3
Periodiek branchemagazine FHI, federatie van technologiebranches juli 2012, JAARGANG 21
PieterMatthijs Fegel clean air
“Vertrouwde gezichten moet je vasthouden” 10
‘Idealen koppelen aan pragmatisme’ Paulus Jansen
13
Technologiemanifest Boodschappen voor Den Haag
35
Veelbelovende investeringen in bioprocestechnologie
2
3
22
Inhoud
9
Periodieken Redactioneel 3 Interview 4 Kort nieuws
fhi golf tournament 2012
10
Één zwaluw maakt nog geen zomer, zeggen we. Twee wel dan? Na
Is er leven na FHI?
14
wel een echte zomer volgt waarin te genieten valt van fraai weer, als
Zo gezegd zo geschreven
19
Conjunctuur 21
36
12 14
Haagse Babbel
achter ondernemen Employeeships zit politiek voor top pim kat HBO-studenten gaan rolmodellen opleveren
HET Instrument 2012
22
Industriële Elektronica
28
Column Paul Petersen
31
Industriële Automatisering 33 Laboratorium Technologie 34 Column Freek Rooze
37
Medische Technologie
38
Fun & educatie
40
Boekrecensie
41
Arabische lentes en lenteakkoorden weet je helemaal niet zeker of er
redactioneel
Suppliers qualification systems
8
Twee zwaluwen, wordt het zomer? Kees Groeneveld metafoor voor voorspoed en rust. We verlangen er wel naar natuurlijk. Ook al gaat het in onze technologiebranches nog helemaal niet zo slecht, de economische onrust en onzekerheid om ons heen maakt iedereen extra voorzichtig, terughoudend. Dan ga je zoeken naar tekenen die de andere kant op wijzen. In dit nummer van Signalement brengen we er twee onder de aandacht. Twee bedrijven, of eigenlijk drie, die flinke investeringen aankondigen, waar zeker een aantal FHI-leden bij betrokken zal worden. DSM die honderd miljoen gaat investeren in technologie en A-ware en Fonterra die samen voor 150 miljoen twee nieuwe technologie gedreven fabrieken gaan bouwen, allemaal in ons Nederlandje. Het zijn zwaluwen die langs komen vliegen. Dat BMW wellicht bij NedCar weer auto’s wil laten bouwen en ook een ander Duits bedrijf, Bosch, in Nederland zegt te gaan uitbreiden, dat zijn ontwikkelingen die voor onze branches misschien iets minder direct business opleveren, maar het draagt allemaal wel bij aan herstel van vertrouwen.
‘Met het oog op een nieuw regeerakkoord’
Personalia 42 Agenda 42
Als jouw bedrijf op omvallen staat, of jouw klanten niet meer betalen,
Ledenkring
heb je aan die goeie berichten niet zo veel. Dan zie je nog steeds
43
of de bank jouw financieringsbehoefte niet meer wil dekken, dan donderwolken. Dus blijven we vanuit FHI maar stevig bezig om de politiek en de overheid te helpen een route te vinden naar stabiel zomerweer. Een nieuw Technologiemanifest bieden we aan. Voor de politiek, met het oog op een nieuw regeerakkoord. Voor de ambtenaren om in de uitwerking de mooie woorden niet te laten verzanden. Zie het maar als een bundeltje takken om een nest te bouwen voor de zwaluwen. Twee beestjes zijn dan genoeg om de basis te leggen voor een hele zwerm. ¶
4
5
“Vertrouwde gezichten moet je vasthouden” Pieter-Matthijs Fegel
Ik zeg Clean Air. U zegt… luchtverfrissers, airco’s, Al Gore? Tja, als je niet zou weten dat Clean Air een succesvol technologie bedrijf is, ben je snel geneigd om alle kanten op te denken behalve de goede. Het gaat Clean Air voor de wind, zeker sinds het onderdeel uitmaakt van de Spaanse multinational Telstar Life Sciences.
E
ven terug naar die naam, Clean Air. Bij veiligheidswerkbanken denk je niet meteen aan schone lucht. Hoe zit dat? Zoals zo vaak ligt het voor de hand, althans, als je het weet. Clean Air, van oorsprong een Nederlands
familiebedrijf, maakt van oudsher veiligheidswerkbanken, in technologiejargon heten ze ‘laminaire flow systemen’. Niet voor in de werkplaats, maar voor in laboratoria van ziekenhuizen, farmaceutische bedrijven en wat dies meer zij. Denk voor het gemak aan rampenfilms. Die van het soort waarin dodelijke virussen, zoals ebola, sars of de pest, uit een werkbank in een laboratorium ontsnappen om in één klap de volledige wereldbevolking uit te roeien, ware het niet dat de held/wetenschapper, meestal geholpen door een charmante ex/ook wetenschapper, daar nog net op tijd een stokje voor weet te steken. Wereld gered, kus, the end. Clean Air redt de wereld door te zorgen dat er helemaal geen ontsnapping kan plaatsvinden. “Feitelijk door schone lucht”, zegt Chantal Schoemaker. “Het principe van veiligheidswerkbanken berust op de afzuiging, aanzuiging en filtratie van lucht waardoor er geen deeltjes van persoon, product en omgeving met elkaar in aanraking komen en onderzoekers niet besmet kunnen raken. Vandaar de naam, Clean Air.”
C.V. Pieter-Matthijs Fegel heeft een financiële en technische achtergrond. Na de HTS in Groningen heeft hij zijn doctoraalstudie Bedrijfskunde aan de Open Universiteit afgerond, gevolgd door een post-doctorale controllersstudie aan Nyenrode. Sinds oktober 2011 is Pieter-Matthijs Finance Director van Telstar Central Europe. Sinds juni 2012 is hij ook verantwoordelijk voor de vestiging in Woerden.
Voorwaar, wat een treffende naam. Wel eentje die gaat verdwijnen begrijp ik.
zusterbedrijf in Engeland ontwikkelen
ook voor de laboratoriummarkt.
ze bijvoorbeeld isolatoren. Je weet
Denk daarbij aan systemen die een
wel, die laboratoriumkasten waarin je
temperatuur van -40˚ tot -80˚ kunnen
“Ja en nee.” Pieter-Matthijs Fegel,
je handen door gaten in handschoenen
bereiken. Daar kun je bijvoorbeeld
sinds een klein jaar Finance Director
steekt en waarmee je dus volkomen
bloedmonsters mee invriezen.”
Central Europe van Telstar Life
afgesloten kunt werken. Hier in
Sciences en verantwoordelijk voor
Nederland produceren en verkopen wij
En die derde partij?
de Nederlandse locatie van Telstar
voornamelijk veiligheidswerkbanken.”
“Dat is PMV, Particle Measurement
in Woerden, legt uit. “Clean Air is in
& Validation, onze servicedienst. Zitten net als wij in Woerden. Bij PMV
Telstar. Een organisatie met een
En toch ook vriezers? Hoe zit dat precies?
heldere groeistrategie. In verschillende
“Feitelijk zijn we een fusiebedrijf van
calibratie, service en onderhoud
landen heeft Telstar bedrijven
drie partijen. Per 1 oktober gaan wij
van luchttechnische installaties
overgenomen die met één, maximaal
met z’n allen verder onder de naam
en laboratoriumapparatuur. Niet
twee producten in de ziekenhuis-,
Telstar Laboratory Equipment BV. Eén
alleen van onze producten, ook van
laboratoriummarkt of farmaceutische
van de drie fuserende bedrijven is
producten van derden.”
industrie zitten en elkaar qua
Skadi Europe in Ede. Daar produceren
producten aanvullen. Bij ons
en leveren ze wereldwijd vriezers,
2008 overgenomen door het Spaanse
houden ze zich bezig met de validatie,
lees verder op pagina 6
door Paul van Nieuwenburg
6
7
Tjonge, een overname, een fusie. Dat gaat je niet in de koude kleren zitten.
features mist die men in het moderne
“Als je bedoelt of de overname door Telstar ik dat beantwoorden met een volmondig
Hoe lang gaat zo’n veiligheidswerkbank eigenlijk mee?
‘ja’.” Sales manager Chantal Schoemaker
“Lang. We hebben er laatst één vervangen.
kent het klappen van de zweep. Ze werkt
Liep nog als een zonnetje. Stond al 26 jaar
alweer zeven jaar bij Clean Air en heeft
probleemloos zijn werk te doen in een
zowel het oude familiebedrijf als het
academisch ziekenhuis in Nederland.”
laboratoriumonderzoek niet kan missen.”
Vooralsnog dus geen Tokio en Rio, maar Woerden en Ede. “En daar hebben we genoeg te doen. De
intern voeten in aarde heeft gehad, dan kan
crisis heeft ons tot nu toe niet heel erg hard geraakt, maar deze tijd vraagt er wel om dat we een tandje bijzetten.”
huidige fusiebedrijf meegemaakt. “Als de verandert, heeft dat uiteraard zijn weerslag
Nederland… Is dat jullie belangrijkste markt?
op je medewerkers. Je bent een ander
“We hebben hier een ijzersterke positie.
bedrijf geworden. En een ander bedrijf
Maar we zijn ook behoorlijk actief in andere
vraagt nou eenmaal andere dingen van
landen, met name via ons Telstar-netwerk.
mensen. De belangrijkste verandering is
Denk aan Engeland, België en Luxemburg,
dat wij sinds onze overname doelgericht
Duitsland, Spanje, Portugal en een flink deel
zijn gaan werken vanuit een synergetisch
van de rest van de wereld.”
werkwijze – en eigenlijk de hele structuur –
uitgangspunt. De doelstelling is dat alle zusterbedrijven binnen Telstar elkaar
Misschien ooit de hele wereld…?
ingang verlenen in de eigen markten. Zo
“Het hele spel van internationalisatie en
kun je je voorstellen dat wij Telstar Ace,
samenwerking met onze zusterbedrijven
het Engelse onderdeel waar Pieter-Matthijs
vind ik erg boeiend. Of we met de
het net over had, kunnen introduceren bij
producten die we hier in Nederland
klanten die zich oriënteren op isolatoren. En
ontwikkelen de hele wereld gaan bestrijken
omgekeerd natuurlijk.”
is maar de vraag. Er zijn delen, zoals
de interactie levert veel op. Het is enorm
Ik kan me voorstellen dat de oude naam Clean Air ook bijdraagt aan dat vertrouwen. Althans, voorlopig nog wel, nietwaar Pieter-Matthijs?
uitdagend.” “En buitengewoon leuk”, vult
“O ja, daar vroeg je net naar, of Clean Air
Chantal Schoemaker hem aan.
als naam gaat verdwijnen.”
Pieter-Matthijs Fegel: “Het werkt erg goed. Het vraagt een wijdsere, diepere blik van het management en natuurlijk waren er aanpassingen noodzakelijk, maar
kenniscentrum binnen de Telstar groep
uitmaken van een internationaal kennis-
Zuid-Amerika, waar ik graag voet aan de
voor Laminar Flow. Voor onze vriezers geldt
en businessnetwerk. Dat is een formule
grond zou krijgen, waar nauwelijks vraag
iets vergelijkbaars. Die maken onderdeel
waarvoor strikte afspraken gelden.
vandaan komt. Ook een land als Japan is
En Amsterdam natuurlijk. Want daar zal in september tijdens HET Instrument de nieuwe naam ten doop gehouden worden.
uit van het business-segment Cold Storage.
Niettemin zijn we daarnaast ook een
moeilijk te servicen. Dat heeft enerzijds te
Pieter-Matthijs Fegel: “Inderdaad, dan is
Het internationale kenniscentrum daarvoor
bedrijf dat zijn eigen kansen moet creëren
maken met het maatwerk-karakter van van
Telstar Laboratory Equipment een feit.
is gevestigd in Ede.”
en benutten. Natuurlijk is de eindregie
bepaalde producten. Anderzijds met het feit
Nu je het trouwens over HET Instrument
in handen van Spanje, verzoeken om
dat Telstar bij mijn weten niet de ambitie
hebt, we waren onlangs op een andere
doorontwikkeling van standaardproducten
heeft om in die gebieden vestigingen te
belangrijke beurs, de ACHEMA in
komen doorgaans daar vandaan. Specifieke
openen. Op de eerste plaats zullen we
Frankfurt. Met een leuke stunt. ‘Dutch
innovatieverzoeken van klanten, één van
moeten groeien in de landen die we nu al
Iceman’ Wim Hof – wie kent hem niet –
onze sterke punten als organisatie, pakken
wereldwijd bedienen.”
heeft daar een uur lang tot aan zijn nek
we zelfstandig op. Hoeven we Spanje niet
in de ijsblokjes gestaan. Ter promotie van onze vriezers. Is nog dagenlang over
Vinden klanten niet dat ze opeens met een heel ander bedrijf te maken hebben?
En toen zei je: ja en nee, remember? “Sinds we onderdeel zijn van Telstar
Begrijp ik nou goed dat jullie Clean Air als bedrijfsnaam gaan verlaten om vervolgens Clean Air als merknaam te introduceren.
