En het werd nog een lange zomer... Nooit meer in de bijstand met een basisinkomen. Kreeftjes vangen in Amsterdamse grachten

zie

zomer 2013 altijd gratis www.mugweb.nl

MAGAZine UG M

25 jaar

Nooit meer in de bijstand met een basisinkomen Kreeftjes vangen in Amsterdamse grachten Een zomer lang bakken in Bakkum

En het werd nog een lange zomer ...

ach ter zi

jde

voo

r:

De grootste vlooienmarkt van Nederland!

3 en 4 augustus 700 kramen!! Kleding vanaf € 1,00 21 en 22 september 750 kramen!! A10 ring Noord volg S118 => Noord 180. Via openbaar vervoer met het gratis NDSM veer achter het Centraal Station

0229-581598

Tel. 14 020 of www.sbl.nl

Even geen geld, wel spullen? Lenen op onderpand: snel, simpel en betrouwbaar Bij de Gemeente Amsterdam kan iedereen vanaf 18 jaar geld lenen op onderpand tegen lage kosten. De voordelen van de Stadsbank van Lening U direct contant geld tegen inlevering van U u kunt uw bezittingen elk moment weer uw sieraden of gebruiksartikelen; meenemen, als u het geleende geld met de kosten terugbetaalt; U lage beleenkosten en verlengen van uw lening is elke 9 maanden mogelijk; U een gemeenteinstelling, dus betrouwbaar.

DE BIJSTANDSBOND EN ADVOCAAT MARC VAN HOOF • Inloopspreekuur • Juridische en sociale begeleiding • Iedere dinsdag en donderdag van 11.00 - 16.00 uur We gaan mee naar gesprekken waar je tegenop ziet Da Costakade 162, Amsterdam E-mail: [email protected] Telefoon: 020 - 689 8806 Zie ook : Teletekst AT5 pagina 420

Een dagvaarding ontvangen? Laat de deurwaarder niet los? Voor de (straf)rechter verschijnen? Uitkering geweigerd of ingetrokken? Huurkwestie of een dreigende huisuitzetting? Of andere juridische problemen?

IK VECHT VOOR UW RECHT!

GRATIS RECHTSBIJSTAND VOOR MINIMA! Schinkelkade 37-1 1075 VJ Amsterdam T: 020 - 66 44 349 F: 020 - 66 45 748 E: [email protected] W: www.mousadvocatuur.nl

Vind jij het leuk om iemand met financiële problemen te helpen? Word Vonk coach. Vonk helpt klanten van de Voedselbank en schuldhulpverlening Bel ons op 020- 465 03 70, mail naar: [email protected]. Of kijk op www.deregenboog.org/vonk

Naar elkaar luisteren Met elkaar praten Van elkaar leren in de

Multiloog©- bijeenkomsten Zomer 2013 Amsterdam

Thema: Communicatie over ervaringen in het dagelijks leven plaats: Stichting Muzenis Cliffordstraat 38 dag & tijdstip: dinsdag 20.00 - 22.00 uur

www.kringloop-boeldag.nl

Advertentie

data: 20 aug (kunst-Multiloog) en 17 sept openbaar vervoer: tram 10 (eindhalte), bus 21

Toegang: gratis Organisatie: St. IPC/INCA Projectbureau Amsterdam Telefoon: 020-6848012 / 4120032 Website: www.inca-pa.nl Met steun van: Gemeente Amsterdam (Dienst WZS)

m u g m ag a z i n e

4

Peter van Straaten

21

Joep Bertrams

23

Fempert

Inhoud 7 8 8/9 10 11 13 14 15 17

Op eigen kracht uit de problemen Gratis OV om geraniums te ontvluchten Basisinkomen voor iedereen? Bingo & klaverjassen op Kamp Bakkum Rivierkreeftjes zijn een smakelijke plaag Voedselverspilling is een vloek The Beatles als stripverhaal De schaduwzijde van de Gouden Bocht Kinderopvang kan anders

Rubrieken en columns 4/5 De maand MUG & Van de redactie 6 Catelijne’s rekening, College & Gratis!!! 12 Agenda Cultuur & Stadspas Amsterdam 16 MUGwijzer 17 Cryptogram 20 Jacques Peeters, Sociaal raadslieden & Juridisch loket 21 Betoog & Gemeentelijke ombudsman 22 Klerenzooi! & Voor de Buurt 23 Gratis uit in Amsterdam & De gulle keuken Foto voorpagina: John Melskens

Klerenzooi!

geen gezeik, iedereen rijk!

mugwijzer

Tips en nuttige adressen over werk en inkomen

met schepnet en fuik eropuit

zwarte handel op de gracht

wat doen we met de kinderen?

11

15

17

8

Colofon Hoofdredactie: Joop Lahaise Redactie: Marcel Schor (coördinator), Toine Graus, Arnoud van Soest, contact: [email protected] / 020 6077605 Eindredactie: Edwin Giltay, Jos Verdonk Vormgeving en webbeheer: Gert Meijerink, contact: [email protected] /020 6077611 Fotografie: John Melskens (beeldredacteur), George Maas, Erik Veld, Sodis Vita, Fred van der Zee e.a. Aan dit nummer werkten mee: Joep Bertrams, Catelijne Bosman, Roy de Beunje, Guurtje Castricum, Willem Don, Ingrid Guldenaar, Lotte Haase,

Arjan van Oorsouw, Jacques Peeters, Jojanneke Spoor, Peter van Straaten, Charles Vervaeck, José Verwaal, Christine Westerveld Secretariaat: Tallie Uittenbroek, contact: [email protected] / 020 6077600 Distributie: Richard Nadort, Tony Strijbosch, Fred van der Zee, contact: 020 6077600 MUG Magazine en www.mugweb.nl zijn uitgaven van stichting BBU en worden gemaakt door een onafhankelijke redactie van vaste medewerkers en vrijwilligers. Directeur: Joop Lahaise. Postadres stichting BBU / MUG Magazine: Postbus 6259, 1005 EG Amsterdam.

MUG Magazine is in de regio Groot-Amsterdam gratis verkrijgbaar bij bibliotheken, buurthuizen, werkpleinen, zwembaden, wachtkamers, scholen, supermarkten, ziekenhuizen en culturele instellingen. Oplage deze maand: 34.000 Druk: Rodi Media Marketing: Pauline Roffel, contact: proffel@ mugweb.nl / 020 8854120 Deadline kopij eerstvolgende nummer: 20 augustus 2013.

(Advertenties)

Problemen met de uitkering? Deurwaarder aan de deur?

● KLEDING ● MEUBELS ● S E RV I E S G O E D

Dreigende huisuitzetting? GRATIS ADVOCATENSPREEKUUR! elke middag van 14.00 tot 16.30 uur Zie ook onze advertentie op pagina 190 ■

Westerdoksdijk 1 ■ 1013 AD Amsterdam ■ T: 020 - 421 2145 ■ E: [email protected]

m u g m ag a z i n e

● BOEKEN ● CURIOSA ● SPEELGOED ● GASFORNUIZEN

KRINGLOOPBEDRIJF

DE

op 2 locaties in de stad

L K ATIE

Gratis afspraak!

Distelweg 85 gratis parkeren! in Amsterdam Noord Camperstraat 42 in Amsterdam Oost Winkels open ma 12.00-17.00uur di t/m vr 10.00-17.30 uur za 10.00-17.00 uur

WIJ HALEN GRATIS UW OVERTOLLIG HUISRAAD OP!

● EN VEEL MEER

meer informatie

Problemen met uw uitkering?

Zie ook advertentie op pagina 20 020-6730055

tel 020 463 11 15 www.delokatie.org

zo m er

2013 i n h o u d 3

de maand mug MUG Magazine begint de maand met een overzicht van de vorige. Welke gebeurtenissen, wetswijzigingen of politieke ideetjes raakten uw portemonnee? Wie kwam voor uw belangen op? Waar werd u wijzer van? Wat hielp u aan werk of zorgde ervoor dat u het straks wat beter hebt? En wat staat ons nog te wachten? MUG maakt de balans op. ■ Werkloosheid in minder

dan vijf jaar tijd verdubbeld Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bedroeg de werkloosheid in mei 8,3 procent van de beroepsbevolking. Dat is 0,1 procent meer dan een maand eerder en ruim twee keer zoveel als vijf jaar geleden (3,7 procent in het najaar van 2008). Nederland telt nu 659.000 geregisteerde werklozen. Veel werklozen zitten al geruime tijd zonder werk. Het aantal ww-uitkeringen daalde namelijk, deels omdat mensen toch weer werk vonden maar vooral omdat na de ww de bijstand volgt. Het CBS meldt dan ook een stijging van het aantal mensen in de bijstand. Eind maart ontvingen 390.000 Nederlanders bijstand (wwb), 11.000 meer dan een kwartaal eerder. UWV verwacht dat de werkloosheid nog verder stijgt, in elk geval tot 2015. De uitkeringsinstantie denkt dat Nederland in 2018 nog altijd zo’n 724.000 werklozen zal tellen. Voor dit hele jaar rekent UWV op 127.000 extra werklozen, en voor het komend jaar op nog eens 43.000.

■ Jonggehandicapten

leveren hun uitkering in Ook het kabinet van VVD en PvdA gaat gestaag door met de omvorming van bijstand, wajong en sociale werkvoorziening (wsw) naar een Participatiewet. Daartoe worden alle jonggehandicapten in de komende jaren herkeurd. Dat gaat om 230.000 mensen: jonge en ook oudere Wajongers, want eenmaal als jonggehandicapt beoordeeld, blijft men in deze uitkering. Staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA) berekent dat na herkeuring nog zo’n 40.000 Wajongers hun uitkering kunnen behouden, en daarmee hun financiële onafhankelijkheid. Voor de resterende Wajongers, zo’n 190.000, hoopt Klijnsma werk te kunnen vinden en bij wie dat niet lukt, gloort de bijstand. Anders dan de wajong kent de bijstand tal van beperkingen, afhankelijk van het huishouden en bijvoorbeeld eigen vermogen of een koopwoning. Voor veel Wajongers betekent de hervorming verlies van financiële onafhankelijkheid en vrijwel altijd een achteruitgang in inkomen.

4 Ac t u e e l

zo m er

2013

■ Straks wellicht een maand

wachten voor eerste bijstand Een maand wachten voor een eerste bijstandsuitkering geldt straks voor iedereen, ook voor werklozen boven de 27 jaar. Dit meldt de Volkskrant. De Tweede Kamer moet nog wel akkoord gaan. Eerst een maand zelf werk zoeken. Pas als dat niets oplevert, wordt bijstand toegekend. Dit gold al voor jongeren tot 27 jaar maar als het aan het kabinet ligt, gaat deze aanscherping van de bijstandswet voor iedereen gelden. Staatssecretaris Jetta

Klijnsma (PvdA) van Sociale Zaken hoopt met de maatregel het stijgend aantal uitkeringen in te dammen. Coalitiepartner VVD juicht, de linkse oppositie mort. De Volkskrant citeert GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman, die meent dat Klijnsma ‘elk realiteitsbesef verloren heeft’. Het is immers crisis, mensen kloppen niet voor hun lol bij de sociale dienst aan. Volgens Klijnsma bevordert zij maatwerk. Hoe is niet duidelijk. Gemeenten experimenteren nu al met de maand wachttijd maar kunnen

Peter van StraAten

ook besluiten om iemand direct een uitkering te geven. Dat lijkt niet meer te kunnen als Den Haag de maatregel oplegt. Het artikel in de Volkskrant suggereert dat de maand wachttijd niet geldt voor werklozen die vanuit de ww de bijstand in rollen. ‘De nieuwe regel heeft waarschijnlijk het grootste effect voor flexwerkers en zelfstandigen, die niet eerst een werkloosheidsuitkering krijgen maar meteen in aanmerking komen voor bijstand’, aldus de krant. Klijnsma stuurde haar plan eind juni naar de Tweede Kamer.

