EXAMEN Moderne Bedrijfsadministratie Bedrijfsadministratie journaalposten Proefexamen 2
Beschikbare tijd 3 uur.
Op de netheid van het werk zal worden gelet.
Deze opgave is eigendom van de Examencommissie en dient, tezamen met de uitwerkingen te worden ingeleverd.
Opgave I FutureBike bv produceert kinderfietsen en steps waaronder de nieuwste step met de naam SpaceStep. De SpaceStep is een inklapbare step die wordt voortbewogen door de voetplank naar voren en achteren te bewegen. De steps worden verkocht via de speelgoed- en fietsendetailhandel waaraan een rabat van 25% van de verkoopprijs wordt verleend. Het frame van de step wordt tezamen met diverse onderdelen geassembleerd en gemonteerd in de fabricagehal. Na gereedkomen worden de steps verpakt en voor levering klaargezet in het magazijn. Voor 2014 is de opbouw van de detailhandelsprijs van een SpaceStep als volgt samengesteld: Kosten frame Onderdelen Direct loon Machine-uren fabricagehal Fabricagekostprijs Verkoopkosten Commerciële kostprijs Winstopslag Verleend rabat Verkoopprijs Btw 21% Detailhandelsprijs
€ 15,- per stuk 2 kg à € 5,- per kg ½ uur à € 30,- per uur ¼ uur à € 40,- per uur
€
€ 10% van € 50,€ 20% van € 55,25% van € 88,€ €
15,00 10,00 15,00 10,00 50,00 5,00 55,00 11,00 22,00 88,00 18,48 106,48
FutureBike bv registreert de ingekochte frames in stuks en de diverse onderdelen in kilogrammen tegen vaste verrekenprijzen (vvp). Deze vvp bestaat uit de geschatte gemiddelde inkoopprijs, verhoogd met een opslag van 5% (van de vvp) voor de inkoopkosten. De inkoopfacturen van de frames en diverse onderdelen kunnen zowel voor als na de goederen worden ontvangen. De opslagen en eventuele prijsverschillen worden geboekt bij de ontvangst van de ingekochte goederen. Maak de journaalposten van de onderstaande dagboeken voor de maand januari 2014. Gebruik hierbij uitsluitend de in de bijlage gegeven grootboekrekeningen. Noteer bij het journaliseren het grootboekrekeningnummer en de bedragen; de naam van de rekening is facultatief. 1. INKOOPBOEK Frames Onderdelen
Aantal/hoeveelheid 5.100 stuks 10.000 kg
Exclusief btw € 71.400,€ 48.000,-
21% btw € 14.994,€ 10.080,€ 25.074,-
Inclusief btw € 86.394,€ 58.080,€ 144.474,-
2. MAGAZIJN ONTVANGSTENBOEK Frames Onderdelen
Aantal/hoeveelheid 4.900 stuks 9.000 kg
Proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
1/6
3. AFSTEMREGISTER Frames Onderdelen
Aantal/hoeveelheid 5.000 stuks 9.500 kg
Factuurprijs € 70.500,€ 44.650,-
4. MAGAZIJN AFGIFTEBOEK Afgegeven voor assemblage Frames Onderdelen
Aantal/hoeveelheid 4.000 stuks 8.000 kg
5. LOONBETAALSTAAT (Salarisgegevens) Bruto maandlonen - Ingehouden pensioenpremies - Ingehouden premie ZVW - Ingehouden loonheffing
€ 65.000,€ 3.250,4.550,18.200,€ 26.000,€ 39.000,-
Te betalen nettolonen
6. LOONVERDEELSTAAT Directe lonen fabricage Indirecte lonen
€ 50.000,15.000,-
Sociale lasten werkgever (15%) Pensioenpremies werkgever (5%)
€ 65.000,9.750,3.250,€ 78.000,-
Voor de doorberekening van de kosten past FutureBike de kostenplaatsenmethode toe. Hiervoor zijn de volgende kostenplaatsen in gebruik: kostenplaats Huisvesting kostenplaats Magazijn kostenplaats Fabricage kostenplaats Verkoop ‘Huisvesting’ en ‘Magazijn’ zijn hulpkostenplaatsen. ‘Fabricage’ en ‘Verkoop’ hoofdkostenplaatsen.
Proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
2/6
7. VERDEELSTAAT INDIRECTE (eerstverdeelde) KOSTEN Afdeling Huisvesting Afdeling Magazijn Afdeling Fabricage Afdeling Verkoop
€ 8.000,€ 9.300,€ 27.000,€ 6.500,-
De kosten van de afdeling Huisvesting worden aan andere kostenplaatsen toegerekend op basis van een tarief van € 5,- per m2. De afdeling Magazijn belast haar kosten voor 75% door aan de afdeling Fabricage en voor 25% aan de afdeling Verkoop. De indirecte fabricagekosten van de afdeling Fabricage worden uitgedrukt in een machine-uurtarief. De prestatie-eenheid bij de afdeling verkoop is een verkochte step. 8. KOSTEN EN DEKKINGSTAAT De afdeling huisvesting belast haar kosten als volgt door: Afdeling Magazijn 300 m2 Afdeling Fabricage 1.000 m2 Afdeling Verkoop 200 m2 De afdeling Magazijn belast € 11.000,- door. 9. REGISTER GEWERKTE UREN Er zijn 2.015 manuren besteed aan de assemblage van SpaceSteps 10. REGISTER GEDRAAIDE MACHINE- UREN Het aantal in januari gedraaide machine-uren is 975 uren. 11. PRODUCTIEREGISTER Geassembleerd en in het magazijn opgeslagen 4.250 SpaceSteps. 12. ASSEMBLAGEREGISTER In januari waren de volgende aantallen SpaceSteps in assemblage waarvoor alle materialen reeds aan de fabricageafdeling waren afgegeven. Aantal SpaceSteps
1 januari 2014 125
31 januari 2014 115
De dekking van de afdeling Verkoop wordt geboekt bij de verkoopfactuur. 13. VERKOOPBOEK Verkochte SpaceSteps
Aantal 3.500
Exclusief btw € 308.000,-
Rabat € 77.000,-
21% btw € 48.510,-
Inclusief btw € 279.510,-
14. MAGAZIJN AFGIFTEBOEK Afgeleverd 3.500 SpaceSteps
Proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
3/6
De kosten van de afdelingen Fabricage en Verkoop worden bewaakt met een gemengd budget. De begrote machinekosten zijn € 480.000,- per jaar, waarvan € 360.000,- constante kosten bij een normale bezetting van 12.000 machine-uren per jaar. De verwachte bezetting is gelijk aan de normale bezetting. De productie is gelijkmatig over het jaar verspreid. Het normale aantal verkochte steps is 48.000 stuks. Het verwachte aantal verkochte steps voor 2014 is 40.000 stuks. De constante verkoopkosten per jaar bedragen € 180.000,-. De verwachte variabele verkoopkosten zijn bij de verwachte afzet € 50.000,-. 15. BUDGETREGISTER Journaliseer voor januari 2014 de budgetten voor de afdelingen: - Fabricage - Verkoop
Omdat de afzet van de steps seizoensgebonden is, wordt een seizoenscorrectie op de verkoopkosten toegepast. De indexcijfers voor het eerste kwartaal zijn: Januari Februari Maart
70 75 75
16. Journaliseer voor januari 2014 de seizoenscorrectie. 17. Bepaal intracomptabel het budgetresultaat op de fabricagekosten voor januari 2014. 18. Bereken extracomptabel het bezettingsresultaat op de verkoopkosten voor januari 2014.
Proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
4/6
Opgave II Jongejan bv heeft voor de fabricage van haar producten de beschikking over vier machines. Uit de administratie van het jaar 2013 zijn de volgende gegevens ontleend. machine
datum van aanschaf
aanschaffingslevensduur in jaren prijs economisch fiscaal
vervangingswaarde-index
A
01-03-2003
€ 65.000,-
7
10
140
B
01-02-2009
€ 90.000,-
6
8
120
C
01-08-2010
€ 68.000,-
5
6
110
D
01-04-2013
€ 108.000,-
3
4
100
De restwaarde van machine A is € 5.000,- en van machine C € 8.000,-. De restwaarde van de machines B en D is nihil. De vervangingswaarde-index is ook op de restwaarde van toepassing. Machine A is per 1 maart 2013 buiten gebruik gesteld en voor de restwaarde van € 5.000,- op de rekening 022 Buiten gebruik gestelde machines geboekt. Bij het berekenen van de bedrijfseconomische afschrijving gaat men uit van de vervangingswaarde en van de economische levensduur. Bedrijfseconomisch wordt maandelijks afgeschreven, fiscaal jaarlijks. Bij de berekening van de fiscale afschrijving van de machines A en D wordt alleen rekening gehouden met dat gedeelte van het jaar waarin deze machines in gebruik zijn. Voor het uitwerken van de opgave zijn de volgende rekeningen gegeven. Rubriek 0 010 Gebouwen 011 Afschrijving gebouwen 020 Machines 021 Afschrijving machines 022 Buiten gebruik gestelde machines 050 Voorziening groot onderhoud Rubriek 1 110 Bank 130 Debiteuren 140 Crediteuren 150 Vooruitbetaalde bedragen 155 Nog te betalen bedragen 180 Te verrekenen btw 181 Verschuldigde btw 183 Te betalen btw
Rubriek 2 240 Bedrijfseconomische afschrijving machines 250 Fiscale afschrijving machines 260 Levensduurverschillen machines 265 Waardeverschillen machines Rubriek 4 420 Huurkosten 430 Verkoopkosten 440 Afschrijvingskosten machines 460 Onderhoudskosten machines 470 Schoonmaakkosten Rubriek 9 950 Inhaalafschrijvingen machines
19. Bereken het bedrag dat bedrijfseconomisch over de maand januari 2013 werd afgeschreven. 20. Bereken het bedrag dat bedrijfseconomisch over de maand april 2013 werd afgeschreven. 21. Bereken de fiscale afschrijving van de machines over het jaar 2013. 22. Bereken de totale bedrijfseconomische afschrijving over het jaar 2013.
Proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
5/6
Het verschil tussen de bedrijfseconomische en de fiscale afschrijvingsbedragen bestaat uit levensduurverschillen en waardeverschillen. 23. Bereken deze verschillen over het jaar 2013. 24. Journaliseer de bedrijfseconomische afschrijving over de maand april 2013. 25. Journaliseer de fiscale afschrijving over het jaar 2013. 26. Journaliseer per 31 december 2013 de overboeking(en) van de bedrijfseconomische en de fiscale afschrijvingsbedragen over 2013 naar de rekeningen 260 Levensduurverschillen machines en 265 Waardeverschillen machines. Per 1 januari 2013 is de huur van het pand met € 150,- verhoogd. De huurverhoging van januari is foutief als verlaging ingevoerd. De huur wordt steeds vooraf voldaan aan het begin van ieder kwartaal. 27. Journaliseer de te maken correctie in verband met de huurverhoging per 1 januari 2013. Op 25 januari 2013 is in Utrecht een beurs gehouden waaraan het bedrijf heeft deelgenomen. Op 31 januari was de factuur hiervan nog niet ontvangen. De kosten groot € 4.350,- excl. btw dienen echter in de maand januari te worden geboekt. 28. Journaliseer het bovengenoemde feit. Half januari is gestart met groot onderhoud aan een aantal machines. De aanneemsom hiervan bedraagt € 15.000,- excl. btw. De contractant heeft op 31 januari aangegeven dat het werk voor de helft is voltooid. 29. Journaliseer het bovengenoemde feit. Een ontvangen factuur van het schoonmaakbedrijf ten bedrage van € 1.028,50 inclusief 21% btw is per abuis voor € 1.028,50 inclusief 6% btw ingevoerd. Bij ontvangst van de factuur is de grootboekrekening 470 Schoonmaakkosten gedebiteerd. 30. Journaliseer de correctie van bovenstaande factuur.
