Er op uit met tieners 14 praktische tips Samen met je tieners meer genieten van natuur en cultuur Een e-book van buitenpaden11plus.nl
Er op uit met tieners
Met weemoed denken we soms terug aan de tijden dat
Met je kinderen op stap zonder gezeur
we nog regelmatig met de kinderen de natuur in gingen, ze hutten bouwden, in bomen klommen of een bijzonder insect ontdekten. Gewoon, samen op stap, zonder gemor... Nu ze ouder zijn, is het vaak lastig een vrij moment te vinden tussen sport,
Want stiekem is het toch wel leuk...
hobby’s, huiswerk, familiebezoek en andere verplichte nummers. En als je er dan eens tijd voor hebt, willen de kinderen ‘eindelijk eens thuis zijn’, bij hun vrienden, de computer en WIFI-bereik. Het is vaak een hele worsteling om ze mee naar buiten te krijgen. Toch kan het wél, is mijn ervaring. Het kost moeite, vaak behoorlijk wat, maar het is het meer dan waard. ,,Waarom vind ik dit leuk, terwijl ik er net totaal geen zin in had’’, vroeg mijn zoon zich laatst hardop af. Deze tips helpen je het uitje leuker en (ont)spannender te maken, waardoor ze blij terugkomen en ze de volgende keer weer iets makkelijker meegaan.
2
Er op uit met tieners
1. Neem de tijd Stress om op tijd ergens aan te komen, verpest alles. Neem dus heel erg ruim de tijd. Als je als volwassenen onder elkaar op pad zou gaan, reken je misschien met 4-5 km lopen per uur en 15 km fietsen.
Volg het ritme van je kinderen
En je kinderen hebben toch niet meer zulke korte beentjes meer? Dat klopt. Fysiek kunnen de meeste kinderen zich vanaf een jaar of tien best meten met de gemiddelde volwassene, maar mentaal is het een ander verhaal. Kinderen, en ook tieners, beleven de omgeving vaak heel anders dan jij. Ze willen regelmatig stilstaan om iets te doen en te bekijken (terwijl jij juist zo snel mogelijk door wilt fietsen of lopen). Volg het ritme van je kinderen. Je zult verrast zijn over het effect; je bekijkt de omgeving weer eens met andere ogen. Trek ook ruim de tijd uit voor eet- en speelpauzes, ook als je voor je gevoel net ook al gepauzeerd hebt. Wat geeft het? Je hebt toch alle tijd? Reken ook tijd voor ‘verdwalen’ (zie 5). 2. Bepaal een doel Een wandeling of fietstocht, zomaar in de rondte, is doelloos voor kinderen. Ze zullen er dan ook alles aan doen om je pogingen
Kies een doel en neem de kortste weg terug
te saboteren en gewoon thuis te blijven. ‘De weg is het doel’, dat gaat voor de meeste volwassenen op. Kinderen spreekt dit absoluut niet aan. Je uitstapje moet dus een specifiek doel hebben. Het doel kan een bezoek aan een kasteelruïne zijn, of een andere historische plek; een lekker ijsje, ergens gaan zwemmen, een uitgebreide picknick, schatzoeken (geocaching), etc. Je kan er een spel bedenken waarmee ze punten kunnen verdienen (voor een echte of fictieve prijs) en er zo een doel aan geven. Een doel heeft ook een nadeel; want als het doel eenmaal is bereikt, dan is de spanning eraf maar moet je toch nog terug. Probeer het zo te plannen dat de wandeling of fietstocht op driekwart van de lengte is van het doel. Maak bijvoorbeeld een extra lusje in de route op de heenweg en ga de kortste route terug. Het is ook een idee om een keer de trein of bus terug te pakken. 3
Er op uit met tieners
3. Verzamel spullen uit de natuur
Schatten uit de natuur zoeken
Iets zoeken of verzamelen kan ook een goed doel zijn. Het lijkt misschien een soort smoes, maar het werkt wel. Je kan iets zoeken om er later eten of drinken van te maken, bijvoorbeeld kruiden verzamelen om thee te maken. Ook zijn er diverse lekkere recepten te maken met dingen uit de natuur. Denk eens aan pesto van zevenblad of beukennootjestaart. Je kan ook dingen zoeken ‘voor de heb’. Bijvoorbeeld op het strand dingen zoeken of uilenballen zoeken en uitpluizen. Denk ook eens aan het maken van gipsafdrukken van diersporen, op plekken waar veel dieren zijn.
