EUROPÉS E COMMISS IE * * * * * * * ***

TWEEDE VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT INZAKE DE STATISTISCHE GEGEVENS OVER HET AANTAL DIEREN DAT IN DE LIDSTATEN VAN DE EUROPESE UNIE VOOR EXPERIMENTELE EN ANDERE WETENSCHAPPELIJKE DOELEINDEN IS GEBRUIKT

* * * * *

***

* *

EUROPÉS E COMMISS IE

Dit document is opgesteld voor intern gebruik door de diensten van de Commissie. Het wordt ter beschikking van het publiek gesteld, doch mag niet worden beschouwd als officieel standpunt van de Commissie.

Meer gegevens over de Europese Unie vindt u op Internet via de Europaserver (http://europa.eu.int). Bibliografische gegevens bevinden zich aan het einde van deze publicatie. Luxemburg: Bureau voor officiële publicaties der Europese Gemeenschappen, 1999 ISBN 92-828-7525-3 © Europese Gemeenschappen, 1999 Overneming met bronvermelding toegestaan. Printed in Belgium

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN

TWEEDE VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT INZAKE DE STATISTISCHE GEGEVENS OVER HET AANTAL DIEREN DAT IN DE LIDSTATEN VAN DE EUROPESE UNIE VOOR EXPERIMENTELE EN ANDERE WETENSCHAPPELIJKE DOELEINDEN IS GEBRUIKT

-2-

INHOUD

I. INLEIDING

3

II. STATISTIEKEN

4

1. Algemeen

4

2. Structuur van het verslag

5

3. Compilatie en interpretatie van de gegevens

6

A. Ingediende gegevens B. Gebruikte dieren (soort en aantal) C. Doeleinden van de proeven D. Toxicologisch en veiligheidsonderzoek: soorten producten E. Aantal dieren dat is gebruikt bij proeven voor onderzoek naar ziekten bij mens en dier: indeling naar ziektetypes en diersoort

6 8 19 26 28

4. Situatie in de lidstaten

30

België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Italië Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Verenigd Koninkrijk

30 40 51 56 62 68 78 86 90 92 95 98 108 114 123

_

'I ._

I. INLEIDING Doel van dit verslag is om , overeenkomstig artikel 26 van Richtlijn 86/609/EEG1, aan de Raad en het Europees Parlement de statistische gegevens voor te leggen betreffende het aantal dieren dat in de lidstaten van de Europese Unie voor experimentele en andere wetenschappelijke doeleinden is gebruikt. Dit verslag volgt op het eerste, in 1994 gepubliceerde verslag (COM (94) 195 def) inzake de statistische gegevens over het aantal dieren dat in 1991 in de lidstaten wordt gebruikt2. Richtlijn 86/609/EEG schrijft geen model voor de tabellen met statistische gegevens voor en geeft ook niet aan hoe gedetailleerd deze moeten zijn. Gm bruikbaar te zijn moet een verslag over de situatie in de EU de gegevens echter op ee;.i geharmoniseerde manier aanbieden. In 1997 raakten de voor deze richtlijn bevoegde nationale instanties het, na jarenlange discussie, eens over een uniforme reeks statistische tabellen (hierna "EUtabellen" genoemd). Deze tabelien worden in 1998 :ngevoerd en moeten bij het verzamelen van de gegevens dat ;n januari 1999 begint, worden gebruikt. De partijen bij Overeenkomst ETS 123 van de Raad van Europa betreifende de bescherming van gewervelde dieren die voor experimentele en andere wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt hebben een soortgelijke rapportageplicht. In deze overeenkomst zijn vijf tabellen vastgelegd voor de verzameling van statistische gegevens (hierna "overeenkomsttabeiien" genoemd). De voor dit rapport ingediende gegevens zijn dan ook in diverse modellen gegoten. Naast de twee bovengenoemde formaten hebben een aantal lidstaten nationale formaten (hierna "nationale tabellen" genoemd) gebruikt alsmede formaten (hierna "vorige tabellen" genoemd) die in gebruik waren voordat men het in 1997 over de "EU-tabellen" eens raakte. Het meest komt het model van Overeenkomst ETS 123 van de Raad van Europa voor. Twee lidstaten, Frankrijk en Zweden, maken voor dit verslag reeds gebruik van de uniforme "EU-tabellen". Het volgende verslag aan de Raad en het Europees Parlement, dat in 2000 wordt ingediend, zal gebaseerd zijn op de "EU-tabeilen".

1

PB L 358 van 18.12.1986, blz. 1. Zie ook II. 1.

II. STATISTIEKEN 1. Algemeen Elke lidstaat is, overeenkomstig de artikelen 13 en 26 van Richtlijn 86/609/EEG, verplicht om bij de Commissie de statistische gegevens in te dienen betreffende de dieren die voor experimentele en andere wetenschappelijke doeleinden zijn gebruikt. Het voorliggende verslag bevat gegevens uit 1996; één lidstaat rapporteert evenwel gegevens van 19973. Volgens Resolutie 86/C331/024 is het gebruik van dieren toegestaan bij proefnemingen voor onderwijs en opleiding. Wanneer echter de doeleinden van dergelijke experimenten niet onder de richtlijn vallen, dat wil zeggen wanneer het niet om experimentele of wetenschappelijke doeleinden in de zin van de richtlijn gaat, moeten de lidstaten volgens de resolutie nationale voorschriften toepassenO die niet minder streng mogen zijn dan die van de richtlijn. Een aantal lidstaten heeft in dit verslag dan ook dieren opgenomen die onder deze resolutie vallen. Doel van dit verslag is om een algemeen overzicht te geven van de situatie in de EU, dat als instrument kan fungeren in afwachting dat de Commissie in 2000 met haar eerste geharmoniseerde verslag komt. Het compileren van de gegevens was, gezien de verschillen in presentatie, geen sinecure. Toch werd gepoogd om een indicatie te geven van het soort dieren en de doeleinden waarvoor deze in de EU worden gebruikt. Wat de interpretatie van de gegevens betreft zijn de volgende punten van belang: • Het vorige, in 1994 gepubliceerde verslag, had, op twee uitzonderingen na, betrekking op 1991. De overzichtstabel voor de EU bestond dus uit een mix van gegevens uit 1990, 1991 en 1992. België en Luxemburg dienden toen geen gegevens in. • Drie landen, namelijk Oostenrijk, Finland en Zweden, die na de publicatie van het vorige verslag lid zijn geworden van de EU, hebben nu voor het eerst hun gegevens ingediend. • Een aantal lidstaten heeft sinds het vorige verslag de rapportagecriteria gewijzigd. Er is bijgevolg tussen deze twee verzamelingen nationale gegevens geen vergelijking mogelijk. • Sommige lidstaten rapporteren eveneens over dieren uit sectoren die buiten het toepassingsgebied van de richtlijn en de resolutie vallen, bijvoorbeeld de productie van schadelijke mutanten en transgene dieren. Vergelijking van de totalen van de verschillende lidstaten is dan ook niet mogelijk. Dit verslag heeft betrekking op in totaal 11,6 miljoen dieren5. Zoals reeds uiteengezet moet worden beklemtoond dat dit cijfer op zich relatief weinig zegt. Bovendien gaat het 3 4 5

Zie 4. Situatie in de lidstaten, Frankrijk, zesde alinea. PB C 331 van 23.12.86, blz. 2. Inclusief de gegevens van 1997 van Frankrijk.

bij deze aantallen om sterk verschillende diersoorten, zoals koudbloedigen als de vissen of hogere zoogdieren als de niet-menselijke primaten. De lezer wordt voor verdere informatie in dit verband verwezen naar figuur 1. Al deze factoren in aanmerking genomen moet men zeer voorzichtig zijn met het trekken van conclusies of het maken van vergelijkingen op basis van de resultaten in dit verslag. Ook zijn vergelijkingen tussen de bevindingen van dit verslag en het verslag van 1994 uit den boze. Wel zijn er vanuit statistisch oogpunt een aantal algemene opmerkingen te maken. Deze zijn terug te vinden in het desbetreffende gedeelte van punt 3 "Compilatie en interpretatie van de gegevens" van hoofdstuk II "Statistieken".

2. Structuur van het verslag Dit verslag bestaat uit twee gedeelten. • Het eerste deel bevat een compilatie wat de Europese Unie betreft van de vergelijkbare statistische gegevens die elke lidstaat voor 1996 - met uitzondering van Frankrijk6, dat gegevens van 1997 rapporteert (punt 3. "Compilatie en interpretatie van de gegevens") - heeft ingediend Ondanks het feit dat één lidstaat gegevens voor 1997 heeft gerapporteerd, beoogt dit verslag recht te doen aan de inspanningen die alle lidstaten hebben geleverd om statistische gegevens te rapporteren over dieren die voor experimentele en andere wetenschappelijke doeleinden zijn gebruikt. Bijgevolg werd, om rekening te houden met de voor 1996 en de voor 1997 ingediende gegevens, een reeks "a-tabellen" gecreëerd. De lezer wordt dan ook verzocht eveneens de tabellen 2 a, 3 a en 4 a 'm aanmerking te nemen, ook al zijn deze tabellen vanuit statistisch oogpunt niet correct en moeten zij dus niet voor vergelijkende doeleinden worden gebruikt. • Het tweede deel bevat de relevante uittreksels uit de gegevens zoals door de lidstaten verstrekt en een samenvatting van de opmerkingen of conclusies die een aantal lidstaten bij de gegevens heeft opgenomen.

Zie 4. Situatie in de lidstaten, Frankrijk, zesde alinea.

-63. Compilatie en i n t e r p r e t a t i e van die gegevens A. Ingediende gegevens Doel van de eerste tabel, waarin de gegevens zijn opgenomen die door elke lidstaat zijn ingediend, is om te tonen welke tabellen voor de Europese Unie voor 1996 konden worden gecompileerd (tabel 1 op de volgende bladzijde). Veertien lidstaten hebben gegevens voor 1996 gerapporteerd. Het compileren en interpreteren van de gegevens gebeurde doelbewust slechts op basis van de parameters die door ten minste 9 lidstaten werden gerapporteerd: o soort7 en aantal gebruikte dieren (14 lidstaten); o aantal dieren, ingedeeld naar doel van de proef (13 lidstaten); <=> aantal gebruikte dieren voor toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek: indeling naar type getest product en diersoort (11 lidstaten); o aantal gebruikte dieren bij proefnemingen voor onderzoek naar ziekten bij mens en dier: indeling naar ziektetype en diersoort (9 liestaten). Aangezien er misschien nog andere nationale eisen inzake de rapportage betreffende proefdieren gelden, zijn met het oog op dit verslag niet noodzakelijk alle nationale statistische gegevens bij de Commissie ingediend. Sommige lidstaten die voor een bepaald doel geen dieren hebben gebruikt, hebben dit doei onvermeld gelaten in plaats van aan te geven dat er voor dat welbepaalde doel geen dieren werden gebruikt. Dit betekent echter niet dat deze lidstaten dit doel buiten beschouwing hebben gelaten. Wanneer men de onderstaande tabellen en grafieken bekijkt, moet men, wat de beschikbaarheid van de gegevens betreft, steeds met de genoemde beperkingen rekening houden; het is dan ook niet mogelijk om precieze conclusies te trekken voor de gehele Europese Unie

"Soort" slaat niet alleen op diersoort, maar ook op groepen.

Tabel 1

Voor 1996 ingediende gegevens IRL

I

L

NL

A

Ρ

FIN

s

UK

Totaal "Y'

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

14

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

14 14

Y

Y

Y

Y

7

Y

Y

Y

Y

13

Y

Y

Y

9

Y

2

Β

DK

D

EL

E

Verslag betreffende de gegevens van 1996

Y

Y

Y

Y

Soort dieren Aantal dieren

Y Y

Y Y

Y Y

Y Y

Aantal gebruikte dieren: opsplitsing naar herkomst en soort Aantal dieren dat is gebruikt bij proeven voor bijzondere doeleinden: opsplitsing naar doel en soort Aantal dieren dat is gebruikt bij proeven voor onderzoek naar ziekten bij mens en dier: opsplitsing naar type ziekte en soort Aantal dieren dat is gebruikt voor de vervaardiging en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen: opsplitsing naar regelgevingseisen en soort Aantal dieren dat is gebruikt voor toxicologisch en ander opsplitsing naar producttype en soort Aantal dieren dat is gebruikt voor toxicologisch en ander opsplitsing naar regelgevingseisen en soort Aantal dieren dat is gebruikt voor toxicologisch en ander opsplitsing naar type proef en soort Aantal dieren dat is gebruikt voor toxicologisch en ander opsplitsing naar type proeven en producten Aantal dieren dat is gebruikt voor toxicologisch en ander opsplitsing naar type proeven en regelgevingseisen

veiligheidsonderzoek:

Geneesmiddelen: opsplitsing naar type proef en soort

Y

Y

Y

Y

veiligheidsonderzoek: veiligheidsonderzoek: veiligheidsonderzoek.'

Y Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

veiligheidsonderzoek:

Aantal dieren dat is gebruikt bij proeven voor onderzoek betreffende ziekten bij mens en dier: opsplitsing naar type ziekte en regelgevingseisen Algemeen: opsplitsing naar regelgevingseisen en soort

Y

F

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

11

Y

Y

Y

Y

4

Y

Y

Y

Y

Y

5

Y

Y

Y

Y

Y

Y

Y

4 3

Y

1 Y

Y

Y

Y

Y

6

Y Y

1

•-J

- 8 -

B. Gebruikte dieren (soort en aantal) De gegevens De informatie betreffende het soort dieren dat is gebruikt, varieert sterk per lidstaat. Een aantal lidstaten vermeldt groepen van soorten, zoals "knaagdieren en konijnen", of "honden en katten". Andere lidstaten verstrekken zeer gedetailleerde informatie, en geven de benamingen van de soort (b.v. "Kwartel : andere soorten dan Coturnix coturnix"). Betreffende de zoölogische classificatie van de soorten deed zich met name het volgende probleem voor: in sommige classificatiesystemen worden de gibbons {Hylobates hoolock, H. lar, H. syndactylus, enz.) bij de afzonderlijke familie van de Hylobatidae ondergebracht, die sommige natuurkenners niet eens tot de Anthropoïdea zouden rekenen. Om deze verschillen in gedetailleerdheid van de verstrekte informatie recht te doen, werd een tabel gemaakt met alle door de lidstaten gerapporteerde cijfers (tabel 2). Sommige lidstaten vermelden soorten waarvan geen dieren werden gebruikt. • • • • • • • • •

Chinese hamsters (Cricetulus griseus) Kameelachtigen Andere hoefdieren (niet nader gespecificeerd) Lemuridae Breedneusapen (niet nader gespecificeerd) Gibbons Pongidae (niet nader gespecificeerd) Octopus Koppotigen

Om verwarring te vermijden, werden deze soorten niet in tabel 2 opgenomen. Naast de benaming van de soort of groep van soorten die in de EU-tabellen is vastgelegd, werden door een aantal lidstaten meer gedetailleerde gegevens dan nodig opgenomen alsmede groepen van soorten gerapporteerd. De afkorting NNG in tabel 2 staat voor "niet nader gespecificeerd". Ook werden er, om de gegevens, althans voor een bepaald groeperingsniveau, vergelijkbaar te maken, totalen en subtotalen berekend (zoals "totaal knaagdieren + haasachtigen").

Tabel 2

In 1996 voor proeven gebruikte dieren (aantal en soort) Land: Dieren:

N.N.G. Subtotaal

Muizen Ratten Cavia's Goudhamsters (Mesocricetus auratus) Hamsters Totaal hamsters Renmuizen

Gegroepeer Muizen+ratten + cavia's + hamsters, enz. N.N.G. Knaagdieren

Β

DK

D

430.172 211.785 40.656

194.257 92.685 11.907

3.570 3.570 10.845

224 224

1.512

501

EL

729.612 415.766 50.059

E

F

9.689 231.949 5.523 192.848 1.280 26.824

IRL

26.735 24.474 1.531

I

L

NL

379.327 1.000 595.407 57.850

A

Ρ

244.799 226.659 11.956

FIN

34.851 6.939 3.090

1.842 1.842

S

36.244 36.316 1.904 40

517 517

40

100

719

118

UK

131.496 1.501.735 3.951.866 118.404 687.323 2.614.129 10.807 103.273 321.137 551 591 9.898 16.051 551 9.898 16.642 7.649 18.612

183.940 23.839

1.428

2.360

7.905

Totaal

500

3.589

183.940 42.453

I VO

Subtotaal

Totaal knaagdieren Konijnen

698.540 299.574 1.219.276 16.492 453.049 13.208

7.939

38.834

Subtotaal

Totaal knaagdieren + haasachtigen

284

169

1.010

N.N.G. Subtotaal

2.553 2.553 16 46

248 248

4.515 4.515

N.N.G.

Katten Beagles Honden Totaal honden Fretten Vleeseters

1.293

362

Subtotaal

Totaal vleeseters

2.899

1.710

5.887

Paarden Paarden, ezels en kruisingen Totaal paarden, ezels en kruisingen

87

22

N.N.G. Subtotaal

711.748 307.513 ì.258.110

87

22

182 182

599

28.901

17.091 481.950

2

52.858 1.036.786 1.000 2.067

35.070

54.925 1.071.856 1.003

9.401

183.940 45.497 16.700

1.070

500.720 200.640 46.567

75.223 261.758 2.313.467 7.148.779 1.536

5.164

181

270

444

2

8

5

382

712 712

332 332

984 984

1.243 1.243

272 272

36 36

97 97

513

1.254

1.763

10 10

199 199

173 173

348 348

274

195.783

146

695 695 97 92

1.509 6.567 180 6.747 2.244 2.480

4.352 6.567 11.867 18.436 2.357 4.507

44

248

1.266

12.980

29.652

7 7

252 252

22 22

802 802

109 1.995 2.104

76

812

35.291

76.759 266.922 2.348.758 7.344.562

88

12 2

3

491.319

Tabel 2 (vervolg)

In 1996 voor proeven gebruikte dieren (aantal en soort) Land: Dieren:

Varkens Geiten Schapen Geg roe peer Geiten + schapen Herten Runderen Runderen N.N.G. Gegroepeer Andere hoefdieren dan runderen Andere hoefdieren N.N.G. Subtotaal Totaal Artiodactyla N.N.G. Subtotaal

Halfapen Totaal halfapen

Subtotaal

Penseelaapjes, tamarins Doodshoofdaapjes, doeroecoelis en slingerapen Ceboidae Totaal breedneusapen

D

5.606 122 1.811

6.281 79 90

9.571

30

3.031

2.238

96

2.032

Totaal mensapen (Gibbons + andere mensapen)

Gegroepeer Cercopithecidae + Pongidae Subtotaal

IRL

I

124 25 1.010

1.094 70 342

L

NL

Totaal halfapen + apen + mensapen

A

Ρ

808 55 1.225

10.164

FIN

488

S

UK

2.589 24 148

7.530 625 17.524

518

4.327

250 53

1.428 556

2.035

7.006

13.844

362

3.026^ 1.196

189

2.355

1.695

839

287 5.682

19 8.986

126

5.116

2.450

17.517

1.845

3.048

31.611

1.330 18 38 38

β β

22 22

1.348 2.410 28

18 18

2

734

2

734

1.364

47.316 1.000 22.150 9.211 250 5.995 9.658 19 95.599

1.330 18 68 1.416

116

2.410 28 769 18 3.225 1.480

48 48

48 48

9

24

9

24

2.438

31

31

79

48

31 53

569 600

Totaal

155 155

155 155

Chimpansees Totaal mensapen

Gegroepeer Pongidae + Gibbons (Hylobatidae?) Subtotaal

F

DK

Makaken Bavianen Cercopithecoidae Smalneusapen exclusief mensapen N.N.G. Subtotaal Totaal smalneusapen exclusief mensapen Gegroepeer Breedneusapen + smalneusapen exclusief mensap«

Subtotaal

E

EL

Β

18

1.519

2

53

622 772

1.082

164

17

46

3.786

8.059

O I

Tabel 2 (vervolg)

In 1996 voor proeven gebruikte dieren (aantal en soort) Land: Dieren:

N.N.G. Subtotaal

Zoogdieren Totaal zoogdieren

Kwartels (Coturnix coturnix) Kwartels Totaal kwartels Kalkoenen Hoenderen, kippen (Gallus) Gegroepeer Pluimvee N.N.G. Subtotaal

N.N.G. Subtotaal

Vogels Totaal vogels

Β

DK

D

EL

6 332 724.320 316.275 1.279.874 17.221

E

F

70 488.011

IRL

I

L

24 57.992 1.075.774 1.003

1.359 1.359

NL

A

Amfibieën

N.N.G. Subtotaal

Regenboogforellen Vissen Totaal vissen

N.N.G.

Andere dieren

Totaal

Totaal alle dieren

FIN

12 5 521.442 201.078 49.073

5 5

S

UK

52.708

317 3.321 3.638 3.417 96.010

317 4.835 5.152 3.417 148.718 94

10.626 113.691

234.099 391.480

94 915 54.982

9.347 9.347

94.793 94.793

129 129

17.736 17.736

94

9.213 9.218

86.071 86.071

179 329

1.912 1.912

3.178 3.178

1.471 118 30

149

1.471 118

15

644

6

3.064

4.753

627

78

3.167

5.433

5.485 5.485

40.028 40.028

352 1.179 1.531

40 40

26.441 26.441

6.031 6.031

2.207

506

14.581

1.470

60

733.928 733.928

24.098 24.098

120.222 120.222

460 460

1.015 1.015

19.021 19.021

25

400 1.515.867 350.226 1.509.619 19.280 506.837

Totaal

18 41 816 1.324 79.139 271.345 2.398.753 7.481.300

150 150

Gegroepeer Kippen + schapen + geiten + varkens + runderen er Gegroepeer Paarden + vogels Reptielen

Ρ

869 12.505

48.451

352 134.419 1.112.367 134.419 1.112.719 400

77.107 1.094.185 1.003 652.300 204.825 49.520

110.659 286.012 2.659.368 9.036.808

-12Tabel 2 bis In 1997 voor proeven gebruikte dieren (aantal en soort) F

Land :

Dieren:

N.N.G. Subtotaal

Muizen Ratten Cavia's Goudhamsters (Mesocricetus auratus) Hamsters Totaal hamsters Renmuizen

N.N.G.

Knaagdieren

Subtotaal

Totaal knaagdieren Konijnen

Subtotaal

Totaal konijnen + haasachtigen

1.787.200 432.739 102.208 19.342 19.342 6.142 2.347.631 63.727 2.411.358

N.N.G.

Katten Honden Totaal honden Fretten Vleeseters

1.990 4.290 4.290 82 183

Subtotaal

Totaal vleeseters

6.545

N.N.G.

Paarden, ezels en kruisingen

2.174

Subtotaal

Varkens Geiten Schapen Runderen Totaal Artiodactyla

N.N.G. Subtotaal

Halfapen Totaal halfapen

82 82

Subtotaal

Ceboidae Totaal breudneusapen

88 88

Subtotaal N.N.G.

Cercopithecoidae Totaal smalneusapen exclusief mensapen Andere mensapen

2.452 2.452 0

Subtotaal

Totaal halfapen + apen + mensapen

2.622

N.N.G. Subtotaal

Zoogdieren Totaal zoogdieren

N.N.G. Subtotaal

Kwartels (Coturnix coturnix) Vogels Totaal vogels

N.N.G. Subtotaal

9.927 776 3.541 1.636 15.880

67 2.438.646 1.907 65.745 67.652

Reptielen

48

Amfibieën

14.403

N.N.G. Subtotaal

Vissen Totaal vissen

88.573 88.573

Totaal

jTotaal alle dieren

2.609.322

13Verwerking en interpretatie van de gegevens In totaal werden, wat de 14 rapporterende lidstaten betreft, voor 1996 9.036.808 dieren gerapporteerd. Om het relatieve aandeel van de soorten grafisch te kunnen weergeven, werden bepaalde soorten gegroepeerd (tabel 3 en figuur 1). Figuur 1

Grote groepen dieren in %

Artio- + _ . Penssodactyla 1,08% v

Halfapen + apen + mensapen /léesete* ° ' ° 9 %

Vogels 4,33%

\33$

Niet ' geclassificeerd 0,04%

Koudbloedige dieren 12,86%

Knaagdieren + konijnen 81,27%

De Artio- en Perissodactyla omvatten paarden, ezels en kruisingen (Perissodactyla), en varkens, geiten, schapen, herten en runderen (Artiodactyla). De meest gebruikte proefdieren zijn knaagdieren en konijnen (82%). De koudbloedige dieren (vissen, amfibieën, enz.) zijn goed voor 13%. Het percentage vleeseters zoals katten en honden bedraagt 0,33% en de halfapen, apen en mensapen samen vertegenwoordigen 0,09% van het totale aantal gebruikte dieren.

Tabel 3

Β

Aantal dieren :

DK

D

EL

E

F

IRL

L

I

NL

A

Ρ

711.748 307.513 1.258.110 736.165 24.604 134.952 54.982 9.347 94.793 7.028 14.026 9.073 5.887 1.710 2.899 600 18 1.519 6 400 332

17.091 481.950 1.930 1.090 129 17.736 126 5.126 2 812 53 2 0 70

54.925 1.071.856 9.193 19.021 9.218 94 1.868 2.554 1.254 513 0 772 24 0

1.003 500.720 200.640 46.567 0 44.787 2.158 118 0 329 0 86.071 2.457 0 17.865 0 0 1.763 274 44 0 1.082 164j 0 1.589 5 0 12

Totaal: 1.515.867 350.226 1.509.619

19.280 506.837

77.107

1.003 652.300 204.825

Knaagdieren + konijnen Koudbloedige dieren Vogels Artio- + Perissodactyla Vleeseters Halfapen + apen + mensapen Niet geclassificeerd

In % van het totaal

Β

DK

D

EL

Knaagdieren + konijnen Koudbloedige dieren Vogels Artio- + Perissodactyla Vleeseters Halfapen + apen + mensapen Niet geclassificeerd

46,95 48,56 3,63 0,60 0,19 0,04 0,03

87,80 7,03 2,67 2,01 0,49 0,01 0,00

83,34 8,94 6,28 0,93 0,39 0,10 0,02

88,65 10,01 0,67 0,65 0,01 0,01 0,00

100

100

100

100

Totaal:

1.094.185

L

IRL

I

95,09 0,22 3,50 1,01 0,16 0,01 0,01

71,23 24,67 0,12 3,31 0,67 0,00 0,00

97,96 0,84 0,84 0,17 0,11 0,07 0,00

100

100

100

E

F

FIN

UK

S

Totaal

76.759 266.922 2.348.758 7.344.562 29.608 11.489 146.924 1.162.039 1.912 3.178 113.691 391.480 2.097 3.070 32.413 97.703 248 1.266 12.980 29.652 17 46 3.786 8.059 18 41 816 3.313

49.520 110.659 286.012 2.659.368 9.036.808

Ρ

Gemiddeldei

UK

NL

A

100,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

76,76 6,87 13,20 2,74 0,27 0,17 0,00

97,96 1,05 0,00 0,00 0,13 0,08 0,78

94,04 0,24 0,66 4,96 0,09 0,00 0,01

69,37 26,76 1,73 1,90 0,22 0,02 0,02

93,33 4,02 1,11 1,07 0,44 0,02 0,01

88,32 5,52 4,28 1,22 0,49 0,14 0,03

81,27 12,86 4,33 1,08 0,33 0,09 0,04

100

100

100

100

100

100

100

100

FIN

S

Tabel 3 bis

Met de gegevens van Frankrijk voor 1997 Aantal dieren:

Β

Knaagdieren + konijnen Koudbloedige dieren Vogels Artio- + Perissodactyla Vleeseters Halfapen + apen + mensapen Niet geclassificeerd

DK

D

EL

E

F

IRL

I

L

NL

A

Ρ

FIN

S

UK

Totaal

711.748 307.513 1.258.110 17.091 481.950 2.411.358 736.165 24.604 134.952 1.930 1.090 103.024 54.982 9.347 94.793 129 17.736 67.652 9.073 7.028 14.026 126 5.126 18.054 2.899 1.710 812 5.887 2 6.545 600 18 1.519 2 53 2.622 400 6 70 332 0 67

54.925 1.071.856 19.021 9.193 94 9.218 2.554 1.868 513 1.254 0 772 0 24

1.003 500.720 200.640 46.567 0 44.787 2.158 118 0 86.071 0 329 0 17.865 0 2.457 0 1.763 274 44 0 1.082 164 0 0 12 1.589 5

Totaal: 1.515.867 350.226 1.509.619 19.280 506.837 2.609.322

77.107 1.094.185

1.003 652.300 204.825 49.520 110.659 286.012 2.659.368 11.646.130

In % van het totaal:

Β

DK

D

Knaagdieren + konijnen Koudbloedige dieren Vogels Artio- + Perissodactyla Vleeseters Halfapen + apen + mensapen Niet geclassificeerd

46,95 48,56 3,63 0,60 0,19 0,04 0,03

87,80 7,03 2,67 2,01 0,49 0,01 0,00

83,34 8,94 6,28 0,93 0,39 0,10 0,02

88,65 10,01 0,67 0,65 0,01 0,01 0,00

100

100

100

100

Totaal:

EL

E

F

IRL

I

95,09 0,22 3,50 1,01 0,16 0,01 0,01

92,41 3,95 2,59 0,69 0,25 0,10 0,00

71,23 24,67 0,12 3,31 0,67 0,00 0,00

97,96 100,00 0,84 0,00 0,84 0,00 0,17 0,00 0,00 0,11 0,07 0,00 0,00 0,00

100

100

100

L

100

100

76.759 266.922 2.348.758 29.608 11.489 146.924 1.912 3.178 113.691 2.097 3.070 32.413 248 1.266 12.980 17 46 3.786 18 41 816

9.755.920 1.265.063 459.132 115.757 36.197 10.681 3.380

NL

A

76,76 6,87 13,20 2,74 0,27 0,17 0,00

97,96 1,05 0,00 0,00 0,13 0,08 0,78

94,04 0,24 0,66 4,96 0,09 0,00 0,01

69,37 26,76 1,73 1,90 0,22 0,02 0,02

93,33 4,02 1,11 1,07 0,44 0,02 0,01

88,32 5,52 4,28 1,22 0,49 0,14 0,03

83,77 10,86 3,94 0,99 0,31 0,09 0,03

100

100

100

100

100

100

100

Ρ

FIN

S

UK

Semiddelder

I

-16Knaagdieren en konijnen zijn goed voor 93% van de warmbloedige dieren (figuur 2). Figuur 2

Warmbloedige dieren in % Artio- + Perissodactyla 1,24%

Halfapen + apen + Vleeseters 0,38%

mensapen

0,10%

Vogels 4,97%

Knaagdieren + konijnen 93,31%

Tabel 4 is een poging tot weergave van de ingediende gegevens in de vorm van een EUtabel. Een aantal door de lidstaten gerapporteerde diergroepen kan niet in een dergelijke classificatie worden verwerkt, maar van de in totaal 9.036.808 dieren zijn er 8.838.465 (97,8%) in de tabel opgenomen.

