op de weg
op de paden
op de fiets
op het water
Er gaat een hele wereld voor u open
FRANKRIJK - BELGIË
Ardenne All Access, mijn gids voor de ontdekking van de Franse en Belgische Ardennen
www.visitardenne.com/all-access
De webgids Ardennen All Access
Met deze webgids zetten de Ardennen hun deuren wagenwijd voor u open.
Met Ardennen All Acces verkent u op een verrassende en praktische manier de hele streek. Nieuwe routes gaan door de fraaie natuur en langs de mooiste bezienswaardigheden. Laat u betoveren…
www.visitardenne.com/all-access 3 rreizen in 3 stappen: 1 o ontdekken 2 voorbereiden v
De webgids biedt u routes die de ware identiteit van de Ardennen onthullen én helpt bij het samenstellen van LQGLYLGXHOHXLWVWDSMHVPHWGHðHWVGH DXWRWHYRHWGHERRWGHNDQRHWF
Volg de grote routes van de Ardennen HQJHQLHWYDQGHSUDFKWLJHOHJHQGHV IRUWHQ DEGLMHQ VPRNNHOSDGHQ HQ heerlijke bieren in tientallen smaken… Deze brochure presenteert u op 20 pagina’s enkele grensoverschrijdende tochten door de Ardennen. Plattegronden en aanvullende informatie zijn te vinden op: www.visitardenne.com/all-access
INHOUD
Pagina 10 en 11
De bierroute en haar smaken
Pagina 4 en 5
De Fortenroute
Pagina 12 en 13
Over Voie Vertes en Ravelroutes
Pagina 6 en 7
De Abdijenroute
Pagina 14 en 15
Andere ontdekkingen
Pagina 8 en 9
De RimbaudVerlaine route
De toeristische informatiePagina 16 en 17 kantoren
Pagina 2 en 3
De Legendenroute
1 Ontdek O td k de Ardennen in route en beeld... Op pad voor een online ontdekking, met kaarten, teksten, video’s, uitzichtpunten en foto’s
Uw Routekeuze
Vervoersmogelijkheden
Informatie over de Route De voorgestelde etappes in beeld
2
Keuze van het aantal etappes, de afstand en de duur
B id zelf uw Bereid routes voor tot over de grens...
Voorbereiding van uw rondtocht in de gekozen Route
Mijn rondtocht in de Route
Stel zelf uw eigen routes samen met behulp van tips van echte Ardenners. Kies waar u wilt slapen, wilt eten, en natuurlijk welke hoogtepunten en exclusiviteiten u wilt komen bezoeken
01
De bezoekjes, de wandelingen, en de tips van de etappe Waar verblijven? Waar eten?
3 R i met uw Reis eigen gids… Download op uw smartphone of GPS uw eigen route met de juiste adressen.
Ontdek de Ardennen en laat je betoveren!
DE
LEGENDENROUTE
De Legendenroute (Laforêt)
D
e Ardennen zijn doorspekt met mythes en legen-
02
den. Hoe kan het ook anders met dat spannende landschap van verborgen valleien, donkere bossen
en wilde rivieren. De meeste verhalen bestaan al eeuwen en zijn van generatie op generatie doorverteld. Reizend door de heuvels komen ze op tal van plekken tot leven. In de vallei van de Semois GRHQƮDUGHQPLVWGHQNHQDDQGHIHHÆQGLHURQGKHWGRUSYDQ+D\RQV vliegen. In de vallei van de Lesse worden de mooiste paadjes bewaakt door kabouters en in het grote Ardense bos klinkt, als je héél goed luistert, nog altijd de hoefslag van het Ros Beiaard, dat met de vier Heemskinderen op de rug uit handen van Karel de Grote probeert te blijven. De Legendenroute gaat dwars door deze betoverende ZHUHOGZDDUELMHONHHWDSSH]LMQHLJHQP\VWHrieuze verhaal vertelt.
DE LEGENDENROUTE
Mijn route voorbereiden en praktische informatie ontvangen
www.visitardenne.com/all-access
A ANR ADERS ONDERWEG
BELGIË
Dinant
La Rocheen-Ardenne
LESSE
OURTHE
Bastogne
Couvin Met de auto, de motor, de mobilhome/camper, PHWGHƬHWV 12 etappes naar keuze: van 20 tot 50 km met een duur van 2 à 5 u. met de auto HQ»XPHWGHƬHWV
Revin Rocroi
Les Hautsts Buttés
Laifour Monthermé Bogny-sur-Meuse euse
Redu Gedinne
Libi Libin
Bertrix
SEMOIS S S
Laforêt ê llon Bouillon
Charleville-Mézières
FRANKRIJK
LLes Hayons
Arlon
Florenville
Sedan
Publiek: alle publiek, activiteiten voor kinderen ODQJVGHURXWH
Saint-Hubert
Croix-Rouge
Montmédy
Montauban Mo
Virton
G E N I E T VA N O N Z E T RO E V E N !
03
HET TOVERPARK VAN KAOLIN
DE VIER HEEMSKINDEREN
HET WANDELNETWERK ELFE
In het toverpark van Kaolin is niets wat het lijkt. Terwijl de mens beweert dat dit een voormalige groeve van kalien is, een wit leem voor aardewerk en porselein, daar vertelt de legende iets heel anders. Dit, zo luidt het verhaal, is het werk van kabouters!
Of je nou in Montauban, Dinant of Bogny bent, overal in de Ardennen doen de Vier Heemskinderen van zich spreken. Voor eeuwig op de vlucht voor keizer Karel, laten ze zich natuurlijk zelden zien. Maar in Bogny-sur-Meuse, tien kilometer noordelijk van Charleville-Mézières, moet je eens omhoog kijken. Daar staan ze! Bovenop een machtige rotswand. Het Ros Beiaard met de vier broers Aymon.
Dit wandelnetwerk gaat over de mooiste paadjes van het Forêt de la Croix Scaille en bevindt zich zowel op Belgisch als Frans grondgebied. Er zijn verschillende themawandelingen zoals die van la Fagne de l’Abîme, het kleine zusje van de Hoge Venen, met zijn enorme biodiversiteit. Ook is er een route in het spoor van de verzetshelden uit 1944. Het natuurpark ELFE is grensoverschrijdend en biedt meer dan tachtig kilometer wandelpaden van la Croix Scaille tot aan de Maasvallei. Bijzonder is de 42 meter hoge Tour du Millénaire in Fumay met een bijna oneindig uitzicht over het Ardense woud. Soms kun je tot wel dertig kilometer ver kijken.
Wandelend over het dwergenpad voel je in elk geval de magie van dit speciale hoekje vol bomen, water en open plekken. En kinderen opgelet: misschien zie je in het struikgewas wel een kabouter weg duiken.