Ga met andere ouders en kinderen
4 Ga met anderen Neem andere kinderen (en eventueel ook hun ouders) mee. Het sociale aspect, samen met vriendinnen/vrienden zijn, wordt op deze leeftijd steeds belangrijker. Je kinderen zullen dus zeker eerder in je plannen meegaan als er vrienden of vriendinnen mee mogen. En natuurlijk mogen hun ouders ook mee. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd. 5 Zelf de weg laten zoeken Oudere kinderen willen zelf de touwtjes in handen hebben en niet zomaar achter hun ouders aanhobbelen. De ultieme oplossing hiervoor is een dropping. Daarvoor heb je een gebied nodig waar je buiten de paden mag lopen, zoals bijvoorbeeld in de Amsterdamse Waterleidingduinen. De kinderen moeten dan op kompas de weg terugvinden.
Een dropping is anders en spannend
Mijn ervaring is dat een groepje van kinderen vanaf een jaar of tien, elf, dit goed aankan en het een super-avontuur vinden. Het nadeel is natuurlijk dat je dan niet samen met je kinderen bent en je je eigen route moet lopen tot het punt waar je elkaar weer treft. Als je bij elkaar wilt blijven, geef je de kinderen de kaart, de routebeschrijving of de smartphone met digitale route/kaart. Het is het leukste als ze zelf de route naar een van te voren bepaald doel (zie 2) mogen bepalen. Geef dit op het papieren of digitale kaartje aan. 4
Er op uit met tieners
Kies routes met een afwisselend landschap
Laat de kinderen zo veel mogelijk voorbijkomende problemen zelf oplossen, probeer je er als ouder niet te veel mee te bemoeien (hoe moeilijk dat soms is…). Want als ze het zelf oplossen, is de voldoening des te groter. Ook daarom is het belangrijk een hele ruime planning te maken voor het uitje (zie 1). Als je toch zelf de touwtjes (en de kaart) in handen wil hebben, laat dan in elk geval inspraak toe. Bijvoorbeeld: zullen we dit of dat andere pad nemen? 6 Afwisseling in de route Zelf vinden we een wandeling met afwisseling ook leuker dan een hele dag door een polderlandschap met weilanden lopen. Dit geldt voor kinderen nog meer, omdat zij een kortere spanningsboog hebben. Zorg voor een afwisseling van dicht bos, open plekken, weilanden, bebouwing, etc. Heuvels zijn ook altijd leuk, bijvoorbeeld in de duinen. Kies liever smalle paden dan brede en liever slingerend dan recht.
Combineer wandelen en spelen
7 Laat ze ook spelen! Zoek tijdens de tocht een plek op waar je kan pauzeren en spelen. Op veel kaarten staan picknickbankjes aangegeven. Ook oudere kinderen vinden het meestal heerlijk om buiten in de natuur te spelen. Je kan bijvoorbeeld op een hoge duintop klimmen en er vanaf springen of rollen. Voor heel veel kinderen is het erg fijn dat ze ergens hun energie in kwijt kunnen. Die uitlaatklep hebben ze toch al steeds minder in het gewone leven. Boom klimmen of een hut bouwen en inrichten vinden de meeste tieners ook nog steeds leuk. En boompje verwisselen blijft een grappig spel, ook voor volwassenen (als je mee mag doen….). En al lopend kan je ook spelen, bijvoorbeeld “natuurbingo” of “blinddoek” (zie Coole Tips).
5
Er op uit met tieners
8 Dieren spotten
Ga op zoek naar dieren in de natuur
Ontmoetingen met dieren scoren hoog bij tieners. Dit hoeven niet persé echte wilde dieren te zijn (het is natuurlijk super als je die tegen komt, maar dat is lastig plannen). Ook een onverwachte ontmoeting met Schotse Hooglanders of Konikspaarden in de duinen is altijd bijzonder. En in de Amsterdamse Waterleidingduinen krijg je gegarandeerd damherten te zien. Observeer ze samen een tijdje... wat doen ze, wat eten ze, wie heeft er een jonkie. 9 Onderweg eten en drinken Als pauze of tot slot eet je een ijsje of een pannenkoek. Altijd leuk en lekker! Op veel plekken is in de buurt van bos of duin horeca aanwezig. Via bijvoorbeeld google-maps is dit van te voren makkelijk te vinden.
