Farmafeiten 2015 KOSTEN EN OPBRENGSTEN 35 ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 23 INNOVATIE 7

Farmafeiten 2015

Farmafeiten 2015

INNOVATIE

7

ONDERZOEK EN ONTWIKKELING

KOSTEN EN OPBRENGSTEN

23

35

4 | FARMAFEITEN 2015

FARMAFEITEN 2015 | 5

Woord vooraf

Voor u ligt de nieuwe uitgave van Farmafeiten, een overzicht van gegevens over de farmaceutische zorg in Nederland en de rol van innovatieve geneesmiddelen daarbinnen. Ten opzichte van de vorige editie is een aantal verbeteringen doorgevoerd: nieuwe gegevens, kortere teksten en duidelijkere illustraties.

Nefarma > Nefarma, vereniging innovatieve geneesmiddelen Nederland, representeert farmaceutische bedrijven die zich bezig houden met de ontwikkeling en het op de markt brengen van nieuwe en vernieuwende geneesmiddelen. Dat zijn medicijnen die een antwoord geven op nieuwe inzichten in de behandeling van ziekten of op aandoeningen die tot nu toe onbehandelbaar zijn.

Op basis van de reacties van gebruikers, is besloten ook dit jaar weer een gedrukte versie uit te brengen, hoewel alle illustraties ook online te vinden zijn in de Feitenzaal van ons virtuele Farmahuis (www.farmahuis.nl). Er is een mogelijkheid ze te downloaden, zodat u de illustraties ook voor eigen presentaties, drukwerk of website kunt gebruiken. Indien in de loop van het jaar nieuwe gegevens beschikbaar komen, zullen ze daar direct worden opgenomen. Deze gedrukte uitgave Farmafeiten is ook in het Engels beschikbaar. Hebt u suggesties voor verdere verbeteringen? Hebt u op- of aanmerkingen? Laat het ons weten ([email protected]). We doen er graag ons voordeel mee.



via meer dan

250 zorgprogramma’s

dragen farmabedrijven bij aan een betere gezondheid in ontwikkelingslanden

Bron: The Developing World Health Partnerships Directory, IFPMA, 2012

#1 doodsoorzaak: vrouwen

INNOVATIE

mannen

Hart- en vaatziekten

Kanker

60%

Bijna van de sterfgevallen in Nederland wordt veroorzaakt door kanker of hart- en vaatziekten Bron: Gezondheid en zorg in cijfers 2013, CBS

188 Biologische geneesmiddelen Farmabedrijven hebben meer dan

tegen verschillende infectieziekten in hun pijplijn

Bron: PhRMA, 2011

Dankzij onderzoek en de daaruit voortkomende innovaties beschikken we over veel nieuwe geneesmiddelen en behandelmethoden.



INNOVATIE

INNOVATIE

MEER NIEUWE MIDDELEN

INNOVATIE GAAT DOOR

De afgelopen 20 jaar kwamen er meer nieuwe geneesmiddelen dan daarvoor. Het gemiddelde steeg van 20 naar 27 registraties van medicijnen met een nieuw actief bestanddeel.

Wereldwijd hebben biofarmabedrijven ruim 5400 nieuwe geneesmiddelen in ontwikkeling, waaronder veel nieuwe geneesmiddelen voor zeldzame ziekten. Per jaar komen er gemiddeld 140 van dergelijke middelen bij.

Topjaar gemiddeld

gemiddeld

1e fase

klinisch onderzoek 2164

Nieuwe geneesmiddelen in de pijplijn

2e fase


= 1 jaar 1970 t/m 1989

Bron: DiMasi,Tufts Centre for the study of drug development, FDA

1990 t/m 2009

3e fase


Bron: PhRMA, Analysis Group, 2013



INNOVATIE

VOORKOMEN, BEHANDELEN & GENEZEN Met geneesmiddelen is soms volledige genezing mogelijk. Patiënten blijven ook steeds vaker in leven met een aanvaardbare kwaliteit zonder zich ziek te voelen. Op veel terreinen is al het nodige bereikt, maar het is ook belangrijk om volop door te gaan met geneesmiddeleninnovatie.