5RXWHGH6PXLGr% /LELQ Info. : 0DLVRQGX7RXULVPH GX3D\VGHOD+DXWH/HVVH ]LHS
De plek met het reusachtige standbeeld is te bereiken vanaf Château-Regnault, waar een bospad naar het uitzichtpunt leidt. Ongemerkt kijk je er af en toe over je schouders of je niet gevolgd wordt…
Quartier de Château-Regnault F-08120 Bogny-sur-Meuse Info. :2ƯFHGH7RXULVPHGHV%RXFOHV GH0HXVHHW6HPR\ ]LHS
Extra leuk voor de kinderen: in la Croix Scaille en Hargnies zijn wandelingen waarbij je op zoek gaat naar de schat. De routes en spelregels zijn ter plaatse beschikbaar.
Info. : 9DOGo$UGHQQH7RXULVPH ]LHS 2ƯFHGH7RXULVPHGH*HGLQQHr
DE
FORTENROUTE
Het versterkt kasteel van Sedan
S
toere forten en kastelen markeren de roerige
04
geschiedenis van de Ardennen, die eeuwenlang het toneel waren van oorlogen, belegeringen en
plunderingen. De inzet: een strategische plek op de grens van de Germaanse en Latijnse wereld. Veel forten zijn te bezoeken en in Bouillon, Herbeumont, Sedan en Montcornet hoor je met een beetje fantasie nog altijd het gekletter van zwaarden en de muziek van troubadours. De Fortenroute verbindt de historische plaatsen en laat in de Maasvallei ook zien hoe er door de eeuwen heen steden zijn ontstaan die hun kostbare erfgoed koesteren.
+HWPLGGHOHHXZVHNDVWHHOYDQ%RXLOORQ
DE FORTENROUTE
Mijn route voorbereiden en praktische informatie ontvangen
www.visitardenne.com/all-access
A ANR ADERS ONDERWEG Namur
Charleroi SAMBRE
Durbuy
MEUSE MEUS EUSE E
Yvoir Bouvignes-s/Meuse Walcourt
Couvin Chimay
22 etappes naar keuze: van 10 tot 40 km met een duur van 1 à 3 u. met de auto
La Rocheen-Ardenne
Falaënn Celles
Philippeville
Met de auto, de motor, de mobilhome/camper
BELGIË
Dinant
Givet
Ro Rochefort
LESSE
VireuxMolhain
OURTHE
Bastogne
LavauxSte-Anne
Saint-Hubert
Fumay Rocroi SEMOIS S
Montcornet
Publiek: alle publiek, activiteiten voor kinderen ODQJVGHURXWH
Herbeumont
Bouillon
Charleville-Mézières Les Ayvelles
Ch Chiny
FRANKRIJK
Arlon
Florenville
Sedan
V Virton
Villy-la-Ferté
Montmédy
M Montauban
Montquintin
G E N I E T VA N O N Z E T RO E V E N !
05
TWEE MACHTIGE KASTELEN
9,//<Ǖ/$Ǖ)(57¤9(67,1* VAN DE MAGINOTLINIE
DE CITADEL VAN DINANT
De kastelen van Sedan in Frankrijk en Bouillon in België worden met elkaar verbonden door een rijke historie én natuur. Hoewel al eeuwenlang goede buren, verschillen de regio’s van karakter. De ene ligt genesteld in het Ardens massief, de andere aan de boorden van de Maas.
Op 18 mei 1940, rond 18 uur, viel het Duitse leger de zogenaamde Ouvrage de la Ferté aan. Op deze zwakke plek in de Maginotlinie zou zich een drama voltrekken. Het Fort la Ferté, zo´n twintig kilometer zuidelijk van Sedan, kwam onder zwaar vuur te liggen en enkele verdedigingskoepels vlogen de lucht in.
Trots staat hij daar op zijn rots, uitkijkend over de stad Dinant en de vallei van de Maas. De Citadel van Dinant was vroeger het strijdtoneel van vele veldslagen: de belegering van de stad door de troepen van Lodewijk XIV in 1675, de bezettingen door Franse, Nederlandse en Duitse militairen... Voor wie het vandaag de dag vredige fort wil bezoeken, kan sportief de 408 treden van de trap beklimmen, of de zetellift gebruiken om boven te komen. Waan je een moment terug in de tijd achter de nog zichtbare verdedigingswerken, of in het museum met levensechte reconstructies.
Al sinds de ondertekening van het Verdrag van Verdun in 843, toen het keizerrijk van Karel de Grote werd verdeeld, zijn de stadjes zusjes. Beide werden toegekend aan Lotharius, een van de zonen van Karel. Je kunt de kastelen niet alleen bekijken, maar ook beleven. Zo ga je in het Archéoscope van Bouillon met Godfried, Pieter de Kluizenaar en duizenden ridders mee op kruistocht naar Jeruzalem. En in het Château Fort de Sedan, met 35.000 vierkante meter één van de grootste van Europa, kun je middeleeuwse feesten beleven, wandelingen maken over de bastions en blijven slapen onder de oude balken. Info. :0DLVRQGH7RXULVPHGX3D\V6HGDQDLV 0DLVRQGX7RXULVPHGX3D\VGH%RXLOORQ ]LHS
Bij de gevechten vonden 104 Franse soldaten de dood, velen door het inademen van de enorme hoeveelheid giftig gas dat bij de explosies was vrijgekomen en in de gangen van het fort bleef hangen. Bezoekers gaan er 35 meter onder de grond en ontdekken daar hoe het leven van een soldaat er destijds uitzag.
)/D)HUWÄVXU&KLHUV Info. : 2ƯFHGH7RXULVPHGX3D\V6HGDQDLV 2ƯFHGH7RXULVPHGHVFDQWRQV ]LHS ZZZRXYUDJHODIHUWHIU
Geniet volop van een fantastisch panorama op de stad van Dinant en de Maasvallei. Vlakbij, in het prestigieuze Spaanse huis van Bouvignes, neemt het Museum van het middeleeuwse Erfgoed Mosan je mee in zijn fabelachtige verleden. 3ODFH5HLQH$VWULGr%'LQDQW Info. : 0DLVRQGXWRXULVPHGHOD+DXWH0HXVH 'LQDQWDLVH ]LHS ZZZFLWDGHOOHGHGLQDQWEH
DE
ABDIJENROUTE
'HDEGLMYDQ2UYDO
A
an het begin van de middeleeuwen waren de
06
Ardennen een woeste onherbergzame wildernis. Ideaal voor monniken en kluizenaars op zoek naar
de eenzaamheid en stilte, waarin ze hun leven aan het geloof konden wijden. Er werden abdijen gesticht in verborgen valleien zoals Saint-Hubert, Orval en Élan én langs de rivieren zoals Laval-Dieu en Maredsous. De monniken rooiden bossen, legden moerassen droog en brachten licht in het donkere Ardense woud. Wie de Abdijenroute volgt ziet dat de kloosterlingen destijds al oog hadden voor de mooiste plekjes van de streek.