“Nee hoor. Dat heeft veel te maken met je
hebben we gekozen voor een geleidelijke
“Klopt.”
voor te raadplegen.”
mensen. Natuurlijk waren er medewerkers
overgang. Dus niet voor een rigoureuze
die even getwijfeld hebben. Vanwege
switch van Clean Air naar Telstar, maar voor
Is dat niet verwarrend?
de nieuwe werkwijze en structuur. En
een tussenfase waarin we beide namen
“Nee hoor, Telstar Laboratory Equipement
omdat er opeens een nieuwe directeur van
combineren: Clean Air Telstar. Daar zitten we
BV – wordt de nieuwe naam van onze
Die verzoeken, betreffen die vooral vervanging of ook vernieuwing?
buitenaf werd aangesteld. Laten we zeggen
nu nog midden in. Tijdens HET Instrument
fusie-organisatie. Clean Air de naam van
Chantal Schoemaker gaat er eens goed
dat alle ingrediënten aanwezig waren om
zullen we overigens officieel overstappen op
een productrange.”
voor zitten. Marketing en sales zijn haar
het te laten rommelen. Gelukkig voelden
de nieuwe naam Telstar. De reden voor die
velen, met name onze gezichtsbepalende
naamsverandering heeft alles te maken met
figuren, zich zo sterk met Clean Air
de groeistrategie van het moederbedrijf. Dat
verbonden dat geen haar op hun hoofd er
spreekt denk ik voor zich.”
aan dacht om te vertekken. Kijk, daar gaat
Ton Capella, president/CEO van Telstar, en Dutch Iceman Wim Hof tijdens de ACHEMA in Frankfurt.
nagepraat. Cool, hè!”
exclusieve domein. “Beide. Dat geldt
Over producten gesproken, ontwikkeling en innovatie, eigen initiatief of opgelegd door Spanje?
eigenlijk voor alle bestellingen. Onze werkbanken vinden hun weg naar nieuwe laboratoria en ziekenhuizen, maar worden ook aangeschaft als vervanging van oudere
het om. Dat je je vertrouwde gezichten
Dat was de ‘ja’, en nu de ‘nee’.
Pieter-Matthijs: “De samenwerking met
exemplaren. In de meeste gevallen omdat
vasthoudt. Is dat het geval dan is er op
“Onze werkbanken krijgen de
ons moederbedrijf is prima. Alle onderdelen
de technologie zich ondertussen zover
contactueel niveau en op het gebied van
internationaal gekozen merknaam Clean
binnen Telstar zijn gespecialiseerde
heeft ontwikkeld dat de oude werkbank
klantvertrouwen geen vuiltje aan de lucht.”
Air. Woerden wordt tegelijkertijd het
kenniscentra die tezamen onderdeel
vaak nog wel functioneert, maar technische
¶
8
9
Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieu Budget garantieleningen naar 1 miljard euro
Campagne ‘Over op IBAN’
Financiering van werkkapitaal weer topprioriteit
De Nederlandsche Bank, DNB, heeft op 9 mei het startschot
Uit onderzoek van ING Economisch Bureau blijkt dat Supply Chain
gegeven voor de nationale campagne ‘Over op IBAN’. De
Finance maar liefst € 22 miljard aan additionele liquiditeit in de
campagne moet consumenten maar vooral bedrijven ervan
waardeketen kan vrijmaken voor Nederlandse ondernemingen die
bewust maken dat ze zich moeten voorbereiden op de
in wereldwijde waardeketens opereren.
Minister Verhagen van EL&I heeft het budget voor de BMKB, de
overgang naar het International Bank Account Number, IBAN.
borgstellingsregeling voor MKB-kredieten, voor 2012 en 2013 verhoogd tot
Uit onderzoek van DNB blijkt dat Nederlandse bedrijven en
Dit is een vorm van financiering voor de gehele waardeketen van
1 miljard euro en verlengt de garantieregeling van grotere bedrijven (GO-)
consumenten nog weinig kennis hebben over het gebruik van
leverancier tot producent. Het biedt internationale leveranciers
met een jaar. De borgstellingsregeling voor het midden- en kleinbedrijf
IBAN als rekeningnummer. De komende periode gaan steeds
de mogelijkheid tegen de gunstigste kredietvoorwaarden te lenen
wordt nu ook opengesteld voor alternatieve financiers zoals oud-
meer organisaties dit rekeningnummer gebruiken voor alle
op basis van de kredietrating van de importerende Nederlandse
ondernemers en vermogende beleggers.
binnen- en buitenlandse eurobetalingen.
¶
handelsbedrijven en producenten. Ook worden zij via het supply chain finance platform door de financiële instelling eerder betaald
Aanleiding voor de maatregelen is onderzoek van banken dat laat zien dat
waardoor zij liquiditeit vrijspelen. In ruil hiervoor kunnen de
voor het eerst sinds de crisis van 2008 de kredietverlening aan het midden-
Nederlandse importeurs hun betaaltermijnen verlengen, waardoor
en kleinbedrijf niet meer groeit. Kredietverlening tot 250.000 euro is over
ook bij hen meer liquiditeit vrijkomt.
¶
de jaren 2010-2011 gekrompen. Minister Verhagen heeft de uitkomsten inmiddels naar de Tweede Kamer gestuurd. MKB-Nederland en VNO-NCW zijn blij met het besluit.
Bron: ING
¶
Suppliers Qualification Systems niet relevant voor technologiebedrijven
Nulmeting topsectoren
Met enige regelmaat komen bij het FHI-bureau vragen
wel verstandig om dit ten minste mondeling te melden aan de
binnen over grote bedrijven of instellingen die hun
mensen, contactpersonen, bij de klant waar men zaken mee doet.
leveranciers ‘verplichten’ deel te nemen aan bidding- dan wel
In de praktijk blijkt namelijk dat die mensen soms helemaal niets
kwalificatiesystemen. Meestal zijn daar niet onaanzienlijke
afweten van dergelijke acties en er zeker niet blij mee zijn.
kosten mee gemoeid en wordt er gedreigd dat niet deelnemen betekent niet meer kunnen leveren. De uitvoering van de
Mocht blijken dat het echt gaat om een ‘harde’ company policy,
systemen wordt in het algemeen in handen gegeven van een
dan bestaat er vrijwel altijd binnen zo’n organisatie een interne
‘derde partij’, die daartoe voor de grote klant een websysteem
lijst van ‘key suppliers’ voor wie geldt dat zij niet in het systeem
inricht en onderhoudt, zodanig dat de leverancier ook nog met
hoeven te participeren. Het is dus zaak om met de eigen
extra werk wordt opgezadeld als hij gaat deelnemen.
counterpart binnen het bedrijf de vinger aan de pols te houden dat men op die lijst van key suppliers staat en blijft staan.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS, heeft een nulmeting
In de gevallen waarin FHI in dergelijke kwesties is gedoken, is
gemaakt om de effectiviteit van het topsectorenbeleid te kunnen
gebleken dat de soep voor technologiebedrijven nooit zo heet
Overigens blijft het natuurlijk altijd nuttig en zinnig om de
monitoren. Op basis van de meting kan de regering het beleid na
wordt gegeten als die wordt opgediend.
brancheorganisatie te informeren als er gevaar dreigt van
verloop van tijd desgewenst bijstellen.
Eerste advies is om niet in te gaan op verzoeken om tegen
oneigenlijke praktijken.
betaling deel te nemen in dergelijke systemen. Daarnaast is het De uitvoering van de monitor bestaat uit twee fases. De eerste fase omvat de afbakening van de topsectoren op basis van de Standaard Bedrijfsindeling (SBI). De tweede fase omvat een complete nulmeting van alle topsectoren. Wanneer gebleken is dat voor een topsector, of onderdeel daarvan, de SBI voor afbakening niet voldoende is, zal in fase twee voor de betreffende sector specifiek maatwerk op bedrijfsniveau uitgevoerd worden.
¶
¶
10
Haagse Babbel
11
‘Idealen koppelen aan pragmatisme’ F
HI maakte tijdens het Federatiecongres kennis met hem. Zoals het een ‘techneut
“Energie omvat veertien procent van de
Nederland en andere Europese landen
wijze af te schrijven of om te bouwen, zo
Bedrijven kunnen nu ‘kosteloos’
van oorsprong’ betaamt, is hij niet de meest extraverte politicus van de SP. Dit
begroting en is strategisch onderwerp
hebben grote voorraden schaliegas in
voorkom je kapitaalvernietiging. Over de
warmte lozen. De rendementen van
betekent allerminst dat zijn rol in de partij, die straks misschien mee gaat regeren,
nummer één.” Als Tweede Kamerlid is
de bodem. Wat vindt Jansen van de
rol van de overheid bij verduurzaming van
elektriciteitscentrales zijn onnodig laag.
gering is. Paulus Jansen ontving de Signalement-redactie gewoon thuis, aan de
Paulus Jansen woordvoerder Ruimtelijke
proefboringen naar de winbaarheid van
gebouwen, heeft Jansen een doordachte
Door een heffing op geloosde warmte wordt
keukentafel in Utrecht. Een ‘Haagse’ babbel in de Domstad met een politicus die
Ordening, Milieu, Wonen, Energie,
schaliegas. “De SP is hier vóór, mits
mening. “Ik zie drie mogelijkheden. In
hergebruik van warmte interessanter.
heel goed weet wat technologie is en jaren zijn brood verdiende met het maken van
Klimaat en Water. Voorwaar een pakket
het technologisch en maatschappelijk
de eerste plaats wetgeving. Normen
Een mooi voorbeeld is de verwarming van
kostencalculaties binnen bedrijven.
waarbinnen veel FHI bedrijven belangen
verantwoord gebeurt. Dit betekent een
mogen strikter.” Concreet denkt hij aan
de Sint Bavo kathedraal in Haarlem door
hebben of, wat politieker geformuleerd,
restwarmte van een datacenter onder die
bijdragen kunnen leveren. Jansen is als
kerk. Er moet een elektriciteitsplan komen
TU/e bouwkundig ir. één van de weinige
onder regie van de overheid, gericht op
bèta’s in de politiek. Na zijn studie was hij ‘hoofd proces- en productontwikkeling’ bij Nevanco woningbouw, indertijd de grootste producent in Nederland van prefab bouwelementen. Later werkte Jansen
‘EU-landen hebben strategisch energieprobleem’
georganiseerd moeten worden, om te zorgen voor voldoende gekwalificeerde technologen? Jansen vindt dat iedereen
en ervaring met bouwactiviteiten komen
goedkoop moet kunnen studeren. “Maar als je daarna goed verdient, dan betaal je
Jansen terecht via de Provinciale Staten en
zorgvuldige voorbereiding en aandacht
het stellen van energie-efficiency eisen.
het terug. Op dit moment wordt het volgen
de gemeenteraad van Utrecht.
voor de milieueffecten. Goede engineering
“De EU heeft een rol bij normering van
van ‘moeilijke opleidingen’ aan de TU’s,
is essentieel. Van alle fossiele brandstoffen
huishoudelijke apparaten. Wat betreft
zoals wis- en natuurkunde, gestraft. Dat
“Mijn motivatie om politiek actief
is gas veruit de schoonste. Het is een goed
installaties in gebouwen ligt de taak bij
moet stoppen. Deze studies moeten we
te zijn? Mijn sterk ontwikkelde
alternatief voor de fase tot het moment dat
de nationale overheid. Ten tweede kun
stimuleren en studies waar maatschappelijk
rechtvaardigheidsgevoel.” Hij voegt er
er voldoende echt alternatieve duurzame
je financiële prikkels realiseren. Met het
minder vraag naar is, moeten we
meteen aan toe dat hij zijn “idealen wil
energiebronnen beschikbaar zijn.”
eigenwoningforfait en de OZB kun je
ontmoedigen en minder aanbieden.
differentiëren op energieprestaties.”
Studenten kiezen minder voor bèta omdat
koppelen aan pragmatisme.” FHI besteedt tijdens de vakbeurs HET
door Andreas Meijer
Hoe zou het onderwijs volgens de SP
jarenlang bij ingenieursbureau DHV. Studie hem goed van pas in de Kamer. Daar kwam
Paulus Jansen, SP-Kamerlid
grootschalig gebruik van restwarmte.”
het maatschappelijk onaantrekkelijk is. We
Energie blijkt een favoriet onderwerp.
Instrument in september aandacht aan
“Tenslotte heeft de overheid, als grootste
moeten op basisschoolniveau projecten
“Een groot deel van de bevolking
Nederland als de ‘gasrotonde van Europa’.
vastgoedbezitter van Nederland, een
organiseren bijvoorbeeld over hoe het
heeft niet in de gaten hoe cruciaal
Ook daar is Jansen positief over. “De
voorbeeldrol. Er wordt nog veel te weinig
energieverbruik van de school kan worden
energie is voor onze economie en dat
gasrotonde past goed in de economische
engineeringonderzoek gedaan naar
verlaagd.”
de EU-landen strategisch een probleem
infrastructuur van Nederland. We hebben
verschillende parameters in de sfeer van
hebben. We hebben weinig eigen fossiele
veel kennis en ervaring met gas. Als ons
‘wat is het gebruik van het gebouw’ en
Het lijkt erop dat de SP ten minste één
brandstoffen en gebruiken veel energie.
eigen gas op is kunnen we altijd nog geld
‘wat is de bezetting’.”
kamerlid heeft met roots in de technologie
Onze kwetsbaarheid hierin neemt toe,
verdienen met de internationale handel
nu elders in wereld het energieverbruik
in gas en tegelijk in onze eigen behoefte
Wanneer we spreken over energiereductie
voor een werkbezoek bij een aantal FHI-
groeit. Regio’s waar grondstoffen worden
voorzien. Als je op een kosteneffectieve
komen datacenters in beeld. Jansen
lidbedrijven werd door Jansen graag
gewonnen gebruiken steeds meer zelf. En
wijze de aanwezige flexibiliteit, kennis en
weet dat daar veel is te winnen. In het
aangenomen. Daarover in de volgende
kapitaalkrachtige regio’s als China leggen
opslagmogelijkheden kunt benutten, dan is
verkiezingsprogramma van SP staat dat er
editie van Signalement meer.
beslag op grote voorraden grondstoffen.
het interessant. Technologische oplossingen
een heffing moet komen op warmtelozing,
Als er écht schaarste gaat ontstaan worden
voor de variatie in gaskwaliteit zijn er. Geef
vergelijkbaar met de verhandelbare
we vatbaar voor ‘geopolitiek’.”
de afnemers echter wel de tijd om hun
emissierechten van CO2.”
