Evaluatie 1 jaar spoedprocedure contactdermatosen Dr. Lieve Constandt Dermatologe en medisch experte Waregem Meewerkend geneesheer FBZ Arbeidsgeneeskundige dagen, Brussel 6 nov 2014
Aangetaste handen : beroep ? • Reflex van patiënt, van huisarts, van arbeidsgeneesheer, van dermatoloog • Onderrapportage van beroepsdermatosen in geheel Europa – 28 EU Staten : beroepsdermatosen zijn 1,8% tot 55% van alle erkende beroepsziekten ! • Italië : 1,8%, België = Noorwegen: 5% • Duitsland : >35% !
Redenen onderrapportage • Factoren vanwege patiënt – Onwetendheid ! – Angst voor rompslomp, voor gevolgen, werkgever, werkverlies
• Factoren vanwege arts – Niet bekend met “beroepsdermatose” – Hoe aan beginnen ? – Moeilijkheden diagnostiek
onderrapportage • Factoren vanwege het FBZ – Was (?), is (?) “monster van Lochness” – Ontoegankelijk, te hoge drempel – Communicatiegebrek, traagheid, logheid
• Algemene factoren : – Economische crisis
Daarom nieuwe procedure (1 juli 2013) • • • • • •
Spoedprocedure contactdermatosen Lees informatie op website van het FBZ Fax 531, 533 naar 02/2266807 Is meteen een aanvraag ! arbeidsgeneesheren, dermatologen Snel, flexibel, gratis voor patiënt – Vervoer en loonverlies terugbetaald
• Expert door Fonds aangesteld ondezoekt patient, geeft advies aan het Fonds, dat vrij is dit advies te volgen • aangetekend schrijven over beslissing • vervolgens als gewoon dossier (501,601) behandeld • Hier bespreking 1 jaar functioneren
Quid ? • Eczeem – Contacteczeem • Irritatief • Allergisch
– Protein contact dermatitis – Atopisch eczeem – Combinatie voorgaande
• Andere diagnose ?
andere diagnosen! • Veel , maar vooral psoriasis en tinea – Psoriasis van handpalm bij algemene pso – Psoriasis palmoplantaris – Tinea • incognita van handpalm(en), van gelaat • Niet te verwarren met dysidrosiform eczeem van beide handpalmen, als reactie op tinea van 1 voet (one foot-two hands)
Contact eczeem • • • •
Irritatief contact eczeem Allergisch contact eczeem Enkele klinische verschillen Maar in feite enkel onderscheid te maken door plaktesten (epicutane testen )
Plaktesten ! Moeilijker dan men denkt Handig of gevaarlijk ? Relevante en volledige reeksen Juiste techniek (plakken en aflezen) Juiste relevantiebepaling Blootstellingsonderzoek naar de allergenen • Overdracht informatie aan patiënt • • • • • •
Zeer belangrijk • Als er geen reacties te zien zijn of • Als de reacties irritatief i.p.v. allergisch uitzicht hebben – Typisch voor bepaalde allergenen, vierkantig aspect, afnemend in de tijd – Vraagt veel ervaring van de tester
• Dan is het besluit : “geen positieve reactie voor de geteste allergenen, dus waarschijnlijk irritatie”.
