felix rottenberg
‘Verzekeraars moeten op zoek naar vrouwen’ 10 VERZEKERD!
nummer 2, juni 2014
‘jonge mensen durven nog naïef te zijn’ Op Twitter presenteert hij zichzelf als raadgever, bestuurder, moderator, independent denktank en professional. Als hij de vraag krijgt wat hij vooral is, moet hij lachen. Felix Rottenberg is het namelijk allemaal en zegt zich ‘graag met van alles en nog wat te bemoeien’. Rottenberg is dit jaar een van de dagvoorzitters van het Verbondsevent dat op 17 juni in Rotterdam plaatsvindt.
Het gesprek vindt plaats in hartje Amsterdam. Op een steenworp afstand van zijn huis, op een zonnig terras aan de Prinsengracht. Rottenberg is geen onbekende in de verzekeringswereld. Zo leidt hij geregeld sessies bij verzekeraars, bijvoorbeeld op het terrein van maatschappelijk verantwoord ondernemen en (de toekomst van) pensioenen. Ook leidt hij regelmatig debatten over de rol van het mkb bij innovatievraagstukken. En de afgelopen tijd heeft hij een aantal reflectiesessies bij het Verbondsbestuur voorgezeten. ‘Die CEO’s hebben de kaarten van de borst gehaald. Knap, want het zijn naast collega’s in het Verbondsbestuur vooral ook concurrenten in een ongelooflijk onzekere tijd.’ Was het een verrassing dat u werd gevraagd om de strategische sessies met het Verbondsbestuur te leiden?
‘Niet helemaal, omdat ik al veel doe voor verzekeraars. Bovendien is het mijn vak om strategie- en reflectiesessies te leiden, onder meer in de landbouwsector en het onderwijs. Maar, eervol vond ik het zeker wel.’
gen. De een verwacht dat de huidige bedrijven de markt wel vast kunnen houden, terwijl een ander rekening houdt met een zwarte olifant die plotsklaps de kamer in komt. Een partij als Google wordt geregeld genoemd.’ Heeft dat u verbaasd?
‘Nee hoor. Verzekeraars leven op dit moment in grote onzekerheid en de technologische revolutie wakkert die onzekerheid alleen maar aan. Het is vergelijkbaar met andere sectoren. Kijk naar de bouw. Daar zie je ook dat het denken snel verandert en technologie razendsnel haar intrede doet.’ Helpt het verzekeraars om naar andere branches te kijken?
‘Het is altijd goed om te kijken naar andere branches. Ik kijk bijvoorbeeld graag naar grote mediabedrijven. Zij kennen allang geen grote hiërarchie meer als het gaat om productinnovatie. Heel jonge mensen, soms nog twintigers, staan daar aan de leiding. Vergis je niet, daar zit veel denkkracht. Jonge mensen durven nog naïef te zijn en hebben nog niet het behoudende dat ouderen vaak wel hebben. De leeftijd in de top van de verzekeringssector is te hoog. Om over het aantal vrouwen maar te zwijgen. Dat kan echt niet. Verzekeraars moeten op zoek naar vrouwen. Bèta-vrouwen zijn goede strategische denkers. Meer vrouwen zijn niet alleen nodig voor de diversiteit, maar ook voor een betere afspiegeling van de klant.’ Hoe kijkt u tegen de sector aan als consument?
Hoe heeft u die sessies ervaren?
‘Ze moesten vooral even aan me wennen.’ Hij lacht. ‘Daar heb ik wel vaker last van. De twee sessies die ik heb geleid, waren goed. Ik vond het persoonlijk geweldig om tweeënhalf uur lang met zulke goede strategische denkers op hoog niveau te praten. Vanzelfsprekend waren dat vertrouwelijke gesprekken. Ik kan daar dus niet over uitwijden, maar neem van mij aan dat de CEO’s van de diverse verzekeraars zich behoorlijk hebben blootgegeven en dat is een dik compliment waard. Naast die twee strategische sessies heb ik nog een losse ronde langs de CEO’s gedaan en dat leverde nog meer openheid op. Heel boeiend om te zien hoe er op sommige punten verschillend wordt gedacht. Dat de verzekeringsbranche in de komende jaren sneller zal veranderen dan anders, is iedereen het wel over eens. De digitale revolutie komt daar nog eens bovenop en juist op dat punt verschillen de menin-
12 VERZEKERD!
nummer 2, juni 2014
‘Verzekeraars worden klantgerichter. Dat merk ik aan den lijve. Ik heb mijn verzekeringen bij meerdere verzekeraars ondergebracht en pas belde er één die wilde nagaan of ik niet te veel verzekerd had of dat ik voor sommige zaken te hoog was verzekerd. Kijk, dat werkt. Bij mij wekt dat vertrouwen.’ Toch weer dat vertrouwen?