bestaande apparatuur op kosteneffectieve
en de bedrijfspraktijk. De uitnodiging
¶
12
13
FHI Golftournament 2012
Boodschappen voor Den Haag Technologiemanifest Met het oog op de komende verkiezingen en een regeerakkoord daarna, heeft het Federatiebestuur van FHI een nieuw Technologiemanifest 2012 opgesteld. Op vier punten doet de federatie van technologiebranches suggesties ter stimulering van de kenniseconomie. Onderwijs en arbeidsmarkt is het eerste en nog steeds het belangrijkste aandachtspunt. De tekorten aan jonge adequaat opgeleide mensen zijn dreigend groot en groeiend vanwege de uitstroom van ouderen en gebrek aan instroom op de arbeidsmarkt. Andere prikkels in de organisatie van het MBO+ en HBO ziet FHI als oplossingsrichting. De financiering zou meer gekoppeld dienen te worden aan aantallen afstudeerders. Zo lang scholen betaald krijgen
C
voor het werven van leerlingen in plaats van voor het afleveren van gewenste DA-Kamerlid Ad Koppejan en
arbeidskrachten, zo lang zal het onderwijs zich meer richten op wat ‘in de mode’
voormalig Nederlands elftal
is bij jongeren, dan wat de kenniseconomie vraagt en nodig heeft. Dat moet en
voetballer Graeme Rutjes zijn twee
kan veranderen.
bijzondere aanwezigen bij het FHI Golftournament van dit jaar. De Goese
Op het terrein van onderzoek en wetenschap pleit FHI voor het verankeren van
Golf is op donderdag 30 augustus de
de budgetten voor experimenteel fundamenteel onderzoek bij universiteiten.
baan waar wordt gespeeld. Rutjes,
Als die financiering onvoldoende is, dan kunnen
tegenwoordig ook commissaris bij
universiteiten op termijn geen kennis meer leveren
Feyenoord, is daar de gastheer in zijn
aan bedrijven die daarmee toepassingen
rol als golfbaandirecteur.
ontwikkelen. Ook wil de brancheorganisatie meer erkenning van research & development
De wisselbeker wordt dit jaar uitgereikt door
als product waar private onderzoeksbedrijven
politicus Ad Koppejan. Logische keuze, ook
van bestaan. In dat kader dient de concurrentie,
omdat hij een echte Zeeuw is. Helaas staat
tussen die bedrijven enerzijds en door de
hij met zijn ondernemersachtergrond niet op
overheid gefinancierde onderzoeksinstituten
de lijst van kandidaten voor de komende
anderzijds, gelijkwaardiger te worden. Dan kan er ook
verkiezingen, maar wellicht kan Koppejan
makkelijker worden samengewerkt.
Technologie manifest 2012-2014
een opvolger aanbevelen. Voor veel Nederlanders lijkt Goes een ‘verre’
Ten aanzien van het topsectorenbeleid legt FHI er de vinger bij dat er te veel
locatie. Wie even de moeite neemt om de
uitvoeringsinstanties zijn die fungeren als ‘geldverdeelstation’. Concentratie
werkelijke reisafstand vanaf zijn eigen
bij Agentschap NL en STW wordt bepleit, met in het organisatorisch traject een
locatie op te zoeken, constateert heel snel
grotere rol voor de bestaande brancheorganisaties die projectmatig opereren en
dat het niet verder is dan heel veel andere
adequaat kunnen reageren op nieuwe technologische en marktontwikkelingen.
golfbanen waar het FHI Golftournament eerder was. De perceptie wordt blijkbaar
Het vierde en laatste punt betreft ondernemerschap en exportstimulering.
beïnvloed door de vakantieachtige omgeving
FHI schaart zich achter de opinie die de laatste tijd opgeld doet, dat het voor
waar velen Zeeland mee associëren. Zie ook
technostarters in het beleid van het kabinet-Rutte te moeilijk is geworden om
de bij dit nummer van Signalement gevoegde
aan te haken in de fase dat er nog geen winst kan worden gemaakt. Ook gebrek
uitnodigingsbrochure. ¶
aan doorgroeifinanciering is een probleem dat opgelost moet worden. Export door technologiebedrijven kan met een relatief beperkt budget volgens FHI enorm worden gestimuleerd, mits in een doelgericht en consistent programma.
Graeme Rutjes in actie op ‘De Goese Golf’
Alle politieke partijen, relevante Kamerleden, bewindspersonen en departementen krijgen de tekst van het FHI Technologiemanifest 2012 dezer dagen aangeboden, ter ondersteuning van hun werk. ¶
14
15
is er leven na fhi?
P
im’s markante kop, Westfriese tongval en ongebreidelde, gezonde eetlust, dat is de associatie van veel FHI-ers bij Pim Kat, researcher/ondernemer, mechatronicus van het eerste uur. Netwerker pur sang ook. Geen wonder dat Kat
kort na de start van zijn bedrijf Technobis bestuurslid werd van de Development Club, het ‘resource tuintje’ van FHI zoals Siebren de Vries dat ooit noemde. We zijn een aantal jaren verder. Pim runt naast Technobis Mechatronics sinds zeven jaar ook Technobis Fibre Technologies. De tijd van het DevClub-bestuur ligt ook alweer een tijdje achter hem. Hoe kijkt Pim terug en hoe vergaat het hem nu? Een gesprek met anekdotes en vergezichten. “Ik ben te druk geweest” begint Pim.
de klad. “We ontwikkelen nu nanotest-
ondernemersspirit zit bij de 56-jarige
“Er komt nu weer wat meer rust. Bij FHI
apparatuur, om de nieuwe generatie optische
jongeman nog steeds tussen de oren.
hebben jullie mij een tijdje minder gezien.
chips door te meten. Er zijn weinig bedrijven
Heeft te maken met de ontwikkeling van
die weten hoe dat moet en waar je tegenaan
Niet alleen de eetlust van Pim Kat, maar ook
mijn bedrijf Technobis Fibre Technologies.
loopt als je op nanoschaal gaat meten.”
die van medebestuurslid Herman Tuininga,
We hebben op basis van een vinding van
Staying ahead, that’s the challenge.
Salland Electronics, was ‘wereldberoemd’ en anekdotisch in die jaren. Gebruikelijk werden
TNO een fiber meetsysteem ontwikkeld met het idee om die in grote aantallen te
Hoe kijkt Kat terug op zijn tijd in het
de DevLab-bijeenkomsten afgesloten met een
verkopen. Dat gebeurde niet, maar onze
DevClub-bestuur? Aanvankelijk richtte de
borrel of een etentje. “Tijdens de
researchprestaties in dit veld werden
club zich op gezamenlijke marketing. Later
vergaderingen kwamen hapjes langs. Het
opgemerkt door grote marktpartijen. We
bleek dat samenwerking in een collectief
was altijd de sport om de hapjes weer los te
leven nu van betaalde contractresearch.
r&d-programma meer opleverde. Pim
krijgen uit de handen van Herman of mij. Op
Supersnel en hypernauwkeurige
herinnert zich dat hij gevraagd werd om de
een bepaald moment stonden we samen bij
meetsystemen op basis van onze optische
rol als bestuurslid op zich te nemen. “Het
velen bekend als KLIKO en OTTO.”
chip, dat is onze specialiteit.”
was 1996 en we waren net begonnen. Als
“Ongelofelijk toch, een heel meetsysteem op een chip, met een oppervlakte van vier bij vier millimeter en een tiende millimeter dik. We gebruiken ‘silicium-op-isolator’technologie zowel als indiumfosfide als halfgeleider. Zo kunnen we actieve functies integreren, met name lichtbronnen.” Pim Kat
‘Achter ondernemen zit meer politiek dan je als naïeve starter beseft’
praat nog steeds gedreven over technologie. Sinds de strategieomslag van productverkoop naar contractresearch gaat het goed met
researcher was een bedrijf runnen nieuw
Als ondernemer en bestuurslid heeft Kat veel
Fibre Technologies. In korte tijd groeide het
voor mij. Ik was zoekend naar een goed
geleerd. Kat weet dat klanten Technobis
bedrijf vier naar elf medewerkers. Een klein
contacten-netwerk en de DevClub sprak mij
goed weten te vinden, maar dat binnen een
bedrijf, maar heel serieuze technologie-
erg aan. Vanuit mijn bestuurspositie heb ik
klantrelatie ook ’politieke elementen’ een rol
partner voor grote partijen.
als mechatronicabedrijf bewust gezocht naar
spelen, waarvan je vooraf geen weet hebt.
samenwerking tussen verschillende
Bijvoorbeeld de afhankelijkheid van
De business is internationaal. “Wat we onder
disciplines en vakgebieden. Ook over
bestaande netwerken en vriendjespolitiek.
andere doen is ‘inflight monitoring’ bij
verschillende branches heen, bijvoorbeeld
Omdat we iets volkomen unieks kunnen, wat
Boeing. Met ‘spin tests’ wordt het dynamisch
ook met vormgevers en system suppliers.”
een ander niet kan, zijn wij minder afhankelijk van bestaande gesloten
gedrag van helikopterwieken gemonitord. En
Pim Kat ‘Alle dingen waar ik vroeger van droomde beginnen waarheid te worden’
netwerken.”
inmiddels hebben we ook andere
“Het is echt een heel mooi netwerk. De
vliegtuigbouwers als klant, voor de volgende
kracht van de club is dat de mensen elkaar
generatie vliegtuigvleugels. De vorm van de
vertrouwen. We zijn in zekere mate
Hoe ziet Kat de komende jaren tegemoet?
nieuwe ‘morphing wings’ kan met de chip
concurrenten, maar gunnen elkaar wat en
“Alle dingen waar ik vroeger van droomde
van Fibre Technologies worden
proberen nieuwe dingen uit met elkaar.
beginnen nu waarheid te worden. De
teruggerekend.”
DevLab is het mooiste voorbeeld.” In 2005
komende vijf jaar zijn we vooral nog de
was Pim Kat één van de gangmakers bij de
technologie van Technobis Fibre
Technobis Mechatronics werkt nu met iets
start van de r&d-coöperatie. “De tijd was rijp.
Technologies aan het uitrollen. Nu we een
minder mensen dan voorheen, terwijl de
We begonnen gewoon en stopten er allemaal
specifieke financieel directeur in huis
totaalomvang van beide bedrijven samen
geld in. Of je nu wel of niet gesteund wordt
hebben, kan ik mij meer wijden aan mijn
gelijk is gebleven, zo’n dertig mensen.
door overheidssubsidies, als je ergens in
‘oude’ researchrol. Als ik zestig ben ga ik
Recent werd een directgietmachine voor
gelooft en je met elkaar op een lijn zit, moet
een keuze maken; doorgaan, researchwerk,
solar wafers ontwikkeld voor de productie
je gewoon beginnen. Behalve wbso, zijn
technisch directeur of… Ik ervaar dat
van zonnecellen. En in die markt zit nu even
subsidies een aflopende zaak.” De
als luxe.” ¶
door Andreas Meijer
PANIEK!
WANT ER MOET VANDAAG EEN ADVERTENTIE WORDEN AANGELEVERD. MAAK NU KENNIS MET DE COMMUNICATIEWINKEL
v o o r j a a r s a c t i e s
69,-
port staat De winters de deur weer voor
Nu ook op zondag geopend
dCP-195C
39,-
All-in
-one Afdruksnelh eid: 33 / 27 inkjet Papiercapac ppm (mono iteit: 100 / kleur) vel 4 gescheiden inktcartridge s scherm
Full HD BrigHtv iew scHerm! sc
17.3” Harddisk
320 GB
Harmony
525
universele afstandsbed Bedien tot iening 10 ultiem gebru apparaten iksgemak
GEHEUGEN
3 GB
WindoWs
7 HoME ME PREMiU M 64-bit
Presario CQ7
1-31
0sd intel ® celero eleron n ® Dual-c DvD rw ore mobil lights e ightsccribe ribe webcam 1 jaar pick up wireless lAN and return AN
Kom binnen
499,-
dvies.
oonlijk reisa
voor een pers
uw PAr tNe iN Nijm r ege N eN omg eviN kijk oP g ww w.m cDo s.Ne t
Aanbie dingen zijn in zijn ge cl Btw ldig to . Afwi t en m jkinge et 27 n in p februa rijzen, ri 201 0 of z tekste olang n en a de voo fbeeld ingen rraad strekt. voorbe houden De op . voor deze p oster meer i vermel nforma de pri tie zie jzen www.m cdos.n et.
in de winkel
en vraag onze
Altijd weer die betalingstermijnen H
et aantal klachten over grote ondernemingen die hun betalingstermijnen oprekken naar 45, 60, 75 of zelfs 90 dagen groeit gestaag. De inkopers begrijpen
dat hun financieringen te vinden zijn rechts onder op de balans, bij de kort lopende schulden, in casu de crediteuren, vaak de kleinere toeleveranciers. Door het financieringsprobleem terug te
voor bedrijven en overheid bedraagt
drukken in de waardeketen, moeten juist de
30 dagen. Bedrijven onderling mogen de
kleinere ondernemingen naar de bank. Die
betalingstermijn verhogen naar 60 dagen en
krijgen slechtere voorwaarden dan die grote
beslist nooit langer. De verhoging naar
ondernemingen. En dat moet dan allemaal
60 dagen mag alleen indien beide partijen
Alle grote ondernemingen zullen mogelijk eisen dat toeleveranciers gaan
COMMUNICATIEWINKEL VAN MARKETGUIDE De Communicatiewinkel is een nieuw online marketingconcept, waarmee op zeer eenvoudige wijze professionele communicatiemiddelen samengesteld kunnen worden, variërend van print tot online. De Communicatiewinkel is uitermate geschikt voor franchiseen dealerorganisaties.
