EU-subsidies voor gemeentes Organiseren van de verwerving
12 januari 2010
In deze presentatie 1. Introductie: De EU-regelingen 2. Het onderzoek van BB / PNO Consultants 3. EU-subsidieverwerving door gemeenten 4. Samenvatting succesfactoren
PNO Consultants •
Grootste subsidieadviesbureau in EU
•
500 medewerkers
•
Overheid en bedrijfsleven
•
Gert Jan van ‘t Land
•
Managing Consultant Lokale Overheden PNO Nederland
•
T
+31 (0)26 – 3 84 85 86
•
M
+31 (0)6 – 29 55 88 93
1. Introductie: De EU-regelingen
Wat wil de EU (met subsidies)? We bespreken kort: •
EU en EU-beleid
•
Het EU-subsidiegebouw
•
Welke regelingen
•
Hoeveel EU-subsidiegeld in NL?
EU beleid van oudsher gericht op samensmeden van landen: Schuman
Uit de preambule van het EGKS verdrag: “vastbesloten voor eeuwenoude wedijver een samensmelting hunner wezenlijke belangen in de plaats te stellen, door het instellen van een economische gemeenschap de eerste grond-stenen te leggen voor een grotere en hechtere gemeenschap tussen volkeren die lange tijd door bloedige strijd verdeeld zijn geweest en de grondslagen te leggen voor instellingen die in staat zijn richting te geven aan een voortaan gezamenlijke bestemming”
Monnet
Gevolg voor subsidies Subsidies vaak voor projecten met combi: - Samenwerking tussen partners en regio’s - Beleidsdoel
Beleidsterreinen unie
Europese beleidswensen bepalen subsidiestromen •
Lissabon agenda: EU meest concurrerende economie: innovatie en kennis! o
Meer groei
o
Meer en betere banen
•
Sterke landbouw
•
Wetenschappelijke en Technologische Ontwikkeling
•
Regiobeleid – samenhangende ontwikkeling regio's
•
Allerlei deelbeleidsterreinen, b.v. Milieu (o.a. Gothenburg)
EU-subsidies voor gemeenten 1. Nationaal / regionaal aangestuurde programma’s: Structuurfondsen (EFRO, ESF, POP) •
Onderzoek BB/PNO: deze worden door gemeenten het meest gebruikt
2. Interreg •
Onderzoek BB/PNO: door gemeente meest gebruikte regeling met internationale samenwerking
3. Centrale programma’s, gelinkt aan belangrijkste beleidslijnen (50 à 100, waarvan circa 10-25 echt interessant) •
Onderzoek: gemeenten gebruiken deze spaarzaam
4. Programma’s derde landen
EU-Subsidiebedragen in NL •
Structuurfondsen en POP: ± € 2,6 miljard 2007-13 = ± € 400 mln per jaar
o
•
6e kader programma voor technische ontwikkeling ± € 335 mln 2000-6 = ± € 50 mln per jaar
o
•
Andere (centrale) EU-subsidies: -
LIFE (2004): 11 projecten, € 9,2 mln
-
Leonardo (2005): € 6,3 mln
-
Socrates (2005): € 2,9 mln
-
TEN-T (2004): 9 projecten, € 31, 2 mln
-
Cultuur 2000 (2004): 7 projecten, € 1,7 mln
-
TEN-E (2005): € 0,35 mln
TENTEN-T grootste
CIP ANDERE BELEIDSTERREINEN
Excellent onderzoek
Toepasbaarheid en uitvoering
EFRO Interreg POP ESF TEN
KP7
Het EU-subsidiegebouw op hoofdlijnen
Capacity building
2.
Het onderzoek van BB / PNO Consultants: Succes met EU-subsidies
Het onderzoek (1) •
Vragenlijst naar secretaris alle gemeenten
•
Situatie in 2006
•
Feitelijk gebruik van EU-subsidies
•
Mening over EU-subsidies
•
Kenmerken van gemeente en organisatie
Het onderzoek (2) •
•
Respons: 128 gemeente-secretarissen o
24% < 30.000 inwoners (pop=294)
o
33% 30.000 – 100.000 inwoners (pop=124)
o
52% > 100.000 inwoners (pop=25)
o
Respons per provincie: 20% - 50%
Centraal in het onderzoek: o
Verhouding baten en lasten
o
Wat doen succesvolle gemeenten goed
o
Succesfactoren voor project en organisatie
Waardeketen uitgangspunt
3.