'HEDVLOLHNYDQ6W+XEHUW
DE ABDIJENROUTE
Mijn route voorbereiden en praktische informatie ontvangen
www.visitardenne.com/all-access
A ANR ADERS ONDERWEG Maredsous
Givet
Couvin
Chimay
BELGIË
Dinant
Walcourt Wa Walco u
LESSE
La Rocheen-Ardenne
RRochefort OURTHE
Saint-Hubert
Scourmont
Bastogne Met de auto, de motor, de mobilhome/camper
Libramont
Monthermé SEMOIS
Neufchâteau
Bouillon
Fagnon g
13 etappes naar keuze: van 10 tot 50 km met een duur van 1 à 4 u. met de auto
ièè Charleville-Mézières Elan
FRANKRIJK
Publiek: alle publiek, activiteiten voor kinderen ODQJVGHURXWH
Sedan
O Orval
Mouzon
Arlon
Le Mont-Dieu
Montmédy
Rethel
Vouziers CChâtel-Chénéry
G E N I E T VA N O N Z E T RO E V E N !
07
DE ABDIJ VAN ORVAL
DE ABDIJ VAN MAREDSOUS
DE ABDIJ 9$1¤/$1
Bij aankomst in Orval wordt de bezoeker meteen gegrepen door een serene sfeer van absolute rust en stilte. In dit vreedzame stukje Gaume EHYLQGW ]LFK HHQ PDJQLƬHNH DEGLM PHW HHQ ODQJH en bewogen geschiedenis van voorspoed, brand, plundering en wederopbouw.
De abdij van Maredsous werd in 1872 gesticht door Benedictijnse monniken uit het Zuid-Duitse Beuron en is één van de mooiste van België.
De cisterciënzer monniken die in de 7de eeuw de abdij van Élan stichtten, vielen vooral voor de perfecte ligging: aan het eind van de wereld, diep weggedoken in de uitgestrekte bossen. Het huidige complex bestaat uit onder meer een feodale abdijwoning, eenvoudige kerk en centraal abdijhuis dat in het oog springt met zijn vier verdedigingstorens en een dak in de vorm van een omgekeerde scheepsromp. De omgeving die de monniken destijds zo goed beviel, is nog altijd stil en mooi.
Tegenwoordig is het een plek waar mensen komen voor bezinning, om te ontsnappen aan de snelle moderne tijd en om te wandelen door de betoverende ruïnes van het oorspronkelijke klooster dat tijdens de Franse revolutie werd verwoest. Op het terrein zijn verder onder meer een oude apotheek, een biermuseum, kloostermuseum en kruidentuin te bezichtigen. En vergeet er vooral niet te proeven van de ambachtelijke abdijkaas en het gevierde trappistenbier. $EED\HGo2UYDOr% 2UYDO Info. : rZZZRUYDOEH
Architect baron Bethune koos voor de neogotiek die perfect past bij de schilderachtige Vallée de la Molignée. Deze vallei slingert door het hart van het Ardense bos, langs kastelen, mooie dorpen en een andere abdij: Maredret, die ook in neogotische stijl is opgetrokken. De monniken van Maredsous hebben zich door de jaren heen bekwaamd in het maken van brood, kaas en drie beroemde abdijbieren. Er is een winkeltje waar de producten worden verkocht. Proeven verplicht! 5XHGH0DUHGVRXVr)'HQÄH Info. : $EED\HGH0DUHGVRXV rZZZPDUHGVRXVEH
Het is er, twaalf kilometer onder Charleville-Mézières, heerlijk wandelen. Een doel nodig? Loop dan naar de kapel van Saint Roger, de stichter van de abdij. Deze is gebouwd op een bron met wonderwater en staat in het hart van de ongerepte vallei. Info. :2ƯFHGH7RXULVPH GX3D\VGHV6RXUFHVDX9DOGH%DU ]LHS
DE RIMBAUDVERLAINE ROUTE
D
e
08
stemmige
landschappen,
mistige
rivieren
en ondoordringbare bossen van de Ardennen hadden een grote aantrekkingskracht op tal van
kunstenaars en artiesten, waaronder de vrienden Arthur Rimbaud en Paul Verlaine. De rebelse dichters bezochten onder meer Charleville, Juniville, Roche en Bouillon, waar ze met volle teugen van het leven genoten. De sociale dichter Rimbaud en VW\OLVW 9HUODLQH ZDUHQ HONDDUV WHJHQSROHQ PLQQDDUV HQ EHODQJULMNVWH inspiratiebron. Samen horen ze tot GHJURWHYHUQLHXZHUVYDQGHSRÆ]LH Een 150 kilometer lange route volgt het spoor van hun avonturen, langs plaatsen waar ze rusten, dronken, ruzie maakten, beminden en vooral geniale gedichten schreven.
'(5,0%$8'Ǖ VERLAINE ROUTE
Mijn route voorbereiden en praktische informatie ontvangen
www.visitardenne.com/all-access
A ANR ADERS ONDERWEG Charleroi
SAMBRE
Durbuy
MEUS EUSE E MEUSE
Dinant
BELGIË Gi Givet
LESSE
OURTHE
Vireux-Molhain
Bastogne
Couvin
Met de auto, de motor, de mobilhome/camper
La Rocheen-Ardenne
Hargnies
R Red Redu
Saint-Hubert
Paliseul Les Hautes-Rivières
8 etappes naar keuze: van 10 tot 40 km met een duur van 1 à 3 u. met de auto
Vresse SEMOIS
Bouillon
Bertrix
Nouzonville Corbion
Charleville-Mézières
Publiek: alle publiek, activiteiten voor kinderen ODQJVGHURXWH
Sedan
FRANKRIJK Rethel
Tourteron Attigny
Florenville
Arlon
Montmédy
RRoche Juniville Vouziers
G E N I E T VA N O N Z E T RO E V E N !
09
+(79(5/$,1(Ǖ086(80 VAN JUNIVILLE
RIMBAUD IN CHARLEVILLE
PALISEUL, ǣ$83$<6'(0213£5(Ǥ
L’Auberge du Lion d’Or in het kleine Juniville herbergt het enige museum ter wereld dat volledig aan Paul Verlaine is gewijd.
Arthur Rimbaud werd op 20 oktober 1854 geboren in Charleville – ‘suprèment idiote entre les petites villes de province’. Hoewel de jonge dichter niet al te complimenteus was over zijn geboortestad, zijn ze er nog altijd trots op hem.
Op de zijkant van maison Perot in Paliseul staat de beginzin van een gedicht van Paul Verlaine: ‘Au pays de mon père...’ (In het land van mijn vader).
