Evidence Based Practice
Even voorstellen • Paul Doedens – Verpleegkundige & klinisch epidemioloog – Academisch Medisch Centrum, afdeling Psychiatrie, Psychiatrisch Medische Unit
• Joey Remmers – Senior verpleegkundige onderwijs & opleiding – Academisch Medisch Centrum, afdeling Psychiatrie, Intensive Care Unit
Inhoud en opbouw • • • • •
Waarom en wat is EBP? Verpleegkundige dossierbespreking Zelf PICO’s maken (werkgroepjes) Quiz PIAT
Inhoud en opbouw • • • • •
Waarom en wat is EBP? Verpleegkundige dossierbespreking Zelf PICO’s maken (werkgroepjes) Quiz PIAT
Waarom EBP?
Kwaliteit van zorg • 30 tot 40% niet in overeenstemming met de wetenschap • 20 tot 25% onnodig of zelfs schadelijk • Rituelen in de zorg – Bijvoorbeeld scheren, laxeren, nuchter houden, etc.
Maatschappij • Verantwoord en transparant • Mondige patiënt • Geen onnodige variatie • Zinnige en zuinig • Explosie informatie
Excellente zorg Continu verbeteren van patiënten uitkomsten
EBP
Managen enorme informatiestroom
Leven lang leren
Een Leven Lang Leren • EBP wordt gezien als hét middel om levenslang leren te stimuleren (beroepsprofielen verpleegkundigen 2020) • Bestaande kennis verouderd razendsnel door permanente ontwikkelingen in de zorg
Excellente zorg • De beste zorg aan patiënten en cliënten door continu patiënten uitkomsten te verbeteren volgens de laatste stand van wetenschap • Doelmatig, veilig, patiëntgericht • Telkens afvragen – Wat: kan er ‘nog’ beter? – Hoe: is daar evidence voor?
Wat is EBP?
Definitie EBP • EBP is de combinatie van de aloude en vertrouwde klinische vaardigheden, aangevuld met, en zo nodig gecorrigeerd door, de resultaten van het best beschikbare onderzoek en de voorkeuren van de patiënt.
Martin Offinga et al. Inleiding in Evidence Based Medicine. BSL. 2008
Evidence-based
De ‘big five’ stappen van EBP 1. 2. 3. 4. 5.
Ask Access Appraise Apply Audit
Gaat dat makkelijk? • Kansen… – Beschermde tijd om aan te leren en uit te voeren – Management ondersteuning – Integratie van EBP in alle disciplines
• Bedreigingen.. – Te weinig tijd om onderzoek te lezen – Onbewust van het beschikbare onderzoek – Statische methodes zijn onbegrijpelijk Ubbink DT, Vermeulen H, et al. Implementation of evidence-based practice: outside the box, throughout the hospital. Neth J Med. 2011 Feb;69(2):87-94.
Implementeren • Hoe kunt u ‘evidence based werken’ stimuleren, faciliteren en daadwerkelijk toepassen op een verpleegafdeling?
Implementatie raamwerk • Op basis van literatuur verschillende tips • Op meerdere niveaus – Afdeling; – Management; – Onderwijs: – Nationaal:
dossierbesprekingen, Journal Clubs strategie, budget curriculum; initieel en post initieel opnemen in accreditaties
Ubbink DT, Guyatt GH, Vermeulen H. Framework of policy recommendations for implementation of evidence-based practice: a systematic scoping review. BMJ Open 2013;3:e001881
Inhoud en opbouw • • • • •
Waarom en wat is EBP? Verpleegkundige dossierbespreking Zelf PICO’s maken (werkgroepjes) Quiz PIAT
Filmpje verpleegkundige dossierbespreking AMC
Evidence-based beslissingen Evidence based beslissing Klinische expertise
Bewijsmateriaal
Voorkeur en toestand van patiënt
Keuze; beslissing
Inhoud en opbouw • Waarom en wat is EBP? • Verpleegkundige dossierbespreking (filmpje) • Zelf PICO’s maken (werkgroepjes) • Quiz • PIAT
Stap 1
formuleer een beantwoordbare vraag
• Algemeen geaccepteerd acroniem PICO P atient
Patiënt
I ntervention
Interventie
C omparison
Vergelijking
O utcome
Uitkomst
P Hoe beschrijf ik een zelfde patiënten groep?
I
In welke nieuwe handeling ben ik geïnteresseerd? C Wat is de huidige behandeling of alternatief? O Wat wil ik bereiken bij mijn patiënt?
