WORK IN Bewaarposter progress Loopbaanplein
Combinatiefunctie in d e
praktijk
Facts & Figures
Kinderopvang Najaar 2013
colofon
Column
Najaar 2013
FCB stimuleert en ondersteunt werkgevers en werknemers in de branches Kinderopvang, Jeugdzorg en Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening om zich in hun werk te blijven ontwikkelen richting de toekomst.
Dit magazine verschijnt 3x per jaar. Tussentijdse ontwikkelingen, nieuwe stimuleringsregelingen en andere handige wetenswaardigheden over de ontwikkeling van het werken in de branche: zie www.fcbkinderopvang.nl en meld je aan voor de maandelijkse e-mailnieuwsbrief.
Aan dit nummer werkten mee: Diverse werkgevers en werknemers, Marjolein Versteeg, Karen Hofstede, Angeli Hagoort, Marjolijn Brachten, Els Geeris, Jennifer van Vuuren, Claudia Kamergorodski, Louis Rutten, Saskia van Beers en Joost van der Wegen.
Concept en vormgeving: colourful tribe Angeli Hagoort, Marjolein Vernhout
Creatieve oplossingen bedenken, snel schakelen en samenwerken Begin september ben ik bij FCB gestart als branchemanager Kinderopvang. Ik ben daarvoor ruim 13 jaar werkzaam geweest bij een regionale Kinderopvangorganisatie in Zuidoost-Brabant. In die tijd heb ik de ontwikkelingen in de Kinderopvang van dichtbij meegemaakt: de overgang van welzijnswerk naar een commerciële markt, de invoering van de Wet Kinderopvang, gigantische groei met lange wachtlijsten, zoektochten naar gekwalificeerde medewerkers, naar locaties waar nog een extra groep kon worden gestart... En nu de sombere cijfers die laten zien hoe de crisis toeslaat in onze sector. Ik vind het boeiend om te zien hoe wendbaar de sector kan zijn: creatieve oplossingen bedenken, snel schakelen, samenwerken en samen zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Prachtig vind ik het ook om te zien hoe bevlogen medewerkers elke dag weer hun aandacht en zorg geven aan de kinderen, ondanks onzekerheid of oplopende werkdruk. FCB springt in op de vragen die ontstaan op de arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld met het Loopbaanplein. In het hart van dit magazine vind je een handige loopbaanposter met alle informatie om ‘fit’ te worden en te blijven op de arbeidsmarkt. Er staan voor de komende periode nog meer mooie initiatieven op de planning. In de magazines, op onze website en in de (speciale) e-mail nieuwsbrieven zullen we je hiervan op de hoogte brengen.
FCB zoekt continu naar ontwikkelingen in het werk die de branche verder kunnen helpen. Elke relevante bijdrage daaraan is welkom. Bel of mail branchemanager Kinderopvang Els Geeris om vragen of ervaringen te delen. t 030 - 2985 327
[email protected]
2
De herfst is nog niet voorbij en de winter komt nog. Maar met deze seizoenen wordt het begin gemaakt en de basis gelegd voor een lente en zomer die ook weer gaan komen. In de herfst is de oogst binnen. Ik zou willen vragen om ons te blijven voeden met jullie ideeën, passie en trots! Els Geeris Branchemanager Kinderopvang
[email protected]
inhoud
4
Najaar 2013
Proeftuin Work in Progress
Proeftuin Work in Progress
4
Getipt! 7 Samen werken, samen leren 8 FCB voor jou! 9
16
Stimuleringsregeling leidinggevenden 10 Loopbaanplein 12
Pilotproject combinatiefuncties Begeleid op zoek naar ander werk
Ik ben trots op... 14 Prikbord 15 Pilotproject combinatiefuncties 16 Verschillende mensen, verschillende meningen 18 Nieuwe CAO Kinderopvang 19 Begeleid op zoek naar ander werk 20 Facts & Figures Kinderopvang 23
20 3
Proeftuin Work in Progress Kinderopvang en peuterspeelzaalorganisaties in de regio Zuid-Holland Zuid/Rotterdam zijn op zoek naar mogelijkheden om de mobiliteit van zittend personeel te vergroten. Ze hopen op die manier zo veel mogelijk gedwongen ontslagen te voorkomen. Als er toch ontslagen vallen willen we medewerkers helpen passend werk te vinden. Daarbij kiezen ze voor twee perspectieven. De uitdagingen om voor de korte of langere termijn goed gekwalificeerd en talentvol personeel voor de branche Kinderopvang te behouden of medewerkers die niet kiezen voor die onzekere toekomst kansen bieden om in een andere branche ander werk te vinden. Voor beiden is intensieve begeleiding nodig. Deze zoektocht heeft geleid tot een samenwerking van vier Rotterdamse organisaties voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk, Visser en de Leeuw at Work en FCB die dit initiatief als proeftuin ondersteunt. Proeftuin Work in Progress gaat voor werkgevers en werknemers nieuwe ervaringen opleveren. Hoe kun je in deze tijd blijven werken aan behoud van talenten voor de branche? Daarvoor is lef en samenwerking nodig van alle partijen, werkgevers, werknemers, vakbonden en UWV. Daarom ondersteunt FCB dit initiatief uit de branche. Hoe zijn deze organisaties tot dit initiatief gekomen?
Els Maasdam
algemeen directeur Kinderdam, Rotterdam ‘Deze proeftuin is een creatieve oplossing voor omstandigheden waar we niet direct op waren voorbereid: de grote vraaguitval in de Kinderopvang, gekoppeld aan de veranderde eisen in het vakgebied. We kunnen onze reorganisatie nu uitvoeren met de hulp van het outplacementbureau dat veel affiniteit heeft met ons werkgebied en dat alle partijen in het proces betrekt. Mensen die over de juiste kwalificaties beschikken, waarin veel is geïnvesteerd, kunnen we via het model ‘At Work’ behouden voor onze organisatie. Dat talent willen we niet zomaar laten weglopen. De medewerkers die boventallig zijn geworden ondersteunen we in de keuze voor een nieuwe opleiding, of een andere baan. We willen hierin wat betekenen voor hen. Sommigen hebben al aangegeven dit als een kans te zien voor de start van een nieuwe carrière. We denken ook na over hoe we medewerkers aan de branche kunnen blijven binden om hen zo weer kansen te kunnen bieden in de organisatie mocht de economie weer aantrekken. Als organisaties kunnen we in deze proeftuin van elkaar leren, nu we het collectief zwaar hebben.’