EU-subsidieverwerving door gemeenten
In dit deel… •
Bedragen
•
Lust of last?
•
Waarom doe je het: geld of iets anders?
•
De waardeketen: kenmerken van succesvolle gemeenten o
Kansen zien
o
Plan ontwikkelen
o
Realiseren en verantwoorden
o
Management van de verwerving
EU-aanvragen lonen 128 gemeenten: € 100 mln, € 1,7 mln/gem
•
o
<30.000: € 14 mln, € ½ mln
o
30.000 – 100.000: € 29 mln, € 1 mln
o
>100.000: € 57 mln, € 5 mln
Alleen gemeenten niet nul meegenomen
Grootste deel vraagt 0 aan
Grote gemeenten grootste deel opbrengst
13,5 56,8
<30
29,3
30-100
>100
0
0 - 1/2
1/2 - 1
1-5
Lust of last
100
Hoe kleiner de
80
gemeente – hoe
60
sneller EU-subsidies
40
20
een last zijn
0
<30
30-100
lust
>100
last
>5
Belangrijkste opbrengst?
100
Andere doelen bij grotere gemeente: • EU-ervaring • Kennis • Hefboom provincie en andere overheden
80 60
40 20
Subsidies zijn belangrijk instrument 0 <30
30-100
geld
>100
anders
voor niet monetaire doelen – wie dat beseft lijkt meer succes te hebben!
Subsidies gebruiken voor (verbinden van) prioriteiten
prioriteiten van subsidiënten en subsidies
Subsidies voor projecten
Magische ingrediënt
prioriteiten organisatie en projecten
Grootste nadeel
Complex Afstand
Verantwoording Baten/lasten
Kenmerken succesvolle gemeenten in fase kansen zien (1) •
•
•
Aanpak voor benutting periode 2007-13 o
Gereed: 16% (>100.000: 77%)
o
In ontwikkeling: 34% (>100.000: 23%)
o
Nee: 49% (<30.000: 74%)
Methode voor kennisopbouw in organisatie o
Op de hoogte zijn = moeilijk: 66% (<30.000: 85%)
o
Op de hoogte zijn = makkelijk: 34% (>100.000: 85%)
Brede oriëntatie, o.a. in buitenland o
Buitenlandse reis gemaakt: 24% (>100.000: 85%)
o
Thuis gebleven: 76% (<30.000: 80%)
Kenmerken succesvolle gemeenten in fase kansen zien (2) •
•
•
Zoek steun o
Provincie (wel aanvraag: 62%, geen aanvraag: 32%)
o
Adviseur (60%, 23%)
o
Andere gemeente (32%, 19%)
o
VNG (29%, 16%)
o
Senter Novem (29%, 60%)
o
EGL (15%, 20%)
Aanjagende wethouder o
Vaker een plan voor de benutting (81% vs 35%)
o
Kennis opbouwen makkelijker (60% vs 20%)
Effectief subsidiemanagement (later)
Kenmerken succesvolle gemeenten in fase kansen zien (3) •
Veel grote subsidies hebben netwerk-karakter / programmatisch: o
Subsidieprojecten staan in een programma
o
Sommige regelingen werken met pré aanvragen, bij toekenning volgt ‘recht op indienen aanvraag’ (EFRO)
o
Draagvlak voor toekenning belangrijk (Interreg, LIFE – vooral binnenlands draagvlak belangrijk)
o
Naar buiten kijken en positie bepalen daarom belangrijke succesvoorwaarden
•
Soms zijn grote subsidies ‘objectief’ o
Kwaliteit van aanvraag of loting telt het meest
o
Kennis en kwaliteit voorstel belangrijk (ESF, LIFE+, PSR)
Highlights kansen zien (boek) •
Van der Hoeven – aanjagen geen Rijkstaak. Echter: in Spanje denken ze daar anders over
•
Maastricht – gemeente die kansen ziet
•
Checklist fase kansen zien o
Neem deel aan beperkt aantal netwerken
o
Afdelingen verantwoordelijk voor kennisopbouw
o
Ervaren inhoudelijke medewerkers betrekken
o
Inbedden in besluitvorming
o
Subsidies koppelen aan belangrijke projecten
o
Voldoende co-financiering
Subsidiekansen creëren
Programma samenstellen
Subsidie cyclus
Instrumenten
ontwikkelen