Tabel 4 Soort of groep van soorten DK B 430.172 194.257 211.785 92.685 40.656 11.907 224 3.570 501 12.357 7.939 13.208 169 284 248 2.553 16 1.293 46 87 22 6.281 5.606 79 122 90 1.811 556 1.428

D 729.612 415.766 50.059

EL F IRL E 26.735 9.689 231.949 5.523 192.848 24.474 1.531 1.280 26.824

Muizen (Mus musculus) Ratten (Rattus norvegicus) Cavia's (Cavia porcellus) Hamsters (alle soorten hamsters) 23.839 1.428 Andere knaagdieren (andere Rodentia) 38.834 599 28.901 Konijnen (Oryctolagus cuniculus) 1.010 88 Katten (Felis catus) 4.515 2 712 Honden (Canis familiaris) Fretten (Mustela putorius furo) 362 12 Andere vleeseters (andere Carnivoria) Paarden, ezels en kruisingen (Equidae) 182 10 3.031 9.571 30 Varkens (Sus) Geiten (Capra) Schapen (Ovis) 53 2.035 Runderen (Bos) 155 Halfapen (Prosimia) Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen excl. mensapen (Cercopithecoidea) 18 2 Mensapen (Hominoidea) 31 Andere zoogdieren (andere Mammalia) 6 70 332 Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves) 9.347 54.982 94.793 129 17.736 30 Reptielen (Reptilia) 149 15 Amfibieën (Amphibia) 506 2.207 14.581 1.470 60 Vissen (Pisces) 733.928 24.098 120.222 460 1.015 TOTAAL 1.514.879 350.226 1.506.017 19.184 504.752

118 2.067 181 332

199 124 25 1.010 1.196

Aantal L I NL 379.327 1.000 244.799 595.407 226.659 57.850 11.956 1.842 2.360 7.905 35.070 3 9.401 270 444 984 1.243

173 1.094 70 342 189

A

Ρ 34.851 6.939 3.090 517 100 16.700 1.070 8 2 36 272

76 348 10.164

7 808 55 1.225 362

3.026

38 734 48 24

12

5

9.218 86.071 644 6 3.064 4.753 19.021 5.485 40.028 77.107 1.094.185 1.003 646.891

329

94

627 78 40 1.531 19.180 49.520

FIN S UK Totaal 36.244 131.496 1.501.735 3.951.866 36.316 118.404 687.323 2.614.129 1.904 10.807 103.273 321.137 40 551 9.898 16.642 719 500 61.065 11.238 1.536 35.291 195.783 5.164 5 1.509 382 4.352 97 695 6.747 18.436 97 2.357 2.244 146 92 4.507 2.480 252 802 22 2.104 488 47.316 7.530 2.589 24 1.000 625 17.524 148 22.150 839 15.653 5.682 287 155 8 22 1.416 1.348 9 2.438 24 3.225 79 1.574 18 1.066 41 317 317 1.912 3.178 113.374 391.163 869 25 48.451 5.433 3.167 12.505 26.441 134.419 1.112.719 6.031 110.141 286.012 2.659.368 8.838.465

Niet hierboven opgenomen (gegroepeerd) Muizen + ratten + cavia's + hamsters, enz. Geiten + schapen Andere hoefdieren dan runderen Breedneusapen + smalneusapen excl. mensapen Cercopithecidae + Pongidae Kippen+schapen+geiten+varkens+runderen, enz. Mensapen + halfapen + andere apen Paarden + vogels Andere dieren TOTAAL ALGEMEEN TOTAAL

183.940 2.238

96

2.032

518

4.327

19 1.364

116

569

53 1.471 1.082 118

400 988

3.602

96

2.085

1.515.867 350.226 1.509.619 19.280 506.837

5.409 185.645 77.107 1.094.185 1.003 652.300 204.825 49.520

518

183.940 9.211 19 1.480 622 1.471 1.082 118 400 198.343

110.659 286.012 2.659.368 9.036.808

Tabel 4 bis

Met de gegevens van Frankrijk voor 1997 Soort of groep van soorten Muizen (Mus musculus) Ratten (Rattus norvegicus) Cavia's (Cavia porcellus) Hamsters (alle soorten hamsters) Andere knaagdieren (andere RodentJa) Konijnen (Oryctolagus cuniculus) Katten (Felis catus) Honden (Canis familiaris) Fretten (Mustela putorius furo) Andere vleeseters (andere Carnivoria) Paarden, ezels en kruisingen (Equidae) Varkens (Sus) Geiten (Capra) Schapen (Ovis) Runderen (Bos) Halfapen (Prosimia) Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen excl.mensapen(Cercopithecoidea) Mensapen (H ominoidea) Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves) Reptielen (Reptilia) Amfibieön (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

1996 1996 B DK 430.172 194.257 211.785 92.685 40.656 11.907 3.570 224 501 12.357 13.208 7.939 284 169 2.553 248 16 1.293 46 87 22 5.606 6.281 122 79 90 1.811 1.428 556

1996 D 729.612 415.766 50.059 23.839 38.834 1.010 4.515 362 182 9.571

2.035 155

18

1996 1996 1997 1996 F EL E IRL 9.689 231.949 1.787.200 26.735 5.523 192.848 432.739 24.474 1.280 26.824 102.208 1.531 19.342 6.142 118 1.428 63.727 2.067 599 28.901 88 1.990 181 712 4.290 332 2 82 12 183 2.174 199 10 3.031 9.927 124 30 776 25 3.541 1.010 53 1.636 1.196 82 88 2.452 2

1996 1996 1996 I L NL 379.327 1.000 244.799 595.407 226.659 11.956 57.850 1.842 2.360 7.905 35.070 3 9.401 270 444 1.243 984

173 1.094 70 342 189

1996 A

1996 Ρ 34.851 6.939 3.090 517 100 16.700 1.070 2 8 272 36

76 348 10.164

7 808 55 1.225 362

3.026

1996 1996 1996 FIN S UK 36.244 131.496 1.501.735 687.323 36.316 118.404 103.273 1.904 10.807 9.898 40 551 11.238 719 500 5.164 35.291 1.536 5 382 1.509 97 695 6.747 2.244 97 2.480 146 92 802 252 22 488 2.589 7.530 24 625 17.524 148 5.682 839 287 8 9

22 24

1.348 2.438

5

18

41

329

1.912

1.066 317 113.374

38 734 48

31 6

332

70

9.347 54.982 94.793 129 17.736 30 149 15 2.207 506 14.581 1.470 60 733.928 24.098 120.222 460 1.015 1.514.879 350.226 1.506.017 19.184 504.752

67 24 12 1.907 9.218 65.745 94 86.071 644 6 48 3.064 4.753 14.403 5.485 40.028 88.573 19.021 2.609.322 77.107 1.094.185 1.003 646.891

627 78 1.531 40 19.180 49.520

3.178 25 3.167 5.433 12.505 26.441 6.031 134.419 110.141 286.012 2.659.368

Totaal 5.739.066 3.046.868 423.345 35.984 67.207 259.510 6.342 22.726 2.439 4.690 4.278 57.243 1.776 25.691 17.289 237 1.504 5.677 79 1.641 2.224 456.908 917 62.854 1.201.292 11.447.787

Niet hierboven opgenomen (gegroepeerd) Muizen + ratten + cavia's + hamsters, enz. Geiten + schapen Andere hoefdieren dan runderen Breudneusapen + smalneusapen excl. mensapen Cercopithecldae + Pongidae Kippen+schapen+geiten+varkens+runderen, enz. Mensapen + halfapen + andere apen Paarden + vogels Andere dieren TOTAAL ALGEMEEN TOTAAL

183.940 2.238

96

2.032

518

4.327

19 116

1.364 569

53 1.471 1.082 118

400 988

3.602

96

2.085

5.409 185.645

1.515.867 350.226 1.509.619 19.280 506.837 2.609.322 77.107 1.094.185 1.003 652.300 204.825 49.520

518

183.940 9.211 19 1.480 622 1.471 1.082 118 400 198.343

110.659 286.012 2.659.368 11.646.130

oo I

-19C Doeleinden van de proeven De gegevens Dertien lidstaten hebben een tabel ingediend waarin de gegevens worden ingedeeld naar doel van de proeven en gebruikte diersoort. Een aantal lidstaten komt in de tabel met de indeling naar doel van de proeven niet op hetzelfde totale aantal dieren uit als in de tabel met de indeling naar diersoort alleen. Het totale aantal dieren bij de indeling naar doel van de proeven bedraagt 8.819.712. De gebruikte terminologie in de tabellen waarin de gegevens worden ingedeeld naar doel van de proef verschilt per lidstaat, en de term "andere" dekt dan ook verschillende ladingen. In tabel 5 zijn de termen opgenomen die werden gebruikt en de lidstaten die deze gebruikten. Voor sommige lidstaten (België, Denemarken, Griekenland, Oostenrijk en Spanje) zijn de gebruikte termen vertaald uit het oorspronkelijk. Verwerking en interpretatie van de gegevens Hoewel wij er ons van bewust waren dat er een risico bestond van verkeerde interpretatie, hebben wij de diverse door de lidstaten gebruikte omschrijvingen gegroepeerd in tabel 6. Er is getracht om de ingediende gegevens weer te geven in de vorm van een standaardtabel (tabel 7). Sommige groepen van dieren kunnen niet in deze classificatie worden opgenomen: 31% van de gerapporteerde gevallen past niet in deze tabel. Om alle gerapporteerde gegevens een plaats te geven, werd getracht een classificatie te maken op basis van andere groepen; deze groepen staan in tabel 8. Van deze tabel werden een aantal grafieken afgeleid (figuren 3 en 4).

-20Tabel 5 Landen

Terminologie die is gebruikt bij de rapportagen over de

EU-tabel

Β, DK, IRL, P, S, UK

Fundamenteel biologisch onderzoek

EU-tabel

DK, S

Onderzoek en ontwikkeling van producten en apparatuur voor medische en tandheelkundige toepassingen

EU-tabel

DK, S

Productie en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medische en tandheelkundige toepassingen

EU-tabel

DK, S

Onderzoek en ontwikkeling van producten en apparatuur voor diergeneeskundige toepassingen

EU-tabel

DK, S

Productie en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor diergeneeskundige toepassingen

EU-tabel

DK, P, S

Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheids­ onderzoek van producten en apparatuur voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen)

EU-tabel

B, DK, D, EL, E, IRL, NL, P, FIN

Diagnose van ziekten

EU-tabel

B, DK, EL, E, Onderwijs en opleiding IRL, NL, P, FIN

EU-tabel

B. DK, EL, IRL, Andere P, FIN A

Medische of opleidingsdoeleinden

A

Bescherming van mens of milieu

A

Regelgevingsdoeleinden

Β, I

Onderzoek en ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medische, diergeneeskundige en tandheelkundige toepassingen

Β, IRL

Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek

Β

Ontwikkeling van mutanten en transgene organismen

Β

Gebruik van dieren om biologisch materiaal in stand te houden en te produceren

NL, D, EL, E, FIN

Fundamenteel biologisch (inclusief medisch) onderzoek

EL, FIN

Onderzoek naar, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (exclusief veiligheidsonderzoek) van producten en toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassingen

EL, FIN

Bescherming van mens en milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of apparatuur voor medische en diergeneeskundige toepassingen)

IRL, Ρ

Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van apparatuur en producten voor medisch en tandheelkundig gebruik

IRL, Ρ

Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van apparatuur en producten voor diergeneeskundig gebruik

IRL

Onderzoek van ziekten

IRL

Immunologisch onderzoek

D, E, NL

Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (inclusief veiligheids­ onderzoek) van producten of apparatuur voor medische en diergeneeskundige toepassingen

D, E, NL

Bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of ander veiligheidsonderzoek

S

Onderzoek en ontwikkeling van producten en apparatuur voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik (exclusief toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek)

UK

Toegepast onderzoek - op medisch of tandheelkundig gebied

UK

Toegepast onderzoek - op diergeneeskundig gebied

UK

Bescherming van mens, dier of milieu

UK

Onderwijs

UK

Opleiding

UK

Forensisch onderzoek

UK

Directe diagnose

UK

Fokken

-21Tabel 6 Doeleinden: de gebruikte omschrijvingen gegroepeerd Fundamenteel biologisch onderzoek

Onderzoek en ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en apparaten voor medische, diergeneeskundige en tandheelkundige toepassingen

Diagnose Toxicolovan ziekten gisch en ander veiligheidsonderzoek findusief veiligheidsonderzoek van producten en apparaten voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig onderzoek]

Onderwijs en Andere opleiding

Andere gebruikte terminologie: Onderzoek en ontwikkeling van producten en apparatuur voor medisch en tandheelkundig gebruik

X

Productie en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medisch en tandheelkundig gebruik

X

Onderzoek en ontwikkeling van producten en apparatuur voor diergeneeskundig gebruik Productie en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor diergeneeskundig gebruik Medische of opleidingsdoeleinden Bescherming van mens of milieu

X X X X X

Regelgevingsdoeleinden Onderzoek en ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medisch, diergeneeskundig en tandheelkundig gebruik Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek

X X

Ontwikkeling van mutanten en transgene organismen Gebruik van dieren om biologisch materiaal in stand te houden en te produceren Fundamenteel biologisch (inclusief medisch) onderzoek Onderzoek naar, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (exclusief veiligheidsonderzoek) van producten en apparatuur voor medische en diergeneeskundige toepassingen

X X X

X

Bescherming van mens en milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of apparatuur voor medische of diergeneeskundige toepassingen Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van apparatuur en producten voor medisch en tandheelkundig gebruik Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van apparatuur en producten voor diergeneeskundig gebruik

X

X X

Onderzoek van ziekten

X

Immunologisch onderzoek Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (inclusief veiligheidsonderzoek) van producten of apparatuur voor medisch en diergeneeskundig gebruik Bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of ander veiligheidsonderzoek Onderzoek en ontwikkeling van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik (exclusief toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek) Toegepast onderzoek - op medisch of tandheelkundig gebied Toegepast onderzoek - op diergeneeskundig gebied Bescherming van mens, dier of milieu

X X X X X X X

Onderwijs

X X

Opleiding Forensisch onderzoek Directe diagnose Fokken

X X X

-22Tabel 7 Soort dieren en doeleinden: groepering van de omschrijvingen van de doeleinden Fundamenteel biologisch onderzoek

Soort of groep van soorten

Muizen (Mus musculus) Ratten (Rattus norvegicus) Cavia's (Cavia porcellus) Hamsters (alle soorten hamsters) Andere knaagdieren (other Rodentia) Konijnen (Orydolagus cuniculus) Katten (Felis catus) Honden (Canis familiaris) Fretten (Mustela putorius furo) Andere vleeseters (andere Carnivoria) Paarden, ezels en kruisingen (Equidae) Varkens (Sus) Geiten (Capra) Schapen (Ovis) Runderen (Bos) Harfapen (Prosimia) Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen excl.mensapen(Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea) Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves) Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

Onderzoek en ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medische, diergeneeskundigeen tandheelkundige toepassingen

Toxicologisch Diagnose van Onderwijs en Andere en ander opleiding ziekten veiligheidsonderzoek [inclusief veiligheidsonderzoek van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik]

75.329 9.177 2.717 55 62 6.233 7 26 34 66 396 886 141 2.929 1.075

7.584 11.579 449 215 47 1.809 36 328 20

771.822 1.288.811 935.946 391.291 132.037 16.451 6.428 8.481 18.295 7.281 35.539 18.782 925 1.619 7.776 741 904 1.399 197 3.648 534 197 5.827 9.276 80 561 7.105 9.620 4.207 3.309

85.304 148.010 35.078 850 1.376 33.701 75 2.928

982 389 2.451 300 245 31 114 977 229 64 68.027 64.528 674 93 14.487 23.365 175.444 1.500.877 2.540.612

12 389 211 51 24 6.202

5.406

936

5.660 54.090 374.700

50 8.207 112.840

4.018 1.681 31.178

606.375 1.227.069 4.685 1.469

149.680 82.528 400

223.572 681

34.260 19.147 309

51 608 20 11 49

65 1.483 119 712 97

Totaal

469.723 2.698.573 241.014 1.737.017 13.457 200.189 573 16.602 113 27.174 26.445 122.509 143 2.805 68 11.867 2.357 3.911 1.312 69 24.032 5.952 1.000 79 22.205 1.828 9.645 908 25 34 183

44

45.423 25 94 661.766 1.467.922

1.408 3.218 670 1.142 317 190.522 699 24.402 924.553 6.028.129

Niet hierboven opgenomen (gegroepeerd)

414

2.059

321 19

97.584

129.022

151.795

51.064

118 5.751

183.940 451 2.159.142 7.544 19 19 94 1.471 2.702 118 1.337 436.553

705.895 1.362.835

384.743

275.527

60.776

1.807 2.791.583

Algemeen totaal 2.206.772 3.903.447

759.443

388.367

91.954

1.469.729 8.819.712

Muizen + ratten + cavia's + hamsters, enz. Gerapporteerd als totaal knaagdieren+haasachtiger Andere vleeseters, incl. groep katten+honden Andere hoefdieren Cercopithecidae + Pongidae Kippen+schapen+geiten+varkens+runderen, enz. Mensapen + harfapen + andere apen Paarden en vogels Andere dieren Totaal "niet hierboven opgenomen"

Algemeen totaal dieren: Totaal kader: Niet in het kader:

41 1.150

53

8.819.712 6.028.129 2.791.583

|

I

210

-23Tabel 8

Soort dieren en doeleinden: groepering van de dieren, groepering van de doeleinden Soort of groep v a n s o o r t e n

Fundamenteel biologisch onderzoek

Onderzoek en ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medisene, diergeneeskundige en tandheelkundige toepassingen

Knaagdieren + konijnen Vleeseters Artio- + Perissodactyla Halfapen + apen + mensapen Vogels Vissen Andere koudbloedige dieren dan vissen Niet geclassificeerd

1.820.483 8.381 22.963 1.187 64.592 175.444 15.161 98.561

3.644.125 14.982 17.753 5.737 68.256 23.365

Totaal

2.206.772

Onderwijs en opleiding

Toxicologisch en Diagnose van ander veiligheids- ziekten onderzoek (Inclusief veiligheidsonderzoek van productenen toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik)

Andere

Totaal

536.527 3.403

317.145

75.090

751.776

814

693

211

739 631

5.427

2.476

8.855

254 5.406 8.207

129.136

6.226 54.090 5.660 152.167

41 936

51.064

1.681 4.018 7.019

3.903.447

759.443

388.367

91.954

93

50

1.337

7.145.146 28.484 58.213 8.092 190.839 924.553 25.101 439.284

1.469.729

8.819.712

242 45.423 661.766

119

-24 Figuur 3

Doeleinden

Fundamenteel biologisch onderzoek 25% Onderw ijs en opleiding 1%

Diagnose van ziekten 4%

Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik] 9%

Onderzoek en ontw ikkeling en kw aliteitscontrole van producten en apparatuur voor medisch, diergeneeskundig en tandheelkundig onderzoek 44%

Figuur 4

Soort dieren en doeleinden

Onderwijs enopleiding Diagnose van ziekten Toxicologisch en ander veillgheids-onderzoek (Inclusief veiligheids-onderzoek van produc-len en toe-si ellen voor med isen, land heelkun-d ig en dier-genees-kund Kg gebruik] Onderzoek en ontwikkeling en kwaliteits-conlrole van producten en apparatuur voor medische, dlergenees-kundige entand-hedkundige toepassingen Fund amen-1 eel blologlschonderzoek

.Sì

τ I

K)

­26­ In 44% van de gevallen hadden de proeven onderzoek en ontwikkeling alsmede kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medische, diergeneeskundige en tandheelkundige toepassingen tot doel, in 25% van de gevallen fundamenteel onderzoek. Uit de gegevens zoals deze zijn ingedeeld naar diersoort en doel van de proef (figuur 4) komen geen duidelijke tendensen naar voren, behalve dan dat knaagdieren en konijnen voor alle doeleinden steeds het meest worden gebruikt.

D. Toxicologisch en veiligheidsonderzoek: soorten producten De gegevens De gegevens zoals in tabel 1 vermeld hebben slechts betrekking op 11 lidstaten. D e hier gerapporteerde gevallen zijn een subcategorie van het totale aantal dierproeven. In totaal hebben de lidstaten 1.043.327 dieren gerapporteerd. Ook hier verschilt het gerapporteerde type producten of groepen per lidstaat (tabel 9). Tabel 9 Toxicologisch onderzoek: soort producten

E, NL,

Medische en diergeneeskundige toepassingen Landbouw

Ρ, RN,

Industriële producten

P, FIN,

Huishoudelijke producten

P, FIN,

Cosmetica

B, EL, FIN, S Β, D K, D, EL, Ρ, FIN, S, UK B, D K, E, NL, S, UK B, DK, E, NL. S, UK B, DK, E, NL. S, UK

B, DK, E. NL. P, FIN, S B, DK, P, S B, DK, Ρ, UK Β, D K, D, EL. E. NL, P. FIN, S, UK B, D K, IRL, Ρ, S, UK D DK. Ρ DK, Ρ IRL

UK UK

Additieven in voor de mens bestemde levensmiddelen Voederadditieven Tabaksproducten Andere stoffen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu Andere Totaal huishoudens + cosmetica + additieven in levensmiddelen voor de mens + industr. prod. Medische en tandheelkundige toepassingen Diergeneeskundige toepassingen Levensmiddelen Levensmiddelenadditieven + andere levensmiddelen Onderzoek veiligheid/werkzaamheid van geneesmiddelen + veiligheid medische apparatuur

Verwerking en interpretatie van de gegevens Sommige lidstaten nemen gedetailleerde medische en farmaceutische gegevens op, andere niet. De soorten zijn vaak in niet meer dan 3 hoofdgroepen samengebracht. De totalen zijn opgenomen in tabel 10; er kunnen geen conclusies uit worden getrokken, voornamelijk omdat voor "medische toepassingen" slechts door zeven lidstaten gegevens zijn gerapporteerd.

-27-

Tabel 10 Gebruikte dieren, opgesplitst naar aantal en soort en type producten B, DK, EL, P, B, DK, D, EL, B, DK.E, FIN, S, UK E, NL, P, FIN, NL, P, FIN, S, UK S.UK

B, DK, E, NL, B, DK, E, NL. Β, DK, E, IRL, B, DK, D, EL, P, FIN, S, UK P, FIN, S, UK NL, P, FIN, S. E. IRL, NL, P, FIN, S, UK UK

Alle medische Landbouw en farmaceu­ tische toepassin-gen

Huishouding

Industrie

Cosmetica

Andere stoffen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu

AHe levensnddeJen

Dieren : Knaagdieren en haasachtigen

478.797

84.514

85.103

2.062

Vleeseters (katten en honden)

6.457

843

11

84

Halfapen, apen, mensapen

2.940

Alle andere Totaal

35.739

39.121

11.113

424

523.933

124.478

96.227

2.570

4.823

8.745

14.199

101.106 171

12

4.823

Alle andere of andere groepen

7

12

54

4.408

126.961

35.621

13.172

141.172

136.952

Totaal in deze tabel: 1.043.327

Belangrijke opmerking In tabel 10 tweede lijn, worden de betrokken lidstaten aangegeven, zowel deze die het aantal gebruikte proeforganismen vermeld hebben als deze die geen proefdieren gebruikt hebben, dit in functie van het type produkt.

­28 E. Aantal dieren dat is gebruikt bij proeven voor onderzoek naar ziekten bij mens en dier: indeling naar ziektetvpes en diersoort De gegevens Zoals aangegeven in tabel 1 worden deze gegevens slechts door negen lidstaten gerapporteerd, en gaat het in totaal om 1.285.148 dieren. Zoals uit tabel 11 blijkt zijn de terminologie en de groepen die voor de rapportage zijn gebruikt niet hetzelfde. D e soorten zijn meestal in drie hoofdgroepen ondergebracht. Tabel 11 Opsplitsing naar ziektetype en diersoort B, DK, EL, E, IRL, NL, P, Hart­ en vaatziekten bij de mens FIN, S Β, DK, EL,P, FIN Ademhalingsziekten bij de mens B, DK, EL, E, FIN, NL, Ρ, Zenuwziekten en psychische IRL, S aandoeningen bij de mens B, DK, EL, E, IRL, NL, Ρ, FIN, S B, DK, EL, P, FIN, S B, DK, EL, P, FIN, S EL, IRL, NL E

Kanker bij de mens (excl. onderzoek van kankerverwekkende eigenschappen) Andere ziekten bij de mens Dierenziekten Andere Totaal andere (mens en dier)

Verwerking en interpretatie van de gegevens In tabel 12 werden de gegevens gegroepeerd zoals de negen lidstaten die over deze parameter rapporteren deze hebben gegroepeerd: aldus werden de ademhalingsziekten bij de mens, de andere ziekten bij de mens en de dierziekten in dezelfde categorie "andere" ondergebracht. Tabel 12 Onderzoek van ziekten Soort of groep van soorten

Hart­ en Zenuw­ vaatziekten bij de ziektenen mens psychische aand. mens

Totaal knaagdieren + haasachtigen Totaal honden en katten Halfapen + apen + mensapen Andere dieren

82.219 679

Totaal

Kanker bij de Alle 'andere' mens (excl. categorieën onderz. kankerverwek. eigenschap­ pen)

Totaal

8.038

307.760 186 83 7.113

210.220 6 43 3.240

349.056 1.646 450 314.409

90.936

315.142

213.509

665.561 1.285.148

949.255 2.517 576 332.800

29 Aldus omvat de categorie "andere" 51% van de gevallen. De enige trend die uit tabel 12 en figuur 5 naar voren komt, is dat voor onderzoek betreffende zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens mogelijk meer dieren worden gebruikt dan voor onderzoek betreffende kanker of hart- en vaatziekten bij de mens. Figuur 5 Onderzoek van ziekten

Hart- en vaatziekten bij de mens 7% Zenuwziekten en psychische Alle "andere"/ categorieën 51%

1

aandoeningen bij de mens 25% Kanker bij de mens (exclusief onderzoek van kankerverw ekkende eigenschappen) 17%

30-

4. Situatie in de lidstaten

BUGIE Opmerkingen van de Belgische autoriteiten De Belgische autoriteiten hebben vergelijkende informatie verstrekt betreffende de gegevens van 1995 en 1996. Representativiteit voor 1996: de door de Belgische instellingen verstrekte statistische gegevens zouden 99,7% halen. 1. Daling van bijna 8% van het totale aantal gebruikte proefdieren. 2. Daling van bijna 44% van het totale aantal knaagdieren (ratten en muizen). 3. Daling van 47% van het aantal katten. 4. Lichte daling (3,3%) van het aantal honden. 5. Stijging van het gebruikte vee: • varkens:

133%

• schapen:

53%

• runderen:

84%

6. Stijging van 180% van het gebruik van primaten. Deze stijging houdt echter voornamelijk verband met het gebruik van geïmporteerde cercopithecoidea, waarvan een groot gedeelte bestemd is voor de ontwikkeling, productie en controle van menselijke vaccins zoals het poliovaccin. Hierbij worden de dieren snel gedood om hun organen en worden handelingen gesteld die niet veel pijn veroorzaken. 7. De hoeveelheid gebruikt pluimvee blijft stabiel. 8. Stijging van 124% van het gebruik van vissen (geldt slechts voor een beperkt aantal gebruikers). Rekening houdend met de meer complete gegevens voor 1996 is het aantal gebruikte proefdieren in 1996 ten opzichte van 1995 in totaal met bijna 10% gedaald, hetgeen een gunstige ontwikkeling kan worden genoemd. Het aantal tot de huisdieren behorende soorten neemt ook af, katten meer dan honden. Het gebruik van primaten blijft belangrijk, neemt blijkbaar zelfs toe; het gaat hier echter vooral om geïmporteerde cercopithecoidea, die gebruikt worden bij de ontwikkeling, productie en controle van zeer belangrijke menselijke vaccins. De dieren worden niet

-31continu ingevoerd, maar af en toe, en het gebruik van de primaten kan jaaroverschrijdend zijn. Tenslotte lijkt er zich qua gebruik van proefdieren een verschuiving voor te doen van hetgeen de publieke opinie als "gevoelige" soorten ervaart, zoals de tot de huisdieren behorende soorten, naar minder "gevoelige", zoals vee, met name varkens. Ingediende statistische gegevens De statistische gegevens zijn ingediend door het Ministerie van Landbouw en Middenstand. De statistische tabellen van België zijn grotendeels uitgevoerd zoals de vorige tabellen van de Commissie (zie inleiding). De tabellen 2B en 4 stemmen voldoen aan de nationale eisen. Tabel 1

aantal dieren gebruikt voor proefnemingen voor bijzondere doeleinden (indeling naar doel en soort)

Tabel 2A

aantal dieren gebruikt bij proefnemingen voor onderzoek van ziekten bij mens en dier (indeling naar ziekten en soort)

Tabel 2B

aantal dieren gebruikt bij proefnemingen voor onderzoek van ziekten bij mens en dier (indeling naar ziekten en regelgevingseisen)

Tabel 3 A

aantal

dieren

gebruikt

voor

toxicologische

en

andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proeven en soort) Tabel 3B

aantal

dieren

gebruikt

voor

toxicologische

en

andere

en

andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar product en soort) Tabel 3 C

aantal

dieren

gebruikt

voor

toxicologische

veiligheidsonderzoeken (indeling naar product en aard van de proef) Tabel 3D

aantal

dieren

gebruikt

veiligheidsonderzoeken

voor

(indeling

naar

toxicologische aard

van

en de

andere proef

en

regelgevingseisen) Tabel 4

aantal dieren gebruikt voor de instandhouding en productie van biologisch materiaal (indeling naar aard van het biologische materiaal en soort).

