Evaluatie Duurzaamheidskring Rijnmond 1 e jaar

Evaluatie Duurzaamheidskring Rijnmond 1e jaar

Rotterdam, april 2010

financiers: Syntens Den Haag Rotterdam Climate Initiative Deelnemende bedrijven

Opgesteld door: Marc Herberigs, Stichting Stimular t 010 – 238 28 26 e [email protected]

Looptijd: April 2009 - maart 2010

www.grafimediarijnmondmvo.nl

COLOFON Stichting Stimular verspreidt kennis over Duurzaam Ondernemen en ontwikkelt praktische instrumenten voor het midden- en kleinbedrijf en organisaties die daarmee vergelijkbaar zijn. Ons doel is dat ondernemers en directies bij alle bedrijfsbeslissingen zowel een hoger bedrijfsrendement nastreven, als de kansen benutten voor een beter milieu en meer welzijn van de medewerkers en de maatschappij. Kenmerken van onze werkwijze zijn maatwerk, heldere communicatie en inspirerende contacten met ondernemers, branches en overheden. Stichting Stimular is de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen! Stichting Stimular Scheepmakershaven 27c 3011 VA Rotterdam t 010 - 238 28 28 f 010 - 437 93 03 e [email protected] i www.stimular.nl

Evaluatie

Duurzaamheidskring Rijnmond 1e jaar

INHOUDSOPGAVE COLOFON

2

INHOUDSOPGAVE

1

1

INLEIDING EN OPZET 1.1 Werkwijze 1.2 Betrokkenen

1 1 1

2

ACTIVITEITEN EN RESULTATEN 2.1 Individuele begeleiding ondernemers 2.2 Kringbijeenkomsten 2.3 Communicatie 2.4 Resultaten en evaluatie 2.4.1 Duurzame energie 2.4.2 Elektriciteit 2.4.3 Gas 2.4.4 Emissies naar de lucht 2.4.5 Klimaatneutraal 2.4.6 Grondstoffen en afvalpreventie 2.4.7 Afvalscheiding 2.4.8 Vervoer 2.4.9 Medewerkers 2.4.10 Werkwijzen, beleid 2.5 Milieubarometer 2.6 Tot slot

2 2 2 2 3 3 3 4 4 4 4 4 5 5 5 6 7

BIJLAGE 1: DEELNEMERSLIJST BIJLAGE 2: INTENTIEVERKLARING

I II

Evaluatie

1


INLEIDING

EN

OPZET

Deze rapportage geeft de resultaten van het eerste jaar “Duurzaamheidskring Rijnmond” weer. De kring is voor minimaal 3 jaar opgezet en heeft als doel “het starten van kennisuitwisseling en samenwerking op het gebied van Duurzaamheid binnen de Grafimedia in de regio Rijnmond”. De duurzaamheidskring is een combinatie van workshops, adviesgesprekken en coaching die op elkaar aansluiten, waardoor een praktijkgericht leertraject ontstaat waarin de deelnemers werken aan het versterken van de duurzaamheid van hun onderneming. De kring is gefinancierd door verschillende partijen: DOE MEE project van Syntens, waarin de Grafische sector is geselecteerd als een van de vier branches waarin Duurzaamheidscans uitgevoerd worden. Het MKB programma van het Rotterdam Climate Initiative, waarmee het Rotterdamse bedrijfsleven gestimuleerd wordt minder energie te verbruiken. De deelnemende bedrijven zelf.

1.1

WERKWIJZE

Er is een groep van tien deelnemers van MKB grafimedia ondernemingen in de regio Rijnmond samengesteld. Allen zijn lid van de brancheorganisatie KVGO. Twee bedrijven waren bij de start reeds bekend met de opzet, daar zij ook lid zijn van een soortgelijke kring in Breda. De overige 8 bedrijven zijn betrokken geraakt na een presentatie tijdens een KVGO ledenbijeenkomst in Rotterdam. De kring is 8 keer bij elkaar geweest het afgelopen jaar. Per bijeenkomst stond steeds één duurzaamheidsthema centraal. In de eerste maanden van het project, heeft elke deelnemer gebruik gemaakt van de Duurzaamheid Quick Scan (DQS) van Syntens. Stimular en Syntens hebben vervolgens met alle ondernemers individuele gesprekken gevoerd over duurzaam ondernemen. Daarnaast hebben alle leden een centrale registratie ingevoerd voor wat betreft duurzaamheid (de Milieubarometer). De informele en vertrouwelijke sfeer in de kring gaf de bedrijven de mogelijkheid om goed kennis te vergaren. De ondernemers leren letterlijk van elkaar! De zakelijke relaties vormen soms ook de basis voor een intensievere onderlinge samenwerking.

