ENERGIEK Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen
Achtergrond
Bewegen is goed, voor iedereen! Dat is wat u vaak hoort en ziet in de media. En het is waar, bewegen houdt ons fit en werkt preventief op het ontstaan van allerlei aandoeningen van hart, longen, bloedvaten en botten. We voelen ons mentaal beter als we regelmatig bewegen en het blijkt bovendien goed voor onze hersenen. Bewegen is echter niet voor iedereen vanzelfsprekend. Mensen met een chronische neurologische aandoening hebben vaak moeite om voldoende te bewegen vanwege beperkte energie en vermoeidheid. Ook kunnen zij worden gehinderd door bijkomende symptomen zoals spasmen, pijn, of stijfheid, die kunnen leiden tot balansstoornissen en loopproblemen. Bijvoorbeeld na een beroerte kan een halfzijdige spastische verlamming een wandeling in de weg staan. Voldoende fysieke belasting om onder andere hart- en bloedvaten te stimuleren kan dan alleen nog met een aangepaste uitgebalanceerde training. Er zijn ook neurologische aandoeningen, zoals bepaalde spierziekten, waarbij u bij de fysieke training extra rekening moet houden met een verminderde hart- en/ of longfunctie of een verminderde energievoorziening van de spieren. Met andere woorden: fysieke fitnesstraining voor neurologische patiënten is een uitdaging. Zowel voor u als voor de therapeut en trainer. Daarom is er voor mensen met een chronische neurologische aandoening het programma ENERGIEK (Effectieve NEurologische Revalidatie Gericht op Inspanningstolerantie En Kwaliteit van leven) ontwikkeld.
Wat is ENERGIEK?
De afdeling Revalidatie van het Radboudumc heeft het programma ENERGIEK ontwikkeld zodat u verantwoord en effectief uw fitheid kunt trainen. ENERGIEK is een uniek programma waarmee u in zestien weken leert hoe u uw fysieke conditie kunt verbeteren. Naast individueel gerichte fysieke training is er veel aandacht voor educatie over gezond belasten, verstandig omgaan met beperkte energie en het vasthouden van de bereikte resultaten. U ontvangt een individueel sportadvies en leert hoe u de opgedane kennis in uw dagelijkse leven in kunt passen.
1
Voor wie?
De doelgroep voor het poliklinische behandelprogramma energiek zijn patiënten met een neurologische aandoening in de chronische fase. Dat betekent dat het begin van de aandoening bij u langer dan zes maanden geleden is. Er moet sprake zijn van een conditieprobleem en inactiviteit. Het gaat om mensen met centraal neurologische aandoeningen zoals bijvoorbeeld een beroerte (CVA) de ziekte van Parkinson, multiple sclerose (MS), of een ruggenmergaandoening (myelopathie). En om mensen met perifeer neurologische aandoeningen zoals bijvoorbeeld een zenuwaandoening (neuropathie) of een spierziekte (myopathie). Het is belangrijk om de juiste mensen deel te laten nemen. Hierin ligt de nadruk op de mogelijkheden om de algemene lichamelijke conditie te verbeteren. Daarnaast is de motivatie om de conditie te willen verbeteren en deze vervolgens te onderhouden na afronding van het programma belangrijk. Om goed te kunnen selecteren zijn er duidelijke toelatingscriteria opgesteld.
Indicatiestelling
De indicatiestelling bestaat uit een gesprek met een revalidatiearts en een ergotherapeut. In dit gesprek wordt bepaald in hoeverre u in aanmerking komt voor de intake. De aanwezigheid van uw partner of mantelzorger wordt hierbij zeer op prijs gesteld.
Intake
Tijdens de intake brengen alle kerndisciplines uw situatie in kaart. Uw behandeldoelen worden vastgesteld en besproken in een multidisciplinair overleg. Het programma kan starten indien u na alle onderzoeken aan alle criteria heeft voldaan. De intake bestaat uit: een intakegesprek bij een revalidatiearts, ergotherapeut en fysiotherapeut in het Radboudumc een gesprek met een psycholoog op Dekkerswald
• •
2
•
een fietstest en een longfunctieonderzoek op de afdeling longfunctie van Dekkerswald Een fietstest (duurtest) is een inspanningstest op de fiets. Hiermee onderzoeken wij tot welke lichamelijke inspanning u in staat bent en wat de eventuele beperking is. Gemakkelijk zittende kleding is aan te bevelen. Een longfunctieonderzoek is een onderzoek van de luchtwegen en/of longen, waarmee wij kunnen vaststellen of u een aandoening aan de luchtwegen en /of longen heeft. Vanwege de relatie tussen de lichamelijke stoornis en klachten, beperkingen en kwaliteit van leven is een fysiek trainingsprogramma niet genoeg. Een klacht als bijvoorbeeld vermoeidheid, het ervaren van beperkingen en een verminderde kwaliteit van leven is het resultaat van lichamelijke, cognitieve, emotionele en gedragsmatige stimuli. Daarom krijgt u niet alleen een fysiek trainingsprogramma. De cognitieve, emotionele en gedragsmatige processen worden ook met u besproken in de vorm van groepstherapie. Zowel de fysieke training als de scholingsmomenten gebeuren in groepsverband. Alle deelnemers stellen hun eigen individuele doelen en het behandelprogramma wordt daar op aangepast. Indien er belemmeringen bestaan op fysiek, psychisch of sociaal niveau die een goed revalidatietraject in de weg staan, is er de mogelijkheid voor individuele begeleiding van een ergotherapeut, fysiotherapeut, diëtist en/of een psycholoog.