De status van geneesmiddelenontwikkeling bij diverse ziektebeelden.

Kinderziektes Hepatitis HIV/Aids

Malaria

Cardiovasculaire aandoeningen

Kanker Infecties ademhalingsapparaat

Neuropsychiatrische stoornissen

Aandoeningen ademhalingsapparaat Diabetes

Voorkomen Behandelen Genezen

Geneesmiddelen beschikbaar, R&D richt zich op o.a. verbetering gebruikgemak, vermindering bijwerkingen, etc.

Bron: Nefarma, 2015

Geneesmiddelen beschikbaar, R&D richt zich op uitdagingen als tegengaan resistentie bij patiënten, etc.

Geneesmiddelen nog niet beschikbaar, R&D gericht op ontwikkeling werkzaam medicijn.



INNOVATIE

INNOVATIE

TREND: MEER BIOLOGISCHE GENEESMIDDELEN

STIJGING OMZET BIOLOGISCHE MIDDELEN

Miljoenen patiënten profiteren nu van biologische geneesmiddelen die zijn gebaseerd op menselijke of dierlijke eiwitten die in microorganismen worden aangemaakt. De afgelopen jaren laten duidelijk zien dat het aantal biologische middelen een steeds groter aandeel krijgt in het totaal.

Aantallen biologische geneesmiddelen in ontwikkeling naar aandoening.

De omzetcijfers van de afgelopen jaren laten duidelijk zien dat het aantal biotech-middelen een steeds groter aandeel krijgt in het totaal aantal geneesmiddelen dat op de Nederlandse markt komt.

Omzetontwikkeling biotech- en nonbiotech-geneesmiddelen, in miljarden €

4,5

Auto-imuun ziekten

4,0

Kanker

3,5

Bloedziekten Diabetes gerelateerde aandoeningen Spijsvertering saandoeningen Oogaandoeningen Genetische aandoeningen

3,0

Hart- en vaatziekten Muscoloskelate aandoeningen Infectieziekten Neurologische aandoeningen Respiratoire aandoeningen Huidaandoeningen

2,5 2,0

omzet nonbiotech

1,5

omzet biotech

1,0 0,5 0

1995

2000

2005

2010

2012

2014

Transplantaties Andere ziekten

Bron: PhRMA, 2013

Bron: Axon Pharius, 2013


INNOVATIE

GENEESMIDDELEN VERLENGEN ONS LEVEN Geneesmiddelfabrikanten hebben door voortdurend te zoeken naar nieuwe geneesmiddelen een belangrijke bijdrage geleverd aan de toename van de levensverwachting van de Nederlandse bevolking.

De absolute levensverwachting, in Nederland in jaren.

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, 2013




INNOVATIE

INNOVATIE

OVERLEVINGSKANS KANKER GESTEGEN

POLIO DE WERELD UIT

Hoewel wereldwijd nog altijd vele miljoenen mensen aan kanker overlijden, is in de voorbije decennia grote vooruitgang geboekt in de bestrijding. Levensverlengende en levensreddende behandelingen zijn tegenwoordig goed mogelijk.

Stierven er eind jaren ‘80 wereldwijd nog honderdduizenden mensen aan polio, in tien jaar tijd is dat aantal geminimaliseerd. In de jaren ‘90 stabiliseerde het aantal poliododen op een aantal dat lager ligt dan 2000 per jaar.

Percentages toename vijfjaarsoverleving van verschillende soorten kanker. 1989-1993 vergeleken met 2008-2012

De geschatte aantallen sterfgevallen van polio, wereldwijd per jaar.

