LICG Huisdierenbijsluiter | Ezel
www.licg .n l
Serie zoogdieren
Ezel
Equus asinus Nederland telt naar schatting 3000 ezels. Ezels zijn verwant aan paarden, maar hebben langere oorschelpen, een dikker hoofd en korte manen. Een paard en een ezel kunnen met elkaar paren. Hun nakomeling heet bij een kruising tussen een ezelhengst en een paardenmerrie een muildier; andersom is er sprake van een muilezel. Hoewel ezels zich hebben ontwikkeld in een subtropisch klimaat, kunnen ze zich goed aanpassen aan West-Europese omstandigheden. Dat stelt wel speciale eisen aan de voeding en de huisvesting. Als u overweegt om een ezel als huisdier te kopen, is het belangrijk dat u zich van tevoren goed laat informeren. Met goede informatie kunt u immers de consequenties
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Ezel
van de aanschaf van een huisdier beter
vechtrespons; ze zijn geneigd het gevaar
overzien, en een bewuste keuze maken
op te zoeken en als het kan het hoofd te
voor het al dan niet kopen van een
bieden.
huisdier. Deze huisdierenbijsluiter helpt u hierbij.
Huisvesting
Ezels zijn van oudsher gewend aan een Verschillende varianten
rotsachtige bodem en aan warm weer.
De tamme ezel stamt oorspronkelijk
In een drassige weide krijgen ze zonder
af van de wilde Nubische ezel. Tamme
voorzorgsmaatregelen al gauw last van
ezels variëren in kleur en grootte. De
gezondheidsproblemen. Een te natte
kleur schommelt tussen grijs, bruin en
ondergrond met veel plassen water, is niet
zwart, maar er zijn ook bonte ezels en
goed voor ezelhoeven. Door een deel van
schimmels. De meeste ezels hebben,
de wei te bestraten, heeft de ezel ook bij
gemeten vanaf de schoft (schouder), een
hevige regenval een droge plek.
hoogte van ongeveer 1 meter 20. Dit
Een ezelweide van 1000 m2 is voor twee
wordt de schofthoogte genoemd. Er zijn
ezels voldoende. Een ezel samen met
ook mini-ezels met een schofthoogte van
andere soorten (kleine) grazers huisvesten
1 meter of lager. Officieel worden ezels
is niet altijd een goed idee. Ezels hebben
in drie groepen ingedeeld, namelijk ezels
namelijk de neiging bijvoorbeeld
met een schofthoogte tot 90 centimeter,
schapen en geiten te verjagen. Ezels zijn
ezels met een schofthoogte van 90
ontsnappingskunstenaars. Een stevige,
centimeter tot 1 meter 40, en ezels die
houten afrastering in combinatie met
groter zijn dan 1 meter 40. Twee rassen
stroomdraad houdt ze daar waar ze thuis
die hoger zijn dan 1 meter 40 zijn de
horen.
Grand Noir du Berry en Poitou. De Poitou
Naast een weide, hebben ezels een droge
valt op door zijn lange haar.
stal nodig. In de stal (minimaal 8 m2 per ezel) moet de ezel kunnen schuilen. Zijn
Natuurlijk gedrag
vacht is namelijk niet waterdicht.
Ezels zijn kuddedieren, ze kunnen slecht alleen zijn. Houd hen daarom bij voorkeur
Verzorgen en hanteren
met soortgenoten. Ezels communiceren
Een ezel stelt niet bijzonder veel eisen,
met elkaar door gebruik van hun oren,
maar moet wel degelijk verzorgd worden.
staart, lichaamshouding en met geluiden.
Hij heeft een stal nodig, waarin hij kan
Het duidelijkste geluid is het balken, dat
schuilen als het regent, en waarin hij
over een afstand van enkele kilometers
‘s winters de warmte op kan zoeken.
te horen is. Onder andere door middel
Het meest ideale is een loopstal in het
van hun tastzin, reuk en smaak krijgen
weiland, zodat de ezel zelf kan bepalen
ezels informatie over hun omgeving,
wanneer hij binnen of buiten verblijft.
in het bijzonder over wat eetbaar is.
