Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Netwerkstad Twente Het Enschede-panel is in principe positief over de samenwerking tussen de Netwerkstadsteden. Wel is het zo dat de interactie en interesse tussen Enschede enerzijds en Hengelo, Almelo en Borne anderzijds, beperkt is. Ook zijn de panelleden niet goed op de hoogte van de verschillende projecten van Netwerkstad Twente. Dit zijn enkele opvallende uitkomsten van de vierde peiling van het Enschede-panel over Netwerkstad Twente. Via het Enschede-panel kunnen inwoners van Enschede gedurende één jaar tien keer hun mening geven over lokale kwesties. Aan het panel doen in totaal 423 inwoners van Enschede mee. Aan deze vierde peiling, die plaatsvond tussen 22 januari en 4 februari, is door 285 panelleden deelgenomen. Via deze nieuwsbrief informeert I&O Research, die de peilingen in opdracht van de gemeente Enschede uitvoert, de panelleden, de gemeente Enschede en de pers over de resultaten van deze vierde peiling. Minder dan de helft van het Enschede-panel heeft wel eens van Netwerkstad Twente gehoord. Een derde van de panelleden weet welke gemeenten deel uitmaken van dit samenwerkingsverband (pagina 2). De panelleden komen nauwelijks in Almelo en Borne. De helft komt maandelijks (of vaker) in Hengelo, met name om te winkelen. Minder dan 5 procent van de panelleden is geïnteresseerd in wat er in Almelo en Borne gebeurt. Een kwart is geïnteresseerd in wat er in Hengelo gebeurt; met deze stad voelen de panelleden zich ook het meest verbonden. Een derde van het panel voelt zich met geen enkele andere gemeente in Netwerkstad verbonden. De meeste panelleden voelen zich vooral Nederlander (pagina 3).
wordt met groen, toeristisch en historisch (pagina 5). De gemeenten in Netwerkstad Twente willen zich onderscheiden. Het profiel van Enschede (winkels-aantrekkelijk voor de hele regio, knooppunt van kennis en medisch centrum van Netwerkstad) past in de ogen van de panelleden het best. Het profiel van Almelo past volgens de panelleden minder goed (pagina 7). Panelleden investeren beschikbaar budget bij voorkeur in medische voorzieningen en onderwijs (pagina 8). Het Muziekkwartier en de Euregionale ijsbaan zijn (redelijk) bekende projecten van Netwerkstad Twente. Veel projecten zijn onbekend. Panelleden vinden met name het project Kennispark Twente belangrijk.
Met name de karakteriseringen Kennis, Onderwijs en Winkelen passen in de ogen van de panelleden bij Enschede. Industrie past meer bij Hengelo, terwijl Borne meer geassocieerd
Tweederde van de panelleden vindt de samenwerking positief en vindt ‘meewerken’ de meest gewenste samenwerkingsvorm (pagina 11).
Uitgave: I&O Research Postbus 563 7500 AN Enschede tel. (053) 4825000
Opdrachtgever: gemeente Enschede Redactie: Marlies Bongers, Gerben Huijgen, Rob van de Peppel, Marieke Vennik
Nummer: 2004/15
I&O Research 2004
1
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Bekendheid Netwerkstad Twente Minder dan helft panel kent Netwerkstad Twente De panelleden is gevraagd of zij wel eens van Netwerkstad Twente hebben gehoord (figuur 1). Minder dan de helft van de panelleden (46 procent) heeft wel eens gehoord van Netwerk-
stad. Ook is gevraagd om Netwerkstad Twente in enkele steekwoorden te omschrijven. Bijna alle panelleden noemen hier een ‘samenwerkingsverband van Twentse gemeenten’.
Figuur 1 Bekendheid Netwerkstad Twente (in procenten).
ja 46%
nee 54%
Een derde kent gemeenten die samenwerken in Netwerkstad Twente Netwerkstad Twente is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Almelo, Borne, Hengelo en Enschede. De panelleden is gevraagd of zij weten uit welke Twentse gemeenten Netwerkstad Twente bestaat (figuur 2). Bijna een derde van de panelleden wist de juiste vier gemeenten te noemen. De helft van de panelleden
noemde de Twentse steden Almelo, Hengelo en Enschede. Borne wordt door ruim een derde van de panelleden genoemd als onderdeel van Netwerkstad. Naast de juiste gemeenten noemde 11 procent van de panelleden Oldenzaal en 8 procent Hof van Twente als gemeenten binnen Netwerkstad.