4
Vigdis van der Giesen
directeur Peuter & Co, Rotterdam ‘Ik vind het interessant dat we bij dit project aan kunnen sluiten, omdat wij als organisaties zo gezamenlijk kunnen optrekken. Als Peuter & Co zijn we al langer bezig met de mobiliteit van medewerkers. In onze peuterspeelzalen zijn we bezig de voorschoolse educatie steeds verder te professionaliseren, zo sluit de vroegschoolse educatie beter aan op het basisonderwijs. Hiervoor toetsen we de taalvaardigheid om te beoordelen of het voor de medewerker mogelijk is het taalniveau verder te ontwikkelen naar het niveau dat vereist is voor de voor- en vroegschoolse educatie en testen we de competenties/ kwaliteiten van medewerkers in relatie tot het werken in de voorschoolse educatie en de professionele omgang met het jonge kind. Omdat hiervoor ook didactiek om de hoek komt kijken, zijn we op zoek naar medewerkers die in staat zijn op dat abstractieniveau te opereren. Die ontwikkeling is helaas niet voor iedere medewerker weggelegd en er is niet voor iedereen werk. Medewerkers die ons moeten verlaten hebben hun hart natuurlijk wel op de goede plek zitten. Daarom zetten we in op intensieve van werk naar werk trajecten zodat zij ander werk kunnen vinden binnen of buiten de branche. Deze proeftuin is nu juist op gericht om ‘de pareltjes’ die wij en de andere organisaties al in dienst hebben, via deze weg zoveel mogelijk kans te bieden om zich te ontwikkelen en in de branche te blijven werken.’
Yde Dagstra
directeur KomKids, Rotterdam ‘Ik vind dit een waanzinnig goed project. Deze crisis maakt duidelijk dat we goed moeten zorgen voor de medewerkers die het werk in de Kinderopvang doen. De laatste jaren hebben we hard ons best gedaan om mensen aan te nemen en op te leiden, terwijl we nu een deel weer moeten laten afvloeien. Met dit model kunnen we nu gaan bekijken waar de competenties en de interesses van mensen liggen, zodat we ze zich kunnen laten ontwikkelen, of hen inzetbaar kunnen maken voor de zorg of anderszins. Dat doen we ook om tegemoet te kunnen komen aan de veranderde eisen die klanten stellen aan de Kinderopvang. Waren we tot voor kort blij dat we goed personeel konden vinden, nu moeten zij ook echt meer optreden als gemotiveerde ambassadeurs van de sector. Voor zes euro per uur willen ouders een medewerker die hen vertelt hoe het hun kind die dag verging. Het mede ondersteunen en ontwikkelen van kinderen
5
heeft in de Kinderopvang de toekomst. Ook daarom zullen wij onze medewerkers beter intern moeten begeleiden. Voor de mensen die niet meer bij ons werkzaam kunnen zijn, moeten we ons best doen om te bekijken hoe we ze naar andere werk kunnen begeleiden. Deze Proeftuin biedt hiervoor via het At Work-model een positieve insteek.’
Meer informatie over deze (of andere) Proeftuinen die FCB ondersteunt en faciliteert? Neem dan contact op de onze werkveldadviseur Kinderopvang Karen Hofstede.
t 030 2985322 m 06 136 07 770 e
[email protected]
Chris van Tongeren
directeur Kern Kinderopvang Randstad ‘Het proces dat we nu ingaan is mooi, omdat dit het bewustzijn van de medewerkers over zichzelf versterkt, en tegelijk hun employabiliteit vergroot. We pellen met ze af waar het hen om gaat in hun werk, vervolgens bekijken we welke functie bij die ambitie aansluit. Voor de mensen van wie we toch afscheid moeten nemen, hebben we nu verbinding gevonden met een netwerk dat groter is dan onszelf. Daardoor kunnen we die talenten hopelijk de mogelijkheid bieden om uit te stromen naar andere partijen in de branche, of juist daarbuiten. In het kader van de proeftuin zouden we met elkaar ook na kunnen denken over een talentenpool. Op die manier kunnen we de mensen aan het werk houden en onderzoeken waar de vraag van onze organisaties beter op elkaar kan aansluiten. Als er een overschot aan werk in een deelsegment ontstaat, kunnen we daarop inspelen. Hoewel het model van At Work ook confronterend kan zijn voor medewerkers, ben ik ervan overtuigd dat dit een goede werkwijze is. Ik juich het toe dat FCB de verantwoordelijkheid voor deze Proeftuin mede op zich heeft genomen en dat wordt geïnvesteerd in een project, waarvan de precieze uitkomst niet op voorhand duidelijk moet zijn. Bestaande oplossingen bieden nu onvoldoende mogelijkheden. We moeten dus op zoek naar nieuwe wegen.’
6
Nieuwe website FCB heeft aan het begin van dit jaar een visuele metamorfose ondergaan. In lijn met de ingeslagen weg: samen met werkgevers en werknemers in de branche, ondersteunend en stimulerend, praktisch en transparant. Onze huisstijl kreeg een nieuw jasje en ook de website is volledig aangepast. Overzichtelijker, minder tekst, meer ervaringen en interactiever. Wij zijn heel benieuwd wat jij ervan vindt. Kijk op www.fcbkinderopvang.nl en laat je mening horen. We zijn benieuwd en staan open voor verbetering:
Deel je mening en word ‘Peilstation’ We nodigen iedereen die werkzaam is in de Kinderopvang uit om ‘Peilstation’ te worden. Als Peilstation krijg je maximaal acht keer per jaar een vragenlijst voorgelegd met vragen over thema’s die spelen in onze branche. Wij vinden jullie inbreng heel belangrijk en met wat we van jullie horen kunnen wij onze dienstverlening nog beter afstemmen op wat er nodig is. Met jullie input wordt de dienstverlening van FCB verder aangescherpt. Een win-win situatie dus! Interesse? Stuur dan een mailtje naar Rianne Witteveen:
[email protected]
[email protected]
Werkdruk of gewoon druk werk?