Van 1880 tot 1882 dronk de poëet hier niet alleen zijn glaasje absint, maar schreef hij er ook tal van gedichten. Te zien zijn onder meer originele meubels, foto’s, schilderijen en zijn onafscheidelijke hoed en wandelstok. Verlaine-kenner Marc Gaillot geeft regelmatig rondleidingen en vertelt dan vol passie over de Franse dichter en zijn turbulente bestaan dat hem ook naar Londen, Brussel en Parijs bracht.
5XHGX3RQW3DTXLVr)-XQLYLOOH Info. : 2ƯFHGH7RXULVPHGX3D\V5HWKÄORLV ]LHS rZZZPXVHHYHUODLQHIU
Het kost dan ook weinig moeite om herinneringen aan de voormalige bewoner te vinden zoals het huis waarin hij opgroeide, zijn lagere school, het kerkhof waar hij begraven ligt, een standbeeld en het Musée Arthur Rimbaud. Wandelend door het oude centrum is zijn opstandige en vrije geest nog altijd voelbaar. Zeker als je er werken uit die tijd bij pakt zoals ‘Les poetes de sept ans’. Het toeristenbureau van Charleville biedt een gratis kaart met Rimbaud-locaties, die ook te downloaden is via www.charleville-tourisme.com. Info. : 2ƯFHGH7RXULVPH GH&KDUOHYLOOH0Ä]LÃUHVHWVDUÄJLRQ ]LHS
De vader van deze illustere dichter kwam uit het nabije Jehonville en Paul Verlaine bracht graag de vakanties door bij zijn tante Louise Grandjean in Paliseul, een typisch landbouwdorp dat wordt omringd door uitgestrekte bossen en groen heuvelland. Verschillende wandelingen volgen het spoor van de dichter, die hier zijn liefde voor de Ardennen heeft ontwikkeld. Een kaart met routes is verkrijgbaar bij het toeristenbureau van het dorp.
*UDQG3ODFHr%3DOLVHXO Info. : 6\QGLFDWGo,QLWLDWLYHGH3DOLVHXO
DE BIERROUTE EN HAAR SMAKEN
H
et beroemde bier uit de Ardennen typeert het
10
karakter van de streek : ergens tussen bitter en ]RHW 8QLHN ]LMQ &KLPD\ 5RFKHIRUW HQ 2UYDO ZDDU
monniken al sinds mensenheugenis een goddelijke drank maken. De drie trappistenbieren vormen een stuk cultureel erfgoed dat zijn gelijke in de wereld niet kent. Maar waar de eeuwenoude traditie YDQKHWEURXZHQLQ%HOJLÆDOWLMGLVJHNRHVWHUGGDDUZDVKHWLQ)UDQNULMN bijna verdwenen. Een nieuwe generatie liefhebbers heeft het ambacht van
hun
voorouders
echter
weer opgepakt en op verschillende plaatsen zijn nieuwe brouwerijen geopend, waar het bier op kleinschalige g en ambachtelijke wijze wordt gemaakt. kt. Precies zoals het ooit bedoeld was.
$OFRKROPDDNWPHHUNDSRWGDQMHOLHILV JHQLHWHQGULQNPHWPDWH
DE BIERROUTE EN HAAR SMAKEN
Mijn route voorbereiden en praktische informatie ontvangen
www.visitardenne.com/all-access
A ANR ADERS ONDERWEG Namur Charleroi
SAMBRE MEUSE MEUS EUSE E
Ciney
Dinant D
Walcourt Silenrieux ux
La Rocheen-Ardenne
Romedenne
EEprave
Falmignoul l Mariembourg
Met de auto, de motor, de mobilhome/camper
Chimay
Couvin
R Rochefort
LESSE
Givet
OURTHE
Bastogne
Vireux-Molhain H Haybes
Scourmont
21 etappes naar keuze: van 10 tot 40 km met een duur van 1 à 3 u. met de auto
Saint-Hubert
Revin Monthermé
Vresse SEMOIS
Bouillon
Bertrix
Charleville-Mézières
Publiek: alle publiek, activiteiten voor kinderen ODQJVGHURXWH
Durbuy
BELGIË
Purnode Purno Pur
Maredsous
Launois-sur-Vence
Florenville
Sedan
Mouzon Rethel
FRANKRIJK
Orval al
Montmédy
Breuvanne euvan an Rulles
Arlon
Gérouville Virton EEthe h
Stenay
G E N I E T VA N O N Z E T RO E V E N !
11
TRAPPISTENBIEREN
BISTRO’S ALS ERFGOED
AMBACHTELIJKE BROUWERIJEN
In de 17e eeuw werd in de abdij Notre-Damede-la-Trappe, in het departement van de Orne, de cisterciënzer Trappistenorde gevormd (l’Ordre cistercien de la Stricte Observance). Om de Franse Revolutie te ontvluchten vestigde de Orde zich in België. Vandaag de dag produceren nog zes trappistenabdijen het trappistenbier in België, de regels van de «Stricte Observance» respecterend: Chimay, Orval, Rochefort voor het Franstalige gedeelte, en Westvleteren, Achel en Westmalle voor Vlaanderen.
Wie de streek écht van binnenuit wil ontdekken, gaat een hapje eten in een bistro. In deze kleine herbergen word je omhelsd door sfeer en charme.
Vroeger waren de brouwerijen net zo onlosmakelijk met de Ardennen verbonden als de rivieren en bossen.
Geen dertien-in-een-dozijn eetadres, maar puur en authentiek. Inclusief de oprechte gastvrijheid, die hier nog altijd een erezaak is. Dat geldt overigens ook voor de keuken.
Bijna elk dorp had zijn eigen brouwerij en geheime recept. Helaas hebben, vooral in Frankrijk, maar weinig kleine brouwerijen de concurrentiestrijd met de grote industriële concerns overleefd. Alleen de recepten en de liefde voor het bier zijn nooit verdwenen.
De verzamelde knowhow van meer dan 1.000 jaar wordt voortgezet. Ook al kan eender welk bier nu de stempel « abdijbier » krijgen, sinds 1997 verplicht het label « Authentic Trappist Product » dat het bier gebrouwen is op de locatie van het klooster zelf, en dat de fabricatie gecontroleerd wordt door monniken. Elke abdij biedt verschillende variëteiten van bieren en bewust gelimiteerde hoeveelheden. Daarnaast zijn alle trappistenbieren van het type « hoge gisting »... voor een zo groot mogelijk proefplezier! Info. : ZZZDEED\HURFKHIRUWEH ZZZRUYDOEHrZZZFKLPD\FRP
Hoewel de gerechten vaak eenvoudig zijn, proef je bij elke hap de smaak van de Ardennen. Drink er een bier uit de streek bij en je snapt waarom de bistro tot het levende erfgoed hoort.
Info. : ZZZELVWURWGHWHUURLUEH
En nu, zoveel jaren later, maken jonge gepassioneerde brouwers in hun microbrouwerijen weer bijzondere bieren van hoge kwaliteit. Ga maar proeven!