1.2

BETROKKENEN

Enthousiaste ondernemers (zie bijlage 1, de ledenlijst) vormen de spil van de kring. Daarnaast was Stimular als gespreksleider en inhoudelijk deskundige aanwezig in de kring en heeft de discussies geleid. Ook zijn bij de duurzaamheidskring enkele stakeholders betrokken. Zij hebben een zeer belangrijke bijdrage geleverd aan het succes, door hun netwerk, kennis en/of expertise in te zetten. Het KVGO (Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen) Henk Griffioen (netwerk voor werving, maken notulen jaar 1, organisatie) Maarten Reuderink (inhoudelijk deskundige op People en Planet gebied) Het Rotterdam Climate Initiative Willem de Neve (inhoudelijk deskundige op Planet gebied) Syntens Koen Knol (netwerk, inhoudelijk deskundige duurzaam innoveren)

1

Evaluatie


2

ACTIVITEITEN

EN

RESULTATEN

2.1

INDIVIDUELE BEGELEIDING ONDERNEMERS

Stimular en Syntens hebben alle ondernemers een of meerdere malen bezocht en daarbij: Een DQS uitgevoerd en nabesproken De milieubelasting en milieukosten op een rij gezet en de Milieubarometer ingevuld De prioriteiten op gebied van duurzaamheid op een rij gezet en doorgenomen met de ondernemer Een rondgang over de bedrijfsvloer gemaakt Een advies gegeven aangaande quick wins, naar aanleiding van het op een rij zetten van de cijfers (nota’s), de resultaten uit de Milieubarometer en de rondgang over de bedrijfsvloer. De wensen geïnventariseerd betreffende onderwerpen die we in de kringbijeenkomsten aan bod zouden moeten laten komen. Naar aanleiding van de DQS en de verdiepingsgesprekken zijn de thema’s geselecteerd, die met de hele kring besproken zijn. Daarnaast hebben deze individuele bezoeken ertoe geleid dat alle bedrijven op min of meer hetzelfde denk- en werkniveau instapten in de kring.

2.2

KRINGBIJEENKOMSTEN

Er hebben 7 kringbijeenkomsten en een oprichtingsbijeenkomst plaatsgevonden, telkens georganiseerd bij een van de leden. Data en thema’s waren: 1. 5 feb. 2009 oprichtingsbijeenkomst 2. 21 april 2009 opzetten milieuregistratie, vergelijken energienota’s, rondje duurzaamheid 3. 9 juni 2009 eerste benchmark milieubarometer, discussie duurzaamheids kengetallen, rondje duurzaamheid 4. 3 sept. 2009 intentieverklaring, communicatie, subsidies voor duurzaamheid, rondje duurzaamheid 5. 15 okt. 2009 ondertekening intentieverklaring, duurzaam inkopen, rondje duurzaamheid 6. 25 nov. 2009 duurzaam inkopen, gedragsverandering, motiveren medewerkers voor duurzaamheid, rondje duurzaamheid 7. 28 jan. 2010 duurzamere alternatieven voor hulpstoffen, innovatiesubsidies en arbeidskostensubsidies (voor mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt), rondje duurzaamheid 8. 16 maart 2010 tweede benchmark milieubarometer, discussie over nieuwe inhoudelijke onderwerpen voor 2010

2.3

COMMUNICATIE

De kring heeft de grondslag voor samenwerking opgeschreven en bekrachtigd in een intentieverklaring, die op 15 oktober is ondertekend door alle leden (zie bijlage 2). Deze intentieverklaring heeft landelijk bekendheid gekregen door het uitbrengen van een persbericht dat breed geplaatst is. Daarnaast heeft de kring gezamenlijk een logo ontwikkeld (zie voorpagina) en een website www.grafimediarijnmondmvo.nl opgericht. Deze website bevat informatie over de kring, tips over duurzaam ondernemen en in het ledengedeelte kunnen de leden de agenda en notulen van de bijeenkomsten terugvinden. De leden hebben de intentie om met de website samen op te trekken richting opdrachtgevers en andere stakeholders. Bijvoorbeeld door te laten zien dat ze allen voldoen aan de criteria voor duurzaam inkopen die de overheid sinds januari 2010 hanteert.