Behandeling Fysieke training Gedurende zestien weken krijgt u in groepen van acht een fysieke (conditie) training. De eerste negen weken is dit twee keer per week en dit wordt daarna afgebouwd naar eenmaal per week. De afname van training binnen het behandelprogramma gaat gelijk op met een toename van bewegen in de thuissituatie. De aangeboden training wordt aangepast aan uw individuele motorische (on)vermogens. Zowel de lichamelijke verbetering van de conditie als de ervaren verbetering worden geëvalueerd.
3
Cursus omgaan met vermoeidheid Deze cursus stimuleert een positieve houding gericht op actieve besluitvorming en optimaal gebruik van uw beschikbare energie die past bij uw unieke behoeften. Het programma is niet gericht op het corrigeren van de onderliggende mechanismen die vermoeidheid veroorzaken. Uitgangspunt is dat het verminderen van het activiteitenniveau niet de enige oplossing is. Cursus fysieke educatie Trainen lijkt zo makkelijk: u pakt de fietst of doet uw hardloopschoenen aan en gaat. Toch is het goed opbouwen van een (conditie)training lastiger dan men denkt, zeker als u een chronische aandoening hebt. Bijvoorbeeld: wat mag u nu wel of niet, hoe lang en waar moet u op letten? Mag u eigenlijk wel trainen? Want heeft de dokter of fysiotherapeut tien jaar geleden niet gezegd dat u het rustig aan moest doen en u vooral niet moet inspannen? Huidige inzichten laten zien dat u met een chronische aandoening juist in beweging moet blijven. De cursus fysieke fitheid leert u hoe u met een chronische neurogene aandoening een training moet opbouwen en waar u op moeten letten. Cursus dagbesteding en natraject Binnen deze cursus leert u hoe u thuis met een actievere levensstijl de herwonnen conditie kunt behouden. Bewegen is leuk en kan ontspannend werken. Voelen dat u sterker wordt zal motiverend werken. Er moet dan wel een plan te zijn hoe u thuis het bewegen voort kunt zetten. De beste motivatie hiervoor is om het bewegen leuk te maken. Het aanbieden van verschillende bewegingsvormen en het kennis laten maken met verschillende sportgroepen uit de wijk zorgt voor verbreding van de horizon. Hiervoor zoeken we samenwerking met gespecialiseerde sport- en bewegingsgroepen uit de regio die binnen het behandelprogramma laten zien wat de mogelijkheden in de wijk zijn. Ook is er binnen deze cursus mantelzorgeducatie en zal er gekeken worden naar dagbesteding. Het geleerde van de eerste twee modules wordt in de praktijk gebracht. De opzet van het behandelprogramma bevat een aantal belangrijke onderdelen voor het verkrijgen en behouden van een betere conditie.
4
Verwijzing
Verwijzing vindt plaats via uw huisarts of behandelend medisch specialist (vaak neuroloog of revalidatiearts).
Vergoeding
Omdat Energiek onder de noemer poliklinische Revalidatiebehandeling valt, wordt het gehele programma vergoed door de zorgverzekeraar.
Wetenschap
Omdat de afdeling Revalidatiegeneeskunde onderdeel vormt van een academisch ziekenhuis wordt u gevraagd of uw gegevens anoniem gebruikt mogen worden voor onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Deze vraag is geheel vrijblijvend. U mag gebruik van uw gegevens weigeren zonder opgaaf van redenen en zonder consequentie voor advies en behandeling.
5
Noteer hier uw vragen
02-2015-6978
Adres Afdeling Revalidatie Ingang oost Reinier Postlaan 2, route 901 6525 GC Nijmegen Contact 024 - 361 48 92
Radboud universitair medisch centrum
