminderd met een waarde correctie voor het risico van oninbaarheid. Voorraden De voorraad eenmalig emballage wordt gewaardeerd tegen verkrijgingspijs dan wel lagere marktwaarde. De voorraad meermalige emballage beschikbaar voor verhuur (poolfust Sivepo) wordt gewaardeerd tegen de statiegeldwaarde.

29

Jaarrekening

Vorderingen en liquide middelen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van mogelijke waardecorrecties wegens het risico van oninbaarheid. Vorderingen en liquide middelen staan ter vrije beschikking van de coöperatie. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan en waarvan de omvang onzeker is maar op betrouwbare wijze is in te schatten. De omvang van de voorziening wordt bepaald door middel van schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen en verliezen af te wikkelen. Voorziening personeelsbeloningen Met ingang van het boekjaar 2008 heeft FloraHolland de recent gepubliceerde ontwerp-Richtlijn 271.3 Personeelsbeloningen – Pensioenen toegepast. FloraHolland beschikt over twee pensioenregelingen, de pensioenregeling van Bloemenveiling Aalsmeer en de pensioenregeling van FloraHolland-oud. De uitvoering van deze pensioenregelingen is ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij, waarbij de verplichtingen uit hoofden van de pensioenregelingen zijn ondergebracht in zogeheten garantiecontracten. De verzekeraar garandeerd levenslang de uitkeringen uit hoofde van de tijdens de contractperiode opgebouwde en gefinancierde pensioenafspraken. Beide pensioenregelingen zijn aan te merken als een middelloonregeling. Per 1 januari 2009 zijn beide pensioenregelingen samengevoegd. De met belanghebbenden overeengekomen vaste premiestorting in het pensioendepot van de verzekeraar wordt in de jaarrekening aangemerkt als pensioenlast. Daarnaast is een voorwaardelijke indexatieverplichting afgesproken waarbij de mate van indexatie gerelateerd is aan de dekkingsgraad van het pensioendepot. Gegeven de pensioenregelingen bestaat uit hoofde daarvan geen verplichting op balansdatum die als voorziening dient te worden verantwoord. Er is wel een additionele verplichting op balansdatum uit hoofde van een toegezegde jubilearegeling. In deze regeling hebben medewerkers recht op een financiële vergoeding bij het bereiken van een jubileum. Naast de pensioenregelingen kunnen medewerkers gebruik maken van een vrijwillige flexibele pensioenspaarregeling, die de medewerkers de mogelijkheid biedt om, door middel van een eigen bijdrage, te sparen voor vervroeging van pensioen en/of extra ouderdomspensioen. FloraHolland is voor de vrijwillige bijspaarregeling geen bijdragen verschuldigd. Overige schulden en overlopende passiva Statiegeldverplichtingen worden opgenomen tegen de statiegeldwaarde van de op balansdatum in omloop zijnde meermalige emballage. Overige activa en passiva Alle overige activa en passiva zijn opgenomen tegen de nominale waarde.

Grondslagen voor resultaatbepaling Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden verwerkt indien en voor zover deze voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Afschrijvingen De afschrijvingen geschieden tijdsevenredig op basis van de verwachte economische levensduur. Op aanschaffingen in het verslagjaar wordt tijdsevenredig afgeschreven. Rentelasten FloraHolland maakt gebruik van financiële instrumenten voor afdekking van een deel van het renterisico. Deze financiële instrumenten worden tegen kostprijs is het resultaat verwerkt. Resultaat deelnemingen Van deelnemingen die gewaardeerd zijn tegen nettovermogenswaarde wordt het aandeel in het resultaat van de deelneming in de winst- en verliesrekening verantwoord. Voor zover er niet op nettovermogenswaarde wordt gewaardeerd, betreft het resultaat de in het verslagjaar ontvangen dividenden en eventuele waardeveranderingen. Belastingen De belastingen worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten. Voor belastbare of verrekenbare tijdelijke verschillen wordt een latente belastingverplichting of latente belastingvordering opgenomen.

30

Jaarrekening

Presentatie Voor de presentatie van de winst- en verliesrekening is afgeweken van de voorgeschreven modellen in het besluit modellen jaarrekening. Vanwege het bijzondere karakter van de bedrijfsactiviteiten van de coöperatie is afgeweken om het inzicht te verbeteren.

Grondslagen voor kasstroombepaling Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De liquide middelen in het overzicht bestaan uit direct beschikbare geldmiddelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van rente en belastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

Financiële risico’s Valutarisicobeheer Transacties in vreemde valuta vinden slechts in beperkte mate plaats. Ook activa en passiva luiden doorgaans in eurobedragen. Uit dien hoofde is het valutarisico beperkt. Renterisicobeheer FloraHolland heeft een voorzichtig beleid ten aanzien van renterisico. Het beleid is dat het overwegende deel van het renterisico wordt afgedekt met renteswaps. FloraHolland volgt de marktrenteontwikkelingen intensief. Kredietrisicobeheer Met kredietinstellingen zijn ten aanzien van bancaire financiering en de voorwaarden waaronder deze ter beschikking wordt gesteld nadere afspraken gemaakt omtrent de kredietwaardigheid. FloraHolland voldoet op balansdatum ruimschoots aan de in dit kader gestelde eisen. Voor de genoemde bancaire financiering verstrekt door kredietinstellingen zijn geen zekerheden gesteld. Debiteurenrisicobeheer Om het debiteurenrisico te beheersen wordt de blootstelling aan debiteurenrisico voortdurend bewaakt en opgevolgd. De activiteiten uit hoofde van dienstverlening zijn dusdanig over een grote groep klanten gespreid dat er geen sprake is van een grote concentratie van debiteurenrisico. Een overwegend deel van het debiteurenrisico wordt afgedekt door (on-)beperkte non-storno verklaringen en een kredietverzekeringspolis ingeval er een 14 dagen krediet wordt verstrekt voor FloraHolland Connect aankopen.

