Erfgoed & Loca-e Presenta-e – Provinciale portals Ralph Stuyver, Tine van Nierop S-ch-ng Digitaal Erfgoed Nederland 14 november 2012
Loca-e…
• Belangrijk voor beschrijving én ontslui-ng van cultureel erfgoed. • Varieert van bijv. woonplaats kunstenaar tot een dossier over meerdere eeuwen van één loca-e (bijv. monument). • Vrijwel geen erfgoed database of digitale erfgoed dienst zonder loca-egegevens.
Dus er is een standaard?
• Ja, nee, teveel, te generiek, specialis-sch en complex, ontbreekt nog... • ‘GisGeo’: geo-‐standaarden en normen voor digitaliseren, georefereren, vectoriseren, opslag, uitwisseling en presenta-e. (IMGeo, INSPIRE, PDOK, OCG, etc.) • ‘ErfGeo’: geo-‐standaarden en normen voor opslag, uitwisseling en presenta-e nog worden uitontwikkeld. (IMKICH, Europeana).
Doel E&L
• Het ontwikkelen van een na-onale digitale infrastructuur voor het vergroten, verbreden, betrekken en inspireren van de gebruikers van digitale erfgoedcollec-es door:
– het gestandaardiseerd bundelen van het aanbod (tekst, beeld, kaartmateriaal, audiovisueel materiaal, toepassingen, etc.), – de nieuwe mogelijkheden door deelnemers te laten benu_en die (mobiele) media bieden voor loca-eve digitale informa-e.
Het project: korte terugblik (2008-‐2011) Fase A: defini-efase • Gebruikersonderzoeken en marktscan (Ithaka, Marktscan, dec. 2008; Ithaka Gebruiksonderzoek, dec. 2009)
• Verkenning Cultureel Erfgoed & Loca-e (STAP, dec. 2009) • Maatschappelijke kosten-‐baten analyse (SEO, dec. 2009) • Resultaten defini-efase + Business canvasses (STAP, E&L resultaten defini-efase, 2011)
• Projectaanvraag Erfgoed & Loca-e (STAP, 9 feb. 2011)
Het project: ini-a-efase (2012) Project uitgevoerd door DEN in opdracht van STAP: • Omgevingsscan en analyse • Uitwerking governancestructuur • Installa-e projectstructuur • Vooronderzoek voor aanbesteding • Onderzoek merken en communica-e • Inrichten kennisbank • Project Ini-a-e Document (PID)
Het project: ini-a-efase (2012) Stuurgroep: • Kees Hendriks, RCE • Charles van den Heuvel, Huygens Ins-tuut/KNAW • Frank Kresin, Waag Society • Thea de Roos-‐van Rooden, Hoogheemraadschap Rijnland • Stephan Warnik, Zuiderzeemuseum Projec_eam: • Tine van Nierop, DEN, Projectmedewerker • Ralph Stuyver, DEN, Projectmanager • Jessica Endert, DEN, Projectassistent • Marco de Niet, DEN, SG voorzi_er
Het project: realisa-efase (2013-‐2015) Beoogde aanpak: • Bestuur STAP: eindverantwoordelijk • DEN: uitvoerend • RCE: exploitant van de resultaten • Deelnemers: dienstenontwikkeling, content aggrega-e, netwerken • Amankelijk van goedkeuring door OCW/PRIMA
Uitgangspunten E&L • Hergebruik of opschaling van bestaande ini-a-even (toepassingen, halffabricaten en infrastructuur) • Gedistribueerd (vernetwerkt) waar het kan, centraal (bijv. aggrega-e en indexering) waar het moet • Publiek-‐private samenwerking s-muleren: wat door de markt opgepakt kan worden aan de markt overlaten • Cultureel ondernemerschap s-muleren en faciliteren van bij Nederlandse digitaal cultureel erfgoedhouders • Groeimodel rich-ng open content en open data (meer dan meta-‐data) • Aanzet tot open ontwikkeling loca-eve erfgoed sooware, (duurzaam beheer, open-‐source community, etc.)
Erfgoed & Loca-e beoogt:
• Duurzame uitwisseling te verbeteren tussen historische geo-‐informa-e onderling (ErfGeo), en met andere geo-‐informa-e (GisGeo) • Gebruik en hergebruik te s-muleren voor erfgoedinstellingen, crea-eve industrie, kennisinstellingen, toerisme, publiek…
‘GisGeo’
‘ErfGeo’
‘GisGeo’ & ‘ErfGeo’ Beeldbank << Soort systeem >> GIS
HISGIS
GE WWW
HAN
AA AB
NA
DHM DR
TDL KIT
LoC NYPL
RMC
NA – Na-onaal Archief HISGIS – Historisch GIS Fryslân WWW – WatWasWaar KIT – Koninklijk Ins-tuut voor de tropen HAN – Historische atlas Nijmegen AB – Atlas Brabant AA – Atlas Amsterdam GE – Google Earth DR – David Rumsey DHM – Digital Historical Maps LoC – Library of Congres RMC – The Rhyner maps collec-on NYPL – New York public library ODL – Oxford digital library TDL – Fuos digital library (london atlas)
ODL
Kennis << Soort ins-tuut >> Bron Terpstra, R. (2008). Eindrapport Digitalisering en Online presenteren, Universiteit van Utrecht, niet gepubliceerd intern rapport, p.6.