Zorg voor een lekkere laag stro in de
Hun gehoor is redelijk goed. Ezels zien
stal en houd de stal dagelijks schoon.
goed in het donker en hebben een goed
Ook is het verstandig om regelmatig de
overzicht over hun omgeving. Waar
ezelmest uit het weiland te verwijderen
paarden bij gevaar direct op de vlucht
om wormbesmetting te voorkomen.
slaan (vluchtrespons), hebben ezels een
Ezelhoeven moeten minstens vier keer
2
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Ezel
per jaar worden bekapt. U kunt dat
Ook onbeperkt hooi aanbieden is niet
het beste laten doen door een speciale
verstandig. Haal ezels die in de wei lopen
ezelhoefsmid. Ondervinden de hoeven
’s nachts naar binnen of raster een deel
weinig natuurlijke slijtage, dan is vaker
van de wei af. Extraatjes zijn niet nodig;
bekappen noodzakelijk. Ongeveer twee
een handje krachtvoer is voldoende om
tot drie keer per week kunt u de hoeven
de ezel handtam te houden. Een ezel met
uitkrabben.
een schofthoogte van 1 meter 10 en een
Maak jaarlijks een afspraak met uw
borstomvang van 1 meter 20 is goed op
dierenarts om de ezel in te enten tegen
gewicht bij 180 kilo.
tetanus en influenza en ontworm de ezel elk jaar.
Geef uw ezel geen paardenbrok; daarin
Bij het wisselen van de winter- naar de
zitten voor ezels te veel koolhydraten.
zomervacht heeft de ezel graag hulp.
Beter kunt u kiezen voor speciale ezelmix.
Extra borstelbeurten stelt hij zeer op prijs.
Dat heeft in vergelijking met paardenbrok
Net als de meeste dieren houdt de ezel
een heel laag zetmeel- en suikergehalte.
van veel aandacht. Die kunt u geven door
Een liksteen komt tegemoet aan de
het dier te borstelen en te knuffelen.
individuele behoefte aan zout.
Ezels staan bekend als dom en koppig,
Zorg ervoor dat uw ezel dagelijks vers
maar dat gedrag is altijd het gevolg van
drinkwater heeft.
een slechte behandeling. Een ezel is intelligent en vraagt een consequente
Van jong tot volwassen dier
aanpak. Het gebruik van geweld heeft een
Een ezel wordt geboren na een draagtijd
averechts effect.
van twaalf maanden. Vrijwel direct na de geboorte kan het veulen staan. Als het
Voeding
zes maanden oud is kan de ezel worden
Ezels hebben in de zomer voldoende aan
gespeend. Rond het tweede levensjaar
gras, aangevuld met hooi of tarwestro.
zijn ezels geslachtsrijp.
Het hooi of tarwestro moet vezelrijk,
Ezels kunnen tussen de dertig en veertig
schoon, droog, schimmelvrij en stengelig
jaar oud worden.
zijn. Kuilvoer is ongeschikt voor ezels. In de winter hebben ze hooi en stro nodig.
Ziekten en erfelijke aandoeningen
Pas op dat er geen Jacobskruiskruid in het
Een ezel laat niet gauw blijken dat hij wat
hooi zit. Uw ezel herkent dit voor hem
mankeert. Als uw ezel niet eet en sloom
dodelijke kruid niet.
is, moet u direct contact opnemen met de dierenarts.
Een ezel van 175 kg moet ongeveer 2275 gram hooi van een lage kwaliteit per dag
Alle ezels in Nederland zijn min of meer
krijgen om te voorzien in de behoefte aan
besmet met inwendige parasieten. Vooral
vezels. De totale inname aan voedsel per
infecties door wormen en hun larven
dag voor deze ezel is 3 tot 5,4 kilo voer.
komen veel voor. Maar ook de larven
Omdat ezels snel te dik worden, kunt u ze
van de paardenhorzel bezorgen een ezel
beter niet onbeperkt laten grazen in een
regelmatig overlast. Een keer per jaar
overvloedige wei.
ontwormen, met een middel dat ook werkzaam is tegen horzellarven,
3
www.licg .n l
LICG Huisdierenbijsluiter | Ezel
is essentieel.