EINDE EXAMEN
Proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
6/6
BIJLAGE bij MBA Bedrijfsadministratie journaalposten Opgave 1 Grootboekrekeningschema Rubriek 1 110 Bank 130 Debiteuren 140 Crediteuren 155 Nog te ontvangen facturen 160 Te betalen loonheffing 161 Te betalen sociale lasten 162 Te betalen pensioenpremies 163 Te betalen lonen 180 Te vorderen btw 181 Te betalen btw Rubriek 2 240 Tussenrekening lonen 250 Seizoenscorrectie Rubriek 3 300 Voorraad frames 301 Voorraad onderdelen 310 Nog te ontvangen frames 311 Nog te ontvangen onderdelen 320 Prijsverschillen Rubriek 4 410 Diverse kosten 411 Indirecte lonen 420 Verkoopkosten 499 Overboekingsrekening
Rubriek 6 600 Directe materiaalkosten 601 Directe loonkosten 602 Toeslag indirecte fabricagekosten 610 Standaard materiaalkosten 611 Standaard directe loonkosten 612 Standaard toeslag indirecte fabricagekosten 630 Betaalde directe loonkosten 631 Verrekende directe loonkosten 699 Overboekingsrekening Rubriek 7 700 Voorraad SpaceSteps 710 Voorraad SpaceSteps in assemblage Rubriek 8 800 Kostprijs verkopen 810 Toeslag indirecte verkoopkosten 830 Rabatten 840 Opbrengst verkopen 899 Overboekingsrekening Rubriek 9 900 Resultaat op indirecte kosten 910 Fabricageresultaat 920 Verkoopresultaat
Rubriek 5 510 Indirecte inkoopkosten 511 Dekking indirecte inkoopkosten 520 Kosten afdeling magazijn 521 Dekking afdeling magazijn 540 Kosten afdeling huisvesting 541 Dekking afdeling huisvesting 550 Kosten afdeling fabricage 551 Budget afdeling fabricage 552 Te dekken budget afdeling fabricage 553 Dekking afdeling fabricage 560 Kosten afdeling verkoop 561 Budget afdeling verkoop 562 Te dekken budget afdeling verkoop 563 Dekking afdeling verkoop 599 Overboekingsrekening
Bijlage bij Proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
Uitwerking proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
Opgave I VVP € Indir. Ink. st (5%) € Geschatte inkoopprijs € 1. 2
310 311 180 aan 140
2. 2
300 301 aan 155 1 320 aan 511
3. 2
4. 2
8. 2
2
9. 2
10. 2
€ € €
71.400 48.000 25.074
Voorraad frames Voorraad onderdelen Nog te ontvangen facturen Prijsverschillen Dekking indirecte inkoopkosten
€ €
73.500 45.000
€
5.925
€
€
600 Directe materiaalkosten aan 300 Voorraad frames aan 301 Voorraad onderdelen
€
240 160 161 162 163
Tussenrekening lonen Te betalen loonheffing Te betalen sociale lasten Te betalen pensioenpremies Te betalen nettolonen
€
630 411 aan 240 aan 161 aan 162
Betaalde directe lonen Indirecte lonen Tussenrekening lonen Te betalen sociale lasten Te betalen pensioenpremies
€ €
520 540 550 560 aan 499
Kosten afdeling magazijn Kosten afdeling huisvesting Kosten afdeling fabricage Kosten afdeling verkoop Overboekingsrekening
€ € € €
520 550 560 aan 541
Kosten afdeling magazijn Kosten afdeling fabricage Kosten afdeling verkoop Dekking afdeling huisvesting
€ € €
aan aan aan aan
7. 2
Nog te ontvangen frames Nog te ontvangen onderdelen Te vorderen btw Crediteuren
155 Nog te ontvangen facturen aan 320 Prijsverschillen aan 310 Nog te ontvangen frames aan 311 Nog te ontvangen onderdelen
5. 2
6. 3
Frames Onderdelen 15,00 € 5,00 0,75 € 0,25 14,25 € 4,75