OVER VOIE VERTES
EN RAVELROUTES
O
p zoek naar verborgen plekjes? De Voies Vertes
12
in Frankrijk en de Ravelroutes in België brengen ƬHWVHUVQDDUSODDWVHQZDDUDXWRPRELOLVWHQQLHW
kunnen komen. Fietsend langs de oevers van de Maas of dwars door de stille bossen van Oignies en Thiérache, rijdt het zorgeloze gevoel van geluk met je mee. De paden voeren door de ongerepte natuur en kruisen zelden de normale weg. Rust gegarandeerd. Wie de Voie Verte over het voormalige jaagpad door de mooie Maasvallei neemt, steekt regelmatig de rivier over via oude bruggen die soms ware kunstwerken zijn. Extra leuk: een boemeltreintje brengt je over een bochtige spoorlijn terug naar het bos van Nismes.
OVER VOIE VERTES EN RAVELROUTES
Mijn route voorbereiden en praktische informatie ontvangen
www.visitardenne.com/all-access
A ANR ADERS ONDERWEG Namur Charleroi
SAMBRE
Durbuy
MEUSE MEUS EUSE E
BELGIË
Dinant
Agimont Romerée Matagne-la-Grande Givet Mariembourg Chooz Vireux-Molhain Couvin Nismes Haybes Oignies-en-Thiérache Fumay
0HWGHƬHWV te voet, WHSDDUGPHWVNDWHV met de gyropod
Revin
Publiek: alle publiek, activiteiten voor kinderen ODQJVGHURXWH
LESSE
La Rocheen-Ardenne
OURTHE
Bastogne Saint-Hubert
Monthermé SEMOIS
Bogny-sur-Meuse Nouzonville Joigny-sur-Meuse Bouillon
Charleville-Mézières
Sedan
FRANKRIJK
Arlon
Florenville
Montmédy
Virton
G E N I E T VA N O N Z E T RO E V E N !
13
AUTOVRIJ LANGS DE MAAS
GRENSOVERSCHRIJDENDE FIETSVAKANTIE
MTB IN DE ARDENNEN
Deze Voie Verte of Groene Weg volgt 83 kilometer lang het water van de Maas. Vervelen is verboden, want het landschap varieert van uitgestrekte bossen vol verhalen tot de gouden gevels van het Place Ducale in Charleville-Mézières.
3URƬWHHU YDQ GH]H ELM]RQGHUH ƬHWVURXWH PHW KHW arrangement «Séjour clé en main» op basis van YLHU ƬHWVGDJHQ YLMI RYHUQDFKWLQJHQ KDOISHQVLRQ en bagagetransport door de hoteliers. Er is ook HHQ DUUDQJHPHQW YDQ YLMI ƬHWVGDJHQ HQ ]HV RYHUnachtingen.
De Ardennen zijn een Mekka voor mountainbikers, met bospaden in overvloed en uitdagende heuvels. Er is voor elk wat wils, dankzij de vele bewegwijzerde routes.
De autovrije route werd in 2010 verkozen tot Europees Fietspad van het jaar, maar leent zich ook voor wandelen, skaten, paardrijden of een tocht met de Segway. In tal van dorpen langs het traject zijn stations waar je de trein terug naar het vertrekpunt kunt nemen. Fietsen mogen gratis mee. Een boekje over de route is kosteloos verkrijgbaar bij de VVV’s in de regio of kan worden gedownload via www.ardennes.com en www.voiesvertes.com
'HHOQHPHUVNXQQHQKXQHLJHQƬHWVPHHQHPHQRI deze ter plaatse huren. De tocht gaat over de Voies Vertes in Frankrijk, maar ook over de Ravelroutes in België en de herderspaden in de Thiérache. Daarbij worden de lastigste obstakels van het Ardens Massief gemeden zodat een breed publiek ervan kan genieten. Info. : 0RQGH$FWXHO9R\DJHV $YHQXH-HDQ-DXUÃVELV )&KDUOHYLOOH0Ä]LÃUHV
Alleen, in groep of met een club, iedereen is vrij om ]LFK]HOIWHWHVWHQWHSURƬWHUHQYDQGHJHRUJDQLVHHUGH toertochten, of zelf op pad te gaan dankzij de uitgezette routes en beschikbare kaarten: Aan Franse kant: de kaarten en MTB-locaties van de vallei van de Maas, van de Semois, en de streek van Sedan. Aan Belgische kant: de vele MTB-kaarten uitgegeven door de gemeenten, en de grote evenementen zoals de Grand Raid Godefroy en de Nissan Downhill in de prachtige vallei van de Semois. Info. : 2ƯFHGH7RXULVPH GHV%RXFOHVGH0HXVHHW6HPR\ 9DOGo$UGHQQH7RXULVPH ]LHS 0DLVRQGXWRXULVPHGX3D\VGH%RXLOORQ
ANDERE
ONTDEKKINGEN KAJAKKEN EN KANOËN OP DE SEMOIS 7XVVHQKHWVWXZPHHUYDQ&KLQ\HQGH)UDQVHJUHQVELHGWGH6HPRLVHHQ NLORPHWHUODQJtraject waarop bijna het hele jaar door – afhankelijk van de waterstand natuurlijk - gepeddeld kan worden. Wie er instapt voor een één of meerdaags avontuur, vaart langs schilderachtige dorpjes, prachtige natuurparken en karakteristieke bruggen. 'HULYLHUGLHHUJJHOLHIGLVELMNDQRÆUVHQNDMDNNHUVRQWVSULQJWELM$UORQGHKRRIGVWDGYDQ%HOJLVFK /X[HPEXUJHQLVLQWRWDDO NLORPHWHUODQJ=RoQNLORPHWHUGDDUYDQOLJWLQ)UDQNULMNZDDUGH 6HPRLVRYHULJHQV6HPR\ZRUGWJHQRHPG Info. : 0DLVRQVGX7RXULVPHGX3D\VGHOD6HPRLVHQWUH$UGHQQHHW*DXPHGX3D\VGH%RXLOORQGHOo$UGHQQH 1DPXURLVH HQ%HOJLTXH r2ƯFHGH7RXULVPHGHV%RXFOHVGH0HXVHHW6HPR\ HQ)UDQFH r ]LHS
DE SMOKKELROUTE Vanuit Bohan lopen we in de voetsporen van Franse smokkelaars en hun Belgische handlangers. Over geheime paadjes slopen zij naar de zogenaamde baraques, die soms diep in de dichte bossen verstopt lagen. In deze smokkelhuizen werd onderhandeld over de prijs van de illegale handelswaar, maar namen de vrijbuiters ook de tijd om samen een stoofpot te eten en een glas ELHUWHGULQNHQ%LMKXQSRJLQJHQRPNRƯHWDEDNHQEURRGRQJH]LHQRYHUGHJUHQVWHEUHQJHQ werden de smokkelaars op de hielen gezeten door douaniers, die in het woud patrouilleerden en HU]HOIVoVQDFKWVNDPSHHUGHQRPGHnIUDXGHXUVoWHEHWUDSSHQ
14
Hoewel daarbij met scherp werd geschoten, was deze nachtelijke mensenjacht bijna een spel waarbij de partijen elkaar voortdurend te slim af probeerden te zijn. La vallée des baraques, gevormd door het water van de bergbeek Bois Jean, is het decor van een fraaie, 15 kilometer lange rondwandeling tussen de Semois en de grens. Van de kerk van Bohan en het uitkijkpunt Roche La Dame, volgt het parcours de geheime paadjes langs de voormalige smokkelhuizen. Info. : 0DLVRQGX7RXULVPHGHOo$UGHQQH1DPXURLVH ]LHS
MET DE BOOT DE MAAS OP De vallei van de Maas met haar meanders..., laat je verrassen door het verbazingwekkende landschap in een groene omgeving vol bezienswaardigheden en rustgevende stilte. De Ardennen ontdekken met de stroom mee, op het ritme van de rivier… een gegarandeerde bron van ontspanning! De rivierroute op Ardenne All Access geeft je informatie over interessante bezienswaardigheden langs de Maas, over de infrastructuur van de rivier, en over nuttige en leuke adressen in de 0DDVVWHGHQHQGRUSHQ$DQYXOOHQG]LMQHUHHQKDQGYROZHHNHQGLGHHÆQPHWHHQWKHPD]RDOV bijvoorbeeld gastronomie, streek en cultuur, natuur en welzijn. Beleef heerlijke dagen op Belgisch of Frans grondgebied. Laat je meevoeren door het water...
