FELIX MERITIS AMSTERDAM
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003 Speciale uitgave ter gelegenheid van het NiZA’s Levend Jaarboek Zuidelijk Afrika 2003
Uitgever: Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika
Living Gazette
Living Gazette is een speciale uitgave ter gelegenheid van NiZA’s Levend Jaarboek Zuidelijk Afrika (26 september 2003). Is Afrika ‘dead or alive’? Volgens NiZA meer dan levend! Vele eigenzinnige gasten van het Levend Jaarboek geven hun mening. Oordeel zelf – bezoek het programma of lees het in de Living Gazette.
Beperkte oplage
GRATIS
De Living Gazette is gemaakt door jonge journalisten met een passie voor Afrika. Het merendeel heeft via NiZA werkervaring opgedaan bij media in Zuid-Afrika.
Van Ardenne: 'Nieuwe Afrikaanse leiders laten zich niet intimideren' door Elles van Gelder
De zevende editie van NiZA's Levend Jaarboek Zuidelijk Afrika werd vrijdag geopend door Agnes van
Ardenne,
minister
Ontwikkelingssamenwerking.
van In
het Felix Meritis in Amsterdam sprak zij positieve woorden over de regio. ,,Er waait een nieuwe wind door Afrika en die wind komt uit het zuiden." Van Ardenne was woensdag teruggekomen van de jaarvergadering van de Wereldbank en het IMF in Dubai en had ook daar weer gezien wat ze op de mislukte WTO-top in Cancún had waargenomen: een groeiend zelfvertrouwen bij Afrikaanse leiders. ,,Ze laten zich niet meer met een fooi afschepen of intimideren", zei Van Ardenne. ,,Zo namen ze twee weken geleden in Cancún geen genoegen met halve maatregelen en wezen de voorstellen af." Volgens de CDA-minister komt dit nieuwe leiderschap vooral uit zuidelijk Afrika en is deze regio hard nodig om de problemen van het hele continent te bestrijden. Leiderschap is volgens haar nodig om dictators als Charles Taylor te bestrijden 'en in de toekomst Mugabe hopelijk ook'. Van Ardenne sprak bewondering uit over het New Partnership on African Development (NEPAD) als een 'eigen Afrikaans antwoord op armoede'. ,,Nepad heeft een serieuze agenda, waar ook de G8 naar luistert.'' Ook prees de CDA'ster het idee om een 'peer review mechanisme' in te voeren, waarbij landen elkaar op de vingers tikken als ze een slecht beleid voeren.
foto: Thomas Hantke ,,Voor mij is dat hét voorbeeld van het nemen van je eigen verantwoordelijkheid." EERLIJKER HANDELSSTELSEL Maar de bewindsvrouwe benadrukte niet alleen de positieve geluiden uit de regio. Ook wees ze op de instabiliteit die wordt veroorzaakt door het najagen van eigenbelang, zoals in Zimbabwe, en op de verwoestende kracht van aids. ,,Twintig tot dertig procent van de bevolking is met HIV besmet, een ongrijpbaar groot getal," zei Van Ardenne. ,,En de gevolgen hiervan zijn al helemaal niet te bevatten. De maatschappij, de economie en de voedselsituatie wankelen hierdoor in landen als Botswana, Zuid-Afrika en Zambia." Bij het aanpakken van deze problemen is het volgens Van Ardenne vooral belangrijk om samen te werken. Ze wil nieuwe partnerschappen creëren met de ontwikkelingslanden, donoren, (lokale) NGO's, maatschappelijke organisaties en het
bedrijfsleven. ,,Verder wil ik alles op alles zetten om een eerlijker handelsstelsel tot stand te brengen. Dit moet multilateraal worden georganiseerd. Ontwikkelingslanden verdienen niet alleen een stem aan tafel, maar het is cru ciaal dat ze deze stem ook écht krijgen." JAARBOEK ALIVE Van Ardenne stuurt volgende week haar nieuwe beleidsvoornemens naar de Tweede Kamer. Wederom zal minimaal de helft van de Nederlandse ontwikkelingshulp naar Afrika ten zuiden van de Sahara gaan. Ze heeft daarbij al eerder aangegeven dat ze extra aandacht wil besteden aan het Grote-Merengebied. Van Ardenne vond het een voorrecht om een levend jaarboek te mogen openen. "Ik vind het mooi dat er geen fysiek jaarboek is. Vanavond zien we namelijk dat de ontwikkelingen zo snel gaan dat ze bijna niet meer op te schrijven zijn."