Figuur 2 Gemeenten die volgens panelleden deel uit maken van Netwerkstad Twente (%). 100% 75% 50% 25% 0% Almelo
Borne
Hengelo
Enschede
I&O Research 2004
2
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Beleving Netwerkstad Panel bezoekt het meest Hengelo om te winkelen Men wil graag weten hoe vaak de panelleden in de andere Netwerksteden komen en waarvoor ze die vooral bezoeken. Uit figuur 3 blijkt dat de
meerderheid van de panelleden vrijwel nooit in Almelo en Borne komt. De panelleden komen vaker in Hengelo.
Figuur 3 Bezoekfrequentie Netwerkstadsteden (in procenten). 100% 75%
vrijwel nooit maandelijks
50%
wekelijks dagelijks
25% 0% Almelo
Borne
Hengelo
In Almelo komen de panelleden vooral om te werken of voor bezoek aan familie of vrienden. Borne wordt vooral bezocht om te werken of om familie of vrienden te bezoeken. De
panelleden komen naar Hengelo om te winkelen (61 procent), om familie en vrienden te bezoeken (36 procent) of om te werken (28 procent).
Panel interesseert zich nauwelijks voor wat in andere Netwerkstadsteden gebeurt De meeste panelleden interesseren zich niet of nauwelijks voor wat er in de andere Netwerkstadsteden gebeurt (figuur 4). Voor Hengelo interesseert men zich het meest; iets minder dan een kwart van de panelleden zegt
zeer geïnteresseerd of geïnteresseerd in Hengelo zijn. Minder dan vijf procent van de panelleden zegt (zeer) geïnteresseerd te zijn voor wat er in Borne en Almelo gebeurt.
I&O Research 2004
3
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Figuur 4 Interesse voor wat er gebeurt in andere Netwerkstadsteden (in procenten). 100% 75%
geen interesse enige interesse
50%
geïnteresseerd zeer geïnteresseerd
25% 0% Almelo
Borne
Hengelo
Panellid voelt zich vooral ‘Nederlander’ Het zal geen verbazing wekken dat de panelleden zich, van de andere netwerkstadsteden, het meest verwant voelen met Hengelo (61 procent).
Bijna een derde van de panelleden voelt zich met geen enkele van de andere netwerkstadsteden verwant (figuur 5).
Figuur 5 Verwantschap met andere Netwerkstadsteden (in procenten). Almelo 5%
Borne 3%
geen van allen 31%
Hengelo 61%
Op de vraag wat men zich vooral voelt; Europeaan, Nederlander, Twentenaar, inwoner van Netwerkstad of Enschedeër, antwoordt 54 procent dat men zich vooral Nederlander voelt
(figuur 6). Daarna voelt me zich (in aflopende volgorde) Twentenaar, Enschedeër, Europeaan en ten slotte inwoner van de Netwerkstad (< 1%).
I&O Research 2004
4
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Figuur 6 Als u moet kiezen, wat voelt u zich dan vooral? (in procenten). 100% 75% 50% 25% 0% Europeaan
Nederlander Twentenaar inw. van de Netwerkstad
inw. van Enschede
anders
Karakter Netwerkstadsteden Karakters Netwerkstadsteden veelal eenduidig De gemeente wil van het panel weten op welke manier de vier steden zich volgens hen van elkaar onderscheiden. De panelleden kregen 14 steekwoorden voorgelegd die iets zeggen
over het karakter van een stad. Bij elk van die 14 karkaterschetsen konden de panelleden aangeven bij welke van de vier steden ze die het beste vinden passen.
Figuur 7 Welk steekwoord past het best bij welke stad? (in procenten). Kennis Onderwijs Winkelen Uitgaan Kunst & Cultuur Kantoren Sport Zorg Wonen Groen Industrie Toeristisch Historisch Water 0% Enschede
25% Hengelo
50% Borne
75% Almelo
100%
geen van allen
I&O Research 2004
5
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Per stad kunnen we de volgende top drie’s samenstellen. De top drie in Almelo is water, industrie en historisch. In Hengelo is de top drie industrie, kantoren en uitgaan. In Enschede is dat: kennis, onderwijs en winkelen. Ten slotte Borne: hierop vinden de panelleden vooral de woorden groen, toeristisch en historisch van toepassing.
Overigens geldt voor 10 van de 14 karakterschetsen dat meer dan 50 procent van de panelleden ze het best bij Enschede vinden passen. Opvallend is dat de kwalificaties ‘water’, ‘historisch’ en ‘toeristisch’ door respectievelijk 36, 30 en 24 procent van de panelleden als niet kenmerkend voor één van de netwerkstadsteden worden gekenschetst.