‘Prettig dat de richtlijn één en ander dwingend voorschrijft’
instemmen met een betalingstermijn van 60 dagen. Vervolgens zullen ze met grote regelmaat mededelen dat in verband met een plotselinge toestand, de termijn tot 90 moet worden verlengd. Als pleister op de wond mag de
in de prijs worden verdisconteerd; de grote
daarmee akkoord gaan. De 60-dagen-limiet
toeleverancier zonder dat hij hoeft aan
ondernemingen krijgen een nog grotere
voorbij laten gaan mag alleen in uiterste
te manen, relatief hoge rente vorderen
behoefte aan werkkapitaal; ze gaan nog
noodzaak, in overleg met de andere partij.
en € 40,- in rekening brengen. Blijft
later betalen ét voila; een vicieuze cirkel,
Voor overheidsorganisaties is de absolute
het probleem van onbetaalde facturen
prijsopdrijving, verpeste markt, de
deadline 30 dagen en geen dag langer.
en belemmeringen van groei, want
productiviteit keldert, kosten blijven,
Bij overschrijding van de termijn wordt −
de banken vragen te hoge rente en
Italiaanse toestanden, drama´s. Maar voor
zonder aanmaning te hoeven versturen −
privéwoningen als onderpand. Slechts
de kleinere toeleveranciers is deze praktijk
de wettelijke rente voor handelstransacties
indien de hele branche gezamenlijk zou
zondermeer het meest kwalijk. Zij blijven
verschuldigd en kan € 40,- administratie-
optreden en zij hulp krijgt in de vorm van
achter met grote onbetaalde rekeningen en
kosten berekend worden.
een handhavende overheid, kan het tij
logo DeAler
illens reisburo Sw
Kom langs
17
vakantieadviseurs
den! naar de voorwaar
25-01-2010
14:53:11
1 2_Stoepbordposter_680x980.indd
MEER WETEN? Bel of mail Rogier Gilkes, T. (033) 450 20 25 of
[email protected] of neem een kijkje op onze website, www.marketguide.nl
DE VOORDELEN OP EEN RIJ: • Lage opstartkosten • Lage implementatiekosten per middel • Snel en zeer gebruiksvriendelijk • 24 uur per dag bereikbaar • Optimale huisstijlbewaking • Voordelig voor de gebruiker
IN DE PRAKTIJK: Faunaland, WERU, Toerkoop, Remia, Bloemenbureau Holland en diverse andere organisaties.
kunnen daardoor minder innoveren en/of Prettig is dat de richtlijn één en ander
mogen weer niet samenspannen, want
dupe van deze ongewenste financierings-
dwingend voorschrijft. De richtlijn moet nog
dan zou sprake zijn van verstoring van
praktijken. Het is dan ook niet voor niets
geïmplementeerd worden in ons wetboek.
de mededinging. Kortom, het is een
dat de Europese richtlijn 2011/7/EU over te
Het voorstel ligt in de Tweede Kamer. Alle
stap in de goede richting als iedereen
late betalingen is uitgevaardigd. Daarin
lidstaten zijn verplicht om de richtlijnen in
massaal hoge rentes gaat doorberekenen,
wordt een aantal verstandige zaken
hun eigen wetten op te nemen uiterlijk op
maar het zou goed kunnen dat de
geregeld in een poging om de betalings-
16 maart 2013.
moraal op te krikken: de standaardtermijn
Valutaboulevard 30, Amersfoort / T. (033) 450 20 25 /
[email protected] / www.marketguide.nl Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Revenew/online marketing en technologie, hanteert MarketGuide de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
gekeerd worden. Maar toeleveranciers
gaan failliet. Uiteindelijk zijn we allemaal de
¶
betalingstermijn standaard naar 60 dagen gaat, zogenaamd in overleg.
door mr. ing. Frank Meijers, advocaat Flexadvocaten, partner juridische dienstverlening FHI
18
19
Pensioen anno 2012
Zo gezegd zo geschreven...
en komende jaren
“Als je permanent een jetleg hebt, heb je hem niet meer”
E
“De meeste dooddoeners hebben te maken met hoe de werkelijkheid in elkaar zit”
Bert van der Els, de nieuw benoemde voorzitter van de Raad van Bestuur van bouwbedrijf Heijmans, in Het Financieele Dagblad van donderdag 10 mei 2012.
r is veel te doen rond pensioen. Door de lage rentestand, mindere beleggingsopbrengsten en de vergrijzing moet er rekening mee worden
Daarnaast wordt er per werknemer een
gehouden dat pensioenuitkeringen in de toekomst wellicht lager uitvallen.
opslag in rekening gebracht, omdat de
Daarnaast is er dwingende aanvullende wetgeving gekomen. Nieuwe regels voor
hoeveelheid tijd op werknemerniveau
transparantie van kosten van verzekeraars en intermediairs. Andere
grotendeels afhangt van het aantal
voorschriften rond advisering betreffende pensioenen.
deelnemers in het contract. Bij de vaststelling
Harry van Bommel, lid van de Tweede Kamer voor de Socialistische Partij in Tros Kamerbreed, op Radio 1, zaterdag 12 mei 2012.
van de hoogte van de kosten wordt rekening Per 1 januari 2013 mag er geen beloning/
personen. Nu gaat er betaald worden voor
gehouden met de korting die FHI-leden
provisie meer door verzekeraars aan een
verrichte werkzaamheden en die zijn
vanuit het verleden kregen op de inhouding
intermediair betaald worden. De intermediair
nauwelijks afhankelijk van het aantal
van provisie.
zal dus rechtstreeks met de
werknemers in het bedrijf.
verzekeringsnemer afspraken moeten maken
“Het akkoord heeft al vele namen gekregen, wandelgangenakkoord, balkonakkoord, lenteakkoord, Kunduz-akkoord. Zelf vind ik deze wel sterk: het kon duz akkoord”
HBR Branche Verzekeringen is inmiddels, in
omtrent beloning. Tegelijkertijd gaan
We zien momenteel dat er veel nieuwe
samenspraak met FHI, in gesprek met
verzekeraars allerlei kosten uit de premie
vormen van beloning voor intermediairs in de
verzekeraars om een nieuwe
halen en apart, transparant, in rekening
markt gezet worden, van het aanbieden van
mantelovereenkomst onder te brengen bij de
brengen. Inzake de advisering van pensioen
all-in abonnementen tot het declareren van
maatschappij met de beste voorwaarden. Het
worden strengere eisen op het gebied van
een uurtarief, en allerlei tussenvormen.
verschil tussen een mantelovereenkomst en
kennis en kunde gesteld aan de adviseur. Dit
Carola Schouten, lid van de Tweede Kamer voor de Christen Unie en mede-ontwerper van het akkoord, in De Reformatie van 18 mei 2012.
“Op mijn vraag wie er nog nooit van een staartdeling had gehoord, stak de helft zijn vinger op. Even later stond ik dus in een academisch college 100 door 5 te delen om uit te leggen hoe een staartdeling werkt”
een collectieve pensioenregeling is, dat de
gaat gepaard met verplichte zwaardere
HBR Branche Verzekeringen heeft in
afspraken is een mantel gelden voor elk lid
opleidingseisen.
samenwerking met FHI ervoor gekozen een
van FHI. Een (semi)collectieve
all-in abonnement aan te bieden:
pensioenregeling is een regeling voor alle
Deze maatregelen hebben tot gevolg dat de
- op voorhand is duidelijk hoe hoog de kosten
medewerkers van één specifiek bedrijf, waar
zuivere premie voor pensioenregelingen
voor de komende jaren zijn.
individueel afspraken met de verzekeraar
omlaag gaat, ten opzichte van de ‘oude’
- in dit abonnement kunnen werknemers
gemaakt kunnen worden.
premie inclusief kosten. De toezeggingen
ongelimiteerd vragen stellen inzake hun
vanuit de werkgevers naar de werknemers
pensioenzaken, zonder bijkomende kosten.
moeten dus ook aangepast worden, voor
- bij toekomstige wetwijzingen, en dus ook
zover het gaat om de zogenaamde
aanpassingen in de juridische stukken komen
‘beschikbare premieregelingen’.
er geen extra kosten bij voor de
Professor Ruud Schotting, hoogleraar quantitative water management, Universiteit Utrecht, in De Ingenieur van 18 mei 2012.
¶
“Signalen dat wij meer weten dan de Duitsers en wél op een verjaardagsfeestje de voor- en nadelen van euro-obligaties kunnen uitleggen, zijn er niet”
verzekeringsnemer. De negatieve kant van dit verhaal is echter,
- de hoeveelheid uren zijn vooraf, vooral bij
HBR Branche Verzekeringen
dat, daar waar voorheen de grotere bedrijven
aanpassingen, onderhandelingen en uitleg
is een professioneel assurantiebedrijf
qua kosten de kleinere ‘subsidieerden’, dit in
aan het personeel, moeilijk in te schatten.
dat zich specifiek richt op verzekeringsoplossingen voor de FHI-leden.
de toekomst niet meer zal gebeuren, met het effect dat met name voor de kleinere
De kosten van het all-in abonnement bestaat
Contactpersonen HBR: Brian Gal en
bedrijven dit tot kostenverhoging zal leiden.
uit twee delen. Een vaste vergoeding per jaar
Ruud Rooker, (023) 526 07 68.
Voorheen werden de kosten immers via de
voor het beheren van het juridische contract,
Voor vragen over de samenwerking
premies verdeeld over alle verzekerde
onafhankelijk van de grootte van het bedrijf.
tussen FHI en HBR Branche Verzekeringen kunt u contact opnemen met Andreas Meijer, (033) 465 75 07.
door Andreas Meijer
Ruurd Ubels, redacteur economie in het Nederlands Dagblad van zaterdag 26 mei 2012.
“Ik kom regelmatig in Engeland en daar liggen de stoeptegels schots en scheef en is de infrastructuur belabberd geregeld. Maar er rijden wel heel veel SUV’s rond. Dan woon ik toch liever in Nederland” George Möller, voorzitter van de Raad van Toezicht van de AFM, Autoriteit Financiële Markten, in fd.weekend van zaterdag 9 juni 2012. ¶
conjuctuur
Van de Ridder kleurt van ambitie.
Conjunctuurbeeld verslechterd Het conjunctuurbeeld was eind mei slechter dan eind
bruto binnenlands product (BBP)
april. Het zwaartepunt van de indicatoren in de
%-volumemutaties
3
Conjunctuurklok ligt in de fase van laagconjunctuur.
6
Dertien van de vijftien indicatoren in de
4
2
Conjunctuurklok presteren onder hun langjarig
2
1
gemiddelde. De Nederlandse economie kromp in het
0
eerste kwartaal met 1,1 procent ten opzichte van
-2
0 -1
dezelfde periode een jaar eerder. In het vierde kwartaal
-4
-2
van 2011 kromp de economie al met 0,6 procent.
-6
II
Vergeleken met het voorafgaande kwartaal kromp de
III
2008
economie in het eerste kwartaal met 0,2 procent.
IV
I
II
III
IV
2009
I
II
III
IV
I
2010
Hierbij is rekening gehouden met werkdag- en
T.o.v. zelfde kwar taal vorig jaar (linkeras)
seizoeneffecten. De kwartaal-op-kwartaalgroei is nu
T.o.v. voorgaande kwar taal seizoensgecorrigeerd (rechteras)
II
III
2011
IV
I
-3
12
drie kwartalen op rij negatief.
De persen denderen door… en onze passie voor ‘offset’ garandeert elke dag opnieuw kwaliteitsdrukwerk. Maar onze ‘inkt’ droogt ook op het digitale vlak. Met drie complementaire divisies biedt VDR een afgerond pakket multimediale diensten.
Bron: CBS ¶
Sterkere groei export Het volume van de uitvoer van goederen was in april bedroeg de groei 3 procent en in februari bijna 2 procent. Het volume van de invoer nam in april met 6
Creatie, DTP, Direct-Mail, Interactief, Online & Mobiel, POS, Outdoor, Radio&TV, Web2Print, Beeld- & Documentenbeheer, CRM.
uitvoer goederen
ruim 6 procent groter dan een jaar eerder. In maart
procent toe. Ook deze groei was hoger dan in eerdere maanden. De sterkere groei van zowel de invoer als de uitvoer in april komt vooral door de toegenomen handel in minerale brandstoffen. De volumecijfers zijn gecorrigeerd voor werkdageffecten. Bron: CBS
¶
% mutatie t.o.v. jaar eerder
20 _ 15 _ 10 _ 5_ 0_ -5 _ -10 _ -15 _ -20-
Naast natuurlijk gewoon Druk- en Printwerk, Personalisatie & Direct Mail en alle afwerkingen. www.vdr.nl T +31(0)33 245 73 24
|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d| j|f|m|a
2008
2009
2010
2011
12
Productie nagenoeg onveranderd De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse
Productiegroei en producentenvertrouwen
industrie lag in april 2012 op vrijwel hetzelfde niveau als in april 2011. In maart was de productie nog bijna
20 _
2 procent hoger dan een jaar eerder. De industrie
10 _
behaalde in april 1 procent meer omzet dan in april 2011. Ook in februari en maart bedroeg de toename 1 procent. De omzetgroei in april werd volledig op de buitenlandse markt gerealiseerd; daar was de omzet bijna 3 procent hoger.