Aansprakelijkheid leden van de coöperatie FloraHolland heeft een statutaire uitsluiting van de aansprakelijkheid van haar leden. Dit betekent dat de leden van de coöperatie geen aansprakelijkheid hebben voor niet verrekende verliezen anders dan de bij de coöperatie uitstaande financiering in de vorm van een participatiereserve en achtergestelde ledenlening. De uit het resultaat gevormde participatiereserve die op naam staat van haar leden is onderdeel van het eigen vermogen van de coöperatie. Een uit een positief jaarresultaat gevormde jaarlaag in de participatiereserve wordt, op voorstel van het bestuur van de coöperatie en na goedkeuring door de algemene ledenvergadering, na twintig jaar betaalbaar gesteld. Daarnaast neemt ieder lid van de coöperatie deel in een ledenlening door een op voorstel van het bestuur door de algemene ledenvergadering vast te stellen percentage van de via de coöperatie door de leden af te rekenen producten. De ledenlening is achtergesteld bij vorderingen van crediteuren en verschaffers van vreemd vermogen en heeft een looptijd van acht jaar. De uitkering na acht jaar van de ledenlening kan op voorstel van het bestuur en na goedkeuring door de algemene ledenvergadering worden vervroegd of uitgesteld. Naast de participatiereserve kent de coöperatie ook een algemene reserve.

31

Jaarrekening

Toelichting op de balans Vaste activa

Materiële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum en het verloop is als volgt: Bedrijfsgebouwen en terreinen

Installaties en inventaris

Bedrijfsmiddelen in uitvoering

Totaal

567.445

168.710

99.169

835.324

Investeringen

50.325

9.949

36.093

96.367

Overboekingen

21.266

19.729

-40.995

Boekwaarde per 1 januari 2008

Desinvesteringen

-6.556

-106

-7.585

-14.247

-42.530

-23.334

-

-65.864

22.505

6.238

-12.487

16.256

Boekwaarde per 31 december 2008

589.950

174.948

86.682

851.580

Cumulatieve aanschafwaarden

1.100.725

588.881

86.682

1.776.288

510.775

413.933

-

924.708

589.950

174.948

86.682

851.580

Afschrijvingen

Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2008

De bedrijfsmiddelen in uitvoering betreffen voornamelijk aangekochte terreinen en overige investeringsprojecten die per balansdatum nog niet in gebruik genomen zijn op locaties Naaldwijk en Aalsmeer. Materiële vaste activa worden afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur: • • •

Bedrijfsgebouwen, afschrijving bedraagt 3% tot 20% per jaar Installaties en inventaris afschrijving bedraagt 3% tot 33,3% per jaar Terreinen en bedrijfsmiddelen in uitvoering worden niet afgeschreven

Afschrijvingen worden berekend over de aanschafprijs. Bij installaties en inventaris is de afschrijvingstermijn voor een aantal activa, bestaande uit computers, software en dergelijke geüniformeerd, wat heeft geleid tot een gemiddeld langere afschrijvingstermijn. De verzekerde waarde van de gebouwen bedraagt € 1.639 miljoen. Onder investeringen zijn begrepen overnames van onroerend goed van Eelde Vastgoed B.V. (€ 8,8 miljoen) en Sierteeltcomplex Venlo C.V. (€ 18,2 miljoen). Deze overnames hebben plaatsgevonden in het kader van het streven van de coöperatie om onroerend goed niet in dochterondernemingen maar rechtstreeks in de coöperatie te verantwoorden.

32 32

Jaarrekening

Financiële vaste activa De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum en het verloop is als volgt: Deelnemingen

Vorderingen op deelnemingen

Overige vorderingen

Totaal

27.804

2.191

1.616

31.611

Resultaat deelnemingen 2008

78

-

-

78

Herwaarderingen

43

-

-

43

-

-120

-

-120

73

-

73

2

-

-

2

123

-47

-

76

27.927

2.144

1.616

31.687

Stand per 1 januari 2008

Aflossingsverplichtingen Verstrekte leningen Overigen

Stand per 31 december 2008

Deelnemingen FloraHolland heeft een volledig direct belang in de volgende vennootschappen: • FH Diensten Holding B.V. gevestigd te Naaldwijk • FH Vastgoed Holding B.V. gevestigd te Naaldwijk • Eelde Vastgoed B.V. gevestigd te Eelde • Greenparc ontwikkeling v.o.f gevestigd te Bleiswijk • Hobaho Horti Groep B.V. gevestigd te Lisse • VBA I B.V. gevestigd te Aalsmeer Voor een overzicht van de deelnemingen wordt verwezen naar de overige gegevens. Transacties met verbonden partijen Alle transacties met verbonden partijen, waaronder die met de hiervoor vermelde deelnemingen, hebben plaatsgevonden tegen marktconforme condities. De transacties betreffen onder andere de huur van gebouwen (Eelde Vastgoed B.V. en Sierteelt Complex Venlo C.V.), de aankoop van gebouwen (Eelde Vastgoed B.V. en Sierteelt Complex Venlo C.V.), het gebruik van meermalige emballage (Sivepo) en financieringstransacties (FH Vastgoed Holding B.V., Sivepo, en FH Diensten Holding B.V.). Voorts worden er diensten verleend onder meer op het gebied van management, projectondersteuning, automatisering en relatiemanagement (Greenparc Ontwikkeling B.V., Florpartners B.V., Holland Flower Combination B.V. en ATS Belgie C.V.B.A.). Vorderingen op deelnemingen Deze vordering betreft een in 1999 aan Hobaho Horti Groep B.V. verstrekte 6% achtergestelde lening van € 1,3 miljoen met een looptijd tot 1 juli 2009. Op basis van het resultaat van Hobaho Horti Groep B.V. is over het jaar 2008 geen aflossing verschuldigd. De in de tabel genoemde aflossingsverplichting van € 0,1 miljoen heeft betrekking op de aflossingsverplichting 2007. Tevens is onder deze post begrepen een vordering van € 0,8 miljoen op Plantion Holding B.V. De overeengekomen rente voor deze lening is 4,2%. Overige vorderingen De post overige vorderingen bestaat uit een verstrekte lening in verband met een afgesloten overeenkomst betreffende grondaankopen.