Aan kind opgenomen met ernstige astma inhalatie medicatie toedienen via inhalator met een voorzetkamer of vernevelset op 8 liter zuurstof Benauwdheid, saturatie, opnameduur
Werkgroep opdracht • Subgroepjes samen stellen naar specialisme • Denk na over eigen praktijk • Probeer een PICO op te stellen • Plenair nabespreken
•
Casus 1 psychiatrie
• Een patiënt met schizofrenie drinkt tijdens onbegeleide uitstapjes in de psychiatrische kliniek waar hij is opgenomen, veel energiedrankjes. Bij terugkomst is hij gespannen en vraagt om rustgevende medicatie. De vraag rijst of het drinken van de drankjes verband houdt met de ervaren spanning. Kortom, wat de invloed is van cafeïne op deze patiëntengroep.
Casus 2 neurologie
• De afdeling neurologie screent onrustige en verwarde patiënten op delier met de Delirium Observatie Screenings Schaal (DOSS). Hier liggen vaak patiënten die door een neurologische aandoening aan cognitieve stoornissen lijden. Door bijvoorbeeld afasie, neglect of contusio cerebri lijken ze vaak onterecht positief te scoren op deze schaal. Daarnaast worden patiënten pas gescreend op een delier bij onrust (en dus niet standaard), waardoor je patiënten met een hypoactief (stil) delier kunt missen. Je vraagt je af of de DOSS wel geschikt is voor neurologische patiënten. Of is een ander screeningsinstrument meer valide?
Casus 3 pediatrie
• Kinderen die langdurig zijn opgenomen, krijgen vaak in het ziekenhuis hun vaccinaties. Het is gebruikelijk hierbij profylactisch paracetamol (PCM) te geven, om de pijn van de injectie te voorkomen, evenals koorts en malaise na vaccinatie. Er gaat een gerucht dat PCM de werkzaamheid van het vaccin zou beïnvloeden. Wat te doen: wel of niet PCM geven voor de vaccinatie?
Casus 4 interne
• Je werkt op de polikliniek hematologie/oncologie. Bij het aanleggen van een infuus voor intraveneuze chemotherapie die dag, ervaart een aantal patiënten pijn. Die neemt toe zodra de eerste poging mislukt. Je hoopt de pijn te verminderen en weet dat warmte bij kinderen helpt (bijvoorbeeld een voetje in een warm bad of in een warme handdoek). Werkt warmte ook bij jouw patiënten?
Casus 5 chirurgie
• Je werkt op een chirurgische afdeling waar ernstig zieke patiënten met een gastroparese zijn opgenomen. Deze patiënten worden behandeld via een neusmaagsonde, en krijgen via die weg vaak ook voeding toegediend. Je bepaalt regelmatig de maagretentie. Soms geef je het opgezogen maagvocht terug, soms niet, afhankelijk van de wens van de arts. Een van de artsen hoorde op een congres dat teruggeven van maagvocht de maagontlediging sneller op gang brengt en zelfs de voedingstoestand verbetert. Wat zegt de wetenschap?
Samenvatting 1. Psychiatrie – Cafeïnegebruik bij psychotische patiënt 2. Neurologie – DOS bij neurologie patiënten voor vaststellen delier 3. Pediatrie – Geven van paracetamol bij vaccinaties 4. Interne – Warme handdoek ter voorkoming van pijn bij infusie van oncologiepatiënten 5. Chirurgie – Teruggeven van maagvocht bij chirurgie patiënt
PICO casus 1 • • • •
P = Patiënten met psychotische stoornis I = Overmatig gebruik van cafeïne C = Geen gebruik cafeïne O = Verergering van psychotische symptomen
• Antwoord: Ja, cafeïne heeft invloed op psychotische symptomen en kan agitatie en agressie in de hand werken (1 SR, 1 RCT en case reports)
PICO casus 2 • P = Neurologische patiënt met verminderd cognitief functioneren • I = DOSS-scorelijst • C = Andere schaal/aangepaste schaal • O = Terecht vaststellen delier • Antwoord: straks in de Quiz (1 SR)
PICO casus 3 • • • •
P: Kinderen die gevaccineerd worden I: Profylaxe paracetamol C: Geen paracetamol O-1: Bijverschijnselen, zoals pijn tijdens de injectie, lokale en systemische verschijnselen • O-2: Vaccinatiestatus • Antwoord: Nee: paracetamol als profylaxe bij vaccinaties wordt afgeraden (1 SR, 2 RCTs)
PICO casus 4 • P = Hematologische/oncologische patiënten die een intraveneuze behandeling met chemotherapie ondergaan • I = Warmtetoediening • C = Geen warmtetoediening • O = Slagingskans bij eerste poging, pijnreductie/ zoveel mogelijk comfort bij inbrengen infuus • Antwoord: Straks in de Quiz (1 RCT)
PICO casus 5 • P = Patiënt met gastroparese die behandeld en enteraal gevoed wordt via een neusmaagsonde. • I = Maagvocht teruggeven. • C = Maagvocht weggooien. • O = Maagontlediging weer op gang brengen en voedingstoestand verbeteren. • Antwoord: Nee, maagvocht hoeft niet te worden teruggegeven. (1 RCT)
> 50 Antwoorden http://www.nursing.nl/Verpleegkundigen/Dossiers/Evidence-Based-Practice-EBP/
Inhoud en opbouw • Waarom en wat is EBP? • Verpleegkundige dossierbespreking (filmpje) • Zelf PICO’s maken (werkgroepjes) • Quiz • PIAT
Wel of Niet • Chirurgie – Mogen patiënten met een primair gesloten wonden douchen? – Eusol bij open geïnfecteerde wonden?
