Financiële investeringen in voedseltermijnmarkten
- Stand (en toekomst) van de discussie -
Myriam Vander Stichele, SOMO 17 februari 2012
Inhoud presentatie Voedseltermijnmarkten en financiële investeringen Discussie effecten: op de markten, in ontwikkelingslanden rol van Nederlandse actoren Wenselijke rol van overheid
Er waren eens termijnkontrakten …
…dus waarom nu opeens die discussie ?
Voedselrellen 2008 200
Fundamentals?
Of is er nog iets anders?
Nieuwe beleggerswijsheid in nieuwe context “most investors view commodities as a diversifier for their
hedge against inflation and political and business cycle risks. Also, portfolios. They also provide a
what has caught the eye of most investors in recent years has
double digit returns and the outperformance [of commodities] over equities and been the bonds.” bron: senior fixed income specialist at Rabobank International, juni 2006
Recordinvesteringen in grondstoffenfutures
Nieuwe producten
o
hedging services : ook OTC
o OTC commodity swaps o Commodity indexfondsen (gemengde « mandjes ») o Commodity exchange traded funds (+ synthetic + ETCs + ETNs) o « double » long/short turbo‟s o Actively managed index funds + uitbreiding van « mandje » NB: banken gaan ook grondstofvoorraden en – voorraadhuizen opkopen, + involvement in landgrab
Nieuwe actoren: in de markt en politiek o Investeringsbanken (Goldman Sachs, Barclays) > Winstgevende business (fees for design, counterparty, lending,clearing, advise,… )==> lobby voor minder regelgeving (2000, 2009-2012) o Hegde fondsen: 60-100 miljard Euro o Pensioenfondsen o Institutionele beleggers o Individuele beleggers = minder handelen vanuit kennis van de landbouwmarkt maar meer vanuit financiële overwegingen
Recordspeculatie
Marktaandeel hedgers en speculators op de graan futures markt in Chicago (bron: Better Markets, CFTC)
Impact : Record voedselprijzen en verhoogde volatiliteit
Rol speculatie volgens marktparticipanten Paul Polman (CEO Unilever): “Speculation is pushing up food prices and threatening society's long-term interests.”
Padraig Walshe (chair European farmers‟ association CopaCogeca): “Prices should reflect the economic reality, not the excesses of speculators. The extremes of the market should be regulated.” George Soros, (fund manager): “Speculators create the bubble (…) which is especially true for commodities. It is like hoarding food in the midst of a famine, only to make a profit on rising prices.”
Rol speculanten volgens VN organisaties “While analysts argue about whether financial speculation has been a major factor, most agree that increased participation by non-commercial actors such as index funds, swap dealers and money managers in financial markets probably acted to amplify short term price swings and could have contributed to the formation of price bubbles in some situations.” (FAO, IMF, World Bank, OECD e.a., mei 2011) “speculation is indeed an important cause of the heavily fluctuating and very high prices. It only benefits banks and hedge funds, but not producers, processors and buyers -- and certainly not consumers.” (Da Silva, new FAO chair, januari 2012)
Grondstoffen gaan ‘meebewegen’ met andere financiële assets
In index opgenomen grondstoffen gaan samen bewegen
Bij gelijke schaarste ligt de prijs structureel hoger
Wat doet de koffiemarkt !?
Bron: van der Molen en Bos, 2009, Universiteit Utrecht
Effect van ‘massive passives’/long only “There are an increasing number of market participants, sometimes with very large positions, that do not trade based on fundamental supply and demand relationships in commodity markets, but who nonetheless influence commodity price developments.” (2009 UNCTAD) “It is the vast flow of new cash from passive index trackers and exchange traded products into commodity futures which pushes up their price in the first place (..) coming form pension funds” (FT, The Short View, 20 Oct. 2011) “Mahoney (Glencore) thinks hedge funds' short-term buying, dipping in and out of the market, has not made much difference to underlying food prices, he does think the flood of long-term term investment into agricultural commodities, via instruments such as exchange-traded funds (ETFs), has had an effect” (Telegraph, Jan 2012).
Effecten in ontwikkelingslanden « Chicago » geeft richtprijs wereldwijd Importerende landen : gevolgen van hogere en volatiele prijzen (ook voor hulp) Indexfondsen doen ook prijzen inputs verhogen -> geen winst voor de boeren maar winst voor banken (JP Morgan: 1.2 miljard $ uit commodity trading) Hogere prijzen = minder (gediversifieerd) voedsel intake en honger in importerende landen en in steden (als geen subsidies) ==> algemene prijsverhoging (ter compensatie) Volatiele prijzen: – Prijzen onzeker = producenten onzeker = minder productie; – Hogere kosten op de termijnmarkt (clearing costs) – leidt tot miskoop/verkeerd hedgen e.g. van hoge meststofprijzen vs latere lage verkoopprijs gewassen = verlies
Recordhonger
Wie is actief in Nederland?
Nederlandse actoren Pensioenfondsen: totaal 5 milliard EUR – PFZW and its asset manager PGGM : een van de eerste pensioenfondsen dat op de wereldmarkt actief werd in grondstoffen. 7 % van totale vermogen geinvesteerd in grondstoffen derivaten = een van de meeste actieve fondsen op dit gebied – Andere pensioenfondsen zoals APG, en MnServices: 2-3% van vermogen ,
Rabobank (incl. Robeco) het meest actief : hedging services, fondsen, HF ABN AMRO: – aanbieder van dubbel speculatieve “turbo fondsen”; – Belangrijk als aanbieder van clearing services (ca. 10% aandeel van landbouwderivatenmarkt = behoort tot wereld top 3.
Betrokkenheid Nederlandse pensioenfondsen
Reactie pensioenfondsen Van op theoretische gronden volledig afwijzen van mogelijkheid dat er een effect is (2008) naar… …argumenteren dat hun manier van investeren geen (nadelig) effect kan hebben Waarbij het „te bewijzen effect‟ sterk wordt overdreven (mate waarin, en duur van, invloed speculatie op futuresprijs) En onderzoek buiten beschouwing wordt gelaten
Rol pensioenfondsen: verantwoord of niet investeren? Als MVO onderwerp : – Human Right to affordable food; – precuationary principle
Transparantie over wat ze doen en denken Onafthankelijk onderzoek Economisch haalbare performance targets (en rendementsberekening herzien) Beperken/voorzichtig in agricultural commodities markets (Foodwatch (2011): “take a first precautionary step by refraining from speculation with food commodities like soybeans, corn and wheat in their financial strategies.”)
Oplossingen: Rol voor de overheid en regelgeving Erkennen van mogelijk probleem binnen en buiten de financiële markten (bv. Geen goede info reserves): context van CAP reform ==> voorzorgsmaatregel
Nieuwe regelgeving (op EU niveau: EMIR, MiFID, MAD, UCITs, PRIPs, Short selling, …): – Meer transparentie over positions en kontrakten: voor toezichthouders (alle details) en publiek (wekelijks overzicht) – Duidelijke definitie en regels voor wie al dan niet financieel speculeert (geen eindafnemer is) – Bescherming van de hedging functie van de markten – Limieten op de posities van financiele speculatie (ook als door commodity handelaren !) – Beter toezicht met voldoende kennis, middelen en coordinatie met toezichthouders op de fysieke markt
Meer bewustwording
Dank voor uw aandacht Meer weten: http://somo.nl/dossiers-en/sectors/financial
http://somo.nl/dossiers-en/sectors/financial/eu-financialreforms http://www.makefinancework.org/home-english/foodspeculation/