33

Jaarrekening

Vlottende activa Voorraden Onder voorraden zijn opgenomen de voorraad eenmalige emballage en de voorraad meermalige emballage (Sivepo poolfust). Vorderingen Onder de overige vorderingen en overlopende activa is een post vennootschapsbelasting opgenomen ad € 2,7 miljoen (2007: € 2,9 miljoen).

Eigen vermogen

Verloop overzicht eigen vermogen 204.826

Stand per 1 januari 2008 Resultaat na belasting Mutatie wettelijke reserve

3.259 43 3.302

Participatiereserve, uitgekeerd in 2008/betaalbaarstelling in 2009 Correctie uitbetaling jaarlaag 1992

-3.583 831

Overig Stand per 31 december 2008

4 205.380

Algemene Reserve Stand per 1 januari 2008

137.328

Overoeking van wettelijke reserve deelnemingen

36

Overig Toevoeging resultaat vorig boekjaar Stand per 31 december 2008

4 1.447 138.815

Reserve rechtspersoon Deze in artikel 32 van de statuten bedoelde ‘reserve rechtspersonen’ is in voorgaande jaren gevormd uit het met ledenrechtspersonen verrekende vennootschapsbelastingnadeel, voortvloeiende uit de omstandigheid dat de restitutie van veilingprovisie aan ledenrechtspersonen fiscaal niet aftrekbaar is.

34

Jaarrekening

Participatiereserve Stand per 1 januari 2008 Toevoeging resultaat vorig boekjaar

58.227 3.879

Correctie uitbetaling jaarlaag 1992 Uitbetaald in 2008 Uitbetaling in 2009, opgenomen onder kortlopende schulden, jaarlaag 1988 Stand per 31 december 2008

831 -2.566 -1.017 59.354

De participatiereserve wordt geadministreerd ten name van ieder lid afzonderlijk. De opeisbaarheid is geregeld in artikel 31 van de statuten. Het saldo van de participatiereserve bestaat uit de bijschrijvingen 1992 tot en met 2007 van Bloemenveiling Aalsmeer (€ 27,1 miljoen) en bijschrijvingen 1989 tot en met 2007 van FloraHolland-oud (€ 32,3 miljoen). De correctie uitbetaling jaarlaag 1992 van € 0,8 miljoen vindt zijn oorsprong in het op de algemene ledenvergadering van 29 mei 2008 aangenomen voorstel tot herziening van het eerder genomen besluit tot uitbetaling jaarlaag 1992 van Bloemenveiling Aalsmeer.

Herwaarderingsreserve De herwaarderingsreserve ad € 0,5 miljoen betreft voornamelijk de herwaardering op netto vermogenswaarde van de aandelen Plantion Holding B.V.

Wettelijke reserve deelnemingen Stand per 1 januari 2008

834

Overboeking naar algemene reserve

-36

Overige mutaties

43

Stand per 31 december 2008

841

De wettelijke reserve deelnemingen is gevormd voor het belang in deelneming Plantion Holding B.V. Per 1 juli 2008 is de naam van VON Holding B.V. gewijzigd in Plantion Holding B.V. Als gevolg van de juridische fusie tussen VON Holding B.V. en Sierteeltproductenveiling “Veiling Vleuten“ B.V. (BVV) heeft Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A. een belang van 35% verworven in Plantion Holding B.V. Dit belang is bepaald op basis van de intrinsieke waarde van BVV en VON Holding B.V.

35

Jaarrekening

Voorzieningen

Voorzieningen personele beloningen De samenstelling van de boekwaarde per balansdatum en het verloop is als volgt:

Stand per 1 januari 2008

Jubilea

VUT

Totaal

2.626

100

2.726

Vrijval

-478

-

-478

Onttrekkingen

-190

-89

-279

1.958

11

1.969

Stand per 31 december 2008

De voorziening personeelsbeloningen heeft betrekking op voorzieningen inzake jubileumuitkeringen en VUT-uitkeringen. De voorziening jubileumuitkeringen heeft betrekking op aan verstreken dienstjaren toe te rekenen kosten van toekomstige jubileumuitkeringen, rekening houdend met de kans op tussentijds uit dienst treden en overlijden. De wijziging in de actuariële berekeningmethodiek heeft geleidt tot een lagere verplichting ultimo boekjaar. Het verschil is ten gunste van het resultaat verantwoord. De voorziening personeelsbeloningen heeft een overwegend langlopend karakter.