ANDERE ONTDEKKINGEN
Mijn route voorbereiden en praktische informatie ontvangen
www.visitardenne.com/all-access
IN HET SPOOR VAN WILLEM 'HQDDP*XLOODXPHRI:LOOHPYDQ6DLQW7KLHUU\]DOZHLQLJPHQVHQPHWHHQLHWV]HJJHQ0DDUGHPDQGLH rond 1075 in de omgeving van Luik werd geboren was één van de grote spirituele denkers van zijn tijd. Een speciale route staat in het teken van zijn leven en gaat dwars door de Ardennen van Luik via onder PHHU6DLQW+XEHUW6LJQ\Oo$EED\HQ&KDUOHYLOOH0Ä]LÃUHVQDDUGHDEGLMYDQ&ODLUYDX[2QGHUZHJ]LMQWDO YDQKHULQQHULQJHQWH]LHQDDQGHGHHHXZZDDULQGHNORRVWHURUGHVYDQGH%HQHGLFWLMQHQ&LVWHUFLÆQ]HUV en Kartuizers geestelijk, politiek én economisch een belangrijke rol speelden. Op www.routeguillaume. com staat een kaart met daarop de route. Info. : $VVRFLDWLRQ5RXWH*XLOODXPH rZZZURXWHJXLOODXPHFRP
DE SINT JACOBSWEG :DWELM1DPHQEHJLQWPHWVWHLOHKHOOLQJHQHQGLFKWHERVVHQHLQGLJWELM9H]HOD\LQKHWJROYHQGKHXYHOODQG GDWGHXLWORSHUVYDQGH$UGHQQHQNHQPHUNW9RRUYHHOSHOJULPVXLWKHWQRRUGHQLVKHW NLORPHWHU ODQJHWUDMHFWRYHUGH*5KHWÄFKWHEHJLQYDQKXQWRFKWQDDU6DQWLDJRGH&RPSRVWHOOD 'HWRSRJUDƬVFKHJLGVn6HQWLHUGH6W-DFTXHVGH&RPSRVWHOOHs'H1DPXU»1HYHUVoLVYHUNULMJEDDUELMGH 999oVLQGHVWUHHN'H)ÄGÄUDWLRQ(XURSÄHQQHGHV&KHPLQVGH6DLQW-DFTXHVGH&RPSRVWHOOHELHGWRS KHWJHQRHPGHGHHOYDQGH6LQW-DFREVZHJNDQWHQNODUHHWDSSHVYDQWRWNLORPHWHURQGHUGHWLWHO n'HVFRLQVGHOo(XURSHYHUV6DLQW-DFTXHVGH&RPSRVWHOOHo
Info. : ZZZVWMDFTXHVZVrZZZƪUDQGRQQHHIUrZZZQDPXUVWMDFTXHVHX
WANDELEN OVER GR’S Hoewel verschillende langeafstand wandelpaden de Ardennen doorkruisen, is er één die de streek tot in HONHYH]HOUDDNW GH*5'HURXWHGLHLQ]oQJHKHHOYDQ0DOPÄG\QDDU3DULMVJDDWVOLQJHUWNLORPHWHU lang door het Belgische deel van de streek. De wandelaar komt langs dichte bossen, authentieke dorpjes, 15 YHUJHWHQJHKXFKWHQHQPRRLHULYLHUHQ]RDOVGH$PEOÃYH2XUWKH/HVVHHQ6HPRLV2QGHUZHJZRUGHQ WRSSHUVDDQJHWLNW]RDOV0DOPÄG\/D5RFKHHQ$UGHQQH6DLQW+XEHUWHQKHWJH]HOOLJH%RXLOORQ Aan de Franse kant van de grens eindigt dit traject in Sedan, van waar het verder gaat naar Bar le Duc. (HQJRHGHEHVFKULMYLQJLVWHYLQGHQLQGHWRSRJLGVn/HV*5GH/RUUDLQHo'H*5oVYRUPHQLQGH$UGHQQHQ HHQZDDUQHWZHUN=RRQWPRHWGHJHQRHPGH*5LQ%RXLOORQGH*5 YRRUKHHQ*5$( YDQ$UORQQDDU 0RQWKHUPÄ'H]HVOXLWGDQZHHUDDQRSGH*5HQGLHJHHIWQDELM&KDUOHYLOOH0Ä]LÃUHVWRHJDQJWRWGH 6LQW-DFREVZHJ*RHGKHWLVHYHQSX]]HOHQPDDUGDQNXQMHHUDOVZDQGHODDURRNRSWLPDDOYDQSURƬWHUHQ Info. : &RPLWÄ'ÄSDUWHPHQWDOGH5DQGRQQÄH $YHQXHGX*ÄQÄUDO/D%UX\ÃUHr)'RQFKHU\rZZZƪUDQGRQQHHIU
DE TRANSARDENNAISE =HJWGHQDDP*7$MHLHWV"'LHVWDDWYRRU*UDQGH7UDYHUVÄHGHV$UGHQQHVRIWHZHOGHJURWHURXWHV EHZHJZLM]HUGRIQLHWGZDUVGRRUKHWKDUWYDQGH$UGHQQHQ-HNXQW]HDƮHJJHQWHYRHWPHWGH07% te paard, via Nordic Walking,... Onder deze routes vinden we de Transardennaise, een trektocht van 153 km dwars door de vallei van de Ourthe, de Lomme, de Lesse en die van de Semois. Begin- en eindpunt ]LMQERHLHQGH$UGHQQHQVWHGHQPHWHHQODQJHWRHULVWLVFKHWUDGLWLH/D5RFKHHQ$UGHQQHHQ%RXLOORQ Daartussen wandel je dagen lang door uitgestrekte bossen, langs oevers van rivieren met snelstromend water en door stille stoere Ardense dorpen zoals Saint-Hubert, Nassogne, Redu en Daverdisse, Vanaf %RXLOORQNXQMHMHWRFKWYHUYROJHQQDDU0RQWKHUPÄRPGH0DDVWHEHUHLNHQYLDKHW$UGHQQHQ(LƪHO5LMQ 0DDVSDGRIGH7UDQVJDXPDLVHRSSDNNHQ Voor informatie, boek en kaart, arrangementen, reservering van overnachtingsplaatsen, bagagetransport Info. : 0DLVRQGHOD5DQGRQQÄHDVEO rFRQWDFW#JWDEHrZZZJWDEHrZZZHXURSDYHQWXUHEH