Eten en drinken in leuke tentjes onderweg
10 Verdiep je van te voren in het gebied en vertel een verhaal Hoe meer je weet, des te meer je ziet! Verdiep je van te voren in het gebied of het landgoed zodat je je kinderen erover kunt vertellen en speciale dingen kunt laten zien. Probeer er een spannend verhaal van te maken. De medicinale werking van planten en bomen, oude godsdiensten, de oudste, dikste of grootste boom... Op internet vind je tal van wetenswaardigheden die het gebied voor wat oudere kinderen de moeite waard en spannend maken. Het kost tijd, natuurlijk, maar is ook heel leuk om te doen. Je leert je eigen omgeving beter kennen en kijkt voortaan met andere ogen
Ontdek het verhaal van de plek of route
naar een plek! Heb je geen zin om dit allemaal zelf uit te zoeken, neem dan een kant-en-klare route van Buitenpaden. Zie hiervoor www.buitenpaden11plus.nl.
6
Er op uit met tieners
11 Creatief met de natuur
Creatief met spullen uit de natuur
De meeste kinderen van 11 of ouder zullen niet meer zo snel poppetjes van eikels en kastanjes willen maken. Toch kun je veel doen met alles wat je in de natuur vindt. Zelfs sieraden maken. Zoek met z’n allen naar bijzondere stukken hout en bewerk ze thuis met zaag of schuurpapier. Vooral op saaiere stukken bied je hiermee afleiding. Probeer maar eens te fluiten op een eikeldopje, doe met je handen het geluid na van een uil of maak een rieten bootje dat echt kan varen… 12 Zelf vuur maken
Veilig zelf vuur maken Oude kleren aan en gewoon vies worden mag
Laat de kinderen tijdens de dropping of tocht spullen verzamelen om vuur te maken. Bemoei je er zelf niet mee maar laat ze zelf ervaren wat wel en niet goed brand. Het vuurtje maak je in een barbecuebak in de achtertuin of op openbare barbecueplaatsen. 13 Vies worden mag! Ik merk dat veel kinderen belemmerd worden in het lekker buiten spelen, doordat ze bang zijn ‘dat hun moeder boos wordt’ als hun kleren of schoenen vies worden. Ik heb overigens nog nooit gehoord dat een vader zich daar druk over maakte. Het is daarom handig dat ze niet de nieuwste kleren aandoen, maar ja, bij onze tieners is de kledingkeuze niet zo makkelijk te sturen. Want ook al gaan ze naar het bos, ze willen er toch ‘cool’ uit blijven zien. Gelukkig zijn er wasmachines uitgevonden en laten de meeste buitenvlekken zich goed wassen (vlekken van sommige bessen daargelaten), dus maak je er maar niet druk over. 14 Neem een aandenken mee
Neem een aandenken mee voor thuis
Het is leuk als je onderweg nog iets kan kopen, dat aan je uitstapje herinnert. Dit kan op veel plekken rondom natuurgebieden. Koop bijvoorbeeld bloemen of eieren van de boer om mee te nemen. Bezoekerscentra in de duinen verkopen ook allerlei artikelen en denk ook eens aan een pak pannenkoekmeel van de molen waar je bent geweest. Zo verleng je je uitstapje naar thuis.