Overige voorzieningen Latente belasting verplichting

Claims geschillen en rechtzaken

Herstelkosten

Reorganisatieen fusiekosten

Totaal

Stand per 1 januari 2008

6.848

1.598

277

10.133

18.856

Toevoegingen

2.304

1.543

-

-

3.847

Onttrekkingen

-3.036

-133

-17

-

-3.186

Vrijval

Stand per 31 december 2008

-496

-60

-133

-689

-732

914

-77

-133

-28

6.116

2.512

200

10.000

18.828

De overige voorzieningen betreffen een voorziening voor claims, herstelkosten, fusiekosten en latente belastingverplichtingen. De voorziening claims is gevormd uit hoofde van geschillen en lopende rechtzaken aangespannen door derden. De voorziening herstelkosten betreft een voorziening voor herstel van vloeren in Bleiswijk. De voorziening fusiekosten betreft infrastructurele kosten voor de invoering van een uniforme stapelwagen (€ 10 miljoen). De voorziening latente belastingverplichting vindt haar oorsprong in de vorming van herinvesteringreserves met betrekking tot onroerend goed (€ 2,8 miljoen) en waarderingsverschillen materiële vaste activa (€ 3,3 miljoen). De voorziening latente belastingverplichting is gevormd op basis van een vennootschapsbelastingtarief van 25,5% (2007: 25,5%). In 2008 is ten gunste van het resultaat € 0,4 miljoen verantwoord.

36

De voorziening latente belastingverplichting heeft een overwegend langlopend karakter. De overige voorzieningen hebben een overwegend kortlopend karakter.

Jaarrekening

Ledenlening Stand per 1 januari 2008

173.006

Bijschrijving liquiditeitsbijdrage 2007

14.345

Uitbetaling wegen overlijden en uittreding

-3.307

Uitbetaling in 2009, opgenomen onder kortlopende schulden

-17.978

Stand per 31 december 2008

166.066

Uitbetaling van de ledenlening is geregeld in artikel 17 van de statuten. Over 2008 is een rente vergoed van 4,2 % (2007: 3,1% - 3,5%). Het saldo per 31 december 2008 betreft de bijschrijvingen over de jaren 2002 tot en met 2007. Tevens zijn hieronder begrepen de bijschrijvingen 2000 en 2001 van Bloemenveiling Aalsmeer. Van het saldo van € 166 miljoen heeft een bedrag van € 105 miljoen een looptijd langer dan vijf jaar. Als tijdstip van aflossing geldt voor de op 31 december 2007 bestaande jaarlagen de termijn zoals die gold voor FloraHolland-oud (na zeven jaar) en Bloemenveiling Aalsmeer (na negen jaar). Voor jaarlagen vanaf 2008 geldt als aflossingstermijn acht jaar. Liquiditeitsbijdrage De liquiditeitsbijdrage bestaat uit een ingehouden bijdrage van 1% van de  productomzet van leden. Aan de algemene ledenvergadering zal worden voorgesteld de liquiditeitsbijdrage 2008 (€ 35,6 miljoen) bij te schrijven op de ledenlening. Het vergelijkende cijfer 2007 (€ 14,2 miljoen) betreft uitsluitend de liquiditeitsbijdrage 2007 van Bloemenveiling Aalsmeer. In 2007 werd de vergelijkbare bijdrage bij FloraHolland-oud direct bijgeschreven op de ledenlening. Vrijwillige ledenlening De op de vrijwillige ledenlening ingelegde bedragen worden na vijf jaar opeisbaar. De lening is achtergesteld bij vorderingen van crediteuren en verschaffers van vreemd vermogen. Over 2008 is een rente vergoed van 4,7% (2007: 4,1% - 4,4%).

Aanvoerdersleningen Stand per 1 januari 2008 Bijschrijving bijdrage 2008 Uitbetaling wegen overlijden en uittreding Uitbetaling in 2009, opgenomen onder kortlopende schulden Stand per 31 december 2008

35.493 1.659 -890 -3.363 32.899

Het saldo per 31 december 2008 betreft de bijschrijvingen over de jaren 2002 tot en met 2008. Tevens zijn hieronder begrepen de bijschrijvingen 2000 en 2001 van Bloemenveiling Aalsmeer. Van het saldo van € 33 miljoen heeft een bedrag van € 17 miljoen een looptijd langer dan vijf jaar. Over de aanvoerdersleningen is in 2008 een rente vergoed van 4,2% (2007: 3,1% - 3,5%). De aanvoerdersleningen zijn achtergesteld bij vorderingen van derden. De bijschrijvingen op de aanvoerdersleningen worden rentedragend per 1 januari volgend op het jaar van bijschrijving. Voor de bijschrijvingen op de aanvoerdersleningen tot en met jaarlaag 2007 blijven de destijds geldende aflossingstermijnen, vijf, zeven en tien jaar van toepassing. Vanaf jaarlaag 2008 loopt de aflossingstermijn gelijk aan de aflossingstermijn van de ledenlening (acht jaar).

37

Jaarrekening

Langlopende bankleningen Stand per 1 januari 2008

118.277

Aflossingsverplichtingen 2009, opgenomen onder kortlopende schulden

-32.102

Nieuw afgesloten leningen

20.000

Stand per 31 december 2008

106.175

Van het totaalbedrag van € 106 miljoen heeft € 90 miljoen een looptijd korter dan vijf jaar. De aflossingsverplichting 2009 van € 32,1 miljoen is opgenomen onder de kortlopende schulden.