Beleidsvorming
Aanvraag indienen
Maatschappelijke uitdaging of kans
Agendasetting
De stap zetten naar een aanvraag loont Kans op toezegging bij aanvraag groot
toegezegd afgewezen
Structuurfondsen Interreg
toegezegd afgewezen
Centrale regelingen
Kenmerken succesvolle gemeenten in fase plan ontwikkelen •
87% vindt aanvraag ontwikkelen moeilijk klein, met en zonder ervaring)
•
Aanjagende wethouder heeft effect o
Met aanjagende wethouder: 45% EFRO, 33% ESF, 31% Interreg
o
Geen aanjagende wethouder: 14% EFRO, 19% ESF, 10% Interreg
(groot,
Highlights plan ontwikkelen (boek) Van Nistelrooij: ga samenwerken en besteed er
•
aandacht aan! •
Breda – ontwikkelen Interreg
•
Leren van het bedrijfsleven
•
Checklist fase plan ontwikkelen o
Plan voldoende capaciteit voor aanvragen
o
Faciliteer snelle en effectieve besluitvorming (go/no go tool)
o
Bij grote bedragen ambtelijk-bestuurlijke samenwerking
Kenmerken succesvolle gemeenten in fase realiseren en verantwoorden •
Administreren en verantwoording lastig
•
Samenwerken met partners lastig
(95%)
(75%, ervaring
helpt)
•
Hoe beter op de hoogte, hoe meer succes o
<100.000: 35%-45% onvoldoende op de hoogte van ontvangen bedrag
o
•
>100.000: 0% onvoldoende op de hoogte
Aanjagende wethouder helpt o
Met: 80% voldoende op de hoogte; zonder: 50 %
o
Met: 67% samenwerking moeilijk; zonder: 80%
Highlights realiseren / verantwoorden (boek) •
Voor kleine gemeente helpt samenwerking met andere gemeenten
•
Specialisten in dienst nemen en ondersteuning vragen helpen
•
Checklist fase realiseren / verantwoorden o
Voldoende capaciteit – voor projectleider geen straf maar een beloning
o
Snel kunnen scahkelen – bestuurder betrokken
o
Interne bewaking en rapportage
Kenmerken succesvolle gemeenten subsidiemanagement (1) •
•
EU-subsidies specifiek beleidsdoel o
Met EU-aanvraag in 2006: 62% ‘ja’
o
Zonder EU-aanvraag: 15% ‘ja’
EU-opleidingen o
Met EU-aanvraag in 2006: 27% ‘ja’
o
Zonder EU-aanvraag: 6% ‘ja’
•
Medewerkers: opbrengst ca. € 1 mln / fte
•
Aanjagende wethouder o
Bij 34% (85% van de grootste en 20% van de kleinste)
o
Met EU-aanvraag in 2006: 47% ‘ja’
o
Zonder EU-aanvraag: 21% ‘ja’
Kenmerken succesvolle gemeenten subsidiemanagement (2) Wel aanvraag 100% 80% 60% 40% 20% 0% Subsidiecoordinator
Lobbyist
Kennisverspreiding
wel
Besluitvorming
Financiële rapportage
niet Geen aanvraag
4.
Samenvatting succesfactoren
Highlights subsidiemanagement (boek) •
Checklist management −
Procesbeschrijving voor verwerving EU-subsidies
−
Aanjaagrol goed invullen (ook in bestuur en ambtelijke top). Kijk voldoende naar buiten, netwerkkarakter van b.v. EFRO, Interreg.
−
Laat afdelingen verantwoordelijk blijven voor aanvragen –
−
Neem alle aanvragen op in een overzicht
−
Kennisverspreiding
−
Kennis, capaciteit
−
Succes op korte termijn creëren (energie!)
aanjager jaagt aan
Sucesvol aanjagen – ervaring PNO •
Ambtelijke aanjager
•
Naast de normale lijn
•
Taken:
•
o
informeren (rechtstreeks / nieuwsbrief)
o
aanvragen helpen opstarten / helpdesk
o
externe relaties onderhouden
Gekoppeld aan MT lid (prioriteitsbepaling, interdisciplinair)
•
Aanjagende wethouder (snel schakelen, bestuurlijke prioriteiten)
Bedankt voor uw aandacht