2

Evaluatie

2.4


RESULTATEN EN EVALUATIE

Alle ondernemers hebben op hun eigen manier duurzaamheidsacties uitgevoerd in hun bedrijf. De een pakt dit meer voortvarend op dan de ander, maar bij elkaar zijn er 87 duurzaamheidsacties uitgevoerd. Hieronder een samenvatting van de door de groep opgepakte duurzaamheidsmaatregelen per thema: 2.4.1 1. 2. 3.

Duurzame energie

Een bedrijf heeft zonnepanelen op het dak Een bedrijf is in overleg met Eneco om het dakoppervlak te verhuren voor zonnecellen Twee bedrijven zijn overgestapt naar collectieve inkoop van groene stroom via de Stichting Energie Inkoop van het KVGO

2.4.2

Elektriciteit

Vervangen verlichting: 1. Een bedrijf heeft zijn complete verlichting laten vervangen door energiebesparende hoog-frequente TL buizen. Op veel plekken is men daarnaast teruggegaan van 2 TLbuizen naar 1. Ca. 50-80% besparing wordt verwacht. 2. Drie bedrijven hebben dit in de planning staan. Lichtplannen zijn al gemaakt. 3. Een bedrijf gaat zijn buitenverlichting vervangen door LED Betere schakeling verlichting: 4. Een bedrijf heeft overmatige verlichting uitgezet (plaatselijk was dat de helft) 5. Er wordt gelet op lichtgebruik bij overwerk in het expeditiepand. Alleen in het kantoordeel wordt gewerkt, terwijl overal het licht brandde 6. Bewegingssensoren geplaatst in de toiletten 7. Tussenschakelaars geplaatst, waardoor verlichting deels uit blijft. 8. Sommige tussenschakelaars zijn afgeplakt, waardoor de verlichting uit blijft Onnodig verbruik in daluren verminderen: 9. Enkele bedrijven hebben de kleinere apparatuur doorgemeten met een energiemeter. 10. Twee bedrijven hebben een timer geplaatst op de koffieautomaat. 11. Een bedrijf heeft een timer geplaatst op boilers (uit in het weekend) 12. Persluchtpomp gaat nu helemaal uit na werktijd 13. Lampen van de frisdrankautomaat uitgedraaid Gevraagd vermogen naar beneden 14. Een bedrijf heeft de piekbelasting verlaagd door peakshaving (na elkaar opstarten) 15. Drie bedrijven hebben hun contractvermogen voor elektriciteit naar beneden bijgesteld Vermindering energieverbruik voor koeling 16. Twee bedrijven hebben extra zonwering aangebracht 17. Bij een bedrijf loopt een interne discussie over het planten van een boom om zonlicht in de zomer te weren 18. Twee bedrijven passen nachtventilatie in de toe, waardoor de airco overdag minder snel aan hoeft Perslucht 19. Vier bedrijven besteden meer aandacht aan het sneller dichten van luchtlekken 20. Twee bedrijven hebben de schakeling van hun pompen aangepast (switch) Overig 21. Drie bedrijven hebben (een) nieuwe pers(en) aangeschaft. Bij de afweging is het energieverbruik meegenomen, maar op dit punt was er geen pers echt onderscheidend (de opties hadden wel veel invloed) 22. een bedrijf heeft een energieonderzoek gestart

3


Evaluatie

2.4.3 1. 2. 3.

Drie bedrijven hebben hun verwarmingsketels vernieuwd Twee bedrijven hebben de instelling van hun ketel verbetert, waarmee een gelijkmatiger ketelwatertemperatuur en minder verbruik gerealiseerd wordt. Een bedrijf onderzoekt of het mogelijk is om de geproduceerde warmte uit het pompenhuis terug naar bedrijfshal te leiden zonder geluidsoverlast

2.4.4 1. 2.

Emissies naar de lucht

Een bedrijf gaat de koeling aanpassen, waardoor de CFK’s eruit gaan Vier bedrijven zijn overgeschakeld op alcoholvrij (IPA-vrij) drukken

2.4.5 1. 2. 3. 4.