Alle typen kanker Periode 1989-1993 Prostaatkanker

Periode 2008-2012 Borstkanker

Darmkanker

Huidkanker / melanoom

Nietkleincellige longkanker

Baarmoederhalskanker

Kleincellige longkanker

Longkanker

Bron: www.cijfersoverkanker.nl

Bron: Bill & Melinda Gates Foundation, 2011



INNOVATIE

INNOVATIE

AFNAME STERFGEVALLEN AIDS IN NEDERLAND

VECHTEN TEGEN ALZHEIMER De gewenste doorbraak tegen de ziekte van Alzheimer laat nog op zich wachten. Tussen 1998 en 2011 moest van 101 hoopgevende potentiële geneesmiddelen de ontwikkeling worden gestaakt. Maar de onderzoekers gaan door! Geneesmiddelfabrikanten hebben opgeteld nog altijd meer dan 70 potentiële nieuwe behandelingen in de pijplijn.

De patiënten worden door betere medicatie minder snel ziek en blijven langer leven. De geneesmiddelen zijn inmiddels zo aangepast dat ze nog maar een keer per dag moeten worden ingenomen.

Totaal aantal geneesmiddelen tegen Alzheimer waarvan de ontwikkeling is gestaakt. Aantal nieuwe aidspatiënten

101 pogingen, (nog) geen doorbraak

Aantal overleden aan aids goedkeuringen (2000, 2001, 2003) voor de behandeling van bepaalde symptomen

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), 2013

Bron: PhRMA, 2012



INNOVATIE

NIEUWSTE GENEESMIDDELEN STEEDS MINDER VOORGESCHREVEN Nederlandse artsen worden steeds terughoudender in het voorschrijven van geneesmiddelen die pas net op de markt zijn. Dat is zichtbaar in zowel de omzetten als in het aantal voorgeschreven doseringen van geneesmiddelen. 5 jaar of korter op de markt langer dan 5 jaar op de markt

Omzet in miljarden euro AIP

Voorgeschreven doses (DOT) in aantal miljarden

20

5,1 %

19 9

19

7

5,

0,

20 1

20 1

0,7 %

1

2010

0,7%

2000

6,9%

1

6,7 %

5,8%

‘95‘96‘97‘98‘99‘00‘01‘02‘03‘04‘05‘06‘07‘08‘09‘10‘11‘12‘13‘14

% 5,1

6,7 %

1

20 0

20 0

07

02

02

5,2%

2004

2%

3,

2005

5,

20

5%

3,

,2%

03 20

20

5%

0,7 %

20 1

2010

0,7%

1999

2

% 1,9

20

20

20 06 markt langer dan 5 jaar op4 de

Bron: Farminform, 2014

3

08 20

% 1,9

08 20

07

1 2% 5 jaar of korter op de markt

0

4

6,8%

2

1

‘95‘96‘97‘98‘99‘00‘01‘02‘03‘04‘05‘06‘07‘08‘09‘10‘11‘12‘13‘14

19

2

0

5

2009

1,2%

2009

1,2%

3

5,

% 6,7 98

1999

3

19

6

6,8%

2

4

6

97

3

4

5,1 %

19 9

6%

19

4

1995

7

1

% 6,7 98

5

5

9 8

8% 2

6

5

2014

20

97

1

5,5%

0,4%

% 0,7 13

6

6%

0,

1995

8

8% 2

20

9

2000

2014

6,9%

5,5%

0,4%

% 0,7 13

20 0

6

4,2 %

2 2005

5,2%

2004

5,8%

3 00

% 5,1

5,



750.000 tot 1.000.000 65+’ers gebruiken dagelijks

≥5

geneesmiddelen

16.000 ouderen

belanden jaarlijks in het ziekenhuis als gevolg van verkeerd gebruik.