32-

TABEL 1: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN BELGIË 1996 Diagnose van ziekten

Gebruik van dieren om biologisch materiaal in stand te houden en te produceren

Onderwijs en opleiding

20.664

2.493

1.307

3.853

198

749

81

224

573

117

Toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken

Fundamenteel biologisch onderzoek

Onderzoek en ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medisch, diergeneeskundig en tandheelkundig gebruik

Muizen

68.303

288.218

22.305

7.292

Ratten

38.945

153.623

71

13.778

Cavia's

1.405

38.024

199 11

DOELEINDEN

Soort

Ontwikkeling van mutanten en transgene organismen

20.897

Andere, bv. ecotoxicologische onderzoeken

TOTAAL

430.172 208

211.785 40.656 3.570

729

1.916

Renmuizen

38

10.777

30

Andere knaagdieren

275

1.134

70

33

3.456

240

1.520

10

25

284

171

36

2.553

Hamsters

2.968

3.547

30

Katten

164

80

5

Honden

517

906

3

Konijnen

1.264

183

920

10.845 1.512 13.208

Fretten

16

16

Andere vleeseters

46

46 9

Paarden

11

23

10

44

1.213

493

3

10

Schapen

499

166

26

Runderen

317

397

33

Varkens Geiten

100

87

44 152

3.594

5.606

23

86

11

24

111

974

1.811

17

41

38

585

1.428

19

19

Andere hoefdieren

122

Primaten: a) Halfapen (Lemuridae) b) Gibbons + Pongidae

31

c) Andere Cercopithecidae (Ceboidae)

53

31

245

47

183

569

41

Andere zoogdieren Kwartels

1.359

Hoenderen, kippen

8.512

4.333

304

524

Andere vogels Reptielen

30

Amfibieën

270

Vissen Andere dieren TOTAAL

91.855

1.359 325

114

540

38.884

52.708

30

17

40

915 30 2.207

1.937 13

1.937

69

25.788

21.149

881

639.173

733.928

10.845

685.058

1.515867

400 218.252

400 504.415

23.029

27.331

f

33

TABEL 2A: AANTAL DIEREN GEBRUIKT BIJ PROEFNEMINGEN VOOR ONDERZOEK VAN ZIEKTEN BIJ MENS EN DIER BELGIË 1996 CATEGORIEËN

Hart- en vaatziekten bij de mens

Ademhalingsziekten bij de mens

Zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens

Kanker bij de mens (m.u.v. de evaluatie van carcinogene eigenschappen)

Soort

Andere ziekten bij de mens

331.322

83.551

295

155.817

30.711

1.442

38.737

232

2.283

2.840

716

2.049

10.826

459

4.057

8.697

5.621

53.811

33.395

215.399

Ratten

14.194

4.263

46.903

6.611

Cavia's

1.355

3.083

2.144

2

168

157 5.371

Renmuizen

2.690

1.204

Andere knaagdieren Konijnen

693

807

130

470

80

16

1.788 40

104

153

4

162

384

1.116

23

46

16

Fretten Andere vleeseters

23

Paarden Varkens

454

10

25

Geiten Schapen

1.204

180

9

Katten Honden

TOTAAL

14.399

Muizen

Hamsters

Dierenziekten

82

75

Runderen

16

20

20

760

1.249

3

3

177

334

713

713

Andere hoefdieren

0

Primaten: a) Halfapen (Lemuridae) b) Gibbons + Pongidae c) Andere Cercoplthecidae (Ceboidae)

10

407

417

220

220

Andere zoogdieren

0

Kwartels Hoenderen, kippen Andere vogels

6

4.740

4.746

103

592

695

Reptielen

0

Amfibieën

0

Vissen

10

555

Andere dieren TOTAAL

565 0

26.113

14.021

108.427

42.882

334.655

28.998

555.096

TABEL 2B: AANTAL DIEREN GEBRUIKT BIJ PROEFNEMINGEN VOOR ONDERZOEK VAN ZIEKTEN BIJ MENS EN DIER BELGIË 1996

CATEGORIEËN

Hart-en vaatziekten bij de mens

Ademhalingsziekten bij de mens

Regelgevingseisen Alleen nationale regelgeving E U-wetgeving

580

Dierenziekten

TOTAAL

Zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens

Kanker bij de mens (m.u.v. de evaluatie van carcinogene eigenschappen)

Andere ziekten bij de mens

256

1.919

2.129

4.213

9.097

1.800

107

12.131

14.110

72

Andere internationale wetgeving

0

Combinaties van de bovenstaande categorieën

200

2.527

4.835

114.348

465

122.375

Niet vereist krachtens enige regelgeving

28.028

11.328

104.699

34.393

211.624

11.835

401.907

TOTAAL

28.880

11.328

107.482

42.947

328.208

28.644

547.4891

-35-

TABEL 3A: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN BELGIË 1996 Aard van de proeven

Huidirritatie

Acute (14 dagen) en subacute (28 dagen) toxiciteit, inhalatie, oraal en via de huid

LD50 LC50

Andere letale methoden

Soort

Oogirritatie

Subchronische en chronische toxiciteit 647

600

426

1.599

Ratten

24

1.029

3.734

60

32

1.959

Carcinogeniteit

Ontwikkelingstoxiciteit

1.084 3.257

1.009

Watertoxi citeit

Overige

TOTAAL

13.310

1.913

19.579

4.322

16.711

363

4.867

Mutageniteit

122

1.255 4.370

42

224

58

166

Hamsters

Reproductietoxiciteit

Subchronische and chronische toxiciteit (meer dan 28 dagen)

Nietletale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

Muizen

Cavia's

Huidsensi bilisatie

Renmuizen

0

Andere knaagdieren

0

Konijnen

100

493

21

587

73

4

14

250

196

609

1.273

3.012

23

908

0

Katten Honden

277

Fretten

0

Andere vleeseters

0 0

Paarden 4

46

Varkens Geiten

50 0

Schapen

11

11

Runderen

0

Andere hoefdieren

0

Primaten: a) Halfapen (Lemuridae) b) Gibbons + Pongidae c) Andere Cercopithecidae (Ceboidae)

4

40

3

187

234

Andere zoogdieren

0

Kwartels

0

Hoenderen, kippen

0

Andere vogels

0

Reptielen

0

Amfibieën

0

Vissen

600

600

1.638

438

Andere dieren TOTAAL

0 624

2.240

6.660

73

46

14

3.719

3.315

1.259

1.206

1.255

18.914

7.909

47 234

36-

TABEL 3B: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN BELGIË 1996 Veiligheidsonderzoekenvan

Producten of apparatuur voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen

Producten die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt

Producten die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt

Producten die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt

Soort

Muizen

22.436

Ratten

15.375

Cavia's

4.891

Hamsters

Producten die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt

Producten die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmid delen (zullen) worden gebruikt

Producten die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt

Tabaksproducten

79

409

520

Stoffen die het milieu in het algemeen kunnen verontreini gen en niet vallen onder één van de andere kolommen

605 24

22

Andere toxicologische of veiligheids onderzoeken

ï

11

TOTAAL

7

23.048

372

16.801 4.891

46

240

58

136

Renmuizen

0

Andere knaagdieren

0

Konijnen

3.137

3.137

925

925

0

Katten Honden Fretten

0

Andere vleeseters

0

Paarden

0 100

100

Schapen

11

11

Runderen

17

17

Varkens

0

Geiten

Andere hoefdieren

0

Primaten: a) Halfapen (Lemuridae) b) Gibbons + Pongidae

c) Andere Cercopithecidae (Ceboldae)

234

234

Andere zoogdieren

0

Kwartels

0

Hoenderen, kippen

0

Andere vogels

20

20

Reptielen

0

Amfibieën

0

Vissen

422

1.277

47.614

1.301

288

1.987

288

51.411

Andere dieren TOTAAL

0 763

0

58

79

409

520

379

57-

TABEL 3C: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN BELGIË 1996 Veiligheidsonderzoekenvan

Producten of apparatuur voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen

Producten die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt

600

624

Producten die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt

Producten die voornamelijk in het huishouden. (zullen) worden gebruikt

Soort

Producten die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt

Producten die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemce levensmld delen (zullen) worden gebruikt

Producten die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt

Tabaksproducten

Stoffen die het milieu in het algemeen kunnen verontreini gen en niet vallen onder één van de andere kolommen

Andere toxicologische of veiligheids onderzoek en

LD50, LC50 Andere letale methoden Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

1.224 1.658

1.658 7.232

TOTAAL

14

7.768

522

Huidirritatie

73

73

Huldsenslblllsatie

46

46

Oogirritatie

14

14

Subchronische en chronische toxiciteit

2.550

Carcinogeniteit

3.178

Ontwikkellngstoxiciteit

850

Mutageniteit

965

Reproductietoxiciteit

520

600 58

49

79

3.719 3.315

409

1.259

241

1.206

1.255

1.255

Watertoxiciteit

238

Andere

26.475

77

TOTAAL

44.896

1.315

763

0

58

79

409

520

238

238 332

26.884

381

48.659

TABEL 3D: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN BELGIË 1996

Aard van de proeven

Regelgevingseisen

Acute (14 dagen) en subacute (28 dagen) toxiciteit, inhalatie, oraal en via de huid LD50, LC50

Andere letale methoden

Huidsensibilisatie

600

18

EU-wetgeving

624

19 72

20

Combinaties van bovenstaande categorieën

1.518

5.147

Niet vereist krachtens enige regelgeving

50

1.474

1.640

6.678

Reproductietoxiciteit

Subchronische and chronische toxiciteit (meer dan 28 dagen)

Oogirritatie

Subchronischeen chronische toxiciteit

Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

Nationale regelgeving

Andere internationale wetgeving

Huidirritatie

Carcinogeniteit

Ontwikkelingstoxiciteit

Watertoxtetteit

Mutageniteit

31

649

7

4

TOTAAL

Andere

6.663

6.006

3

1.298

1.204

1.396

19.086

34.988

188

1.631

4.330

6.294

21.952

48.675

100

oo

TOTAAL

1.224

66

42

11

2.550

3.257

520

73

46

14

3.719

3.257

850

1.206

409

58

1.259

1.264

1.255

1.255

39

TABEL 4: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR DE INSTANDHOUDING EN PRODUCTIE VAN BIOLOGISCH MATERIAAL BELGIË 1996 Type biologisch materiaal Soort Muizen Ratten

Productie van ziekteverwekkers

Sera, vaccins, monoclonale en polyclonale antilichamen

Productie van neoplasma

439 16

Cavia's

20334

767

870

1849

33

193

664

574

1

575

2201

196 438

Renmuizen

49

Andere knaagdieren

70

Konijnen

12

3416

1732

TOTAAL

811

15151

Hamsters

Productie van ander biologisch materiaal

Productie van mutanten en transgene organismen

49 70

14

126

3568 0

Katten Honden

0

Fretten

0

Andere vleeseters

0

Paarden

1

Varkens

18

4

22 26

27 44

Geiten

2

20

3

Schapen

6

6

10

33

55

54

6

118

Runderen

58

25

Andere hoefdieren

0

Primaten: a) Halfapen (Lemuridae) b) Gibbons + Pongidae c) Andere Cercopithecldae (Ceboidae)

174

9

183

Andere zoogdieren

0

Kwartels

0

Hoenderen, kippen

248

Andere vogels

175

41

464

6

24

30

Reptielen

0

Amfibieën Vissen

0 8463

8463

Andere dieren TOTAAL

0 8996

19668

3960 |

1732

2162

36518

40

DENEMARKEN Opmerkingen van de Deense overheid Naast de onderstaande tabellen 1 tot 9 heeft de Deense overheid aanvullende tabellen verstrekt met het oog op de vergelijkbaarheid met de vroeger gebruikte nationale tabellen. Er wordt gewaarschuwd voor het vergelijken van gegevens van verschillende jaren en voor verschillen in hetgeen is geregistreerd. Bij vergelijking van cijfers van voor en na 1994 moet er rekening mee worden gehouden dat de werkingssfeer van de wet op dierproeven in 1994 is uitgebreid en deze van toepassing is geworden op een aantal licht ongemak veroorzakende proeven, aangezien de pijn, het leed of de angst die veroorzaakt worden door het inbrengen van een naald in het lichaam van het dier nu beschouwd worden als de drempel voor het feit of een activiteit onder de voorschriften inzake dierproeven valt. Activiteiten waarbij pijn, leed of angst van dit niveau of een hoger niveau ontstaan, worden als dierproeven beschouwd. Dit heeft mogelijk tot een stijging van de cijfers voor alle groepen, maar vooral tot een stijging van het aantal vissen geleid. Op grond van een interpretatie van het Ministerie van Justitie in een uitspraak die is opgenomen in een brief van 28 april 1997 zal echter het merendeel van de vissen (die gemerkt worden in verband met proeven in de visserij) buiten de statistieken van 1997 blijven. Een aantal meer gedetailleerde opmerkingen over het gebruik van dieren: Uit de cijfers blijkt dat een aantal bij het publiek levende veronderstellingen betreffende het gebruik van dieren voor proeven onjuist is. Ongeveer 32% van de gebruikte dieren werd ingezet bij proeven voor fundamenteel biologisch onderzoek. Ongeveer evenveel werden gebruikt voor het testen en ontwikkelen van geneesmiddelen en medische producten voor mens en dier. 4% van de dieren werd gebruikt voor productie- en kwaliteitstests op geneesmiddelen en medische producten, 5% voor toxicologische tests. Bijna 60% van de dieren werd gebruikt bij proeven die door de industrie, met name de farmaceutische industrie, werden verricht. Deze tests worden in principe uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke eisen om productie- en kwaliteitstests te doen op nieuwe producten of producten die reeds op de markt zijn. Er zijn weinig dieren gebruikt voor andere dan de wettelijk vereiste productie- en kwaliteitstests. Vermeldenswaard is dat ongeveer de helft van de dieren die zijn gebruikt voor tests betreffende ziekten bij mens en dier (in totaal 175.113) is gebruikt voor onderzoek naar zenuwziekten en psychische aandoeningen. Slechts 15% is gebruikt voor onderzoek naar ziekten bij dieren. Dat een groot aantal dieren is gebruikt voor onderzoek naar zenuwziekten en psychische aandoeningen heeft te maken met het feit dat dit een zeer belangrijk gebied is voor de grote Deense farmaceutische industrie. Verbazingwekkend is echter dat slechts iets meer dan 10% van de dieren die voor onderzoek naar ziekten werden ingezet voor kankeronderzoek is gebruikt. Een klein aantal dieren (in totaal 17.277 of ongeveer 5%) is gebruikt voor toxicologische proeven - iets minder dan verwacht. Het aantal dieren, hoofdzakelijk konijnen, dat werd gebruikt in de twee potentieel leed veroorzakende toxicologische tests, de huid- en oogirritatietests (de zogenaamde Draize-tests), bedroeg respectievelijk 255 en 79, een zeer klein aantal, hetgeen in de eerste plaats te maken zal hebben met een aantal aspecten van de publieke discussie rond het verrichten van dierproeven. Het aantal gebruikte varkens (6.281) blijft stijgen, waarvan meer dan de helft voor biologisch onderzoek. Een klein

-41aantal varkens werd gebruikt voor toxicologische proeven. Aangenomen moet worden dat deze in dit verband de plaats hebben ingenomen van honden. Meer dan 75% van de voor toxicologische proeven gebruikte dieren was betrokken bij proeven inzake geneesmiddelen voor mens en dier. Het overige deel is vooral gebruikt voor het testen van industriële chemicaliën, cosmetica en additieven voor levensmiddelen en diervoeder. In totaal zijn 692 dieren, 202 ratten en 490 cavia's, gebruikt voor toxicologische tests van cosmetica, dit is 0,2% van alle voor proeven gebruikte dieren. De cavia's werden gebruikt voor proeven voor huidallergieën, de ratten voor het testen van subacute en subchronische toxiciteit. Van de 248 gebruikte honden werd de helft gebruikt voor toxicologische proeven en de andere helft voor fundamenteel biologisch onderzoek en het testen en ontwikkelen van geneesmiddelen. In 1996 werden 169 katten gebruikt voor types proeven die niet op andere soorten konden worden uitgevoerd. Een groot aantal dieren werd gebruikt om vaccins voor katten te ontwikkelen. Ingediende statistische gegevens Het jaarverslag betreffende de statistieken inzake proefdieren die in 1996 in Denemarken werden gebruikt, werd ingediend door "Dyreforsøgstilsynet" (+ Inspectie dierproeven). De Deense tabellen voor 1996 zijn volledig uitgevoerd zoals de vorige tabellen van de Commissie (zie inleiding). Tabel 1

aantal dieren gebruikt bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden (indeling naar doel en soort)

Tabel 2

aantal dieren gebruikt bij proefnemingen voor onderzoek van ziekten bij mens en dier (indeling naar hoofdcategorieën en soort)

Tabel 3

aantal dieren gebruikt voor productie en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor

medisch,

tandheelkundig

en

diergeneeskundig

gebruik

(indeling

naar

regelgevingseisen en soort) Tabel 4

aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar product en soort)

Tabel 5

aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar regelgevingseisen en soort)

Tabel 6

aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en soort)

Tabel 7

aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en product)

Tabel 8

aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de test en regelgevingseisen)

Tabel 9

aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar herkomst (indeling naar herkomst en soort)

TABEL 1: AANTAL DIEREN GEBRUIKT BIJ PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN DENEMARKEN 1996 1.1

1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

1.7

1.8

1.9

1.10

1.11

Soort

Fundamenteel biologisch onderzoek

Onderzoek en ontwikkeling van producten en toestellen voor medisch en tandheelkundig gebruik

Productie en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor medisch en tandheelkundig gebruik

Onderzoek en ontwikkeling van producten en toestellen voor diergeneeskundig gebruik

Productie en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor diergeneeskundig gebruik

Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek [met inbegrip van veiligheidsonderzoeken van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik]

Diagnose van ziekten

Onderwijs en opleiding

Overige

Totaal

1 a. Muizen

56.606

73.775

30.681

2.455

1.097

6.662

16.875

539

5.567

194.257

1 b. Ratten

23.227

35.829

22.856

0

5.462

3.786

692

626

207

92.685

1 c. Cavia's

204

1.733

5.302

9

754

3.302

540

22

41

11.907

1 d. Hamsters

219

5

0

0

0

0

0

0

0

224

170

331

0

0

0

0

0

0

0

501

1.035

2.020

93

391

7.939

1 e. Andere knaagdieren

453

1.619

2.288

33

7

1 g. Katten

65

14

15

22

0

0

2

0

51

169

1 h. Honden

24

78

0

0

0

128

0

18

0

1 i.

Fretten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

248 0

1j .

Andere vleeseters

1.293

1 f.

Konijnen

1 k. Paarden 1 1.

Varkens

1 m Geiten 1 n. Schapen

1.076

0

0

197

0

0

20

0

0

2

0

0

2

0

0

5

11

2

22

3.407

598

3

506

345

360

452

591

19

6.281 79

6

9

0

0

0

4

54

0

6

49

0

0

0

30

0

11

0

0

90

0

3

114

0

27

35

9

556

365

3

Halfapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

I q. Breedneusapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1 r.

Smalneusapen excl. mensapen

14

0

4

0

0

0

0

0

0

18

l.s.

Mensapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6

0

0

0

0

0

0

0

6

0

0

0 9.347

1 o. Runderen 1 p.

1 .t.

Andere zoogdieren

1 .u. Kwartels 1 .v. Andere vogels l.w. Reptielen 1.x.

Amfibieën

1 .y. Vissen l.z.

TOTAAL

0

0

0 0

0

0

0

0

8.792

0

0

0

0

0

484

0

71

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

450

6

0

0

0

0

50

0

0

506

16.701

0

0

1.047

0

2.000

4.350

0

0

24.098

111.836

114.000

61.149

4.274

7.809

17.277

25.582

1.935

6.364

350.226

'

^ J

TABEL 2: AANTAL DIEREN GEBRUIKT BIJ PROEFNEMINGEN VOOR ONDERZOEK VAN ZIEKTEN BIJ MENS EN DIER DENEMARKEN 1996

2a.

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

2.7

2.8

Soort

Hart- en vaatziekten bij de mens

Ademhalingsziekten bij de mens

Zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens

Kanker bij de mens (m.u.v. onderzoek van carcinogene eigenschappen)

Andere ziekten bij de mens

Dieren-ziekten

Totaal

Muizen

666

414

65.070

18.510

19.439

19.672

123.771

2.460

702

24.492

1.394

10.804

35

39.887

0

489

200

0

1.024

621

2.334

2.d. Hamsters

0

0

0

0

32

0

32

2.e. Andere knaagdieren

0

0

331

0

0

0

1.297

34

0

4

361

163

331 1.859

2.b. Ratten 2.C

Cavia's

2.f.

Konijnen

2g.

Katten

1

0

34

0

44

24

103

2.h. Honden

0

0

23

0

46

0

69

2.i.

Fretten

0

0

0

0

0

0

2.j.

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

263

0 263

2.k.

Paarden

0

0

0

0

0

0

2.1.

Varkens

1.817

0 2.588

274

51

7

10

429

2.m. Geiten

2

0

0

0

7

0

9

2.n. Schapen

0

0

0

0

18

12

30

2.0.

Runderen

0

0

0

3

0

211

214

2.p. Halfapen

0

0

0

0

0

0

0

2.q.

Breedneusapen

0

0

0

0

0

0

0

2.r.

Smalneusapen excl. mensapen

0

0

0

0

12

0

12

2.S.

Mensapen

0

0

0

0

0

0

0

2.t.

Andere zoogdieren

0

0

0

0

0

0

0

2.U. Kwartels

0

0

0

0

0

0

2.V. Andere vogels

0

0

0

0

0

1.214

0 1.214

2.W. Reptielen

0

0

0

0

0

0

0

2.x.

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

2.397

0 2.397

4.700

1.690

90.157

19.921

32.216

26.429

175.113

Amfibieën

2.y. Vissen 2.Z.

TOTAAL

4^

TABEL 3: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PRODUCTIE EN KWALITEITSCONTROLE VAN PRODUCTEN EN TOESTELLEN VOOR MEDISCH, TANDHEELKUNDIG EN DIERGENEESKUNDIG GEBRUIK DENEMARKEN 1996

3.a.

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

3.6.

3.7.

3.8.

Soort

Alleen nationale regelgeving

Alleen EU- en EF-regelgeving

Alleen regelgeving van een lidstaat van de EU

Alleen regelgeving van nietEU-lidstaten

Combinatie van 3.2/3.3/3.4/3.5

Niet vereist krachtens enige regelgeving

Totaal

824

97

0

8.471

22.196

190

31.778

0

28.318

Muizen

3.b. Ratten

24

5.796

0

64

22.434

3.C

Cavia's

726

0

0

1.385

3.218

727

6.056

3,d.

Hamsters

0

0

0

0

0

0

0

3.e. Andere knaagdieren

0

0

0

0

0

0

0

3.f.

0

29

0

1.412

840

14

2.295

3.g. Katten

2

3

0

10

0

0

15

3.h. Honden

0

0

0

0

0

0

0

3.i.

Fretten

0

0

0

0

0

0

0

3.j.

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

0

0

3.k.

Paarden

0

0

0

0

0

0

0

40

348

Konijnen

270

0

0

0

38

3.m. Geiten

0

0

0

0

0

0

0

3.n. Schapen

0

0

0

0

0

30

30

3.0.

Runderen

24

0

0

0

0

90

144

3.p.

Halfapen

0

0

0

0

0

0

0

3.q.

Breedneusapen

0

0

0

0

0

0

0

3.r.

Smalneusapen excl. mensapen

0

0

0

0

0

4

4

3.S.

Mensapen

0

0

0

0

0

0

0

3.t.

Andere zoogdieren

0

0

0

0

0

0

0

3.U. Kwartels

0

0

0

0

0

0

0

3.V. Andere vogels

0

0

0

0

0

0

0

3.W. Reptielen

0

0

0

0

0

0

0

3.x.

0

0

0

0

0

0

0 0 68.958

3.1.

3.y. 3z.

Varkens

Amfibieën Vissen TOTAAL

0

0

0

0

0

0

1.870

5.925

0

11.342

48.726

1.095

4^ 4^

TABEL 4: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN DENEMARKEN 1996

4.a.

4.1.

4.2.

4.3.

4.4.

4.5.

4.6.

4.7.

4.8.

4.9.

4.10.

4.11.

4.12.

4.13.

Soort

Producten/ stoffen of toestellen voor medische en tandheelkund ige toepassingen

Producten/ stoffen of toestellen voor diergeneeskundige toepassingen

Producten/ stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt

Producten/stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt

Producten/ stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt

Producten/stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverz orging (zullen) worden gebruikt

Producten/ stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddele n (zullen) worden gebruikt

Producten/stoffen die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt

Tabaksproducten

Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de andere kolommen

Andere toxicologische en veiligheidsonderzoeken

Totaal

Muizen

6.022

160

0

22

0

0

25

30

0

0

403

6.662

4.b. Ratten

2.301

0

0

563

0

202

201

65

0

0

454

3.786

4.C. Cavia's

1.577

0

0

220

0

490

0

0

0

0

1.015

3.302

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

512

72

0

36

0

0

0

6

0

4

405

1.035

.i.

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Honden

128

0

0

0

0

0

0

o

7'

0

0

0

0

128

4.i.

Fretten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.j.

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.k.

Paarden

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.1.

Varkens

352

0

0

0

0

0

0

0

0

0

8

360

4.m. Geiten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4

4

4.n.

Schapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.0.

Runderen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4,p.

Halfapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.q.

Breedneusapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.r.

Smalneusapen excl. mensapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.S.

Mensapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.t.

Andere zoogdieren

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.U. Kwartels

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.V. Andere vogels

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.W. Reptielen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.x.

Amfibieën

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4.y.

Vissen

0

0 2.000

0

0

0

0

0

0

0

0

0

2.000

10.982

2.232

0

841

0

692

226

101

0

4

2.289

17.277

4.d.

Hamsters

4.e. Andere knaagdieren 4.f.

Konijnen

4.g. Katten 4.h.

4.Z.

TOTAAL

TABEL 5: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN DENEMARKEN 1996 5.1.

5.2.

5.3.

5.4.

5.5.

5.6.

5.7.

5.8.

Soort

Alleen nationale regelgeving

Alleen EU- en EF-regelgeving

Alleen regelseving van een lidstaat van de EU

Alleen regelgeving van nietEU-lidstaten

Combinatie van 5.2/5.3/5.4/5.5

Niet vereist krachtens enige regelgeving

Totaal

5.a.

Muizen

3.444

838

70

416

1.541

369

6.678

5b.

Ratten

48

1.131

0

1.004

985

602

3.770

5c.

Cavia's

30

660

25

1.549

758

280

3.302

Hamsters

0

0

0

0

0

0

0 0 1.035

5.d.

5.e. Andere knaagdieren

0

0

0

0

0

0

5.f.

Konijnen

0

192

10

426

234

173

5.g.

Katten

0

0

0

0

0

0

0

5.h.

Honden

0

0

0

128

0

0

128

5.i.

Fretten

0

0

0

0

0

0

0

5.j.

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

0

0

5.k.

Paarden

0

0

0

0

0

0

0

5.1.

Varkens

0

39

0

300

21

0

360

5.m. Geiten

0

0

0

0

0

4

4

5.n.

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0 0

Schapen

5.O. Runderen

0

0

0

5.p.

Halfapen

0

0

0

0

0

0

5.q.

Breedneusapen

0

0

0

0

0

0

0

5.r.

Smalneusapen excl. mensapen

0

0

0

0

0

0

0

5.S.

Mensapen

0

0

0

0

0

0

0 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0 0

0

0

5.U. Kwartels

0

5.V. Andere vogels

0

5.t.

Andere zoogdieren

5.W. Reptielen

0

0

0

0

0

0

5.x.

Amfibieën

0

0

0

0

0

0

0

5.y.

Vissen

0

0

0

0

0

2.000

2.000

3.522

2.860

105

3.823

3.539

3.428

17.277

5.Z.

TOTAAL

4^

TABEL 6: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN DENEMARKEN 1996 6.1.

6.2.

6.3.

6.4.

6.5.

6.6.

6.7.

6.8.

6.9.

6.10.

Soort

Methoden voor de beproeving van de acute en subacute toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

Huidirritatie

Huidsensibili satie

Oogirritatie

Subchronische en chronische toxiciteit

Reproductictoxiciteit

Toxiciteit voor aquatische vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

Overige

Totaal

6.2.1

6.2.2

6.2.3

6.6.1

6.6.2

6.6.3

6.6.4

LD50, LC50

Andere letale methoden

Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

Subchronische en chronische toxiciteit

Carcinogeniteit

Ontwikkelingstoxiciteit

Mutageniteit

Muizen

116

3.454

1.946

0

0

0

158

0

0

356

0

0

512

6.542

Ratten

53

129

1.431

3

0

0

1.182

0

560

0

295

0

253

3.906

6.a.

Cavia's

0

0

722

45

2.255

0

0

0

0

0

0

0

280

3.302

6b.

Hamsters

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.C.

Andere knaagdieren

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.d.

Konijnen

0

0

133

207

4

79

8

0

128

0

0

0

476

1.035

6.e.

Katten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.f.

Honden

0

0

2

0

0

0

122

0

0

0

0

0

4

128

6,a.

6.g.

Fretten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.h.

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6,i.

Paarden

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.j.

Varkens

0

0

240

0

0

0

44

0

16

0

0

0

60

360

6.k.

Geiten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4

4

6.1.

Schapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6m.

Runderen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.n.

Halfapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.o.

Breedneusapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.p.

Smalneusapen excl. mensapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.q.

Mensapen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.r.

Andere zoogdieren

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.S.

Kwartels

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.t.

Andere vogels

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.U.

Reptielen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.V.

Amfibieën

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

6.W.

Vissen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

2.000

0

2.000

169

3.583

4.474

255

2.259

79

1.514

0

704

356

295

2.000

1.589

17.277

6.x.

