7
Energieproductie en duurzaamheid
programma (geluid, schaduwwerking).
Windturbines
beschermd door de Natuurbeschermingswet
advies voor het Blaaksedijkse Kwartier (april 2014)
(soortbescherming) en de Verordening Ruimte (
van windturbines:
van windturbines nabij deze gebieden moet in het
tunnel geplaatst te worden, zodat ze niet het ‘venster
of er een belangrijk negatief effect is op de
oprijdt. Er dient bij plaatsing rekening te worden
In afwachting van die uitkomst heeft het opstellen
turbines bij de primaire waterkering te plaatsen.
heeft met name te maken met het feit dat bij de
voordeel voor het eiland zelf. Onderhoudswegen
polder moeten staan i.v.m. de waterkerende functie,
doeleinden; de opbrengst kan geïnvesteerd worden
Polder De Buitenzomerlanden wordt aangetast..
Verder is het advies om met de windturbines aan te
In dit advies wordt voorgesteld om in de MER twee
van energie (...)”.
Buitengorzendijk, conform het eerdere advies voor
In Polder De Buitenzomerlanden zijn nu twee
plaatsing aan de Bandijk in de MER te onderzoeken.
De ecologische waarden van de oevers worden
In een eerder door het kwaliteitsteam uitgebracht
(Natura 2000- gebieden), de Flora-en faunawet
werd in algemene zin al geadviseerd over plaatsing
Ecologische Hoofdstructuur). Voor de plaatsing
“ (…) De turbines dienen achter de mond van de
kader van de te voeren MER worden onderzocht
op de Hoeksche Waard’ verstoren als je het eiland
instandhoudingsdoelen voor het gebied.
gehouden met het Natura 2000 gebied door de
van dit advies geleid tot nieuwe inzichten. Dat
Dit is in de Hoeksche Waard dan te koppelen aan
Buitengorzendijk de turbines nog een eind in de
kunnen gebruikt worden voor recreatieve
waardoor de openheid en ruimtelijke eenheid van
in groen, natuur en recreatie langs Oude Maas.
haken bij het Regionaal bedrijventerrein voor afgifte
varianten te onderzoeken: Naast plaatsing aan de de Blaaksedijkse Kwartier, wordt voorgesteld ook
windmolens geprojecteerd. Zij dienen zo ver
mogelijk van woonbebouwing af te staan en er
dient rekening te worden gehouden met de effecten van de windmolens op toekomstig toeristisch
Windturbines en duurzaam bedrijventerrein: plaatsing langs de Bandijk
Windturbines en duurzaam bedrijventerrein; conform advies Blaaksedijkskwartier
8
Plaatsing aan de bandijk heeft een aantal voordelen •
ze staan aan de noordrand van Polder De
Buitenzomerlanden en vormen daarmee minder een verstoring van de open ruimte van de
• • •
polder
knooppunt met een (op termijn te maken) noordzuidroute naar de Buitengorzendijk en verder,
zoals in het Masterplan Noordrand voorgesteld. De onderhoudswegen voor de molens kunnen zo een
aanzet vormen voor een fijnmazig recreatienetwerk
de windturbines staan substantieel terug ten
door de polder, mits de agrariërs daar bij hun
opzichte van de tunnelmond
bedrijfsvoering geen hinder van ondervinden.
de schaduwwerking is van het land af gericht ze dragen langdurig bij aan aanleg en
Om de aantrekkelijkheid van de polder te verhogen
onderhoud van het recreatieve pad op de
verdient het aanbeveling om te investeren in
Bandijk
bloemrijke akkerranden. In de polder zijn er nu al
Bij het knooppunt bruggenhoofd kan de turbine
een aantal aanwezig. Zeker nu de mogelijkheden
gecombineerd worden met een informatiecentrum
om via het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid
over (wind) energie en over de getijdennatuur in
daarin te investeren wegvallen, kan de komst van
het gebied. Verder oostwaarts op de bandijk, op
de turbines een financiële prikkel voor de agrariërs
voldoende afstand van de woonbebouwing, kan
betekenen om daar mee verder te gaan.
een tweede turbine de aanzet vormen voor een
richting Hotel Ara
Bandijk
PP verblijfsrecreatie -extensieve-
Buit
eng
richting Recreatieoord Binnenmaas
orze
ndij
k
dagrecreatie, - extensief -
Conclusies en uitgangspunten samen; windmolens langs bandijk
9
Duurzame ontwikkeling regionaal bedrijventerrein
Mocht de grondverontreiniging het opnemen van de polder in de getijdennatuur definitief belemmeren,
Tot slot Veel van deze voorstellen zijn voortgekomen uit de interviews en werksessie met betrokkenen.
dan kan, afhankelijk van de ontwikkeling in de
Er leven nog meer ideeën en de betrokkenheid
agrarische sector en de rentabiliteit van de
bij deze groep is groot. Het advies is (nog) niet
gronden, Polder De Buitenzomerlanden op termijn
terug gekoppeld aan deze groep. Het verdient
ingezet worden om, naast landbouwgewassen,
aanbeveling om bij de verdere aanpak van het
ook energie te produceren. Naast de windturbines
kunnen ook zonnepanelen daaraan bijdragen, of de productie van energiegewassen.
gebied deze groep te blijven betrekken. Dit vergroot de kans op doeltreffende en concreet realiseerbare projecten.