Bron: RIVM, ‘Polyfarmacie bij kwetsbare ouderen’, 2013


13% van de Nederlanders heeft 3 of meer langdurige

aandoeningen. Bij de 75 plussers ligt dat aandeel op

Bron: Nefarma

Bij van de ouderen met een verstandelijke beperking worden fouten gemaakt bij het voorschrijven van geneesmiddelen. Bron: Onderzoek van A.D.M/ van der Kaaij, et al. (2012) in PW Wetenschappelijk Platform, 2012;6;a1240

Geneesmiddelfabrikanten besteden wereldwijd vele miljarden euro’s per jaar aan het onderzoeken en ontwikkelen van geneesmiddelen.




FARMACEUTISCHE SECTOR OP 1

Aandeel per sector in totale wereldwijde R&D-investeringen, in percentages van het totaal.

van de eigen omzet

Farma & bio technologie, ruim € 91 miljard per jaar

Autoindustrie Software & computers

Banken

Olie- en gaswinning

Elektronica

Telecommunicatie

Chemische industrie Luchtvaart

Zorgapparatuur & dienstverlening Industrie algemeen Vrijetijdsartikelen

Technologie hardware & equipment Machine industrie

Bron: Europese Commissie, EU Industrial R&D Investment Scoreboard, 2013

Voeding

Overige sectoren




INKOMSTEN HERINVESTEREN De (bio)farmaceutische sector investeert een groter deel van de eigen omzet in R&D dan andere sectoren.

Farma & bio technologie Software & computers Technologie hardware & equipment Vrijetijdsartikelen Zorgapparatuur & dienstverlening Elektronica

Investeringen van de eigen omzet in R&D wereldwijd, per sector in

Bron: Europese Commissie, EU Industrial R&D Investment Scoreboard, 2013

Autoindustrie Luchtvaart Chemische industrie Machine industrie Industrie algemeen Telecommunicatie Voeding Olie- en gaswinning





INVESTERINGEN VERSUS NIEUWE MIDDELEN

OCTROOI DOORLOOP De gemiddelde duur in jaren van de ontwikkelings- en octrooiperiode van een geneesmiddel.

De groei van het aantal registraties van geneesmiddelen met een nieuw actief bestanddeel vertoont een stijgende trend. Deze groei is opmerkelijk omdat de ontwikkelkosten juist stijgen.

De gemiddelde duur in jaren van de ontwikkelings- en octrooiperiode van een geneesmiddel.

Internationale bestedingen aan R&D door de Amerikaanse farmasector in de afgelopen 30 jaar. R&D investeringen in miljarden dollars Aantal in de VS geregistreerde geneesmiddelen met een nieuw actief bestanddeel Pre-klinisch onderzoek

Klinisch onderzoek

Registratie & vergoeding

JAAR

JAAR

JAAR

Octrooi-aanvraag

Bron: DiMasi, Tufts Centre for the study of drug development, FDA, 2010

Resterende octrooiperiode

JAAR

Aanvullend Beschermend Certificaat (ABC)

JAAR

Octrooi-expiratie

Bron: Nefarma





WEESGENEESMIDDELEN PER INDICATIEGEBIED

MIDDELEN IN ONDERZOEKSFASE 1.307 medicijnen in de testfase kregen sinds 2000 in Europa een ‘aanwijzing tot weesgeneesmiddel’. Tot nu toe is zo’n tien procent daarvan op de markt. Vele honderden potentiële weesgeneesmiddelen zitten dus nog in de pijplijn of zijn in het traject afgevallen.

In totaal zijn er afgelopen jaren 93 weesgeneesmiddelen voor uiteenlopende zeldzame aandoeningen op de Europese markt verschenen.

Oncologie en immunologie

Totaal

Spijsverteringsstelsel en metabolisme

Totaal Urine- en voortplantingsstelsel

Zenuwstelsel Bloed en bloedvormende organen

Varia

Cardiovasculair systeem

Huidaandoeningen

Hormonale preparaten Anti-infectie middelen

Bron: European Medicines Agency, 2014

Ademhalingssysteem

(1e half jaar)

Bron: European Medicines Agency, 2014




MEESTE ONDERZOEKSGELD KLINISCHE TESTFASE Van de uitgaven aan de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel gaat het grootste deel naar de laatste fase van het klinisch onderzoek.