■ Sociaal stelsel wacht ‘op

termijn’ meer herzieningen Minister Dijsselbloem (PvdA) van Financiën sluit ingrijpende bezuinigingsmaatregelen in de sociale zekerheid en de zorg niet uit, zo waarschuwde hij de Tweede Kamer. Het kabinet wil 6 miljard euro extra bezuinigingen om het begrotingstekort te beteugelen. Waar de maatregelen uit zullen bestaan, zal nog fikse onderhandelingen eisen, met zowel sociale partners als de oppositie. D66 en CDA vinden het prima als de ww wordt versoberd, wat juist van tafel leek in het sociaal akkoord. Wat deze twee partijen betreft, kan het kabinet daar nu al mee aan de slag. Begrotingscommissaris Olli Rehn van de Europese Unie voerde onlangs de druk op Nederland op om het begrotingstekort terug te dringen. Ook hij wil dat Dijsselbloem snel met hervormingen komt, maar onze minister van Financiën voelt meer voor structurele maatregelen, die nu eenmaal meer voorbereidingstijd nodig hebben. Dijsselbloem heeft de Nederlandsche Bank achter zich, die ook meer ziet in structurele hervormingen dan korte-termijn-bezuinigingen.

■ Miljoen extra om dikke

kinderen te laten sporten Het was lange tijd onzeker of het wel van de grond kon komen maar nu is het dan toch zover. Dankzij een initiatief van de PvdA hoeven 2.500 kinderen die in armoede leven hun sportcontributie niet zelf te betalen. Het Jeugdsportfonds maakt de contributie rechtstreeks aan de sportclub over, zodat het ook echt wordt gebruikt om te sporten. De gemeente heeft daar 1 miljoen euro voor vrijgemaakt. In Amsterdam kampen meer dan 30.000 kinderen met overgewicht. Dat heeft ernstige volgen voor hun gezondheid, reden waarom de gemeente nu serieus bezig is om obesitas aan te pakken, onder meer via

m u g m ag a z i n e

is vaak onbereikbaar. Dat blijkt uit een onderzoek van FNV. Op de website moeten werkzoekenden een uitkering aanvragen, maar volgens de vakbond gaat dat moeilijk vanwege de vele gebreken. FNV wil dan ook dat UWV stopt met het opleggen van boetes totdat de problemen zijn opgelost, zo meldt de Volkskrant. Volgens UWV houdt deze organisatie met het uitdelen van boetes wel degelijk rekening met het feit of mensen door toedoen van de site wél of geen wijzigingen hebben kunnen doorgeven die van invloed zijn op hun uitkering. ■ Drukkerij Dijkman

Succes ziet ook vaker dezelfde klanten terug. Ze krijgen een baan maar raken die snel weer kwijt. Verder signaleert de winkel dat meer klanten meerdere kleine banen combineren en dat er vaker op basis van een ‘nul-uren-contract’ wordt gewerkt. De winkel heeft er nieuwe doelgroepen bijgekregen: zzp’ers en jongeren. ,,We werken er hard aan om die nieuwe doelgroe-

pen via sociale media te bereiken”, zegt manager Ine de Haas. ,,Bovendien werken we nauw samen met DWI, die voor zzp’ers de afdeling ‘Eigen werk’ heeft opgericht.” wanhopig slechte website Voor menig werkloze al heel lang bekend: de website Werk. nl van het UWV werkt niet en

Offset in Diemen failliet Zolang MUG bestaat, wordt het blad door drukkerij Dijkman gedrukt. Ooit de huisdrukker van het communistische dagblad De Waarheid ontwikkelde Dijkman zich tot een moderne, professionele en milieuvriendelijke krantendrukkerij met een sociaal gezicht. Des te treuriger is het dat de bank de stekker uit Dijkman heeft getrokken, hoewel de drukker volop overlevingskansen had. Bladen die bij Dijkman van de pers rolden, waren onder meer het FD, Advalvas, huis-aan-huisbladen en menig buurtkrant. En ook MUG Magazine (en de Huurderskrant), zoals gezegd. De redactie van MUG wenst directie en personeel van Dijkman Offset enorm veel sterkte toe en bedankt ze voor 25 jaar solide samenwerking.

stijgt de werkloosheid tot crisisachtige proporties en groeit het aantal mensen dat wordt weggezet als ‘onrendabel’. Te oud, dom, lui, onaangepast, hoog opgeleid, te ... te ... je kan het zo gek niet bedenken of de arbeidsmarkt vindt wel een smoes om u buiten te sluiten. Voor die groeiende groep buitengeslotenen is er dan alleen nog de Orwelliaanse slogan ‘eigen kracht’, oftewel ‘zoek het zelf maar uit’, reken vooral niet op de overheid maar houdt u zich wel strikt aan onze

regels. Want op de antifraudebrigade gaan we niet bezuinigen! De Perikles Stichting hoopt met slimme ideeën een eind te maken aan deze negatieve spiraal. MUG Magazine regisseerde in opdracht van de stichting vier gesprekken tussen uitkeringsontvangers en beleidsmakers. Wij spraken met CNV-voorzitter Jaap Smit, oud-bankdirecteur en voormalig SER-voorzitter Herman Wijffels, wethouder Andrée van Es en hoogleraar economie Alexander Rinnooy Kan. Een

videomontage van deze gesprekken is inmiddels in première gegaan. MUG wil in samenspraak met de Perikles Stichting het materiaal ook aan onze lezers aanbieden, in komende nummers en op www.mugweb.nl. Er zitten interessante suggesties tussen, bijvoorbeeld Wijffels’ pleidooi voor een basisinkomen. En Smit die signaleert dat eigen kracht een mooie gedachte is maar dat de overheid helaas geen rafelranden laat om die eigen kracht ook uit te oefenen.

Zomers klassiek in Amsterdamse parken. Vanwege het jubeljaar 2013 – de halve stad is jarig, inclusief de grachtengordel, het Concertgebouw én MUG Magazine – worden er deze zomer vijf concerten van het Koninklijk Concertgebouworkest, mét gasten, in de openlucht

uitgezonden. Gratis meegenieten, op grote schermen en via serieuze geluidsboxen. Twee concerten staan nog op de rol: 27 juli met het Orquesta Buena Vista Social Club in het Erasmuspark en 14 augustus A Summer Night at the Opera in het Flevopark (aanvang 20.00 uur). Foto: John Melskens

sport. In buurten waar het obesitas-probleem het grootst is (Slotermeer, Nieuwendam-Noord, Bullewijk/Bijlmer Centrum, Indische Buurt en Kolenkit), krijgen 25 scholen begeleiding in het stimuleren van gezond gedrag: meer sporten, meer buitenspelen, water uit de kraan in plaats van zoete drankjes en gezond lunchen. De ouders worden bij deze actie betrokken.

■ Meer zzp’ers naar Dress

for Success dankzij de crisis De stijgende werkloosheid wordt ook weerspiegeld in het Jaarverslag 2012 van Dress for Success. Het aantal klanten dat een betaalde baan heeft gekregen is gedaald van 52 procent in 2011 naar 42 procent in 2012. Een paar jaar geleden schommelde dat succespercentage nog rond de 80 procent. Dress for

■ Werk.nl blijft een

VAN DE REDACTIE

Joop Lahaise De Perikles Stichting noemt zich een ‘burgerdenktank’. Voorzitter Michèl van den Brun wil burgers én politieke smaakmakers laten meedenken over ons sociale stelm u g m ag a z i n e

sel en de arbeidsmarkt. Het kan altijd beter. Sterker, het moet beter want de politiek snoept er beetje bij beetje elk jaar iets van af: strengere regels voor het recht op bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering, hogere pensioenleeftijd, lagere uitkeringen, geen gesubsidieerd werk, wél werkverschaffing ... we zijn aan de ene bezuinigingsmaatregel nog niet gewend of de andere komt eraan. Dat moet, zegt Den Haag, want het stelsel wordt onbetaalbaar. En ondertussen

zo m er

2013 Ac t u e e l 5

Catelijne’s rekening Catelijne Bosman is de hoofdpersoon in de documentaire De rekening van Catelijne. In MUG Magazine elke maand Catelijne’s eigen verhaal.

Voor honderd euro minder aan het werk Na maanden solliciteren word ik gebeld voor een gesprek. Het gaat om een werk-leertraject als consulente sociaal maatschappelijke ondersteuning in een achterstandswijk in Zaandam. Dit moet het worden! Al is het met behoud van uitkering, dit is echt een kans. Na een kort gesprekje met de coördinator mag ik al meteen de volgende dag beginnen. Helaas in eerste instantie voor drie maanden, omdat ook hier alles overgaat op vrijwilligers. Maar beter iets dan niets. Als ik twee dagen aan de slag ben, krijg ik een verontrustend mailtje van DWI Zaanstad. De consulente bericht mij dat mijn wwb-uitkering wordt beëindigd en dat ik een arbeidscontract via Flexpay krijg, van dezelfde hoogte als mijn uitkering. Vreemd, denk ik. Als ik niet zonder inkomen wil komen te zitten, kan ik het beste maar meteen weer een nieuwe uitkering aanvragen. Het is immers maar voor drie maanden. Toch ben ik blij: eindelijk uit de bijstand en aan het werk. Ik vind het werk geweldig om te doen – ben per slot van rekening ervaringsdeskundige – en na een week laten mijn collega's dan ook

✖

duidelijk merken dat ik een volwaardig teamlid ben. Maar mijn euforie wordt verpest als ik mijn eerste loonspecificatie krijg. Verdomme, ik krijg ruim €100,- minder dan mijn uitkering. Dat hebben ze me niet van tevoren verteld. Ik kan een aanvullende bijstandsuitkering aanvragen, maar het idee alleen al geeft mij een enorm rotgevoel, blij dat ik eindelijk van die uitkering af was. Ik besluit het anders op te lossen en neem er een krantenwijk bij voor zes ochtenden per week. Dat valt vies tegen, de eerste week een dubbele baan en om half vijf mijn bed uit. Maar ik probeer er het beste van te maken. Zo vroeg in de ochtend is het mooi op straat en heerlijk rustig. Prachtig als de zon opkomt en de hemel rood kleurt. Bij de gemeente vinden ze mij ongetwijfeld een lastpost, maar ik laat mij niet klein krijgen met zo’n wurgcontract. Ik dring aan op een gesprek met het hoofd Werk en Inkomen van de gemeente en de wijkmanager van de buurt waar ik werk. Inzet: proberen om dit soort praktijken te veranderen. Juist ook voor de mensen hier in de wijk waar ik nu werk, die duidelijk niet in staat zijn om voor hun rechten op te komen.