TOTAAL

TABEL 7: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN DENEMARKEN 1996 7.1.

7.2.

7.3.

7.4.

7.5.

7.6.

7.7.

7.8.

7.9.

7.10.

Producten

Methoden voor de beproeving van de acute en subacute toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

Huidirritatie

Huidsensibilisatie

Oogirritatie

Subchronische en chronische toxiciteit

Reproductietoxiciteit

Toxiciteit voor aqua ti sehe vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

Overige

Totaal

7.a.

Producten/ stoffen of toestellen voor medische en tandheelkundige toepassingen

7.b.

Producten/ stoffen of toestellen voor diergeneeskundige toepassingen Producten/ stoffen die voornamelijk in de landbouw (zulten) worden gebruikt

7.C. 7.d. 7.e.

Producten/stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt Producten/ stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt

7.2.1

7.2.2

7.2.3

7.6.1

7.6.2

7.6.3

7.6.4

LD50, LC50

Andere letale methode n

Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

Subchronische en chronische toxiciteit

Carcinogeniteit

Ontwikkelingstoxiciteit

Mutageniteit

156

3.573

3.508

44

859

0

1.240

0

381

356

0

0

931

11.048 1

0

0

172

0

0

0

0

0

0

0

0

2.000

60

2.232 |

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

174

0

220

0

0

0

272

0

175

0

0

841

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

36

0

490

0

166

0

0

0

0

0

0

692

0

0

162

0

0

0

48

0

0

0

0

0

16

226

7.f.

Producten/stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt

7.g.

Producten/ stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt

7.h.

Producten/stoffen die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt

0

0

101

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

101

7.i.

Tabaksproducten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

7.j.

Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de Andere kolommen

0

0

0

4

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4

7.k.

Andere toxicologische en veiligheidsonderzoeken

13

10

375

186

690

58

60

0

51

0

120

0

570

2.133

169

3.583

4.528

234

2.259

58

1.514

0

704

356

295

2.000

1.577

17.277

7.1.

TOTAAL

TABEL 8: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN DENEMARKEN 1996 8.1.

8.2.

8.3.

8.4.

8.5.

8.6.

8.7.

8.8.

8.9.

8.10.

Regelgevingseisen

Methoden voor de beproeving van de acute en subacute toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

Huidirritatie

Huidsensibilisatie

Oogirritatie

Subchronische en chronische toxiciteit

Reproductietoxiciteit

Toxiciteit voor aquatische vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

Overige

Totaal

8.a.

Alleen nationale regelgeving

8.b.

Alleen EU- en EF-regelgeving

8.C.

8.d.

Alleen regelgeving van een lidstaat van de EU Alleen regelgeving van niet-EU-lidstaten

8.2.1

8.2.2

8.2.3

8.6.1

8.6.2

8.6.3

8.6.4

LD50, LC50

Andere letale methoden

Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

Subchronische en chronische toxiciteit

Carcinogeniteit

Ontwikkelingstoxiciteit

Mutageniteit

-&>. o

156

3.286

0

0

30

0

0

0

0

0

175

0

50

3.697

0

0

860

31

660

21

426

0

597

60

0

0

30

2.685

0

0

70

8

25

0

0

0

0

0

0

0

2

105

13

30

1.273

210

1.508

58

482

0

100

0

0

0

149

3.823

8e.

Combinaties van 8.a / 8.b / 8.c / 8.d

0

267

1.775

6

36

0

378

0

7

296

0

0

774

3.539

8.f.

Niet vereist krachtens enige regelgeving

0

0

508

0

0

0

228

0

0

0

120

2.000

572

3.428

8.g.

TOTAAL

169

3.583

4.486

255

2.259

79

1.514

0

704

356

295

2.000

1.577

17.277

TABEL 9: AANTAL GEBRUIKTE DIEREN, OPGESPLITST NAAR HERKOMST DENEMARKEN 1996 9.1.

9.2.

9.3.

9.4.

9.5.

9.6.

9.7.

Soort

Dieren afkomstig uit geregistreerde fok- of toeleveringsbedrijven in de EU

Dieren afkomstig uit andere bronnen binnen de EU

Dieren afkomstig uit niet tot de EU behorende landen die partij zijn bij Overeenkomst ETS 123 van de Raad van Europa

Dieren afkomstig uit niet tot de EU behorende landen die partij zijn bij Overeenkomst ETS 123 van de Raad van Europa

Hergebruikte dieren

Totaal

193.101

828

199

124

194.252

9.b. Ratten

93.335

241

150

0

92.726

9.C. Cavia's

11.238

729

0

0

11.967 224

9.a.

Muizen

9.d.

Hamsters

224

0

0

0

9.e.

Konijnen

7.673

68

0

0

165

7.906

9.f.

Katten

164

5

0

0

10

179

202

0

34

12

6

254

9.g. Honden 9h.

Halfapen

0

0

0

0

0

0

9.i.

Breedneusapen

0

0

0

0

0

0

9.j.

Smalneusapen excl. mensapen

4

0

0

14

0

18

9.k.

Mensapen

0

0

0

0

0

0

9.1.

Kwartels

0

0

0

0

304.941

1.871

383

150

9.m

TOTAAL

0 181

307.526

Overeenkomst ETS 123 van de Raad van Europa van 24 november 1986 betreffende de onderlinge aanpassing van de bestuursrechtelijke regels van de lidstaten voor de bescherming van dieren die worden gebruikt voor experimentele en andere wetenschappelijke doeleinden, waarvan bijlage Π nadere regels bevat betreffende de huisvesting en verzorging van dieren

o

-51

DUITSLAND Opmerkingen van de Duitse autoriteiten Rechtsgrondslag voor het verzamelen van gegevens is de Verordnung van 1 april 1988 betreffende voor dierproeven gebruikte gewervelde dieren. De tabellen in de bijlage van deze Verordnung verschillen van de tabellen van de Raad van Europa. Bijgevolg zijn niet alle nationale statistische gegevens bij de Commissie ingediend. De Duitse autoriteiten wijzen de Commissie er verder op dat zij geen gegevens verzamelen over het aantal dieren dat wordt gebruikt voor onderwijs- en opleidingsdoeleinden en over proefdieren die gebruikt worden voor onderzoek naar ziekten bij mens en dier (tabel 4 van de Raad van Europa). Een en ander vloeit voort uit het voorbehoud dat Duitsland bij de ratificatie van de overeenkomst heeft gemaakt ten aanzien van artikel 27 (2) b inzake het aantal dieren gebruikt voor medische, onderwijs- en opleidingsdoeleinden en artikel 28 (1) en (2) betreffende indiening en publicatie van de gegevens. Het aantal voor proeven benodigde gewervelde dieren dat krachtens de Verordnung werd geregistreerd daalde tussen 1991 en 1996 van ongeveer 2,4 miljoen tot ca. 1,5 miljoen. Dit is een vermindering van ongeveer 37%. In 1996 was het aantal voor proeven gebruikte dieren meer dan 8% lager dan het jaar daarvoor. Ingediende statistische gegevens De statistische gegevens van Duitsland werden ingediend door het "Bundesministerium fur Ernährung, Landwirtschaf und Forsten" {Ministerie van voedselvoorziening, landbouw en bosbouw). De door Duitsland voor 1996 ingediende statistische tabellen zijn grotendeels uitgevoerd zoals de "overeenkomsttabellen" (zie inleiding). De volgende tabellen werden ontvangen: Tabel 1

Bij dierproeven gebruikte dieren (aantal, soort en herkomst)

Tabel 2

Bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden gebruikt aantal dieren

Tabel 3

Aantal dieren dat is gebruikt bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden betreffende de bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassingen).

Tabel 5

Het voor wettelijk vereiste proeven gebruikte aantal dieren

52-

Tabel 1 Bij dierproeven in 1996 in Duitsland gebruikte dieren (aantal, soort en herkomst) Totaal

Muizen Ratten Cavia's Goudhamsters¿) Andere knaagdieren Konijnen Halfapen Breedneusapen J) Smalneusapen excl. mensapen "' Mensapen Honden Katten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten en schapen Runderen Andere zoogdieren Kwartels "' Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen Totaal

Dieren afkomstig 15 uit geregistreerde fok- of gebruikende bedrijven in het verslagleggende land

Dieren afkomstig uit1'andere landen die partij zijn bij de overeenkomst

Dieren afkomstig1' uit andere bronnen

Hergebruikte dieren

729.612 415.766 50.059 23.839 38.834 155 1.364 0 4.515 1.010 362 182 9.571 2.238 2.035 332 94.793 149 14.581 120.222 1.509.619

1)

De Verordnung van 1 augustus 1988 betreffende kennisgeving inzake voor proefnemingen gebruikte vertebraten biedt geen rechtsgrondslag voor het verzamelen van informatie over de herkomst van dieren.

2)

Dieren van deze soort worden onder "andere knaagdieren" opgevoerd.

3)

Breedneusapen en smalneusapen excl. mensapen worden samen onder "andere apen" opgevoerd.

4)

Deze dieren worden niet afzonderlijk, maar onder "vogels" opgevoerd.

11.874 256 574 97

)J

-

Tabel 2 In 1996 in Duitsland bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden gebruikt aantal dieren

1 2

3

Fundamenteel biologisch (inclusief medisch) onderzoek Onderzoek naar, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (inclusief veiligheidsonderzoek) van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassingen Diagnose van ziekten1

5

Bescherming van mens, dieren milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek 2 Onderwijs en opleiding J

6

Andere

4

Alle soorten 308.569

Geselecteerde soorten Knaagdieren Honden en Primaten en konijnen katten 266.606 761 248

739.948

707.035

3.765

1.127

247.453

198.396

658

204

181.137

57.333

360

12

Deze gegevens hebben enkel betrekking op vertebraten die zijn gebruikt voor onderzoek naar of het testen van methoden voor diagnose en preventieve of curatieve behandeling. Deze gegevens omvatten ook een relatief klein aantal dieren die niet voor eigenlijke veiligheidsonderzoeken, maar bijvoorbeeld voor efficiëntietests zijn gebruikt. De dierenbeschermingswet uit 1986 biedt geen rechtsgrondslag om statistische informatie op dit gebied te verzamelen.

-54

Tabel 3 Aantal dieren dat in 1996 in Duitsland is gebruikt bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden betreffende de bescherming van mens, dieren milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassingen1)

Alle soorten 1 Stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt 2 Stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt1 3 Stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt1 4 Stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt 5 Stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt en niet onder 1, 2, 3 en 4 vallen1 6 Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de overige punten 7 Veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische of diergeneeskundige toepassing 1

41.903

Geselecteerde soorten Primaten KnaagHonden en dieren en katten konijnen 23.764 286 0

58.417

26.648

74

0

80.817

6.921

0

12

Over dit aspect is niet afzonderlijk informatie verzameld.

55-

Tabel 5 In 1996 in Duitsland voor wettelijk vereiste proeven gebruikt aantal dieren

Alle soorten 1 Alleen verslagleggende partij Andere partijen en 2 andere staten 3 1 +2: verslagleggende partij en andere partijen/staten 4 Totaal

Geselecteerde soorten Primaten Honden en Knaagdieren en katten konijnen

Andere partijen of lidstaten Andere staten 543.380

482.053

3.154

395

543.380

482.053

3.154

395

Noot: deze gegevens betreffen wettelijk opgelegde proeven in het kader van de kennisgeving of toelating van stoffen of producten.

56-

GRIÉKÊNIAND Ingediende statistische gegevens De door Griekenland voor 1996 ingediende gegevens zijn afkomstig van "Υπουργείο Γεωριας, Γεν. Δ/Νση Κτηνιατρικής" {Ministerie van landbouw, diergeneeskunde). De data zijn gepresenteerd naar het model van de "overeenkomsttabellen" (zie inleiding); alleen de terminologie in de eerste kolom van tabel 5 betreffende het voor wettelijk vereiste proeven gebruikte aantal dieren verschilt hiervan enigszins. Tabel 1

Bij dierproeven gebruikte dieren (aantal, soort en herkomst)

Tabel 2

Gebruikt aantal dieren bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden

Tabel 3

Aantal dieren dat is gebruikt bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden betreffende de bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek

Tabel 4

Gebruikt aantal dieren voor proeven betreffende ziekten en aandoeningen

Tabel 5

Voor wettelijk vereiste proeven gebruikt aantal dieren

-57TABEL 1 IN 1996 IN GRIEKENLAND BIJ DIERPROEVEN GEBRUIKTE DIEREN (AANTAL, SOORT EN HERKOMST) TOTAAL

Dieren afkomstig uit geregistreerde fok- of gebruikende bedrijven in het verslagleggende land

Muizen (Mus musculus)

9.689

9.689

Ratten (Rattus norvegicus)

5.523

5.323

1280

1.280

599

599

Cavia's (Cavia porcellus)

Dieren afkomstig uit andere landen die partij zijn bij de overeenkomst

Dieren afkomstig uit andere bronnen

Hergebruikte dieren

200

Goudhamsters (Mesocricetus auratus) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus cuniculus)

55

Halfapen (Prosimia) Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen (Cercopithecoidea)

excl.

mensapen

2

2

Mensapen (Hominoidea) Honden (Canis familiaris)

2

2

Varkens (Sus)

30

30

Geiten en schapen (Capra & Ovis)

96

96

129

129

1470

1470

460

460

19280

19.078

Katten (Felis catus) Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels en kruisingen (Equidae)

Runderen (Bos) Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves) Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

202

55

TABEL 2 IN 1996 IN GRIEKENLAND GEBRUIKT AANTAL DIEREN BIJ PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN

GESELECTEERDE SOORTEN

1 2 3 4

5 6

Fundamenteel biologisch (inclusief medisch) onderzoek Onderzoek naar, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (exclusief veiligheidsonderzoek) van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassingen Diagnose van ziekten Bescherming van mens, dieren milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassingen Onderwijs en opleiding Andere

ALLE SOORTEN

Knaagdieren en konijnen

2.773

2.574

165

165

11.402

11.341

1.724

1.724

1.631

951

1585

336

Honden en katten

Primaten

2

00

2

TABEL 3 AANTAL DIEREN DAT IN 1996 IN GRIEKENLAND IS GEBRUIKT BIJ PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN BETREFFENDE DE BESCHERMING VAN MENS, DIER EN MILIEU DOOR TOXICOLOGISCH OF VEILIGHEIDSONDERZOEK

GESELECTEERDE SOORTEN

1

Stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt

2

Stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt

3

Stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt

4

Stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt

5

Stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt en niet onder 1, 2, 3 en 4 vallen

6

Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de overige punten

7

Veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische of diergeneeskundige toepassing1

ALLE SOORTEN

Knaagdieren en konijnen

608

608

3

3

1.113

1.113

Honden en katten

Primaten

TABEL 4 IN 1996 IN GRIEKENLAND GEBRUIKT AANTAL DIEREN VOOR PROEVEN BETREFFENDE ZIEKTEN EN AANDOENINGEN

GESELECTEERDE SOORTEN

1

Kanker bij de mens (m.u.v. onderzoek van carcinogene eigenschappen)

2

Hart- en vaatziekten bij de mens

ALLE SOORTEN

Knaagdieren en konijnen

664

664

2.657

2.657

Honden en katten

Primaten

o

3

Zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens

4

Andere ziekten bij de mens

5

Dierenziekten

798

798

6.577

6.577

706

645

TABEL 5 IN 1996 IN GRIEKENLAND VOOR WETTELIJK VEREISTE PROEVEN GEBRUIKT AANTAL DIEREN

GESELECTEERDE SOORTEN ALLE SOORTEN

Knaagdieren en konijnen

1

Nationale wetgeving

600

600

2

Europese wetgeving

25

25

Honden en katten

Primaten

I Os

3

Wetgeving andere partijen

20

20

4

Nationale, Europese wetgeving en wetgeving andere partijen (1 +2)

76

76

5

TOTAAL

721

721

-62

SPÀNJ5 Ingediende statistische gegevens De door Spanje voor 1996 toegestuurde statistische gegevens zijn verstrekt door het "Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación, Dirección General de Sanidad de la Producción Agraria, Subdirección General de Sanidad Animal" {Ministerie van landbouw, visserij en voedselvoorziening, Directoraat-generaal gezondheid agrarische productie, subdirectoraat-generaal gezondheid dieren). De statistische gegevens zijn grotendeels gepresenteerd naar het model van de "overeenkomsttabellen" (zie inleiding). Tabel 1

Bij dierproeven gebruikte dieren (aantal en soort)

Tabel 2

Bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden gebruikt aantal dieren

Tabel 3

Aantal dieren dat is gebruikt bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden betreffende de bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of ander veiligheidsonderzoek

Tabel 4

Voor proeven betreffende ziekten en aandoeningen gebruikt aantal dieren

Tabel 5

Voor wettelijk vereiste proeven gebruikt aantal dieren

63

TABEL 1 IN 1996 IN SPANJE BIJ DIERPROEVEN GEBRUIKTE DIEREN (AANTAL EN SOORT)

Muizen (Mus musculus)

231.949

Ratten (Rattus norvepicus)

192.848

Cavia's (Cavia porcellus) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolapus cuniculus) Mensapen (Hominoidea) Andere apen (cercopithecoidea and Ceboidea) Halfapen (Prosimia) Honden (Canis familiaris)

26.824 1.428 28.901 —

53 -

712

Katten (Felis catus)

88

Andere vleeseters (andere Carnivora)

12

Paarden, ezels en kruisingen (Equidae)

10

Varkens (Sus)

3.031

Geiten en schapen (Capra en Ovis)

2.032

Runderen (Bos)

53

Andere zoogdieren (andere Mammalia)

70

Vogels (Aves)

17.736

Reptielen (Reptilia)

15

Amfibieën (Amphibia)

60

Vissen (Pisces) TOTAAL

1.015 506.837

-64

TABEL 2 IN 1996 IN SPANJE BIJ PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN GEBRUIKT AANTAL DIEREN

Fundamenteel biologisch (inclusief medisch) onderzoek

Onderzoek naar, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (inclusief veiligheidsonderzoek) van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassing Diagnose van ziekten Bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of ander veiligheidsonderzoek

Onderwijs en opleiding

Alle soorten

78.828

244.164

9.482

4.329

13.755

Geselecteerde soorten Knaagdieren en konijnen Honden en katten Primaten

76.441

237.919

8.004

4.024

11.351

168

14

11

—

38

22

—

—

—

—

65

TABEL 3 AANTAL DIEREN DAT IN 1996 IN SPANJE IS GEBRUIKT BIJ PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN BETREFFENDE DE BESCHERMING VAN MENS, DIER EN MILIEU DOOR TOXICOLOGISCH OF ANDER VEILIGHEIDSONDERZOEK

Verdere classificatie van categorie 4 van tabel 2 Stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt Stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt Stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt Stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt Stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen Alle soorten

101

746

1.126

1.767

1.235

Geselecteerde soorten

Knaagdieren en konijnen Honden en katten Primaten

101

441

—

1.126

1.235

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

•66-

TABEL 4 IN 1996 IN SPANJE VOOR PROEVEN BETREFFENDE ZIEKTEN EN AANDOENINGEN GEBRUIKT AANTAL DIEREN

Kanker (m.u.v. onderzoeken inzake carcinogene eigenschappen) Hart- en vaatziekten Zenuwziekten en psychische aandoeningen Andere ziekten bij mens en dier

Alle soorten

5.259

9.570

40.719

94.413

Geselecteerde soorten Knaagdieren en konijnen Honden en katten Primaten

4.259 85

8.316 87

38.675 44

88.291 206

—

—

—

31

Noot Een proefneming van categorie 2 tot 4 die op kanker betrekking heeft, moet in de categorie kanker worden opgevoerd.

-67-

TABEL 5 IN 1996 IN SPANJE VOOR WETTELIJK VEREISTE PROEVEN GEBRUIKT AANTAL DIEREN

Alleen de verslagleggende partij Alle soorten

Geselecteerde soorten Knaagdieren en konijnen Honden en katten Primaten

Alleen de partijen

andere

Beide

­68

FRANKRIJK Opmerkingen van de Franse autoriteiten Overeenkomstig de artikelen 13 en 26 van Richtlijn 86/609/EEG van 24 november 1986 heeft Frankrijk besloten om de drie jaar een statistisch onderzoek uit te voeren inzake het gebruik van gewervelde dieren voor experimentele of andere wetenschappelijke doeleinden. Dergelijke onderzoeken hebben plaatsgehad in 1990 en in 1993. Aangezien de bovengenoemde richtlijn geen model voor een statistische tabel voorschrijft, heeft de Europese Commissie de lidstaten gevraagd om zich te houden aan de tabellen van bijlage Β van de Europese Overeenkomst (ETS 123) inzake de bescherming van gewervelde dieren die gebruikt worden voor experimentele doeleinden, die op 31 mei 1985 door het Comité van de Ministers van de Raad van Europa is goedgekeurd. Sinds 1993 zijn de Commissie en de meeste autoriteiten in de lidstaten van oordeel dat de verzamelde gegevens moeten worden gespecificeerd en een reeks gestandaardiseerde statistische tabellen moet worden gecreëerd. D aartoe werd een werkgroep opgericht, die verschillende keren heeft vergaderd. In april 1997 kwam het tussen de lidstaten tot een voorakkoord over een geharmoniseerd systeem van tabellen. Frankrijk heeft zich ertoe verbonden om zich voor dit tweede verslag van de Commissie over het gebruik van proefdieren aan de nieuwe geharmoniseerde structuur te houden. De Engelse versie van de gestandaardiseerde tabellen werd in mei 1997 aan de lidstaten toegestuurd, maar de Franse versie was pas in oktober 1997 beschikbaar. Om de meest recente en bruikbare gegevens beschikbaar te stellen, werden, met instemming van de Commissie, de gegevens van 1997 verzameld. Opgemerkt zij dat euthanasie op dieren met "humane" methoden om weefsels, cellen en organische vloeistoffen ervan te verkrijgen niet als een proef in de zin van de richtlijn wordt beschouwd, en daarover bijgevolg in de ingediende tabellen niet wordt gerapporteerd.

-69Tenslotte wordt erop gewezen dat in sommige tabellen de voor een rij of kolom berekende totalen iets lager kunnen zijn dan de cijfers in de kolom "TOTAAL" van deze tabellen. De verschillen zijn hieruit te verklaren, dat bepaalde rapporterende instellingen de gegevens voor de dieren niet hebben uitgesplitst en deze direct in de kolom "TOTAAL" van deze tabellen hebben vermeld. Ingediende statistische gegevens De statistische gegevens zijn ingediend door het "Ministère de l'Education Nationale, de la Recherche et de la Technologie" {Ministerie van onderwijs, onderzoek en technologie). De gerapporteerde gegevens hebben betrekking op het jaar 1997 en worden gepresenteerd volgens het model van de EU-tabellen (zie inleiding). De volgende tabellen zijn beschikbaar: Tabel 1

Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar herkomst (indeling naar herkomst en diersoort)

Tabel 2

Aantal dieren gebruikt voor proefnemingen voor bijzondere doeleinden (indeling naar doel en diersoort)

Tabel 3

Aantal

dieren

gebruikt

voor

toxicologische

en

andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar productcategorie en diersoort) Tabel 4

Aantal dieren gebruikt bij proefnemingen voor onderzoek van ziekten bij mens en dier (indeling naar groep van ziekten en diersoort)

Tabel 5

Aantal dieren gebruikt voor vervaardiging en kwaliteitscontrole van producten

en

toestellen

voor

medisch,

tandheelkundig

en

diergeneeskundig gebruik (indeling naar betrokken regelgeving en diersoort) Tabel 6

Aantal

dieren

gebruikt

voor

toxicologische

en

andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar betrokken regelgeving en diersoort) Tabel 7

Aantal

dieren

gebruikt

voor

toxicologische

en

andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en diersoort) Tabel 8

Aantal

dieren

gebruikt

veiligheidsonderzoeken productcategorie).

voor

(indeling

naar

toxicologische aard

van

en de

andere proef

en

FRANKRIJK 1997 TABEL 1: AANTAL GEBRUIKTE DIEREN, OPGESPLITST NAAR HERKOMST Indeling naar herkomst en diersoort 1.1 Soort

g.

j.

,m. η.

Muizen (Mus musculus) Ratten (Rattus norvegicus) Cavia's (Cavia porcellus) Hamsters (Mesocricetus ) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus cuniculus) Katten (Felis catus) Honden (Canis familiaris) Fretten (Mustela putorius furo) Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels en kruisingen (Equidae) Varkens (Sus) Geiten (Capra) Schapen (Ovis) Runderen (Bos) Halfapen (Prosimia)

s. t. ,u. ν. AV. x.

Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen excl. mensapen (Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea) Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves) Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

1.2 Totaal

1.3 Dieren afkomstig uit geregistreerde fok- of toeleveringsbedrijven in het verslagleggende land

1 787 200 432 739 102 208 19 342 6 142 63 727 1990 4 290 82

67 1907 65 745 48 14 403 88 573 2 609 322

2 305

3 505

134 83 1458

20

1032 831 86

415 364

2 908 227

183

13

MM

H lètlillfc l.itÉlitt

270

157

'

■

VtY«wÌMtVVt'iiÌt>>>"i>VMV
1.7 Hergebruikte dieren

21 163 15 139

300

65 449 887 2 564 68 ι»ιιιΐ|·ΐ|||||ΐ|"|·|·|·1|1ΐ|·|

1.6 Dieren van een andere herkomst

1.5 Dieren afkomstig uit niet tot de EG behorende lidstaten van de Raad van Europa die partij zijn bij Overeenkomst ETS 123 1 361 2 891 53

4 676

1 760 000 412 404 98 380 18 876

183

2 174 9 927 776 3 541 1 636 82 88 2 452

1.4 Dieren afkomstig uit andere bronnen in de EG

—

MMM

>WIHWW i..l.lttMtt....*.....ltttt.l.l

I IH .let

■ IHHÉ

■

M

iiinmiimi M

I

4111111

■ t

M H

H >U

imwnwimiiiiin

«·

I

«MM

JlM

I I

­J O I

H HI I I

82 88 355

1 656 MM

É

I

, I» i n n.' Ι·

wlt.t... ■ ■ I

MIM

tMAi«MW""m.",i.t.i.w^^

,...M"

ΜΪΓΐ>"ΐ')>)ΪΜ»ΥΜΜ>>>νΗ>

M ■ ■■»I.IIMIIII

>—

H

MM >.W>.HIIII.IMIti

IM. I . . W M . H M I I

·****

HI

H l Hl

I

IIIIMMll " * * ■ " «

Noot 1: Kolom l.S betreft uitsluitend de lidstaten van de Raad van Europa die bij het begin van de verslagperiode partij zijn bij Overeenkomst ETS 123. Derhalve moet bij het invullen van deze kolom gebruik worden gemaakt van een geactualiseerde lijst van die landen. Noot 2: Alleen de niet­gearceerde vakken invullen. Noot 3: Het in kolom 1.7 opgevoerde aantal hergebruikte dieren is niet begrepen in het in kolom 1.2 opgevoerde totaal.

146

223

17

251

■■ . I

HIHII M

t

MMMIIHIIIII

MII

I

IHIHIHMHIIII

MMHMI*M*M

MII

I

ι

FRANKRIJK 1997 TABEL 2: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN Indeling naar doel en diersoort 2.1 Soort

2.a. 2,b. 2.C.

2d. 2.e. 2.f. 2.g. 2h. 2i. 2 J2.k. 2.1. 2.m. 2n. 2.0.

2.p. 2.q. 2.r. 2.S.

2.t. 2.U. 2.V. 2.W.

2.x. 2.y. 2.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

2.2 Fundamenteel biologisch onderzoek

261 440 100 410 3 023 7 249 276 5 789 84 118 8 84 47 1 308 468 1 438 178 82

2.3 Onderzoek en ontwikkeling van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik [met uitzondering van de in kolom 2.6. opgevoerde toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken! 658 059 211 728 33 125 4 640 4713 9 732 912 1 961 32 51 193 2 677 15 495 891

278

88 120

61 1 839 18 622 39 1409 6 007 410 257

3 17 11 572 5 181 51728 992 938

2.4 Productie en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor medisch en tandheelkundig gebruik

642 840 35 864 52 041 893 25 35 251 94 41 25 28 408 103 8 201 22

2.5 Productie en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor diergeneeskundig gebruik

71771 2 167 1 790 5 537 117 890 761 542 15 5 76 1 667 19 193 434

1 523

2.6 Toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken [met inbegrip van veiligheidsonderzoeken van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik] 92 888 52 421 11 962 1001 826 8 240 130 1 517 5 11 201 15 50 19

2.7 Diagnose van ziekten

34 537 1 438 42 10 8 1 975

35 314 10 304 58

494

2.8 Onderwijs en opleiding

16 754 25 013 218 7 1058 7 111

2.9 Overige

8911 3 698 7 3 177 792

6 1 400 697 25 181 23

3 4 2 959 216 679 10

22

13

12 385

18 057

2 446

2 154

48 505

4

96 22 491 804 343

17 3 975 108 033

16 1467 173 709

8 315 41216

12 666 1218 59 962

10 1372 18 864

2.10 Totaal

1 787 200 432 739 102 208 19 342 6 142 63 727 1990 4 290 82 183 2 174 9 927 776 3 541 1636 82 88 2 452 0 67 1907 65 745 48 14 403 88 573 2 609 322

I

FRANKRIJK 1997 TABEL 3: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN Indeling naar productcategorie en diersoort 3.1 Soort

3.a. 3b. 3.C

3.d. 3.e. 3.f 3.g. 3.h. 3.i.

3.J.

3.k. 3.1. 3.m. 3.n. 3.0.

3.p. 3.q. 3.r. 3.S.

3.t. 3.U. 3.V. 3.W.