Pre-klinisch onderzoek

Registratie & vergoeding

Klinisch onderzoek

Spreiding van investeringen over de verschillende fasen van geneesmiddelenonderzoek.

In het laboratorium de uitwerking van nieuwe, mogelijk werkzame stoffen nagaan

Bron: PhRMA & CCMO, 2013, Nefarma, 2014

Nagaan hoe het nieuwe middel door het lichaam wordt verdragen met een beperkt aantal gezonde vrijwilligers

Dosis, veiligheid en effectiviteit vaststellen met patiënten die de betreffende aandoening hebben

Dieper inzicht verkrijgen in effecitviteit, voordelen en eventuele bijwerkingen met honderden tot duizenden proefpersonen die de betreffende aandoening hebben

Middel tot de markt toelaten op basis van ingediende onderzoeksdossiers

Gebruik

Monitoren bijwerkingen en effecten op de langere termijn met gebruikers

Overige



Een gemiddeld gezin besteedt in 2040 bijna de helft van zijn bruto inkomen aan zorg dat is

2

keer zoveel als nu

Bron: Centraal Planbureau, 2013


Mensen uit de laagste inkomensgroep kosten

1,5 keer

zoveel aan zorg in vergelijking met personen uit de hoogste inkomensgroepen Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, 2013

Zorgverzekeraars keerden in 2010 uit aan zorg die per persoon valt onder het basispakket.

€ 2100

Geneesmiddelen zijn verantwoordelijk voor van dat bedrag

15%

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, 2013

Stijgende kosten vormen een actueel thema in het debat over de zorg, belangrijk is om óók te kijken naar de opbrengsten.





STIJGENDE ZORGKOSTEN

NEDERLAND IN EUROPA

De zorgkosten lopen op: de rekening wordt elk jaar hoger en legt een steeds groter beslag op het bruto binnenlands product.

Vergeleken met andere landen geeft Nederland relatief weinig uit aan farmaceutische zorg.

Aandeel uitgaven aan farmaceutische hulp in totale zorgbudget per land in 2012.

Totale uitgaven gezondheidszorg Nederland 2003-2013

€ 72,1 miljard

€ 42,9 miljard 9% van het totale BBP in Nederland ging in 2003 naar gezondheidszorg.

12% van het totale BBP in Nederland ging in 2013 naar gezondheidszorg.

Bruto BKZ: Financieel Beeld Zorg uit de Jaarverslagen VWS | Bruto Binnenlands Product: OECD, 2014

POR

FRA

IER

DUI

SPA

FIN

ITA

BEL

OOS ZWI ZWE

NED GBR DEN

Jaarlijkse uitgaven aan geneesmiddelen per hoofd van de bevolking ZWI

DUI

FRA

IER

FIN

BEL

OOS

ZWE

NED

SPA

ITA

DEN

POR

GBR

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK), 2014




ZORGKOSTEN VERGELEKEN Hoe zwaar ‘drukken’ de zorgkosten op de begrotingen van landen? Hiervoor kijken we naar het bruto binnenlands product (BBP) voor zover bekend bij de OECD.

2012 - 12% van $ 714 miljard BBP 2000 - 8% van $ 469 miljard BBP

Totale uitgaven gezondheidszorg per land in % van het BBP

*(betreft gegevens in 2011, omdat 2012 nog niet beschikbaar is) Bron: OECD, 2013

BBP per land in miljarden $ aandeel zorg 2012 aandeel zorg 2000





GENEESMIDDELEN BINNEN DE ZORG

OMZET GENEESMIDDELEN De totale jaaromzet van receptgeneesmiddelen daalt de laatste jaren licht. De omzet uit geneesmiddelen in ziekenhuizen stijgt. Dit is voor een deel te verklaren uit de ‘overheveling’ (sinds 2012) van bepaalde groepen van geneesmiddelen naar de ziekenhuisbudgetten.