✖ ✖ ✖ ✖ ✖ COLLEGE ✖ ✖ ✖ ✖ ✖ ✖ Het college van burgemeester en wethouders verzorgt iedere maand een column. Dit keer is het de beurt aan Andrée van Es (VVD), wethouder Werk & Inkomen.

Fit blijven voor werk!

De Europese leiders in Brussel hebben besloten alle zeilen bij te zetten tegen jeugdwerkloosheid. Ze maken 8 miljard vrij voor landen waar de jeugdwerkloosheid hoger is dan 25 procent, opdat er geen ‘verloren generatie’ ontstaat. In Nederland hebben we nog niet zulke schrikbarende aantallen jonge mensen zonder werk of opleiding. Toch zien we ook hier ongekend hoge cijfers:

6 ac h t e r g r o n d

zo m er

2013

volgens het CBS was de jeugdwerkloosheid in Nederland in juli 15,7 procent. Ook in Amsterdam zitten steeds meer jongeren zonder werk. Een tijdje terug was ik bij de banenmarkt in Nieuw-West. Rijen mensen stonden te wachten voor een speed date met een werkgever. Vmbo-ers, academici en mensen die tot hun schrik voor het eerst van hun leven ontslagen zijn. En jongeren die nog nooit aan de slag waren gekomen. Allemaal op zoek naar werk. Ik zag hun gedrevenheid om een baan of stage te vinden én ook hoe lastig het voor jongeren is om een plek te vinden. In mijn persoonlijke omgeving

zie ik hoe groot de onzekerheid wordt. Je hebt een prachtige opleiding en dan zit niemand op je te wachten! Het komt eropaan niet te verbitteren. Fit blijven voor werk door een opleiding, stage of tijdelijke baan is noodzakelijk. Het is alle hens aan dek, ook voor werkgevers. Zelf bel ik bijna dagelijks met werkgevers, om te bespreken hoe belangrijk het is juist nu werkzoekenden een kans te bieden en ze de vraag voor te leggen wat zij kunnen doen. Daar komen vaak goede, concrete afspraken uit. Dat helpt hen ook want straks gaan veel mensen met pensioen. Dan zijn jongeren hard nodig en dus moeten we

juist nu in hen investeren. Opleidingen beseffen dat zij jongeren moeten opleiden voor banen, niet voor werkloosheid. Eindelijk lukt het om techniek weer terug te brengen in de stad. In het indrukwekkende project de Hallen in West komen leerwerkplekken en stageplekken bij bouwondernemers. En zo zijn er veel goede voorbeelden. Onlangs zijn tien werkgevers uitgeroepen tot ambassadeurs voor de campagne Hoezo werkloos?! Zij denken mee, geven het goede voorbeeld, verzinnen oplossingen en voeren die ook uit. volg op twitter: #hoezowerkloos of via facebook hoezo werkloos?!

Hoog boven Mokum

Swart op de Gracht

Felix Meritis viert zijn 225-jarig bestaan met de openstelling van het oudste observatorium van Nederland, een van de best bewaarde geheimen van Amsterdam. Hoog boven de stad kun je getuige zijn van de unieke kunstinstallatie Amsterdam of Above - Amsterdam of Below van kunstenaar Joseph Semah die de sterren, de grachten en markante gebouwen in de stad met elkaar verbindt. Het uitzicht is zonder meer overweldigend! Zie voor de openingstijden www.felix.meritis.nl. Win 2 toegangskaartjes voor het Observatorium. Geldig t/m eind augustus. Hebben? Stuur uiterlijk 20 juli een mailtje met naam + adres naar [email protected] o.v.v. ‘Observatorium’

Eind 17e eeuw liet Albert Geelvinck vijfhonderd slaven vanuit Afrika naar Suriname vervoeren. In zijn huis, nu museum Geelvinck Hinlopen Huis (Keizersgracht 633), is de informatieve en schokkend leerzame tentoonstelling ‘Swart op de Gracht’ te zien. Het vertelt het pijnlijke verhaal achter de rijkdom die de grachtengordel uitstraalt. De wonderschone Gouden Bocht heeft een verdrietige en pijnlijk zwarte rand. Win 2 toegangskaartjes tot de tentoonstelling Swart op de Gracht. Te zien t/m 30 september. Interesse? Stuur uiterlijk 20 juli naam + adres naar [email protected] o.v.v. ‘Swart op de Gracht’

m u g m ag a z i n e

Jojanneke Spoor Voor wie de zekerheid heeft gekend van een vaste baan, is de gang naar de voedselbank een grote stap. Paul Vierhout overkwam het, maar staat er niet meer alleen voor.

Vierhout: ‘Het leven zit niet altijd mee, dat is nou eenmaal zo. Maar je kunt de weg wel terugvinden.’ Foto: Eric Veld

De voedselbank is een andere wereld

A

an een bezoek aan de voedselbank gaat een hele geschiedenis vooraf. Paul Vierhout verloor zijn werk als webontwikkelaar en zijn eigen bedrijf in de IT kwam niet van de grond. Hij vertelt zijn verhaal. ,,Het moment dat ik niet meer kon pinnen, dat was het keerpunt.” Paul Vierhout sipt bedachtzaam aan zijn espresso, terwijl hij terugdenkt aan dat moment. ,,Het lijkt wel een leven geleden”, mompelt hij, starend door het open raam. Verspreid door de kamer liggen stapels kranten en tijdschriften. Achter zijn laptopscherm werkt hij aan zijn LinkedIn- profiel. Er valt een stilte in zijn kleine appartementje. “Een mannenhuis”, zo zegt hij zelf. Jarenlang werkte Vierhout met veel plezier als webontwikkelaar voor een internetbureau. Totdat het bedrijf twee jaar geleden in zwaar weer kwam en erop aandrong dat werknemers hun eigen weg zouden zoeken. Vierhout besloot de gok te wagen en ging als zzp’er aan de slag. Veel heeft hij over de periode die volgt niet te zeggen. ,,Het was moeilijk”, concludeert hij nu. Terug naar het moment dat hij vergeefs met zijn bankpas in de hand stond: ,,Ik wilde met de trein”, vertelt hij. “Ik ging op bezoek bij mijn oude moeder, maar toen merkte ik dat ik niet meer kon pinnen.” Zijn ogen dwalen opnieuw naar buiten. ,,Ik kan me dat moment nog zo voor de geest halen. Dit gaat niet goed, dacht ik. Het begon toen pas echt tot me door te dringen. Dan merk je ook hoe vanzelfm u g m ag a z i n e

zo m er

sprekend je het altijd hebt gevonden om te kunnen pinnen. In de meeste kaartautomaten op het station kun je niet eens meer met cash betalen. Ik had een briefje in mijn zak en wilde dat wisselen bij een klein cafeetje, maar dat deden ze niet. Toen kocht ik een kopje koffie en betaalde met het wisselgeld mijn treinkaartje.” ,,Mijn moeder heb ik daar niets over verteld. Nu het weer beter gaat, mag ze het wel weten, maar ik wilde haar niet onnodig on-

Vierhout stapt de voedselbank binnen en komt daar al snel in contact met een vrijwilliger van de Stichting Op Eigen Kracht. ,,Sinds het pinmoment wist ik dat ik iets moest veranderen. Ik greep alle kansen aan en begon dus vol enthousiasme aan de cursus. Het belangrijkste dat ik er geleerd heb, is relativeren. Dat ik niet alleen ben. Dat allerlei mensen om verschillenden redenen in hetzelfde schuitje zitten. Het leven zit

Steek je kop niet in het zand, maar ga op zoek naar plan B gerust maken.” Over de vraag of hij vrienden wel over zijn geldproblemen vertelde, moet hij lang nadenken. ,,Ik had eigenlijk steeds minder vrienden. Ik weet niet waar dat aan ligt. Misschien waren ze bang dat ik ze om hulp zou vragen. Maar daar ging het mij niet om.” Hij schudt zijn hoofd. ,,Ik wilde alleen mijn verhaal kwijt.” Nadat hij met zijn neus op de feiten was gedrukt, ging Vierhout naar het UWV om bijstand aan te vragen. Daar bleek al snel dat hij nog recht had op WW, omdat hij jarenlang in vaste dienst was geweest en min of meer gedwongen moest vertrekken. ,,Ik vond het heel confronterend, omdat ik allerlei formulieren moest invullen waarin ik opgaf dat ik als zelfstandige helemaal niets verdiend had. Bovendien was het niet ééntwee-drie geregeld en ik moest wel eten.”

2013 ac h t e r g r o n d 7

niet altijd mee, dat is nou eenmaal zo. Maar je kunt de weg wel terugvinden. Tijdens de training hielpen we elkaar daarmee. Mijn eigen bedrijfje kreeg ik niet van de grond. Ik moest dat onder ogen zien en opnieuw grip krijgen op de situatie. Pas dan is er ruimte voor een plan B.” Een paar maanden na afronding van de cursus, krijgt Vierhout een baan aangeboden via het UWV. Zes maanden lang stort hij zich in het werkende bestaan. ,,Het leek ineens alsof ik die crisis helemaal niet had meegemaakt. Ik was opeens twee, drie levens verder. Fulltime aan het werk. Zo druk dat ik thuis niets anders meer deed dan slapen.” Er vallen lange stiltes terwijl hij in zijn geheugen graaft. ,,Het moeten rondkomen met weinig, leek ineens iets uit een andere wereld.”

op eigen kracht

Maar helaas, ook dit bedrijf moet bezuinigen. Als laatst aangenomen werknemer, moet hij er als eerste weer uit. Vierhout is sindsdien weer druk aan het solliciteren en doet vrijwilligerswerk bij de bewonerscommissie in zijn wijk. Hoewel zijn situatie er opnieuw niet rooskleurig uitziet, komt Vierhout zelfverzekerd over. Zijn pinpas zal het voorlopig nog wel even doen, denkt hij. Maar mocht hij toch in de problemen komen, dan weet hij de weg naar hulp. Voorheen deed Vierhout altijd alsof zijn problemen wel meevielen, maar nu weet hij dat het daardoor juist extra uit de hand liep. Daarom zegt hij stellig: ,,Mensen moeten hun kop niet meer in het zand steken en toegeven dat er wat aan de hand is. Alleen dan kun je problemen oplossen.” Vierhout zelf is daar in ieder geval al mee begonnen. website: www.opeigenkrachttraining.org e-mail: [email protected] telefoon: 020 6630753 Dit is deel 1 van een serie over ouddeelnemers van de Op Eigen Krachttraining. Het doel van de training is het bevorderen van de financiële zelfredzaamheid en het vergroten van eigenwaarde van voedselbankklanten. Er starten regelmatig trainingen in alle stadsdelen met een uitgiftepunt van de Voedselbank Amsterdam.