Kortlopende schulden Onder schulden aan kredietinstellingen zijn begrepen de aflossingsverplichtingen 2009 van de langlopende schulden. Onder de schulden aan leden/niet-leden is tevens begrepen de aflossingsverplichting 2009 van de ledenlening (bijschrijving 1999 Bloemenveiling Aalsmeer; bijschrijving 2001 FloraHolland-oud). Onder overige schulden en overlopende passiva zijn opgenomen de afrekeningen loonheffing en omzetbelasting (€ 5,4 miljoen), verschuldigde rente aan banken en leden/nietleden (€ 12,0 miljoen) en door Sivepo in rekening-courant verstrekte leningen (€ 73,1 miljoen). Liquiditeit De kredietruimte bij banken bedraagt € 143 miljoen. Ultimo 2008 was € 77 miljoen aan krediet opgenomen. Financiële instrumenten Per 31 december 2008 bedraagt de nominale waarde van de renteswapcontracten € 298 miljoen, waarvan € 148 miljoen ter dekking van bankleningen en € 150 miljoen ter dekking van ledenleningen. Bij deze swaps wordt een variabele rente ontvangen en een vaste rente betaald. De renteswapcontracten op de bankleningen komen qua omvang en looptijd overeen met een deel van de aangetrokken leningen met een variabele rente. De vaste rente van gemiddeld  4,3% ligt boven het marktniveau ultimo 2008 zodat de reële waarde van de swaps op balansdatum negatief is. De renteswapcontracten op de ledenleningen komen qua omvang en looptijd niet overeen met de betreffende leningen. Deze renteswapcontracten dekken voor € 150 miljoen het renterisico af. De vaste rente ultimo 2008 bedraagt 4,15%. De reeële waarde van de gezamenlijke renteswapcontracten bedraagt per balansdatum € 5,5 miljoen negatief. FloraHolland maakt gebruik van termijncontracten ter afdekking van de kasstroomrisico’s die ontstaan uit de inkoop van gas in 2009. Het resultaat uit hoofde van de termijncontracten die deze kasstromen indekken, wordt in 2009 in de resultaten of boekwaarden verwerkt.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Investeringsverplichtingen Per 31 december 2008 bedragen de investeringsverplichtingen € 17,8 miljoen. Met de Gemeente Westland is een overeenkomst afgesloten op basis waarvan FloraHolland zich verplicht de door de Gemeente Westland aangekochte gronden van TPW Mars af te nemen. Met de provincie Noord-Holland is een overeenkomst afgesloten waarin is afgesproken dat FloraHolland de verplichting heeft om 10 hectare grond aan de Hornweg te kopen voor een bedrag van € 4,5 miljoen als de omlegging van de N201 niet uiterlijk op 1 januari 2011 is gerealiseerd. Leaseverplichtingen: Per 31 december 2008 bedragen de leaseverplichtingen met een looptijd kleiner dan één jaar € 2,6 miljoen en met een looptijd van 1 tot en met vijf jaar € 4,7 miljoen.

38

Jaarrekening

Huurverplichtingen: Per 31 december 2008 bedragen de huurverplichtingen € 7,9 miljoen. Overige dienstverleningscontracten: Per 31 december 2008 bedragen deze verplichtingen € 32,5 miljoen. Fiscale eenheid Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A. vormt voor de vennootschapsbelasting een fiscale eenheid met haar dochtermaatschappijen Eelde Vastgoed B.V. en FH Vastgoed Holding B.V. Voor ieder van de onder deze fiscale eenheid vallende entiteiten geldt aansprakelijkheid voor de gehele vennootschapsbelastingverplichting. Voor de BTW vormt Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A. een fiscale eenheid met haar dochtermaatschappijen FH Diensten Holding B.V., FH Participaties B.V., FloraHolland Flower Combination B.V., Eelde Vastgoed B.V., Flowerdome B.V. Groen Groep Eelde B.V., Siervast B.V. en FH Boskoop B.V. Voor ieder van deze onder de fiscale eenheid vallende entiteiten geldt aansprakelijkheid voor de gehele belastingverplichting uit hoofde van BTW.

Toelichting op de winst- en verliesrekening 2008

Klokomzet (x € 1 miljoen)

2008

2007

Aalsmeer

1.236

1.236

Naaldwijk

860

896

Rijnsburg

390

406

Venlo

68

68

Bleiswijk

64

64

Eelde

30

30

2.648

2.700

1.426

1.363

4.074

4.063

Totaal klokomzet FloraHolland Connect

Het totaalaandeel Klok bedroeg in 2008 65,0% (2007: 66,4%). Het aandeel Connect bedroeg in 2008 35,0% (2007: 33,6%). Klokservice omzet is opgenomen onder de post Connect. De omzet gerealiseerd door leden bedroeg in 2008 € 3.533 miljoen (2007: € 3.278 miljoen), de omzet van overige aanvoerders bedroeg in 2008 € 541 miljoen (2007: € 785 miljoen).

Bedrijfsbaten Provisie De provisie is gedaald als gevolg van verlaging van de basisprovisie Klok FloraHolland-oud van 2,5% naar 2,3%. Partij- en stapelwagenheffing De inkomsten uit partij- en stapelwagenheffing zijn gestegen door een aanpassing van de tarieven. Emballage De stijging van de inkomsten uit emballage wordt overwegend veroorzaakt door een volumestijging.

39

Jaarrekening

Lonen, salarissen en personeel derden Salaris eigen werknemers Personeel derden

2008

2007

133.690

134.030

22.763

21.166

156.453

155.196

Beloning bestuur, raad van commissarissen en directie In de personeelskosten zijn begrepen voor de bezoldiging van het bestuur een bedrag van €  0,8 miljoen (2007: € 1,0 miljoen). De bezoldiging van de Raad van commissarissen is in de personeelskosten opgenomen voor een bedrag van € 0,1 miljoen (2007: € 0,2 miljoen). De bedragen voor de bezoldiging en de pensioenlasten van de directie van € 1,6 miljoen (2007: € 1,8 miljoen) worden uitgesplitst in onderstaande tabel.