‘Inderdaad. Daar valt of staat het mee. Ik heb het geloof ik wel eens eerder in de bedrijfstak verteld, maar er was een legendarische literatuurcriticus, Kees Fens. Hij is later de belangrijkste boekenrecensent van de Volkskrant geworden. Een fascinerende man, die ooit schreef dat de mens in zijn leven behoefte heeft aan zes belangrijke personen (naast je ouders dan, hè): je onderwijzer, de fietsenmaker (zeker in een stad als Amsterdam), de boekhandelaar (die precies weet wat jij wilt lezen), je huisarts, de kruide-
fotografie: ivar pel
nier (dat was vroeger, nu is dat de Turk) en je verzekeraar. In dat rijtje hoort een verzekeraar dus thuis. Het moet een vertrouwensman of -vrouw zijn die elk jaar even de boel met je doorneemt.’ Hij kijkt even voor zich uit en zegt dan: ‘Weet je dat er mensen zijn met een doorlopende reisverzekering die nog even snel op Schiphol een reisverzekering afsluiten voordat ze op vakantie gaan? Dat kan toch niet!’ Hoe zijn uw eigen ervaringen op zorggebied? Het is geen geheim dat u een auto-immuunziekte hebt …
‘Ik heb een aandoening zoals ik dat zelf altijd noem. Een paar keer heb ik een terugslag gehad. De eerste keer was in 1996. Dat heeft me twee jaar gekost. Daarna heb ik nog een terugslag gehad in 2003 en 2008. Het gaat nu sinds zes jaar goed, maar ik heb mijn levensritme ook behoorlijk aangepast.’ Wat bent u anders gaan doen?
‘Ik heb vroeger altijd gewerkt. Mijn tijd als partijvoorzitter van de PvdA was leerzaam, enerverend, maar vaak niet leuk. Politiek is atletiek, geen teamsport. En waarom is voetbal zo leuk? Omdat het een teamsport is. Maar goed, je vroeg naar mijn aandoening. Ik ben dus onverzekerbaar. Als ik me wil verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid, kost me dat 35.000 euro per jaar. Neem een baan in loondienst, wordt dan gezegd, maar zo werkt
het niet. Het aantal zzp’ers neemt alleen maar toe. De WAZ (Wet Arbeidsongeschiktheidsregeling voor Zelfstandigen) was een goede regeling. Daardoor waren zelfstandigen verzekerd van een minimum. Ik denk dat een publiek-private oplossing weer mogelijk moet worden.’ De verzekerbaarheid van zelfstandigen staat vast wel op het to-do lijstje van verzekeraars, maar of het bovenaan staat?
‘Dat lijkt me niet. Ik zou de woekerpolissen bovenaan zetten. De aanpak daarvan vraagt nog de nodige aandacht en in mijn beleving duurt het al te lang.’ Hoe komt dat?
‘Tja, dat is nou eenmaal niet zo makkelijk. Kijk, het mooiste zou zijn als er een aparte organisatie komt, zodat je alle shit bij elkaar hebt en kunt oplossen. Maar, niet alle verzekeraars zijn even betrokken bij de affaire. Sommigen hebben geen polis verkocht. Maar goed, als ze de zesde vertrouwenspersoon willen worden in het rijtje van Kees Fens, dan moet het wel worden opgelost. Je zou echt een soort vertrouwenspersoon moeten hebben bij je verzekeraar. Je belt en wordt geholpen. Alsjeblieft geen bandje. Het callcenter moet top of the bill zijn. Daar wordt het geld ver➤ diend.’
nummer 2, juni 2014
VERZEKERD!
13
‘Hoeveel mensen snappen nou hun pensioenbrief?’ ➤ En verder? Wat kunnen verzekeraars nog meer
Personalia Felix Rottenberg (1957) begon zijn politieke loopbaan als voorzitter van de Jonge Socialisten. Daarna was hij onder meer tien jaar lid van het partijbestuur en oprichter/directeur van het cultureel centrum De Balie in Amsterdam, voordat hij in 1992 voorzitter van de PvdA werd. De auto-immuunziekte sarcoïdose dwong hem in 1997 het partijvoorzitterschap neer te leggen, maar nog steeds is Rottenberg politiek gedreven. Zo is hij voorzitter van een denktank van de PvdA en schrijft hij wekelijks een column over politiek en geschiedenis in Het Parool.
doen?
‘Het aantal producten mag wel een onsje minder. Er zijn er te veel en ze zijn te ingewikkeld. En de productinnovatie moet beter, zodanig dat de klant zegt: zo, die verzekeraar is bij de tijd zeg.’ Zoals?