65-plussers die gratis met het OV kunnen, bezoeken vaker bewoners van verzorgingshuizen Foto: John Melskens

Nooit te oud voor de tram

Arnoud van Soest Gratis openbaar vervoer helpt ouderen met een smalle beurs te ontsnappen aan hun isolement.

D

ankzij een initiatief van de PvdA kunnen 65-plussers met een minimuminkomen vanaf september gratis gebruikmaken van het openbaar vervoer van het GVB. Op de website van de PvdA legt gemeenteraadslid Emre Ünver uit waarom hij ‘keihard’ voor dit experiment heeft geknokt. ‘Veel ouderen hebben het door de crisis extra zwaar. Ze hebben geen geld meer om bij hun vrienden of familie op bezoek te gaan. Dat zorgt voor veel eenzaamheid en isolatie. Nu geven we hen een brood­nodig steuntje in de rug.’ Amsterdam is overigens niet de eerste gemeente die het 65-plussers makkelijker maakt in bus, tram of metro te stappen. In Rotterdam kunnen 65-plussers al sinds 2009 vrij reizen. Zestig procent van de 65-plussers maakt daar gebruik van. In tegenstelling tot Amsterdam stelt Rotterdam geen inkomenseis. De Rotterdamse gemeenteraad vindt dat álle ouderen vrij moeten kunnen reizen. Ook in het naburige Dordrecht kunnen 65-plussers sinds 2009 gratis in de stadsbussen van Arriva stappen. De gemeente wil daarmee twee vliegen in één klap slaan: het isolement van ouderen doorbreken en het auto­ gebruik terugdringen. Nijmegen biedt geen gratis openbaar vervoer aan 65-plussers aan, maar geeft wel een forse korting. In het begin was het nog wel gratis maar inmiddels moet een eigen bijdrage van €21,- per jaar worden betaald. Volgend jaar is dat feest afgelopen en gaan Nijmeegse ouderen de kostprijs van €65,- per jaar betalen, wat volgens de gemeente nog steeds een aantrekkelijk aanbod is. 8 ac h t e r g r o n d

zo m er

2012

Nijmegen subsidieert het openbaar vervoer voor ouderen om hen in de gelegenheid te stellen een bezoek te brengen aan familie of vrienden, een visje te eten op de markt of deel te nemen aan een cursus of sportactiviteit. Of het helpt tegen de eenzaamheid, kan voorlichter Suzanne Baks niet zeggen. Uit de evaluatie van een in 2007 gehouden proef blijkt dat mensen die al eenzaam zijn, zich niet minder eenzaam gaan voelen. ‘Daarvoor is meer nodig dan gratis openbaar vervoer.’ Wat niet wil zeggen dat er geen positieve effecten zijn. Zo krijgen bewoners van verzorgingshuizen nu vaker bezoek. En zien ouderen het openbaar vervoer als een goed alternatief voor de auto: het scheelt hen parkeergeld. En ze kunnen nu tenminste eens een wijntje drinken. Net als in Dordrecht en Rotterdam, kunnen álle 65-plussers gebruikmaken van de korting. Nijmegen wil namelijk alle ouderen stimuleren om actief te zijn en te blijven. Je zou denken dat de ANBO een groot voorstander is van korting voor alle ouderen, maar wonderlijk genoeg is dat niet zo. De ouderenbond wil dat er bij kortingen naar inkomen wordt gekeken, en niet naar leeftijd. ,,Natuurlijk zijn er ouderen met een pensioen, die hard worden getroffen omdat hun inkomen sneller daalt dan dat van anderen”, legt ANBOwoordvoerder Renée de Vries uit. ,,In die zin doet Amsterdam het goed door gratis openbaar vervoer te reserveren voor ouderen met een minimuminkomen, want niet alle ouderen zijn kwetsbaar. Als je geen geld hebt om leuke dingen te doen, loop je inderdaad kans om in een sociaal isolement te komen, maar dat geldt niet

alleen voor ouderen. Dat geldt ook voor een moeder met kinderen, die van een minimuminkomen rond moet komen.” In die zin zit de ANBO op dezelfde lijn als Cliëntenbelang Amsterdam, die opkomt voor de belangen van chronisch zieken en mensen met een beperking. Cliëntenbelang bepleit gratis openbaar vervoer voor alle minima. ‘Zij hebben immers allemaal beperkingen in hun mobiliteit en een groter risico op sociaal isolement’, zo laat Cliëntenbelang in een persbericht weten. Gratis openbaar voor alle minima, zou dat niet mooi zijn? Ja, maar volgens voorlichter Carmen Westra van DWI hangt daar wel een prijskaartje aan. En dan nog wat: ,,De groep minima-ouderen is een groep die hoogstwaarschijnlijk niet meer in inkomen zal stijgen. Bovendien zijn ze, doordat ze ouder worden en minder goed ter been, ook vaker afhankelijk van het openbaar vervoer dan andere minima. Die kunnen vaak ook nog goed de fiets nemen of lopen.” Half juli ontvangen ouderen die voor gratis OV in aanmerking komen een brief. Ouderen die aan de inkomensgrens voldoen (een inkomen tot en met €15.112,- per jaar) maar niet bekend zijn bij DWI, kunnen via 020 3463684 een aanvraagformulier aanvragen bij team Voorzieningen van DWI of dit downloaden van website www. amsterdam.nl/voorzieningen

Toine Graus Een basisinkomen voor iedereen zonder tegenprestatie of de belasting op arbeid opheffen? Het klinkt radicaal, maar het kan en zou een oplossing voor de crisis kunnen zijn.

S 

tel dat iedereen in Nederland maandelijks negenhonderd euro op zijn rekening krijgt gestort zonder er iets voor te hoeven doen. Iedereen is écht iedereen, van dakloze tot bankdirecteur. Is dat een droom van een stel wereldvreemde idealisten met de slogan ‘geen gezeik, iedereen rijk’? Zeker niet: het idee voor een basisinkomen is bloed­serieus en werd door vermaarde economen als Tinbergen, Galbraith en Friedman al gepropageerd. Het basisinkomen staat weer op de agenda. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid stelde in 1985 voor om een gedeeltelijk basisinkomen in te voeren. En PvdA-voorman Diederik Samsom noemde het basisinkomen nog maar kort geleden in een artikel in NRC Handelsblad als mogelijk alternatief voor het fraude­ gevoelige toeslagenstelsel. Het idee voor een basisinkomen stamt al van voor de Tweede Wereldoorlog. In Amerika en Europa bestaan tal van verenigingen die het idee promoten. Zij hebben zich verenigd in het Basic Income Earth Network (BIEN). Laatste wapenfeit van BIEN is het Europees Burgerinitiatief voor het Onvoorwaardelijke Basisinkomen, dat begin dit jaar werd gelanceerd. Dat is een zeer ambitieus initiatief dat een miljoen handtekeningen in de EU wil ophalen omdat de Europese Commissie dan verplicht is een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden om een basisinkomen in te voeren. In Nederland gaan we daar ook het nodige van merken. In september komt er de Internationale Week van het Basisinkomen, met tal van manifestaties in het hele land. Die week wordt georganiseerd door de Vereniging Basisinkomen, die al 22 jaar bestaat. Voorzitter is sinds 2011 Adriaan Planken (67), gepensioneerd gynaecoloog. Hij krijgt de laatste tijd steeds meer uitnodigingen om lezingen te houden en verzoeken voor interviews. ,,Het basisinkomen is een hot topic. Belangstelling komt van alle kanten.” Hoe moeten we ons dat basisinkomen concreet voortstellen? Planken: ,,Wij spreken altijd over een onvoorwaardelijk basisinkomen. Het is hoog genoeg om fatsoenlijk van te kunnen leven. Er is geen m u g m ag a z i n e

Basisinkomen: luchtkasteel of serieuze optie? vermogenstoets, geen partnertoets. Geen werkverplichting.” Als je je er een voorstelling van wil maken, kun je de aow als voorbeeld nemen. Die geldt ook voor iedereen, ongeacht inkomen of vermogen. Maar er is een belangrijk verschil: de aow maakt onderscheid tussen gehuwden of samenwonenden en alleenstaanden. Het basisinkomen is strikt individueel. Iedereen krijgt evenveel. Dat betekent dat alle tandenborstelbrigades kunnen worden opgeheven. Ook de Sociale Dienst en het UWV worden overbodig. De hele wildgroei aan toeslagen en aftrekposten kan eveneens worden geschrapt. Het minimumloon zou ook weg kunnen. Alleen voor langdurige zorgpatiënten zou nog een uitkeringsinstantie moeten blijven. Alles wordt veel eenvoudiger en fraude wordt vrijwel onmogelijk. Dat levert een miljardenbezuiniging op, die voor een belangrijk deel het basisinkomen zou kunnen financieren. Zo claimen althans Planken en de zijnen. Maar als iedereen zo’n zak met geld krijgt elke maand, houdt iedereen toch op met werken? ,,Integendeel”, reageert Planken. De beruchte armoedeval, waardoor mensen die vanuit een uitkering aan het werk gaan financieel erop achteruitgaan, valt namelijk weg. En dat geldt ook voor het onderscheid tussen wit en zwart werk. Alles wat je verdient, komt bovenop het basisinkomen. Dat levert een enorme vrijheid en energie op. Het stimuleert mensen om te gaan werken of een studie te beginnen. De hamvraag blijft natuurlijk: hoe moet dat basisinkomen worden betaald? Volgens Planken is dat geen probleem. ,,Het kan, het geld is er.” De vereniging heeft een vijfstappenplan uitgewerkt waarmee het basisinkomen gefaseerd kan worden ingevoerd. De uitvoering van dat plan kost volgens de rekenaars van de vereniging dertig miljard euro. Daar staat zes miljard euro aan bezuinigingen tegenover. In totaal vergt invoering van basisinkomen dus 24 miljard. ,,Het is een kwestie van hervorming van het belastingstelsel en herverdeling van inkomens. Hoe die er precies uit gaat zien is aan de politiek”, schuift Planken de vraag door.