Beloning directie Vast

Variabel

Pensioen

Totaal

T.H. Huges

360

97

74

531

E.H. Leeuwaarden

210

30

79

319

A.F. Hordijk

210

30

95

335

L.A.C. Buchwaldt

270

80

46

396

1.050

237

294

1.581

Aantal medewerkers Aantal medewerkers 2008

Aantal medewerkers 2007

FTE’s 2008

FTE’s 2007

Vestiging Aalsmeer

1.388

1.419

1.123

1.147

Vestiging Naaldwijk

1.086

1.119

818

837

Vestiging Rijnsburg

563

564

372

378

Vestiging Bleiswijk

158

156

122

121

Vestiging Venlo

188

179

125

120

Vestiging Eelde

138

143

85

86

FloraHolland Connect

269

278

251

262

Import

109

112

101

103

I&A

188

207

175

194

Concern Logistiek

26

23

24

22

PMD

235

225

214

204

FEZ

50

43

43

37

HRM

52

49

44

40

CCZ en directie

70

68

55

54

4

7

3

6

4.524

4.592

3.555

3.611

S&O

40

Jaarrekening

Bijzondere lasten Onder bijzondere lasten is begrepen een last van € 3,7 miljoen in verband met bijstelling van het oorsponkelijke ontwikkelingsplan locatie Oost bij vestiging Aalsmeer.

Overige bedrijfslasten

Accountantskosten

2008

2007

Controle op jaarrekening

284

329

Fiscaal advies

214

225

Overige controlekosten

199

200

697

754

Vennootschapsbelasting

2008

2007

Uit hoofde van resultaat boekjaar

2.573

1.190

-436

39

Mutatie latenties Overige bestandelen

199

68

2.336

1.297

Toepasselijk tarief

25,5%

25,5%

Effectieve belastingdruk

41,8%

19,6%

Belastingdruk:

De hogere effectieve belastingdruk in 2008 is het gevolg van niet aftrekbare kosten (+3,0%), waarderingsverschillen materiële vaste activa (+9,1%), veroorzaakt door een beperkte fiscale afschrijvingsmogelijkheid op onroerend goed, lasten uit vorige boekjaren (+3,6%) en deelnemingsresultaten (0,6%) Namens het bestuur, Erik Persoon penningmeester Aalsmeer, 22 april 2009

41

Overige gegevens

Overige gegevens In dit hoofdstuk vindt u de Statutaire bepalingen resultaatbestemming, het Voorstel resultaatbestemming, Overzicht deelnemingen en de Accountantsverklaring.

Statutaire bepalingen resultaatbestemming Omtrent de bestemming van het resultaat is in artikel 30 van de statuten van de nieuwe coöperatie het volgende bepaald: Artikel 30 1. Indien uit de exploitatierekening blijkt van een batig saldo, stelt de algemene vergadering, op voorstel van het bestuur, vast of dit saldo dan wel welk gedeelte daarvan, wordt toegevoegd aan de algemene reserve en welk gedeelte voor uitkering of toevoeging aan benoemde reserve(s) als hierna vermeld, beschikbaar is. Indien niet het gehele batig saldo wordt toegevoegd aan de algemene reserve, wordt eerst bepaald welk gedeelte daarvan wordt toegevoegd aan de participatiereserve middels bijschrijving op de participatierekeningen van de leden en van hen wier lidmaatschap eindigde in of aan het einde van het betrokken boekjaar. Deze bijschrijving geschiedt naar verhouding van de door ieder van hen in het betrokken boekjaar verschuldigd geworden provisie. 2. Uit het batig saldo of hetgeen hiervan resteert na toepassing van het bepaalde in het vorige lid, kan door de algemene vergadering op voorstel van het bestuur, aan de participatierekeningen van de leden, als vergoeding worden toegevoegd een percentage van het bedrag van de participatierekeningen naar de stand per de laatste dag van het betrokken boekjaar (‘participatievergoeding’), behoudens voor zover uit het elders in deze statuten bepaalde anders voortvloeit. Het percentage zal niet hoger zijn dan het in lid 2 van artikel 17 bedoelde percentage. 3. Een na toepassing van het vorige lid resterend batig saldo kan de algemene vergadering op voorstel van het bestuur ten goede doen komen aan de leden en aan degenen wier lidmaatschap in of aan het einde van het betreffende boekjaar eindigde, hetzij door uitkering, hetzij door bijschrijving op het tegoed van ieders ledenlening, hetzij deels door uitkering en deels door zodanige bijschrijving. Het aldus aan de (oud-)leden ten goede komende komt aan ieder van hen ten goede naar evenredigheid van de door hen in het betreffende boekjaar verschuldigd geworden provisie. 4. Blijkt uit de exploitatierekening van een tekort, dan wordt dit tekort, tenzij de algemene vergadering op voorstel van het bestuur besluit tot een andere wijze van delging van het tekort, allereerst gedelgd door dit ten laste te brengen van de over het betreffende boekjaar door de coöperatie ingehouden liquiditeitsbijdragen van de leden. Resteert na toepassing van de vorige zin, dan wel het besluit van de algemene vergadering krachtens de vorige zin, een tekort, dan stelt de algemene vergadering, op voorstel van het bestuur, vast welk gedeelte daarvan ten laste wordt gebracht van de algemene reserve en welk gedeelte ten laste van de participatiereserve. Indien een tekort wordt gebracht ten laste van de participatiereserve vindt afboeking plaats op de participatierekeningen van de leden naar verhouding van de omvang van ieders participatierekening. Deze afboeking wordt toegerekend aan het gehele bedrag van ieders participatierekening en wel naar evenredigheid van het in de verstreken jaren jaarlijks daaraan toegevoegde bedrag, de participatievergoedingen daaronder begrepen. 5. Indien een tekort niet kan worden gedelgd op de wijzen als in de voorgaande leden vermeld, beslist de algemene vergadering op voorstel van het bestuur op welke wijze het tekort zal worden gedelgd. Dit besluit kan inhouden dat het geheel of een deel van het tekort wordt omgeslagen over de leden en over hen wier lidmaatschap in het betreffende boekjaar eindigde. Als dan stelt de algemene vergadering op voorstel van het bestuur de maatstaf vast aan de hand waarvan ieders aandeel in de omslag zal worden vastgesteld.