2
LIVING GAZETTE
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
The Zimbabwean liberation struggle continues door Bram Peeters
What once was his fellow combatant, is now his reason to continue the liberation struggle of Zimbabwe. Wilfred Mhanda (52) fought as a commander in the armed movement but was jailed by Robert Mugabe when the battle was done. These days, Mhanda is the thorn in Mugabe's flesh. "I'm a former freedom fighter and still a freedom fighter", says the former guerrilla cheerfully in the NiZA office in Amsterdam. The short bold Zimbabwean is on a quick tour to promote his Zimbabwe Liberators Group, an antiMugabe organisation founded by war veterans. During the war against Ian Smith, Mhanda fought in Zanla, the military wing of Zanu that was one of Zimbabwe's main liberation movements. At that time Mugabe was secretary-general of Zanu but the two only met in the final phase of the military struggle in 1976. Too late, Mhanda found out Mugabe could not be trusted. "We wanted to unify the different political parties to unite everybody in one liberation movement. Mugabe was not amused by that. He wanted the power himself." Mugabe got to that power quickly by isolating the top 50 commanders of Zanla. Mhanda was one of them and spent three years in prison under inhuman conditions. After his release he had to flee the country. In 1988 he went back and kept quiet until three years ago. In 2000 the Mugabe regime was developing into an even harsher oppression and Mhanda decided to speak out: "The regime was a betrayal of what we fought for. There was a demand for us to do something."
POWERFUL SUPPORT Together with six other war veterans he founded the Zimbabwe Liberators Group (ZLG) in 2000. Today they have about 10 000 members. This growth was the result of the support within the military and the police. "The officers and commanders within the army and intelligence services that fought with us were also distanced away from power by Mugabe and are truly concerned about what is happening in our country." The support by the military strengthens the position of the ZLG to critisize the government without fearing repercussions says Mhanda. "Mugabe is very mindful of our existence but he is not very comfortable to move against us because of our links within the military."
foto: Thomas Hantke
FUNDAMENTAL CONTENT The way forward for Zimbabwe according to the freedom fighter is to rethink about what the liberation struggle used to be about. Mhanda thinks the focus shouldn't be on correcting the mistakes of the past few years like the economic crisis. "That's what most people in the west and also in Zimbabwe fail to see. The current problems are just the symptoms of the real problem." "If Mugabe is voted out of power and the MDC is voted into power, there is no guarantee things will just change miraculously. It's more fundamental", says Mhanda passionately. "Let's not look at the form, let's look at the content. "What vision did Zimbabwe have? "What were the ideals of the liberation struggle? Freedom, democracy, human dignity and social justice. Have these been realised? No. We should refocus our efforts in realising that vision."
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
FELIX MERITIS AMSTERDAM
Angola: het gewone leven gaat door door Elles van Gelder
Een klein Angolees jongetje rent achter een wiel aan op een verlaten landweg. Tieners spelen in de zee. Angolese vrouwen dansen rond in kleurige gewaden. Angola is meer dan ellende. Dat is de boodschap van de Belgisch-Portugese fotografe Margrit Coppé die deze taferelen vastlegde op de gevoelige plaat. Coppé (27) vertrok in februari 2000 naar Angola. Via NiZA werkte zij 2,5 jaar als grafisch vormgeefster bij de ontwikkelingsorganisatie Development Workshop in Luanda. De fotografe maakte de burgeroorlog, de dood van Unita-rebellenleider Jonas Savimbi en de daarop volgende prille vrede mee. Terwijl de westerse
3
zij de oorlog hebben ervaren en over hun toekomstbeeld", zegt Coppé. Hoopvol kijken naar de toekomst. Dat is wat de meeste Angolezen volgens Coppé na het vredesakkoord van april vorig jaar doen. ,,Nu hebben de Angolezen sterker dan ooit het gevoel dat ze van iedere dag
Vrede betekent eten wat moeten maken." Volgens de fotografe is het vooral belangrijk dat de regering aan de slag gaat om de basisbehoeften van de bevolking te verbeteren. ,,Vrede betekent voor de Angolezen namelijk niet alleen het einde van het wapengekletter, maar vooral eten, een huis en de mogelijkheid om naar school te gaan. Daar moet
Foto: Margrit Coppé
Foto: Margrit Coppé
media zich stortten op het geweld en de vernietiging, wilde Coppé met haar foto's een andere kant van het land laten zien. ,,Wat vaak wordt vergeten, is dat het dagelijks leven gewoon doorgaat in een land in oorlog", zegt Coppé. ,,Het beeld dat ik wilde uitdragen, was dat er veel meer gaande was dan misère. Ik wilde de levenslust, de kracht en het dagelijks leven van de Angolese bevolking tonen.''