= 4.900 * € 15,= 9.000 * € 5,€
118.500
€
5.925
= 5% * (€ 73.500 + € 45.000)
122.500 € € €
= 5.000 * € 15 + 9.500 * € 5 7.350 70.500 = factuurprijzen 44.650 = factuurprijzen
€ €
= 4.000 * € 15,- + 8.000 * € 5,60.000 = 4.000 * € 15,- (vvp) 40.000 = 8.000 * € 5,- (vvp)
€ € € €
18.200 4.550 3.250 39.000
100.000
65.000
60.000 18.000
= 120% * € 50.000,= 120% * € 15.000,€ € €
65.000 9.750 = 15% * € 65.000,3.250 = 5% * € 65.000,-
€
41.500
9.300 8.000 27.000 6.500
= 300 m2 * € 5,= 1.000 m2 * € 5,= 200 m2 * € 5,-
1.500 5.000 1.000 €
550 Kosten afdeling fabricage 560 Kosten afdeling verkoop aan 521 Dekking kosten afdeling magazijn
€ €
601 Directe loonkosten aan 631 Verrekende directe loonkosten
€
602 Toeslag indirecte fabricagekosten aan 553 Dekking afdeling fabricage
€
144.474
7.500
8.250 2.750
= 75% * € 11.000,= 25% * € 11.000,€
11.000
€
60.450
€
39.000
60.450
= 2.015 uur * € 30,-
39.000
= 975 uur * € 40,-
Uitwerking proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten 11. 2
12. 2
13. 2
700 Voorraad gereed product aan 610 Standaard materiaalkosten aan 611 Standaard directe loonkosten aan 612 Standaard toeslag ind. fab. kosten
€
610 611 612 aan 710
Standaard materiaalkosten Standaard directe loonkosten Standaard toeslag ind. fab. kosten Voorraad SpaceSteps in assemb.
€ € €
Debiteuren Te betalen btw Rabatten Opbrengst verkopen Toeslag indirecte verkoopkosten Dekking afdeling verkoop
€
279.510
€
77.000
€
17.500
130 aan 181 830 aan 840 2 810 563
14. 2
800 Kostprijs verkopen aan 700 Voorraad SpaceSteps
€
212.500 € € €
= 4.250 * € 50,106.250 = 4.250 * (€ 15,- + € 10,-) 63.750 = 4.250 * € 15,42.500 = 4.250 * € 10,-
€
= 10 * (€ 15,- + € 10,-) = 10 * € 15,= 10 * € 10,500 = 10 * € 50,-
250 150 100
€
48.510
€
308.000
€
17.500
€
175.000
= 10% * 3.500 st. * € 50,-
175.000
= 3.500 st. * € 50,-
15. 2
Budget fabricage = Const. Kst./12 mnd + V/W * Wh € 360.000 / 12 + (€ 80.000 / 12.000 uren)* 975 uren = € 36.500,552 Te dekken budget afdeling fabricage € 36.500 551 Budget afdeling fabricage € 36.500
2
Budget verkoop = Const. Kst./12 mnd + V/W * Wh € 180.000 / 12 mnd + € 50.000 / 40.000 * 3.500 stuks = € 19.375,562 Te dekken budget afdeling verkoop € 19.375 561 Budget afdeling verkoop € 19.375
16. 2
250 Seizoencorrectie aan 562 Te dekken budget afdeling verkoop
€
4.500
€ 180.000 / 12 mnd * 30% = € 9.000,€
4.500
17. 2
Saldo rekening 550 Kosten afdeling fabricage: € Saldo rekening 551 Budget afdeling fabricage: € Budgetresultaat fabricage: €
40.250 36.500 3.750 Nadelig
18. 2
De constante kosten per verkochte SpaceStep zijn € 180.000 / 48.000 steps = € 3,75 (C/N) Normale verkoop januari: 4.000 steps (48.000 / 12 mnd) Werkelijke verkoop januari: 3.500 steps 500 steps Bezettingsresultaat = (W-N) * C/N = 500 * € 3,75 = € 1.875,- Nadelig
Uitwerking proefexamen 2 MBA Bedrijfsadministratie journaalposten
Opgave II 19. 2
20. 2
A: B: C: D:
(65.000 - 5.000) * 140%/ 7 jaar = 12.000 per jaar = (90.000 - 0) * 120%/ 6 jaar = 18.000 per jaar = (68.000 - 8.000) * 110%/ 5 jaar = 13.200 per jaar = Nog niet in gebruik
€ € € € €
1.000 1.500 1.100 3.600
p.m. p.m. p.m. p.m.