Verzuimsignaal Meld, voorkom en verminder verzuim. FCB biedt iedere organisatie in de kinderopvang kosteloos toegang tot het online VerzuimSignaal: een compleet verzuimmanagementsysteem voor grote en kleine organisaties.
ijk op www.fcbkinderopvang.nl K bij ARBO - Aanpak verzuim
Risicomonitor Een veilig en gezonde omgeving voor kinderen, een prettig werkklimaat voor medewerkers. Met de Risicomonitor (ontwikkeld door FCB i.s.m. VeiligheidNL) inventariseer je de risico’s en pak je ze aan. Eenvoudig en snel. En je voldoet aan de wettelijke eisen. Kijk op www.risico-monitor.nl bij de branche Kinderopvang
Hoe breng je het thema werkdruk in je team ter sprake? Sinds kort is er het Werkdrukspel, speciaal ontwikkeld voor de Kinderopvang. Het kaartspel helpt om op een ontspannen en oplossingsgerichte manier als team in gesprek te gaan over werkdruk.
www.fcbkinderopvang.nl bij ARBO - Aan de slag met werkdruk
Plezier in uitvoering, mini-editie Wil je aandacht geven aan de samenwerking in je team? Ga dan aan de slag met de methode ‘Plezier in Uitvoering’. Jij of je team kunnen deze methode bijvoorbeeld gebruiken om: • werkplezier te bevorderen of werkdruk te verlagen • teams en organisaties te versterken Er zijn drie methodes: voor medewerkers (zelf), teams (samen) en leidinggevenden.
7
Samen werken, Samen leren Andere principes van organiseren en manieren om efficiënter en effectiever beschikbare capaciteit en talenten van medewerkers te benutten, daar zijn veel organisatie tegenwoordig mee bezig. Belangrijk hierbij is dat medewerkers zich bewust zijn van hun toegevoegde waarde en zijn toegerust voor de (huidige en toekomstige) arbeidseisen. Maar hoe kunnen medewerkers continue blijven leren en omgaan met alle (maatschappelijke) veranderingen? Hoe pak je dat aan?
‘FCB faciliteert, ondersteunt en begeleidt samen met zes HRD-adviseurs 20 organisaties met het opzetten van een nieuwe manier van werken door (samen)werken en leren te integreren. De eerste organisaties zijn onlangs gestart. Aan de hand van een helder geformuleerd vraagstuk zijn zij aan de slag gegaan met een HRD-adviseur. De Wiebelwagen De Wiebelwagen wil haar pedagogische kwaliteit, die goed is, graag op peil houden en nog verder verbeteren. Daarvoor is zelfreflectie en feedback op elkaars handelen nodig. De medewerkers willen dat ook graag om zichzelf verder te verbeteren. Met ondersteuning van een HRD-adviseur gaan ze aan de slag met het leren geven en omgaan met feedback. Fides Zoals bij veel organisaties in de kinderopvang zijn het spannende tijden bij Fides. Gedwongen ontslagen zijn tot nog toe voorkomen, maar het besef is bij iedereen aanwezig dat er stappen nodig zijn om dit zo te houden. Hoe creëer je bewustwording rondom klantgerichtheid. Hoe kun je een visitekaartje zijn voor de organisatie? Op welke momenten ben je dat wel, wanneer niet en hoe kun je dat verder uitbouwen?
Er is nog ruimte voor aanvragen Aanmelden kan tot 1 november 2013. Kijk op www.fcbkinderopvang.nl bij Leren en ontwikkelen – Subsidies en regelingen
8
De opgedane kennis, ervaringen en opbrengsten deelt FCB met niet-deelnemende organisaties uit de branches. Zo kan iedereen van elkaar leren. Nieuwsgierig geworden naar de eerste stappen en ervaringen van deze organisaties? Of benieuwd naar de vragen van andere organisaties? Kijk rond in de Samen werken, Samen leren-etalage op FCB.nl en laat je inspireren!
Kinderopvang Live Vakbladen Kinderopvang en Management Kinderopvang organiseren op zaterdag 23 november gezamenlijk het bruisende evenement Kinderopvang Live! Dé ontmoetingsplek voor pedagogisch medewerkers, gastouders en managers in de kinderopvang.
Voor € 35,- kun je deze dag diverse workshops, activiteiten én de vakbeurs bezoeken. Inclusief lunch en gratis parkeren. In het Kinderopvang Café ga je in debat met deskundigen en met collega’s uit andere organisaties. Verder is er muziek, een taalquiz, zijn er stoelmassages, fotoshoots en nog veel meer. www.reedbusinessevents.nl
Boekentip:
Volwassen geworden. Terugblik op dertig jaar kinderopvang Liesbeth Schreuder beëindigt in 2013 haar werkzame leven. Zij laat kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en buitenschoolse opvang dit boekje na. Als cadeau aan de sector waarin zij met zoveel plezier heeft gewerkt. Vanuit haar persoonlijke visie kijkt zij in dit boekje terug op dertig jaar kinderopvang in Nederland. Haar conclusie: de Kinderopvang is definitief de kinderschoenen ontgroeid. Kinderopvang is een basisvoorziening geworden, maar wel eentje waar je voor betaalt. www.swpbook.com (€ 7,50)
Tips voor deze rubriek? Deel het met de redactie:
[email protected]
Deel jouw (positieve) visie op de Kinderopvang: www.kovisie.nl/blog Marianne blogt over wat er speelt in de Kinderopvang: www.kinderopvangtotaal.nl/ Bloggers-Kinderopvang
9
Tot bloei komen door training De christelijke kinderopvangorganisatie Bzzzonder kwam in aanmerking voor de financiële bijdrage (van 50%) die FCB geeft in het kader van de stimuleringsregeling voor leidinggevenden in de kinderopvang. Personeelsadviseur Jantine van Dormaël is blij met de trainingen die met de bijdrage kunnen worden bekostigd. ‘Dit was precies wat we nodig hadden.’ Als een cadeau ervaarden ze het bij Bzzzonder, vertelt Jantine van Dormaël, dat de aanvraag voor de stimuleringsregeling werd gehonoreerd door FCB. De opzet van zo’n trainingssessie zat al langer in het vat. Het idee van een eigen ‘Bzzzonder Inspiratie School’ had al enigszins vorm gekregen, maar het opzetten van trainingen was er nog niet van gekomen. ‘De prioriteit lag er, maar er was nog even geen capaciteit’, aldus de personeelsadviseur. Tot de e-mail aankondiging van de stimuleringsregeling voor trainingen voor leidinggevenden binnenkwam. ‘Toen dacht ik, dit moet wel voor ons zijn. Diezelfde week hebben we contact opgenomen voor meer informatie, zijn we om de tafel gaan zitten om een conceptplan op te stellen, en hebben we onze aanvraag ingediend. Niet lang daarna hoorden we dat we onze aanvraag was gehonoreerd.’
