Inhoud Energizing the city: Almere energy axis ................................................................................ 3 Van Noord/West naar Zuid/Ooost ........................................................................................ 4 Energie die stroomt door de as ............................................................................................ 5 Focus on knowledge & education ......................................................................................... 6 Focus on innovation & experiments ...................................................................................... 7 Focus on production ............................................................................................................ 8 Focus on implementation..................................................................................................... 9 Over deze aanpak ...............................................................................................................10
2 van 10
Energizing the city: Almere energy axis Binnen Platform est. 036 lopen een aantal initiatieven op het gebied van energie die gerelateerd zijn aan de Floriade en in de stad Almere. Ook buiten het platform zijn verschillende initiatieven op het gebied van energie. Vanuit deze verschillende initiatieven hebben wij gekeken hoe de initiatieven bij elkaar gebracht en op elkaar afgestemd kunnen worden zodat zij elkaar, de Floriade en de stad Almere kunnen versterken. Tegelijkertijd hebben wij gezocht naar een manier waarop nieuwe energie initiatieven in de stad geïnspireerd kunnen worden. Dat is de geboorte van Almere energy axis.
As inspiratie
Almere wordt van noord/oost naar zuid/west doorsneden door een (letterlijke) “oude energie” as in de vorm van hoogspanningsmasten en draden. Haaks daarop, van noord/west naar zuid/oost, gaan we aan een nieuwe energie as bouwen. Oude as Centraal 1 grote capaciteit Enkelvoudige organisaties Centrales Aanleveren Veel grijs
Nieuwe as Decentraal Veel kleine capaciteit Meervoudige organisaties Installaties Opwekken Alleen groen
Als centrale thema’s in de nieuwe as hebben we voor “off grid” (niet aan het energie netwerk gekoppeld) en “local grid” (lokale energie implementaties die elkaar ondersteunen waar nodig) gekozen. Het zijn energie thema’s van de toekomst waar Almere aan kan bouwen en zich in kan onderscheiden. In Almere willen we de brug slaan tussen wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling naar toepassing in de praktijk. In dit overgangsgebied nemen we een leidende rol in.
3 van 10
Van Noord/West naar Zuid/Oost Op de nieuwe energie as zijn, afhankelijk van de plaats in de stad, verschillende thema’s te herkennen.
Aan het begin van de as zijn de onderwijsinstellingen gevestigd die met het energie thema aan de slag kunnen. Zowel in het HBO voor ontwikkeling, ontwerp, etc. als ook in het MBO voor bijvoorbeeld de toepassing en installatie gerelateerde beroepen. Almere Stad vormt het noord-westen van de as.
Vanuit Stad richting het zuidoosten volgt dan de Floriade. De plek voor innovaties, experimenten en uiteindelijk het wereldpodium. Maar ook daarna woonwijk Floriade die in energievoorziening helemaal groen zal zijn.
Meer naar het zuidoosten volgt dan een inmiddels groeiende en bloeiende (ingepakte) afvalberg Braambergen die gedeeltelijk ingezet gaat worden voor de productie van lokale energievoorziening.
In de uiterste zuidoosthoek van de as ligt een nieuw stadsdeel Oosterwold waar creativiteit van initiatiefnemers de ruimte krijgt. Ook voor algemene voorzieningen zoals wegen, groen en natuurlijk ook energie. Een plek waar nieuwe energieoplossingen hun toepassing kunnen vinden.
4 van 10
Energie die stroomt door de as Zolang het perpetuum mobile nog niet gevonden is heeft alles een duwer nodig om in beweging te komen en in beweging te blijven. Ook om de energie op de Almere energy axis te laten stromen. In dit project herkennen we twee specifieke duwers: aanjagers en verbindingen.
Aanjagers Voor ieder onderwerp op de Almere energy axis is een aanjager gedefinieerd. Een aanjager die zorgt dat er rondom dit onderwerp beweging komt en die er aan bijdraagt dat over langere periode de beweging erin blijft.
Verbindingen Naast de aanjagers zorgen de verbindingen op de as ervoor dat er beweging blijf (ontstaan). Deze verbindingen bestaan vooral uit verbindingen tussen organisaties in projecten en rondom onderwerpen. Organisaties die iets met een energie onderwerp willen en daarvoor met andere organisaties optrekken. Maar ook deze andere organisaties hebben weer verbindingen nodig om resultaten te realiseren. Zo wordt een groot aantal organisaties “stakeholder” van de beweging die op de energie as plaats vinden.
5 van 10
Focus on knowledge & education Axis location: 52.371557, 5.218601 (Almere stad) De energie specialisaties van nu (denk aan kernfysicus, geoloog of werktuigbouwkundige) zijn niet de energie specialisaties van de toekomst. Hoe en op welk niveau moeten we de energiedeskundigen van de toekomst gaan opleiden? Wat betekenen off grid en local grid oplossingen voor de specialisten die daarvoor nodig zijn? Werken we straks nog met engineers of met installatiedeskundigen? Wie gaan die kleinere, decentrale oplossingen ontwerpen, realiseren en implementeren? Dat zijn de centrale vragen waar het onderwijs in de energietransitie voor staat. In het Almeerse onderwijs gaan we met deze vragen aan de slag. We bouwen niet alleen onderwijsprogramma’s maar ook aan kennis. We verbinden de kennisinstituten. Almere is in 2022 de plaats waar kennis en ervaring rondom off grid en local grid enery aanwezig is.