Voorstel resultaatbestemming Met inachtneming van de statutaire bepalingen stelt het bestuur voor om de resultaatbestemming over het boekjaar 2008 als volgt te verwerken: Bijschrijving op de participatiereserve:

42 42

Overige gegevens

Een participatievergoeding van 1% over de participatierekeningen ultimo 2008

603.000

Bijschrijving van 1,4% van de betaalde ledenprovisie 2008

1.064.000 + 1.667.000

Toevoeging aan de algemene reserve, het restant

1.592.000 +

Totaal te verwerken resultaat na belasting

3.259.000

De besluitvorming over de bestemming van het batig saldo zal in de algemene ledenvergadering van 28 mei 2009 plaatsvinden.

Overzicht deelnemingen De coöperatie FloraHolland heeft een volledig of een gedeeltelijk belang in de volgende vennootschappen:

vestigingsplaats

Belang %

Naaldwijk

100

Greenparc Ontwikkeling B.V.

Bleiswijk

100

FH Boskoop B.V.

Boskoop

100

Rijnsburg

100

Servi FloraHolland 2002 SI

Chipiona, Spanje

100

FH Flower Combination B.V.

Naaldwijk

100

Nairobi, Kenia

100

Dubai

100

Aalsmeer

100

Leiden

50

Naaldwijk

66,7

FH Diensten Holding B.V.

BSF B.V.

FH Services Kenia Ltd FH Services ME FZE Sher Karuturi Handling B.V. Sivepo B.V. FH Participaties B.V. Florpartners B.V.

Honselersdijk

40

Berkel & Rodenrijs

37,5

Stekene, België

30

FH Vastgoed Holding B.V.

Naaldwijk

100

Sieteeltcomplex Venlo B.V.

Venlo

100

Siervast B.V.

Rijnsburg

100

FH Vastgoed I B.V.

Naaldwijk

100

FH Vastgoed III B.V.

Naaldwijk

100

FH Vastgoed V B.V.

Naaldwijk

100

Metz Vastgoed I B.V.

Honselersdijk

90

Metz Vastgoed II B.V.

Honselersdijk

90

‘s-Gravenzande

90

B&G Poeldijk Vastgoed B.V.

Naaldwijk

66,7

Javado Vastgoed B.V.

Naaldwijk

51

Venlo

33,3

Boskoop

32,8

Naaldwijk

30

Honselersdijk

25

KISSit B.V. ATS België CVBA

Toussaint Vastgoed B.V.

Florazon Vastgoed B.V. Greenpark Boskoop B.V. HBC Beheer B.V. Steen voor Steen B.V.

43

Overige gegevens

C&C Bleiswijk Vastgoed B.V.

Bleiswijk

20

Eelde Vastgoed B.V.

Eelde

100

Groen Groep Eelde B.V.

Eelde

100

Flowerdome B.V.

Eelde

100

Bleiswijk

50

Hobaho Horti Groep B.V.

Lisse

100

Hobaho B.V.

Lisse

100

Computer cenrum Bloembollenstreek (CCB) B.V.

Lisse

100

Boeket Handelsmaatschappij B.V.

Lisse

100

Greenpark Ontwikkeling v.o.f.

De Verenigde Koelhuizen Hobaho B.V.

Hillegom

100

Testcentrum voor Siergewassen B.V.

Hillegom

100

Warmerdam - Lisse B.V.

Lisse

100

Flowerbulbs Access B.V.

Akersloot

100

VBA I B.V.

Aalsmeer

100

Leiden

100

Aalsmeer

50

Leiden

50

Bemmel

35

Sivepo C.V. Flower Future Aalsmeer B.V. Sivepo B.V. Plantion Holding B.V.

Namens het bestuur, Erik Persoon penningmeester Aalsmeer, 22 april 2009

44

Overige gegevens

Accountantsverklaring Aan: het bestuur van Coöperatieve Bloemenveiling FloraHolland U.A. te Aalsmeer Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen vennootschappelijke jaarrekening 2008 van Coöperatieve ‘Bloemenveiling FloraHolland’ U.A. te Aalsmeer bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de winst- en verliesrekening over 2008 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de coöperatie is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het, voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de coöperatie. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de coöperatie heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Coöperatieve ‘Bloemenveiling FloraHolland’ U.A. per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Ernst & Young Accountants LLP J.T. de Hek RA Den Haag, 22 april 2009

45

Regio’s

Regiobesturen

Regionr.