10
Stormachtige groei Bzzzonder maakte de laatste jaren een stormachtige groei door. Van een club van 30 mensen naar een kinderopvangorganisatie van 100 medewerkers, met acht vestigingen: in Amersfoort, Barneveld, Hoogeveen, Nieuw-Vennep, Nijkerk en Nieuwleusen. In deze tijden van vraaguitval verbaast de snelle ontwikkeling van Bzzzonder ook de medewerkers wel eens. Jantine denkt dat de groei te danken is aan de kwaliteit van de opvang bij Bzzzonder en de gedrevenheid van haar collega’s: ‘We hebben medewerkers in dienst met passie voor kinderen en hun talentontwikkeling. Naast de eigenschap om kinderen liefdevol te verzorgen, hebben zij meerdere kwaliteiten. Bijvoorbeeld in muziek, drama en sport. Die talenten worden dagelijks ingezet voor de ontwikkeling van de
kinderen.’ De medewerkers van Bzzzonder denken altijd in mogelijkheden, en blijven in gesprek met ouders over hun wensen en belangen. ‘Wij vangen bijvoorbeeld kinderen met een speciale zorgvraag op, en in twee van onze vestigingen kunnen kinderen en ouders ’s avonds terecht voor een warme, gezonde maaltijd van de kookstudio.’ Mondige ouders In tijden waarin ouders mondiger worden en Kinderopvangmedewerkers zakelijker moeten worden, is het werk van de pedagogisch medewerker er niet eenvoudig op geworden. Jantine: ‘Naar de ouders toe willen we uitstralen dat we er voor ze zijn, en met hen meedenken. Soms moet je een ouder teleurstellen of een alternatief aanbieden. Hoe vertel je ze dat? Het op een goede manier communiceren met die ouders is steeds belangrijker geworden.’ Dit had tot gevolg dat men ging nadenken over de veranderende rol van de vestigingsmanagers en hun assistenten, die bij Bzzzonder dan ook tot coaches werden uitgeroepen. ‘Zij moeten ervoor zorgen dat de pedagogisch medewerkers tot bloei komen in hun functioneren. Daarvoor is het nodig dat er meer feedback gegeven wordt over wat belangrijk is in de organisatie. Dat is niet altijd makkelijk in een klein team.’ Effectiever communiceren Om hier beter voor uitgerust te kunnen zijn, mogen de coaches en de assistent-coaches bij Bzzzonder nu dus een gesubsidieerde training gaan volgen. De training bestaat uit maatwerk en is onderdeel van het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) van de werknemers. Dat is de reden dat er tijdens het traject ook individuele gesprekken met de medewerkers plaatsvinden. FCB heeft de organisaties de vrijheid gelaten om zelf op zoek te gaan naar passende trainingen bij gecertificeerde organisaties. Hetzij bij het trainingsbureau zelf, of ‘in-company’. De trainingen bij Bzzzonder zullen worden uitgevoerd door coaching- en trainingsbureau Novus van Hilbert Molendijk, waar men eerder goede ervaringen mee had. De training is breed opgezet en beslaat vier dagen, plus een halve terugkomdag. Tijdens de trainingen krijgen medewerkers de uitslag
van een persoonlijke gedragsscan. Hierdoor krijgen ze inzicht in hoe ze overkomen op anderen, waardoor het communiceren met ouders of collega’s effectiever wordt. De eerste trainingsdag bestaat uit een warmingup, waarin zelfkennis centraal staat. Vragen die hierbij aan de orde komen gaan over het herkennen van het gedrag van kinderen, hun ouders en de PM’ers en welke leidinggevende vaardigheden belangrijk zijn. Op dag 2 gaat het over het communiceren met ouders tijdens de intake en tijdens de dagelijkse contacten. Leidinggeven en teambuilding komen op dag 3 aan de orde. Op de vierde dag behandelt Novus het omgaan met veranderingen en het meenemen van de collega’s hierin. Coach en assistent-coach Vanwege de hogere eisen die ouders stellen aan de opvang, is daarnaast besloten om op alle vestigingen een coach en een assistent-coach aan het werk te laten gaan. Daarvoor was dat maar bij vier van de acht kindercentra het geval. De personeelsadviseur: ‘We denken de kinderen en ouders hierdoor nog meer te kunnen bieden dan ot nu toe het geval was. Dat heeft wel tot gevolg dat er pedagogisch medewerkers zullen doorschuiven naar leidinggevende posities. Voor hen is dat spannend en uitdagend. Bij het trainingsprogramma kunnen ze daarom veel baat hebben.’ Inmiddels heeft Jantine de uitnodigingen voor de trainingen verstuurd. De reacties daarop waren positief: ‘Ik merkte dat de medewerkers het zien als een stuk bevestiging van wat ze doen. Ze worden voor vol aangezien, en krijgen op deze manier handvatten aangereikt om hun werk nog beter te kunnen uitvoeren.’