Profiel Enschede past best Alle vier de Netwerkstadsteden willen zich van elkaar onderscheiden. Almelo profileert zich als bedrijvige waterstad - met ruimte voor grootschalige bedrijven en luxe wonen aan het water én als bestuurlijk en juridisch hart van Twente. Borne is de groene kern van de Netwerkstad en beschikt over waardevol cultureel erfgoed, zoals oude straatjes, mooie gebouwen en bijvoorbeeld het openluchttheater. Borne is daarmee de aangewezen plek voor toerisme en recreatie. Enschede heeft een winkelbestand dat aantrekkelijk is voor Twentenaren én de Duitse buren. Het biedt hoger onderwijs (HBO en universiteit) dat in combinatie met kennisintensieve bedrijven een zogeheten 'knooppunt voor kennisinfrastructuur' vormt. Daarnaast is Enschede het medisch centrum van de Netwerkstad. Hengelo, ten slotte, is
een zakenstad met goede kantoorvoorzieningen en congresfaciliteiten op het knooppunt van wegen en sporen. Verder is Hengelo dé stad voor vakopleidingen. Het panel kon aangeven in hoeverre ze vinden dat de genoemde profielen passen bij de verschillende steden (tabel 1). Minder dan de helft van de panelleden herkent zich in de karakteriseringen van Almelo. Het profiel sluit in Borne veel beter aan; tussen de 53 en 71 procent van de panelleden vindt de profielen passen bij Borne. Met uitzondering van de karakterisering ‘Dé stad voor vakopleidingen’ passen de profielen in de ogen van de panelleden goed bij Hengelo. Enschede profileert zich in de ogen van de panelleden het best zoals ze dat wil; winkel-, kennis- en medisch centrum.
I&O Research 2004
6
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Tabel 1 Profielen passen (zeer) goed bij de stad. stad en profielen
percentage
Almelo bestuurlijk en juridisch centrum
42%
grootschalige bedrijven
30%
luxe wonen aan het water
28%
Borne groene kern
71%
cultureel erfgoed
60%
toerisme en recreatie
53%
Enschede winkels-aantrekkelijk voor de hele regio
91%
knooppunt van kennis
88%
medisch centrum van de Netwerkstad
86%
Hengelo knooppunt van (spoor)wegen
73%
kantoren en congresfaciliteiten
52%
dé stad voor vakopleidingen
35%
Projecten Netwerkstad Twente Budget moet vooral worden besteed aan medische voorzieningen en onderwijs. Het gaat in de Netwerkstad onder meer over samen projecten ontwikkelen en betalen. De panelleden mochten fictief 100 miljoen euro investeren in de Netwerkstad. Het bedrag moest worden verdeeld over voorzieningen variërend van aantrekkelijke winkelgebieden en kunst & cultuur tot wonen aan het water en medische voorzieningen. In tabel 2 komt tot uit-
drukking hoeveel de panelleden gemiddeld willen besteden aan de genoemde voorzieningen. De panelleden hebben het meeste geld over voor medische voorzieningen en het minste voor wonen aan het water. De panelleden zouden ook graag nog investeren in infrastructuur/verkeer en veiligheid.
I&O Research 2004
7
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Tabel 2 Gemiddelde budgetten voor voorzieningen (in miljoenen euro's). budget (gemiddeld)
voorzieningen medische voorzieningen, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, huisartsen en thuiszorg
19,7
onderwijs, scholen
16,4
een groene omgeving met wandel- en fietspaden
11,3
behoud historische gebouwen
9,3
kunst & cultuur, denk aan musea, schouwburg, theater en festivals
7,5
sportvelden, sporthallen en sportverenigingen
6,9
aantrekkelijke winkelgebieden
6,0
terreinen waar industriële bedrijven zich kunnen vestigen
5,5
toerisme, denk aan attracties, hotels en campings
4,1
locaties waar kantoorbedrijven zich kunnen vestigen
4,0
uitgaansleven, zoals restaurants, cafés en dansgelegenheden
3,8
wonen in landelijk gebied
2,6
luxe wonen in de binnenstad
1,7
wonen aan het water
1,1
Veel projecten Netwerkstad onbekend De samenwerking tussen Almelo, Borne, Enschede en Hengelo krijgt concreet vorm via projecten. Het panel werd gevraagd welke projecten ze kennen (figuur 8). Het bekendst zijn het Muziekkwartier, de Euregionale ijsbaan en het FBK-stadion Veldwijk.
Onbekend zijn onder andere Woonpark Netwerkstad-Noord, Gezondheidspark en Spoorzones. In totaal 10 van de 17 genoemde projecten zijn bij minder dan vijf procent van de panelleden bekend.