Irritatief eczeem is dus • Een uitsluitingsdiagnose ! – Voldoende gezocht ? – Voldoende afgelezen ? • Sommige testen pas na 120 d of later positief
• Klinisch beeld, omstandigheden van irritatie (nat werk), eventueel atopische achtergrond zijn andere stukjes van de puzzel leidend tot de diagnose
proteinen • Moleculair gewicht te groot om epicutaan positieve reacties uit te lokken • Moeten geprikt worden • Dierlijk (vlees, vis, ei, melkeiwitten, insecten…) • Plantaardig (latex, groenten, fruit, planten, granen)
Ervaring spoedexpertisen • Leeftijd : – Vooral de jonge vrouw doet aanvraag FBZ . Te maken met aard van beroep. – Zelfde ervaring in andere landen van EU
diagnosen • 85% eczeem – Vooral irritatief eczeem , in vroege fase – Klinisch : finger webs – Al dan niet op atopische basis
• 15% andere diagnose – Periorale dermatitis (1), seborrheisch eczeem gelaat (1), psoriasis (3), pitted keratolysis voeten (1), tinea incognita (2), Gibert (1), urticaria (3), lichen planus (1), nog geen diagnose (1)
Allergeen numero uno • Methyl isothiazolinone : uitgeroepen tot allergeen van 2013 • Vervanger van mengsel Methyl(chloro)isothiazolinone + methylisothiazolione, dat ook nog gebruikt wordt • Uitstekend bewaarmiddel = • Uitstekend allergeen
Methyl isothiazolinone (MI) • Bewaarmiddel als vervanger van mengsel methyl chloro isothiazolinone en MI bedoeld. Even dramatisch • Beroepssfeer : koelvloeistoffen, polieremulsie, lijmen, roofing materiaal, verven, cosmetica (kappers, poetsers, verpleging, kinesisten, steenkapper, schoonheidsspecialisten,kinesisten)
Contact dermatitis 71, 41-48 (juli 2014). Aerts et al.(o.a. vier van de vijf expertise centra)
MI • Zeer talrijke publicaties in US en Europa • Proberen wetgeving aan te passen • Tot nu nog niets vooruit ! • Alternatief : combinatie van zwakkere bewaarmiddelen : duurder !
Vb1 • Man, ° 1989, heftruckchauffeur • Eczeem handen sedert 2005. • Eerste testen 2005 dermatoloog 1: thiurammix, formaldehyde, fragrance • Tweede testen 2008 dermatoloog 2 : idem + mercaptomix, nikkel, cobalt, euxyl K 400 en methylchloro isothiazolinone
(vervolg) • Zware opstoot april 2014. Vermoeden van verband met koelvloeistof (dermatoloog 3): aanvraag FBZ • cosmetica zijn aangepast • Patient herinnert zich de allergenen niet : ? • Hertesten : fragrance , isothiazolinones – Methyl chloro-, methyl- en octyl
Blootstelling zoeken : tijd ! • Eigen haargel, eigen douchegel Sanicur (“dermo verzorgend”, “hydrateert zonder aantasting of irritatie van de huid”) en eigen handzeep (“au beau savon”) én zeep van het werk : Koala power plus : bevatten allemaal methyl chloro isothiazolinone
Vb 2 • Metaalarbeider CNH, ernstig eczeem – Sedert nieuwe zeep : ? – Maar tegelijk ook meer blootstelling aan koelvloeistoffen ? – Beter in verlofperiodes – Nog nooit dermatoloog
• Expertise : – Allergie voor MCI/MI, ook nikkel en thiomersal
Diagnose vb 2 • 1. irritatie door koelvloeistoffen ! altijd • 2. allergie – voor nikkel : metaaldeeltjes in koelvloeistof – Voor thiomersal : ? – voor MCI/MI • Aanwezig in zeep op het werk en in eigen producten ! Verbetering te verwachten • Zeer waarschijnlijk ook in de koelvloeistoffen, zij het niet vermeld op de MSDS. Na te vragen, eventueel wijzigen
spoedexpertise samengevat • Arbeidsgeneesheer meer dan dermatoloog • Vaak nog nooit dermatoloog • Jonge vrouw, nat beroep • Irritatief eczeem in beginfase • Allergeen soms reeds bekend maar blootstelling onvoldoende gezocht
• METHYL ISOTHIAZOLINONE ! • Opsporen in zepen van het werk – Ziekenhuizen, rusthuizen, industrie – én topica thuis (persoonlijk, van de kinderen en partner)
• Zoeken naar alternatieven • Systematisch preventief vermijden bij wie nog niet gesensibiliseerd is !
pluspunten • Snelheid en flexibiliteit van onderzoek – Liefst buiten werkuren
• Tevreden patiënt – Krijgt TIJD – Eindelijk diagnose – Uitleg over allergeen, irritantia, blootstelling, therapie, prognose – Herscholing
• Verwijzende arts : uitweg en uitleg
Minpunten • Patiënt soms nog onwetend over procedure die hijzelf mede in gang zette • Toch nog te lange delay tussen onderzoek en beslissing van het FBZ
België in EU • COST (European cooperation in science and technology) • Action TD 1206 : development and implementation of European Standards on Prevention of Occupational Skin Diseases (StanDerm) • 28 EU landen, 5 werkgroepen
• Onze spoedprocedure als “beloftevol instrument” (Barcelona, febr 2014)