Het regionale bedrijventerrein kan de hub worden
waar deze energiestromen verder verwerkt worden, met als doel een energieneutraal bedrijventerrein te realiseren. Ook dit is een doelstelling van de structuurvisie ‘Binnenmaas Geeft Ruimte’.
richting Hotel Ara
Bandijk
PP verblijfsrecreatie -extensieve-
Buit
eng
richting Recreatieoord Binnenmaas
orze
ndij
k
dagrecreatie, - extensief -
Conclusies en uitgangspunten samen; windmolens langs Buitengorzendijk
10
3. REGIONALE CONTEXT
aanwezig, maar slechts beperkt beleefbaar en
zichtbaar. Dit zou bekender moeten worden en selectief bereikbaar moeten zijn.
Oeverland of agrarische polder?
De noordrand grenst aan de Oude Maas. De rivier is via de Nieuwe Waterweg verbonden met de
Polder De Buitenzomerlanden is buitendijks gebied en zit daarmee potentieel op het omslagpunt van polder naar gors en visa versa. Vanuit het oogpunt van het
zee en kent een getijverschil van ruim een meter.
versterken van de unieke natuurwaarden is het een
Het is een combinatie van drie soorten gebieden:
griendbos waar het water dagelijks naar binnen en
buitenstroomt. Daarnaast de Geertruida Agathapolder, een klein, maar uniek natuurgebied van ruim 30
hectare, ook wel ‘de Blankert’ genoemd. Dit omdat
deze buitendijkse polder, ‘s winters bij westerstorm en bij hoge rivierstand nog regelmatig (geheel)
onder water komt te staan. Ook ‘s zomers loopt het
water het natuurgebied in. Tot slot is er nog het natte natuurgebied ten oosten van Kuipersveer.
aantrekkelijke optie om de polder, al of niet geleidelijk, om te zetten naar getijdennatuur. Het betrekken
van de polder bij het getijdengebied is een echter
een kostbare en ingewikkelde ingreep vanwege de vervuiling in de grond.
In de werksessie is een aantal perspectieven verkend
om de mogelijkheden voor de polder te onderzoeken.( zie bijlage 4 en 5)
Het eerste geschetste perspectief, ’bossen’ zet
in op de aanleg van meer bosgebieden in polder
De regionale betekenis van de noordrand De waarde van de noordrand ligt in de getijdennatuur. Deze zoetwater getijdennatuur is uniek in Europa,
Buitenzomerlanden, naar voorbeeld van het nieuwe poldertje Puttershoek. Het voordeel is niet alleen de lage inrichtingskosten en onderhoudskosten,
maar niet bekend bij recreanten. Het karakter van
maar ook dat bomen goed kunnen groeien op de
het gebied maakt deze locatie in de noordrand
vervuilde rivierslib. In dit perspectief worden kleine
onderscheidend ten opzichte van het stedelijke
bosgebieden afgewisseld met struweel en open
gebruik van de noordoever van de Oude Maas
gebieden in de polder. In de polder is ruimte voor
(Barendrecht) en de toegankelijke en wijdse
zuidrand van de Hoeksche Waard. In de noordrand fungeert de unieke en hoge natuurwaarde als
kleinschalig recreatief programma, zoals mini-
kampeerplaatsen of paalkamperen. Nadeel is dat de
karakteristieke openheid van de polder verdwijnt. Het
trekker van het gebied, daarbij past een zonering
belangrijkste nadeel van dit perspectief is echter dat
in de bereikbaarheid, van goed toegankelijk tot
de meerwaarde qua schaal en programmering niet
ontoegankelijk. De getijdennatuur en rivier zijn
overtuigend is ten opzichte van andere extensieve
Regio Rotterdam
De noordrand sluit aan op stedelijke groenstructuren
Nationaal Landschap
groene long voor de Zuidvleugel van de Randstad Noordrand in de regio Rotterdam
Rijn-Scheldedelta
De zuidrand sluit aan op Hollandsch Diep en Haringvliet
11
recreatiegebieden, zoals op de Noordoever van de Oude Maas.
In het perspectief ‘natte natuur’ is er een afwisseling in open en gesloten delen, gebieden voor weidevogels, grassen, paden en lage bosschages. De natte natuur kan gecombineerd worden met vogel-
uitkijkpunten, parkeerplaatsen bij het Bruggenhoofd en wandelroutes rondom de polder Buitenzomerlanden. Voordelen zijn dat de karakteristieke openheid
perspectief t.o.v. de eerste twee perspectieven is dat
er minder ruimte in Polder De Buitenzomerlanden zélf is voor recreatie. De recreatieve- en natuurwaarden
moeten dus voorlopig in de randen worden gezocht. Dit laatste perspectief is, zeker op korte termijn, het meest kansrijk. Eerder werden aanbevelingen voor
concrete acties gedaan om daar de eerste stappen in te zetten.
behouden blijft, meer weidevogels naar het gebied
‘Het Geheim van het Getij’
Het nadeel is dat voor het creëren van natte natuur
Hoekschenwaardenmakerij’. Een van de
komen en er een afwisseling ontstaat in vergezichten.