Leidinggevenden geven vorm aan verandering Om de ontwikkeling en de kwaliteit van (nieuwe) leidinggevenden in de Kinderopvangen Peuterspeelzaalbranche te ondersteunen, heeft FCB een stimuleringsregeling opgezet. Voor ervaren en beginnende leidinggevenden wordt een financiële bijdrage beschikbaar gesteld, die ingezet kan worden voor het volgen van trainingen op het gebied van basisvaardigheden in leidinggeven en leidinggeven aan veranderingen. Tot 15 december 2013 kun je aanspraak maken op de subsidieregeling. Meer informatie en het aanvraagformulier vind je op fcbkinderopvang.nl bij Leren en Ontwikkelen, Subsidies en Regelingen Stimuleringsregeling Leidinggevenden.
11
12
13
Ik ben trots op...
Wanda Schepers directrice BSO Zus en Zo in Bergschenhoek e.o.
‘Geïnspireerd door de brede scholen in Italië en Noorwegen zocht Wanda al jaren geleden naar samenwerkingen tussen BSO Zus en Zo en scholen, cultuur-, welzijnen sportorganisaties.’
‘Trots ben ik eigenlijk op iedereen, mijn collega’s op de werkvloer die elke dag klaarstaan om de kinderen op te vangen, de kinderen die aan het einde van de dag toch liever nog even het verhaaltje afluisteren voordat ze naar huis gaan. De schooldirectie die ons de ruimte geeft of dit allemaal waar te maken. Maar het meest trots ben ik op mijn directrice Wanda Schepers. Geïnspireerd door de brede scholen in Italië en Noorwegen zocht Wanda al jaren geleden naar samenwerkingen tussen BSO Zus en Zo en scholen, cultuur-, welzijn- en sportorganisaties. Want samen, vindt Wanda, kunnen we nog beter zorgen voor optimale groei en ontwikkeling van de kinderen.’ 8+ denktank ‘Door deze samenwerkingen kunnen mijn collega´s en ik onze kinderen een leuk maar ook educatief en creatief verantwoord programma bieden. Samen met bijvoorbeeld de Bibliotheek Oostland, theater Vlammen, gediplomeerde muziekdocenten, de Circusschool en het Hip Hop House in Rotterdam en onze eigen collega’s organiseren we vele workshops. Voor de inhoud van de workshops vragen we advies aan onze 8+ denktank. Alle kinderen van acht jaar en ouder kunnen zich verkiesbaar stellen en aan hen wordt echt advies gevraagd voor bijvoorbeeld het samenstellen van een nieuw activiteitenaanbod of de aanschaf van nieuw spelmateriaal.’ Ruimte om te leren ‘Ik ben zo trots op Wanda omdat zij de grondlegger van dit alles is. Wanda ziet altijd het positieve van iets in en heeft een enorme drive om ergens iets van te maken. Heb je advies nodig of zit je even in de knoop, dan kun je haar ook altijd bellen; ze staat altijd en op elk tijdstip voor je klaar. Fijn is dat Wanda je het werk niet uit handen neemt maar je juist de ruimte geeft om te leren. Zo groeien we allemaal! En als je je dan beseft dat BSO Zus en Zo 9 jaar geleden is begonnen met 1 vestiging en nu in 2013 bestaat uit 18 vestigingen mogen, wij best trots zijn op Wanda en natuurlijk alle mensen om haar heen die het allemaal waargemaakt hebben. En nog steeds waarmaken.’
Anja Vijverberg locatiehoofd BSO Terra
14
PRIKBORD ousiast h t n e n e vr olijk n e r aald e p d e n b i k n e e e d e ‘Als aal als j eikt.’ m e l e h n zijn. E et een kind ber doel m ee,
orj D e i n a h tep terdam
S
onk Ams ) h r e d n i K P M’er p, locat ie Fizeau e (babygr o
‘Na een dag met nieuwe activiteiten en kinderen die eigenlijk liever willen blijven, en met een lach naar huis gaan.’
Elise Eudoxie,
assistent-leidinggevende Levantjes Kinderopvang, Amsterdam
ich tijdens z n e er d in k t a d t ie z ‘Als je ft niet oe h et H . n le e k ik w t on hun spel r het kind oo v et h ls A . n ij z e t s gr oot maar belangrijk is.’ José van Egeraat , kster pedagogisch medewer so Tompouce) K obergroep, Breda (b
‘Als de kinderen na een mooie dag met spelen, lachen, knutselen en knuffelen blij met hun ouders naar huis gaan.’
Marjan Steffens,
pedagogisch medewerker Kinderwoud, Heerenveen (locatie Us Kubus)
Wanneer ga je na een werkdag weer blij naar huis? ‘Als de kinderen door mijn bijdrage een fijne dag hebben gehad en de ouders daar ‘s avonds helemaal blij van worden.’ Frances Hehanussa, babyleidster mini-stek, Utrecht
‘Als je merkt dat iedereen zich ‘thuis’ voelt, we als team goed samenwerken en dat ouders hun kind met een gerust hart bij ons laten komen.’ Suzanne Hofman, pedagogisch medewerker, kinderopvang OOK, Apeldoorn
‘Als ik met ie bijzonders der kind wel iets of grappig kunnen de s heb len.’ Helga senior ped Daalder, agogis ch medewe r ker , Hoor n
Tintelt uin
xxx | xxx
15
Werken in Kinderopvang en Zorg en Welzijn tegelijk
Het is een pasklare oplossing voor beide partijen. De afspraak die is gemaakt tussen Kinderdagverblijf Kiekeboe in Almelo en Carintreggeland in Oldenzaal. Carintreggeland gaat twee medewerkers van Kiekeboe opleiden voor het werk in haar organisatie, zodat zij naast de uren die zij voor de buitenschoolse opvang maken, ook aan de slag kunnen in het zorg- en welzijnswerk. De nieuwe constructie moet de medewerkers met kleine contracten, van doorgaans 12 uur, meer perspectief gaan bieden. Kiekeboe-directeur Irmgard Hensen legt uit: ‘Er is veel verloop in die groep, omdat zij de omvang van het werk en de beperkte uren na een tijdje onbevredigend vinden. De pedagogisch medewerkers draaien maar drie uur per dag. Daar zijn ze de hele dag aan kwijt, terwijl ze er aan het einde van de maand niet van rond kunnen komen.’ Hoewel Hensen zich voor kan stellen dat deze collega’s daarom verder gaan zoeken, is het voor haar bedrijf wel lastig: ‘We hebben ze eerst helemaal opgeleid en ingewerkt, waarna ze weer vertrekken.’ De directeur was blij met het voorstel dat Carintreggeland deed om tot een pilotproject voor combinatiefuncties te komen. Dat kwam voort uit het gegeven dat medewerkers die ’s middags bij Kiekeboe werken, ’s morgens en ’s avonds voor de zorgen welzijnsorganisatie aan slag zouden kunnen.