3.x. 3.V. 3.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieén Vissen TOTAAL

3.2 Producten/stoffen of toestellen voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen

90 849 47 355 8 743 579 826 5 206 116 1396

3.3 Producten/ stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt

3.4 Producten/stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt

3.5 Producten/ stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt

8 697 611

8 275 147

14 5

158 1 317 1 301 25

89

136

29

2 191

3.6 Producten/stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt

3.7 Producten/ stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt 614 325 53 397 51

3.8 Producten/stoffen die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt

3.9 Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de overige kolommen

8 5

31 142

1 197 2 300 1 107

79

29

430 5 115

5

4 10 137 13 47 8

3.10 Overige toxicologische en veiligheidsonderzoeken

30

34

11

494

641 14 177 156 616

118 1 525

576

52

4 5 001

1 444

1471

333

1 612

181 719

978 6 164

3.11 Totaal

92 888 52 421 11962 1001 826 8 240 130 1 517 0 5 11 201 15 50 19 0 0 494 0 0 0 2446 0 16 1 467 173 709

FRANKRIJK 1997 TABEL 4: AANTAL DIEREN GEBRUIKT BIJ PROEFNEMINGEN VOOR ONDERZOEK VAN ZIEKTEN BIJ MENS EN DffiR Indeling naar groep van ziekten en diersoort 4.1 Soort

4.a. 4.b. 4.C. 4.d. 4.e. 4,f. 4.g. 4.h. 4.i. 4.j. 4.k. 4.1. 4.m. 4.n. 4.0. 4.p. 4.q. 4,r. 4.S. 4.t. 4.U. 4.V. 4.W. 4.x. 4.y. 4.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

4.2 Hart- en vaatziekten bij de mens 27 170 57 234 6 660 2 587 18 4 303 10 749 5 8 13 966 12 125 18 5 5 4 110 267 3 73 338 100 683

4.3 Zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens 344 227 136 021 14 368 678 4416 1670 59 80 7 47 71 146 70 269 102 28 88 117 22 623 1 524 15 606 1913 507 167

4.4 Kanker bij de mens (m.u.v. de evaluatie van carcinogene eigenschappen)

4.5 Andere ziekten bij de mens

4.6 Specifiek op ziekten bij dieren gericht onderzoek

141911 14 181 1040 198 30 489 17 59 19 14 21 65 21 79 30 8

392 680 98 753 11 296 5 568 376 6 828 80 346 6 48 76 429 76 429 111 30

48 047 7 386 2 826 2 868 156 4 206 829 845 3 18 94 2 693 314 1335 865 11

13

249

14

6 183 445 4 152 563 159 548

24 702 1826 16 609 2 081 522 645

8 238 28 285 6 158 53 155 154 360

4.7 Totaal

954 036 313 576 36 190 11899 4 997 17 496 996 2 079 40 135 275 4 299 493 2 237 1 127 82 88 398 0 64 1856 32 348 44 1598 58 050 1444 403

FRANKRIJK 1997 TABEL 5: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PRODUCTIE EN KWALITEITSCONTROLE VAN PRODUCTEN EN TOESTELLEN VOOR MEDISCH, TANDHEELKUNDIG EN DIERGENEESKUNDIG GEBRUIK Indeling naar betrokken regelgeving en diersoort 5.1 Soort

5.2 Specifiek in één enkele EG­lidstaat toepasselijke wetgeving

5.3 EG­wetgeving m.i.v. de eisen van de Europese Farmacopee

D 5.a. 5b. 5.C.

5.d. 5.e. 5.f. 5.g. 5.h. 5.i. 5.j. 5.k. 5.1. 5.m. 5.n. 5.0.

5.p. 5.q. 5.r. 5.S.

5.t. 5.U. 5.V. 5.W.

5.x. 5.y. 5.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

Voorbeelden: 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Voetnoten:

1) 2)

37 725 8411 52 632 11 3 280

3 124 23 21

453 511 15 276 43 316 5 479 77 21047 605 388 38 18 233 1208 14 288 444

5.4 Wetgeving van een niet tot de EG behorende lidstaat van de Raad van Europa 2) 814 28

32

3

5.5 Overige wetgeving

10 264 3 325 604 86 4 9 171 7

10 6 6

5.6 Alle combinaties van 5.2/5.3/5.4/5.5

175 053 9 101 9 636 12 41 2 053 109 28 9 96 56 8 67 8

5.7 Niet vereist krachtens enige regelgeving 37 243 1 889 223 220 7 558 132 164

17 476 10

1 523

3

26 006

9 115 50418

61 13 388 582 924

■ Frankrijk test in samenhang met een specifieke eis van het VK (of van Frankrijk) Het VK test overeenkomstig de EG­wetgeving • Spanje test in samenhang met een eis van Hongarije • Zweden test in samenhang met een specifieke eis van de VS ■ Duitsland test in samenhang met een eis van Tsjechië (die ook in de EG geldt)

14 902

3 43 23 534

11

4 420

33 12 834 209 158

6 72 45 440

5.8 Totaal

714611 38 031 53 831 6 430 142 36 141 855 583 40 33 484 1 770 27 394 456 0 0 1 523 0 0 0 30 442 0 113 26 466 912 376

Noot: D e kolommen 5.2 ­ 5.5 verwijzen naar de wetgeving die voorschrijft dat de test wordt uitgevoerd, en niet naar de instanties die de toegepaste testmethoden, richtsnoeren of protocollen hebben vastgesteld. Voorbeeld: Een krachtens de Franse wetgeving vereiste test die door België overeen­ komstig een ISO­protocol wordt uitgevoerd, geldt ais een nationale (Franse) wettelijke vereiste en moet in de door België ingediende tabellen in kolom 5.2 worden opgevoerd.

EG­lidstaten: Oostenrijk, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, D uitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje, Zweden, Verenigd Koninkrijk Niet tot de EG behorende lidstaten van de Raad van Europa: Albanië, Andorra, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Tsjechië, Estland, Hongarije, IJsland, Letland, Lichtenstein, Litouwen, Malta, Moldova, Noorwegen, Polen, Roemenië, Rusland, San Marino, Slowakije, Slovenië, Zwitserland, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Turkije, Oekraïne.

FRANKRIJK 1997 TABEL 6: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN Indeling naar betrokken regelgeving en diersoort 6.1 Soort

6a. 6.b. 6.C. 6.d. 6.e. 6.f. 6g. 6.h. 6.i. 6j. 6.k. 6.1. 6.m. 6.n. 6.0. 6.p. 6.q. 6.r. 6.S. 6.t. 6.U. 6.V. 6.W. 6.x. 6.y. 6.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

6.2 Specifiek in één enkele EG-lidstaat toepasselijke wetgeving

D

1 383 762 422 8 102

6.3 EG-wetgeving m.i.v. de eisen van de Europese Farmacopee 38 654 13 906 1 848 302 264 3 665 42 141

6.4 Wetgeving van een niet tot de EG behorende lidstaat van de Raad van Europa 2) 58 834

8 1 154

6.5 Overige wetgeving

6.6 Alle combinaties van 6.2/6.3/6.4/6.5 35 436 31907 7 894 277 413 2 638 65 1 226

4 33 7 5 10

56 5 13 6

6.7 Niet vereist krachtens enige regelgeving 17 356 5012 2219 133 21 23

5 7 112 31 3

494

272

13 2 693

5 403 59 586

13 2 072

7

2 166

8 629 81058

3 409 28 300

Voorbeelden:

6.2 - Frankrijk test in samenhang met een specifieke eis van het VK (of van Frankrijk) 6.3 - Het VK test overeenkomstig de EG-wetgeving 6.4 - Spanje test in samenhang met een eis van Hongarije 6.5 - Zweden test in samenhang met een specifieke eis van de VS 6.6 - Duitsland test in samenhang met een eis van Tsjechië (die ook in de EG geldt)

Voetnoten:

1)

EG-lidstaten: Oostenrijk, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje, Zweden, Verenigd Koninkrijk

2)

Niet tot de EG behorende lidstaten van de Raad van Europa: Albanië, Andorra, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Tsjechië, Estland, Hongarije, IJsland, Letland, Lichtenstein, Litouwen, Malta, Moldova, Noorwegen, Polen, Roemenië, Rusland, San Marino, Slowakije, Slovenië, Zwitserland, the voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Turkije, Oekraïne.

Noot:

De kolommen 6.2 - 6.5 verwijzen naar de wetgeving die voorschrijft dat de test wordt uitgevoerd, en niet naar de instanties die de toegepaste testmethoden,richtsnoerenof protocollen hebben vastgesteld. Voorbeeld: Een krachtens de Franse wetgeving vereiste test die door België overeenkomstig een ISO-protocol wordt uitgevoerd, geldt als een nationale (Franse) wettelijke vereiste en moet in de door België ingediende tabellen in kolom 6.2 worden opgevoerd.

6.8 Totaal

92 888 52 421 11962 1001 826 8 240 130 1517 0 5 11 201 15 50 19 0 0 494 0 0 0 2446 0 16 1467 173 709

<J1

TABEL 7: AANTAL DD2REN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEID SOND ERZOEKEN Indeling naar aard van de proef en diersoort 7.1 Soort

7.2 Methoden voor de beproeving van de acute en subacute toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

7.2.1. LD50, LC50

7.a. 7.b. 7.C.

7.d. 7.e. 7.f. 7

S· 7.h. 7.i. 7.j. 7.k. 7.I.. 7.m. 7.n. 7.0.

7.p. 7.q. 7.r. 7.S.

7.L 7.U. 7.V. 7.W.

7.x. 7.y. 7.Ζ.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

6710 976 160 33 39 5 7

7.2.2 Andere letale methoden

7 573 4 580 200 41 49 7 9

7.2.3 Niet­letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden 21 611 13 320 2 193 180 190 382 30 575

7.3 Huid­ irritatie

126 12 55 25 8 1036

7.4 Huid­ sensibi­ lisatie

7.5 Oog­ irritatie

11 269 110 4 269

126 12 40

74 691 12 16

8 1 272

7.6 Sub­ chronische en chronische toxiciteit

7 298 10714 1 176 91 132 225 21 705

7.7 Carcino­ geniteit

7.8 Ontwik­ kelings­ toxiciteit

7.9 Muta­ geniteit

3 487 477 120

126 803 40

2 227 3 197 80

25 30 4 5

8 334

17 20 3 4

7.10 Repro­ ductie­ toxiciteit

561 4 528 160 33 228 5 7

7.11 Toxiciteit voor aqua­ tische verte­ braten (voor­ zover niet in andere kolom­ men opge­ voerd)

126 12 40 8 10

47

12 7 947

14 12 526

3

28

419

1208

270

4 66 39 801

3 1 269

26 16 476

3 1 465

3 104 21 219

7.13 Totaal

31648 13 680 3 426 639 48 3 742 39 183

92 888 52 421 11962 1001 826 8 240 130 1 517 0 5 11 201 15 50 19 0 0 494 0 0 0 2446 0 16 I 467 173 709

5 II 147 12 42 12

50 3 3 4

7.12 Ove­ rige

964

9 4 159

3 1318

6 5 554

162 5 870

973 1 173

5 86 54 932

FRANKRIJK 1997 TABEL 8: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN Indeling naar aard van de proef en productcategorie 8.1 Producten

8.2 Methoden voor de beproeving van de acute en subacute toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

8.2.2 Andere letale methoden

8.2.1. LD50, LC50

8a. 8b. 8.C. 8.d. 8.e. 8.f.

8.g. 8.h. 8.i. 8.j.

Producten/stoffen of toestellen voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen Producten/stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt Producten/stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt Producten/stofTen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt Producten/stofTen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt Producten/stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt Producten/stoffen die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de overige kolommen Overige toxicologische en veiligheidsonderzoeken TOTAAL

8.3 Huidirritatie

8.4 Huidsensibilisatie

8.5 Oogirritatie

8.6 Subchronische en chronische toxiciteit

6 753

11267

8.2.3 Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden 37 208

8

329

229

25

628

37

115

194

95

49

53

165

58

58

8.7 Carcinogeniteit

449

13 088

543

20 587

4 105 6

8.8 Ontwikkelingstoxiciteit

1 125

8.9 Mutageniteit

8.10 Reproductietoxiciteit

8.11 Toxiciteit voor aquatische vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

5 518

5 552

185

4

8.12 Overige

8.13 Totaal

52 434

158814

76

254

1711

19

58

749 0

718

30

934

706

1 898

789

173

8

616

49

11

71

14

58

561

18

18

6

12

56

6

176

110

10

543

250

169

229

22

590

21

60

6

7 947

12 526

39 802

1269

16 476

1465

21219

4 159

4

58

112

972

19 1318

5 554

5 872

1 173

290

5 636

601

1604

1067

1756

84

1 783

141

1507

54 929

173 709

-78-

I ERLAND Opmerkingen van de Ierse autoriteiten Noot: Als de vergunning niet vergezeld gaat van een certificaat, moet het dier onder anesthesie worden gehouden zolang de proef duurt, en als het dier waarschijnlijk pijn zal blijven lijden nadat de anesthesie is uitgewerkt of als het dier een ernstige verwonding heeft opgelopen, moet het worden gedood voordat de anesthesie is uitgewerkt. Certificaat A behelst een volledige vrijstelling van de verplichting om anesthesie toe te passen. Is bijvoorbeeld nodig bij een eenvoudige inenting waarbij pijn optreedt, maar waar geen chirurgische ingreep aan te pas komt. Certificaat Β behelst een volledige vrijstelling van de verplichting om het dier te doden voordat de anesthesie is uitgewerkt en is bijgevolg nodig als de eerste ingreep onder anesthesie moet gebeuren, maar het dier moet kunnen overleven. Certificaat C is nodig voor proeven in het onderwijs. Certificaat E wordt nooit afzonderlijk verleend, maar is vereist als met een certificaat A een proef op hond of kat moet worden uitgevoerd. Certificaat EE wordt nooit afzonderlijk verleend, maar is vereist als met een certificaat Β een proef op hond of kat moet worden gedaan. Certificaat F is vereist voor proeven op paarden, ezels of muildieren. Ingediende statistische gegevens De Ierse statistische gegevens van 1996 zijn door het departement gezondheid ingediend. De gegevens zijn gepresenteerd naar het voorbeeld van de nationale tabellenA Tabel I

In 1996 voor wetenschappelijke proeven gebruikte dieren (aantal en soort)

Tabellen II

Omvatten het aantal dieren gebruikt voor bijzondere doeleinden, aanvullend verdeeld volgens soort:

-deel i

heeft betrekking op knaagdieren en haasachtigen;

- deel ii

heeft betrekking op huisdieren;

- deel iii

heeft betrekking op andere huisdieren en vissen.

Tabel III

Omvat het aantal dieren dat onder anesthesie is gebruikt conform certificaten of vergunningen, ingedeeld naar soort

Tabel IV

Omvat het aantal genetisch gemodificeerde dieren.

Tabel V

Ontwikkelingen inzake het aantal dieren gebruikt voor wetenschappelijke proeven in dejaren 1987 tot 1996.

79

TABEL I In 1996 voorwetenschappelijke proeven gebruikte levende dieren (aantal en soort). IERLAND 1996

Soort Muizen Ratten Cavia's Renmuizen Konijnen Honden Katten Varkens Paarden, ezels & kruisingen Geiten Schapen Runderen Vogels (Pluimvee) Vissen TOTAAL

Aantal 26.735 24.474 1.531 118 2.067 332 181 124 199 25 1.010 1.196 94 19.021 77.107

% van het totaal 34,7 31,7 1,9 0,1 2,7 0,4 0,2 0,2 0,3 0 1,5 0,1 24,7

TABEL II - deel (i) IERLAND 1996 Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van toestellen en producten

Diagnose van ziekten Onderzoek van ziekten

Muizen

Cavia's

Renmui zen

Voor medisch en tandheelkundig gebruik

17.499

15.873

Voor diergeneeskundig gebruik

362

82

46

16

100

757

6

Hart- en vaatziekten Kanker Psychische aandoeningen Andere

Fundamenteel biologisch onderzoek Immunologieonderzoek Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek

Ratten

Levensmiddelen

1.350

2.630 456

3.697

1.810

824

1.363 573

1.823 155

1.740

262

179

388

50

77 26.735

597 24.474

1.531

Konijnen 1.890

66

2

42

4 15 1

15

2 10

10

43 50 57

Andere

Onderwijs, leren, ontwikkeling Andere TOTAAL

3 118

2.067

00

o

TABEL II - deel (ii) IERLAND 1996 Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van toestellen en producten

Honden Voor medisch en tandheelkundig gebruik Voor diergeneeskundig gebruik

Katten

29

273

Varkens

Paarden

Schapen

64

181

20

127

199

Diagnose van ziekten Onderzoek van ziekten

Hart- en vaatziekten

20

00

Kanker Psychische aandoeningen Andere Fundamenteel biologisch onderzoek

26 7

Immunologieonderzoek Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek

10 14

415

7

16

Levensmiddelen Andere

Onderwijs, leren, ontwikkeling

51 3

14

340

Andere

30 TOTAAL

332

181

124

199

1.010

TABEL jl».daal ίο]j IERLAND 1996

Π-,η. ! -S- f¡¡ n­f, '4=¿! v¿ li l b s S II

ν essere

li" li y j ii ETS é'd'<É

TOTÂÂL

deren Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van toestellen en producten

Voor medisch en tandheelkundig gebruik Voor diergeneeskundig gebruik

36.705

620

Diagnose van ziekten Onderzoek van ziekten

25

5

1.972

150

Hart- en vaatziekten

388 798

Kanker

2.646

Psychische aandoeningen Andere

4.155

Fundamenteel biologisch onderzoek Immunologieonderzoek Toxicologisch en ander veiligheidsonderzoek

40

7

2.740

500

49

31

56

864

Levensmiddelen

2.002

Andere

Onderwijs, leren, ontwikkeling Andere

51 2

979

11 TOTAAL

4.252

1.196

om na te gaan in hoeverre deze door visluizen zijn aangetast.

25

94

* 18.840

19.555

19.021

77.107

co to

TABEL IERLAND 1996

1 Soort

2

Met anesthesie (uitsluitend vergunning)

3

Zonder anesthesie (Certificaat A)

4

Met anesthesie Demonstraties maar niet dodelijk (Certificaat C) (Certificaat B)

TOTAAL ( 1 + 2 + 3)

Muizen

1.126

24.081

1.528

153

26.735

Ratten

18.778

3.499

2.197

261

24.474

31

1.500

8

1.531

Cavia's Renmuizen

118

Konijnen

167

Honden

23

Katten Varkens

118 1.857

43

5

2.067

280

29

3

332

181 22

Paarden, ezels & kruisingen

78

181 24

2

199

124 199

Schapen

10

523

477

2

1.010

Runderen

48

840

308

2

1.196

Geiten

25

Pluimvee

63

31

94

6

19.015

19.021

33.132

23.652

Vissen TOTAAL

20.323

25

436

77.107

co LO

-84-

TABEL IV Genetisch gemodificeerde dieren IERLAND 1996

Soort

Met genetisch gebrek

Muizen

135

Ratten

38

Transgeen 522 0

Totaal 657 38

TABEL V In dejaren 1987-1996 voorwetenschappelijke proeven gebruikte levende dieren (aantal en soort)

IERLAND

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

Muizen

5657

21832

19348

23470

17550

15739

20427

18535

21963

26735

Ratten

7120

4767

6273

5391

3053

2559

12712

13456

16637

24474

Cavia's

335

521

557

617

423

464

1812

1400

2665

1531

Andere knaagdieren

999

630

638

192

249

202

630

385

164

118

2521

1444

1469

1801

1112

1586

2050

1945

2484

2067

174

146

257

204

45

90

241

245

172

332

49

33

33

33

17

8

0

60

60

181

8

22

233

43

34

21

220

94

29

199

Varkens

693

25

175

109

153

197

288

180

133

124

Schapen

8515

818

1156

1001

990

836

1085

786

1164

1010

Runderen

5192

1993

1622

1629

1488

538

2250

2593

1217

1196

7

126

116

10

37

38

14

0

12

0

Vogels

1136

1

168

13

44

41

442

48

86

94

Vissen

250

0

110

900

0

150

62

9076

9820

19021

10

538

0

0

4

0

11

0

0

0

32666

32896

32155

35413

25199

22469

42244

48803

56606

77157

Konijnen Honden Katten Paarden, ezels en kruisingen

Andere zoogdieren

Amfibieën

TOTAAL

oo IVI

-86-

ITÀLIS Ingediende statistische gegevens De statistische gegevens betreffende 1996 van Italië zijn ingediend door het "Ministero della Sanità" {Ministerie van gezondheid). De tabellen zijn grotendeels uitgevoerd zoals de vorige tabellen van de Commissie (zie inleiding). De gegevens van de tabellen 2 en 3 zijn niet beschikbaar in Italië. Tabel 1

aantal dieren gebruikt voor proefnemingen voor bijzondere doeleinden (indeling naar doel en diersoort)

Tabel 4

Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar herkomst (indeling naar herkomst en diersoort)

Niet-genummerde tabel:

aantal dieren dat is gebruikt voor proeven met betrekking tot allerlei onderzoek (indeling naar betrokken regelgeving)

Tabel 1

heeft betrekking op het aantal dieren dat is gebruikt voor proeven voor bijzondere doeleinden (indeling naar doel en diersoort) (deze tabel volgt het model van tabel 1 van de vroegere communautaire statistische tabellen van 1996, maar de kolommen 1.3, 1.4, 1.5 en 1.6 zijn samengevoegd).

Tabel 4

heeft betrekking op het aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar herkomst en diersoort (deze tabel is een mix van tabel 9 van de vroegere statistische tabellen van de Gemeenschap van 1996 en van tabel 1 van de Raad van Europa).

Niet- genummerde tabel:

heeft betrekking op het totale aantal dieren dat is gebruikt voor proeven met betrekking tot allerlei onderzoek (indeling naar betrokken regelgeving).

-87-

TABEL 1: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN ITALIE, 1996 Indeling naar doel en diersoort Soort

Fundamenteel biologisch onderzoek

Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en apparatuur voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen, exclusief veiligheidsonderzoek

Toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken met inbegrip van veiligheidsonderzoek van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik

Diagnose van ziekten

TOTAAL

Andere

Onderwijs en opleiding

Muizen

88616

180658

7081

34890

252

67830

379327

Ratten

41222

327655

487

24020

1020

201003

595407

Cavia's

2751

9584

710

3762

12118

28925

797

530

1

514

26

2311

10

3556

8678

113

240

4

20

301

Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden

1842

8182

659

13

2360

20541

41070

26

270

4

984

23

173

689

1094

24

70

Fretten Andere vleeseters 150

Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geilen

126

196

3

20

60

46

Schapen

111

4

227

342

Runderen

49

8

132

189

Primalen

776

a. Halíapen (Prosimia) b. Breedneusapen (Ceboidea) c. Smalneusapen excl. mensapen (Cercopithecoidea)

165

1

12

25

165

374

34

d. Mensapen (Hommoidea) Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels

24

24

5

5

2871

Reptielen

644

Amfibieën

2918

Vissen

4232

TOTAAL

148419

1590

36

88

4628

9213 644

19

531854

8441

15

94

3046

187

150

916

5485

72708

1497

308327

1071246

Inclusief dieren die voor andere doeleinden (kwaliteitscontrole, het tesien van pyrogenen en productie van antistoffen) worden gebruikt.

88-

TABEL 4: AANTAL GEBRUIKTE DIEREN, OPGESPLITST NAAR HERKOMST ITALIE, 1996 Indeling naar herkomst en diersoort Soort

Dieren afkomstig uit andere bronnen in de EEG

Dieren afkomstig uit geregistreerde fok- of toeleveringsbedrijven in de EEG

TOTAAL

Dieren uit niel-EEGlanden

Muizen

378708

88

531

379327

Ratten

594404

775

228

595407

Cavia's

28925

28925

Hamsters

1470

372

1842

Andere knaagdieren

2344

16

2360

38809

2261

41070

Katten

256

14

270

Honden

984

984

Paarden, ezels en kruisingen

173

173

Varkens

911

183

1094

48

22

70

Schapen

275

67

342

Runderen

153

36

189

Konijnen

Fretten Andere vleeseters

Geiten

Primaten

778

a. Halfapen (Prosimia) b. Breedneusapen (Ceboidea) c. Smalneusapen excl. mensapen (Cercopithecoidea)

38 215

523

d. Mensapen (Hominoidea) 24

24

5

—

5

7478

1737

9213

Replielen

173

441

30

644

Amfibieën

1525

1402

119

3046

Vissen

5044

441

1061898

7491

Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels

TOTAAL

5485 1857

1071246

AANTAL DIEREN DAT IS GEBRUIKT VOOR PROEVEN MET BETREKKING TOT ALLERLEI ONDERZOEK (INDELING NAAR BETROKKEN REGELGEVING) ITALIE 1996

ALLE SOORTEN

Uitsluitend nationale wetgeving

EEGwetgeving

Andere internationale wetgeving

Combinaties van de vorige categorieën

Niet vereist krachtens enige regelgeving

Niet gespecificeerde gegevens

TOTAAL 1995

74395

121419

—

183969

264277

312234

TOTAAL 1996

72303

73706

—

151458

289197

484582

TOTAAL

I 00 I

956294 1071246

-90-

LUXEMBÜRG Ingediende statistische gegevens De gegevens zijn verstrekt door de permanente vertegenwoordiging van Luxemburg bij de Europese Unie. De voor 1996 verstrekte gegevens hebben enkel betrekking op het aantal gebruikte dieren per soort, (de tabel is getiteld "Statistieken betreffende het gebruik van proefdieren in Luxemburg").

-91

STATISTIEKEN BETREFFENDE HET GEBRUIK VAN PROEFDIEREN IN LUXEMBURG

Muizen

Ratten

Cavia's

Konijnen

1995

1.000

0

0

2

1996

1.000

0

0

3

1997

2.000

0

0

3

-92-

NSDERIAND Opmerkingen van de Nederlandse autoriteiten De voor 1996 gerapporteerde gegevens hebben betrekking op 98 bedrijven die dierproeven verrichten. Uitgaande van het Nederlandse registratiesysteem is het aantal proefdieren met 5.552 gedaald; hierbij worden ook dieren meegerekend die worden gedood zonder dat er eerst een ingreep heeft plaatsgehad, bijvoorbeeld voor het verkrijgen van een primaire celcultuur,. 1995

1996

746.726

741.174

Het aantal proefdieren blijkt met 19.586 te zijn gestegen wanneer er gebruik gemaakt wordt van de "overeenkomsttabellen". 1995

1996

632.714

652.300

In 1996 steeg het gebruik van ratten, primaten, katten, honden, andere vleeseters, varkens, geiten/schapen, runderen, vogels en amfibieën. Ingediende statistische gegevens De statistische gegevens zijn ingediend door de veterinaire inspectie van de volksgezondheid in Nederland. De statistische gegevens van 1996 zijn opgenomen in het door Nederland opgestelde jaarverslag. De door Nederland ingediende statistische tabellen zijn voor het grootste deel uitgevoerd zoals de "overeenkomsttabellen" (zie inleiding): Tabel 1

voor proefnemingen gebruikte dieren (aantal en soort)

Tabel 2

voor proefnemingen voor bijzondere doeleinden gebruikt aantal dieren

Tabel 3

voor proeven betreffende ziekten en aandoeningen gebruikt aantal dieren

Tabel 4

bij proeven op grond van een wettelijke verplichting gebruikt aantal dieren.

TABEL 1 In 1996 in Nederland voor proefnemingen gebruikte dieren (aantal en soort) Muizen (Mus musculus)

244.799

Ratten (Rattus norvegicus)

226.659

Cavia's (Caw'a porcellus)

11.956

Andere knaagdieren (andere Rodentia)

7.905

Konijnen (Oryctolagus cuniculus)

9.401

Primaten *

1.082

Honden (Canis familiaris)

1.243

Katten (Felis ca t us) Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels en kruisingen (Equidae) Varkens (Sus)

444 76 348 10.164

Geiten en schapen (Capra & Ovis)

4.327

Runderen (Bos)

3.026

Andere zoogdieren (andere Mammalia) Vogels (Aves) Reptielen (Reptilla) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) Totaal

* Inclusief mensapen, halfapen en andere apen

12 86.071 6 4.753 40.028 652.300

-94

TABEL 2 In 1996 in Nederland voor proefnemingen voor bijzondere doeleinden gebruikt aantal dieren Geselecteerde soorten Alle soorten

Doeleinden 1.

Knaagcieren& konijnen

Honden & katten

Primaten

Fundamenteel biologisch (en medisch) onderzoek

2. Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassingen) 3.

Diagnose van ziekten

4.

Bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of ander veiligheidsonderzoek a. Stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt b. Stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt Stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt d. Stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt e. Stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt f. Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen

264.082

214.707

499

128

332689

258.293

896

931

5.916

5.398

12

6

10.174

2.331

14.778

11.185

6

6

313

313

1.955

1.927

14.032

818

6.639

4.290

c.

5. Onderwijs en opleiding

| | | 7 1 268

TABEL 3 In 1996 in Nederland voor proeven betreffende ziekten en aandoeningen gebruikt aantal dieren Geselecteerde soorten Alle soorten

Ziekten en aandoeningen

Knaagdieren & konijnen

Honden & katten

Primaten 35

1.

Kanker (m.u.v. de evaluatie van carcinogene eigenschappen)

74.112

74.003

3

2.

Hart- en vaatziekten

23.507

22.741

180

9.431

9.237

106

40

59.122

55.095

131

17

3. Zenuwziekten en psychische aandoeningen 4. Andere ziekten bij mens en dier

TABEL 4 Aantal dieren dat in 1996 in Nederland bij proeven op grond van een wettelijke verplichting is gebruikt , Ziekten en aandoeningen 1. Alleen Nederland 2. Alleen andere landen 3.

Beide

Alle soorten

^^

^^,

Geselecteerde soorten KnaagHonden & Primaten dieren & katten konijnen

6.145

4.661

460

24

235.153

184.354

130

513

104

-95

OOSTENRIJK Ingediende statistische gegevens De statistieken betreffende het in 1996 in Oostenrijk gebruikte aantal dieren werden toegezonden door het "Bundesministerium flir Wissenschaft und Verkehr" {Federaal Ministerie van wetenschap en vervoer). De gegevens zijn verschenen in het "Amtsblatt zur Wiener Zeitung". Elk ministerieel departement dat met dierproeven te maken heeft, rapporteert afzonderlijk het aantal gebruikte dieren per soort of groep van soorten, ingedeeld naar de volgende bijzondere doeleinden overeenkomstig §16 (1) van de wet betreffende dierproeven, verschenen in BGBl (Oostenrijks staatsblad) nr. 501/1989: • totaal aantal gebruikte proefdieren, per soort • aantal proefdieren gebruikt voor medische of onderwijsdoeleinden, per soort • aantal proefdieren gebruikt voor de bescherming van mens of milieu, per soort • aantal proefdieren gebruikt krachtens wetten, verordeningen of gerechtelijke beslissingen, per soort. De door Oostenrijk aan de Commissie meegedeelde statistische gegevens zijn direct aan het Amtsblatt zur Wiener Zeitung ontleend en zijn niet gepresenteerd volgens een van de momenteel gangbare modellen, zoals de "overeenkomsttabellen" of de "EU-tabellen" Hierna volgt de vertaling van de desbetreffende passage in het staatsblad.