M 

et een veel minder ingrijpende hervorming valt ook al een forse verbetering van de sociale zekerheid te bewerkstelligen, denkt stichting Prohef. Al meer dan twintig jaar strijdt deze stichting voor haar idee. In een artikel in Elsevier worden de vier initiatiefnemers achter Prohef ‘fiscale verzetsstrijders’ gem u g m ag a z i n e

zo m er

‘Sociale Dienst en UWV worden overbodig en toeslagen en aftrekposten kunnen worden geschrapt’ Illustratie: Péjo

noemd. Hun idee is zo logisch dat het eigenlijk idioot is dat het niet is ingevoerd, vinden ze zelf. Prohef richt zijn pijlen op de loonbelasting en de premieheffingen. Arbeid belasten is het stomste wat je kunt doen, is hun uitgangspunt. Het maakt arbeid ruwweg twee keer duurder dan noodzakelijk. Er is een schreeuwende behoefte aan mensen in de zorg, blauw op straat, personeel in de kinderopvang,

ting en sociale premies. Wie minder productief is, valt buiten de boot en moet dus een uitkering krijgen. De werknemers die nog wel een baan hebben, lijden ondertussen onder een moordende werkdruk. ,,Arbeidsbelasting pakt vooral in moeilijke tijden, zoals nu, extra slecht uit”, betoogt Peter W. Voogt, een van de vier strijders voor Prohef. ,,De werkloosheid wordt veel hoger dan nodig is. Ontslagen

Tandenborstelbrigades en de sociale dienst kunnen worden opgeheven conciërges, maar dat is onbetaalbaar door de hoge loonkosten. En neem ambachtslieden als loodgieters of elektriciens. Ook die zijn voor gewone mensen onbetaalbaar geworden, vanwege uurlonen waar je nog niet zo lang geleden een advocaat voor kon inhuren. Zwartwerken wordt zo wel heel aanlokkelijk en dat gebeurt dan ook op grote schaal. In de grachtengordel of Zuid zul je weinig ‘witte’ werksters vinden. En dus, zo stelt Prohef, neemt een werkgever alleen ‘superwerknemers’ aan, want ze moeten niet alleen hun arbeidsloon waarmaken maar ook de loonbelas-

2013 ac h t e r g r o n d 9

werknemers moeten weer een uitkering krijgen, waardoor de sociale premies weer omhoog moeten waardoor arbeid nog duurder wordt en er nog meer ontslagen vallen. Een spiraal naar de bodem. Onze oplossing; schaf loonbelasting en sociale premies af en vervang die belastinginkomsten door een productieheffing: prohef.” Er bestaat al een vergelijkbare belasting, de Belasting Toegevoegde Waarde (btw). Die btw wordt echter opgebracht door de consument, die dus meer voor een product moet betalen. Maar de productieheffing van Prohef wordt door de

producent betaald. In de visie van stichting Prohef wordt de productieheffing gecompenseerd door lagere loonlasten. De producent zou per saldo niet meer kwijt zijn. Al met al zouden we dankzij Prohef een samenleving krijgen waarin bijna iedereen aan het werk is, ook mensen met een arbeidshandicap en ouderen. Heel veel uitkeringen kunnen worden geschrapt, gesubsidieerde banen zijn niet meer nodig, werken met behoud van uitkering hoeft niet meer en sociale werkplaatsen stromen leeg. Loodgieters en andere vakmensen worden betaalbaar waardoor ze meer werk krijgen. Kortom precies wat de huidige regering wil maar niet kan realiseren. Met de aanpak van stichting Prohef zijn experimenten uitgevoerd in Rotterdam en Groningen met positieve uitkomsten. De Universiteit van Amsterdam heeft er onderzoek naar gedaan. Het resultaat liegt er niet om: invoering van prohef zou een extra groei van de economie van 2.5 procent per jaar kunnen opleveren. Recent heeft stichting Prohef een nieuwe duurzame variant van hun aanpak ontwikkeld. Voogt ziet overigens goede mogelijkheden om de aanpak van zijn stichting te combineren met het basisinkomen.

een inkomen voor iedereen

Klaverjassen op Kamp Bakkum Arjan van Oorsouw Voor wie driehoogachter woont en veel buiten wil zijn, is de camping een uitkomst.

K

amp Bakkum was en is nog steeds een plek waar stedelingen hun bedompte bovenwoninkje kunnen vergeten, en de frisse zeelucht kunnen opsnuiven. De bewoners vormen een besloten gemeenschap met een sterk sociaal karakter, die alles met elkaar deelt. Lia ging als baby van zes weken al naar Bakkum. Toen ze verkering kreeg, ging die mee. Ze staat er inmiddels veertig jaar. ,,Het is hier vrijheid, blijheid, zonder heggen waar je overheen hoeft te hangen.“ Volgens Lia is de sfeer in Bakkum ideaal: je ontvlucht de stad en bent uit de sleur. ,,Bakkum werkt als een magneet! Ondanks mijn tuin in Amsterdam en die veertig jaar hier, verveelt het nooit.” Eén keer per jaar gaat ze puur voor de lol naar de bingo-avond ‘om de vrouwen te bezichtigen’. ,,Grandioos om mee te maken: de verbetenheid van die koppen.” Minder prettig vindt Lia dat de eerste betaling van het seizoensgeld in december overgemaakt moet worden. ,,December is de duurste maand, je moet echt sparen anders red je het niet.” Prijzen voor een seizoensplek liggen rond de tweeduizend euro. Dan heb je wel 16 ampère aan stroom en een plek om je auto te parkeren. Je kunt natuurlijk ook een toeristenplaats huren voor aanzienlijk minder geld om te kijken of dat bevalt. In tegenstelling tot Lia kwam

Petra pas een aantal jaren geleden naar Bakkum. In het begin ging ze vooral voor de kinderen. ,,Nu moeten de kinderen mee omdat mama wil sporten”, grapt ze. ,,Zonder dollen: mijn kinderen zijn hier lekker buiten en gaan hun eigen gang. Ze komen alleen naar de caravan voor hun natje en droogje.” Toen Petra nog met haar man was, konden ze makkelijk het stageld opbrengen. Tegenwoordig is dat lastiger, maar door hier en daar wat geld te lenen, lukt het net. ,,Elke maand zou ik geld opzij moeten zetten maar dat doe ik nooit; ik gebruik mijn dertiende maand plus mijn vakantiegeld ervoor.” Op Bakkum ontdekte Petra de natuur en het sporten. Lopend verkent ze het natuurgebied vlakbij de camping waar Schotse Hooglanders grazen. ,,Het is hier perfect – vlakbij Amsterdam – dus je bent er vlug en het weer is hier altijd een tikje mooier dan in de stad. Je doet dingen die je in Amsterdam niet doet: buiten eten, in de hangmat hangen, tot rust komen. Op een mooie stranddag kom je terug bij je caravannetje zonder in de file terug naar de stad te hoeven. Zo’n genot!” Kampeervereniging Bakkum (KVB) bestaat dit jaar 65 jaar. Dat feit wordt uitbundig gevierd op 27 juli met optredens van volkszangers als Dario, Peter Beense en publiekslieveling Trafassi. Tientallen vrijwilligers organiseren sport en

Rinus: ‘Alcohol drinken is met mijn representatieve functie geen porem’ Foto: Fred van der Zee

spel. Nico is een van hen. Al 18 jaar organiseert hij klaverjasavonden op zaterdag. Hoofdprijs is een fles jenever. Het bezoekersaantal loopt echter terug. ,,De huidige spelers worden ouder en er komt geen jong bloed meer bij”, zegt Nico met een twinkeling in zijn ogen: ,,De klaverjasser is een uitstervend ras.” Riek, gebruind, pretoogjes, staat 46 jaar op de camping. ’s Winters

Kamperen is buiten eten, in de hangmat hangen en tot rust komen koopt ze prijzen in voor de bingoavonden. ,,Elektrische apparatuur, fietsen, besteksets, drank: als de winter ten einde is heb ik prijzen voor negen rondes bingo. Ik wil niet tijdens het seizoen nog op zoek.” Riek begon als barhulp en sinds twaalf jaar is ze bingojuf. Daar hoort ook de kaartverkoop bij. ,,Het zit bomvol bij de bingo. Er is veel animo voor.” Omdat Rinus tijdens zijn werk-

zame leven een leidinggevende functie had, werd hem gevraagd of hij nachtwacht wilde worden. Zestien jaar doet hij dat nu en wat hem betreft sterft hij in het harnas. Gepensioneerd op zijn 58e, nu de 80 gepasseerd komt Rinus over als een krasse knar. Van april tot oktober woont hij met zijn vrouw op het terrein. ’s Nachts komt hij zijn bed uit voor stroomstoringen, tia’s, hartinfarcten en meer ongerief. ,,De nachtwacht is onderdeel van de service van de camping. Met mijn representatieve functie drink ik geen alcohol. Geen porem is dat!” Kortom, veiligheid troef op de camping: wie in eigen land op vakantie wil, reize af naar camping Bakkum. Vele Amsterdammers gingen u voor. De tarieven zijn afhankelijk van de plek op de camping en de tijd in het seizoen. Zo betaalt een persoon in het hoogseizoen het ‘trekkerstarief’ van €21,75 voor een tent per nacht. Extra mensen in de tent betalen €4,75 per persoon per nacht.

Vroeger kregen kampeerders in spé nummertjes en moesten achter een lint wachten tot een bel werd geluid. Op dat signaal renden ze naar de plek die ze wilden hebben. Een enkeling sjoemelde daarmee en posteerde zijn kinderen stiekem in de bosjes om zo de kans op een goed plekje te vergroten. Mensen met een uitkering stonden voor half geld. Wie tegenwoordig een seizoensplek in Bakkum wil, lijdt ontberingen. Omdat er op Camping Bakkum slechts een beperkt aantal plaatsen vrijkomt, wordt er voor die plekken aan het eind van het jaar geloot. Wie vroeg arriveert, krijgt een laag nummer en daarmee recht op eerste loting. Mensen overnachten om die reden wel twee nachten in de vrieskou voor een zo laag mogelijk nummer. Maar dan heb je ook wat!

Bel direct met

020 - 664 08 48 10 ac h t e r g r o n d

do z ec meem r b2013 e r 2012

m u g m ag a z i n e

De jacht is mooier dan de vangst Charles Vervaeck Rivierkreeftjes zijn smakelijk en een ware onderwaterplaag in de Amsterdamse wateren. Ze te vangen is echter nog een hele opgave.

I

n Amsterdamse wateren krioelt het van de rivierkreeftjes. Een niet te versmaden culinaire delicatesse, volgens fijnproevers. Een pest voor het ecosysteem, zegt de overheid. Toch ziet die overheid geen heil in het structureel wegvangen van deze schadelijke doch smakelijke watertoerist. Maar wat houdt een eerzame, zij het ook weer niet overdreven eerzame burger eigenlijk tegen om ze zelf te vangen? Ons besluit staat vast. Wij gaan zelf rivierkreeft vangen. De bonsai­versie van de grote kreeft is namelijk overheerlijk mensenvoer. Als het klopt dat ze zelfs in Amsterdamse wateren ruim voorradig zijn, hoeven we niet te vrezen voor een rivierkreeftengenocide. De rivierkreeft die de Hollandse polders koloniseert, is een exoot. Hij treft hier nauwelijks of geen natuurlijke vijanden. ,,Hun aantallen blijven toenemen,” bevestigt André Blokland, beroepsvisser te Gorinchem. ,,Dat komt doordat er niet structureel op gevist wordt.” Volgens Blokland heeft dat te maken met de geringe verhandelbaarheid van de diertjes. ,,Nederlanders zijn conservatief als het om eten gaat. Wij geven wel grof geld uit aan peperdure hypotheken, maar voor goed eten hebben we geen stuiver over.” Van de voorverpakte verse exemplaren die de grootgrutter te koop aanbiedt, moet Blokland

kokken. ,,Ze halen dat vergif uit China. Albert Heijn moest zich de ogen uit de kop schamen! Zij verkopen de plofkippen van het water, vooral door de smerigheid die ze erin stoppen. We moeten die troep vol bestrijdingsmiddelen ook niet uit China willen halen. Je krijgt er vieze handen van. Rubber is het!’ Ook wij geven de voorkeur aan kweek van eigen bodem. Blokland haalt naar eigen zeggen jaarlijks ettelijke duizenden kilo’s rivierkreeftjes op. De getalsterkte van de uitheemse schavuit komt nooit in gevaar. ,,We kunnen er elk jaar wel