Gas

Klimaatneutraal

Een bedrijf is CO2-neutraal gaan produceren Een bedrijf werkt toe naar een CO2 neutrale productie Twee bedrijven hebben hun afvalinzameling via Sita CO2 neutraal gemaakt Drie bedrijven hebben hun postverzending via TNT klimaatneutraal gemaakt

2.4.6

Grondstoffen en afvalpreventie

Vermindering grond en hulpstoffen: 1. Een bedrijf heeft een prestatiecontract met de leverancier afgesloten waarmee 5% reductie van hulpmiddelen gerealiseerd wordt 2. Een bedrijf heeft de inktblikken vervangen voor inktcontainers van 200 liter. In 2 jaar is dit terugverdiend (kiloprijs daalt, minder afval en handling, laag in inktbak kan lager) 3. Een bedrijf is overgestapt op chemieloze platen via een ombouwkit. Was eigenlijk vrij simpel door het aanbrengen van een slangetje tussen de baden waardoor de vloeistof terug kan lopen. 60 liter spoelmiddel gaat nu circa 1.500 m2 plaat mee 4. Twee bedrijven hebben een nieuwe chemieloze plaatbelichter aangeschaft 5. Een bedrijf heeft zijn ISO-certificaat behaald en daarin een doelstelling voor papierinschiet opgenomen (75% lager dan nu) 6. Kijken naar intern gebruik van restanten, snijden op a4-formaat en gebruik als kopieerpapier. Hebben de medewerkers zelf bedacht 7. Een bedrijf heeft zijn poetslappen gebruik teruggebracht van 750 per 4 weken naar 1.200 in 8 weken 8. Een bedrijf heeft herbruikbare hoezen gemaakt voor intern transport, waardoor er flink op folie bespaard wordt 9. Een bedrijf heeft zijn chemievoorraad gereduceerd tot een grijpvoorraad, waardoor geen plofhok gebouwd hoeft te worden Verduurzaming gebruikte grond- en hulpstoffen 10. 5 bedrijven hebben hun FSC certificaat behaald en besteden hier ook extra aandacht aan richting de klanten (actief stimuleren ook FSC te nemen). 11. Een bedrijf overweegt ook PEFC certificering 12. Een bedrijf wil zijn eigen briefpapier FSC maken 13. Heeft een duurzame papierfabriek bezocht (Greenfield Frankrijk): Hij wil naar een nieuwe, duurzame enveloppenlijn; met afbreekbaar venster en CO2-neutraal papier. 14. Verdiept zich in de verkrijgbare papiersoorten (voor zeefdruk) die als FSC zijn benoemd. Voor deze sector is het ook van belang dat het papier van de ‘drager’ ook FSC is. 15. Alle bedrijven hebben hun grond- en hulpstoffen onderzocht op milieuschadelijkheid. Waar nodig zijn hulpstoffen vervangen door milieuvriendelijkere alternatieven. Hierdoor voldoen alle leden aan het Duurzaam Inkopen Criterium aangaande de R-zinnen. 2.4.7 1. 2. 3. 4.

4

Afvalscheiding

Afvoer chemicaliën aangepast, een betere scheiding en goedkoper afvoeren 2 bedrijven hebben hun afvalinzamelingscontract vernieuwd, goedkoper afvoeren Een bedrijf heeft foliescheiding opgezet. Dit wordt gratis afgevoerd Een bedrijf heeft de papierscheiding ook op kantoor opgezet


Evaluatie

2.4.8

Vervoer

Goederenvervoer 1. Twee bedrijven zijn gestart met het uitzoeken van de km registratie en hoe transportkilometers te beperken. Drie bedrijven hebben het onderzoek al achter de rug. 2. Een bedrijf heeft hierdoor weer eigen vervoer aangeschaft (3 wagens, combo, busje en vrachtwagen). Gevolg is een betere sturing, makkelijker op kantoor afleveren, positieve uitstraling naar buiten toe 3. Een bedrijf behaalt transportbesparingen door eerder produceren en het combineren van ritten 4. een bedrijf is begonnen met op de orderzak aan te geven hoeveel andere orders van dezelfde klant nog lopen. Hierdoor kunnen vaker combinaties gemaakt worden bij het uitleveren. 5. Een bedrijf onderzoekt of hij een chauffeur kan ‘delen’ met een ander bedrijf. Kostenbesparing en milieuvoordeel Zakelijk vervoer: 6. Verkoopmedewerkers mogen alleen nog uit A en B klasse leaseauto’s kiezen, nieuwe wagens zijn voortaan hybride Intern transport: 7. Twee bedrijven hebben een nieuwe opslagruimte gehuurd. Een bedrijf een ruimte veel dichterbij, waardoor er veel heen en weer transport wordt bespaard (van 100 naar 10 meter) 2.4.9 5.