96

AMTSBLATT ZUR WIENER ZEITUNG

(nr. 142. zondag 22 mm 19971

Bericht overeenkomstig §16 (2) van de wet betreffende dierproeven, Staatsblad nr. 501/1989 Overeenkomstig §16 (2) van de wet betreffende dierproeven, staatsblad nr. 501/1989, moeten de bevoegde federale ministers elk op hun gebied statistieken samenstellen betreffende

soort en aantal gebruikte proefdieren,

ingedeeld

overeenkomstig §16 (1) van de wet betreffende dierproeven [d.w.z. naar (a) aantal en soort gebruikte proefdieren (alle proefdieren samen); (b) aantal en soort proefdieren gebruikt voor medische of opleidingsdoeleinden; (c) aantal en soort proefdieren gebruikt voor de bescherming van mens of milieu en (d) aantal en soort proefdieren

gebruikt krachtens wetten en verordeningen of gerechtelijke

beslissingen]; deze statistieken moeten vóór 30 juni van elk jaar in het "Amtsblatt zur Wiener Zeitung" in de vorm van algemene statistieken betreffende het vorige kalenderjaar worden bekendgemaakt. Overeenkomstig §16 (2) van de wet betreffende dierproeven, staatsblad nr. 501/1989, worden de volgende statistieken betreffende het gebruik van proefdieren in 1996 op basis van de gemaakte verslagen gepubliceerd:

I. Federale kanselarijdienst voor veterinaire en voedselvoorzieningsaangelegenheden, inclusief levensmiddelencontrole: Totaal aantal overeenkomstig §16 (1) (a): Geen. II. Federaal ministerie van economische zaken (handel en industriële aangelegenheden): Totaal aantal overeenkomstig §16 (1) (a): Geen.

97-

III.

VI.

Federaal ministerie van arbeid, gezondheid en sociale zaken (gezondheldsaangelegenheden):

Federaal ministerie van wetenschap en vervoer (aangelegenheden betreffende het hoger onderwijs en de Oostenrijkse academie van wetenschappen: Totaal aantal overeenkomstig §16 (1) (a):

Totaal aantal overeenkomstig §16 (1) (a): Knaagdieren (muizen, ratten, hamsters, cavia's, enz.) : 151.021 Konijnen: 13.848 Honden: 247 Mensapen en apen: 164 (inclusief 48 chimpansees) Vee (hoenderen, schapen, geiten, varkens, runderen, enz.): 366 Amfibieën: 6 Vissen: 153 waarvan: Overeenkomstig § 16 ( 1 ) (b): Knaagdieren (muizen, ratten, hamsters, cavia's, enz.) : 10.782 Konijnen: 361 Vee (hoenderen, schapen, geiten, varkens, runderen, enz.): 105 Amflbieén: 6 Overeenkomstig §16(1) (c): Knaagdieren (muizen, ratten, hamsters, cavia's, enz.) : 19.014 Konijnen: 156 Honden: 115 Mensapen en apen: 110 Vee (hoenderen, schapen, geiten, varkens, runderen, enz.): 148 Vissen: 153 Overeenkomstig § 16 ( 1 ) (d): Knaagdieren (muizen, ratten, hamsters, cavia's, enz.) 121.225 Konijnen: 13.331 Honden: 132 Mensapen en apen: 54 (inclusief 48 chimpansees) Vee (hoenderen, schapen, geiten, varkens, runderen, enz.): 113

Knaagdieren (muizen, ratten, hamsters, cavia's, enz.) : 30.478 Konijnen: 2.692 Katten: 2 Honden: 25 Vee (hoenderen, schapen, geiten, varkens, runderen, enz.): 1.105 Amfibieën: 621 Vissen: 637 Andere dieren, dw.z. paarden, vogels: 118 waarvan: Overeenkomstig §16 (1) (b): Knaagdieren (muizen, ratten, hamsters, cavia's, enz.) : 23.478 Konijnen: 763 Katten: 2 Honden: 25 Vee (hoenderen, schapen, geiten, varkens, runderen, enz.): 1.045 Amflbieén: 125 Vissen: 637 Andere dieren, d.w.z. paarden, vogels: 118 Overeenkomstig § 16 ( 1 ) (c): Knaagdieren (muizen) : 5

rv. Federaal ministerie van milieu, jeugd- en gezinszaken (aangelegenheden betreffende milieubeschermingsmaatregelen): Totaal aantal overeenkomstig §16 (1) (a): Knaagdieren (muizen, ratten, cavia's, enz.) : 1.441 Konijnen: 160 Vissen: 189 Alle bovengenoemde proefdieren werden overeenkomstig §16 (1) (d).

Vee (hoenderen): 60 Amfibieën: 496 Vissen: 200 Overeenkomstig §16 (1) (d): Knaagdieren (muizen, ratten, hamsters, cavia's, enz.) : 6.995

gebruikt

Konijnen: 1.929 Wenen, 12 juni 1997

Federaal ministerie van landen bosbouw (aangelegenheden van de federale wetenschappelijke instellingen waarvoor het federale ministerie van land- en bosbouw verantwoordelijkheid draagt:

consumentenbescherming: Dr Bobek Voor de Federale Minister van arbeid, gezondheid en sociale zaken: Dr Michtner

Totaal aantal overeenkomstig §16 (1) (a):

Voor de Federale Minister van economische zaken: Dr Pöltl

Vissen (regenboogforellen) : 352 Alle bovengenoemde proefdieren overeenkomstig §16 (1) (d).

Voor de Federale Minister van vrouwenzaken en

Voor de Federale Minister van milieu, jeugd- en gezinszaken: werden

gebruikt

Dr Unterpertinger Voor de Federale Minister van land- en bosbouw: Dipl.-Ing. Fuhrmann Voor de Federale Minister van wetenschappen en vervoer: Dr Fruhauf

-98-

PORTUGAl Ingediende statistische gegevens De statistische gegevens zijn ingediend door het "Ministério de Agricultura, Desenvolvimentos Rural e das Pescas - Direcção Geral de Veterinária" {Ministerie van landbouw, plattelandsontwikkeling en visserij). De statistische tabellen betreffende de in 1996 in Portugal verzamelde gegevens zijn uitgevoerd zoals de vorige tabellen van de Commissie (zie inleiding) Tabel 1 :

Aantal dieren gebruikt voor proefnemingen voor bijzondere doeleinden

(indeling naar doel en soort) Tabel 2:

Aantal dieren gebruikt voor proefnemingen voor onderzoek inzake

ziekten bij mens en dier (indeling naar hoofdcategorie en soort) Tabel 3 :

Aantal dieren dat is gebruikt voor wettelijk vereiste onderzoeken/proeven

(indeling naar regelgevingseisen en soort) Tabel 4:

Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar product en soort) Tabel 5:

Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar regelgevingseisen en soort) Tabel 6:

Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en soort) Tabel 7:

Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en product) Tabel 8:

Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere

veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en regelgevingseisen) Tabel 9:

Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar herkomst en soort

DIRECTORAAT-GENERAAL DIERGENEESKUNDE TABEL 1: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN 2 Fundamenteel biologisch onderzoek

1 Soort

3 Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor medisch en tandheelkundig gebruik exclusief veiligheidsonderzoek

4 Onderzoek, ontwikkeling en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor diergeneeskundig gebruik exclusief veiligheidsonderzoek

5 Diagnose van ziekten

6 Toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik

10923

8271

Muizen (Mus musculusi)

9403

628

Ratten (Rattus norvégiens)

5014

586

Cavia's (Cavia porcellus)

422

34

Hamsters (Mesocricetus )

517

Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus cuniculus) Katten [Felis catus)

1282

816

7 Onderwijs en opleiding

8 Andere

3626

435

# 1565

34851

182

875

282

6939

65

46

425

3090

70

10

12

629

133

101

6

Honden (Canis familiaris)

9 Totaal

517 20

169

PORTUGAL 1996

7

100 26

1070

2

8

29

36

Fretten (Mustela putorius furo) Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels (Equidae) Varkens (Sus)

en

kruisingen

1

4

400

Geiten (Capra)

48

5

Schapen (Outsj

397

Runderen (Bos)

346

2

89

2

7

356

4

808

33

17

55

241

496

1225

16

362

* 150

150

6

179

12

78

Halfapen (Prosimia) Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen excl. (Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea)

mensapen

Andere zoogdieren (andere Mammalia)

5

5

Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves)

16

146

11

Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia)

66

Vissen (Pisces) TOTAAL

16767

1289

13117

923S

40 3983

Opmerkingen : # - 1500 zijn gebruikt voor het verkrijgen van antistoffen; * - geëmbryoneerde eieren

2312

2817

40 49520

DIRECTORAAT-GENERAAL DIERGENEESKUNDE PORTUGAL 1996

TABEL 2 - AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PROEFNEMINGEN VOOR ONDERZOEK VAN ZIEKTEN BIJ MENS EN DIER

1 Soort

2 Hart- en vaatziekten bij de mens

3 Adem halingsziekten bij de mens

4 Zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens

Muizen (Mus musculus) Ratten (Rattus

5 Kanker bij de mens (m.u.v. de evaluatie van carcinogene eigenschappen) 50

norvégiens)

# 38

Cavia's (Cavia porcellus)

60

10

cuniculus)

6746

3610

84

Hamsters (Mesocricetus ) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus

7 Diere nziekten

1037

186

Katten (Felis catus)

6 Andere ziekten bij de mens

183

2

10406 1145

328

598 370

370 90

8 TOTAAL

28

# 30

303 30

Honden (Canis familiaris) Fretten (Mustela putorius furo) O

Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels (Equidae) Varkens (Sus)

en

o

kruisingen 5

5

16

16

Geiten (Capra) Schapen (Ovis) Runderen (Bos) Halfapen (Prosimia) Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen excl. (Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea)

mensapen

Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Ai>es)

10

1

11

3967

12884

Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

179

258

10

50

8420

Opmerkingen: # - Onderzoek betreffende centrale regeling (C.Z.S.) van het hart- en bloedvatenstelsel, met betrekking tot hypertensie.

DIRECTORAAT­GENERAAL D IERGENEESKUND E PORTUGAL 1996

TABEL 3 ­ AANTAL DIEREN D AT IS GEBRUIKT BIJ WETTELIJK VEREISTE OND ERZOEKEN/PROEVEN 1 Soort

Muizen (Mus musculus) Ratten (Rattus Cavia's (Cavia

3 Communautaire regelgeving

2 Nationale regelgeving

norvegicus) porcellus)

H a m s t e r s (Mesocricetus )

4 Wetgeving van derde landen

5 Combinatie

6 Niet vereist k r a c h t e n s enige regelgeving

15405

6457

140

2334

24336

1563

123

380

146

2212

1286

4

1290

257

Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus cuniculus)

7 TOTAAL

741

257 80

20

100

26

15

782

Katten (Felis catus) Honden (Canis

famüiaris)

Fretten (Mustela putorius Andere vleeseters Carnivora) Paarden, ezels en (Equidaé) Varkens (Sus)

7

7

furo) (andere O

kruisingen

ι 64

64

Geiten (Capra) Schapen (Ovis)

123

40

163

Runderen (Bos) Halfapen (Prosimia) Breedneusapen

(Ceboidea)

Smalneusapen excl. ( Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea)

mensapen

Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves)

# 146

6

19592

6736

152

Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

Opmerkingen: # ­ 10 duiven

40 520

2555

40 29403

DIRECTORAAT­GENERAAL D IERGENEESKUND E PORTUGAL 1996

TABEL 4 ­ AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN 1 Soort

2 Stoffen voor medisch en tandheelkun dig gebruik exclusief veiligheids­ onderzoeken

Muizen [Mus muscuhts)

641

Ratten [Rattus norvegicus]

3 Stoffen voor diergenees­ kundig gebruik exclusief veiligheids­ onderzoeken

530

1402

Λ Stoffen die voorna­ melijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt

100 50

5 Stoffen die voorna­ melijk in de industrie (zullen) worden gebruik

6 Stoffen die voor­ namelijk in het huis­ houden (zullen) worden gebruikt

7 Stoffen die voor­ namelijk als cosmetica of producten voor lichaams­ verzorging (zullen) worden gebruikt

8 Stoffen die voornamelijk als addi­ tieven in voor mense­ lijke con­ sumptie be­ stemde levensmidde­ len (zullen) worden gebruikt

9 Stoffen die voornamelijk als addi­ tieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt

10 Tabaks­ producten

11 Stoffen die het milieu Ín het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de andere kolommen

121

Cavia's [Cavia porceUus]

12 Andere toxi­ cologische of veiligheids­ onderzoeken

13 Totaal

2365

3757 1452

829

829

Hamsters [Mesocricetus ) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus cunicutus)

15

70

70

141

156

Katten [Felis catus)

o

Honden [Canis famüiaris} Fretten [Mustela putorìus fu ro) Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels en kruisingen [Equidae] Varkens [Sus]

48

48

59

59

# 32

32

3544

40 6443

Geiten [Capra] Schapen [Ovis) Runderen [Bos] Halfapen [Prosimia] Breedneusapen [Ceboidea] Smalneusapen excl. ( Cercopithecoidea) Mensapen [Hominoidea]

mensapen

Andere zoogdieren (andere Mammalia] Kwartels [Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves] Reptielen [Reptilia] Amfibieën [Amphibia] Vissen [Pisoes] TOTAAL

Opmerkingen: # ­ 2 duiven

2043

530

165

40 161

DIRECTORAAT-GENERAAL DIERGENEESKUNDE TABEL 5- AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN 1 Soort

2 Nationale regelgeving

Muizen (Mus musculus)

3 Communautaire regelgeving

6130

Ratten (Rattus

norvegicus)

Cavia's (Cavia

porcellus)

760

3441 4

4 Wetgeving van derde landen

5 Combinatie

PORTUGAL 1996

6 Niet vereist k r a c h t e n s enige regelgeving 20

60

12

13

65

7

0

TOTAAL J

9651 25 829

Hamsters (Mesocricetus ) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus cuniculus)

70

70

141

141

Katten (Felis catus) Honden (Canis familiaris) Fretten (Mustela putorius furo) Andere vleeseters Carnivora) Paarden, ezels en (Equidae) Varkens (Sits)

(andere O

1>J

kruisingen 48

48

Geiten (Capra)

59

Schapen (Ovis)

59

Runderen (Bos) Halfapen (Prosimia) Breedneusapen

(Ceboidea)

Smalneusapen excl. ( Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea)

mensapen

Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves)

# 32

32

Reptielen (Reptüïa) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

Opmerkingen: # - 2 duiven

7170

40 3SS5

40 97

73

10893

DIRECTORAAT-GENERAAL DIERGENEESKUNDE PORTUGAL 1996

TABEL 6- AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN 1 Soort

2 Methoden voor de beproeving van de acute (14 dagen) en subacute (28 dagen) toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

2.1 LD50, LC50

Muizen (Mus musculus)

550

2.2 Andere letale methoden

1110

Ratten {Rattus norvegicus)

2.3 Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

3 Huidirritatie

4 Huidscnsibi lisatie

5 Oogirritatie

6 Subchronische en chronische toxiciteit (meer dan 28 dagen)

6.1 Subchronische toxiciteit

6.2 Corcinogeniteit

6.3 Ontwikkelingstoxiciteit

7 Reproductietoxiciteit

9 Andere proeven

10 Totaal

190

1870

69

69

6.1 Mutageniteit

20 25

8 Toxiciteit voor aquatische vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

75

50

Cavia's [Cavia porcellus) Hamsters (Mesocricetus ) Andere knaagdieren (andere Rodentia)

35

35

70

Konijnen (Oryctolagus cuniculus)

O

Katten [Fetis catus) Honden [Canis famxliaris) Fretten [Mustela putorius furo) Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels en kruisingen [Equidae] Varkens [Sus] Geiten [Capra) Schapen [Ovis) Runderen [Bos] Halfopen (Prosimia) Breedneusapen [Ceboidea] Smalneusapen excl. mensapen (Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea) Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves)

15

15

Reptielen (Reptitia) Amflbieén (Amphibia) Vissen (Pisoes) TOTAAL

40 640

1110

45

85

259

40 2139

DIRECTORAAT-GENERAAL DIERGENEESKUNDE TABEL 7- AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN 1 Soort

2 Methoden voor de b e p roe vin g van d e a c u t e (14 dagen) en s u b a c u t e (28 dagen) toxiciteit (met i ibegrip van d e ümiettes t 2.1 LD50 LC50

StofTen voor medisch en tandheelkundig gebruik exclusief veiligheidsonderzoeken

2.2. Andere letale methoden

20

2.3 Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

3 Huidirritatie

4 Huidaensibtliaatie

5 Oogirritatie

6 S u b c h r o n i e c h e en c h r o n i s c h e toxiciteit (meer d a n 2 8 dagen)

6.1 Subchronische toxiciteit

6.2 Carcinogeniteit

6.3 Onrwikkelingstoxiciteit

7 Reproductietoxiciteit

PORTUGAL 1996 8 Toxiciteit voor a q u a t i c h e vertebraten (voorzover niet in a n d e r e kolommen opgevoerd)

9 Andere proeven

6.4 Mutageniteit

45

79

StofTen voor d i e r g e n e e s k u n d i g gebruik exclusief veiligheidsonderzoeken Stoffen die voornamelijk in d e landbouw (zullen) worden gebruikt

50

Stoffen die voornamelijk in d e industrie (zullen) worden gebruik StofTen die voornamelijk Ín het huishouden (zullen) worden gebruikt

O

Stoffen die voornamelijk als cosmetica of p r o d u c t e n voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt Stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke c o n s u m p t i e b e s t e m d e levensmiddelen (zullen) worden gebruikt Stoffen die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt Tabaksproducten Stoffen gemeen en niet Andere

die h e t milieu in het al(kunnen) verontreinigen vallen o n d e r één van d e kolommen

35

106

35

Andere toxicologische en veiligheid sonder-zoeken TOTAAL

55

106

45

85

15

40

70

40

164

DIRECTORAAT-GENERAAL DIERGENEESKUNDE PORTUGAL 1996

TABEL 8 - AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN

1 Soort

2 Methoden voor de beproeving van de acute (14 dagen) en subacute (28 dagen) toxiciteit (met inbegrip van de limiettest 2.1 LD50 LC50

2.2. Andere letale methoden

2.3 Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden

3 Huidirritatie

4 Huidsensibi lisatie

5 Oogirritatie

6 Subchronische en chronische toxiciteit (meer dan 28 dagen)

6.1 Subchronische

6.2 Carcinogeniteit

6.3 Ontwikkelingstoxiciteit

7 Reproductietoxiciteit

8 Toxiciteit voor aquatische vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

9 Andere proeven

10 Totaal

35

40

54

270

6.4 Mutageni teit

toxiciteit

Nationale regelgeving Europese regelgeving

35

106

O

Wetgeving van derde landen Combinatie Niet vereist krachtens enige regelgeving TOTAAL

20

45

65

130

20

13

40

73

159

473

75

106

58

35

40

DIRECTORAAT-GENERAAL DIERGENEESKUNDE TABEL 9 - AANTAL GEBRUIKTE DIEREN, OPGESPLITST NAAR HERKOMST

1 Soort

PORTUGAL 1996

2 Dieren afkomstig uit geregistreerde fokof toeleveringsbedrijven in de EU

3 Dieren afkomstig uit andere bronnen in de EG

Muizen (Mus musculus)

11470

620

Ratten (Rattus

norvegicus)

12090

5091

786

Cavia's (Cavia

porcellus)

5877

334

130

464

Hamsters (Mesocricetus )

687

Konijnen (Oryctolagus

178

cuniculus)

4 Dieren afkomstig uit niet-EG-landen

5 TOTAAL

687 46

224

Katten (Felis catus)

8

Honden (Canis familiaris)

8

7

7

Halfapen (Prosimia) Breedneusapen

(Ceboidea)

Smalneusapen excl. ( Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea) Kwartels TOTAAL

mensapen

# 150

# 16

166

17925

1598

19523

O

- 108-

rlMLAMD Ingediende statistische gegevens De door Finland ingediende statistische gegevens van 1996 zijn verstrekt door het Ministerie van land- en bosbouw, departement diergeneeskunde en levensmiddelen. De door Finland voor 1996 ingediende statistische tabellen zijn grotendeels gebaseerd op het model van de "overeenkomsttabellen" (zie inleiding).

Tabel 1 :

Bij dierproeven gebruikte dieren (aantal, soort en herkomst)

Tabel 2:

Bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden gebruikt aantal dieren

Tabel 3 :

Aantal dieren dat is gebruikt bij proefnemingen voor bijzondere

doeleinden betreffende de bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek Tabel 4:

Aantal

dieren

dat

voor

proefnemingen

betreffende

aandoeningen is gebruikt Tabel 5:

Voor wettelijk vereiste proeven gebruikt aantal dieren

ziekten

en

­ 109­

Finland 1996

BIJLAGE

Bij dierproeven gebruikte dieren (aantal, soort en herkomst)

TABELLEN VAN BIJLAGE Β

Totaal

Dieren afkomstig '' uit geregistreerde fok­ of gebruikende instellingen in het verslagleggende land

TABEL 1

Dieren afkomstig uit anderelanden die partij zijn bij de overeenkomst

Dieren afkomstig uit andere bronnen

Hergebruikte dieren

Muizen (Mus musculus)

36244

29547

6553

131

Ratten (Rattus norvegicus)

36316

24919

7978

645

1904

1112

792

40

20

20

1536

997

531

58

Breedneusapen (Ceboidea)

8

8

Smalneusapen mensapen (Cercopithecoidea)

9

1

8

Cavia's (Cavia porcellus) Goudhamsters (Mesocricetus auratus) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen cuni cuius)

(Oryctolagus

719

Halfapen (Prosimia)

excl.

Mensapen (Hominoidea) Honden (Canis familiaris) Katten (Felis catus)

97

47

5

5

Andere vleeseters (andere Carnivora)

146

Paarden, ezels en kruisingen (Equidae)

252

Varkens (Sus)

488

Geiten & schapen (Capra & Ovis)

518

Runderen (Bos)

839

Andere zoogdieren (andere Mammalia)

18

Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves)

1912

Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) Totaal

3167 26441 110659

Direct of indirect (zie artikel 21 met de toevoeging van primaten)

50 5

TABEL2 Bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden gebruikt aantal dieren

Geselecteerde soorten

FINLAND 1996

1

Fundamenteel biologisch (inclusief medisch) onderzoek

2

Onderzoek naar, ontwikkeling en kwaliteitscontrole (exclusief veiligheidsonderzoek) van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassing Diagnose van ziekten

3

5

Bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medisch en diergeneeskundig gebruik) Onderwijs en opleiding

6

Andere

4

Alle soorten

Knaagdierenen konijnen

51 190

46 047

41

16

45 869

23 657

10

1

1274

433

6 294

2 867

40

3 182

2 555

1

203

115

Honden en katten

Primaten

o I

TABEL3 Aantal dieren dat is gebruikt bij proefnemingen voor bijzondere doeleinden betreffende de bescherming van mens, dier en milieu door toxicologisch of veiligheidsonderzoek (inclusief veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische en diergeneeskundige toepassing)

FINLAND 1996

Geselecteerde soorten Alle soorten

1

Stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt'

2

Stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt'

3

Stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt' Stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt' Stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt en niet onder 1, 2, 3 en 4 vallen' Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de andere punten2 Veiligheidsonderzoek van producten of toestellen voor medische of diergeneeskundige toepassing

4

5

6

7

Knaagdieren en konijnen

1 340

140

12

12

105

468

941

286

11437

3 397

Honden en katten

40

1

Het op het moment dat de proef werd uitgevoerd in de eerste plaats beoogde doel voor het gebruik van de stof.

2

Wanneer het erom gaat dat stoffen die tot de andere categorieën van deze tabel behoren op hun verontreinigende werking moeten worden getest (bv. verontreiniging van het milieu door lekken of lozen), moeten deze proeven in categorie 6 worden opgenomen.

Primaten

TABEL4 Aantal dieren dat voor proefnemingen betreffende ziekten en aandoeningen is gebruikt1

FINLAND 1996

Geselecteerde soorten 1

1

Alle soorten

1 !

Knaagdierenen konijnen

Kanker bij de mens (m.u.v. de evaluatie van carcinogene eigenschappen)

2153

1 594

2

Hart- en vaatziekten bij de mens

4 116

4 880

3

Zenuwziekten en psychische aandoeningen bij de mens

4 727

8 109

4

Andere ziekten bij de mens

12 142

14 460

5

Dierenziekten

470

244

Honden en katten

Primaten

8

1

Noot: een proefneming van categorie 2 tot 4 die betrekking heeft op kanker, moet in de categorie kanker worden opgenomen. ' Een niet precies bekend type ziekte of aandoening bij de mens moet in categorie 4 worden opgenomen.

I

TABEL S Voor wettelijk vereiste proeven gebruikt aantal dieren

FINLAND 1996

Geselecteerde soorten Alle soorten

1

Alleen verslagleggende partij Andere partijen en

Andere partijen of lidstaten

andere staten

Andere staten

2

3

4

Beide (1+2): verslagleggende partij en andere partijen/staten Totaal

1 Knaagdierenen | konijnen

14 409

14 455

3 656

3 316

18 065

17 771

Honden en katten 50

50

Primaten

-114-

rWEDEN Opmerkingen van de Zweedse autoriteiten Zweden heeft aangegeven dat in de tabellen 7 en 8 de gegevens voor de proeven inzake subacute toxiciteit bij de gegevens voor de proeven inzake subchronische en chronische toxiciteit, en niet bij de gegevens voor de proeven inzake acute toxiciteit zijn opgeteld. Dit heeft te maken met de procedure die werd toegepast voor het verzamelen van de gegevens van 1996. Aangezien er niets wordt gerapporteerd over de methoden die voor de subacutetoxiciteitstests zijn gebruikt, kan Zweden voor de betreffende dieren slechts het volgende onderscheid maken:

Soort

Subacute toxiciteit

Muizen Ratten

Totaal

561

81

642

1.523

1.091

2.614

10

0

10

0

44

44

185

113

298

2.279

1.329

3.608

Konijnen Katten Honden Totaal

Subchronische en chronische toxiciteit

Ingediende statistische gegevens De door Zweden ingediende statistische gegevens werden verstrekt door de nationale dienst voor proefdieren van het ministerie van landbouw. De statistische gegevens voor 1996 zijn gepresenteerd naar het model van de statistische tabellen van de EU van 1997 Tabel 1 : Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar herkomst en soort Tabel 2: Aantal dieren gebruikt voor proefnemingen voor bijzondere doeleinden (indeling naar doel en diersoort) Tabel 3: Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar productcategorie en diersoort) Tabel 4: Aantal dieren gebruikt voor proefnemingen voor het onderzoek inzake ziekten van mens en dier (indeling naar groep van ziekten en diersoort) Tabel 5: Aantal dieren gebruikt voor vervaardiging en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik (indeling naar betrokken regelgeving en diersoort) Tabel 6: Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar betrokken regelgeving en diersoort) Tabel 7: Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en diersoort) Tabel 8: Aantal dieren gebruikt voor toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken (indeling naar aard van de proef en productcategorie)

ZWEDEN 1996 TABEL 1: AANTAL GEBRUIKTE DIEREN, OPGESPLITST NAAR HERKOMST Indeling naar herkomst en diersoort 1.1 Soort

l.a. l.b. I.e. l.d. I.e. l.f. l.g. l.h. l.i.

li. l.k. 1.1. l.m. In. l.o. l.p. lq. l.r. l.s. l.t. l.u. l.v. l.w. 1.x. l.y. l.z.

Muizen (Mus musculus) Ratten (Rattus norvegicus) Cavia's (Cavia porcellus) Hamsters (Mesocricetus ) Andere knaagdieren (andere Rodentia) Konijnen (Oryctolagus cuniculus) Katten (Felis catus) Honden (Canis familiaris) Fretten (Mustela putorius furo) Andere vleeseters (andere Carnivora) Paarden, ezels en kruisingen (Equidae) Varkens (Sus) Geiten (Capra) Schapen (Ovis) Runderen (Bos) Halfapen (Prosimia) Breedneusapen (Ceboidea) Smalneusapen excl. mensapen (Cercopithecoidea) Mensapen (Hominoidea) Andere zoogdieren (andere Mammalia) Kwartels (Coturnix coturnix) Andere vogels (andere Aves) Reptielen (Reptilia) Amfibieën (Amphibia) Vissen (Pisces) TOTAAL

1.2 Totaal

131496 118 404 10 807 551 500 5 164 382 695 97 92 22 2 589 24 148 287 0 22 24 0 41 0 3 178 25 5 433 6 031 286 012

1.3 Dieren afkomstig uit geregistreerde fok­ of toeleveringsbedrijven in het verslagleggende land

1.4 Dieren afkomstig uit andere bronnen in de EG

86 787 69 724 3 314 439

43 137 48 203 7 493 112

4 967 382 539 97

197 0 133 0

1.5 Dieren afkomstig uit niet tot de EG behorende lidstaten van de Raad van Europa die partij zijn bij Overeenkomst ETS 123 25 200 0 0

1.6 Dieren van een andere herkomst

1 547 277 0 0

0 0 23 0

1.7 Hergebruikte dieren

„

0 0 0 0

104 2 155 1 ·'?;''·Yx!­..:—: \'·-ν: > . ..·'■'.:

,':■>.:■..

' .-.

:■·.<<

.­­;■:­:

■■:■;.

■

■:·-■:■.■

­. :

" ■■■ ■ :... . " " ' T " Γ

0 22 19 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0

0

0

. ..

ι , :... .

-

0 0 23 0

0 0 5 0

*"',/ , ?

"

0

-

f

­

,'/""; f

f

^•V.:;.!?.""Jf "■■"■.VJS.'ÏT a Í Í S í M Í S i í i í Í *

enwiií^«^»!