DE TOERISTISCHE INFORMATIEKANTOREN In Belgisch Luxemburg
In het departement Ardennen
MAISON DU TOURISME '83$<6'(/$+$87(Ǖ/(66(
MAISON DU TOURISME DU PAYS DE LA SEMOIS ENTRE ARDENNE & GAUME
OFFICE DE TOURISME DE &+$5/(9,//(Ǖ0¤=,£5(6 (76$5¤*,21
Adresse : Esplanade du Panorama, 1 )ORUHQYLOOH 7HO www.semois-tourisme.be
SODFH'XFDOH%3 &KDUOHYLOOH0Ä]LÃUHVFHGH[ 7HO www.charleville-tourisme.com
TXDLGo2UIHXLO 08300 Rethel 7HO ZZZSD\VUHWKHORLVIU www.sud-ardennes-tourisme.com
OFFICE DE TOURISME DU PAYS SEDANAIS
OFFICE DE TOURISME DE L’ARGONNE ARDENNAISE
Adresse : Moulin Klepper, UXHGX0RXOLQ 1HXIFK½WHDX 7HO www.foret-anlier-tourisme.be
35 rue du Ménil 6HGDQ 7HO www.tourisme-sedan.fr
MAISON DU TOURISME DU PAYS DE GAUME
VAL D’ARDENNE TOURISME
UXH&KDQ]\ 08400 Vouziers 7HO www.tourisme.argonne-ardennaise.fr www.sud-ardennes-tourisme.com
$GUHVVH 3ODFHGHOo(VUR 5HGX 7HO www.haute-lesse-tourisme.be MAISON DU TOURISME '83$<6'(67Ǖ+8%(57 $GUHVVH 5XH6DLQW*LOOHV 6DLQW+XEHUW 7HO www.saint-hubert-tourisme.be MAISON DU TOURISME DU PAYS DE BOUILLON $GUHVVH 4XDLGHV6DXO[ %RXLOORQ 7HO www.bouillon-tourisme.be
MAISON DU TOURISME DU PAYS DE LA FORÊT D’ANLIER
$GUHVVH 5XHGHV*UDVVHV2LHVE 9LUWRQ 7HO www.soleildegaume.be
16 16
In de provincie Namen MAISON DU TOURISME DE L’ARDENNE NAMUROISE
MAISON DU TOURISME DU VAL DE LESSE
5XH$OEHUW5DW\ 5550 Vresse-sur-Semois 7HO www.ardenne-namuroise.be
Rue de Behogne, 5 5580 Rochefort 7HO www.valdelesse.be
MAISON DU TOURISME '(/$+$87(Ǖ0(86(',1$17$,6(
MAISON DU TOURISME &21'52=Ǖ)$0(11(
Avenue Cadoux, 8 5500 Dinant 7HO www.dinant-tourisme.be
5XHGHOo(JOLVH 5377 Heure-en-Famenne 7HO www.valleesdessaveurs.be
MAISON DU TOURISME DES EAUX VIVES RRXWHGHOD3ODWH7DLOOH Boussu-lez-Walcourt 7ÄO www.valleesdeseauxvives.be
Place du Château 9LUHX[:DOOHUDQG 7HO www.valdardennetourisme.com OFFICE DE TOURISME '(6&5¥7(635¤$5'(11$,6(6 UXH&ÄFLOLD*D]DQLÃUH 08430 Launois-sur-Vence 7HO www.sud-ardennes-tourisme.com OFFICE DE TOURISME DES TROIS CANTONS Le Colombier 0RX]RQ 7HO www.3cantons.com OFFICE DE TOURISME DU PAYS DES SOURCES AU VAL DE BAR La Manse Abbatiale (ODQ 7HO ZZZSD\VGHVVRXUFHVFRP
OFFICE DE TOURISME '83$<65(7+¤/2,6
OFFICE DE TOURISME DE ROCROY (7'8125'Ǖ28(67$5'(11$,6 SODFHGo$UPHV 5RFURL 7HO www.otrocroi.com OFFICE DE TOURISME DES BOUCLES DE MEUSE ET SEMOY Place Jean-Baptiste Clément - BP 33 08800 Monthermé 7HO ZZZPHXVHVHPR\WRXULVPHFRP
Douvres E19
E40
E34
Anvers
Calais E17
Lille
Bruxelles
E40
E313
BELGIË
E411 Namur E42
A26
Charleroi
A16 A1
E42
Dinant
A2
Amiens
FRANKRIJK
A29
Er gaat een hele wereld voor u open
100 Km
A1
E25
N4
Reims
Rethel
DUITSLAND Vianden
N89
Charleville-Mézières
A26
Paris
Saint-Hubert
N5
AISNE AIS SNE E
A13
E411
A34
A16
N63
LESS LESSE
Couvin
A28
E40
Spa
N4
MEUSE MEU EUSE
A16
Aachen Liège
E40
N58
Sedan
A34
SEMOIS
CHIERS CHIER HIER ERS RS S
LUX.