• Interne – Warmte toedienen voor aanprikken infuus? – Disposable vernevelset elke dag vervangen?
• Neurologie – De REPOS voor meten pijn non-communatieve patient? – De CAM bij voor het screenen op delier?
Wel of Niet • Pediatrie – Maagspoelen bij pasgeborenen? – Sucrose als pijnstilling?
• Psychiatrie – Cognitieve gedrags therapie bij bipolaire stoornissen? – Geheugen training bij Elektro Convulsie Therapie?
• Obstetrie en gynaecologie – Navelstomp pasgeborene altijd desinfecteren? – Is continue aanwezigheid en support tijdens een bevalling aan te raden?
Wel Douchen Warmte toedienen REPOS CAM Sucrose Cognitieve gedragstherapie Continue support
Niet Eusol Niet elke dag verwisselen Maagspoelen Navel niet desinfecteren
• Geen antwoord: – op geheugen training bij Elektro Convulsie Therapie
Inhoud en opbouw • Waarom en wat is EBP? • Verpleegkundige dossierbespreking (filmpje) • Zelf PICO’s maken (werkgroepjes) • Quiz • PIAT
Putting it all together • Begrijpen wat Evidence Based Practice (EBP) inhoudt. – Besluitvorming obv combinatie klinische vaardigheden, best beschikbare bewijs en voorkeuren toestand patiënt – 5-staps proces; vragen, zoeken, beoordelen, toepassen, evalueren
• Verwoorden welk doel EBP dient. – Excellente zorg door continu verbeteren patiënten uitkomsten – Leven Lang Leren – Managen van continue informatiestroom en up-to-date blijven
• Attitude met zelfreflectie en veranderbereidheid. – Verwondering: Kritisch kijken naar eigen handelen – Vasthoudendheid: Systematisch vraagstukken benaderen – Vertrouwen: in de evidence en bereidheid tot verandering
Literatuurlijst Barrieres voor EBP • Knops A, Vermeulen H, Ubbink D. Verpleegkundigen verslaafd aan EBP? Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2007;3:18-20. • Geen tijd om EBP in te voeren. Nurssing 2007. http://www.nursing.nl/verpleegkunde/specialismen/evidence-based-practice/ nieuw/1172/geen-tijd-om-evidence-based-practice-in-te-voeren • Knops AM, Vermeulen H, Legemate DA, Ubbink DT. Attitudes, awareness, and barriers regarding evidence-based surgery among surgeons and surgical nurses. World J Surg. 2009 Jul;33(7):1348-55. • Maaskant JM, Knops AM, Ubbink DT, Vermeulen H. Evidence-Based Practice: A Survey Among Pediatric Nurses and Pediatricians. J Pediatr Nurs. 2012 Jun 19. [Epub ahead of print]
Implementatie van EBP • Vermeulen H. De keuze voor en implementatie van een EBP-model. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2008;4:24 • Ubbink DT, Vermeulen H, Knops AM, Legemate DA, Oude Rengerink K, Heineman MJ, Roos YB, Fijnvandraat CJ, Heymans HS, Simons R, Levi M. Implementation of evidence-based practice: outside the box, throughout the hospital. Neth J Med. 2011 Feb;69(2):87-94 • Tiemens B, Munten G, Vermeulen H Implementatie EBP; professionals in een context. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2012;1: 4-7 en in Bijzijn XL 2012;3: 22-25 • Eskes AM, Vermeulen H. Effectiveness of organisational infrastructures to promote evidence-based nursing practice. (Kritisch bekeken) Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2012;3:14-15 • Tump E, Eskes AM, Vermeulen H. Strengthening organizations to implement evidence-based clinical practices: a mixed methods study (Kritisch bekeken) Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2012;1: 14-15 • Eskes AM, Tump E, Vermeulen H. Interventions aimed at increasing research use in nursing: a systematic review (Kritisch bekeken) Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2011;5: 12-13