ϊ58β;;1^^::ϊΑβ:;:::;::^ WSS^M^MK^mM^Xm

Noot : Het in kolom 1.7 opgevoerde aantal hergebruikte dieren is niet begrepen ín het in kolom 1.2 opgevoerde totaal.

, ' , ,, '

'',

W>ÊMMMÊÊ^MÊ$W' ,

'

■ '

/ „ 'f

■ ':';­:';"'5Í,· ^m^'-vmx}.' " . ' , , ' ■ ■ ' ,

<'V­­'­'¡

■ ■■"V'ï

"M.

ZWEDEN 1996 TABEL 2: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PROEFNEMINGEN VOOR BIJZONDERE DOELEINDEN Indeling naar doel en diersoort 2.1 Soort

2.a. 2.b. 2.C.

2.d. 2e. 2.f. 2

K·

2.h. 2.i. 2.j. 2k. 2.1. 2.m. 2.n. 2.0.

2.p. 2.q. 2.r. 2.S.

2.t. 2.U. 2.V. 2.W.

2.x. 2.V. 2.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieén Vissen TOTAAL

2.2 Fundamenteel biologisch onderzoek

50 988 66 922 I 530 374 312 1 757 244 12 94 92 4 1 547 15 22 115 0 22 11 0 41 0 1 303 0 433 3 281 129 119

2.3 Onderzoek en ontwikkeling van producten en toestellen toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik (exclusief in kolom 2.6 opgevoerde toxicologische en andere veiligheidsonderzoeken) 63 809 39 488 4 507 149 188 2 295 94 222 3 0 2 203 0 64 2 0 0 13 0 0 0 722 0 0 0 111761

2.4 Productie en kwal iteitscontrole van producten en toestellen voor medisch en tandheelkundig gebruik

5 291 3 880 2 947 0 0 557 0 0 0 0 0 0 0 0 55 0 0 0 0 0 0 48 0 0 0 12 778

2.5 Productie en kwaliteitscontrole van producten en toestellen voor diergeneeskundig gebruik

4 110 0 118 0 0 0 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 232

2.6 Toxicologische en andere veiligheidsonder zoeken [met inbegrip van veiligheidsonderzoeken van producten en toestellen voor medisch, tandheelkundig en diergeneeskundig gebruik] 3 993 4 607 1507 0 0 196 44 376 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5000 2750 18 473

2.7 Diagnose van ziekten

1 516 1653 31 12 0 101 0 3 0 0 0 220 0 0 57 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 593

2.8 Onderwijs en opleiding

1 153 1751 43 16 0 49 0 82 0 0 0 308 0 3 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3411

2.9 Overige

636 103 124 0 0 209 0 0 0 0 12 311 9 59 52 0 0 0 0 0 0 1105 25 0 0 2 645

2.10 Totaal

131 496 118 404 10 807 551 500 5 164 382 695 97 92 22 2 589 24 148 287 0 22 24 0 41 0 3 178 25 5 433 6 031 286 012

ZWEDEN 1996 TABEL 3: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN Indeling naar productcategorie en diersoort 3.1 Soort

3.a. 3.b. 3.C. 3,d. 3.e. 3.f. 3.g. 3.h. 3.i. 3.j. 3.k. 3.1. 3.m. 3.n. 3.0. 3.p. 3.q. 3.r. 3.S. 3.t. 3.U. 3.V. 3.W. 3.x. 3.y. 3.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

3.2 Producten/stof fen of toestellen voor medische, tandheelkundige en diergeneeskun dige toepassingen

3 246 3 371 0 0 0 196 44 376 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 233

3.3 Producten/ stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

3.4 Producten/stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt

157 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 130 287

3.5 Producten/ stoflen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

3.6 Producten/stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

3.7 Producten/ stoffen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

3.8 Producten/stof fen die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt

157 28 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 620 2 805

3.9 Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de overige kolommen

0 1208 1 507 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5000 0 7 715

3.10 Overige toxicologische en veiligheidsonderzoeken

433 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 433

3.11 Totaal

3 993 4 607 1 507 0 0 196 44 376 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 000 2 750 18 473

I

ZWEDEN 1996 TABEL 4: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PROEFNEMINGEN TEN BEHOEVE VAN HET ONDERZOEK VAN ZIEKTEN VAN MENS EN DIER Indeling naar groep van ziekten en diersoort 4.1 Soort

4.a. 4.b. 4.C.

4.d. 4.e. 4.f. 4.g. 4.h. 4.i. 4.i. 4k. 4.1. 4.m. 4.n. 4.0.

4.p. 4.q. 4.r. 4.S.

4.t. 4.U. 4.V. 4.W.

4.x. 4.y. 4.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

4.2 Hart- en vaatziekten van de mens 4411 7 192 499 26 57 1004 73 85 2 0 0 946 1 64 0 0 0 0 0 0 0 56 0 0 0 14416

4.3 Zenuwziekten en psychische aandoeningen van de mens 15 432 29 191 2 923 0 228 550 62 42 94 0 0 18 0 0 0 0 22 11 0 0 0 0 0 0 26 48 599

4.4 Kanker bij de mens (m.u.v. de evaluatie van carcinogene eigenschappen) 38 189 25 843 0 18 21 147 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 64 220

4.5 Andere ziekten van de mens

56 257 42 320 4 946 491 180 2 784 132 84 1 0 0 568 0 18 2 0 0 13 0 0 0 724 0 0 0 108 520

4.6 Specifiek op ziekten bij dieren gericht onderzoek 5 689 2 658 92 0 0 15 60 24 0 0 10 66 0 7 174 0 0 0 0 0 0 330 0 0 800 9 925

4.7 Totaal

119 978 107 204 8 460 535 486 4 500 327 237 97 0 10 1 598 1 89 176 0 22 24 0 0 0 1 110 0 0 826 245 680

00

I

ZWEDEN 1996 TABEL 5: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR PRODUCTIE EN KWALITEITSCONTROLE VAN PRODUCTEN EN TOESTELLEN VOOR MEDISCH, TANDHEELKUNDIG EN DIERGENEESKUNDIG GEBRUIK Indeling naar betrokken regelgeving en diersoort 5.1 Soort

5.a. 5.b. 5.C. 5.d. 5.e. 5.f. 5.g. 5.h. 5.i. S.j. 5.k. 5.1. 5.m. 5.n. 5.o. 5,p. 5.q. 5.r. 5.S. 5.t. 5.U. S.v. 5.W. 5.x. 5.y. 5.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

5.2 Specifiek in één enkele EG-lidstaat toepasselijke wetgeving 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

5.3 EG-wetgeving m.i.v. de eisen van de Europese Farmacopee 357 28 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 389

5.4 Wetgeving van een niet tot de EG behorende lidstaat van de Raad van Europa 2) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

5.5 Overige wetgeving

0 1768 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1768

5.6 Alle combinaties van 5.2/5.3/5.4/5.5 8 987 2 074 3 035 0 0 507 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 48 0 0 0 14651

5.7 Niet vereist krachtens enige regelgeving 57 10 26 0 0 50 0 0 0 0 4 0 0 0 55 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 202

5.8 Totaal

9 401 3 880 3 065 0 0 557 0 0 0 0 4 0 0 0 55 0 0 0 0 0 0 48 0 0 0 17010

Voetnoten: 1)

EG-lidstaten: Oostenrijk, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje, Zweden, Verenigd Koninkrijk

2)

Niet tot de EG behorende lidstaten van de Raad van Europa: Albanië, Andorra, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Tsjechië, Estland, Hongarije, IJsland, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Malta, Moldova, Noorwegen, Polen, Roemenië, Rusland, San Marino, Slowakije, Slovenië, Zwitserland, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Turkije, Oekraïne.

I

Ό

ZWEDEN 1996 TABEL 6: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN Indeling naar betrokken regelgeving en diersoort 6.1 Soort

6.a. 6.b. 6.C

6.d. 6.e. 6.f. 6* 6.h. 6i. 6,i. 6.k. 6.1. 6.m. 6n. 6.0.

6.p. 6.q. 6.r. 6.S.

6.t 6.U. 6.V. 6.W.

6.x. 6.y. 6.Z.

Muizen Ratten Cavia's Hamsters Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen Varkens Geiten Schapen Runderen Halfapen Breedneusapen Smalneusapen excl. mensapen Mensapen Andere zoogdieren Kwartels Andere vogels Reptielen Amfibieën Vissen TOTAAL

6.2 Specifiek in één enkele EG-lidstaat toepasselijke wetgeving

D

226 808 252 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 020 3 306

6.3 EG-wetgeving m.i.v. de eisen van de Europese Farmacopee 0 20 0 0 0 0 44 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 600 664

6.4 Wetgeving van een niet tot de EG behorende lidstaat van de Raad van Europa 2) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

6.5 Overige wetgeving

0 192 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 192

6.6 Alle combinaties van 6.2/6.3/6.4/6.5 2917 3 159 0 0 0 196 0 376 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 648

6.7 Niet vereist krachtens enige regelgeving 850 428 1255 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5000 130 7 663

6.8 Totaal

3 993 4 607 1 507 0 0 196 44 376 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5000 2 750 18 473

Voetnoten: 1)

EG-lidstaten: Oostenrijk, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje, Zweden, Verenigd Koninkrijk

2)

Niet tot de EG behorende lidstaten van de Raad van Europa: Albanië, Andorra, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Tsjechië, Estland, Hongarije, Usland, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Malta, Moldova, Noorwegen, Polen, Roemenië, Rusland, San Marino, Slowakije, Slovenië, Zwitserland, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Turkije, Oekraïne.

to

o

ZWEDEN 1996 TABEL 7: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN Indeling naar aard van de proef en diersoort 7.1 Soort

7.2 Methoden voor de beproeving van de acute toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

7.3 Huid­ irritatie

7.4 Huid­ sensibilisatie

7.5 Oog­ irritatie

7.6 Subchro­ nische en chronische toxiciteit

7.7 Carcino­ geniteit

7.8 Ontwik­ kelings toxiciteit

7.9 MuU­ geniteit

7.10 Repro­ ductic­ toxiciteit

* voor subacute toxiciteit zie 7.6 * inclusief subacute toxiciteit 7.2.1. LD50, LC50

7.a. Muizen 7.b. Ratten 7.C. Cavia's 7.d. Hamsters 7.e. Andere knaagdieren 7.f. Konijnen 7.g. Katten 7.h. Honden 7.i. F retten 7.j. Andere vleeseters 7.k. Paarden, ezels en kruisingen 7.I.. Varkens 7.m. Geiten 7.n. Schapen 7. o. Runderen 7.p. Halfapen 7q. Breedneusapen 7.r. Smalneusapen excl. mensapen 7.9. Mensapen 7.t. Andere zoogdieren 7.U. Kwartels 7.V. Andere vogels 7.W. Reptielen 7.x. Amfibieën 7.γ. Vissen 7.Z. TOTAAL

95 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 600 695

7.2.2 Andere letale methoden

298 1202 252 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1752

7.2.3 Niet­letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden 1 759

% 0 0 0 0 0 18 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 130 2 003

0 0 137 0 0 67 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 204

433 0 1 118 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 551

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

642· 2 614* 0 0 0 10· 44 298· 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 608·

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 470 0 0 0 119 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 340 929

750 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 750

0 123 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 123

7.11 Toxiciteit voor aquatischc vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

7.12 Overige

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 000 1680 6 680

16 102 0 0 0 0 0 60 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 178

7.13 Totaal

3 993 4 607 1 507 0 0 196 44 376 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 000 2 750 18 473

ZWEDEN 1996 TABEL 8: AANTAL DIEREN GEBRUIKT VOOR TOXICOLOGISCHE EN ANDERE VEILIGHEIDSONDERZOEKEN Indeling naar aard van de proef en productcategorie 8.1 Producten

8.2 Methoden voor de beproeving van de acute toxiciteit (met inbegrip van de limiettest)

8.3 Huidirritatie

8.4 Huidscnsibilisatie

8.5 Oogirritatie

8.6 Subchronische en chronische toxiciteit

8.7 Carcinogeniteit

8.8 Ontwikkelingstoxiciteit

8.9 Mutageniteit

8.10 Reproductie toxiciteit

* voor subacute toxiciteit zie 7.6

8.2.2 Andere letale methoden

8.b. 8.C. 8.d. 8.e.

8,f.

8g· 8.h.

8.i.

Producten/stoffen of toestellen voor medische, tandheelkundige en diergeneeskundige toepassingen Producten/stoffen die voornamelijk in de landbouw (zullen) worden gebruikt Producten/stoffen die voornamelijk in de industrie (zullen) worden gebruikt Producten/stoffen die voornamelijk in het huishouden (zullen) worden gebruikt Producten/stoffen die voornamelijk als cosmetica of producten voor lichaamsverzorging (zullen) worden gebruikt Producten/stofTen die voornamelijk als additieven in voor menselijke consumptie bestemde levensmiddelen (zullen) worden gebruikt Producten/stoffen die voornamelijk als additieven in diervoeder (zullen) worden gebruikt Stoffen die het milieu in het algemeen (kunnen) verontreinigen en niet vallen onder één van de overige kolommen Overige toxicologische en veiligheidsonderzoeken TOTAAL

8.13 Totaal

* inclusief subacute toxiciteit

95

759

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

130

0

0

0

0

0

0

157

0

0

0

287

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

600

0

0

0

0

0

157·

0

340

0

8

1680

0

2 785

0

993

76

137

1 118

0

411·

0

0

0

0

5 000

0

7 735

0

0

0

0

433

0

0

0

0

0

0

0

0

433

2 003

204

1551

0

3 608·

0

929

750

123

6 680

178

18473

695 8.i.

8.12 Overige

8.2.3 Niet-letale, op klinische symptomen gebaseerde methoden 1797

8.2.1. LD50, LC50

8.a.

8.11 Toxiciteit voor aquatische vertebraten (voorzover niet in andere kolommen opgevoerd)

1 752

67

0

0

3 040·

0

589

593

115

0

178

7 233

123-

V£R£NIGD KONINKRIJK Opmerkingen van de autoriteiten van het Verenigd Koninkrijk Hieronder volgen de opmerkingen van Groot-Brittannie en Noord-Ierland. De meeste van hun conclusies verwijzen naar proeven (dit verslag is gebaseerd op het aantal dieren).

Groot-Brittannië Ongeveer 2.650.000 dieren werden voor het eerst gebruikt voor proeven die in 1996 zijn gestart (tabel la). Dit zijn er 7.800 meer dan in 1995, hetgeen aantoont dat het aantal gestarte proeven in het algemeen licht gestegen is.

Algemeen •

In 1996 werden 2,7 miljoen wetenschappelijke proeven gestart, hetgeen iets meer is (0,2%) dan in 1995 (figuur 1).

•

Iets minder dan de helft werd uitgevoerd door commerciële bedrijven (figuur 4), dat is 2% minder dan in 1995 (tabel 23).

•

4 op de 5 proeven werden uitgevoerd op muizen of ratten (figuur 2), evenveel dus als in 1995 (tabel 20).

•

Fundamenteel biologisch onderzoek, toegepast medisch of tandheelkundig onderzoek of diergeneeskundig onderzoek waren goed voor 2 miljoen of 75% van de proeven. De resterende proeven hadden grotendeels betrekking op veiligheidsonderzoek en het fokken van schadelijke mutanten of genetisch gemodificeerde dieren (tabel 1).

•

Bij 65% van alle proeven (1.767.000) werd geen gebruik gemaakt van anesthesie (tabellen 7 en 17), meestal omdat de proef zo onschuldig werd geacht dat anesthesie niet nodig was. Dit percentage is hetzelfde als in 1995 (tabel 22).

•

4.400 proeven werden uitgevoerd op niet-menselijke primaten, een daling van ongeveer 7% ten opzichte van 1995.

•

Vijf zesde van alle primaten waarop proeven werden uitgevoerd was afkomstig uit het VK; iets meer dan een vierde betrokken de vergunninghouders uit het eigen bedrijf (tabel 2).

•

Het aantal proeven op genetisch normale dieren daalde met 87.000 (4%).

•

Ongeveer 234.000 proeven (9%) werden uitgevoerd op dieren met een schadelijke genetische afwijking (tabel 3), dat is meer dan 7.000 meer dan in 1995.

•

Meer dan 300.000 proeven (11%) werden verricht op genetisch gemodificeerde dieren (tabel 3), hetgeen ongeveer 86.000 meer is dan in 1995.

Niet-toxicologisch of ander veiligheids- of werkzaamheidsonderzoek •

Iets minder dan driekwart van alle in 1996 gestarte proeven (iets minder dan 2 miljoen) behoorde tot deze categorie

.Daarvan: •

hadden er 505.000 of 25% onderzoek en ontwikkeling op geneesmiddelengebied tot doel, terwijl nog eens 25% ongeveer voor ene de helft op immunologisch en voor de andere helft op kankeronderzoek betrekking had (tabel 5);

•

bij iets meer dan 60% van de proeven voor niet-toxicologisch onderzoek werd geen gebruik gemaakt van anesthesie (tabel 7);

•

iets meer dan 40% had de productie van biologisch materiaal of het fokken van schadelijke mutanten of genetisch gemodificeerde dieren tot doel (tabel 8).

124 Toxicologisch of ander veiligheids- of werkzaamheidsonderzoek •

Bij iets meer dan een kwart van alle in 1996 gestarte proeven (720.000) werd toxiciteitsonderzoek verricht of werd de veiligheid of werkzaamheid van producten onderzocht.

Daarvan: •

werd in meer dan 40% van de gevallen gebruik gemaakt van muizen en in ongeveer 35% van ratten (tabel 10);

•

had 62% het onderzoek van de veiligheid en werkzaamheid van geneesmiddelen tot doel (tabel 10);

•

werd 78% uitgevoerd om aan de geldende regelgeving te voldoen (tabel 11 );

•

werd iets meer dan driekwart uitgevoerd zonder toepassing van anesthesie (tabel 17);

•

hadden 2.800 proeven betrekking op het testen van cosmetica (tabel 14), hetgeen 900 meer is dan in 1995.

Noord-Ierland Het aantal voor het eerst gebruikte dieren bedroeg 13.342, tegenover 10.481 in 1995 (tabel la).

Opmerkingen Belangrijk in verband met de statistieken van 1996 zijn de volgende punten: a)

Er werden 15.291 wetenschappelijke proeven gestart, een stijging van 2.681 ten opzichte van het vorige jaar (tabellen 1, 2 en 3).

b)

Het aantal voor het eerst gebruikte dieren bedroeg 13.342, tegenover 10.481 in 1995 (tabel 1 a).

c)

Bij de proeven in 1996 werd het vaakst gebruik gemaakt van muizen (35%), ratten (21%) en pluimvee (12%). Ten opzichte van 1995 daalde het aantal proeven op konijnen met 281, op runderen met 135 en op vissen met 106. Er was eveneens een daling van het aantal proeven op varkens (82), paardachtigen (47) en geiten (3). Er waren 2.880 meer proeven op muizen en 128 meer proeven op pluimvee. Er werden geen proeven uitgevoerd op primaten of hamsters (tabel 1 en 3).

d)

Bij iets minder dan 10.400 van de in 1996 gestarte proeven werd gebruik gemaakt van dieren afkomstig uit gespecialiseerde bedrijven in Noord-Ierland of uit bedrijven in het Verenigd Koninkrijk. Bij slechts 23 proeven werden dieren gebruikt van buiten de Europese Unie en bij 4.878 proeven werden dieren gebruikt die niet onder de wettelijke regeling vallen(tabel 2).

e)

In 1996 hadden 171 (1%) van de gestarte proeven betrekking op dieren met een schadelijke genetische afwijking, dat is 29 minder dan in 1995. Het ging hierbij om ratten (141) en muizen (30). Op 2.255 muizen en 16 ratten werden transgene proeven uitgevoerd. Bij de meeste in 1996 gestarte proeven (84%) werden normale dieren gebruikt (tabel 3).

f)

In 1996 hadden 3.216 proeven (28% van het totaal) betrekking op het immuunsysteem; 2.134 proeven (18%) op het zenuwstelsel en 1.817 (16%) op meer dan één lichaamsfunctie. Bij ongeveer 1.490 proeven (13%) waren de betrokken lichaamsfunctie(s) niet voorspelbaar of irrelevant (tabel 4).

g)

De meeste proeven (74%) waren zo onschuldig dat anesthesie niet nodig was. Bij ongeveer 26% van de in 1996 gestarte proeven (7% minder dan in 1995) ging het om niet-terminale dan wel terminale anesthesie. Bij slechts 63 van deze proeven werd tevens een neuromusculaire inhibitor toegediend (tabellen 7 en 16).

h)

Bij iets meer dan 1.900 (15%) van de in 1996 gestarte proeven werd een techniek gebruikt die volgens de codelijst voor de registratie van proeven als van bijzonder belang geldt. Het vaakst kwamen technieken voor waarbij zintuiglijke (gezichtsvermogen, gehoor, reuk of tastzin) interferentie (576) en leerstimuli (451) een rol speelden (tabel 9).

i)

Van de 15.291 gestarte proeven had slechts 19% betrekking op toxicologisch onderzoek (tabellen 10, 11, 12 en 16). Hierbij werden meer dan 1.000 dieren, het meest vissen (50%), gebruikt (tabel 10a).

- 125j)

De 2.917 præven voor toxicologisch onderzoek werden verricht om te voldoen aan de voorschriften van één van de volgende wetten/besluiten of equivalente buitenlandse wetgeving: Médecines Act 1968 (geneesmiddelenwet), Health and Safety at Work Order 1978 (besluit gezondheid en veiligheid op het werk) (Noord-Ierland), Agriculture (Poisonous Substances) Act 1954 (wet betreffende de landbouw, giftige stoffen) (Noord-Ierland), The Food Safety Order 1991 (besluit voedselveiligheid) (Noord-Ierland) of andere regelgeving. 2.171 (74%) van deze proeven hadden betrekking op de veiligheid van geneesmiddelen (tabel 11).

k)

In 1996 vond 50% van de projecten waarbij proeven werden gestart plaats aan universiteiten (inclusief de medische opleidingscentra), hetgeen goed was voor 70% van de proeven. De verschillende regeringsdepartementen namen 43% van de gestarte projecten voor hun rekening en 23% van de proeven. In de commerciële sector werd 5% van de gestarte projecten en 7% van de proeven verricht (tabel 17).

1)

In 1996 werden verslagen ontvangen met betrekking tot 171 project vergunningen, evenveel als in 1995. Sommige vergunningshouders voor projecten zouden voor 1996 twee verslagen hebben gemaakt, een voor de aflopende vergunning en een voor de nieuwe. In 1996 werden in het kader van in totaal 108 vergunningen proeven gestart en in het kader van 63 vergunningen (37%) geen proeven begonnen (tabel 17).

m)

Het aantal vergunninghouders voor wettelijk geregelde proeven daalde ten opzichte van 1995 met 17 en bedroeg 458 (tabel 19).

Ingediende statistische gegevens De statistische gegevens van het Verenigd Koninkrijk zijn ingediend in de vorm van twee jaarverslagen; voor Groot-Brittannië is het verslag toegestuurd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken, voor Noord-Ierland door het Department of Health and Social Services (gezondheid en sociale diensten). Het Verenigd Koninkrijk heeft een zeer uitgebreide reeks statistische tabellen verstrekt. Van de volgende tabellen werd gebruik gemaakt bij het compileren van de gegevens in het eerste deel van het verslag:

Groot-Brittannië en Noord-Ierland Tabel 1 a: Tabel 5a:

Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar diersoort en hoofddoel van de proefnemingen Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar diersoort en onderzoeksgebied (geen toxicologische onderzoeken)

Tabel 10a:

Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar diersoort en doel (toxicologische onderzoeken)

Tabel 1a AANTAL GEBRUIKTE DIEREN, OPGESPLITST NAAR DIERSOORT EN HOOFDDOEL VAN DE PROEFNEMINGEN

Aantal dieren

Groot­Brittannië 1996 Diersoort Fundamenteel biologisch onderzoek

Hoofddc>el van de proefnemingen Onderwijs Opleiding Toegepast Bescherming Toegepast diergeneeskun­ van mens, dier medisch of of milieu tandheelkundig dig onderzoek onderzoek

Directe diagnose

Forensisch onderzoek

Totaal

Fokken

Zoogdieren Muizen

494.096

569.042

39.829

26.991

2.533

­

­

14.241

349.658

1.496.390

Ratten

211.309

325.744

4.638

101.299

1.390

1.665

8

980

37.027

684.090

Cavia's

10.084

62.217

4.176

26.244

207

Hamsters

3.031

797

112

82

Renmuizen

4.193

3.129

15

­

4

­ ­ ­ ­

290

5.645

­ ­ ­ ­ ­ ­

Andere knaagdieren

2.066

174

­

1.306

­

Konijnen

9.744

12.208

1.721

7.448

185

900

254

261

31

22

123

5.531

303

598

­

­

­

38 794

10

104

­ ­ ­

1.394

2

20

2.414

­

­

Katten

■

­

103.218 9.898

­ ­

­ ­ ­

34

3.729

28

35.097

­

­

41

1.509

­ ­ ­ ­ ­ ­

­ ­ ­ ­ ­ ­

­ ­ ­

­ ­

6.555

28

180 2.244

376

­ ­ ­

­ ­

165

1.291

7.154

55

2

2.869

8

924

­ ­ ­

­ ­ ­

­ ­ ­ ­ ­ ­

31

7.341 3.546

Honden Beagles

176

36

198

­ ­ ­ ­ ­

2.367

1.741

1.460

128

2

486

24

37

16

­

Schapen

7.925

2.999

3.242

­

17

Runderen

1.387

28

2.644

32

248

­ ­

­ ­ ­

2

­ ­

­ ­ ­

­ ­ ­ ­

­ ­ ­ ­ ­ ­ ­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

353

977 4

­ ­

­ ­

­ ­

­ ­

­ ­

­ ­

­ ­

1.330

14

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

Hazewinden Andere (inclusief kruisingen) Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels paardachtigen

en

kruisingen

van

Varkens Geiten

Herten Kameelachtigen Andere hoefdieren

­ 10

34 46

­

2.460 796

618 17.054 5.023 250

­ ­

Primaten Halfapen Breedneusapen Penseelaapjes, tamarins Doodshoofdaapjes, slingerapen Andere breedneusapen

doeroecoelis,

18

to

Tabel 1a {Vervolg) Groot-Brittannië 1996

Aantal dieren

Diersoort Fundamenteel biologisch onderzoek

Hoofddc»1 van de proefnemingen Toegepast Toegepast Bescherming Onderwijs Opleiding medisch of diergeneeskun- van mens. dier tandheelkundig dig onderzoek of milieu onderzoek

Forensisch onderzoek

Totaal

Directe diagnose

Fokken

Smalneusapen excl. mensapen 15

-

-

-

-

-

-

650

106

6

32.205

964

357 334

-

7.719

-

-

. -

51

-

. -

. .

55.222

932

223

94.238

35

24

-

2.987

-

-

3.391

229

-

-

551

134

-

4.141

2.865

3.321

-

780

2.061

-

-

.

66

-

10.626

-

-

-

-

-

-

.

-

-

-

10.148

68

-

164

1.923

.

.

.

_

59.263

78

22.227

45.752

13

-

-

3.707

2.768

133.808

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

865.412

992.058

140.758

216.325

6.631

1.665

52

31.733

391.392

2.646.026

Makaken

110

2.241

Bavianen

-

28

Andere smalneusapen excl. mensapen

-

. -

. _ .