I&O Research 2004
8
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Figuur 8 Bekendheid van projecten van de Netwerkstad (in procenten). Muziekkwartier Euregionale IJsbaan Regionaal Bedrijventerrein FBK-stadion Veldwijk Kennispark Twente Hart van Zuid Rijksweg 18 Cultureel-historisch centrum Revitalisering bedrijventerreinen Twentekanaal Gezondheidspark Indoor-topsporthal Cluster Zorg en Technologie Sportservicecentrum Zendersche Es Agglolijn Spoorzones Woonpark Netwerkstad-Noord 0%
ik ken dit project
De belangrijkste projecten voor Enschede zijn Kennispark Twente, Muziekkwartier, Euregionale ijsbaan en Agglolijn. De panelleden vinden met name het project Kennispark Twente
25%
50%
wel eens van gehoord
75%
100%
nooit van gehoord
belangrijk (figuur 9). Van de overige drie projecten vindt minder dan de helft van de panelleden het (zeer) belangrijk dat de gemeente zich hiermee bezighoudt.
Figuur 9 Belang projecten Enschede (in procenten). 100% zeer onbelangrijk
75%
onbelangrijk neutraal
50%
belangrijk zeer belangrijk
25% 0% Kennispark Twente
Muziekkwartier
Euregionale ijsbaan
Agglolijn
I&O Research 2004
9
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Samenwerking in de Netwerkstad Samenwerking positief De gemeente wil graag weten hoe het panel de samenwerking tussen Almelo, Borne, Enschede en Hengelo waardeert. De panelleden vinden deze samenwerking in meerderheid positief (64 procent). Ongeveer een derde van de panelleden vindt de samenwerking
niet positief, maar ook niet negatief en 2 procent vindt die samenwerking (zeer) negatief. Belangrijkste argumenten om de samenwerking positief te waarderen zijn ‘samen sta je sterker’ en ‘efficiënter projecten uitvoeren’.
Figuur 10 Waardering van samenwerking (in procenten). (zeer) negatief 2%
neutraal 34%
(zeer) positief 64%
Naast de waardering van de samenwerking wil de gemeente ook van het panel weten hoeveel aandacht de gemeenteraadsleden en bestuurders van Enschede aan de samenwerking binnen de Netwerkstad moeten geven. Bijna tweederde (60 procent) van de panelleden is voor het geven van veel aandacht; de collegeleden en gemeenteraadsleden moeten actief de
discussies in de andere steden volgen en samenwerking zoeken waar dat mogelijk is. Een kwart van de panelleden vindt het voldoende als collegeleden en gemeenteraadsleden volgen wat er in andere steden gebeurt en reageren wanneer dat noodzakelijk is, maar ze hoeven niet actief contact en samenwerking te zoeken (weinig aandacht).
Panel kiest ‘meewerken’ als samenwerkingsvorm Nu we weten dat de panelleden de samenwerking tussen Almelo, Borne, Enschede en Hengelo positief waarderen en dat het panel vindt dat raadsleden en bestuurders veel aandacht moeten geven aan die samen• •
meepraten: het uitwisselen van ideeen, meningen en uitgangspunten; meewerken: het maken van concrete afspraken maken over onderlinge afstemming en samenwerking;
werking, wil de gemeente graag ten welke samenwerkingsvorm panelleden daarvoor verkiezen. menwerken kan op verschillende nieren: • •
wede Sama-
meebetalen: het financieren van gezamenlijke projecten; volledig samenwerken: het samen uitvoeren en beheren van projecten.
I&O Research 2004
10
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel De meeste panelleden kiezen voor /meewerken/; het maken van concrete
afspraken over onderlinge afstemming en samenwerking.
Figuur 11 Gewenste samenwerkingsvorm (in procenten). 50% 40% 30% 20% 10% 0% meepraten
meewerken
meebetalen
volledig samenwerken
I&O Research 2004
11
Vierde peiling januari 2004
Enschede-panel Overzicht vierde peiling Tabel 3 Overzichtstabel vierde peiling. peilingnummer
4
week
4 en 5
onderwerp
Netwerkstad Twente
aantal verstuurde e-mails
426
respons
285
Tabel 4 Beoordeling vragenlijst vierde peiling. vindt lengte vragenlijst precies goed
90%
vindt manier van enquête invullen precies goed
81%
ondervond technische problemen
4%
Tabel 5 Leeftijdsverdeling deelnemers Enschede-panel (percentages) deelnemers panel
Enschede
tot 29 jaar
29
40
30-49 jaar
48
29
50 en ouder
23
31
100
100
totaal
I&O Research 2004
12