E411
Luxembourg
Arlon
N51
Metz A4
A4
A4
Met de auto
E34
VAN PARIJS :Anvers GH$ULFKWLQJReimsYHUYROJHQVGH$ULFKWLQJCharleville-Mézières nvvers
VAN BRUSSEL EN AMSTERDAM : GH(ULFKWLQJNamen, LibramontRIGH$HQ
VAN LILLE : via TournaiMonsCharleroiULFKWLQJPhilippeville
$ULFKWLQJCharleroiHQYHUYROJHQVGH1ULFKWLQJPhilippeville
9$175£9(6 ULFKWLQJLuxemburgYLDGH(HQYHUYROJHQVGH( E313
VAN LUXEMBURG : GH(ULFKWLQJArlon, Libramont
VAN COLOGNE : ULFKWLQJAachen, LuikYHUYROJHQVGH(ULFKWLQJLuxemburg
VAN LONDEN, VIA CALAIS : GH$WRWReimsYHUYROJHQVGH$ULFKWLQJ
HQGH(ULFKWLQJNamen en Libramont
Charleville-MézièresRIGH(ULFKWLQJBrusselHQYHUYROJHQVGH(ULFKWLQJNamen
E40
Bru ruxe s Bruxelles
E40
Namur
E411
CCharlero harleroi Charleroi
N63 Ciney
Dina nant Dinant
Walcourt
MEUSE
Marche-en-Famenne
Hastière Philippeville
Saaint nt-H t Hubbeert Saint-Hubert
Gedinne
Fumay
Monthermé
N4 4
Vresse-sur-Semois
N89
Charl Char Ch Charleville-Mézières a lev evville eville-Mézière illlle lle-Mé Mé Méz Méziè Méz éézièr ziè ière ère ress
Bouillon
N58
Dichtsbijzijnde vliegvelden
SEMO S SEMOIS
Libramont Neufchâteau
Florenville
E411 E E4 1 11
A34 Signy-l'Abbaye
Sedan SSe Sed edan an
17
Vanuit het noorden YLDGH0DDV Vanuit het zuiden door het Marnekanaal HQKHW$UGHQQHQNDQDDO
Bastogne
Beauraing
Revin
FRANKRIJK
LE SE LESSE
Houyet
E411
Couvin Couvin
Met de boot
E25
La Roche -en-Ardenne
Rochefort
Givet
Rocroi
Via de TGV Est, 3DULMVs&KDUOHYLOOH0Ä]LÃUHVLQ PLQ Met de trein vanaf Brussel, ULFKWLQJ1DPHQRI&KDUOHURL
Durbuy
N4
BELGIË
N5
Met de trein
E42 E4 42
E42 E4 2
Chimay
E40
Lièg Liège LLi iièège ège g
Carignan
Arlon A Ar r on
CHIERS
Virton
Luxxeembourg m mbourg Luxembourg
Paris &KDUOHVGH*DXOOH Paris-Vatry Luxembourg (Findel) Bruxelles =DYHQWHP Charleroi (Brussel-Zuid) Luik (Bierset)
A34
Rethel AISNE AI NE
Montmédy
Attigny Buzancy
N
N51
RReim eeims ms ms Reims
Vouziers
.DDUWJHPDDNWPHWPHGHZHUNLQJ van Melanie Belvaux
A4 ąŗ ] ]- /$*)ŗ /*0-$./$,0 ŗ 0ŗ 03 ( *0-"ŗ '" ŗ Ĝ ĝŗĕŗ0 $ŗ ŗ'Ď0-/# Āŗþŗĕŗĕûþýôŗ ŗ* # ĕ )ĕ - )) ŗĕŗ]'ÿŗāŗļ÷öŗĜôĝýùŗùõõŗôõõŗ ąŗ*($/]ŗ]+ -/ ( )/ 'ŗ 0ŗ*0-$.( ŗ .ŗ- )) .ĕŗ öùŗ +' ŗ 0 ' ŗ Ėŗ ŗ ùõþŗ Ėŗ ĕôýõôüŗ # -' 1$'' ĕŗŗ
]5$i- .ŗĖŗ]'ÿŘāŗļŗ÷÷ŗĜôĝ÷ŗöùŗúûŗôûŗôý ąŗ] ]- /$*)ŗ 0ŗ*0-$.( ŗ ŗ' ŗ-*1$) ŗ ŗ (0-ŗ 1 )0 ŗ $) ŗ./-$ Āŗööŗ *}/ ŗöŗĖĕúôôôŗ (0]'ÿŘāŗļŗ÷öŗĜôĝýõŗüüŗûüŗúü
- )/2**- '$%&ŗ0$/" 1 -āŗ $) ŗ ) -( 0' )Āŗŗŗŗŗŗŗŗŗ $- / 0-ŗ ŗŗĕŗĕûþýôŗ ŗ* # ĕ )ĕ- )) ŗ ĘöôõùĘúôùûĘý
- ñ. #ŗ *) +/ā - +#$ -] ŗ.+-'ŗĕŗ ./*") 222ÿ"- +#$ - ÿ ŗĕŗļ÷öŗĜôĝûõŗĘŗöõŗüþŗüôŗ
*/*1 - )/2**- $)"āŗ Ęÿŗ $'' (.ŗ ĕŗ e/$.Āŗ - +*-/ " .ŗ öôõöŗ Ėŗ $ -- ŗ 0,0 4ŗ ĕŗ *((0) 0/]ŗ ŗ *((0) .ŗ .ŗ -*$.ŗ )/*).ŗ Ėŗ )ŗ - )U*$.ŗ *) 0ŗĖŗŗ1 'ŗ ŗ -ŗĖŗĀŗ ŗöôõöŗĖŗŗ *..$-*4ŗĖŗŗ#-$./$ )ŗ ) - ÿ
/$ āŗ -] ]-$ ŗ*0.. 0ŗĕŗ . ' ŗ#$.' $)ŗĖŗ($'$ ŗ$ -- /ŗĖŗŗ . 'ŗ $'' (.ŗ Ėŗ -$ ĕ#-$./$) ŗ -$*)ŗ Ėŗ '* $ ŗ $.+ 03ŗĖŗ -1]ŗ /0 *'$ŗĕŗ 1$ -ŗ *- ) 0ŗĖŗ$ -- ŗ 0,0 4ŗĜ/]ŗ -)$3ĝÿ
Opmerking: Dit document is ontwikkeld in het kader van een Europees Interreg-project met het Departement van de Franse Ardennen en de Belgische arrondissementen Dinant, Neufchâteau en Virton als betreffende grondgebieden. De «Bestemming Ardennen» is groter, en de toeristische operatoren van het Ardense grondgebied in België, Frankrijk en het Groothertogdom Luxemburg werken samen om haar verder te ontwikkelen en te promoten.
Fédération touristique du Luxembourg belge Quai de l’Ourthe, 9 - B-6980 La Roche-en-Ardenne (Belgique) Tel. +32(0)84 41 10 11
www.luxembourg-tourisme.be
Fédération du Tourisme de la Province de Namur Avenue Reine Astrid, 22 boîte 2 - B-5000 Namur (Belgique) Tel. +32(0)81 77 67 57
www.paysdesvallees.be
Comité Départemental du Tourisme des Ardennes 24 place Ducale - BP 419 - F-08107 Charleville-Mézières (France) Tel. +33 (0)3 24 56 06 08
www.ardennes.com
T - 061 21 79 70