6. 7. 8.

Een bedrijf heeft een boekje voor de medewerkers opgesteld, met onder andere omgangstips en duurzaamheidtips. Dit boekje is aan de medewerkers gepresenteerd en de inhoud goed kenbaar gemaakt, tijdens een interactieve middag. Twee bedrijven hebben een wajong’er in dienst genomen. Dit was even wennen voor de collega’s, maar het gaat steeds beter (UWV betaalt in dit geval 2/3e) Een bedrijf heeft 3 medewerkers vanuit de bijstand aangenomen 2 bedrijven hebben dit jaar speciale aandacht gegeven aan bewustwording bij medewerkers

2.4.10 1. 2.

3. 4.

Medewerkers

Werkwijzen, beleid

Alle bedrijven zijn gestart met milieuregistratie met de Milieubarometer. Hierdoor zijn de resultaten van de besparingsmaatregelen op termijn kwantitatief meetbaar (zie 2.5). Een bedrijf heeft de samenvoeging van vestigingen in de Milieubarometer zichtbaar gemaakt. Dit kostte veel tijd, maar levert veel informatie op en ook de gehoopte besparingen. Een bedrijf heeft de machine bezetting in de drukkerij aangepast, Van 4 naar 2 persen en werken in 3-ploegendienst. Een bedrijf werkt aan een duurzaam innovatie actieplan, als vervolg op de DQS

5

Evaluatie

2.5


MILIEUBAROMETER

Alle bedrijven hebben hun milieubelasting over twee jaar (2008 en 2009) ingevoerd en vergeleken. Hieronder twee geaggregeerde plaatjes. Grafiek 1: Milieubelasting per medewerker

De milieubelasting per medewerker is gedaald met 11% Grafiek 2: Milieubelasting per kg papierdoorzet

De milieubelasting per kg papierdoorzet (als maat voor de productie) is gestegen met 18%. Netto is er veel milieuwinst geboekt. Als gevolg van de economische crisis is er echter ook flink minder geproduceerd. Dit heeft dermate grote impact op de efficiency-cijfers dat het helaas niet mogelijk is om te achterhalen hoeveel milieubesparingen de bovengenoemde acties daadwerkelijk hebben opgeleverd.

6


Evaluatie

2.6

TOT SLOT

Geconcludeerd kan worden dat dit project nu al reeds veel duurzame innovaties heeft opgeleverd heeft en een solide basis heeft gelegd voor duurzaam leren van elkaar in de grafimedia in Rijnmond. De deelnemers zijn voornemens om de komende jaren regelmatig (4-6 maal per jaar) bij elkaar te komen, om de bereikte resultaten vast te houden en uit te breiden.

7


Evaluatie

BIJLAGE

1:

DEELNEMERSLIJST

Leden Zeefdrukkerij Triomf

Vlaardingen

Paul Snel

www.triomf.nl

Wim van Lith Roel Wanningen Mediajoenit

Rotterdam

Edward van der Keur

www.mediajoenit.nl

Drukkerij van den Ende

Rotterdam

Duco Lammerts van Bueren

www.idrukkers.nl

Drukkerij Gramo

Rotterdam

Mark van Lambaart

www.gramo.nl

Kiel

Schiedam

Roald Broere

www.binderijkiel.nl

TDS drukwerken

Schiedam

Carl Smit

www.tds.nu

Gerard Bol Drukkerij Van de Water

Schiedam

Edgar Willemse

www.vandewater.nl

Anja Kalk Dortland en van Beem

Rotterdam

Johan van Beem

www.devb.nl

Drukkerij Efficiënta

Krimpen a/d IJssel

Henk-Jan Collignon

www.efficienta.nl

Stimular

Rotterdam

Marc Herberigs

www.stimular.nl

Syntens

Rijswijk

Koen Knol

www.syntens.nl

R’dam Climate Initiative

Schiedam

Willem de Neve

www.dcmr.nl

Koninklijke KVGO

Amstelveen

Henk Griffioen

www.kvgo.nl

Koninklijke KVGO

Amstelveen

Maarten Reuderink

Overig

Zie www.grafimediarijnmondmvo.nl voor een overzicht.

i


Evaluatie

BIJLAGE

ii

2:

INTENTIEVERKLARING

Evaluatie Duurzaamheidskring Rijnmond 1 e jaar

Recommend Documents