Wandelende winkels Dit vond Coppé vooral terug bij de vrouwen die door de straten van de hoofdstad Luanda liepen met hun koopwaar op het hoofd. Van bikini's tot kleerhangers, van complete pannensetten tot ondergoed, alles torsten ze mee. Coppé raakte gefascineerd door deze 'wandelende winkels' en wijdde er een fotoboek aan. ,,Deze vrouwen waren gevlucht voor de
oorlog en woonden in de sloppenwijken", vertelt Coppé. ,,Terwijl de mannen vaak moeite hadden zich aan te passen aan hun nieuwe thuis, zagen de vrouwen dat hun kinderen honger leden en gingen de straat op om geld te verdienen. Wat zo interessant is aan dit onderwerp'', vervolgt Coppé, ,, is dat je als westerling eerst alleen de mooie kant van het beeld ziet: een vrouw die zich gracieus voortbeweegt met een zware lading op haar hoofd. Maar ze leiden een hard leven. Niets verkopen betekent simpelweg niets eten.'' Voor een ander project fotografeerde Coppé Angolese kinderen. Veel van hen hadden in de oorlog gevochten. Op Coppé's foto's tref je ze echter niet aan met een kalasjnikov, maar als kinderen: spelend met blikken autootjes of breeduit lachend terwijl hun haren worden gevlochten. ,,In het boek Free to play in peace dat hieruit is voortgekomen, staan tekeningen en verhalen van de kinderen over hoe
Foto: Margrit Coppé
nu energie in worden gestoken." De foto's van Margrit Coppé waren tijdens het Levend Jaarboek te bezichtigen.
LIVING GAZETTE
4
Actually, life is a beautiful thing door Cyril van Sterkenburg
Steps for the future is een unieke filmproject van 36 korte films en documentaires van jonge filmmakers uit zuidelijk Afrika. De films tonen hoe mensen ieder op hun eigen manier om gaan met HIV/aids. Het is een van de manieren in zuidelijk Afrika
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
tief. In de films wordt geen opgeheven vinger richting politici gebruikt. Woorden als confronterend, grappig, provocerend, creatief, ontroerend, positief en moedig zijn meer op hun plaats. Na afloop van een voorstelling wordt er doorgaans onder leiding van aidsactivisten doorgepraat met het publiek. Sommige acteurs of mensen uit de documen taires trekken er zelf op uit met mobiele videoscher -
Afrika dead or alive?
men om deze discussies te leiden. Die gedrevenheid van de filmmakers en aidsactivisten is een bron van inspiratie voor regisseur Edkins. "Zij maken dit project zo inspirerend en sterk. Ik werk graag met mensen met een passie." Uit door NiZA ondersteund onderzoek aan de Universiteit van Kaapstad (UCT) is gebleken dat de Steps-films een belangrijke factor spelen in het bespreekbaar maken van het onderwerp en het uit de weg ruimen van vooroordelen over de ziekte. Volgens Edkins wordt de ziekte doodgezwegen. "En dat terwi-
om het taboe rondom aidspatiënten daar te doorbreken.
jl mensen wekelijks een familielid of vriend begraven die is overleden aan aids. De films zijn belangrijk voor de socialisatie van besmette mensen. Ik wil zoveel
De Zuid-Afrikaanse regisseur Don Edkins is de motor achter het project. Edkins heeft verschillende politieke documentaires op zijn naam staan en deelt zijn jaren-
mediacampagne om de discussie over leven met HIV/aids te stimuleren. Vragen als: 'Hoe ga jij om met de ziekte, de medische behandeling en discriminatie
mogelijk mensen in zuidelijk Afrika bereiken en zal me inzetten voor de verdere distributie van de films." Maar zonder medicijnen zal dit probleem niet wor-
lange ervaring graag met jonge mensen. Een project zoals Steps waarin zuidelijk Afrikaanse filmtalent de kans krijgt om hun eigen verhaal te vertellen en te
van je omgeving? En: Bestaat er nog iets als een positief leven?' vergroten het maatschappelijk debat rondom de ziekte.