16
Grondige aanpak Carintreggeland pakte de zaken meteen grondig aan. De organisatie hield een voorlichtingsbijeenkomst voor de kinderopvangmedewerksters, die door zo’n 15 medewerkers van Kiekeboe werd bezocht. Uiteindelijk waren er twee medewerkers die de stap wilden wagen. ‘Jonge meiden die de kans op meer werk met beide handen aangrepen’, aldus Irmgard Hensen. Een voorbehoud is trouwens wel dat zij de opleiding moeten terugbetalen, mochten zij deze om verwijtbare redenen niet afmaken. Medewerkers behouden In september zijn de twee medewerkers van Kiekeboe daadwerkelijk voor Carintreggeland aan de slag. Zij behouden het contract van 12 uur dat ze met het Kinderdagverblijf hebben, maar krijgen er 16 uur werkuren bij in het zorg- en welzijnswerk. Hensen is opgetogen over de nieuwe constructie: ‘De twee medewerkers zijn nog steeds beschikbaar voor ons, op vast ingeroosterde tijden. Hoewel we ze minder flexibel in kunnen zetten, blijven ze hierdoor wel voor ons behouden.’ Twee werkgevers Het concept dat Kiekeboe en Carintreggeland neerzetten, bleek vrij eenvoudig uit te voeren: ‘In feite komt het erop neer dat de medewerkers twee werkgevers hebben, die de werktijden op elkaar hebben aangepast. Door samen te roosteren en goede afspraken te maken over welke organisatie over welke werktijd kan beschikken kan deze kans worden benut. Formeel-juridisch zitten er geen haken en ogen aan.’ Hensen denkt dat een proef als deze de eerste stap zou kunnen zijn op weg naar meer combinatiefuncties. Ook omdat de sector zich in zwaar weer bevindt. ‘Voor ons is het fantastisch dat we nu medewerkers meer werk kunnen aanbieden.’
Uit de praktijk Maaike Engelbertink (23) is begin september aan het werk gegaan in één van de combinatiefuncties die door Kiekeboe en Carintreggeland zijn gecreëerd. Ze werkt sinds 2010 voor kinderdagverblijf Kiekeboe, met een vast contract. Omdat ze daarin steeds minder uren kon draaien, had ze wel oren naar de nieuwe constructie. Maaike herinnert zich hoe er in het begin veel belangstelling was van haar collega’s voor een voorlichtingsbijeenkomst bij Carintreggeland: ‘De leiding had aangegeven dat dit eraan zat te komen. We waren wel benieuwd wat er op ons afkwam.’ Daarna volgde een meeloopochtend in de ouderenzorg. Drie collega’s bleken daarna ook daadwerkelijk belangstelling te tonen voor de nieuwe functies. Maaike was blij er een van te zijn. Ze moest haar motivatie aan Carintreggeland toelichten tijdens een sollicitatie: ‘Ik heb toen aangegeven dat ik als kind al aan mijn moeder vertelde dat ik later graag voor mensen wilde zorgen.’ Maaike werd aangenomen. Ze werkt nu maandag, dinsdag en donderdag voor Kiekeboe in de BSO, terwijl ze daarnaast 16 uur bij Carintreggeland inzetbaar is. Dit kan zowel in de dag-, avond-, of nachtdienst zijn, als in de weekeinden. Daarnaast volgt ze via Carintreggeland op vrijdag op het ROC een dag een opleiding tot ‘Verzorgende niveau 3’. Maaike: ‘Ik vind de combinatiefunctie een uitdaging. Maar als je dit doet, moet je er wel echt achter staan. Want je moet veel beschikbaar zijn, en ook nog de studie ernaast doen - hoewel Carintreggeland je ook de kans geeft om het huiswerk binnen je werkuren te doen. Wat mij betreft komt er iets moois uit mijn nieuwe baan.’ Ze vroeg zich wel nog even af hoe de overgang van kinderen naar de oudere cliënten zou verlopen. Ook dat bleek geen probleem te zijn: ‘Ik vind het tot nu toe heel leuk, het bevalt goed.’
17
Cindy Naber voelt zich als Assistent Leidinggevende erg verantwoordelijk voor het reilen en zeilen in Het Kinderkasteel (Meppel). ‘Door goed te plannen, te overleggen en samen te werken, zijn we een heel goed team. We delen echt de verantwoordelijkheid. Want ook al hebben wij het heel druk, de kinderen mogen hier natuurlijk geen last van hebben. Als de druk oploopt, heb ik de neiging om me op te sluiten op kantoor en flink door te werken. Om weer wat te ontspannen, haal ik daarna een kopje koffie of maak ik een praatje. Als de druk regelmatig te hoog is, om welke reden dan ook, dan adviseert Cindy om vooral tijdig een signaal af te geven. Loop er niet te lang mee rond, daar help je echt niemand mee. Ik ga met een goed gevoel naar huis, als ik mijn taken heb gedaan, mijn gesprekken goed zijn gegaan én we met z’n allen weer vrolijke kinderen over hebben gedragen. Want dáár doe ik het voor!’
Naam: Werkt bij: Functie:
Cindy Naber Het Kinderkasteel, KOO Meppel Assistent Leidinggevende
Omgaan met werkdruk. Hoe doe je dat?