Korven vol verse haring, kattenvoer en kiezelstenen zo’n honderdduizend ton van vangen.” Blokland zelf vist in de rijke polders van Vinkeveen en Waddinxveen. Wij willen echter in Amsterdam onze slag slaan. Voor inzicht in de onderwatersituatie van de hoofdstad is stadsecoloog Geert Timmermans de ideale gesprekspartner. Timmermans weet dat de uitheemse Amerikaanse soorten zich ook in Amsterdam uitstekend handhaven. Wegvangen (uitroeien, red.) is een illusie, zegt hij. De exoten dragen een kwalijk virus. De inheemse soort is daar niet resistent

Een beetje prullen met een schepnetje om de schijn op te houden Foto: Sodis Vita

tegen en wordt met uitsterven bedreigd. Daarom heeft de overheid de laatste exemplaren gevangen en in bescherming genomen. De leek hoeft dus niet bang te zijn dat hij per ongeluk de bedreigde versie uit het water vist. ,,Culinair gezien geniet de rode Amerikaanse rivierkreeft trouwens de voorkeur”, zegt Timmermans. ,,Zelf vangen en opeten mag,” voegt hij daaraan toe. Zoveel aansporing hadden we nu ook weer niet nodig. Maar we steken te vroeg van wal. Aan dat zogenaamde ‘mogen’ kleven toch zekere beperkingen. Zo mogen alleen vergunninghouders fuiken plaatsen. Leken moeten zich redden met schepnetjes. Professionele vissers op rivierkreeftjes geven echter de voorkeur aan een fuik. ,,Zonder vergunning, kan de

KRINGLOOPWINKEL. bij U in de buurt Postjeskade 23-25, A’dam West Kerkstraat 354, A’dam Centrum Papaverweg 21, A’dam Noord Zeeburgerpad 90, A’dam Oost Lange Begijnestraat 8, Haarlem Centrum Spaarneweg 16A, Cruquius

085 273 70 70

Ruimt woningen geheel leeg.

m u g m ag a z i n e

overheid je zomaar aanmerken als stroper”, zegt Blokland. En stropers moeten rekening houden met fikse boetes. In stilte vragen wij ons af hoe vervelend wij de status van stroper eigenlijk vinden. Afgezien van die boete niet zo heel erg, vrezen we. Bovendien kennen wij ook nog iemand met even weinig scrupules, die ten behoeve van onze reportage zijn boot en expertise in stelling wil brengen. Wat zal ons nog tegenhouden? We meren ’s avonds af onder een niet nader te noemen brug, waar we volgens onze bronnen een overvloed aan rivierkreeftjes mogen verwachten. Om de schijn op te houden, prullen we wat met de schepnetjes die we ook hebben meegebracht. Intussen prepareren we stiekem onze fuiken. We laden

de korven vol verse haring, kattenvoer en kiezelstenen die moeten helpen om de fuiken naar de bodem van de Amstel af te zinken. Onze schipper is zeer in zijn nopjes. Hij wil de fuiken elk kwartier wel even controleren. Vergeefse moeite. We moeten meer geduld opbrengen. Diezelfde avond nog keren we met lege handen terug naar huis. Twee dagen later keren we terug naar de plaats delict. De fuiken zijn intact gebleven. Ook het lokaas is er nog. Maar van enig rivierkreeftje valt geen spoor te bekennen. Kennelijk hebben we iets niet goed gedaan. Bent u handig met hengels en ander vistuig en weet u wél hoe u rivierkreeftjes kunt verschalken? Tip MUG via [email protected] voor een eventueel vervolg ...

BOOGERT & HARING advocaten Gesubsidieerde rechtsbijstand voor minima

Problemen met uw uitkering? GEDAGVAARD? Ontslag? Verblijfsvergunning geweigerd? Schone Lei? HUISUITZETTING? Scheiding?

Bel direct: 020 - 470 35 58 Kennismakingsgesprek altijd kosteloos Gratis inloopspreekuur: iedere maandag 17:00 - 18:30 uur www.juttersdok.nl www.werkinopdracht.eu

Overtoom 441, 1054 KG Amsterdam Tram 1, halte Rhijnvis Feithstraat Arbeidsrecht Bestuursrecht Familierecht Huurrecht Jeugdrecht Sociaalzekerheidsrecht Strafrecht Vreemdelingenrecht WSNP

d e czeo mm ber

2012 2013 ac h t e r g r o n d 11

agenda cultuur

Juli aanbiedingen

Gemeente Amsterdam

www.amsterdam.nl/stadspas www.facebook.com/stadspasamsterdam

Stadspas

vr 4 juli t/m za 17 augustus

Litho en Steen Beeldende kunst van Lies Verdenius (inkttekeningen) en Tineke Brackel (beelden en lichtobjecten). Een interessante ontmoeting tussen grafiek en steen. locatie MLB expositieruimte/beeldentuin, Witte de Withstraat 32A begane grond info mlbgalerie.nl open vrijdag en zaterdag van 12.00-18.00 en op afspraak entree gratis zaterdag 13 en zondag 14 juli

Festival 5D Dit festival is een vrijplaats die de zintuigen streelt, met veel theater, muziek, culinair vermaak en workshops. Verwen je smaakpapillen, kijk je ogen uit, spits je oren, snuif heerlijke geuren op en laat je handen wapperen op dit unieke festival, dat toegankelijk is voor iedereen, met of zonder handicap. locatie NDSM-werf, Amsterdam-Noord info www.festival5d.nl entree €7,- kids tot 12 jaar gratis! zondag 14 juli

Miezemuis, een reuzenverhaal Het hele kleine meisje Miezemuis zoekt kruiden voor haar moeder, maar de wind tilt haar op en neemt haar mee naar de reuzen. Over kleine meisjes en grote verlangens. Een kindervoorstelling. Tevens is er een knutselworkshop. locatie Erasmuspark tijd zo 14 juli, 14.0017.00 (doorlopende voorstelling) info www.westwaarts.com entree gratis vr 16, za 17 en zo 18 augustus

Hartjesdagen Op en rond de Zeedijk wordt de eeuwenoude traditie van Hartjesdag ook deze zomer voortgezet. Vrolijk flaneren tussen uitbundig uitgedoste heren en dames. Ook worden elk jaar de Hartjes van de Zeedijk gekozen: de meest origineel verklede man en de meest origineel verklede vrouw. locatie Zeedijk info www. stichtinghartjesdagen.nl entree gratis Tip v/d maand wo 14 tot en met za 17 augustus

World Cinema Amsterdam Open Air Gratis naar de film. Ook dit jaar is het Marie Heinekenplein het toneel van openluchtvoorstellingen. Ruim 500 mensen kunnen genieten van vier nieuwe wereldfilms. Films die verhalen vertellen van heel gewone en soms iets minder gewone mensen die zich proberen te verhouden tot hun eigen werkelijkheid. locatie Marie Heinekenplein (aan de Ferdinand Bolstraat) info www.worldcinemaamsterdam.nl aanvang film rond 21.30 uur entree gratis 12 ag e n da

zo m er

2013

Kom genieten op Festival 5D

Zelf varen met een fluisterbootje

Kom naar Festival 5D, een cultureel festival voor jong en oud, waarbij de vijf dimensies van de zintuigen centraal staan. Geniet van workshops, theater, muziek, culinair vermaak en een speelweide voor onze jongste bezoekers.

Een kind kan de was doen. Er moet wel een volwassen begeleider mee, maar de stille elektrische motorbootjes van het Ilperveld zijn heel eenvoudig te besturen. Ze gaan niet hard en ze zijn geschikt voor 7 personen. Reserveer tijdig want op is op. Wegens broedgebied van rietvogels mogen geen honden mee.

Data en aanvang: za 13 juli van 11.00 tot 20.30 uur en zo 14 juli van 11.00 tot 18.30 uur Prijs: toegang festivalterrein voor volwassenen € 7 per persoon. Met de juli/ augustusbon toegang voor 2 personen voor de prijs van 1. Kinderen tot 12 jaar gratis. Bezoek theatervoorstellingen € 3. Deelname workshops € 4 Kaartverkoop: aan de kassa op het festivalterrein Adres: NDSM - werf, Amsterdam. Vanaf Amsterdam Centraal bereikbaar met de pont richting NDSM-werf Meer info: www.festival5d.nl met de juli/augustus bon 2 personen toegang voor

€7

Voor € 1 naar de film in de filmtheaters Ook deze zomer kunt u goedkoop naar de film in een van de Amsterdamse filmtheaters! Adressen: Cinecenter, Lijnbaansgracht 236, tel. 623 66 15 De Uitkijk, Prinsengracht 452, tel. 223 24 16 Het Ketelhuis, Pazzanistraat 4, tel. 684 00 90 Kriterion, Roetersstraat 170, tel. 623 17 08 Rialto, Ceintuurbaan 338, tel. 676 87 00 Studio K, Timorplein 62, tel. 692 04 22 The Movies, Haarlemmerdijk 161, tel. 638 60 16 Cavia, Van Hallstraat 52, tel. 681 14 19 De Balie, Kleine Gartmanplantsoen 10, tel. 553 51 51 Eye Film, IJpromenade 1, tel. 589 14 00 Melkweg Cinema, Lijnbaansgracht 234, tel. 531 81 81 NASA, Arie Biemondstraat 111, tel. 427 59 51

Stadspasactie: t/m 31 augustus Prijs: € 1, met de juli/augustusbon Meer info: www.cineville.nl met de juli/augustusbon

1

€ 

Hofjes rondleiding

Datum en aanvang: juli en augustus van 10.00 tot 17.00 uur (niet op maandag) Prijs: € 35, met de juli/augustusbon € 10 voor 2 uur. Ieder uur langer € 18,50 extra Reserveren: via 088 0064455. Op de dag zelf en in het weekeinde 020 4825520 Adres: Kanaaldijk 32a, 1121 NX Landsmeer Meer info: www.ilperveld.nl

  10

met de juli/augustusbon

€

Vanaf € 9 naar Hans Klok’s the New Houdini in Carré In The New Houdini heeft Hans Klok Houdini’s meest spectaculaire onderwater ontsnapping nog gevaarlijker gemaakt en voert en een echte Houdini “stunt” uit waarbij hij zich binnen 60 seconden al hangend en geboeid uit een dwangbuis moet zien te bevrijden, alvorens de vlijmscherpe “klauwen des doods” zullen dichtklappen!