den opgelost waarschuwt de regisseur. "Hopelijk doen anderen wat er van hen wordt verlangd", zegt Edkins waarmee hij zinspeelt op de trage reactie op de aids-
Alle films zijn voor iedereen toegankelijk en worden op de meest uiteenlopende plekken vertoond; van
epidemie van de politiek in zuidelijk Afrika. Toch blijft Edkins een positief man, de ondertitel van Steps for the future is immers niet voor niets 'Actually, life is a
leren van internationale collega's past dan ook goed bij hem. Steps for the future is echter meer dan alleen film. Het project is onderdeel van een grensoverschrijdende
townships tot bedrijven, van lokale televisie tot inter nationale filmfestivals. De reacties zijn unaniem posi-
beautiful thing!'
Botswana wacht niet op wonder door Hester Heite
"Wij willen dat veranderen." De eerste vrouwelijke chief (traditionele leider) is er
"Botswana heeft veel bereikt, waar anderen
inmiddels.
van kunnen leren",
"De
stelt Vivian Gunda na
onafhankelijkheid gebracht, door de koloniale machthebbers, de Britten, ervan te
afloop van een debat
hebben
ons
overtuigen dat de Botswanen het zelf wel af konden." Het land is haar
over Botswana dat afgelopen woensdag
chiefs
Foto: Thomas Hantke
in De Balie in Amsterdam werd gehouden. De Botswaanse vrouwen-
Goede planning is belangrijk, weet Gunda als coördi nator van de Women's NGO Coalition, een organisatie die zich inzet voor de zogenoemde 'empowerment'
koloniale erfenis niet vergeten. "Maar met beschuldigingen schiet je niets op", aldus Gunda. "We moeten het zelf doen, en we moeten het beter doen."
AIDS GROOTSTE BEDREIGING
van vrouwen in Botswana. Organisaties als deze hebben in Botswana een belangrijke stem in de ontwikkeling van overheidsplannen. "We fungeren als
De economische voorspoed heeft ook een keerzijde. Veel donoren verschuiven hun aandacht nu naar
tussenpersoon, tussen bevolking en overheid", vertelt Gunda. "Wij praten met de mensen in de rurale gebieden, en de regering luistert naar ons."
armere landen in Afrika. Buitenlandse hulp blijft echter wel nodig, want ook in Botswana slaat aids hard toe.
SUCCESVERHAAL
Exacte cijfers zijn niet voorhanden, maar er wordt vanuit gegaan dat zo'n kleine veertig procent van de bevolking is geïnfecteerd. "We proberen er zoveel
van Zuid-Afrika is", grapt Gunda. Beter geïnformeerden prijzen het land echter als hét grote succesverhaal van het continent. Het gaat goed met de aan Zuid-
Wil de regering niet luisteren, dan wordt ze daartoe gedwongen. "Wij hebben de regering al eens voor het gerecht gesleept en gewonnen", vertelt Gunda met
mogelijk bekendheid aan te geven, er worden gratis medicijnen verstrekt, en er wordt onderzoek gedaan naar manieren om besmetting te voorkomen", vertelt
Afrika grenzende republiek, op politiek, sociaal en vooral ook op het economische vlak. Botswana zou inmiddels bezitten over meer buitenlandse tegoeden
gepaste trots. "Het is belangrijk dat er eerlijke wetten zijn en dat niemand daarboven staat." De scheiding van de machten vormt daarbij een cruciale basis voor
Gunda. "We proberen er in ieder geval iets aan te doen, in plaats van te wachten tot iemand anders met een oplossing komt."
dan Nederland. Een wonder? Niet volgens Gunda. "Een wonder gebeurt zomaar. Daar hoef je niets voor te doen. Dit is een prestatie. We hebben een plan, en
de vooruitgang in Botswana, naar mening van Gunda. Ook de vrouwenorganisaties hebben succes. "Weinig
Vivian Gunda was de hoofdgast van een debat over Botswana i.h.k.v. de cyclus Shaping a New
dat voeren we uit."
vrouwen schoppen het ver in Botswana", vertelt ze.