Producten van E&L • Een basisinfrastructuur voor harves-ng, indexering en teruglevering • Een seman-sche tussenlaag voor verrijking en contextualisering • Een decentrale dienstenplauorm (tools, API's, marktplaats) • Mobiele app(s) • Kennisbank voor ErfGeo • Koppelingen met en tussen andere informa-esystemen (totale lijst met productkenmerken: zie eind van de presenta-e)
(v25)
E&L eindresultaten 3d
3a eMarktplaats toolkit (white label)
3b
seman-sche laag
1
basis infrastructuur 4
WWWaar
LinkedOD
4 WWWie
4 NUB …
AtlasLeef.
E&L mobiApp
mobiTours toolkit (white label)
2
Wikipedia
6.
E&L diensten plauorm
ErfgoedAtlas
Europeana
… MijnAdres
DigColl-‐nl
Carare-‐nl
management en kennis (specialis-sche) producten
3c
E&L biedt • De mogelijkheid om na-onaal kennis, bereik, par-cipa-e en valorisa-e te realiseren m.b.t. ruimtelijk historisch erfgoed (ErfGeo) • Na-onale infrastructuur (index, Api’s, etc), seman-sche verrijkingen • Gebruik van E&L datasets (incl. historische cartografische data bijv. WatWasWaar) • ErfGeo kennisbank (onderzoeken, standaarden, etc.) • Halffabricaten (mobiele apps, ErfGeoViewer, OpenSource wiki etc)
E&L voordelen • • • • • •
Financiële besparing (1x wiel uitvinden) Verhoging datakwaliteit en uitwisselbaarheid Doelgroepbereik en betrokkenheid Valorisa-e (diensten, producten, samenleving) Standaardisa-e, schaalgroo_e Hergebruik (half)fabricaten (mobiele apps, ErfGeoViewer, OpenSource wiki etc)
Discussie • Open Standaarden voor uitwisseling van gestructureerde data tussen instellingen, marktpar-jen, kennisins-tuten, locale en (inter)na-onale overheden, gebruikers? • Open Data, openbaar, ‘rechtenvrij’, beschikbaar, geschikt voor (her)gebruik? • Open Source standaarden, sooware, doorontwikkeling? • Meerwaarde van samenwerken, valorisa-e, businessmodellen?
Nadere info
• Erfgoedenloca-e.nl (blog) – Deze ppt (extra: lijst alle eindproducten) – Uitvoeringsplan 2013-‐2015 (concept) – Onderzoek ‘mobiele tours toolkits voor erfgoedinstellingen’ – Notulen Stuurgroep
• Den.nl – DE Projectenbank: www.den.nl/project/501/
?!
1. Basis infrastructuur • Een harves-ng-‐infrastructuur van metadata, thumbnails en links (vgl. Digitale Collec-e NL, DIMCOM, Bibliotheek.nl); • Een index van geharveste en gestandaardiseerde informa-e (vgl. Digitale Collec-e NL, DIMCOM, Bibliotheek.nl); • Een mechanisme (API) om de geindexeerde informa-e bruikbaar te maken voor instellingen in hun dienstverlening; • Een mechanisme (API) om de gestandaardiseerde en seman-sch verrijkte informa-e terug te leveren aan de erfgoedinstellingen; • Een mechanisme (API) om door gebruikers verrijkte content vast te leggen (crowd sourcing, user generated content); • Centraal backoffice systeem voor beheer en onderhoud; • Ontsluiten van datasets van o.a. het Nederlands Uitbureau, Monumenten en stadsgezichten (foto, preview, beschrijving).
2. Seman-sche laag • Kennissystemen (thesauri en ontologieën met loca-eve informa-e) ten behoeve van seman-sche koppelingen (vgl. Erfgoedsuite, CATCH+ thesaurus repository); • Mechanisme om door gebruikers ingebrachte kennis vast te leggen en terug te leveren aan erfgoedinstellingen en andere gebruikers.