Verbindingen Stages door leerlingen en studenten bij organisaties die actief zijn binnen de Almere energy axis. Afgeronde opdrachten vanuit innovaties en experimenten voor lokale onderwijsinstellingen. Aansluiting van het hoger onderwijs (universiteiten) in specifieke projecten. Aansluiting van de kennis instituten (en TKI’s) in specifieke projecten. Onderzoek in projecten door de lokale HBO instellingen. Installateurs uit het MBO die meedraaien in projecten.
Aanjager Aanjager in het onderwijs is een lector off grid en local grid energievoorzieningen. De stakeholders, (bedrijven, onderwijs en overheden) realiseren met elkaar een (deel-) lectoraat in het HBO. Dit lectoraat ontwikkelt een curriculum en doet onderzoek binnen het onderwerp.
6 van 10
Focus on innovation & experiments Axis location: 52.356070, 5.223078 (Floriade) Aanjager Inspiratie omgeving
Mogelijke projecten
Ontmoeten Vraag en aanbod matchen Gezamenlijk ontwikkelen Experimenten implementeren Showcase(s)
Smart grid Laadpalen Thermische energie Decentrale opwekking Decentrale opslag Financieringsmodellen
Business modellen Solar boulevard Energiebedrijf v/d toekomst 12 volt oplossingen Waterstof
Verbindingen De Floriade is de ultieme verbinder voor innovaties, experimenten en ook implementaties. Bedrijven, onderwijsinstellingen, overheden en kennisinstellingen komen hier samen. Ontwikkelen samen oplossingen. Juist rondom het Floriade terrein waarin zo vele partijen actief zullen zijn, zowel vraag als aanbod naar de Floriade brengen, kan met de juiste matching veel nieuwe verbindingen ontstaan. Klein en groot, regionaal, nationaal en internationaal ontmoet elkaar hier.
Aanjagen van innovatie en experimenten gebeurt door de Floriade niet op het energienet aan te sluiten. Hierdoor ontstaat een speelveld waarin gebouwen en voorzieningen in de wijk moeten nadenken over hun energie vraagstuk. Het bedrijfsleven kan nieuwe energievormen ontwikkelen en aanbieden.
7 van 10
Focus on production Axis location: 52.334029, 5.283503 (Braambergen) Op een deel (ca 1/3) van de afvalberg Braambergen realiseren we een productielocatie voor zonne-energie. Een veld dat in fases wordt opgebouwd. Steeds met de laatste stand der techniek zodat deze door de tijd heen ook zichtbaar is. Bewoners en bedrijven kunnen participeren. Onderzocht wordt of met een participatie niet euro’s maar kWh uren als opbrengst kan gelden. Installatie en onderhoud gebeurt in samenhang met het MBO (ROC’s). Er is een werkplaats die ook als bezoekerscentrum kan dienen. Het is een testlocatie voor nieuwe modellen. De locatie is open voor het publiek. Dagelijks onderhoud wordt gedaan door mensen met een afstand van de arbeidsmarkt.
Aanjager Aanjager van het productievraagstuk is de realisatie van een zonne-energiepark op een deel van Braambergen.
Verbindingen MBO’s kunnen op deze locatie hun leerlingen ervaring laten opdoen in bijvoorbeeld stages. Onderhoud kan gedaan worden door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door het veld gefaseerd aan te leggen kan steeds de laatste techniek geshowd worden. Participaties kunnen aan inwoners en bedrijven in de stad verkocht worden. In een local grid kan energie aan Oosterwold geleverd worden.
8 van 10
Focus on implementation Axis location: 52.343213, 5.335843 (Oosterwold) De kennis en oplossingen die vanuit de Almere energy axis ontwikkeld worden kunnen in Oosterwold hun toepassing krijgen. Op grotere, gedeelde schaal zoals in smart grids, en op kleinere, individuele schaal in off grid toepassingen. Een gebied waarin elektriciteit, warmte en koeling en water vraagstukken op een creatieve, innovatieve manier hun vorm krijgen. Een gebied dat niet alleen vanuit een ontwikkelingsperspectief bijzonder is maar ook vanuit een toepassingsperspectief bijzonder en vooruitstrevend is. Een showcase voor Almere.
Aanjager Aanjagen in de toepassing van vernieuwende energie oplossingen gebeurt door bewoners en ontwikkelaars in Oosterwold zelf verantwoordelijk te maken voor hun nuts faciliteiten.
Verbindingen Verbindingen tussen Oosterwold en de andere onderwerpen op de as worden gelegd door de initiatieven op de as bekend te maken bij de initiatiefnemers in Oosterwold. Maar ook richten we op de Floriade een plek in (Floriade paviljoen) waar initiatiefnemers uit Oosterwold hun vragen met betrekking tot energievoorzieningen bekend kunnen maken. Zodat vanuit hier matches gemaakt kunnen worden met mogelijke oplossingen.
9 van 10
Over deze aanpak Deze aanpak is een resultaat van een samenwerking binnen Platform est. 036. Het business en development platform in en vanuit Almere. De aanpak beoogt niet een uitgewerkt projectplan of 100% volledig te zijn. Wel beoogt deze aanpak een weg te schetsen, een kader aan het vraagstuk mee te geven en inspiratie te bieden om tot concrete invulling te komen.
Almere, november 2015 Auteur: Remco R. Hafkamp, Platform est. 036 © Platform est. 036. Alle rechten voorbehouden.
10 van 10
