bovenbouw primair onderwijs
proefexemplaar
eten en verteren
Als je de wereld van héél dichtbij bekijkt, gaat er een nieuwe voor je open. Mooier en bijzonderder dan je je ooit hebt kunnen voorstellen. Welkom in Micropia. Het enige microbenmuseum ter wereld, midden in Amsterdam.
Overal om je heen zitten microben: op en in je lichaam, in de natuur, maar ook op en in je eten. Zonder deze microben zou er geen eten zijn, en zou je het eten ook niet kunnen verteren. Ze zijn dus heel belangrijk. In Micropia leer je deze microben beter kennen. Gebruik de icoontjes bij de vragen en op de plattegrond op de achterkant om je weg door Micropia te vinden. naam
leeftijd
groep
school
datum
op en in jezelf Door de vingervormige uitsteeksels hebben je darmen een oppervlak van 250 m2 , net zo groot als een tennisveld.
Jouw lichaam zit vol microben. Bijna al deze microben zijn heel belangrijk voor je. Ze leven vooral in je darmen, waar ze je helpen om je eten te verteren. Scan jezelf, ga op zoek naar je darmen en ontdek wat de microben daar doen. Kruis aan of het antwoord waar of niet waar is.
De darmbacterie Lactobacillus sp. 15.000 x vergroot
50% van jouw bacteriën zit in je dikke darm waar
niet waar
in je dikke darm maken bacteriën vitamine A waar
niet waar
baby’s hebben speciale bacteriën die moedermelk verteren waar
niet waar
darmbacteriën veteren de vezels die jij zelf niet kan verteren waar
niet waar
Heb je liever wel of geen microben in je lichaam? Leg uit.
darmmicroben
De meeste van jouw microben leven in je darmen. Wat je eet, bepaalt welke microben je hebt. Ontdek ze in de opstelling buik vol microben.
Er zitten meer dan 1.200 soorten bacteriën in je dikke darm.
Hoeveel wegen alle microben in jouw darmen bij elkaar?
a b c d
20 gram 150 gram 1,5 kilogram 13 kilogram
Kijk goed naar de poep in de vitrines. Vul in van welk dier deze poep is. Kies uit leeuw, olifant, kleine panda of vlinderrups.
voedselketen
Kijk naar de voedselketen bij de opstelling wie eet wie? Om te overleven moet je eten. Dat geldt voor alles dat leeft: mensen, dieren, planten en ook microben.
De watervlo Daphnia magna. 30 x vergroot
Wie eet wie? Maak de voedselketen af: voedingsstoffen in het water
225 x vergroot
.............................
.............................
.............................
watervlooien
1.100 x vergroot
schimmels en paddenstoelen
Schimmels maken lange vertakte draden onder de grond. Met deze draden eten ze dode planten en dieren. Het zijn dus echte opruimers. Bekijk het filmpje bij ‘verhaal’ op het scherm bij schimmels zijn overal.
Bij zuurstofgebrek in water Het netwerk van een schimmel krijgen watervlooien een rode kan enorm groot worden, wel kleur. 1.660 voetbalvelden.
Kijk door de microscoop en bekijk de lassoschimmel en rondworm op het scherm. Teken hieronder hoe de lassoschimmel een rondworm vangt.
Wat gebeurt er met de voedselketens als er geen schimmels zouden zijn? Overleg met je klasgenoten en leg uit.
De schimmeldraden, of hyfen. 100 x vergroot
parasolmieren
Er zijn meer dan 40 soorten parasolmieren, en iedere soort gebruikt weer een andere schimmel.
1. Parasolmieren snijden met hun sterke kaken stukjes blad af.
2. Ze dragen de stukjes blad in een lange stoet boven hun kop naar het nest. Dit lijkt op een parasol. Vandaar hun naam.
Ga op zoek naar de opstelling tuinierende mieren. Kijk goed naar de mieren en hun witte schimmels. Wat eten de parasolmieren?
Vul hier je antwoord in. 3. In het nest worden de bladeren tot bladermoes fijn gekauwd door kleine werkstermieren en op een hoop gelegd.
4. Hier wordt de bladermoes langzaam bedekt door witte schimmels.
5. De parasolmieren eten:
Andersom maakt de schimmel ook gebruik van het leven met de parasolmier. Zonder de afgesneden stukjes blad zouden de schimmels geen eten hebben. Zo’n samenwerking heet een symbiose.
microben maken ons eten
Veel van al ons eten en drinken wordt gemaakt met microben. Kijk op de begane grond bij de opstelling microben op je bord in de kast met het verse voedsel. Welk eten en drinken in deze kast vind jij lekker? Maak hiernaast een boodschappenlijstje.
bonusvraag Vind je het goed dat er microben worden gebruikt bij het maken van ons eten en drinken? Overleg met je klasgenoten en leg uit.
Klaar met alle vragen? Ga dan naar de opstelling hongerig slijm op de eerste verdieping en bekijk de slijmzwam. Dit is een van de weinige eencellige microben die je ook met je blote oog kan zien. Hoe zoekt de slijmzwam met zijn aders naar voedsel?
bood scha ppen lijstj 1. br ood e 2 . .....
Het proces waarbij microben helpen bij het maken van ons eten en drinken wordt fermentatie genoemd.
penseelschimmel Penecilium roqueforti
groenalg Chorella vulgaris
....... ....... 3. ... ....... ....... ..... ....... 4. .. . ....... ....... ...... ....... 5. ... . . . . . . ....... ....... ....... .. ....... .......
Brood wordt gemaakt met gist. De oude Egyptenaren gebruikten het al 10.000 jaar geleden. 4.000 x vergroot
melkzuurbacterie Lactobacillus casei
schimmel Aspergillus niger
bakkersgist Saccheromyces cerevisiae
darmbacterie Enterococcus faecalis
yoghurtbacterie Lactobacillus burlgaricus
melkzuurbacterie Lactobacillus sp.
+ Peil
laboratorium
lift
lift entree
boven
beneden
Wist je dat je met gist ook ballonnen op kan blazen? Wil je zelf dit experiment doen? Ga dan naar www.micropia.nl/scholen Volg Micropia via Facebook of Twitter en blijf op de hoogte van het onzichtbare leven. facebook.com/micropia twitter.com/micropia