0_ -10 _ -20 _ -30 _
j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m
2008
Bron: CBS ¶
2009
2010
2011
Productiegroei (% t.o.v. jaar eerder) Producentenver trouwen (saldo % positieve en negatieve antwoorden)
‘12
21
22
23
Bioreactorsystemen bouwen in Schiedam en koffers sorteren op het vliegveld van Kiev W
Doekle Terpstra in conferentie HET Instrument Het grootste technologie-evenement van
over opleiding in de markt voor industriële
Holland en Vlaanderen moet benut worden
automatisering geeft weer een extra kans
om het arbeidsmarktprobleem in de
om hem te briefen en zijn ideeën af te
at hebben bagageafhandeling-
technologie te tackelen. Doekle Terpstra, in
stemmen met de wensen en mogelijkheden
systemen in Kiev en fermentatie-
zijn rol als CNV voorzitter en als voorzitter
van FHI-bedrijven en hun klanten.
apparatuurontwikkeling in Schiedam
van de HBO-raad een regelmatige gast van
met elkaar? Om dat uit te vinden moet
FHI, komt daar persoonlijk bij helpen. In
‘Onderwijs, kritische succesfactor
je op HET Instrument zijn. De beurs
zijn huidige functie van voorzitter van RvB
industrie in Nederland’, ochtendseminar
en conferentie is niet alleen de plek
van Hogeschool InHolland kan hij eigenlijk
donderdag 27 september, tijdens HET
waar je alle achterliggende technologie
nog beter aan de knoppen draaien dan
Instrument, Amsterdam RAI.
en de onderlinge verbanden vindt, je
voorheen. Hij weet redelijk waarover hij
kunt er ook ontdekken hoe je al die
praat als het gaat om technologie, maar
ingewikkelde en diverse professionele
de deelname van Doekle in het seminar
www.hetinstrument.nl
¶
specialismen samenbrengt in werkende en verkoopbare producten. In het seminar High Tech Equipment Engineering komen dit soort dingen samen. Applikon Biotechnology legt daarin uit hoe
Industrial Safety is hot
je het traject van design, ontwikkeling,
Bijna nergens is veiligheid zo cruciaal als
veiligheidsniveaus kunt migreren en
productie en applicatie van biotech-
in de chemische industrie. Ja natuurlijk, op
faalkosten kunt minimaliseren.
apparatuur professioneel doet. Vanderlande
de trapeze en bij het bungeejumpen doet
Industries doet ongeveer hetzelfde, maar
het er ook toe. Maar als er iets misgaat
De deelnemers die de tour succesvol
dan voor complexe en geavanceerde
met een chemische fabriek dan is de
volbrengen krijgen een toepasselijke,
systemen voor het verwerken van koffers op
impact meteen gigantisch, eigenlijk alleen
bruikbare gadget. Wat dat is blijft geheim.
vliegvelden, zoals dat van Kiev.
vergelijkbaar met de meltdown van een
Het is namelijk niet de bedoeling dat
kernreactor. Je kunt je afvragen waarom
mensen deelnemen vanwege de gadget
Allerlei leveranciers ‘in de keten’ vullen
er zo weinig ongelukken gebeuren in de
zonder dat men professioneel iets te
die verhalen aan met technologische
chemische industrie. Dat is te danken aan
deeloplossingen, van sensoren tot en met
de technologie van FHI-bedrijven in de
safety-goeroe professor Hans Pasman.
aanmeldingen worden daar ook op getoetst.
ontwikkelsoftware.
industriële automatisering.
En op alle dagen van de beurs kunnen
Niet zomaar iedereen kan meedoen.
maken heeft met Industrial Safety. De
bezoekers deelnemen aan de Industrial ‘High Tech Equipment Engineering’,
Tijdens HET Instrument is Industrial
Safety Tour. Op de stands van Dräger,
‘Industrial Safety, veiligheid is
ochtendseminar vrijdag 28 september,
Safety echt een hot topic. In het seminar
Denios, Hima, Honeywell en Jumo
onbetaalbaar’, ochtendseminar tijdens
tijdens HET Instrument, Amsterdam RAI.
programma van woensdagochtend 25
kunnen professionals niet alleen hun
HET Instrument woensdag 26 september,
september zijn acht echte topsprekers
kennis en safety-awareness testen, maar
Amsterdam RAI.
samengebracht. Mannen van BASF, Shell
ook daadwerkelijk leren hoe je risico’s
Pernis, Gasunie, DSM/WIB, Honeywell en
nog verder kunt inperken, naar hogere
www.hetinstrument.nl
¶
www.hetinstrument.nl
¶
25
Beurspromotie via Facebook, Twitter, YouTube, LinkedIn
Beurzen en social media kunnen elkaar
is aan elkaar gelinkt. Bedrijven die in
enorm versterken. Dat leereffect treedt op
seminars of speciale beursprojecten
dit moment op bij veel bedrijven die als
deelnemen plaatsen filmpjes en berichten
exposant hebben ingeschreven voor HET
op de websitepagina’s die er per seminar
Instrument. Vooral de bedrijven met slimme
of project zijn op de HET Instrument-site.
en marketingbewuste medewerkers merken
Extra kosten? Een kwartiertje aandacht per
het. Wie de beursdeelname ondersteunt
dag. Extra opbrengsten? Zeker een aantal
met allerlei uitingen op het wereldwijde
leads.
web, die heeft er niet alleen profijt van dat zijn stand beter wordt bezocht, hij of zij brengt zijn bedrijf ook extra onder
Social media HET Instrument
de aandacht van een veel grotere groep
Facebook:
relevante mensen, ook degenen die niet in
http://www.facebook.com/HETInstrument
de beursweek in Amsterdam kunnen zijn.
Twitter: http://twitter.com/#!/hetinstrument
Het social media ‘geweld’ dat organisatie en
YouTube:
deelnemers met elkaar ontketenen heeft een
http://www.youtube.com/user/
enorme olievlekwerking die verder gaat dan
HETInstrument
de beursweek, omdat informatie die op het wereldwijde web rondgaat niet meteen na de beurs weg is. Er is een speciale Facebook-site voor HET Instrument, een speciale Twitteraccount, een eigen YouTube-kanaal, LinkedIn-groepen per branche. En alles
¶
27
De uitkomst stond al vast Bij Drukkerij Callenbach houden we niet van “verrassingen”. Door de juiste combinatie van Vakmanschap, Flexibiliteit en Inventiviteit bent u verzekerd dat een goed resultaat geen verrasing zal zijn.
In drie stappen naar een internationaliseringsstrategie O
nder de naam Starters International Business, SIB, is de nieuwe regeling voor exportondersteuning van start gegaan. SIB volgt de prepare2start-
regeling op. FHI, federatie van technologiebranches is uitvoerder namens NL EVD Internationaal, Agentschap NL. Met de expertise van exportconsulent Harry van de Pol geeft de brancheorganisatie uitvoering aan de SIB-regeling in de vorm van een coachingstraject van drie maanden voor de startende exporteur.
Starters International Business is gericht op
zijn de gekozen landen’ en ‘Wat is er
ondernemers die samen met ir. Harry van
nodig om de kansen in het gekozen land
de Pol willen nadenken over de toekomst
te verzilveren’. Het toevoegen van externe
van hun bedrijf en internationale oriëntatie
deskundigheid en het netwerk van iemand
als een belangrijk onderdeel daarvan zien.
die al jaren bedrijven begeleidt naar succes
Resultaat is een concreet stappenplan
en export, brengt bedrijven veel, is de
waarmee de ondernemer vervolgens
ervaring van Harry van de Pol.
zelf aan de slag gaat. Het advies kost de ondernemer niets, want het wordt betaald
Samengevat geeft Starters International
middels een voucher van € 2.400,- die
Business de ondernemer inzicht in zijn
gratis via FHI kan worden aangevraagd.
kansen in het buitenland en wat nodig
Gemiddeld zal het traject bestaan uit vier
is om daar succesvol te worden. Met het
gesprekken.
stappenplan gaat de ondernemer zelf aan de slag. Het vraagt een investering in tijd,
Het traject start met het invullen van een
geld en energie, maar vergroot de kansen
online-exportaudit op de website van NL
op internationaal succes!
EVD Internationaal, Agentschap NL. Indien
Gildenstraat 11b, Postbus 19, 3860 AA Nijkerk Telefoon (033) 247 15 20 • Fax (033) 245 36 54 E-mail:
[email protected] • www.callenbach.com
de audit voldoende aanknopingspunten
Het aantal plaatsen voor deelname via
voor deelname aan het adviestraject geeft,
FHI is beperkt tot tien in 2012. Een
dan kan via FHI een voucher worden
geïnteresseerd bedrijf kan contact opnemen
aangevraagd. Na toekenning van de
met Andreas Meijer van het FHI-bureau,
voucher begint het adviestraject. Aandacht
[email protected], (033) 465 75 07.
wordt besteed aan vragen als ‘Wat wil de
Of direct met Harry van de Pol,
ondernemer bereiken’, ‘Hoe aantrekkelijk
[email protected], (06) 51217230.
door Andreas Meijer
¶
28
29
MicroNano Tech halen en brengen in Freiburg en Saarbrücken Drie Duitse researchinstituten willen graag zaken doen met Nederlandse technologiebedrijven. Het zijn IMTEK, Institut für Mikrosystemtechnik in Freiburg en KIST, Korea Institute of Science and Technology Europe Forschungsgesellschaft mbH en Frauenhofer IBMT, Institut für Biomedizinische Technik, beiden in Saarbrücken.
Flow Chemistry, fotochemische module
Op initiatief van de MinacNed/FHI brancheclusters voor microfluidica en nanoinstrumentatie zijn in de afgelopen maanden contacten gelegd met deze instituten, in samenwerking met en ondersteund door de TWA, Technisch
Flow Chemistry, in Nederland noemen we het
Wetenschappelijk Attaché van de Nederlandse Ambassade in Berlijn. Het is
flow chemie, is een nieuwe, veelbelovende
de bedoeling om in het vroege voorjaar van 2013 met een groep Nederlandse
procestechnologie voor de chemieproductie.
bedrijven op bezoek te gaan bij deze instituten. Doel van dat bezoek zal
Chemische reacties kunnen voortaan in
zijn te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor technologische
plaats van via ‘potten en pannen’, in ‘batch’
samenwerking. Dergelijke samenwerking kan betekenen dat vanuit Nederland
processen, continu, in een ‘flow’ worden
onderzoeksopdrachten worden verstrekt, technologisch/wetenschappelijke
uitgevoerd en gestuurd. Microreactoren
kennis bij de instituten wordt ‘opgehaald’, danwel dat de Nederlandse bedrijven
vormen de basis. MinacNed-bedrijf Future
bij gaan dragen aan het onderzoek aldaar door de levering van kennis,
Chemistry is een van de jonge Nederlandse
instrumentatieproducten en –systemen of diensten. Halen en brengen dus en
bedrijven die hierin voorop lopen.
alle mengvormen die binnen de keten van technologiebedrijven en instituten denkbaar zijn.
De fotochemische module, hier afgebeeld, vormt onderdeel van de ‘starterskit’ die Future
De focus van het bezoek zal liggen op microfluidicatechnologie, lab-on-a-chip
Chemistry heeft ontwikkeld. Tijdens HET
ontwikkelingen, toepassingen in de klinische diagnostiek, life sciences en alle
Instrument 2012 aanwezig op de beursvloer
geavanceerde apparatuur die nodig is voor R&D in deze technologievelden.
en uitgebreid toegelicht in het seminar ‘Procesintensificatie & Flow Chemistry’ op
Bedrijven die tot de initiatiefnemers behoren zijn Axxicon Moulds, Bronkhorst
donderdag 27 september in de middag. ¶
High-Tech, MA3/Tegema, Micronit Microfluidics en Technogation. Komende maanden wordt een en ander intensief voorbereid met de bedrijven die interesse hebben om zaken te gaan doen met de Duitse instituten. Voor 10 september is daartoe een bijeenkomst gepland bij FHI. Daarna zal er op 11 en 12 oktober in Enschede een ontmoeting zijn met Andreas Manz van KIST Europe en Roland Zengerle van IMTEK. Contactpersoon voor IMBT is Thomas Velten. Bij IMTEK in Freiburg zijn 21 hoogleraren en 300 wetenschappelijk-technische mensen werkzaam. Op http://www.imtek.uni-freiburg.de is heel veel informatie te vinden betreffende het instituut. Bij KIST Europe doen ongeveer 60 mensen research, zowel Koreanen als Europeanen. Alle namen en specialismen staan op http://www.kist-europe.de. KIST Saarbrücken is sinds tien jaar de Europese vestiging van een Koreaans instituut. Men bouwt nu een tweede researchgebouw en de planning is om de komende jaren flink te groeien. IMBT is niet gevestigd in Saarbrücken zelf, maar in Sankt Ingbert, pal naast Saarbrücken. Informatie over dit instituut is te vinden op http://www.ibmt. fraunhofer.de. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij Martijn Reinhold en/of Emmar Sinnige van MinacNed /FHI. ¶
30
iE
31
industriële elektronica
365
H
Tijdens een grote bijeenkomst met diverse industriële bedrijven en brancheorganisaties stelde Bart Reijnen, CEO van Dutch Space, een plan voor met als titel 365. In één getal vatte hij de rijkdom van technologie samen. De Benelux heeft zoveel technische hoogstandjes verwerkt in succesvolle
column
Webinar-marketing, één keer moet de eerste zijn
Paul Petersen bedrijven, dat je iedere dag een voorbeeld onder de aandacht kunt brengen. Bart Reijnen zag een standaard plek in een krant voor ogen, waarin dagelijks een pareltje van de Nederlandse technologie zou worden beschreven. En waarom?
et is een nieuw fenomeen in het palet van collectieve marketingactiviteiten
produceren van geavanceerde PCB-
van FHI. Vanzelfsprekend in de branche Industriële Elektronica, de proeftuin.
assemblies, printplaten met componenten
boodschap niet overkomt. Technologie is niet van de vieze handen, de blauwe
Aan de zoveelste editie van het jaarlijkse D&E event, een dag in het Evoluon
daarop die uiteindelijk werkende elektronica
overalls en de slecht betaalde banen. De techniek heeft de toekomst en
met lezingen en standjes, waren dit jaar voor het eerst webinars gekoppeld. Met
worden.