Kosten
Hoefbevangenheid en koliek kunnen
Een ezel kost tussen de twee- en de
onder meer optreden na het eten van
vijfhonderd euro. De kosten voor
verse granen, te veel krachtvoer, en
voedsel, ontwormingskuren, vaccinaties,
te rijk gras. Ook het drinken van veel
de hoefsmid en de dierenarts kunnen
koud water na het leveren van grote
behoorlijk oplopen: van vijfhonderd tot
inspanning kan gevaarlijk zijn. Koliek is
duizend euro per jaar. Ook het huren van
de verzamelnaam voor symptomen die
een stuk grond en stal om uw ezel te
geassocieerd worden met buikpijn. Koliek
huisvesten behoort tot de terugkerende
kan vreselijk pijn doen, maar ezels laten
kosten. Daarnaast kunt u voor kosten
hun pijn niet graag blijken. Meestal zijn ze
komen te staan als uw dier onverhoopt
sloom en lusteloos als ze koliek hebben.
ziek wordt.
Als de pijn zeer heftig wordt (en de koliek in een gevaarlijk stadium belandt) zien
Bijzonderheden
we vaak herkenbare symptomen als het
• De Europese Unie stelt paspoorten
schrapen met de voorbenen, zweten, niet
voor paardachtigen verplicht. In
willen eten, naar de buik kijken en rollen.
Nederland wordt het paspoort
Hoefbevangenheid is een ontsteking van
gebruikt in combinatie met een chip.
de hoeflederhuid, die wordt veroorzaakt
Een paspoort is noodzakelijk om een
door het circuleren van giftige stoffen in
ezel te vervoeren; deel te nemen aan
het bloed. Het komt meestal voor aan de
keuringen; het dier te verhandelen,
voorhoeven. Ezels die veel vezels krijgen,
te exporteren, of te laten slachten;
lopen minder risico hoefbevangen te
medicijnen te registreren; en de
raken. Ook hebben ze minder last van
eindbestemming (al dan niet slachten)
hoefproblemen en zwaarlijvigheid.
aan te geven. De overheid controleert of
Als een ezel lastig is in de mond bij het
het paspoort goed wordt gebruikt.
rijden of mennen kan dat een aanwijzing
• Vraag bij uw gemeente hoe het
zijn dat er iets mis is met zijn gebit.
precies zit met wettelijke regels en
Schakel in dat geval een paardentandarts
verordeningen. Denk onder andere
in. Slecht eten, vermagering en
aan de milieuregels, bijvoorbeeld
conditieverlies zijn eveneens symptomen
voor mestopslag, waarmee u door het
van gebitsproblemen.
houden van een landbouwhuisdier als
Raadpleeg bij vragen over de gezondheid van uw ezel altijd een dierenarts.
de ezel te maken krijgt. • Overdenk goed wat u precies wilt voordat u een ezel koopt. Wilt u een
Benodigde ervaring
jong of ouder dier? Een merrie of
Als u op zoek bent naar een ezel, is het
een hengst? Als u een hengst op een
verstandig advies te vragen aan een
gezellige en ontspannen manier bij
deskundige, zoals een dierenarts of een
huis wilt houden, dan moet u hem laten
ervaren ezelhouder. Zorg ervoor dat u
castreren. Dan wordt het meestal een
zich van tevoren goed informeert over het
sociale, brave en betrouwbare “ruin” die
gedrag en de specifieke behoeften van dit
weinig balkt.
dier voordat u tot aanschaf overgaat.
• Laat kinderen nooit alleen met huisdieren!
4
LICG Huisdierenbijsluiter | Ezel
www.licg .n l
Het LICG (Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren) is een initiatief van: • Dibevo • de Dierenbescherming • Faculteit der Diergeneeskunde (Universiteit Utrecht) / Wageningen University & Research • Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde • Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit • Stichting Platform Verantwoord Huisdierenbezit / PTC+ Het LICG is hét informatiepunt voor het ‘houden van huisdieren’. Deze stichting geeft onafhankelijke en betrouwbare informatie over het op een verantwoorde wijze kopen en verzorgen van huisdieren. Deze informatie is op de meest recente inzichten gebaseerd en wordt bovendien wetenschappelijk getoetst. Door het bieden van informatie en het organiseren van campagnes, levert het LICG een bijdrage aan verbetering van de gezondheid en het welzijn van huisdieren in Nederland.
5
