Financieel overzicht behorend bij Beleidsplan 4D’s DAL 18 september 2014
De basis voor de met de decentralisaties gemoeide financiën voor 2015 zijn de cijfers zoals deze in de Meicirculaire 2014 door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bekend zijn gemaakt. Het financieel overzicht bevat nog een aantal onzekerheden. Zo zullen de inkomsten vanuit het Rijk nog geactualiseerd worden op basis van de Septembercirculaire 2014. De budgetten van de gemeenten worden vanaf 2015 fors gekort. Naast deze kortingen zullen ook de normale loon- en prijsontwikkeling voor 2015 en zorgtoename door demografische ontwikkeling (vergrijzing) worden opgevangen. In samenhang met alle nieuwe ontwikkelingen die op de gemeenten afkomen, brengt dit met zich mee dat de werkelijke uitgaven voor de komende jaren nog niet met volledige zekerheid zijn te bepalen. De gemeenten hanteren bij de begroting voor de uit de decentralisaties voortvloeiende taken budgetneutraliteit. Dit betekent dat het uitgangspunt is dat inkomsten en uitgaven in evenwicht zijn.
Inkomsten De Inkomstenkant bestaat uit twee delen. Allereerst ontvangen de gemeenten de middelen die buiten de integratie-uitkering Sociaal domein valt. Dit is de rijksbijdrage voor de bestaande taken binnen de Wmo, in hoofdzaak de huishoudelijke verzorging. Daarnaast onderkennen de gemeenten binnen de integratie-uitkering Sociaal domein drie hoofdstromen, waarop de decentralisaties zijn gericht: Wmo-nieuw, Jeugdzorg en Participatiewet.
1
Wmo (bestaande taken) De rijksbudgetten met de bestaande taken Huishoudelijke Verzorging vanuit de Wmo zijn ten opzichte van 2014 met 40% gekort. Het beschikbaar budget betreft het totale bedrag van de integratie-uitkering Wmo. De korting van 40% op het budget voor huishoudelijke verzorging maakt hier onderdeel van uit. De overige taken worden niet gekort, waardoor de korting van het beschikbaar budget ten opzichte van 2014 ruim 25% bedraagt. Deze korting wordt opgevangen binnen afspraken met zorgaanbieders. Wmo-nieuw Ouderen en mensen met een beperking krijgen straks via de Wmo 2015 passende ondersteuning (begeleiding, dagbesteding en huishoudelijke hulp) die ze in staat stelt om thuis te blijven wonen. Gemeenten zullen nieuwe doelgroepen moeten gaan bedienen, die nu nog niet gewend zijn zich tot de gemeente te wenden voor ondersteuning. De gemeenten hebben nu een compensatieplicht. Het recht op zorg en ondersteuning vervalt. Tegelijkertijd krijgen gemeenten ook een kleiner budget mee voor de extramurale begeleiding (korting van circa 25%). Gemeenten krijgen hiervoor € 3,6 miljard, maar de totale korting op de Wmo 2015 bedraagt € 0,7 miljard. Deze wet moet er toe bijdragen dat langdurige zorg betaalbaar blijft. De korting wordt opgevangen binnen de afspraken die de gemeenten met zorgaanbieders maken. Voor de verdeling van het nieuwe budget Wmo 2015 vanaf 2016 is door het Rijk een nieuw objectief verdeelmodel ontwikkeld. Dit model voorspelt per gemeente de verwachte uitgaven die samenhangen met de extra verantwoordelijkheden die gemeenten met de Wmo 2015 krijgen. Voor 2015 is het beschikbaar budget voor Wmo-nieuw (zie tabel inkomsten) respectievelijk € 4, € 2,3 en € 1,9 miljoen. In de septembercirculaire 2014 is aangegeven dat de beschikbare budgetten op termijn voor de DAL-gemeenten zich ontwikkelen naar respectievelijk € 4,7, € 2,6 en € 1,8 miljoen. Delfzijl en Appingedam zijn dus voordeel- en Loppersum nadeelgemeente. Het streven is dat het ingroeipad en daarmee ook het budget voor 2016 – samen met het verdeelmodel voor Jeugdzorg – in de decembercirculaire 2014 wordt bekendgemaakt. De verantwoordelijkheid wordt met de invoering van de Wmo 2015 uitgebreid met verschillende vormen van ondersteuning die voorheen vielen onder de AWBZ. Het gaat dan om het verzorgen van taken als: - intramurale geestelijke gezondheidszorg (beschermd wonen) - persoonlijke verzorging - begeleiding en dagbesteding (inclusief vervoer) - cliëntondersteuning Jeugdzorg Gemeenten hebben nu de verantwoordelijkheid voor de preventieve opvoedondersteuning, de jeugdgezondheidszorg en gezondheidsbevordering. Deze verantwoordelijkheid wordt met de invoering van de Jeugdwet uitgebreid met verschillende vormen van zorg en ondersteuning die voorheen onder andere instanties vielen: - de geïndiceerde jeugdzorg op basis van de Wet op de Jeugdzorg2 (voorheen provincie) - extramurale begeleiding, persoonlijke verzorging, kortdurend verblijf voor jeugdigen en extramurale behandeling voor (licht) verstandelijk gehandicapten en (gedeeltelijk) de intramurale zorg voor (licht) verstandelijk gehandicapten en langdurige jeugd ggz (voorheen AWBZ) - jeugd-ggz (voorheen Zvw) - de gesloten jeugdzorg alsmede de zorg die in het gedwongen kader van jeugdbescherming en jeugdreclassering wordt verleend