Van alle zorguitgaven in Nederland is een beperkt deel toe te rekenen aan geneesmiddelen.

totale omzet geneesmiddelen in miljarden euro’s*

Eerstelijns

Langdurige zorg

extramurale omzet geneesmiddelen in euro’s

van alle publieke zorguitgaven (71,3 miljard euro) gaat in 2015 naar de post extramurale geneesmiddelen Overig intramurale omzet geneesmiddelen in euro’s Ziekenhuizen, medische specialisten en overig curatief

Bron: Rijksbegroting VWS voor 2015, Prinsjesdag 2014, Stichting Farmaceutische Kengetallen, 2014

* Bedragen zijn gebaseerd op apotheekinkoopprijzen. De echte marktprijs komt tot stand na onderhandelingen tussen veldpartijen. Bron: Farminform, 2015




TEGEN DE TREND: PRIJZEN GENEESMIDDELEN DALEN De gemiddelde prijs van geneesmiddelen is afgelopen jaren sterk gedaald. Aan de daling, die halverwege de jaren negentig is ingezet, liggen verschillende redenen ten grondslag.

Prijsindex voor consumenten afgezet tegen prijsindex voor receptgeneesmiddelen (1996=100)

Huisvesting, water en energie Vervoer

Verschillende maatregelen en afspraken hebben sinds 1996 bijgedragen aan de prijsdaling van geneesmiddelen.

Onderwijs Totaal bestedingen

Invoering Wet Geneesmiddelenprijzen Invoering claw back

Voedingsmiddelen Start convenantsperiode

Gezondheid (Individueel) Preferentiebeleid Introductie vrije prijzen

Verhoging claw back

Akkoord VWS KNMP

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen (2014), FarmInform (2014), CBS (2014)

Tijdelijke invoering maatregel “De Geus”

Transitieakkoord

Recept geneesmiddelen prijsindex




VOLUME EN OMZET Het totale gebruik van receptgeneesmiddelen neemt in Nederland ieder jaar toe, onder meer vanwege de vergrijzing. Ondanks die volumegroei dalen de totale inkomsten van fabrikanten. Producenten van merkgeneesmiddelen (specialités) zien de laatste jaren zowel hun omzet als volume dalen. Bij generieke middelen groeit het volume, tegen een ongeveer gelijkblijvende omzet.

volume totaal

volume generiek

in miljarden standaard-dagdoseringen

volume specialité

omzet totaal

omzet generiek

omzet specialité

in miljarden euro’s*

VOLUME GROEIT ...

* Bedragen zijn gebaseerd op apotheekinkoopprijzen. De echte marktprijs komt tot stand na onderhandelingen tussen veldpartijen. Bron: Farminform, 2015

... OMZET DAALT


In Nederland overlijden circa 14.000 mensen per jaar aan een zeldzame aandoening dat komt overeen met zo’n

10%

van alle sterfgevallen die door ziekten veroorzaakt zijn

Bron: PhRMA, 2011

Volgens voorspellingen stijgt onze levensverwachting de komende decennia nog verder:

in 2040 worden

mannen gemiddeld 88 jaar en vrouwen gemiddeld 90 jaar oud Bron: The Developing World Health Partnerships Directory, IFPMA, 2012

Elke euro die wordt geïnvesteerd aan gezondheidszorg levert op aan baten/opbrengsten

Bron: Marc Pomp, Een beter Nederland. De gouden eieren van de gezondheidszorg, 2010 (in opdracht van het ministerie van VWS)

Farmafeiten 2015 KOSTEN EN OPBRENGSTEN 35 ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 23 INNOVATIE 7

Recommend Documents