Data: 16 t/m 31 juli (voor tijden zie www.carre.nl) Prijs: dinsdag en woensdag 2e rang: € 44, 3e rang € 39 en 4e rang € 29. Op donderdag t/m zondag 2e rang € 49, 3e rang: € 39 en 4e rang € 29 Met de Stadspas € 10 korting. Met de juli/ augustus bon € 20 korting. Exclusief € 1,- voor het Carré restauratiefonds en eventuele reserveringskosten Reserveren: 0900 252 52 55 (€ 1,30 p/gesprek) of kassa Carré (dagelijks 12.00-18.00 uur) o.v.v. Stadspascheque Hans Klok Adres: Koninklijk Theater Carré, Amstel 115-125 Meer info: www.carre.nl met Stadspas € 10 korting; korting met de juli/augustusbon

20

€

Achter gesloten deuren en lange gangen liggen verborgen schatten van Amsterdam. Ga mee en ontdek deze bijzondere plekjes. Onze gids vertelt u alles over het leven vroeger en nu op deze unieke woonplekjes. Data en aanvang: do 11, di 16 en do18 juli, do 8 en di13 augustus. Start om 10:30 en 13.30 uur; 15 augustus om 10:30 uur Prijs: Normaal € 11,00 p.p. met de juli/ augustusbon gratis. Incl. koffie/thee met appelgebak Reserveren: via [email protected] of 06 232 733 49 tijdens kantooruren met de juli/augustusbon gratis

Kwaku Summer Festival is aan deze zomer Lekker eten, spannend voetbal, flirten en opzwepende muziek zijn de unieke ingrediënten voor dit festival. Dat is ook dit jaar niet anders maar daar komt vanaf deze editie veel entertainment bij. Van kaseko tot jazz en van kawina tot pop. Voor ieder wat wils! Data en aanvang: 4 weekenden van 13 juli t/m 4 augustus van 12.00 uur tot 22.00 uur Prijs: passepartout voor alle dagen € 20, tegen inlevering van juli/augustusbon € 8 Kaartverkoop: aan de kassa Adres: Bijlmerpark Meer info: www.kwakusummerfestival.nl met de juli/augustusbon

8  

€ 

Kom naar de De Uitvindfabriek in NEMO Dat iedereen een uitvinder is laat NEMO zien tijdens de zomer in haar nieuwste tentoonstelling De Uitvindfabriek. In deze tentoonstelling zie je de meest belangrijke, grappige, zinloze én mislukte uitvindingen. Data en tijden: 1 juli t/m 31 augustus van 10.00 tot 17.00 uur Prijs: € 13,50, met de Stadspas €€ 6,75, met juli/augustusbon gratis Adres: Oosterdok 2 Meer info en voorwaarden: www.e-NEMO.nl met de juli/augustusbon gratis

Charles Vervaeck Veel te veel gezond en goed voedsel verdwijnt in de kliko. Damn Food Waste wil daar wat aan doen.

Goed voedsel weggooien is zonde

K

an Nederland nog wel prat gaan op de status van zuinige natie? Nederlanders gooien elk jaar opnieuw voor ruim 2,5 miljard euro aan eetbaar voedsel weg. Voor bijna de helft van die verspilling zijn Henk en Ingrid verantwoordelijk. Damn Food Waste (DFW) wil de spilzieke burger net zo lang koesteren tot hij een geweten heeft. We schrijven zaterdag 29 juni. Elf uur in de ochtend. Boven de hoofdstad kleurt de zon net zo rood als de bloedende knie van een piepjong voetballertje. Op het Museumplein staat een bont amalgaam aan gaarkeukens. Geuren van koffie en curry. Houten tafels en bankjes alom. Samuel Levie wacht een drukke dag. Levie is mede­oprichter en woordvoerder van Damn Food Waste. Over een uur moet zijn organisatie klaarstaan voor de meesterproef. Klokslag twaalf begint de uitgifte van zo’n vijfduizend gratis lunches. Het kosteloze eten is er niet alleen voor de minima van de stad of de klanten van de voedselbank. Iedereen is welkom om een vorkje mee te prikken, zegt Levie: ,,Ook de mensen die zich heel gemakkelijk zelf een maaltijd kunnen veroorloven, zijn welkom. Want ook die mensen moeten uiteindelijk toch minder voedsel verspillen,” vindt Levie. ,,Ik hoop dat het gezellig wordt!” De maaltijden die op de dag van dit event worden uitgedeeld, zullen worden bereid uit voedseloverschotten die in normale omstandigheden achteloos worden weggegooid. Maar het gaat Levie m u g m ag a z i n e

zo m er

Gratis brunchen op het Museumplein, om verspilling tegen te gaan Foto: John Melskens

niet om de notie ‘gratis’. De kern van de boodschap is dat afgedankt voedsel vaak nog heel goed eetbaar is, want door en door gezond. Hoezo weggooien? ,,Helaas,” zegt Levie: ,,Wij zijn gewend aan overvloed.” De Franse televisiekok Alain Caron, die inmiddels ook is komen aanwaaien, hoeft weinig aansporing om zijn mening te spuien. Hij vindt dat de mensen niet zo ingewikkeld moeten doen. ,,Het hoeft

mensen echte honger. Volgens Levie begint het probleem bij het dictaat van de handel. Die definieert het begrip voedselkwaliteit heel anders dan de boer die zijn land bewerkt. Smaak en versheid zijn niet de eerste criteria; uiterlijk en omvang zijn dat wel. De consument vindt om die reden geen al te kromme komkommers bij de buurtsuper, want die passen niet in het koelvak. Maar ook bloemkolen die iets minder wit parelen

Kromme komkommers passen niet in het koelvak van de buurtsuper ook allemaal niet zoveel moeite te kosten,” zegt Caron. ,,Je moet goed inkopen en goed koken. Als je die twee bij elkaar brengt, heb je niet zoveel verspilling.” Caron mijmert. ,,Oud brood weggooien? Dat is pas verspilling! Weten de mensen wel dat je van oud brood heerlijke wentelteefjes bakt?” De cijfers die Levie intussen ophoest, tonen aan dat er nog een lange weg te gaan is. Die cijfers leren dat de wereld zoals we die nu kennen elke dag opnieuw genoeg voedsel produceert om zo’n twaalf miljard aardbewoners te voeden. Dat de totale wereldbevolking niet eens het aantal haalt van de zeven miljard mensenkinderen roept een vals vermoeden van overvloed op. Vals, want nog elke dag lijden circa één miljard

2012 ac h t e r g r o n d 13

dan het gebit van een doordeweekse Amerikaanse televisiepredikant zijn taboe. ,,De verspilling is overal,” zegt Levie: ,,Het gaat van boer naar consument en alles wat daartussenin zit. Vijftien procent van de voedselproductie raakt verloren tussen de ploegschaar en het bord. Ik hoop zo ontzettend hard dat deze dag slechts een begin is, dat deze dag mag blijven hangen.” Voedsel wordt vaak weggegooid omdat de cruciale datum ‘Tenminste Houdbaar Tot’ (THT) verstreken is. Wat is er mis mee als consumenten dat voedsel dumpen? Levie: ,,Maar dat betekent toch niet dat het voedsel echt niet meer goed is? Misschien moet je eerst maar eens ruiken aan dat pak melk. Ik ken werkelijk niemand die geen zure melk

damn good food

herkent. Je hoeft niet naar het pak te kijken of naar het label THT om te weten of je dat pak moet weggooien of niet. Mensen die een koelkast kopen met een garantie van twee jaar, gooien die koelkast toch ook niet weg als de garantie verstreken is?” Damn Food Waste is maanden in het getouw geweest om de stunt van de vijfduizend gratis lunches voor te bereiden. Die voorbereiding was bepaald geen sinecure. ,,We hebben het zelf moeten doen,” zucht Levie. ,,We hebben met busjes rondgereden. In de Flevopolder hebben we boeren bezocht. In het Westland zijn we bij kassen langs geweest. Bij de groothandel hebben we voedsel weggehaald. We hebben bewust gekozen voor spullen die toch niet naar de voedselbank zouden zijn gegaan. Want de voedselbank gaat natuurlijk voor. Wij zijn slechts een eenmalig event!” Intussen kan ook de organisatie niet om de vraag heen of het wel de moeite loont om bij de boeren de kleine restjes op te halen. Want als dat al economisch rendabel was of anderszins efficiënt georganiseerd kon worden, dan gebeurde dat toch al, of niet? Levie: ,,Alles moet inderdaad economisch en efficiënt zijn. Weggooien lijkt daardoor goedkoper. Maar je moet dat logistiek regelen. Veel van wat wordt afgekeurd, moet snel verwerkt worden. Als de voedselbank maar één of twee keer per week uitlevert, dan is dat lastig. Je moet het professionaliseren.” Waarvan akte.

Willem Don Terwijl Paul, John, George en Ringo succes op succes stapelden, stierf hun manager Brian Epstein in betrekkelijke eenzaamheid aan een overdosis slaappillen. Jaron Beekes verbeeldde zijn levensverhaal.

De vijfde Beatle als stripfiguur

ruchten de ronde. Zo zou hij een korte affaire hebben gehad met John Lennon. ,,Je moet natuurlijk heel erg oppassen met wat je vertelt. Want sommige mensen zijn er van overtuigd dat er wel iets is gebeurd tussen hem en John Lennon, dat ze een affaire hadden of dat ze in ieder geval een keer met elkaar naar bed zijn geweest. Anderen zeggen: ‘Nee dat kan niet, dat heeft nooit plaatsgevonden.’ Ik was er niet bij dus ik weet het

Brian Epstein was joods, homo en drugsverslaafd

Beekes: ‘Ik heb mezelf een routine opgelegd om elke dag weer naar de studio te gaan’ Foto: Erik Veld

‘H

ij leefde echt voor de Beatles. En vooral voor de optredens die hij voor hen verzorgde. Dus toen ze stopten met optreden is het ook heel snel bergafwaarts met hem gegaan. Toen bezweek hij binnen een jaar aan de drugs en drank.” Jaron Beekes, Amsterdams illustrator, tekende een graphic novel (stripboek voor volwassenen) over het tragische leven van Brian Epstein, ontdekker en manager van de Beatles. Beekes was op zijn middelbare school al fan van de Beatles ,,Ik kende de naam Epstein al wel, maar wie hij was, daar ben ik pas achtergekomen toen ik aan dit boek begon. Ik wist al wel dat hij