Africa. (organisatie NiZA en NCDO)
rechtenactiviste sprak daar over de ontwikkelingen in haar land sinds de onafhankelijkheid in 1996. "Mensen denken soms dat Botswana een provincie
LIVING GAZETTE
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
5
Lokale bevolking sleutelwoord bij vredesopbouw
grondstoffen."
Vredesopbouw is een bekende term maar weinigen kennen de precieze betekenis ervan. Guus Meijer is via het NiZA mensenrechtenprogramma als onafhankelijk adviseur betrokken bij vredesopbouw in Angola. "Ik ga niet uit van wat ik vind, maar van wat de lokale bevolking wil. De energie en de motivering moet van de mensen zelf komen."
"In Luanda zijn de hele dag verkeersopstoppingen, zoveel auto's staan er", vertelt Meijer verontwaardigd. "Om de andere auto staat er zo'n grote, glimmende
door Tialda Hoogeveen
Dit geld is echter hard nodig voor de opbouw van het door burgeroorlog verscheurde land. Het IMF heeft berekend dat per jaar een miljard dollar in de Angolese begroting niet is verantwoord. Dat geld is bij de elite terechtgekomen. De rijkste 31 inwoners van Angola, bezitten naar schatting ieder meer dan 100 miljoen dollar. De president spant de kroon met een geschat vermogen van meer dan 500 miljoen dollar.
fourwheeldrive. Zelfs het nieuwste model Maserati staat te midden van alle ellende en armoede."
kennen vaak hun rechten niet na een scheiding en Na een oorlog is meer nodig dan herstel van wegen en steden. Meijer ziet vredesopbouw als een belangrijke motor om een land weer op te bouwen. Mensen leren
werknemers hebben na een ontslag veelal geen idee dat ze wèl een poot hebben om op te staan. Mãos Livres wijst burgers op deze en andere rechten. Meijer:
Organisaties zoals Mãos Livres kunnen helpen de rijkdom beter te verdelen. Dit is ook precies de motivatie van Meijer. "Ik wil als consultant een betere
weer vreedzaam met elkaar om te gaan. Lokale orga nisaties die werken aan verzoening en democratise ring, worden getraind en weer op de been geholpen.
"Er is een enorme behoefte aan dit soort hulpverlening. Burgers gaan nu soms zelfs de dialoog aan met de autoriteiten."
verdeling van kennis, macht en rijkdom bevorderen. Dit is een belangrijk onderdeel van vredesopbouw. De aanwezige krachten tegen corruptie en de regerende
"Deze organisaties helpen het gewone leven na een oorlog weer op de rails te krijgen."
VERDWENEN MILJARD
elite, verdienen ondersteuning." Volgens hem is een constructieve bijdrage van de Angolese bevolking daarbij essentieel. "Maar op dit moment is die bijdrage
Meijer werkt in Angola samen met NiZA-partner Mãos Livres (vrije handen), een organisatie voor rechtshulp. Deze jonge organisatie heeft inmiddels in zeven
De strijd met de autoriteiten is hard nodig, bijvoorbeeld als het gaat om de verdeling van 's lands rijkdommen. "Angola is in potentie gigantisch rijk met
nog te bescheiden. Vredesopbouw vraagt om een lange adem."
van de achttien provincies een kantoor geopend. Mensen kunnen er gratis rechtshulp krijgen bij con flicten met de overheid of ruzies onderling. Vrouwen
zijn olie en diamanten. Hoewel de Angolese grondwet voorschrijft dat deze rijkdommen toebehoren aan alle 14 miljoen inwoners van het land, is het maar een
Guus Meijer heeft tijdens het Levend Jaarboek Zuidelijk Afrika gesproken over de dagelijkse praktijk van vredesopbouw.
kleine elite die profiteert van de opbrengsten van die
Young journos 'bout their jobs Borrie La Grange (23) Education: University of Stellenbosch 20022003 Intern at: Die Burger 2002-2003 Working at: Newspaper Beeld as a crime reporter
Borrie La Grange and Quinton Mtyala are two young journalist working in the transforming South African media. For Living Gazette they put their thoughts on their jobs into words.