Voor de zuidrand loopt nu het project ’De
op vervuilde rivierslib een kostbare ingreep benodigd
‘waardeketens’ uit dit project is de ‘Romantiek van de
is. Ook hier is de toegevoegde waarde ten opzichte van andere gebieden in de omgeving, zoals Plan Argusvlinder of Strijensas, niet overtuigend.
Delta.’ Centraal staan de rustzoekers die afkomen op
het sublieme waterlandschap, met verblijfsrecreatie en watersport.
Het doel van de waardeketen is om te komen tot
Agrarische gebruik In het derde perspectief, ‘agrarisch gebruik’, blijft de openheid van de polder het meest behouden, een belangrijke kernwaarde van de Hoeksche
Waard. Het havenslib heeft bij de huidige agrarische bedrijfsvoering geen nadelige gevolgen voor de landbouw en er is dus geen directe aanleiding om daar verandering in aan te brengen. De
verdienpotentie is in deze variant het hoogst, omdat er weinig grote ingrepen plaatsvinden, terwijl er wel opbrengsten gegenereerd kunnen worden.
Het agrarisch gebruik kan gediversifieerd worden
door een plukweide te realiseren of door bloemrijke
akkerranden aan te leggen. In dit perspectief is ook ruimte gereserveerd voor een parkeervoorziening
nabij het Bruggenhoofd en nieuwe wandelpaden om
en door polder Buitenzomerlanden. Het nadeel van dit
een juiste profilering van het gebied en een juiste omschrijving van de beoogde doelgroep en om
daarom heen kansrijke initiatieven te groeperen.
Deze benadering is ook interessant voor de verdere ontwikkeling van de natuurwaarden en recreatieve waarden van de noordrand vooral omdat een
aantal grote partijen, zoals het Havenbedrijf van
Rotterdam en het Wereldnatuurfonds op zoek zijn naar mogelijkheden om op deze schaal aan wateropgaven in relatie tot natuur en recreatie te werken. De
verhaallijn voor de natuuroevers zou ‘Het geheim van het getij’ kunnen zijn. Het betreft het hele buitendijkse gebied tussen Oud-Beijerland en ‘s-Gravendeel. Door dit gebied in zijn geheel te bezien wint het
aan kracht en uitstraling. De aanpak rond Polder
De Buitenzomerlanden kan gezien worden als een
belangrijke stap in de realisatie van de waardenketen.
‘Het Geheim van het Getij’ (tek: StructuurvisieStructuurvisie Hoeksche Waard 2009)
Kwaliteitszonering Oudste opwaspolders Oude noordelijke aanwaspolders Oude oostelijk aanwaspolders Oude zuidelijke aanwaspolders
Kwaliteitszonering
Kleine aanwaspolders
12
4. RUIMTELIJKE ANALYSES Huidige situatie Onderstaande analyses zijn het resultaat van
ruimtelijke analyses aangevuld met uitkomsten van de interviews.
De grootste kwaliteit van Polder De Buitenzomerlanden en omgeving is de diversiteit van verschillende
Kwaliteiten van de locatie: diversiteit van natuurgebieden
natuurgebieden aan de Noordrand van de
Hoekschewaard. Er is een afwisseling in (griend)
bosgebieden en natte polder zoals de Geertruida Agathapolder en de polder ten oosten van
Kuipersveer. Deze verschillende natuurgebieden zorgen voor een afwisselende beleving voor
bezoekers. De meest genoemde hotspots zijn het bruggenhoofd aan de Noordrand en het vogeluitkijkpunt aan de zuidzijde van de Geertruida
Agathapolder. De lange afstandsroutes, bijvoorbeeld
over de Buitengorzendijk, worden hoog gewaardeerd, mede door de openheid van de polder. Vanaf deze
dijk is een fraaie doorkijk naar de Binnebedijkte Maas.
Kwaliteiten van de locatie: aantrekkelijke verblijfsplekken
Tot slot werd de aanwezigheid van de Oude Maas en het programma wat zich naar het water richt als grote
kwaliteit gezien. Aan de noordzijde van de Oude Maas is het programma, zoals het pannenkoekenrestaurant, vakantiepark, haven en bruggenhoofd visueel
verbonden met de Oude Maas. De wandelroutes aan deze zijde hebben voor een groot deel zicht op de Oude Maas.
Rijkswaterstaat gaat in Geertruida Agathapolder een combinatie van maatregelen treffen. Het gebied dat onder invloed van getij staat met de Avenhilpolder
wordt uitgebreid. Daarnaast wordt er een getijdenkreek met flauwe oevers aangelegd. Hiermee wordt een
verbetering van de waterkwaliteit en een verbetering van de leefomgeving voor plant en dier bereikt.
Kwaliteiten van de locatie: lange afstandsroutes en zicht door openheid van het landschap