_ -

_ . _

44

2.410 28

_

Mensapen Gibbons Overige mensapen Andere zoogdieren

_ . 813

Vogels Pluimvee(Ga//us domesticus) Kalkoenen Kwartels (Coturnix coturnix) Kwartels ( met uitzondering van Coturnix coturnix) Andere vogels

64

317

Reptielen Alle soorten reptielen Amfibieën Alle soorten amfibieën

12.303

Vissen Alle soorten vissen Koppotigen Octopus vulgaris Totaal

Tabel 5a Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar soort en onderzoeksgebied (niet-toxicologische onderzoeken) Aantal dieren

Groot-Brittannië1996 Or derzoeksgebi ïd MicrobioParasitologie logie

Farmacologie

50.046

40.502

22.999

14.214

1.142

3.225

1.513

1.879

995

33

286

2

Diersoort

Therapie

Klinische geneeskunde

Klinische chirurgie

249.343

21.547

5.350

495

45.238

179.530

778

3.134

3.035

4.466

39.564

485

124

1.339

261

2.364

63

-

1.621

850

3.639

1.508

311

-

119

-

-

-

713

193

2.422

4.342

210

901

375

242

12

8

235

184

24

8

-

-

78

904

27

25

-

18

30

479

1.017

-

-

-

46

22

-

-

28

74

373

52

18

78

-

75

13

-

6

8

-

3

-

92

44

174

520

577

137

18

559

1.483

215

244

8

-

63

50

4

125

14

3

-

13

2.883

252

159

162

1.828

1.573

1.579

150

2.955

-

562

126

351

4

2

1.308

325

360

70

733

26

104

-

-

-

-

2

-

-

-

-

-

-

2

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

30

48

18

117

8

35

2

-

80

224

-

-

28

4

-

-

-

-

-

-

-

Anatomie

Fysiologie

Biochemie

Psychologie

Pathologie

Immunologie

Muizen

106.993

32.755

6.435

5.142

11.237

221.926

Ratten

28.395

60.949

28.798

14.421

7.785

Cavia's

57

2.160

301

20

520

Hamsters

952

1.968

655

257

-

Renmuizen

119

247

28

757

40

-

15

-

4

-

107

3.050

1.083

68

397

4.481

30

427

-

-

13

-

57

22

-

Fretten

103

473

Andere vleeseters

139

87

-

-

27

66

6

305

542

-

225

547

Runderen

7

Herten

O&Oop farmaceutisch gebied

Zoogdieren

Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Beagles Hazewinden Andere (inclusief kruisingen)

Paarden, ezels en kruisingen van paardachtigen Varkens Geiten Schapen

Kameelachtigen Andere hoefdieren

3

-

8

-

9

-

Primaten Halfapen Breedneusapen Penseelaapjes, tamarins Doodshoofdaapjes, doeroecoelis, slingerapen

-

9

-

-

-

-

-

5

Andere breedneusapen

-

-

-

-

-

-

-

-

Lto 00

I

Tabel 5a (Vervolg) Groot-Brittannië 1996 Diersoort Tandheelkunde

Genetica

biologie

Kankeronderzoek

Voeding

Moleculaire

Onderzoeksgeb ed PlantZoölogie Zootechniek kunde

Aantal dieren Totaal Milieukunde

Dierenbescherming

Andere

Tabak

Alcohol

Zoogdieren Muizen

9

32.689

91.812

242.752

1.723

371

75

5.107

261

Ratten

271

1.115

7.396

11.923

6.890

16

9

Cavia's

-

-

560

68

-

112

110

161

-

-

-

-

-

98

-

-

. -

24

12

220

847

3

-

54

-

-

80

-

-

6

-

-

-

311

50

-

1

930

Hamsters Renmuizen Andere knaagdieren Konijnen Katten

522

48.583

-

1.468

1.200.14 2

754

433.865

-

52.887

1.175

-

81

42

15

28

102

-

-

-

-

-

_ . . -

-

-

-

18

288

1

-

. -

. _ -

_ . -

. -

48

-

206

44

16

-

-

1.467

32

204

16

144

6

89

-

9

24

-

-

-

-

-

207

2

57

14.790

129

46

-

. -

8.563 7.301 2.264 19.716 1.317

Honden Beagles Hazewinden Andere (inclusief kruisingen) Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels en kruisingen van paardachtigen Varkens Geiten Schapen Runderen Herten Kameelachtigen Andere hoefdieren

-

552

15

-

-

56

151 50

-

-

607

202

40

58

552

69

-

40

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

8

-

-

-

-

-

-

-

-

598

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

28

1.308

-

89

_ 180 2.123 2.460 741 5.776 572 16.032 4.279 248

-

Primaten Halfapen Breedneusapen Penseelaapjes, tamarins Doodshoofdaapjes, doeroecoelis, slingerapen Andere breedneusapen

18

IO

Tabel 5a Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar soort en onderzoeksgebied (niet­toxicologische onderzoeken)(Vervolg) Aantal dieren

Groot­Brittannië1996 Onderzoeksgebied Immuno­ Micro­ Parasito­ logic biologie logie

Diersoort Anatomie

Fysiologie

Biochemie

Patho­ logie

Psycho­ logie

O&Oop farmaceu­ tisch gebied

Farmaco­ logie

Klinische genees­ kunde

Therapie

Klinische chirurgie

Smalneusapen excl. mensapen Makaken

13

66

101

­ ­

28

­

­ ­

­ ­ ­

­ ­ ­

­ ­ ­

­ ­ ­

44

­ ­

­ ­ ­

136

­ ­

­ ­ ­

22

Bavianen

­ ­

­ ­ ­

244

75

­

22

­

12

­

6

­

­

­

­

­

998

2.982

8.581

3.028

2.858

2.991

12.546

26.095

508

14.036

­

110

­ ­ ­

79

­

590

420

­

­ ­

74

­ ­

24

­

­

­ ­

­ ­ ­

­ ­ ­

­

­ ­ ­

594

40

­ ­ ­

65

154

­ ­ ­

20

699

­

550

260

27

492

­

­

­

65

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

­

2.769

2.652

456

326

120

131

­

355

477

70

­

­

­

3.130

15.670

285

4.919

9.445

9.313

4.247

2.565

­

720

7.162

­

­

144.985

128.793

47.024

29.899

33.120

259.038

76.568

79.915

78.340

500.388

32.437

10.562

4.326

Andere smalneusapen mensapen Andere zoogdieren

excl.

Vogels Pluimvee(Ga//us domesticus) Kalkoenen Kwartels (Coturnix coturnix) Kwartels ( met uitzondering van Coturnix coturnix) Andere vogels

­

■

Reptielen Alle soorten reptielen Amfibieën Alle soorten amfibieën Vissen Alle soorten vissen Totaal

O

Tabel 5a (Vervolg) Groot-Brittannië 1996 Diersoort Tandheel kunde

Genetica

Moleculaire biologie

Kankeronderzoek

Onderzoeksgebied Zoölogie PlantZoötechniek kunde

Voeding

Aantal dieren Totaal Milieukunde

Dierenbescherming

Andere

Tabak

Alcohol

Smalneusapen excl. mensapen Makaken Bavianen Andere smalneusapen mensapen

excl.

Andere zoogdieren

-

-

-

-

-

-

-

-

-

. . -

_ -

_ . -

_ . -

382

-

-

354

-

-

49

-

-

23

-

-

-

-

785

-

1.304

24

165

4.603

253

230

-

-

-

-

180

-

-

-

82.089

-

-

856

-

-

151

9

-

470

-

-

-

3.000

-

-

1.396

1.201

-

.

-

8.180

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

.

.

-

-

4

254

218

-

48

-

-

4.299

-

.

_

-

12.179

-

1.477

10

-

8.313

1.796

-

35

8.634

474

7

-

-

78.202

304

40.080

100.161

256.705

23.524

6.453

165

7.131

14.963

4.054

63.588

-

2.222

1.944.745

28

-

Vogels Pluimvee(Ga//us domesticus) Kalkoenen Kwartels (Coturnix coturnix) Kwartels ( met uitzondering van Coturnix coturnix) Andere vogels

100

84

-

2.171 138 334

Reptielen Alle soorten reptielen Amfibieën Alle soorten amfibieën Vissen Alle soorten vissen Totaal

I

I

Tabel 10a Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar soort en doel (toxicologische onderzoeken) Aantal dieren

Groot-Brittannië 1996 Toxicologische of andere veiligheids-Zwerkzaamheidsonderzoeken

Diersoort Verontreiniging

Landbouw

Algemeen veiligheids-/efficiëntieonderzoek Huishouden Levensmiddelenadditieven

Industrie

Cosmetica

Andere levensmiddelen

Cosmeticaingrediënten

Zoogdieren Muizen

217

9.592

8.498

296

106

1.432

-

-

Ratten

989

38.731

41.752

1.342

1.577

607

34

801

Cavia's

-

6.427

16.600

364

52

1.441

6

-

40

-

-

-

-

162

Hamsters

-

-

-

2.631

4.358

42

38

4

24

172

-

-

-

-

-

-

-

-

557

11

84

12

-

-

-

-

-

-

-

-

64

32

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Renmuizen

884

Andere knaagdieren Konijnen Katten Honden Beagles Hazewinden Andere (inclusief kruisingen) Fretten Andere vleeseters Paarden, ezels paardachtigen

en

kruisingen

van

Varkens Geiten Schapen Runderen Herten Kameelachtigen Andere hoefdieren

13

-

Primaten Halfapen Breedneusapen penseelaapjes, tamarins Doodshoofdaapjes, slingerapen Andere breedneusapen

doeroecoelis,

IO

Tabel 10a (Vervolg) Groot-Brittannië1996

Aantal dieren

Diersoort

Toxicologische of andere veiligheids-Zwerkzaamheidsonderzoeken Veilig hekIs en efficiëntieonderzoek op het ge¡bied van geneesr ïiddelen EfficiëntieVeiligheidsKwaliteitsADME en tests tests controle residu

Totaal

Andere doeleinden Toxicologisch onderzoek

Veiligheid van tabak

Veiligheid van medische apparatuur 1.602

16.093

11.951

296.248

524

1.561

6.901

250.225

1.793

334

235

50.331

16

50

11

-

. -

.

1.335

398

1.282

493

103

423

15.381

.

.

.

192

20

65

5.380

Methodenontwikkeling

Andere

Zoogdieren Muizen

50.727

118.674

54.836

6.610

15.614

Ratten

91.125

29.094

5.529

16.690

12.968

Cavia's

6.153

8.688

7.465

119

498

Hamsters

6

795

66

276

69

Renmuizen

-

-

-

-

40

3.779

1.278

1.875

159

2

143

18

-

31

-

-

4.070

-

561

6

-

49

. -

. . . -

516

501

8

24

-

199

6

3

Schapen

383

427

7

205

Runderen

. .

Andere knaagdieren Konijnen Katten

-

40

Honden Beagles

-

Hazewinden Andere (inclusief kruisingen) Fretten

115

-

Andere vleeseters Paarden, ezels paardachtigen

en

kruisingen

van

Varkens

6

-

-

. _ . . -

. _ .

_ . .

-

-

55

41

49

. . . .

. .

1.378

.

. . 121

.

183

290

10

229

Herten

2

Kameelachtigen

-

-

-

-

.

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

610

-

-

73

-

-

36

732

-

-

13

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Geiten

Andere hoefdieren

46 1.022 744 2

.

Primaten Halfapen Breedneusapen Penseelaapjes, tamarins Doodshoofdaapjes, slingerapen Andere breedneusapen

doeroecoelis,

U)

Tabel 10a Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar soort en doel (toxicologische onderzoeken)(Vervolg) Aantal dieren

Groot-Brittannië 1996 Toxicologische of andere veiligheids-Zwerkzaamheidsonderzoeken

Diersoort

Algemeen veiligheids-/efficiëntieonderzoek Huishouden Levensmiddelenadditieven

Industrie

Landbouw

Verontreiniging

Cosmetica

Andere levensmiddelen

Cosmeticaingrediënten

Smalneusapen excl. mensapen Makaken Bavianen Andere smalneusapen excl. mensapen Andere zoogdieren

24

-

-

-

-

-

-

-

768

"

"

"

"

"

Vogels Pluimvee(Ga//us domesticus) Kalkoenen Kwartels (Coturnix cotumix) Kwartels ( met uitzondering van Cotumix coturnix) Andere vogels

-

24

-

2.967

20

181

1.438

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

52

72

-

-

-

-

-

-

33.337

4.870

6.960

412

-

-

-

-

35.690

68.186

78.239

2.540

1.785

2.043

220

2.414

-

Reptielen Alle soorten reptielen Amfibieën Alle soorten amfibieën Vissen Alle soorten vissen Totaal

-P>.

Tabel 10a (Vervolg) Groot-Brittannië 1996

Aantal dieren

Diersoort

Toxicologische of andere veiligheids-Zwerkzaamheidsonderzoeken Veiligheid s- en efficiëntieor iderzoek op het gebied van geneesr ïiddelen VeiligheidsEfficiëntieKwalitertsADME en tests tests controle residu

Totaal

Andere doeleinder1 Toxicologisch onderzoek

Veiligheid van tabak

Veiligheid van medische apparatuur

Methodenontwikkeling

Andere

Smalneusapen excl. mensapen Makaken

1.864

26

-

-

. -

3

-

. -

2

-

-

133

Bavianen

_ -

_ .

Andere smalneusapen excl. mensapen Andere zoogdieren

2.028

_ _

4

28

Vogels 2.285

7.907

499

392

24

1.040

62

155

-

-

-

-

. -

. -

1.220

Kwartels (Cotumix cotumix)

-

. . -

12.149

118

-

274

Kalkoenen

2.987

144

639

-

-

-

-

-

44

-

2.446

-

-

-

-

-

-

.

-

.

.

-

-

-

-

-

-

_

.

_

838

6.220

-

-

980

-

-

664

1.325

55.606

163.228

175.621

70.293

25.791

30.203

-

4.469

18.933

21.626

701.281

Pluimvee(Gaffi/s domesticus)

Kwartels ( met uitzondering van Cotumix cotumix) Andere vogels

179

Reptielen Alle soorten reptielen Amfibieën Alle soorten amfibieën

124

Vissen Alle soorten vissen Totaal

TABEL la

Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar diersoort en hoofddoel van de proefnemingen Aantal dieren

Noord-Ierland 1996

Fundamenteel biologisch onderzoek

Toegepast medisch of tandheelkundig onderzoek

Toegepast diergeneeskundig onderzoek

Bescherming van mens, dier of omgeving

Muizen

2447

160

274

110

0

0

Ratten

2829

178

22

76

11

0

0

0

0

Soort

Cavia's

55

0

Onderwijs

Fokken

Totaal

98

2256

5345

0

117

3233

0

0

0

55

Forensisch onderzoek

Directe diagnose

0

0

0

0

0

0

0

0

0

158

0

150

0

0

0

0

0

308

Andere knaagdieren

43

0

0

0

0

0

0

0

43

Konijnen

Hamsters Renmuizen

85

9

44

0

14

0

42

0

194

Honden- Beagles

0

0

12

0

0

0

0

0

12

Honden- Hazewinden

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Honden- Andere

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Andere vleeseters

20

0

0

0

0

0

0

0

20

0

0

6

0

0

0

0

0

6 376

Paarden, ezels enz.

216

0

150

0

0

0

10

0

0

0

0

0

0

0

7

0

7

Schapen

202

0

255

0

0

0

13

0

470

Runderen

230

0

388

0

0

14

27

0

659

Varkens Geiten

3

0

0

0

0

0

0

0

3

702

0

793

0

0

0

277

0

1772

Kalkoenen

0

0

0

0

0

0

26

0

26

Amfibieën

202

0

0

0

0

0

0

0

202

81

0

0

530

0

0

0

0

611

7273

347

2094

716

25

14

500

2373

13342

Andere zoogdieren Pluimvee

Vissen TOTAAL

TABEL Sa Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar soort en onderzoeksgebied (niet-toxicologische onderzoeken) Noord-leriand 1996

Aantal dieren Onderzoeksgebied

Soort Anatomie

Fysiologie

Biochemie

Psychologie

Pathologie

Immunologie

Microbiologie

Parasitolog ie

Farmacologie

O&Oop farmaceutisch gebied

Klinische geneeskunde

Klinische chinirgie

0

171

100

115

562

60

378

78

0

21

121

0

249

739

42

953

272

49

0

154

282

204

117

24

Cavia's

4

33

0

0

0

16

2

0

0

0

0

0

Hamsters

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Renmuizen

0

0

0

158

0

0

0

150

0

0

0

0

Andere knaagdieren

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Konijnen

0

10

15

0

0

37

29

0

46

0

0

0

Honden- Beagles

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Honden- Hazewinden

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Honden- Andere

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Paarden, ezels enz.

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Varkens

0

59

0

8

0

7

57

0

35

0

0

0

Geiten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Schapen

0

0

29

96

0

0

5

172

0

0

0

0

Runderen

0

0

15

0

22

4

45

145

48

0

0

0

Andere zoogdieren

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Pluimvee

0

0

4

250

222

0

708

6

0

0

0

0

Kalkoenen

0

0

0

0

0

0

26

0

0

0

0

0

Amfibieën

0

0

0

202

0

0

0

0

0

0

0

0

Vissen

0

0

0

81

0

0

0

0

0

0

0

0

253

1012

205

1863

1078

173

1250

705

411

225

238

24

Muizen Ratten

TOTAAL

ta

TABEL5a Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar soort en onderzoeksgebied (niet-toxicologische onderzoeken^ervo/g) Aantal dieren

Noord-Ierland 1996 Onderzoeksgebied Soort

Muizen

Tandheelkunde 0

Genetica 104

Moleculaire biologie 36

Kankeronderzoek 3417

Voeding

Zoölogie

Zoötechniek

Milieukunde

Dierenbescherming

Andere

Totaal

0

0

72

0

0

0

5235

22

0

0

0

3157 55

Ratten

35

0

0

0

15

0

Cavia's

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Hamsters

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

308

Renmuizen

0

0

0

0

0

0

Andere knaagdieren

0

0

0

0

0

43

0

0

0

0

43

Konijnen

0

0

0

0

12

0

5

0

0

33

187

Honden- Beagles

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Honden- Hazewinden

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Honden- Andere

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

0

0

20

0

0

20

0

0 326

Paarden, ezels enz.

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Varkens

0

10

0

0

86

0

35

0

29

0

Geiten

0

0

0

0

0

0

0

0

0

7

7

7

387 470

Schapen

0

0

0

0

54

0

24

0

0

Runderen

0

0

0

0

117

0

74

0

0

0

Andere zoogdieren

0

0

0

0

0

0

0

3

0

0

3

0

17

1772

Pluimvee

0

0

94

0

348

0

123

0

Kalkoenen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

26

Amfibieën

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

202

Vissen

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

81

35

114

130

3417

632

43

355

23

29

64

12279

TOTAAL

er

TABEL 10a Aantal gebruikte dieren, opgesplitst naar soort en doel (toxicologisch onderzoek) Noord-Ierland 1996

Aantal dieren Toxicologische of andere veiligheids-/werkzaamheidsonderzoeken

Soort

Landbouw

Veiligheidstests

Efficiëntietests

ADME& residu

Andere

Totaal

Muizen

0

0

0

0

110

110

Ratten

0

0

0

0

76

76

Cavia's

0

0

0

0

0

0

Hamsters

0

0

0

0

0

0

Renmuizen

0

0

0

0

0

0

Andere knaagdieren

0

0

0

0

0

0

Konijnen

0

7

0

0

0

7

Honden- Beagles

0

0

0

12

0

12

Honden- Hazewinden

0

0

0

0

0

0

Honden- Andere

0

0

0

0

0

0

Andere vleeseters

0

0

0

0

0

0

Paarden, ezels enz.

0

6

0

0

0

6

Varkens

0

0

0

50

0

50

Geiten

0

0

0

0

0

0

Schapen

30

0

0

53

0

83

Runderen

0

29

42

118

0

189

Andere zoogdieren

0

0

0

0

0

0

Pluimvee

0

0

0

0

0

0

Kalkoenen

0

0

0

0

0

0

Amfibieën

0

0

0

0

0

0

Vissen

530

0

0

0

0

530

TOTAAL

560

42

42

233

186

1063

00

Europese Commissie Tweede verslag van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement inzake de statistische gegevens over het aantal dieren dat in de lidstaten van de Europese Unie voor experimentele en andere wetenschappelijke doeleinden is gebruikt Document Luxemburg: Bureau voor officiële publicaties der Europese Gemeenschappen 1999 — 139 blz. — 21 χ 29,7 cm ISBN 92­828­7525­3 ι

Prijs in Luxemburg (exclusief BTW): EUR 20,50

Venta · Salg · Verkauf · Πωλήσεις · Sales · Vente · Vendita · Verkoop · Venda · Myynti · Försäljning BELGIQUE BELGIË Joan De Lnnnoy Avenue du Ro 202Konmgslaan 202 B­1190Bruxei[.;s.Brussel Tel |32­2i 538 43 08 Fa» (32­2)538 08 41 E­mail jean de lannoy <: infoboard be URL hltp ■■■v.­w­ft jean­de­lar.noy bo La librairie européenne/ De Europese Boekhandel Run de tu Loi 24­1 Wetstraat 2­14 B­1040 Bruxelles.­Brussel Tel 132­2) 2 % 26 39 Fax (32­2) 735 OB 60 E­mail mailííloeurop be URL http www libcuiop be Moniteur beige/Belgisch Staatsblad Rue de Louvair 40­42 Leuvenseweg 40­4 B­1000 Bruxelles.­Brussel Tel. 132­2)552 22 11 Fa« 132­2) 511 31 Θ4 DANMAR Κ J. H . Schultz Information A/S Hersiedvang 10­12 DK­2620 Albertslund TU (45)43 63 23 00 Fax (45) 43 63 1965 E­mail schult;'άschuUz dk URL http -.www Schultz dk DEUTSCHLAND Bundesanielger Verlag GmbH Vertrjelï^abteiluTÇi Amsterdamer S'raße 192 D­5Q735Koln Tel (45­221)97 66 80 Fa. 149­221)97 66 82 7F3 E­Mail ventiebCbuniiesarizeige' de URL http .'www bundesanzoigef.de ΕΛΛΑΔΑ GREECE G. C. Eleftheroudakls SA International Bonkslore Panepistimiou 17 GR­10564 Alhina Tel (30­1) 331 41 8071.'2/3/4 5 Fa« (30­1)323 98 21 E­mail elebooksiinetor gr ESPAÑA Boletín Oficial del Estado E­2807 t Madrid Tel 134) 915 38 21 11 (Libros) 913 84 17 15(Suscrip | Fax [34) 915 38 21 21 (Libros) 91384 17 U l S u s c / i p ) E­mail ciioniestícom.boo.es URL: http.'www boe es Mundi Prensa Libros, SA Castello. 37 E­28001 Madrid Tel (341914 36 37 00 Fa« (341915 75 39 98 E­mail: libreria« mundiprensa es URL http .'.­www mundiprensa com FRANCE Journal officiel Service des publications des CE 26, rue D esaix F­75727PansCïdex 15 Tel (331 140 5Θ 77 31 Fa« (331 140 58 77 00 URL hltp ./www lournal­olliciel gouv.fr

Government Supplies Agency Publierions Sec­ion 4­5 Harcourl Ro,:;d Dublin 2 Tel (353­11661 31 11 ITALIA Licosa SpA Via D uca di Calabria. 1/ Casella postalo 552 1­50125 Firenze Tel (391055 64 83 1 F.­.x (39)055 64 ■ 2 57 E­mail licosa®Race it URL http /wwwlbcc rt LUXEMBOURG Messageries du livre SARL 5, rue Railfeisen L­2411 Luxembourg Tel (352)40 10 20 Fa« (352) 49 06 £.1 E­mail mailiimd lu URL http www m dl lu

OSTERREICH

Tel (43­1) 53 16 11 ι Fa«(43­1)53 16 11 ( E­Mail, bestellen tí m URL http www mar

Medlatrado Ltd Pavia Hatza 1 HR­10000 Zagreb Tel (385­1)481 94 11 Fa« (385­11 481 94 11 MAGYARORSZAG

ROY International 41.Mishmar Hayarden £ PO Box 13056 61130 Tel Aviv Tel (972­3) 649 94 69 Fax ¡972­3)648 60 39 URL: http.'n

Distribuidora de Livros Bertrand Ld.' Grupo Bertrand. SA flua das Terras dos Vales. 4­A Aparlado 60037 P­2700 Amadora Tel 1351­1) 495 90 50 Fax (351­1)496 02 55 Imprense Nacional­Casa da Moeda, EP flua Marques Sa da Bandeira. 16­A P­1050 Lisboa Codex Tel (351­1)353 03 99 Fax (351­1) 353 02 94 E­mail dcl incm<Smail telepaçpt URL: http..''www.mem.pi SUOMI FINLAND Akateeminen Kirjakauppa/ Akademiska Bokhandeln Keskuskatu 1 Centralgalan 1 PbPB 129 FIN­00101 Helsinki Helsingfors P .tfn (358­9) 121 44 1B F fax (358­9) 121 44 35 Sähköposti: akatilaus S akateeminen com URL: hltp 7www.akaleeniiiien.com SVERIGE BTJ AB Traktorvägen 11 S­221 82 Lund Tfn (46­46) 18 00 00 Fax (46­461 30 79 47 E­posl btieu­pub'ííbij se URL: http:.Vwww.bl] se UNITED KINGD OM The Stationery Office Ltd Iriiernalional Sales Agency 51 Nine Elms Lane London SW8 5D R Tel 144­171)873 90 90 Fax (44­171)873 84 63 E­mail ipa.enquirieseiheso.co uk UflL: hltp: .www.the­stationery­office.CO.uk ISLAND Bokabud Larusar Blondel Skólavorduslig, 2 IS­lOt Reykjavik Tel. (354)551 56 50 Fa« (354)552 55 60 NOflGE Swets Norge AS Os:en¡oveion 18 Boks 6512 Etterstad N­0606 Oslo Tel 147­22)97 45 00 Fa« (47­22) 97 45 45 SCHWEIZ SUISSE.­SVIZZE RA Euro Info Center Schweiz c o OS EC Slampfenbachstraße 85 PF 492 CH­8035 Zurich Tel (41­1)365 53 15 Fax (41­1)365 54 11 rïicr, .V c eh URL. http: ■■■ c ch.'ci BALGARIJA Europress Euromedia Ltd 59. blvd Vitosha BG­10O0 Sofia Tel (359­2)980 37 66 Fa« (359­2) 980 42 30 E­mail. Milena.tmbox.cit.bg CESKA REPUBLIKA USIS N[S­prode|iia Havelkova 22 CZ­130 0 0 P i a h a 3 Tel (420­2)24 23 14 8 Fa« (420­2) 24 23 11 1 E­mm! nkpospSdecn UflL: http/ usiscr cz

Margitsziget PO Box 475 H­1396 Budapest 62 Tel 136­11350 80 25 Fax 136­1)350 90 32 E­mail· euromloSmail.mai; UflL: http:­Vwww.eufomfo.h

Cyprus Chamber of Commerce and Industry PO Bo« 1455 CV­1509 Nicosia Tel (357­2)66 95 00 Fax (357­2) 66 10 44 E­mail demetrap^cccr org cy

Index Information Servie PO Box 19502 Jerusalem Tel (972­2)627 16 34 Fa« (972­2) 627 12 19

MALTA Milter Distributors Ltd Malta International , rporl PO Box 25 Luqa LQA 05 Tel. (356)66 44 88 Fa« (356)67 67 99 POLSKA Ars Polona Krakowskie Przedmiesoe 7 Skr. poczlowa 1001 PL­00­950 Warszawa Tel (48­22)826 1201 Fax (48­22)826 62 40 E­mail ars_pol
JAPAN PSI­Japan Asahi Sanbancho Plaza »206 7­1 Sanbancho. Chiyoda­ku Tokyo 102 Tel (81­3)32 34 69 21 Fax (81­3)32 34 69 15 E­mail: booksEpsi­japan.co.jp UflL: imp7 www psi­japan.com

EBIC Malaysia Level 7. Wisma Hong Leong 18 Jalan Perak 50450 Kuala Lumpur Tei (60­3)262 62 96 Fax (60­3) 262 61 98 E­mail. ebic­Mftmol.nevmy

ROSSIYA CCEC 60­leliya Oktyabrya Av. Ç 117312 Moscow Tol (7­095) 135 52 27 Fax (7­095) 135 52 27 SLOVAKIA Centrum VTI SR Nam Slobody. 19 SK­81223 Bratislava Tel. 1421­7) 5441 83 64 Fa« (421­7) 5441 83 64 E­mail europ« tbb1.sltk.stuba.sk URL: http7 www sltk.stuba.sk SLOVENIJA Gospodarski Vestnik Dunaiska cesta 5 SLO­1000L|ubljana Tel (366)613 09 16 40 Fax (386) 613 09 16 45 E­mail: europ&gvestnik.si URL: http·/, www.gveslnik.si

Mundi Prensa Mexico, SA de CV Rio Panuco No 141 Colonia Cuauhtemoc MX­06500 Mexico. D F Tel (52­5)533 56 58 Fax (52­5) 514 67 99 E­mail: 1015452361­

mpuserve com

EBIC Philippines 19lh Floor, PS Bank Towei Sen Gil J Puyat Ave. cor. Tindali Makan City Metro Manilla Tel (63­2)759 66 80 Fax (63­2)759 66 90 E­mail: eccpcomifglobe.com ph URL: http://www.eccp.com

TURKIYE

EBIC Sri Lanka

Dünya Infotel AS 100. Yil Matiallessi 34440 TR­80050 Bagcilar­lstanbul Tel (90­212)629 46 89 Fax (90­2121629 46 27 E­mail infoio)<S dunya­gazele com V

Trans Asia Hole! 1 15 Sir chiltampalam A Gardiner Mawatha Colombo 2 Tel 194­1) 074 71 50 78 Fax (94­1)44 07 79 E­mail: ebiCSloHmin.com

AUSTRALIA Hunter Publications PO Box 404 3067 Abbotslord. Victoria Tel. (61­3(94 17 53 61 Fa« (61­3) 94 19 71 54 E­mail: jpdaviesâozemail com au CANADA Les editions La Liberie Inc. 3020. chemin Sainte­Foy G1X 3V Samte­Foy. Quebec Tel 11­418)658 37 63 Fax (1­800)567 54 49 E­mail, liberteiimediom.gc.ca Renouf Publishing Co. Ltd 5369 Chemin Canoiek Road Unit 1 K U 9J3 Ottawa. Ontario Tel. (1­613)745 26 65 Fax (1­613) 745 76 60 E­mail: ordOf deptfirenoulbooks c o n URL. htlp ./www renoufbooks com EGYPT

CYPRUS

Sub­agenf loi the Palesimi

The Middle East Observer 41 Sherif Street Cairo Tel (20­2(392 69 19 Fa. (20­2) 393 97 32 E­mail, mafoudaomeobserver.com eg URL http1 www meobserver.com eg

NEDERLAND

EESTI

INDIA

SDU Servie Christoffel Planlijnstraat Postbus 20014 2500 EA D en Haar, Tel (31­70) 378ÇB80 Fax (31­70) 378Ç7 83 E­mail, sdutfsdu nl URL htlp www.!cluni

Eesti Kaubandus­Töösiuskoda (Estonian Chamber of Commerce and Industry) Toom­Kooh 17 EE­0001 Tallinn Tel (372)646 02 44 Fa« (372) 646 02 45 E­mail omfoirkoda.ee URL http www koda ee

EBIC India 3rd Floor. Υ B Chavan Centre Gen J Bhosale Marg 400 021 Mumbai Tel (91­22)282 6064 Fax 191­22)285 45 64 E­mail eb.crfgiasbmOl vsri net in URL'http­ wwwebicindiacom

EBIC Thailand 29 Vanissa Building. 8th Floor Soi Chidlom Ploenchit 10330 Bangkok Tel (66­2)655 06 27 Fax (66­21 655 06 28 E­mail: ebicbkk­ftkscl5.th.com URL: hltp: www ebicbkk org UNITED STATES OF AMERICA Beman Associates 461 I F Assembly D rive Lanham MD 20706 Tel. (1­800) 274 44 47 (toll free lelophor Fax (1­800) 865 34 50 (toll free fax) E­mail guery ΐΐ bernan.com URL: http://wwwbernan.com

Bitte wenden Sie sich an ein Büro Ihrer Wahl/ Please contact the sales office of your choice/ Veuilloz vous adresser au bureau de vente de votre choix Office for Officiai Publications of the European Communities L-2985 Luxembourg Tel (352129 25-42455 Fa« (352129 29-42758 E-mail info info« Opoce eoe be URL: http/ eur-op.eu.int

o DD

ro

u tb

φ 7j O

Prijs in Luxemburg (exclusief BTW): EUR 20,50

ISBN 1E-flEfl-7SE£-3 *

+ * * BUREAU VOOR OFFICIËLE PUBLICATIES « « • D ER EUROPESE GEMEENSCHAPPEN

• ==f== Qp * •

9 789282"875254 >

•

* • *

L­2985 Luxembourg