On the flipside: Covering the crime beat for a daily newspaper in a major city is one of the best ways to cut your teeth as journalist. It has all the elements readers want: high drama and the authentic human experience in its most realistic form - survival.
In post-Apartheid South Africa crime and AIDS are
With all the blood, guts and tears of the crime beat comes responsibility as journalist and more importantly a human being. Journalism School will never be able
the two main concerns weighing heavily the minds of all citizens. Crime is certainly the unifying element in most South Africans lives as everyone has or will be in
to teach you how to deal with doing the crime beat day in and day out. The only way to get somewhere is by getting the practical experience. There are no quick
some way affected by this scourge.
fixes and short cuts, you have to put in the time (mostly your own without getting paid a decent salary). On the up side: Crime reporting is about real life and real people. Sometimes those people even thank you for writing their stories. You might not be able to change the world but you might just be able to change the way you look at the world.
Quinton Mtyala (25) Education: Peninsula Technikon 2001- 2003 Intern at: Cape Argus 2002- 2003 Working at: www.kaapstad.nl as a webeditor
Foto: Antonie Robertson
Growing up in the 1980s and 1990s, I wanted to be a journalist. Political violence and the general upheaval
Foto: Anne Zaaijer that engulfed Apartheid South Africa, made me believe that this was the one profession that would suit me ideally. Working for the largest newspaper in Cape Town for a year taught me a lot, about myself and the media environment of South Africa. The country's media outlets have realised that they need to capture a greater black audience. Therefor black journalists, especially those that are senior, are in high demand. As a result good black journalists rarely stay in one position for an extended period because they're rare. This breeds resentment from their white colleagues, whose career
LIVING GAZETTE
6
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
paths seem to be static. Certain black journalists view this as an attack on affirmitive action. Even though there is more diversity in the media landscape the messages haven't changed much because top management at most of the newspapers is still white and biased to an extent. This also goes for the advertising agencies headed by white media buyers, who ignore black media and the audiences that they pull. This would explain how a radio station like Ukhozi FM, attracting in excess of a million daily listeners, does not get any of the advertising that a station like 702, aimed at a white audience of less than 250 000, gets. But like the rest of society, SA media are still in tran sition. The media had to do introspection and change the way they operate and source their stories. They've learned to be critical of the government without fearing reprisals. Nowadays they challenge the politicians on issues affecting all South Africans.
Zapiro © 6/2/2002 Zimbabwe hunting regulations De Daily News is een van de weinige dagbladen die niet in handen is van de Zimbabwaanse regering. Onlangs is de krant verboden. Redacteur Bill Saidi was te gast tijdens het Levend Jaarboek. Ingezonden mededeling
Passie voor zuidelijk Afrika?
Afrika dead or alive?
Lees dan het
Zuidelijk Afrika Magazine. Najaarspecial: Verstandig zaken doen over o.a. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Vraag een gratis proefnummer aan via
[email protected] www.niza.nl/zuidelijkafrika
LIVING GAZETTE
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
Hollandse breakdancers delen passie in Mozambique door Marcella Bos Het ene moment sta je op een Nederlands podium te breakdancen, op het andere moment zit je in het vliegtuig naar Mozambique. Het overkwam de 20-jarige dansers Justin van der Lek en Shailesh Bahoran van dansgroep Illusionary Rockaz. Tijdens de breakdancewedstrijd Spinoff Duo 2001 benaderde de AVRO hen voor een uitwisseling met de Mozambikaanse jongensband Djaaka. Het AVRO-televisieprogramma Dubbelklik maakt documentaires over Nederlandse jongeren en hun leeftijdgenoten uit een andere cultuur die een zelfde passie delen. Dit voorjaar vertrokken de breakdancers samen met een tv-ploeg naar Beira in Mozambique. Voor Justin van der Lek ging een wereld open. Watvoor ideeën had je van Mozambique voordat je vertrok? Vooraf moest ik naar de dokter om prikken te halen. Daar kreeg ik te horen voor welke ziektes ik me moest inenten. Ik vond alle dingen die