Wij, de mensen in die technologische industrie, denken nog steeds dat de
zijn allen in een zaal en in de pauzes netwerken met de community van mensen in Design Automation & Embedded Systems, het was er allemaal weer op 24
“Je kunt inderdaad wat dieper ingaan op de
mei. Maar op 19, 20 en 21 juni ging het verder, dieper en interactief: D&E online.
materie dan op een seminardag. Je hebt ook
Webinars van driekwartier waarop mensen konden inloggen en wat er gebeurde
wat directer contact met de deelnemers. En
is achteraf allemaal terug te zien. Voor QPI, één van de presenterende bedrijven
wat je gedaan hebt blijft ook langer
was het ook de eerste keer. Een spannende ervaring.
beschikbaar, kunnen meer mensen achteraf
‘De techniek heeft de toekomst en techniek is sexy’
nog bekijken.” Wat het commerciële effect is
techniek is sexy. Wij, diezelfde industrie, worden gevoed door berichten van de
“Ja het was best een beetje spannend”
zichtbaar is. Bovendien moet je mensen
kan Snelleman nog niet goed beoordelen.
media met donkere wolken. Recessie, euro, bankencrisis, mogelijke depressie,
geeft Edward Snelleman eerlijk toe. Als
beschikbaar hebben die tijdens de
“We hadden zo’n dertig deelnemers. Daar
weinig technische studenten en wij zien nooit de loftrompet schallen over de
marketingmanager en manager initial
presentatie meteen online al chattend
moeten we nog wat follow up op doen. En
wonderen der technologie.
het effect van mensen die achteraf kijken weten we natuurlijk nog helemaal niet.”
Ik vind het een prachtplan. De personen die ik op die bijeenkomst sprak van bedrijven zoals Cyklop Western Europe, Hauzer Techno Coating, DSM, Fokker
Een belangrijke meerwaarde van de
Technologies en Tata Steel waren de glinsterende voorbeelden van de 365
koppeling aan de D&E dag ziet deze
pareltjes per jaar.
voorloper zeker. “Door alle publiciteit rond en op de dag in Eindhoven komt jouw
Natuurlijk, we doen al het een en ander. Zowel FHI als andere branche-
webinar onder de aandacht van potentiële
organisaties bieden diverse media informatie en toegang naar leden en hun
deelnemers. En voor mensen uit het
prestaties. Er wordt in de vakbladen uitvoerig gecommuniceerd en in de
noorden van het land die zich niet kunnen
Economist lees ik dit weekend over ‘the manna from the sky’, waarmee het
veroorloven naar Eindhoven te reizen is het
rendement van de wet van Moore wordt bedoeld. Als je de exponentiële groei
natuurlijk ideaal. Die bereik je anders niet.”
van de wereldbevolking, de economie en de beurzen terugziet in een grafiek,
De evaluatie moet nog gebeuren, maar het
dan denk ik toch echt … ‘dankzij technologie en innovaties’.
ziet er naar uit dat het concept voor herhaling vatbaar is. Hype of trend, dat is
De boodschap!
nog even de vraag die al bijna is beantwoord.
De industrie heeft een 365 nodig. Iedere dag mogen we vieren, dat we sexy zijn. Iedere dag mogen we uitdragen, dat we een ‘boost’ zijn voor de economie.
Behalve het webinar van QPI, zijn op de
Iedere dag ondernemen technische bedrijven in wereldwijde niche markten.
website van D&E online ook de sessies van
Iedere dag mogen we met een glimlach in de spiegel kijken, om de cynische blik achter ons te laten.
buying van QPI, waagde hij de gok om het
vragen van deelnemers beantwoorden. Best
Transfer, Eurocircuits, Silica, Elincom
een eerste keer uit te proberen. “Je moet er
hectisch was dat.” Wie op www.de.fhi.nl
Electronics en Würth Elektronik te zien.
de juiste persoon voor hebben. Iemand die
het gebeuren terugkijkt, die ziet dat het
Deze eerste webinarsessies werden door
Bij diezelfde bijeenkomst liet Paul Schnabel, directeur Sociaal en Cultureel
inhoudelijk een goed verhaal heeft en die
behoorlijk gelukt is. De technisch manager
FHI gerealiseerd in samenwerking met
Planbureau, in een verzameling sheets zien, dat Nederland er uitstekend
het goed kan brengen voor de camera, met
van QPI, Boy van Veghel, geeft een exposé
Engineersonline, uitgever
voor staat. Zijn gevleugelde uitspraak is ‘Met mij gaat het goed, met ons gaat
hulp van een Powerpoint die tegelijk
over het proces van ontwerpen en
MyBusiness Media.
¶
het slecht!’. Het mooie nieuws sijpelt blijkbaar niet door. Een draai van 360 graden is ook wel eens goed, om onszelf in de bescheiden pracht te kunnen aanschouwen … en dat 365 dagen per jaar te vertellen.
[email protected]
¶
industriële automatisering
ReveNew helpt u bij het bedenken, realiseren en succesvol maken van al uw internetactiviteiten. Verder brengt ReveNew de kansen en de risico’s van internetactiviteiten in beeld en realiseert internetoplossingen op maat. Hierdoor behaalt u een maximaal rendement uit uw internetinvestering. U kunt ReveNew voor al uw internetactiviteiten inschakelen, zo heeft u slechts één adres op weg naar uw internetsucces. Neem vrijblijvend contact op of ga naar www.revenew.nl
lA
Investering van 150 miljoen in nieuwe fabrieken van A-ware en Fonterra H
et Nederlandse bedrijf A-ware en Fonterra uit Nieuw-Zeeland gaan naast
Fonterra is een toonaangevende
elkaar elk een fabriek bouwen waarmee in totaal een investering van 150
leverancier van zuivelingrediënten aan
miljoen euro is gemoeid. Fonterra realiseert een fabriek voor ingrediënten uit
grote voedingsbedrijven in diverse landen.
zuivel en A-ware gaat in de aanpalende fabriek kaas produceren. Beide fabrieken
Het Nieuw-Zeelandse bedrijf is marktleider
komen ergens in Nederland, op een locatie die nog niet bekend is. Jan Anker
met eigen consumentenmerken in
van A-ware en Koert Liekelema van Fonterra Europe maakten dat kort geleden
Australië en Nieuw-Zeeland, Azië en
gezamenlijk wereldkundig.
Afrika, Midden-Oosten en Latijns-Amerika. Als coöperatie, in eigendom van boeren,
De bedrijven willen in 2013 de bouw
opgebouwd in Nederland en Europa, als
is het de grootste verwerker van melk
starten en in 2014 moeten de fabrieken
leverancier voor grote supermarktketens.
in de wereld en produceert meer dan
operationeel zijn. Men mikt op een
Uit de wei, restproduct van de kaasfabriek,
twee miljoen ton aan zuivelproducten en
jaarproductie van 60.000 tot 80.000
gaat Fonterra ingrediënten produceren
toegevoegde waarde ingrediënten per
ton kaas per jaar. A-ware bouwt met
voor voedingsproducten en medicijnen.
jaar. Het bedrijf heeft 16.000 medewerkers
deze investering aan verlenging van de
Het bedrijf hoopt op basis van Europese
in dienst en behoort tot de belangrijkste
Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Revenew de All Active-aanpak.
‘kaasketen’. Men gaat voor het eerst zelf
melkproductie ook naar het zuidelijk
investeerders in zuivelonderzoek in de
All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
de kaasproductie ter hand nemen. Tot
halfrond te kunnen exporteren in periodes
wereld.
dusverre beperkte het bedrijf zich tot het
dat daar de productie laag is, gedurende
rijpen, snijden, verpakken en distribueren
de Nieuw-Zeelandse winter. A-ware gaat
Ongetwijfeld zal voor de realisatie van
van kaas en kaasproducten. In dat deel
zorgen voor de aanvoer van melk en is nu
deze nieuwe fabrieken een beroep worden
van de keten heeft het familiebedrijf in
bezig daartoe contracten af te sluiten met
gedaan op Nederlandse leveranciers van
de afgelopen jaren een sterke positie
melkveehouders.
automatisering en laboratorium technologie.¶
door Kees Groeneveld
33
34
iA
industriële automatisering
lT
35
laboratorium technologie
Veelbelovende investeringen DSM en CSM/Purac in bioprocestechnologie
I
n de komende twee jaar gaat DSM ongeveer honderd miljoen euro investeren in technologie in Nederland. Dit bericht van medio mei is interessant genoeg
om eens nader te bekijken waarover dit gaat. Welk perspectief biedt dit voor onze technologieleveranciers op korte en langere termijn. Twee locaties worden er genoemd: Delft en Sittard-Geleen. Dat DSM in Delft niet alleen investeert in een eigen faciliteit, maar ook in een gezamenlijke opzet met CSM/Purac en de TU Delft, maakt het geheel alleen maar belangwekkender. “Innovatie is één van de belangrijke groeidrijvers van het nieuwe DSM” liet DSM-ceo Feike Sijbesma optekenen bij de bekendmaking van het nieuws. “In toenemende mate zien we het belang van open innovatie waarin wordt samengewerkt met klanten en diverse andere partijen. Eén van de sterktes van Nederland is de samenwerking tussen bedrijven, universiteiten en overheid. Productie en R&D zullen op langere termijn altijd moeten samenhangen.” In Delft komt een nieuw laboratorium voor de R&D-processen van het DSM Biotechnology Center. Er komen 285 mensen te werken aan de innovatieprocessen voor DSM Food Specialities, DSM Sinochem, DSM Pharma, DSM Biobased Products & Services en DSM Biosolutions. Voorwaarde voor participatie door de provincie Zuid-Holland is dat er ook een campusontwikkeling voor jonge bedrijven komt op het terrein in Delft. Samen met CSM/Purac investeert DSM daarnaast in de kortgeleden gestarte Bioprocess Pilot Facility (BPF), ook in Delft. De faciliteit, waarin ook de TU Delft participeert gaat
Bioprocess pilot plant
zich bezighouden met opschaling van biotechnologische processen. In de faciliteiten van de BPF kan opschalingsonderzoek worden uitgevoerd gericht op voorbehandeling van biomassa, fermentatie en opzuivering. De infrastructuur van de BPF maakt deels gebruik van apparatuur die reeds aanwezig was op het terrein van DSM. Het komende anderhalf jaar zal er additionele apparatuur worden geïnstalleerd, met name ten behoeve van de voorbehandeling van biomassa. Het BPF is open voor andere bedrijven en de initiatiefnemers hebben de ambitie met de faciliteit een wereldwijd toonaangevende positie te verwerven. Dat blijkt in elk geval uit de statements van de nieuwbenoemde directeur
Delftse proeffaciliteit voor innovaties in duurzame bioprocessen In Delft bouwt het onderzoeksconsortium BE-Basic een unieke faciliteit waar bedrijven en kennisinstellingen nieuwe duurzame productieprocessen kunnen ontwikkelen. Processen die bijvoorbeeld biologisch restafval omzetten in nuttige grondstoffen of brandstoffen. De faciliteit is speciaal ingericht om de stap van laboratoriumschaal naar industriële schaal te maken. Gebruikers kunnen er complexe opstellingen bouwen door losse procesmodules te koppelen.
Fermentatie
In de fermentatiemodule worden enzymen en bacteriën toegevoegd aan het restafval om het verder af te breken. Dit gebeurt in bioreactoren tot wel 8000 liter groot.
Eric Roos. Vaste crew
Voorbewerking en –behandeling In deze module wordt droog en nat restafval klein gemaakt en voorbereid op de fermentatiestap.
In Sittard-Geleen wordt op de Chemelot Campus een
nat restafval
aanvoer nat restafval
restafval
e
den
materiaalwetenschappen gebouwd. 420 mensen komen te werken.
Deze modules zijn gericht op het verhogen van de efficiency en het verlagen van de kosten bij de productie van biobrandstoffen en biochemicaliën.
aanvoer droog restafval
nieuw onderzoeksgebouw voor In het nieuwe gebouw kunnen
Derde generatie bioprocessen
De faciliteit heeft een vaste en ervaren crew, die iedere gebruiker van dienst kan zijn.
schei
tisch kataly ing tt omze
d
ehan
voorb
eling
g
kin ewer
opslag droog restafval
voorb
opslag
Het moet een belangrijke basis
Training
De faciliteit is tevens een expertisecentrum waar studenten, onderzoekers en technologen getraind kunnen worden.
gaan worden van de onderzoeken ontwikkelingsactiviteiten van DSM Engineering Plastics. Roelof Westerbeek, directeur van DSM Engineering Plastics: “Recent zijn wij begonnen met de uitbreiding
Downstream processing
Hier worden producten gewonnen en gezuiverd. De modules kunnen naar wens worden gecombineerd om tot allerlei producten te komen, zoals grondstoffen voor bouwmaterialen, chemicaliën voor biobrandstoffen of grondstoffen voor de chemische en farmaceutische industrie.
van expertise in andere regio’s, zoals de Verenigde Staten en Azië. Maar tegelijkertijd blijven we investeren in de competenties in Sittard-Geleen. Die zullen wij mondiaal voor onze klanten en business uitnutten.” Nieuwe polymeren voor de automobiel- en elektronica-industrie noemt hij als voorbeelden. Kansen genoeg voor FHI bedrijven uit zowel de industriële automatisering als de laboratorium technologie. ¶ Bioprocess Pilot Facility Delft
door Kees Groeneveld
Meer informatie: www.be-basic.org
36
lT
37
laboratorium technologie
Employeeships voor top HBO-studenten gaan rolmodellen opleveren D
Gezocht: nieuwe leiders
e toekomst van de Nederlandse kenniseconomie staat of valt met de aanwas
diffractie. Er is bijna geen universiteit die
van hoogopgeleide, talentvolle bèta’s. Een vakgebied waar het er wat dat
Freek Rooze
diffractie als techniek behandelt. Dat geldt
Vanaf het begin van de vorige eeuw, lag de focus van leiders en
betreft dreigend uitziet is analytische chemie, vooral op HBO+ niveau. In het
ook voor XRF, X-ray fluorescentie, maar
managers vooral op schaalvergroting, productiviteit en efficiency.