Regio

Regiobestuur

Functie

1

Noord-Nederland

Matthijs Barendse

Voorzitter

1

Noord-Nederland

Piet Aardse

1

Noord-Nederland

Erwin van Briemen

1

Noord-Nederland

Johan Pauzenga

1

Noord-Nederland

Johan Booster

2

Noord-Holland

Fred van Schagen

2

Noord-Holland

Bastiaan Borst

2

Noord-Holland

Bernadette Bijman

2

Noord-Holland

Frank van der Pol

2

Noord-Holland

John Hopman

2

Noord-Holland

Lowie van de Burg

2

Noord-Holland

Ronald Timmer

2

Noord-Holland

Jan Mantel

Vice-voorzitter

3

Oost-Nederland

Roelof Ruizendaal

Voorzitter

3

Oost-Nederland

Arjan Veurink

3

Oost-Nederland

Martijn Evers

3

Oost-Nederland

Jack Janssen

3

Oost-Nederland

Marcel Heuterman

4

Aalsmeer/Flevoland

Marc van Zwet

4

Aalsmeer/Flevoland

Ard van Klaveren

4

Aalsmeer/Flevoland

Arend van Vliet

4

Aalsmeer/Flevoland

Henk van der Sar

4

Aalsmeer/Flevoland

Lennard van der Weijden

4

Aalsmeer/Flevoland

Lianne Vlasman

4

Aalsmeer/Flevoland

Rick Tesselaar

4

Aalsmeer/Flevoland

Simon Zwarts

5

Duin- en Bollenstreek

Walter Straathof

5

Duin- en Bollenstreek

Andre Imanse

5

Duin- en Bollenstreek

Cees Immerzeel

5

Duin- en Bollenstreek

Jacques de Ridder

5

Duin- en Bollenstreek

Pieter Damen

5

Duin- en Bollenstreek

Raymond van Ruiten

5

Duin- en Bollenstreek

Simone Rodewijk

5

Duin- en Bollenstreek

Ferdinand van Haaster

Vice-voorzitter

6

Rijn- en Veenstreek

Frans van Heiningen

Voorzitter

6

Rijn- en Veenstreek

Cor van Rijn

6

Rijn- en Veenstreek

Ellen Akerboom

6

Rijn- en Veenstreek

Hans Hoogendoorn

Vice-voorzitter

Voorzitter

Vice-voorzitter Voorzitter

Voorzitter

47

Regiobesturen

48

6

Rijn- en Veenstreek

Kitty de Jong

6

Rijn- en Veenstreek

Klaas de Redelijkheid

6

Rijn- en Veenstreek

Rob Huigsloot

7

Westland-Noord

Emiel Barendse

7

Westland-Noord

Andre Zuidgeest

7

Westland-Noord

Benno Kokxhoorn

7

Westland-Noord

Jan Helderman

7

Westland-Noord

Peter van der Knaap

7

Westland-Noord

Teun Valstar

7

Westland-Noord

Olaf van der Voort

Vice-voorzitter

8

Westland-Oost

Ronald van Marrewijk

Voorzitter

8

Westland-Oost

Peter Varekamp

8

Westland-Oost

Kees van Wijk

8

Westland-Oost

Sjaak Buijs

8

Westland-Oost

Patrick van Paassen

8

Westland-Oost

Peter Huisman

8

Westland-Oost

Gerrit van der Lugt

9

Westland-West

Rick van Zeijl

9

Westland-West

John Grootscholten

9

Westland-West

Matthieu Barendese

9

Westland-West

Nico Boon

9

Westland-West

Paul Stijger

9

Westland-West

Sander Vijverberg

9

Westland-West

Paul van Kester

Vice-voorzitter

10

Oostland

Pieer van der Knaap

Voorzitter

10

Oostland

Bram van Marrewijk

10

Oostland

Dirk Jan Breugem

10

Oostland

Jasper Lamens

10

Oostland

Lennert Lekkerkerk

10

Oostland

Piet-Jan Reijm

10

Oostland

Rene Zeestraten

10

Oostland

Rick van Woudenberg

10

Oostland

Truus Muis-Wijnalda

10

Oostland

Wim Koolhaas

Vice-voorzitter

11

ZH-eilanden en Zeeland

Ronald Roest

Voorzitter

11

ZH-eilanden en Zeeland

Alex Verdooren

11

ZH-eilanden en Zeeland

Colinda Preesman-Verlinde

11

ZH-eilanden en Zeeland

Diego Poot

11

ZH-eilanden en Zeeland

Leo Steenpoorte

11

ZH-eilanden en Zeeland

Leo van der Harg

12

West en Midden Brabant

Martien Middelburg

12

West en Midden Brabant

Clement van der Ven

12

West en Midden Brabant

Jan Ekelmans

12

West en Midden Brabant

Bert Schouten

Vice-voorzitter

13

Oost-Brabant en Limburg

Lei Janssen

Voorzitter

Voorzitter

Vice-voorzitter

Voorzitter

Voorzitter

Regiobesturen

13

Oost-Brabant en Limburg

Geert-Jan Theeuwen

13

Oost-Brabant en Limburg

Richard van Doorn

13

Oost-Brabant en Limburg

Sjaak van der Hulst

13

Oost-Brabant en Limburg

Toon Coolen

13

Oost-Brabant en Limburg

Wouter Janssen

14

Vlaanderen

Kris Somers

Voorzitter

14

Vlaanderen

Peter de Langhe

Vice-voorzitter

14

Vlaanderen

Koen de Nijs

14

Vlaanderen

Mario Naudts

14

Vlaanderen

Rik Degreyse

14

Vlaanderen

Ronnie Middendorp

15

Israël

Meir Shacham

15

Israël

Gabi Tzuberi

15

Israël

Ran Shaul

15

Israël

Yval Ben Pazi

15

Israël

Tvika Schwartz

15

Israël

Piter Sanders

15

Israël

Yaakov Ziv

Voorzitter

49

Aalsmeer Legmeerdijk 313 Postbus 1000 1430 BA Aalsmeer T +31 (0)297 39 70 00 F +31 (0)297 39 00 39 E [email protected]

Naaldwijk Middel Broekweg 29 Postbus 220 2670 AE Naaldwijk T +31 (0)174 63 33 33 F +31 (0)174 63 22 22 E [email protected]

Rijnsburg Laan van Verhof 3 Postbus 10 2230 AA Rijnsburg T +31 (0)71 409 44 44 F +31 (0)71 409 45 33 E [email protected]

Venlo Venrayseweg 214 Postbus 3200 5902 RE Venlo T +31 (0)77 323 99 36 F +31 (0)77 323 96 91 E [email protected]

Bleiswijk Klappolder 130 Postbus 500 2665 ZM Bleiswijk T +31 (0)10 529 77 77 F +31 (0)10 529 78 78 E [email protected]

Eelde Burg. J.G. Legroweg 80 9761 TD Eelde T +31 (0)50 309 77 77 F +31 (0)50 309 10 62 E [email protected]

www.floraholland.com