je kon krijgen maar eng en creapy. Ik zag Mozambique vooral als een land met veel ellende en ik was daar meer mee bezig dan met bijvoorbeeld de schoonheid van het land. Hoe verliep het (eerste) contact met de jongens van Djaaka? Het ging direct super goed. We voelden ons snel met elkaar verbonden. Dans en muziek zijn universeel. Dat delen we met elkaar. Wat heeft in Beira de meeste indruk op je gemaakt? Op onze eerste dag namen de jongens van Djaaka ons mee naar het gigantische Grande Hotel, (ooit luxe hotel dat na onafhankelijkheid totaal verloederde, red.) waar nu een heleboel mensen permanent wonen. Ik kreeg toen echt een klap. Kleine kindjes liepen achter ons aan, er lag overal afval en het stonk er heel erg. Echte armoede en ellende. Welke indrukwekkende ervaringen zijn je nog meer bijgebleven? We hebben een dag in het huis van die jongens geslapen. Ik scheet echt zeven kleuren stront toen ik hoorde dat we een nacht bij hem gingen slapen. Ik moest direct aan dat hotel denken. Het huis was verschrikkelijk vies. Er was een badkamer met een gat waar je moest plassen en poepen, maar ook douchen. Wat hebben Shailesh en jij van Djaaka geleerd en andersom? Het zijn lieve jongens die niets hebben, maar alles met je willen delen. We hebben samen opgetreden en ik weet nu dat zij vanuit een hele andere achtergrond muziek maken. Zij hebben het dansen en muziek maken van vader op zoon geleerd, het is een traditie. Zij vinden ons acrobaten, dansmagiërs, terwijl breakdance voor mij een gewone dansvorm is. Shailesh en ik hebben wel met de rest van llusionary Rockaz gesproken over onze ervaringen in Afrika. In onze nieuwe theatershow Age of Chaos verwijzen we naar de kindjes met aids. Was je blij toen je weer op Nederlandse bodem stond? Ja. Toen ik thuis was, kon ik pas nadenken over wat ik had meegemaakt. Ik neem de dingen nu minder voor lief. Door deze uitwisseling heb ik meer waardering mijn omgeving. De documentaire Beira B-Boys is een co-productie van de Stedenband Amsterdam - Beira en de AVRO en getoond op het Levend Jaarboek.
Zuidelijk Afrika sceptisch over ICT-top door Bertil van Vugt De westerse wereld verandert gestaag in een informatiemaatschappij. In ontwikkelingslanden is het minder vanzelfsprekend een internetaansluiting te hebben, terwijl de verspreiding van kennis daar het hardst nodig is. Om hier op mondiaal niveau over te spreken wordt in december de derde World Summit on the Information Society in Genève gehouden. Maar of deze ICT-top van de Verenigde Naties doorgang kan vinden, is nog onduidelijk. Na de laatste voorbereidingsbijeenkomst voor de conferentie zijn de verschillende partijen het verre van eens. Een delegatie van zeven afgevaardigden uit zuidelijk Afrika was de afgelopen twee weken in Genève om deze laatste bijeenkomst bij te wonen. De ICT-top zal in twee delen plaats vinden. In Genève van 10 tot 12 december en in Tunis in november 2005.Teveel onenigheid De deelnemers uit Zuidelijk Afrika zijn vrijdagmorgen in Amsterdam aangekomen na een zware periode van vruchteloze vergaderingen. Zichtbaar vermoeid vertelt een van hen, Tracey Naughton, dat de derde bijeenkomst is uitgelopen op een grote teleurstelling. "We zouden de afgelopen weken afspreken wat op de summit besproken zou worden, maar we hadden teveel onenigheden om tot een overeenkomst te komen", aldus de oorspronkelijk Australische,
7
maar in Johannesburg woonachtige mediaexpert. Volgens Naughton, die voorzitter is van het mediacomité, zitten er teveel mensen van de International Telecommunication Union in het overleg, die vooral de technische kant bekijken en volgens haar te weinig bezig zijn met de sociale ontwikkelingen achter de digitale revolutie. "Als je het hebt over het bouwen van een informatiesamenleving, heb je niet alleen technici nodig. Ik voel me verantwoordelijk om op dit gebied een visie te ontwikkelen voor de toekomst, want de overgang naar het digitale tijdperk is vooral een sociale en culturele aangelegenheid." Soto Timbabe cake online Een goed voorbeeld van iemand die ICT gebruikt om een leefgemeenschap naar een hoger plan te tillen is Clara Masinga, een van de