COAST programma heeft een groot aantal partijen, waaronder FHI en MinacNed,
daar kan ik de mensen makkelijker zelf voor
Dat was voor die tijd aanvaardbaar. Geld verdienen deed je door
de handen ineen geslagen. Met professor Peter Schoenmakers van de UvA/
opleiden.”
processen sneller, goedkoper en met steeds minder mensen te doen.
als voorttrekkers, is een ambitieus programma gestart onder de naam ASTP,
En wat vindt PANalytical stagiair Carlos
Analytical Sciense Talent Programme. Binnen dit programma krijgen opvallend
Wessels er zelf van? “Ik vond scheikunde op
talentvolle studenten de kans om, bovenop hun normale studieprogramma,
de middelbare school al erg leuk. Ik stond er
in hun eigen tijd allerlei extra kennis op te doen en een topstageplek,
bijna een negen gemiddeld voor, en dacht
‘employeeship’ te verwerven bij een bedrijf of onderzoeksinstelling uit de COAST
‘laat ik daarmee doorgaan’.” Inmiddels
community.
heeft hij bijna zijn tweede opleidingsjaar
Automatisering heeft die efficiency inderdaad enorm verhoogd, maar de focus op aandeelhouderswaarde heeft ook een financiële en andere crises opgeleverd. Groeien in efficiency is bovendien eindig. Wie al op 90 procent zit, kan niet veel meer winnen. In de toekomst zal het daarom veel meer om effectiviteit moeten gaan; de juiste dingen doen. Desnoods het roer radicaal omgooien. De nieuwe
afgerond. “Toen ik het COAST Analytical
generaties X en Y hebben de potentie om die focus te verleggen. Geld verdienen vinden ze prima, maar niet ten koste van hun waarden. Zij
Het FHI/MinacNed lidbedrijf PANalytical
aantrekken van goed personeel. Een stage
Sciences Talent Programme tegenkwam,
heeft nu zo’n ‘toptalent’ in huis. Signalement
is een goede mogelijkheid om mensen op
heb ik mij daar meteen voor ingeschreven.
vroeg Huub Smit labmanager bij PANalytical
een leuke en leerzame manier kennis te
Wat mij trok is de mogelijkheid een heleboel
en stagiair Carlos Wessels, student chemie
laten maken met ons bedrijf,” aldus de
extra bedrijfservaring op te doen en
aan de Hogeschool Utrecht, naar hun
labmanager.
nader kennis te maken met verschillende
wederzijdse motivatie en ervaringen.
column
COAST en Cees van Verseveld van de HAN Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
geloven in de integriteit jegens mens en milieu, in verantwoording
COAST Analytical Sciences Talent Programme, ASTP
krijgen, zelfontwikkeling, afwisseling en een gezonde werk-privé balans. Uit deze generatie moeten de nieuwe leiders opstaan.
analysetechnieken. De extra lessen zijn
Binnen het ASTP-programma volgen
PANalytical werft personeel vooral via
op zaterdag. Ik ontmoet daar ook mijn
studenten een driejarig programma
In het applicatielaboratorium
internetcommunities en de eigen website.
medestudenten. Al die speciale dingen
naast hun ‘normale’ HBO opleiding.
van PANalytical wordt onder
“Als bedrijf zijn we internationaal
geven mij denk ik meer kans op een leuke
Tijdens alle drie de jaren doet de
verantwoordelijkheid van Huub Smit
bekend bij de specifieke doelgroep. Via
baan als ik klaar ben.”
student een betaald employeeship bij
onderzoek gedaan naar specifieke
gebruikersnetwerken en internationale
vooraanstaande bedrijven die bij COAST
Het is aan hen om oud en nieuw op een goede manier te verbinden.
toepassingen van door PANalytical nieuw
fora weten mensen ons te vinden. Veel
Voor de hele keten van de
zijn aangesloten, zoals AkzoNobel, DSM,
Om visie, lange termijn, te koppelen aan pragmatisme, korte termijn.
ontwikkelde apparatuur. Student Carlos
reacties komen van buiten Nederland. Wij
technologiebranches is het te hopen dat
PANalytical, Philips, Shell, Synthon,
Om mens, milieu- én resultaatgericht te handelen en om oplossingen
Wessels heeft daar de taak gekregen om
hebben positieve ervaringen met LinkedIn
een toptalentenprogramma als ASPT een
Teijin Aramid. Inmiddels maken een
te vinden voor een eerlijker verdeling van de welvaart. Dit vraagt
de optimale instellingen van een nieuw
en Monsterboard. Voor technologie functies
voorbeeldwerking kan gaan krijgen. Het is
kleine twintig top-HBO-studenten in
om leiders met een hoge mate van persoonlijk leiderschap, visionair
monstervoorbereidingsapparaat in kaart te
krijgt de locale krant geen advertentie van
immers een bekend gegeven dat jongeren
chemie of life science deel uit van het
denken en lef.
brengen. Met X-ray fluorescentie meet hij
ons.”
bij hun studiekeuze gevoelig zijn voor
programma. Ze studeren aan zeven
‘rolmodellen’, leeftijdgenoten die het goed
verschillende hogescholen.
de geprepareerde samples. Vervolgens is hij
‘Groeien in efficiency is eindig’
Helaas leiden de meeste managers hun opvolgers nog steeds op met
ook degene die zelfstandig conclusies trekt
Om goede mensen voor het lab beschikbaar
doen in een bepaalde richting en daar
betreffende de gekozen instellingen.
te krijgen is aansluiting van het onderwijs
enthousiast over vertellen.
COAST staat voor COmprehensive
sturen en controleren. En, hoewel al veel zittende leiders hun visie op
op het bedrijfsleven cruciaal. Volgens
Smit en Wessels zullen in elk geval de
Analytical Science and Technology.
leidinggeven hebben aangepast aan het hedendaagse denken, blijft
Smit is enthousiast over Carlos. “Dankzij
Smit is het aanbod op de arbeidsmarkt
beurs HET Instrument bezoeken eind
COAST is een landelijk verband van
het overgrote deel vasthouden aan wat ze ooit zelf is geleerd.
COAST hebben we een zeer productieve en
van afgestudeerde bèta’s wisselend. “Wij
september. Natuurlijk om daar weer van
bedrijven, onderwijsinstellingen en
snel lerende stagiaire in huis.” PANalytical
zoeken vaak heel specifieke kennis en
alles op te steken, maar wellicht ook om hun
instituten, en wil een brug slaan tussen
De oplossing om jonge leiders klaar te stomen voor het grote werk
is een internationaal opererend Nederlands
achtergronden voor bepaalde functies.
enthousiasme verder uit te dragen.
onderzoek en toepassing.
zal dan van buiten moeten komen. Coaching is daarvoor een goed
bedrijf. “Onze afzetmarkt is wereldwijd
Chemie is zo’n vakgebied dat voor ons
en tamelijk wetenschappelijk van aard.
belangrijk is. Het aanbod is momenteel
Studenten werken mee aan innovatief
gecoachte executives er veel baat bij heeft. Niet alleen op het gebied
Dat heeft consequenties. Één daarvan is
duidelijk groter dan, zeg, vier jaar geleden.
onderzoek en krijgen colleges die
van persoonlijk en teamleiderschap, maar met rendementen tussen de
dat onze zichtbaarheid bij studenten in
Maar er zijn hier en daar absolute manco’s
worden verzorgd door topdocenten van
180 en 1600 procent ook op het financiële vlak. ¶
Nederland niet zo groot is. We moeten
in opleidingen. Dit geldt in sterke mate voor
hogescholen, universiteiten en bedrijven
daarom additionele effort stoppen in het
een breed gebied in XRD-applicaties, X-ray
uit het hele land. Het programma wordt
Freek Rooze
afgesloten met een speciaal COAST-
[email protected]
¶
de oude Tayloriaanse efficiency-ideeën van analyseren, plannen,
middel. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat elf van de twaalf
certificaat.
door Kees Groeneveld en Andreas Meijer www.ti-coast.com
38
mT
39
medische technologie
Consequenties verkeerd gebruik medische technologie Wie is aansprakelijk als medische apparatuur verkeerd, ‘onoordeelkundig’ wordt gebruikt? Leveranciers in het FHI-cluster Medische Ultrageluidapparatuur hebben initiatief
single use producten lijkt toe te nemen bij ziekenhuizen, nu de budgettaire druk oploopt. De indruk bestaat dat gebruikers, inkopers en technici niet, of onvoldoende op de hoogte zijn van de mogelijke
genomen tot een analyse van
consequenties. FHI is voornemens de
de juridische consequenties
verschillende beroepsgroepen hierover
van onoordeelkundig herstel
nader te informeren en hen te wijzen
van onderdelen en het
op de veiligheidsrisico’s die kunnen
gebruik van refurbished of
ontstaan. Een kopie van de brief zal
niet originele onderdelen, buiten de fabrikant/leverancier om. Ook het hergebruik van
worden verzonden aan de IGZ, Inspectie voor de Gezondheidszorg en aan de vaste Kamercommissie voor volksgezondheid.
¶
Evaluatie Modelcontract Medische Investeringsgoederen
NMa rapport roept op tot gezamenlijke inkoop medische hulpmiddelen “Z
orginstellingen kunnen inkoopprocessen professionaliseren door krachten te bundelen via inkoopcombinaties en gebruik te maken van
openbare aanbestedingen. Dit dwingt fabrikanten en leveranciers van medische hulpmiddelen tot een optimaal aanbod en kan leiden tot kostenbesparingen.”
Ruim een jaar geleden is het Modelcontract
waaruit verschillende concrete
modelcontract gereed zijn. Om het draagvlak
Deze constatering doet de Nederlandse mededingingsautoriteit NMa op basis van
Medische Investeringsgoederen door
verbeteringsvoorstellen zijn gedaan.
in de toepassing verder te vergroten
de uitkomsten van een rapport van onderzoeksbureau Ecorys. Aanleiding voor
zowel de achterban van FHI als die van
Deze worden nader besproken met de
zal overleg plaatsvinden met de NVZ,
de studie, uitgevoerd in opdracht van de NMa en het Ministerie VWS, was meer
de Nederlandse vereniging van inkopers,
gezamenlijke werkgroep van FHI Medische
Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
inzicht te krijgen in de structuur van deze markten en de werking ervan.
Nevi-Zorg in gebruik genomen. Er heeft met
Technologie en Nevi-Zorg. Naar verwachting
en NFU, Nederlandse Federatie van
Nevi-Zorg een evaluatie plaatsgevonden
zal eind 2012 een nieuwe versie van het
Universitaire Ziekenhuizen. ¶
Volgens het rapport zouden zorginstellingen
en Innovatie. Één van de vragen was of
kunnen leren van de wijze waarop het
de oproep niet haaks staat op het onlangs
inkoopproces in Duitsland is georganiseerd.
door de Tweede Kamer aangenomen
Cluster Medicinale Gassen
Grote inkoopcombinaties hebben daar
amendement dat het onnodig clusteren van
een veel stevigere onderhandelingspositie
overheidsopdrachten verbiedt? Minister
tegenover de leveranciers dan in Nederland.
Verhagen heeft hierop geantwoord dat
Binnen de FHI-branche Medische Technologie is
Ook zijn in Duitsland zelfstandige
tot samengevoegde opdrachten. Een
een nieuw cluster gestart voor leveranciers van
commerciële inkooporganisaties actief
inkoopcombinatie kan, naast bundeling van
leveranciers van medicinale gassen. De betrokken
die de onderhandelingen voeren namens
opdrachten, verschillende doelen dienen,
bedrijven zijn begin mei voor het eerst bij elkaar
ziekenhuizen. Uit het rapport zou verder
zoals het uitwisselen van marktinformatie,
geweest. Het cluster richt zich op institutionele
blijken dat informatie over prijzen en de
prijzen, het uitwisselen van ervaringen,
levering, levering in ziekenhuizen. In de laatste
kwaliteit van diverse hulpmiddelen zeer
kwaliteit, het verder professionaliseren
jaren is een aantal malen gebleken dat het gebruik
gebrekkig voorhanden is. Ook zou de rol van
van inkoopafdelingen, het gezamenlijk
en onderhoud van gassensystemen onvoldoende
verzekeraars bij de inkoop van medische
ontwikkelen van specifieke producten en het
prioriteit krijgt in ziekenhuizen. Doelstelling van het
hulpmiddelen zeer beperkt zijn.
efficiënter maken van het logistieke proces.
de problematiek rondom gassen in ziekenhuizen
De oproep van de NMa tot gezamenlijke
De, inmiddels demissionaire, Minister
onder de aandacht van de juiste stakeholders kan
inkoop was voor Kamerleden Gesthuizen
blijkt het dus eens te zijn met de conclusies
worden gebracht. Het FHI-cluster zal zich hierbij
van de SP, en Verhoeven van D66,
van het NMa-rapport. Voor FHI reden
richten op kwaliteitsborging in de gehele keten van
aanleiding tot het stellen van vragen aan de
om de contra lobby op dit onderwerp voort
levering van gassen. ¶
minister van Economische Zaken, Landbouw
te zetten.¶
een inkoopcombinatie niet hoeft te leiden
cluster is te bezien in hoeverre in collectief verband
40
41
fun&educatietechnologieBoekbesprekingfun&educatietecnolo De Signalement-redactie binnen FHI komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. In deze rubriek worden deze uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalement-lezer interessant is en nuttige en
Boekbespreking
soms ook praktische informatie bevat. Is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van mening bent dat het aandacht verdient in FHI’s
Eerste hulp bij internationaal ondernemen van MKB-Nederland
branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar
[email protected].