2
Het budget voor 2015 is gebaseerd op historische kosten minus 3,5% korting en -0,5% verevening. In 2016 worden de oorspronkelijke budgetten met 8,5% gekort (+ 5% t.o.v. 2015) en in 2017 met 12,5% gekort (+4% t.o.v. 2016). Met ingang van 2016 wordt door het Rijk geleidelijk een objectief verdeelmodel ingevoerd. Naar verwachting is het verdeelmodel in december 2014 gereed. Het budget per jeugdige is voor Delfzijl en Appingedam significant hoger dan gemiddeld. Het risico van nadelige herverdeeleffecten bij invoering van het objectief verdeelmodel is aanwezig. Mede hierdoor is het uitgangspunt van solidariteit binnen de Groningse gemeenten van wezenlijk belang. De grondslag hiervoor is vastgelegd in het Regionaal Transitie Arrangement Groningen van oktober 2013. Participatiewet Met de Participatiewet wil de overheid meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk krijgen. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de re-integratie van mensen die nog kunnen werken maar daarbij wel ondersteuning nodig hebben. Vanaf 1 januari 2015 hebben alleen jongeren die nooit meer kunnen werken nog recht op een Wajong-uitkering. De Participatiewet vervangt de Wet sociale werkvoorziening (wsw) vanaf 1 januari 2015. Er kunnen dan geen nieuwe mensen meer instromen in de wsw. Mensen die nu al in een beschutte omgeving via de wsw werken behouden hun rechten en plichten. Werkgevers hebben met de overheid afgesproken extra banen te scheppen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dat gaat zowel om beschutte banen als om niet-beschutte banen. De overheid gaat zelf ook extra banen scheppen. Gemeenten worden verantwoordelijk voor werk voor mensen met een arbeidsbeperking. Door de Participatiewet kunnen gemeenten werkgevers aanmoedigen om banen voor die mensen te bieden. Zo kan de gemeente een werkgever bijvoorbeeld een gedeelte van het loon meebetalen (in de vorm van loonkostensubsidie). Een gemeente kan ook werkplekaanpassingen voor een werkgever betalen.
3
Uitgaven Zoals hierboven al vermeld, hanteren de DAL-gemeenten bij de begroting voor de uit de decentralisaties voortvloeiende taken budgetneutraliteit. Dit betekent dat inkomsten en uitgaven in evenwicht zijn.
UITGAVEN
2015 Appingedam
Delfzijl W m o be st ta aan ke d e n
Wmo-bestaande taken
W M
O
Bestedingen
-2.864
-1.543
-917
-231 -47
-104 -27
-79 -22
-25 -12 -5
-14 -7 -5
-12 -6 -5
-2.911 152
-1.697 89
-1.436 75
-888
-504
-423
-3.967
-2.269
-1.908
-17 -6
-7 -2
-5 -2
PGB (AWBZ-Jeugd)
-2.433
-1.131
-730
Zorg In Natura Landelijk Werkende Instellingen overige zorgaanbieders
-336 -4.725
-141 -1.866
-95 -1.300
Uitvoering, transformatie en overige uitgaven
-1.431
-598
-406
Bestedingen
-8.948
-3.745
-2.538
Uitgaven Fivelingo en ISD
-7.415
-5.690
-1.912
Bestedingen
-7.415
-5.690
-1.912
-20.330
-11.704
-6.358
-23.194
-13.247
-7.275
Wmo-nieuw MEE cliëntondersteuning & vroeghulp Inloopfunctie GGZ VNG Uitname macrobudget Wmo 2015 - landelijke doventolkvoorziening leefdomein - Sensoor Stad Groningen/Contractbeheer AWBZ PGB en Zorg in Natura Inschatting eigen bijdrage Uitvoering, transformatie en overige uitgaven
Pa rti cip at ie
Je ug d
Bestedingen
In te g So ra t cia ie-u al itk D er om in ei g n
Loppersum
VNG uitname macrobudget Jeugd - uitvoering vertrouwenswerk jeugdwet - Standaardiseren declaratie en facturatie
TOTAAL
Wmo (bestaande taken) Het budget dat gemeenten middels de integratie-uitkering Wmo ontvangen, bestaat naast budget voor huishoudelijke verzorging ook uit budget i.v.m. oude gedecentraliseerde subsidieregelingen AWBZ (diensten bij wonen met zorg, zorgvernieuwingsprojecten GGZ, coördinatie vrijwillige thuiszorg en mantelzorg en aanpassing bestaande ADL-clusters), specifieke uitkeringen WVG (dure woningaanpassingen en besluit bijdrage AWBZ-gemeenten (Bbag)) en uitvoeringkosten.