Naam: Werkt bij:
Kelly Vrieze Kinderopvang Op Stoom, Haarlem Functie: Locatiecoördinator BSO
Bij Kinderopvang Op Stoom (Haarlem) is de werkdruk aan het begin van het schooljaar het hoogst. Als locatiecoördinator BSO heeft Kelly Vrieze behoorlijk veel te doen. ‘Gelukkig houd ik niet van teveel rust’ lacht ze. En dan serieuzer: ‘Ik heb echt moeten leren om met werkdruk om te gaan. Tijdens mijn studie heb ik geleerd om mijn grenzen te herkennen en aan te geven. En om geen valse verwachtingen te scheppen.’ Nu deelt ze haar kennis en ervaring met de pedagogisch medewerkers. Ze begeleidt hen bij het stellen van prioriteiten. En op de vestigingen gebruiken ze logboeken voor de overdracht. ‘Omdat je zo zeker weet dat belangrijke informatie gedeeld is, valt de druk weg om alles te moeten onthouden.’ Van maandag tot en met donderdag heeft Kelly het behoorlijk druk. Op vrijdag zijn er minder kinderen en collega’s. Daarom is dit haar ‘inhaaldag’. ‘Ik ga aan het einde van de week tevreden naar huis, als ik weet dat de belangrijkste dingen gedaan zijn. En met de rest gaan we volgende week weer aan de slag!’
Hoe ga jij om met werkdruk? En wat kun je doen om werkdruk te verminderen. Kijk op www.fcbkinderopvang.nl bij ARBO - Aan de slag met werkdruk.
18
‘In een lastige periode voor de branche is het gelukt om tot een CAO te komen De CAO geeft duidelijkheid en rust is op het gebied van de loonontwikkeling en de flexibele inzet van personeel. Daarnaast heeft deze CAO een duidelijke focus op kwaliteit en professionalisering van de branche.’
‘Om bij te dragen aan persoonlijke ontwikkeling en professionaliteit van de pedagogisch medewerker ben ik heel blij met de afspraak over ethiek. We gaan bij enkele organisaties aan de slag met ethische vorming en aanspreekcultuur.’
‘Ik ben trots op de cao-afspraak dat een organisatie een jaarurensystematiek kan invoeren. Hiermee kan de werkgever zijn werknemers flexibeler inzetten. Dit helpt ondernemers in de Kinderopvang beter in te spelen op de vraag naar Kinderopvang en de dienstverlening daarop aan te passen. En dit kan bijdragen aan behoud van werkgelegenheid in de branche.’
‘Nu er een CAO Kinderopvang is kunnen we gezamenlijk verder werken aan kwaliteit en werkgelegenheid in de sector.’
‘Mag ik met diploma ‘ ’ in de kinder o pvang wer ken?’
x
Meer weten over de kwalificatie-eis, opleidingen en diploma’s, gelijkstellingsverzoeken, voorbeelden van diploma’s, of over ontwikkelmogelijkheden van pedagogisch medewerkers?
Kijk op www.fcbkinderopvang.nl
bij CAO - veel gestelde vragen
Eind oktober is het nieuwe CAO-boekje Kinderopvang te bestellen via FCB.nl De digitale versie is nu al beschikbaar op www.fcbkinderopvang.nl bij cao
19
Begeleid op zoek naar ander werk Estro Kinderopvang moest door vraaguitval in de sector afscheid nemen van een deel van haar personeel. Om medewerkers zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen bij hun vertrek, maakt de organisatie gebruik van (een van de trajecten uit) de Loopbaanwinkel van FCB. Maaike Muskens en Juliette Tonino van Estro kozen bewust voor dit instrument: ‘De Loopbaanwinkel heeft alle tools in huis die nodig zijn.’
Een tegemoetkoming voor het vrijwillig inleveren van contracturen, zelfroosteren, en een initiatief voor het begeleiden van medewerkers naar de zorg; Estro had al heel wat alternatieven ingezet om de interne arbeidsmobiliteit van haar medewerkers te vergroten. Maar dat leverde niet het gewenste resultaat op, zodat men uiteindelijk terechtkwam bij de Loopbaanwinkel van FCB. Beperkt Verantwoordelijk voor de personeelszaken bij Estro is Maaike Muskens. De uitvoering van het outplacementproject is in handen van Juliette Tonino. Muskens schetst hoe de organisatie het omgaan met de vraaguitval vanaf het begin ervaarde: ‘Het was op de vestigingen al best een schok toen we tijdelijke contracten met vaste uren niet meer konden verlengen. Dat soort maatregelen waren medewerkers bij ons niet gewend.’ Estro ging niet over een nacht ijs, toen zij moest kiezen voor een partij die de outplacement voor haar rekening ging nemen. Juliette Tonino legt uit waarom de Loopbaan-
20
Over de Loopbaanwinkel en het Loopbaanplein
winkel van FCB uit de bus kwam: ‘FCB is een landelijke organisatie, die voor dit traject samenwerkt met Matchcare, een bedrijf dat haar sporen in de kinderopvang heeft verdiend. Men kent de MBO-doelgroep en kan uit de voeten met de specifieke groep van SPW-3 en -4 opgeleide medewerkers, die door hun specifieke scholing lastiger in andere sectoren terechtkunnen. De Loopbaanwinkel heeft ook de praktische tools in huis die nodig zijn.’ Keuze De getroffen medewerkers kregen in de brief voor hun ontslag en het gesprek dat hierover werd gevoerd informatie over de routes die ze konden volgen. Zoals in het sociaal plan overeengekomen, hebben ze namelijk een keuze: of per 1 oktober afscheid nemen met een ontslagvergoeding, of in dienst blijven tot 1 november, en gebruikmaken van de Loopbaanwinkel. Dit laatste is hen bewust aangeboden, het was geen verplichting, licht Juliette Tonino toe: ‘Vrijwilligheid biedt de beste basis om met zo’n traject te kunnen starten.’ De Loopbaanwinkel en het Loopbaanplein zijn online-platformen waar medewerkers die met ontslag geconfronteerd worden, of medewerkers die hun baan dreigen te verliezen, terecht kunnen voor persoonlijkheidstesten, het opstellen van een cv en het solliciteren via een vacaturebank - met 44.000 potentiële banen. Voor een snelle review van de cv kunnen de deelnemers terecht bij een e-coach. Tijdens het bezoek aan de vacaturebank krijgen de kandidaten advies over hoe zinvol of kansrijk het is om op bepaalde functies te reageren. Tonino: ‘Uit dit hele proces komt naar voren wat mensen willen, wat hun mogelijkheden zijn, en waarop zij zich kunnen oriënteren.’ Als Estro organiseren we ook enkele regionale bijeenkomsten, waarop de deelnemers met elkaar kunnen optrekken.