Dossierbespreking • Vermeulen H, Maaskant JM, Eskes AM, Ubbink DT. Implementeren van EBP op een verpleegafdeling. Nurse Academy 2012;2: 10-15 • Vermeulen H, Maaskant J M, van Tellingen IC, Tump E, Spijkerman E, Simons R. Implementatie EBP: Dossierbespreking succesvol onderdeel van een praktische infrastructuur. Bijzijn XL 2011;11/12:14-19 • Vermeulen H, van Tellingen IC , Maaskant JM, Simons R. Verpleegkundige dossierbespreking: een goed idee voor implementatie van EBP? Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2009;4:4-7 • Vermeer K. EBP in opmars bij verpleegkundigen. ‘Onderzoeksresultaten komen nu daadwerkelijk in de praktijk’. Interview met Hester Vermeulen. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2011;2:20-23 •
Film dossierbespreking: http://www.youtube.com/watch?v=YUz_cNdYrSA
Journal Club • Vermeulen H, Latour C, Ubbink DT. EBP implementeren: organiseer een Journal Club. BijzijnXL 2011;10:18-21 • Vermeulen H, Latour C, Ubbink DT. Journal Club een goed idee voor implementatie EBP? Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2009;2:16-21 • Eskes AM, Tump E, Vermeulen H. Are Journal Clubs effective in supporting Evidence Based decision making? Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2012;-:13-14 EBP in 5 stappen. • Vermeulen H. De vijf stappen van EBP. Nursing Nursing 2009;1:28-29 EBP Stap 1 Beantwoordbare vraag stellen • Tiemens B. Beginnen bij de vraag of het antwoord? Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2008;1:20-23 EBP Stap 2 Literatuur zoeken • Van Etten F. Praktische handleiding PubMed. 9789031390717 Bohn Stafleu van Loghum Nederlands 4e druk
EBP Stap 3 Kritisch beoordelen artikelen • Ubbink D, Vermeulen H, Scholten R. Gerandomiseerd klinisch onderzoek (deel 1). Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2007;6:8-12. • Vermeulen H, Ubbink DT, Hooft L. Systematisch literatuur onderzoek van gerandomiseerde onderzoeken (deel 2). Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2008;1:4-8 • Goossens A, Vermeulen H, Ubbink DT. Evidence Based richtlijnen (deel 3). Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2008;2:18-23 • Leeflang MM, Hooft L, Vermeulen H. Diagnosisch onderzoek (deel 4). Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice 2008; 3:18-23 • Vermeulen H, Hooft L, Ubbink DT. Systematisch review van diagnostisch onderzoek (deel 5). Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2008;4:18-22 • Vermeulen H, Korevaar J, Ubbink DT. Patiënt controle onderzoek (deel 6). Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2008; 5:18-23 • Vermeulen H, Ubbink DT. Cohort onderzoek (deel 7) Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based 2009;1:7-11
EBP stap 4 en 5 • Munten G, Snoeren M, Cardiff. Systematisch implementeren van vernieuwingen. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2011;4:8-11. • De Niet GJ. Implementeren en het verpleegkundig team. Visie als fundament. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice.2012;2:15-19. • Vermeulen H, Tiemens B. Implementatie van EBP: drijfveren. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2012;4:16-19 • Tiemens B, Munten G, Vermeulen H. Implementatie van EBP: ingrediënten voor een plan van aanpak. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice. 2013;1:4-7 EBP en kwaliteit verbeteren • Vermeulen H. EBP; daarmee kunnen wetenschap en kwaliteit elkaar ontmoeten. Verpleegkunde 2007-22;4:190-192 • Vermeulen H, Maaskant JM. Wetenschappelijk onderzoek, Evidence-based practice en kwaliteitsverbetering: silo’s of synergie? Nurse Academy 2012;4:10-14
Vragen?
Contact
• Paul Doedens,
[email protected]
• Joey Remmers,
[email protected]
Bedankt voor de aandacht!