7
Er op uit met tieners
Coole tips Schatzoeken
App routes
Natuurbingo
Blinddoek
Schatzoeken Geocaching is een leuke manier om de fiets- of wandeltocht een doel te geven is het zoeken van een schat (geocaching). Dit kan met een GPS-apparaat, maar ook met je smartphone (iPhone of Android). Hier zijn verschillende Apps voor beschikbaar. De Multicaches zijn het leukste om te doen. Dan moet je verschillende vragen beantwoorden om zo de eindcode van de schat te berekenen. Meer informatie via www.geocaching.nl en www.geocachingwijzer.nl. Wandel- of fietsapp Kijk in de App-store of Google play, of op www.poi-tours.nl. Daar worden alle route-apps verzameld en beoordeeld. Verder is everytrail een hele leuke app. Hier kan je wandelingen en fietstocht die anderen hebben gemaakt bekijken en nalopen. Verder kan je jezelf tijdens de route volgen via een track en ‘kaartlezen’ via het scherm.. De basisversie van everytrail (met advertenties) is gratis. Zie verder everytrail.com. Natuurbingo Tijdens een pauze of op een saai stuk. Dit werkt hetzelfde als gewone bingo, maar dan met dingen die je kan zien in plaats van getallen. Maak van te voren (op de computer in word) tabellen van bijv. 3*4 vakjes, met daarin dingen die nu voorkomen in het gebied waar je heen gaat. Bijvoorbeeld: gele bloem (of specifieker: paardenbloem), eik, beuk, koolmees. Het is leuk om net zoals bij de echte bingo de kaarten verschillend te maken, zodat het geluk ook meespeelt. Bomen voelen met een blinddoek Hierbij werken 2 kinderen samen. Eén heeft de blinddoek (of sjaal, of iets anders) op. De ander leidt hem of haar naar een boom, 10-20 meter verder op. Dan mag hij/zij aan de boom voelen. Vervolgens leidt die persoon de geblinddoekte weer naar de uitgangsplek (om het moeilijker te maken mag je de persoon ook rondjes laten draaien/lopen). De geblinddoekte moet nu zonder blinddoek de boom aanwijzen die hij/zij net heeft gevoeld. Verhalen Op www.beleven.org vind je tal van sprookjes, mythes, sages en legenden. Op www.natuurverhalen.nl staan specfieke verhalen over planten, dieren en andere natuurverschijnselen. 8
Er op uit met tieners
Vanaf half november...
Route Landgoed Elswout Vanaf half november 2013 is de eerste spannende route op Landgoed Elswout (Overveen) beschikbaar. Al dwalend door het landgoed ontmoet je de geesten van overleden landgoedeigenaren. Kom achter de geheimen van het duistere verleden van Elswout en laat je verrassen. De route, een zelf te printen PDF inclusief twaalf beeld- en geluidsfragmenten die je op je smartphone kan afspelen, is tot en met de kerstvakantie te downloaden voor een voordelig introductietarief van 3,75 euro. Downloaden op www.buitenpaden11plus.nl.
9
Er op uit met tieners
Over Buitenpaden Dit e-book is ontwikkeld en samengesteld door Buitenpaden11plus.nl, een initiatief van het bedrijf Buitenpaden van Laurien van der Vaart. “Werelden verbinden en de band tussen ouders en tieners versterken” dat is waarom ik routes met een verhaal ontwikkel speciaal voor de wat oudere kinderen. Veel gezinnen met oudere kinderen brengen nog weinig vrije tijd met elkaar door. De kinderen zijn gegrepen door de (virtuele) wereld van computergames en social media; De ouders zijn blij dat ze nu ook af en toe een moment voor zichzelf hebben, nu de kinderen ouder en zelfstandiger zijn. Toch is het heel belangrijk om regelmatig om tijd voor elkaar te hebben en dingen samen met je oudere kinderen te doen, zo valt te lezen in opvoedboeken over pubers. Mijn droom is dat ik het vele ouders makkelijker maak om er samen op uit te gaan, waardoor ze ontspannen plezier beleven mét hun kinderen. En door buiten samen te zijn voelen ouders en kinderen zich weer meer verbonden met elkaar en met de wereld om hen heen. De routes van Buitenpaden zijn verrassend anders en gaan uit van een verhaal. Zo komen ouders en tieners op een speelse manier leuke en inspirerende dingen te weten over hun eigen omgeving. Je beleeft samen een spannend verhaal en wordt onderweg uitgedaagd om wat je tegenkomt eens met andere ogen te bekijken. Kijken, luisteren maar ook doen staan centraal in de routes van Buitenpaden.
Buitenpaden bedenkt avontuurlijke routes voor tieners die speciaal ontwikkeld zijn om het voor ouders zo gemakkelijk en ontspannen mogelijk te maken om samen op pad te gaan! 10
Er op uit met tieners
Colofon Copyright Vormgeving Foto’s Tekening spook Tekst en redactie
© 2013 Buitenpaden Nicky Beentjes | Nieuwe Indruk Peter Lammers Laurien van der Vaart | Buitenpaden office.com Laurien van der Vaart | Buitenpaden
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, geluidsband, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Opmerkingen of vragen graag via e-mail naar
[email protected].
11