Boekrecensie
door Kees Groeneveld
importeren en vijf om te exporteren. Er
Vergaderfaciliteiten bij FHI op Landgoed Leusderend
wordt ook stilgestaan bij de valkuilen. Het
Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen
boek bevat daarnaast veel praktische
geringe kosten gebruik te maken van vergader-
informatie en handige tips over het maken
faciliteiten. U kunt de vergaderzalen gebruiken
van concrete plannen, logistiek, wetten en
met koffie, thee, frisdrank en alle gewenste extra faciliteiten.
worden vijf redenen op een rij gezet om te
Een boek vol fascinerende, intellectuele, wetenschappelijke fantasie en leerzame onzin Je kunt er best een poosje mee zoet zijn.
dat de Amerikaanse natie bestaat, als
regels en de financiële kant. Ondernemers
Ruim vierhonderd bladzijden volgepropt
middelpunt van de eeuwigheid. Alles draait
als Ruud Goesten van A Brand New Day
met informatie en redeneringen die op zijn
om deze tijd, die hij kan overzien.
en Gerard Koos van Senz umbrellas komen
Wanneer u gebruik wenst te maken van een van
minst de geur van de wetenschappelijke
Technologie is dan een voortbrengsel van
aan het woord over hun ervaringen met
de vergaderzalen, neem dan contact op met het
wereld verspreiden. In zijn boek ‘What
de mens, die op zijn beurt weer een
internationaal zakendoen.
FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaar-
Technology Wants’, in het Nederlands
voortbrengsel is van een evolutie die altijd,
‘De wil van technologie’, probeert de
sinds de oerknal, zo is gelopen als wij die
Het e-book Eerste hulp bij internationaal
beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er
Amerikaan Kevin Kelly wat je zou kunnen
nu denken te kennen. De verdere
ondernemen van MKB-Nederland, TNT
geen branche-vergaderingen zijn.
noemen de ‘ziel’ van technologie bloot te
ontwikkeling, in de toekomst, gaat ook
Een op de drie ondernemers in het mkb is
Express en MKB Servicedesk is gratis
leggen.
zoals het nu gaat. Technologie wordt
internationaal actief. In het boek ‘Eerste
te downloaden op de site
almaar belangrijker en zorgt voor eeuwige
hulp bij internationaal ondernemen’
www.mkbservicedesk.nl. ¶
enburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de
vooruitgang. Tweehonderd jaar terugkijken is toch nog Het is natuurlijk baarlijke nonsens, maar als
wat betrouwbaarder dan honderd jaar
je er heel veel aan ophangt, dan leer je je
vooruit. Dat is waardevol. De pogingen van
eigen tijd wel een stuk beter kennen. Best
Kelly om oneindig veel verder te kijken
zinvol dus om dit boek te lezen. Kelly heeft
maken het geheel eigenlijk een beetje
er veel ingestopt, intelligent en op een
hilarisch. Dat gaat natuurlijk ten koste van
leesbare journalistieke manier. Hij relativeert
zijn geloofwaardigheid.
toch ook wel af en toe. ‘Technologie is geen Het is een mooi tijdsbeeld. Kelly doet
God’. En ‘er is wel vooruitgang, maar we zijn
Kevin Kelly trekt overigens volle zalen in de
pogingen het autonome karakter van
niet op weg naar Utopia’. Eigenlijk heb je
TEDex conferenties, net als zijn tegenpolige
technologie te ‘bewijzen’. In onze tijd is
het meeste aan dit boek als je inderdaad
geestverwant Ray Kurzweil, die Kelly
technologie heel belangrijk, weten we maar
alles wat Kelly te berde brengt plaatst
beschrijft als een ‘onverschrokken atheïst’.
al te goed. Als rechtgeaard Amerikaan
binnen een tijdsgewricht van zo’n
Voor mij blijft het toch een beetje
neemt Kelly zijn tijd, de tweehonderd jaar
driehonderd jaar, van 1800 tot 2100.
‘Disneyland-wetenschap’.
Te n t o o n s t e l l i n g
Weegschaal Museum De historie van meten en wegen Op 9 juni is het eerste weegschaal-
ontstaansgeschiedenis van meten en
museum in Nederland geopend. Het
wegen en worden toepassingen van
museum is gevestigd in het ‘Spaanse
meten en wegen getoond. In het
Huis’ aan de Turfpoortstraat 27 in
IJkkantoor ervaart de bezoeker hoe
Naarden-Vesting en laat een gevarieerde
maten en gewichten vroeger geijkt,
collectie zien van historische weeg- en
gekalibreerd en gejusteerd werden.
meetinstrumenten. Met een bezoek aan het museum ontdekt de bezoeker de
www.weegschaalmuseum.nl
¶
¶
www.fhi.nl/vergaderfaciliteiten
42
43
personalia agenda brancheNieuws Maarten Honing
Jos Kleiboer
Harm Jan Keijer
Maarten Honing is recent benoemd tot hoogleraar
aan de VU Amsterdam.
Bert Jaarsma
Op 1 mei is Harm Jan Keijer
inaugurele rede ‘InteGRAALe analyse, een
teruggetreden als directeur
aloude benadering in de zoektocht naar nieuwe
van de Koninklijke
medicijnen’.
Metaalunie in verband met Teun Klapwijk
zijn pensionering.
respectievelijk als directeur Organisatie en
Agenda
Branchenieuws
FHI-activiteiten
Willem-Alexander bezoekt Wetsus
Drug Discovery Analytics
Op 22 juni hield hij zijn
Bert Jaarsma en Jos Kleiboer volgen hem op,
FHI golftournament 30 augustus 2012 Workshop Prestatie-inkoop in de praktijk 13 september 2012
De Heike Kamerlingh Onnes Prijs is dit jaar gewonnen
Workshop Agentuur- en Distributieovereenkomsten 8 november 2012
zoek aan Wetsus laten informeren over de werkzaamheden van
Laboratorium Technologie
Wetsus en over recente ontwikkelingen op het terrein van water-
Magnamedics Diagnostics B.V.
technologie. De prins werd verwelkomd door Cees Buisman en
Marine & Offshore Automation 8 november 2012
Burg. Lemmensstraat 366
Johannes Boonstra, leden van de Raad van Bestuur van Wetsus. Bij
6163 JT GELEEN
IT Room Infra event 6 november 2012
meer dan 90 bedrijven en 17 Europese universiteiten multidiscipli-
Medische Technologie
nair samen aan oplossingen voor de wereldwaterproblematiek.
Physio-Control Operations
Workshop Aanbesteden 20 november 2012
Institute of Nanoscience Arian van Asten
Arian van Asten is
van de TU Delft. Klapwijk kreeg de toekenning
aangesteld als speciaal
vanwege experimenten op het gebied van
hoogleraar Forensisch
supergeleiding.
nieuwe leden
Prins Willem-Alexander heeft zich op 24 mei tijdens een werkbe-
het Technologisch Topinstituut Watertechnologie Wetsus werken
door Teun Klapwijk, hoogleraar aan het Kavli
directeur Beleid.
personalia agenda brancheNieuws
Netherlands B.V. Valkenhuizerlaan 16A Servomex verhuisd
6466 ND KERKRADE
Servomex is wegens groei verhuisd naar een nieuwe locatie in Zoetermeer. Het bedrijf, onderdeel van het Engelse
Workshop Business Model Generation 27 november 2012
Industrial Ethernet 9 oktober 2012
LED-evenement 28 november 2012
Workshop Credit Management 9 oktober 2012
Productie Proces Automatisering dag 2012 6 december 2012
Industrial IT 10 oktober 2012
Netherlands’ MicroNanoConference ‘12 10 - 11 december 2012
Spectris, is een wereldwijde producent en leverancier van meetinstrumenten en analyseapparatuur. Adres: Willem Dreeslaan 436, 2729 NK, Zoetermeer, tel. (079) 3301584, fax (079) 3420819.
Analytische Chemie aan de
Wetenschap, Interdisciplinair onderzoek, Statistiek, Kennismanagement van het NFI.
Ronald ten Boden
Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij hoofd van de onderzoeksafdeling
Ronald ten Boden is op 1 april in dienst getreden bij FHI als verenigingsmanager PI Nederland en PI Belgium, in combinatie met
De Leidse wetenschapper Sander van der Leeuw is Sander van der Leeuw
HET Instrument 2012 25 t/m 28 september 2012
projectmanagement voor de branche Industriële
door de Verenigde Naties
Automatisering. Ten Boden heeft een technisch
uitgeroepen tot Champion
commerciële achtergrond en was eerder
of the Earth, op basis van
werkzaam bij ondermeer KPN.
zijn bijdrage aan een
PLOT-conferentie 18 oktober 2012 Workshop Leveringsvoorwaarden en contracteren in de technologiebranches 23 oktober 2012
duurzame toekomst.
De Utrechtse geneticus en arts Hans Clevers is op Hans Clevers
1 juni Robbert Dijkgraaf
FHI HRM-Actualiteitenseminar 30 oktober 2012
opgevolgd als president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van
EMC-ESD in de praktijk 31 oktober 2012
Wetenschappen KNAW. Dijkgraaf wordt directeur van het Institute for
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Advanced Study (IAS) in het Amerikaanse
Onderzoek NWO heeft de NWO-Spinozapremie,
Princeton.
de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap, toegekend aan microbioloog
Xs2HiTek-workshop Diagnostiek in de Microbiologie November 2012
Vernieuwd en uitgebreid bedrijfspand Metrohm Applikon
User Interface Design Februari 2013
Op 15 juni opende Metrohm Applikon haar geheel vernieuwde en uitgebreide bedrijfspand. Het bedrijf beschikt over 250 vierkante meter nieuwe laboratoriumruimte en een trainingsruimte van 100 vierkante meter. Het adres blijft De Brauwweg 13, 3125 AE Schiedam, tel. (010) 2983555, fax (010) 4379648.
High Tech Equipment Engineering 6 februari 2013 Zorgtotaal, Medische Technologie 13 t/m 15 maart 2013 Flow, Analyse & Control Show 11 en 12 juni 2013
Landré neemt Duoteq over Door de overname van de medewerkers en activiteiten van Duoteq breidt Landré, leverancier van het gebied van de 3D printers en CAD/CAM software voor de verspanende productie. Duoteq verkoopt en implementeert CAD/CAM applicaties, Zcorp 3D-Printers en 3D-Scanners.
Nieuw bedrijfspand Flatfield Flatfield, leverancier van printed circuit boards, PCBs, heeft sinds juni een nieuw milieuvriendelijk bedrijfspand aan bedrijventerrein Medel in Tiel. Adres: Lingewei 101, 4004 LH Tiel, tel. (0344) 622556, fax (0344) 613652.
René Heideman
Voor de meest actuele stand van zaken: www.fhi.nl/activiteiten
Saxion heeft per 1 juni dr. ir.
Mike Jetten, wiskundige Ieke Moerdijk,
René Heideman aangesteld
antropoloog Annemarie Mol en
FHI-bedrijven in de MKB Innovatie Top 100
als lector Nanotechnology.
astronoom Xander Tielens. De laureaten krijgen elk
I.C.Y. uit Lemmer is geëindigd op de derde plaats van de MKB Innovatie
Met deze benoeming, naast
2,5 miljoen euro, vrij te besteden.
internationale beurzen
de eerdere benoeming van dr. Gregor Luthe, is het lectoraat Nanotechnology
Biotechnica www.biotechnica.de Hannover (D) 8 t/m 10 oktober 2013
bij Saxion compleet. Heideman is CTO van LioniX en bestuurslid van MinacNed.
Aldrik Velders
Aldrik Velders is door Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, benoemd tot hoogleraar Bionano-
technologie. Velders was eerder verbonden aan de Universiteit Twente als universitair hoofddocent.
MicroTAS 2012 www.microtas12.org Okinawa (JP) 28 oktober t/m 1 november 2012 Medica www.medica.de Düsseldorf (D) 14 t/m 17 november 2012
Productronica 2011 www.productronica.com München (D) 12 t/m 15 november 2013
Top 100. De hoge positie werd bereikt dankzij haar slimme thermostaat die met behulp van slimme sensoren en software-algoritmes nauwkeurig bepaalt wanneer de CV-ketel moet gaan verwarmen. Plek zeven was voor de SmartChair, ontwikkeld door BMA Ergonomics, Salland Electronics BV en de Christelijke Hogeschool Windesheim. De stoel monitort het zitgedrag van de gebruiker door middel van sensoren in het zitkussen, registreert het zitgedrag en geeft feedback.
NWO-groot-subsidies voor aanschaf nanotechnologie-apparatuur
Analytica www.analytica.de München (D) 1 t/m 4 april 2014
colofon
productietechnologie voor de metaal- en kunststofverwerking en 3D-printsystemen, haar activiteiten uit op
De TU/e krijgt twee van de zeven groot-subsidies die NWO toekent voor de aanschaf van dure onderzoeksapparatuur. Het bedrag van circa 3,5 miljoen euro gaat naar de groepen van prof.dr. Bert Koopmans en prof.dr. Paul Koenraad; beide uit het nanocluster van de TU/e-faculteit Technische Natuurkunde.
Redactie Bureau FHI Andreas Meijer Kees Groeneveld Paul van Nieuwenburg, MUNTZ Redactieadres Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN Telefoon: (033) 465 75 07 Fax: (033) 461 66 38 Internet: www.fhi.nl E-mail:
[email protected] Advertentieverkoop ProCa - MPP Communicatie B.V. Velp Telefoon (026) 370 00 27 www.proca-mpp.com Vormgeving MUNTZ Cartoon Studio Artjan Druk Drukkerij Van de Ridder Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.
Muntz helpt merken verder Muntz biedt het allerbeste op het gebied van reclame. En trouwens ook op het gebied van branding, online marketing, direct marketing en de meeste andere communicatietechnieken. Dat kunnen we omdat we All Active zijn: een unieke werkwijze die uitgaat van het activeren van alle kennis, ervaring en talent die we in huis hebben. Een werkwijze dus die succes onvermijdelijk maakt. In het filmpje op onze website leggen we in anderhalve minuut precies uit wat All Active is. En waarom uw merk er zo enorm bij gebaat zou zijn.
muntz.nl
All Active
Samen met partners Revenew/online marketing en technologie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Muntz de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