Het zijn roerige tijden in de branche Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening (W&MD), Jeugdzorg en Kinderopvang. Onderwerpen als ‘mobiliteit’ en ‘loopbaanondersteuning’ zijn aan de orde van de dag. Voor de Sociale Partners* aanleiding om extra ondersteuning te bieden aan werkgevers en werknemers. Daarmee zijn twee unieke landelijk initiatieven ontstaan op het gebied van loopbaanontwikkeling; de Loopbaanwinkel (loopbaanwinkel.nl) en het Loopbaanplein (loopbaanplein.fcb.nl). De Loopbaanwinkel biedt verschillende persoonlijke begeleidingstrajecten aan waarmee werknemers hun kansen op de arbeidsmarkt kunnen vergroten. De persoonlijke begeleiding richt zich op loopbaanoriëntatie en van werknaar-werk-trajecten, zowel in groepen als individueel. FCB stimuleert de trajecten met een financiële bijdrage voor werkgevers. Op het Loopbaanplein kun je allerhande (gratis) diensten en producten vinden, zoals het E-portfolio, vacaturetools en zelftesten op het gebied van arbeidsontwikkeling. Het Loopbaanplein is bedoeld voor werknemers en werkgevers, die werkzaam zijn in de branches Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang. Loopbaanplein.fcb.nl Loopbaanwinkel.nl * De Sociale Partners vormen het bestuur van FCB; Abvakabo FNV, CNV Publieke Zaak, MOgroep, Jeugdzorg Nederland en Brancheorganisatie Kinderopvang.
21
De reacties na de eerste bijeenkomst waren positief, vertelt de projectleider: ‘Medewerkers vinden het fijn dat er hulp geboden wordt, en dat ze in een groep het proces doormaken, zodat ze elkaar als gelijkgestemden kunnen vinden.’ De twee personeelsmanagers merken op dat een deel van de medewerkers weinig ervaring heeft met solliciteren: ‘Toen de kinderopvang in 2005 een vlucht nam kwamen ze via hun opleiding de vestiging binnen, waar ze vaak meteen mochten blijven als ze in de groep pasten.’ Maaike Muskens ziet dat deelnemers het ondanks de omstandigheden fijn vinden om weer eens na te denken over wat zij interessant vinden: ‘Het is verschrikkelijk dat mensen moeten vertrekken, maar dit biedt ze ook de kans om de zaken loopbaantechnisch weer eens op een rijtje te zetten.’
Zelfstandig ondernemerschap Muskens en Tonino zien hoe de deelnemers enthousiast ingaan op het voorstel dat hun is aangeboden. Ze overwegen zelfs het zelfstandig ondernemerschap: ‘We horen terug dat ze nadenken over het opzetten van een kapsalon of het starten van een kinderkledingwinkel. Over het algemeen zijn het veelzijdige mensen die het gewend zijn geweest om zelf zaken op te pakken en te organiseren. Hopelijk werkt dit nu in hun voordeel.’
‘Over het algemeen zijn het veelzijdige mensen die het gewend zijn geweest om zelf zaken op te pakken en te organiseren.’
Sandra (44) maakte de stap van Kinderopvang naar Ouderenzorg Sandra moest noodgedwongen afscheid nemen van haar leuke baan als pedagogisch medewerker bij een kinderopvangorganisatie in Dordrecht. Maar ze ging niet bij de pakken neerzitten. Haar nieuwe baan als verzorgende in de ouderenzorg combineert ze met een opleidingstraject. ‘Dat mijn functie verviel, vond ik heel erg jammer. Maar ik ben blij met de mogelijkheid om terug te gaan naar de schoolbanken en me verder te ontwikkelen’, vertelt Sandra. Ze vindt dat je realistisch moet blijven. ‘Ik ben 44 en dus niet meer de jongste, maar ook zeker niet oud. In de kinderopvang zijn voorlopig niet zoveel vaste banen te vinden. Ik heb nog wel even, dus ben blij met deze kans.’ Hoe Sandra op een baan in de zorg kwam?
22
Ze kreeg via haar werkgever de kans om zich ‘om te scholen’ via een verkort leer/werk traject. Sandra was direct enthousiast: ‘Pedagogisch medewerker is ook een zorgberoep. Het sociale, dat verzorgende spreekt me gewoon aan, ik hou van mensen. Of dat nou kinderen zijn of ouderen. Zorgen voor ouderen lijkt me bovendien een dankbaar beroep. Die mensen hebben hun hele leven voor anderen gezorgd en hebben nu zelf verzorging nodig.’ Het verkorte scholingstraject duurt anderhalf jaar. Sandra gaat één dag per week naar school. Daarnaast werkt ze 24 uur per week bij Surplus in de Thuiszorg. Ze erkent dat het in het begin wel even wennen was, maar dat ze nu heel erg blij is met haar nieuwe loopbaan!
Facts & Figures Kinderopvang najaar 2013
is het gemiddeld aantal contracturen
is de gemiddelde leeftijd van Kinderopvangmedewerkers
van de Kinderopvangmedewerkers is vrouw
werknemers telt de Kinderopvang in 2013….
minder dan in 2012
heeft een MBO-opleiding
heeft een communicatiecursus gevolgd
is langer dan twee weken aaneen gesloten ziek geweest
heeft ooit te maken gehad met verbale of fysieke agressie
scoort hoog op vitaliteit in het werk
van de werkgevers heeft een loopbaanof scholingsbeleid ontwikkeld
vindt de werkdruk hoog
Bronnen: Branche-kengetallen Kinderopvang (PGGM, 2013) • In- en uitstroom Kinderopvang (PGGM, 2013) • Werkgeversonderzoek 2013 (Panteia en FCB) • FCB.nl
Het bestuur van FCB:
www.fcbkinderopvang.nl t. 030-2985 350
[email protected]
24