3. Decentrale dienstenlaag Diverse apps als toegangsmechanismen voor eindgebruikers (web users) tot de beschikbare data. Er zijn twee soorten apps: webapps (op basis van API's) en na-ve apps. E&L maakt het voor crea-eve bedrijven en andere par-jen mogelijk nieuwe apps, websites en andere digitale producten te ontwikkelen die gebruik maken van de grote hoeveelheden gestandaardiseerde erfgoedinforma-e. Er worden twee ‘toolkits’ opgeleverd: • 3a. eMarktplaats toolkit (white label) • 3b. Mobiele tours toolkit (white label) Er worden twee apps opgeleverd: • 3c. Dienstenplauorm E&L • 3d. Mobiele informa-e app E&L
3a. eMarktplaats toolkit (white label) • Stelt instellingen in staat om hun eigen publiek kennis te laten nemen van hun collec-e op basis van loca-e. Instellingen kunnen het eindproduct voorzien van eigen ‘branding’; • Standaard userinterface op de index (laag-‐, zoek-‐, filter en sorteer mechanisme) en technische koppelingen ; • Standaard interface op het centraal opgeslagen kaartmateriaal waarmee derden (bijv. VVV’s) of erfgoedinstellingen een kaartapplica-e met (selec-es van) de CE-‐collec-e’s kunnen invoegen in de eigen website; • Een apps-‐market, waarin zichtbaar is welke apps ingezet kunnen worden om de bijeen gebrachte data te kunnen bevragen en gebruiken; • OpenSource service & support dienst (exploita-e fase) mogelijk ism ‘Erfgoed Makelaar’ (CATCHplus).
3b. Mobiele tours toolkit (white label) • Een toolbox voor deelnemers en derden (VVV, Scholen, etc) om makkelijk een eigen tour op te stellen zonder hoge instapkosten; • Professionele afnemers van de tour kunnen tours customizen: eigen POI’s toevoegen en van eigen vormgeving en branding voorzien; • De gebruiker kan een serie interessante plaatsen langs een route vinden en bezoeken, en bij iedere plaats een beschrijving en een preview en gekoppelde collec-e-‐items zien. De gebruiker kan een reac-e (tekst, beeld) plaatsen bij een plaats op de route, kunnen zien hoe lang de tour is (km, -jd) en kan de plaats of collec-e-‐item delen via mail en social media. De gebruiker wordt voor verdieping en gerelateerde collec-e-‐items gelinkt naar het dienstenplauorm E&L of naar andere aan E&L gekoppelde diensten of bronhouders.
3c. Dienstenplauorm E&L Het publiek met een algemene of specifieke interesse in haar leefomgeving kan hier betrouwbare erfgoedinforma-e vinden en deze zelf verrijken met eigen inbreng of materiaal, met de volgende func-es: • Gebruik van alle E&L databases via een laag-‐ (layers), zoek-‐, filter en sorteer mechanisme; • Biedt in opvolging van de mobiele app mogelijkheden tot een online vervolg voor meer diepgang; • Promo-e plauorm van verschillende diensten uit de sector zoals (mobiele) tours.
3d. Mobiele informa-e app E&L Binnen het project wordt geen eindgebruikersproduct opgeleverd. Erfgoed & Loca-e faciliteert de realisa-e van een Mobiele informa-e applica-e door derde par-jen (crea-eve industrie) welke de volgende func-es bevat: • Bieden van thema-sche data en tours obv loca-e en persoonlijke interesse; • Biedt op iedere loca-e en -jd cultureel erfgoed en erfgoedinstellingen in de buurt, de route daarheen te vinden en achtergrondinforma-e op te vragen; • Geïnteresseerde ontwikkelaars kunnen de beschikbare erfgoed data inze_en voor het ontwikkelen van een applica-e conform de gestelde voorwaarden; • De gebruiker wordt voor verdieping en gerelateerde collec-e-‐items gelinkt naar het dienstenplauorm E&L of naar andere aan E&L gekoppelde diensten of bronhouders.
4. Koppelingen externe dbases en systemen • Integra-e WatWasWaar; • WatWasWaar Kadaster (OAT) data migra-e naar WieWasWie
5. E&L communica-ekanalen • Blog, twi_er, facebook; • Vragen en discussieforum (in overleg met RCE).
6. management en kennis producten • Een business case om het toekoms-ge beheer van de projectresultaten te onderbouwen; hierbij zal E&L bekijken in hoeverre apps die in de afgelopen jaren met publieke middelen zijn ontwikkeld (vgl. Xwashier) aangepast/gecon-nueerd kunnen worden; • Richtlijnen voor (her)gebruik van metadata en open source sooware; • Digitalisering en verrijking van digitale objecten; • Een kennisbank over Standaarden voor ErfGeo-‐informa-e en uitwisselingsprotocollen; in rela-e tot digitaal cultureel erfgoed met loca-egebonden componenten. Deze kennisbank gaat onderdeel uitmaken van de bestaande kennisinfrastructuur voor digitaal erfgoed, zoals reeds opgezet en uitgevoerd door DEN en RCE. • Communica-e-‐ en marke-ngstrategie en plan; • Communica-emiddelen inclusief huiss-jl; • Content-‐ en Collec-eplan
annodrenthe.nu -‐ 7scenes sooware
museumapp.nl -‐ 7scenes
www.vistory.nl/ -‐ glimworm: bekroonde site
historypin.com
historypin.com