andere deelnemers aan de voorbereidingsbijeenkomsten in Genève. Deze charismatische Zuid-Afrikaanse uit de Limpopo-provincie heeft in 1992 in de township Kgautswane een community centre opgezet. Hier lopen verschillende gezondheids- en inkomstenprojecten waar de bijna 100 duizend inwoners van de leefgemeenschap aan deel kunnen nemen. Het internet zou volgens Masinga kunnen dienen voor communicatie tussen vergelijkbare leefgemeenschappen met dezelfde problemen. Een andere nuttige functie van het wereldwijde web is het verkopen van producten. "We verkopen traditionele Soto Timbabe cake (lang houdbare notencake, red) via het internet. Het is een groot succes want er zijn al meer dan 2000 cakes verkocht aan klanten in onder meer Amerika, Canada en Maleisië." Door dit soort voorbeelden heeft Naughton goede hoop dat er een belangrijke stap gezet kan worden tijdens de World Summit. Ze is van mening dat de moeilijkheden die Afrika met de ontwikkeling op ICT gebied heeft, niet los gezien kunnen worden van de algemene problemen van het continent. Ongeletterdheid in de Engelse taal die dominant is op het internet, armoede, gezondheidsproblemen zoals HIV/aids, slechte infrastructuur en een enorm verschil tussen de steden en het platteland zijn slechts enkele die ze noemt. Naughton denkt dat de World Summit in december doorgang kan vinden, onder voorwaarde dat andere partijen, zoals UNESCO, worden toegevoegd aan een extra vierde overleg. "Het is een heel zwaar politiek proces maar we hebben het dan ook over de next phase of global life."
LIVING GAZETTE
Achterpagina
8
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
Living Gazette 2003 Redactie:
NiZA draagt deze derde uitgave van de Living
Marcella Bos
Gazette op aan Montgomery Cooper. Hij is initi-
Hester Heite
atiefnemer geweest van de eerste twee nummers
Elles van Gelder Tialda Hoogeveen
(2000 en 2001). Beide jaren leidde deze Zuid-
Cyril van Sterkenburg
Afrikaanse docent journalistiek met grote passie
Bertil van Vugt Bram Peeters - eindredactie
en energie de redactieteams van Zuid-Afrikaanse
Bas Hiemstra - vormgeving
en Nederlandse studenten journalistiek. Monty
Thomas Hantke - fotografie
Cooper is in januari 2003 zeer onverwachts
Berendien Bos - coördinatie NiZA; eindredactie Ontwerp: René Put (Put ® Product)
overleden.
Met dank aan: Europes Unie Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika NiZA verklaart zich, als politiek onafhankelijke organisatie, solidair met de 'gewone' mensen in zuidelijk Afrika. NiZA wil hen in staat stellen armoede, onrecht en ongelijkheid op een structurele wijze te bestrijden. Dit doet NiZA primair door zich aan te sluiten bij organisaties van mensen in zuidelijk Afrika die zich inzetten voor vrijheid van meningsuiting, vrije media, mensenrechten, vredesopbouw en economische rechtvaardigheid. Met en namens hen werkt NiZA aan de versterking van deze organisaties en beleidsbeïnvloeding in het Zuiden en het Noorden. NiZA werkt daarnaast aan betrokkenheid van de Nederlanders bij zuidelijk Afrika door het verzamelen en verspreiden van documentatie en informatie en door voorlichting aan pers en publiek.
Steun het werk van NiZA en haar partners in zuidelijk Afrika! [] Ja, ik wil meer infor matie [] Ja, ik word donateur:
Tot ziens bij:
Stuur mij een: [] machtigingskaart [] acceptgirokaart Mevrouw/Meneer: Adres: Postcode/Woonplaats: Telefoon: Email: Er zijn diverse mogelijkheid om NiZA's werk in zuidelijk Afrika te steunen. Kijk op www.niza.nl/steunniza voor meer informatie. Stuur de bon op naar: Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika Antwoordnummer 11800 1000 RA Amsterdam (postzegel graag, maar hoeft niet)
Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika Postbus 10707 1001 ES Amsterdam T: 020 5206210 F: 020 5206249 E:
[email protected] www.niza.nl