A: B: C: D:
Buiten gebruik (90.000 - 0) * 120%/ 6 jaar = 18.000 per jaar = (68.000 - 8.000) * 110%/ 5 jaar = 13.200 per jaar = 108.000 / 3 jaar = € 36.000 per jaar =
€ € € € €
1.500 1.100 3.000 5.600
21. 2
A: B: C: D:
(65.000 - 5.000) / 10 jaar = 6.000 * 2/12 jaar = (90.000 - 0) * / 8 jaar = (68.000 - 8.000) * / 6 jaar = (108.000 - 0) / 4 jaar * 9/12 jaar =
€ € € € €
1.000 11.250 10.000 20.250 42.500
22 1
2 * € 3.600 + € 2.600 + 9 * € 5.600 =
€
60.200 p.j. bedrijfseconomische afschrijving
23 4
Het totale verschil tussen be en fiscaal is dus € 62.500 - € 42.500 = waarvan waardeverschil: A: 40% * (65.000 - 5.000) / 7 jaar * 2/12 (mnd) B: 20% * (90.000 - 0) / 6 jaar C: 10% * (68.000 - 8.000) / 5 jaar D: Nog niet in gebruik Totaal waardeverschil: waarvan levensduurverschil: A: (60.000/7 - 60.000/10) * 2/12 (mnd) B: 90.000/6 - 90.000/8 C: 60.000/5 - 60.000/6 D: (108.000/3 - 108.000/4) * 9/12 (mnd) Totaal levensduurverschil:
24. 2
25. 2
26. 3
27. 2
28. 2
29. 2
30. 2
70
440 Afschrijvingskosten machines aan 240 Bedrijfseconomische afschrijving
€
250 Fiscale afschrijving machines aan 021 Afschrijving machines
€
240 Bedrijfseconomische afschrijving aan 250 Fiscale afschrijving machines aan 265 Waardeverschillen machines aan 260 Levensduurverschillen machines
€
420 Huurkosten aan 150 Vooruitbetaalde bedragen
€
430 Verkoopkosten aan 155 Nog te betalen bedragen
€
050 Voorziening groot onderhoud aan 155 Nog te betalen bedragen
€
180 Te verrekenen btw aan 470 Schoonmaakkosten
€
Totaal
5.600
€ € € €
€ € € €
p.m. p.m. p.m. p.m. p.j. p.j. p.j. p.j. p.j. fiscale afschrijving
€
17.700,00
€
4.771,43
€
12.928,57
571,43 3.000 1.200 -
428,57 3.750 2.000 6.750
(zie 20.) €
5.600
€
42.500
42.500
(zie 21.)
60.200 € € €
(zie 22.) 42.500 (zie 21.) 4.771,43 (zie 23.) 12.928,57 (zie 23.)
300 €
300
€
4.350
€
7.500
€
120,28
4.350
7.500
(50% * € 15.000,-)
120,28
=(21/121 -/- 6/106) * € 1.028,50)