‘Neem de autoverzekering. Ik ben zelf geen goed voorbeeld, want ik heb geen auto. Maar veel mensen rijden beperkt in hun auto, bijvoorbeeld twee dagen per week. De rest fietsen ze of pakken de bus. Hoe mooi zou het zijn als je alleen voor die twee dagen een autoverzekering hebt. Daarmee stimuleren verzekeraars de duurzaamheid en zijn ze maatschappelijk betrokken.’ Leuk voorbeeld, maar wat kunnen verzekeraars wezenlijk anders doen om het vertrouwen terug te winnen?
‘Productinnovatie blijft een belangrijke wat mij betreft. En, heel belangrijk is het pensioen. Daar ligt een enorme opgave. Ik vind het echt te makkelijk om mensen een rugzakje geld te geven en te zeggen: ga maar lekker shoppen, zorg zelf maar voor later. Zo simpel is het niet. Ik was pas bij een congres over pensioen waar flink gediscussieerd werd. Daar was een voortreffelijke manager van Nationale-Nederlanden die benadrukte dat wij in ons pensioenstelsel één troef hebben die we nooit mogen uitspelen: solidariteit. Die eerste en tweede pijler blijven belangrijk en staan dus buiten kijf, maar we kunnen toch wel de complexiteit wat reduceren, zodat mensen pensioen ook snappen. Hoeveel mensen snappen nou hun pensioenbrief? Voor verzekeraars is er nog een wereld te winnen, zowel op voorlichtend terrein als in markttermen. Pensioen speelt een rol in je hele levensloop. Of beter gezegd, zou het moeten spelen. Het kan starters helpen op de woningmarkt. Het kan helpen om een sabbatical te nemen en het kan helpen bij de permanente educatie. Ik heb wel eens gezegd dat iedereen vanaf het moment dat hij of zij werkt vijf procent van zijn tijd aan zijn eigen innovatie en educatie zou moeten besteden.’
Een van de onderwerpen tijdens het Verbondsevent is herijking van de verzorgingsstaat. Waarom is herijking nodig?
‘We zijn al sinds 1975 met herijking bezig. Ik weet dat zo precies, omdat ik toen voorzitter was van de Jonge Socialisten. De groei van de collectieve lasten moest met één procentpunt per jaar beperkt blijven en de WAO ging van 80 naar 75 procent. Vanaf dat moment was het onder ieder kabinet hetzelfde liedje: schrapen, bezuinigen, korten, maar nu is de bodem wel bereikt. Drees was zijn tijd ver vooruit. Hij zei toen al dat “waarborgstaat” een veel betere kreet was dan “welvaartstaat”. Wat nodig is, is dat er meer verantwoordelijkheid bij de burger wordt neergelegd. We weten allemaal dat meisjes die nu worden geboren tussen de 95 en de 100 worden, terwijl de ziekenhuizen al voor zestig tot zeventig procent uit geriatrische zorg bestaan. Die jaarlijkse stijging van de gezondheidskosten kunnen we niet meer opvangen.’ Wat is dan nodig om de vergrijzing het hoofd te bieden?
‘Kleinschaligheid. Ik ben voorzitter van het Odensehuis in Amsterdam, een kleinschalige en laagdrempelige voorziening voor beginnend dementerenden. Wij werken veel met vrijwilligers en hooguit twee professionele krachten, maar zorgen wel voor een vertraging van de ziekte. Als alles goed gaat, kunnen mensen twee jaar langer thuis blijven wonen. Dat is toch mooi?’ Kleinschaligheid heeft de toekomst?
‘Ja natuurlijk. Mensen in een gemeenschap zorgen toch voor elkaar? Ons probleem is dat we veel te veel hebben geprofessionaliseerd. Mensen die professionele hulp nodig hebben, moeten die hulp wel krijgen, maar we mogen niet doorslaan.’ Jeuken uw handen als oud-politicus wel eens?
‘Vaak zat, maar ik doe nu ook veel. Bovendien kom je als politicus altijd tijd tekort om te reflecteren.’
Laten verzekeraars die pensioenmarkt nu liggen?
‘Ik zal niet zeggen dat ze stilzitten. Ze zijn met andere dingen bezig. Naast de woekerpolissen is er ook een operationele herschikking gaande. Plus de digitalisering die daar nog bijkomt. En dan vergeten we gemakshalve de concurrentie. Er zijn veel verzekeraars en er is een groot aanbod. De markt krimpt, maar het aantal verzekeraars blijft gelijk.’
14 VERZEKERD!
nummer 2, juni 2014
Ligt er een rol voor verzekeraars bij de herijking van de verzorgingsstaat?
‘Jazeker. Verzekeraars zijn maatschappelijk zo belangrijk dat ze regelmatig in de spiegel moeten kijken. Ze moeten de denkkracht mobiliseren, zoals dat ook tijdens het event gebeurt. Een goed bedrijf werkt van buiten naar binnen, niet andersom.’
<