4
Wmo-nieuw Bij de nieuwe taken voor de Wmo is al een aantal afspraken over uitvoering gemaakt met derden. Het betreft hier merendeels afspraken die vanuit het Rijk zijn opgelegd. Dit zijn: - MEE cliëntondersteuning & vroeghulp - Inloopfunctie GGZ - VNG uitname macrobudget Een deel van de taken kan uit het oogpunt van uitvoeringskracht en kostenbeheersing beter landelijk worden opgepakt. Deze taken, doventolkvoorzieningen en Sensoor (24 uur telefonisch of elektronisch luisterend oor en advies) worden door de VNG op zich genomen. Het benodigde budget wordt uit de Algemene Uitkering gehaald. - Contractbeheer AWBZ Met betrekking tot het contractbeheer van de AWBZ is een afspraak met Stad Groningen gemaakt, waarbij iedere gemeente € 5.000 betaald. De directe zorgtaken betreffen PGB en Zorg in Natura. Daarbij wordt een inschatting van de Eigen Bijdrage van cliënten verrekend. Het onderscheid in de uitgaven zoals deze hier is weergegeven, is gebaseerd op ervaringscijfers uit 2012 en voorlopig van aard. Zo gauw meer recente informatie beschikbaar is, zal deze in de overzichten worden overgenomen. Voor andere taken is door het Rijk wel een inschatting gemaakt van de hiermee gemoeide kosten, maar is de gemeente vrij om de aard en omvang van de besteding te maken. Dit betreft in het bijzonder het budget na het afschaffen van de Wtcg (Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten) en CER (Compensatieregeling Eigen Risico). Hier is bij de DAL-gemeenten nog beleid voor in ontwikkeling. Hetzelfde geldt voor de ondersteuning en waardering van de mantelzorg. Het resterende budget is beschikbaar voor uitvoering (in het bijzonder toegang), transformatie en overige nog in beeld te brengen uitgaven. De budgetten die bij de gemeenten liggen, zijn niet vrij te beschikken. Zo ondersteunt de SVB de gemeenten bij de uitvoering van de PGB en zal zij hiervoor kosten doorberekenen. Voor transformatie wordt een bedrag van ruim € 300.000 (ongeveer 5% van de kosten Directe Zorg) gereserveerd. Dit betreft uitgaven om zorgaanbieders in staat te stellen innovaties door te voeren. De gemeenten maken afspraken met de zorgaanbieders over de invulling hiervan. Jeugdwet Evenals bij de nieuwe taken voor de Wmo is in het overzicht aangegeven welke afspraken in het kader van de Jeugdwet al zijn gemaakt. - VNG uitname macrobudget Jeugd Evenals bij Wmo-Nieuw wordt een deel van de taken landelijk uitgevoerd. In het geval van de Jeugdzorg gaat het om de uitvoering van vertrouwenswerk en het standaardiseren van declaraties en facturaties Ook hier is de verdeling tussen de PGB en Zorg in Natura gebaseerd op ervaringscijfers uit 2012 en zal meer recentere informatie, zo gauw deze beschikbaar is, in de overzichten worden overgenomen. De Zorg in Natura zal voor een deel bij Landelijk Werkende Instellingen worden neergelegd en voor het overige bij regionale zorgaanbieders.
5
Het resterende budget is beschikbaar voor uitvoering (in het bijzonder toegang), transformatie (innovatie) en overige nog in beeld te brengen uitgaven die samen hangen met nog (specifieker) te ontwikkelen beleid. Ook bij dit budget zijn niet alle uitgaven door de gemeenten vrij te beschikken. Van de uitvoeringskosten (totaal ruim € 400.000) zal ongeveer 25% (€ 110.000) naar het regionale inkoopbureau voor de inkoop van Zorg in Natura gaan. Ook bij de Jeugdzorg wordt geld beschikbaar gesteld voor de transformatie/innovatie in het zorgaanbod. In het geval van de jeugdzorg gaat het om ongeveer € 1,5 miljoen, te weten 10% van de kosten in de directe zorg. Participatiewet De budgetten waarover de gemeenten beschikken uit hoofde van de participatiewet worden ingezet voor de taken van de ISD en Fivelingo. De Begroting 2015 van de ISD is inmiddels door haar Algemeen Bestuur vastgesteld. Met Fivelingo wordt op dit moment nog overleg gevoerd over de uitgaven van 2015.
6