én homoseksueel, én joods was.” In de Britse klassenmaatschappij van na de Tweede Wereldoorlog stonden Joden in veel opzichten aan de zijlijn. Homoseksualiteit was sowieso niet gewenst, zelfs strafbaar. ,,Dat contrast tussen het fantastische succes dat hij met de Beatles had, en het ontzettend geïsoleerde persoonlijke leven vond ik een interessant uitgangspunt.” Epstein begon als verkoper in de meubelzaak van zijn vader, en startte vervolgens twee goedlopende platenzaken. De Beatles zag hij optreden in een klein zaaltje. Hij was zo onder de indruk dat hij ze al snel benaderde met het voorstel hun manager te worden. Beekes: ,,Epstein was ei-

genlijk helemaal niet zo’n goede zakenman. Dat denken mensen vaak omdat hij zo succesvol was, maar het schijnt dat hij ook miljoenen is misgelopen. Bijvoorbeeld alle merchandise, daar hebben de Beatles nooit een cent aan verdiend. Terwijl dat echt een enorme industrie was, zeker in Amerika: Beatle-pruiken, BeatleT-shirts ... Op een gegeven moment werd er zelfs Beatle-adem in spuitbussen verkocht. Zelf ben ik ook totaal niet zakelijk. In dat opzicht herken ik mezelf wel een beetje in hem, haha.” Kan Beekes wel rondkomen van zijn werk als striptekenaar? Beekes: ,,Mm, moeilijk. Het hangt er een beetje vanaf hoe dit gaat

verkopen. Dat is afwachten. Maar ik moet daarnaast wel freelance werken. Ik denk dat iedere striptekenaar, zelfs de grote namen, ernaast wel opdrachten hier en daar moeten doen.” Beekes zelf tekent illustraties voor een aantal tijdschriften en heeft een bijbaantje. ,,Kijk, zo’n verhaal waar de Beatles in voorkomen, dan weet je dat daar veel aandacht voor komt omdat de Beatles nou eenmaal verkopen. Dus die combinatie is ideaal: iets waar m’n hart in ligt, en wat ook nog een beetje verkoopt.” Maar ook dan zijn graphic novels geen vetpot. ,,Het voorschot was na een paar maanden op.” Over Epsteins persoonlijke leven doen enkele hardnekkige ge-

niet.” In het boek zien we Epstein en Lennon op vakantie in Barcelona. Pratend over homoseksualiteit. Flirtend. Tot ze hetzelfde bed inkruipen en het licht uitknippen. “Ik had het eerst iets explicieter verbeeld, en op een gegeven moment kreeg ik twee redacteuren. Eentje wilde graag zoveel mogelijk naakt en lekker shockerende porno erin. En de ander zei: ‘Nou je kan het beter een beetje suggestief houden.’ En ik heb voor het laatste gekozen. Ik heb een plaatje geschrapt waarin ze innig in elkaars armen liggen, wat ik zelf ook al best impliciet vond.” Beekes wist zijn boek binnen anderhalf jaar af te ronden, van idee en research tot en met het inkten en inkleuren van de pagina’s. Dat is heel snel voor een stripboek van deze omvang. ,,Kijk, het ligt in je eigen handen, en als je niks doet gebeurt er niks. Natuurlijk had ik soms geen zin maar ik had mezelf toch een soort routine opgelegd om elke dag weer naar de studio te gaan en er niet uit te komen voordat er minstens een pagina af was. Misschien heb ik me in die zin wel door Epstein laten inspireren: dat je moet werken voor je succes en dat het niet vanzelf gaat.” Epstein. Het brein achter The Beatles. Jaron Beekes, uitgeverij Oog & Blik. 178 pagina’s. €24,90. Maak snel het cryptogram op pagina 17 en win het boek van Jaron Beekes als e-book of als paperback!

Waar kan ik sporten met andere Ggz-cliënten? U zoekt het uit bij

Linnaeushof 4, 1098 KH Amsterdam 020 - 4685647 www.clienteninformatiepunt.nl

14 k u n s t & c u lt u u r

zo m er

2013

m u g m ag a z i n e

Roy de Beunje In het jubeljaar 2013 bestaat de grachtengordel 400 jaar. Veel van die rijkdom werd echter verworven door slavenhandel.

Een van de morenkoppen op de gevel van Herengracht 514 Foto: Sodis Vita

Het zwarte randje van de grachtengordel D

oor alle aandacht voor de viering van 400 jaar grachtengordel in de media ga je beter en anders kijken naar al die indrukwekkende grachtenpanden. Zo wandelde ik dit voorjaar in het eerste zonnetje over de Herengracht. Langs de Gouden Bocht en de burgemeesterswoning, zag ik op de gevel van Herengracht 514 twee morenkoppen, die hier al eeuwen hangen. Duidelijk van Afrikaanse afkomst. Zoiets stemt tot nadenken. Waren dit zwarte bedienden? Kunnen deze beelden ons iets vertellen over ons (verborgen) verleden? Bijna alle honderd directeuren van de Sociëteit van Suriname woonden in de grachtengordel. Een van de bezigheden van de sociëteit was het slaventransport. Zo zullen die twee zwarte bedienden die afgebeeld zijn op de Herengracht hier zijn gekomen. Het is een zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. We sluiten er het liefst de ogen voor en openen ze pas weer om te genieten van al die pracht en praal aan de grachten. In 1613 begon men in Amsterdam met het graven van de grachtengordel. Zwaar werk, want de arbeiders hadden niet veel meer dan scheppen en kruiwagens. Nederland was in de 17e eeuw een republiek en vergeleken met de ons omringende landen redelijk vooruitstrevend. De toegang tot het regentendom ging via geld en niet via erfelijke status. De sociale verschillen waren hier minder groot dan elders in Europa, maar er was veel armoede en onrecht. Net als nu waren er sociale vangnetten: arm u g m ag a z i n e

zo m er

moedezorg, weeshuizen en tehuizen voor bejaarden. In onze koloniën was daar echter geen sprake van. Niemand bekommerde zich om het leed dat de zwarte medemens werd aangedaan. Wie tot slaaf werd gemaakt werd alle rechten ontnomen en de slavenhouder kon met je doen wat hij wilde. Winst maken was belangrijker dan de moraal. De gouverneur van Nederlands Brazilië had ‘paarden en negerslaven’ nodig om economisch succesvol te blijven. Slavenhandel en slavernij maakten in de 17e en 18e eeuw een ‘onmisbaar’ onderdeel uit van de Amsterdamse economie. Veel producten die met slavenarbeid op de plantages waren verbouwd, met name suiker en koffie, werden vervoerd naar Amsterdam, centrum van de wereldmarkt. Hier werden die producten bewerkt in suikerraffinade-

Eind 17e eeuw liet Albert Geelvinck vijfhonderd slaven vanuit Afrika naar Suriname vervoeren. In zijn huis, nu Museum Geelvinck op de Herengracht en slechts enkele huizen verwijderd van de gevel met de zwarte bedienden, is de informatieve en schokkend leerzame tentoonstelling ‘Swart op de Gracht’ te zien. Het vertelt het pijnlijke verhaal achter de rijkdom die de grachtengordel uitstraalt. De wonderschone Gouden Bocht heeft een verdrietige en pijnlijk zwarte rand. Op 1 juli was het honderdvijftig jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft. Nederland was één van de laatste Europese landen die daartoe overging. De slaveneigenaren werden gecompenseerd met driehonderd gulden per slaaf. De erfenis van de slavernij in onze geschiedenis, of we het nu willen of niet, en

De gouverneur had ‘paarden en negerslaven’ nodig rijen en koffiebranderijen, om vervolgens verhandeld te worden over heel Europa. De Amsterdamse koopmannen hadden voor vrijwel alles slaven nodig: voor het laden en lossen, het werk aan en op de schepen, het werk in de pakhuizen en voor de huishouding in de imposante grachtenpanden. In het Rijksmuseum kun je schilderijen bekijken waarop Amsterdamse regenten staan afgebeeld met hun zwarte bediende.

2013 k u n s t & c u lt u u r 15

de herinnering daaraan gaat ons allemaal aan. Nog in 1937 gebood de Amsterdamse burgemeester De Vlugt de eigenaars van populaire dancings om al hun zwarte personeel – bediening en muzikanten – te ontslaan, omdat ze zich onzedelijk zouden gedragen. Hij besefte blijkbaar niet dat de ambtswoning waarin hij woonde ooit toebehoorde aan Paulus Godin (1615-1690). Een koopman in linnen en

wol, bewindhebber van de West-Indische Compagnie en medeoprichter en directeur van de Sociëteit van Suriname. Gelukkig heeft Job Cohen in 2006, toen hij burgemeester was, voor de deur van zijn woning een plaquette onthuld. Er staat onder andere: ‘Zolang de herinnering leeft, is het leed niet voor niets geleden’, ‘Vandaag telt onze stad veel Amsterdammers van wie deze Afrikanen de voorouders zijn’ en ‘Slavenhandel en slavernij zijn misdaden tegen de menselijkheid’. Geen overbodige waarschuwing! Er is nog steeds racisme, discriminatie en ‘goedkope’ arbeid waar onze rijkdom op gestoeld is. Koop je nu ergens een shirtje voor een belachelijke lage prijs, dan weet je dat dit niet klopt. Meestal wordt dit soort kleding ergens gemaakt in de textielcentra aan de andere kant van de wereld. Daar wordt onder erbarmelijke en onveilige (slaven-)omstandigheden gewerkt. Zo werd ons onlangs weer duidelijk toen een groot gebouw in Bangladesh instortte. Hierin waren onder meer vijf textielfabriekjes gevestigd die ook voor westerse kledingketens produceerden. Surinamers en Antillianen mochten in de slaventijd hun meerdere niet in de ogen aankijken. Kunnen we elkaar nu wel recht in de ogen kijken?

uit de (gouden) bocht

‘Swart op de Gracht’, Museum Geelvinck Hinlopen Huis, Keizersgracht 633, de tentoonstelling duurt t/m 30 september 2013.

werk nodig? UWV Werkbedrijf is het vroegere arbeidsbureau, waar iedere werkzoekende zich kan inschrijven. Zonder inschrijving geen uitkering! Voor alle werkbedrijven geldt: neem uw id mee. Werkbedrijven zijn open van 9.00-17.00. Te bereiken via 020 3463636 of 0800 8001. www.werk.nl. Vestigingen: Weesperstraat 117, Amsterdam-Oost Jan van Galenstraat 323, Amsterdam-West Laan Nieuwer Amstel 1, Amstelveen

dwi jongerenloket Jonger dan 27 jaar? Dan wordt u geacht te werken of te studeren. Meldt u bij het werkplein in uw buurt. amsterdam.nl/werk-inkomen/jongerenloket dress for success Gratis (bijna) nieuwe kleding voor zzp'ers en sollicitanten met een smalle beurs. Neem uw uitnodiging voor de sollicitatie mee. 020 6157370 – dressforsuccess.nl [email protected] vrijwilligers centrale amsterdam Niet direct uitzicht op betaald werk? Soms kan vrijwilligerswerk u een eind op weg helpen. Bespreek het wel eerst met het DWI – vca.nu vca amsterdam, Geldersekade 101 (hoofdlocatie): 020 5301220 VCA Nieuw-West: 020 4081040 en 06 34030720 VCA Noord: 020 6365228 en 06 39426591 VRIJWILLIGERS EN ZO Voor vrijwilligerswerk in Amsterdam-Zuidoost 020 7601170 – vrijwilligersenzo.nl

uitkering nodig? Voor een werkloosheidsuitkering gaat u naar UWV Werkbedrijf. Het UWV regelt ook uitkeringen bij (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid. Geen recht op een UWV-uitkering? Vraag dan bijstand aan bij DWI. Neem uw id mee. Te bereiken via 020 3463636 – amsterdam.nl/werk-inkomen/ uitkeringen. Werkpleinen zijn open van 9.00 tot 17.00. Vestigingen: Weesperstraat 117, Amsterdam-Oost Klaprozenweg 91, Amsterdam-Noord Jan van Galenstraat 323, Amsterdam-West Flierbosdreef 2-12, Amsterdam-Zuidoost Laan Nieuwer Amstel 1, Amstelveen

aanvulling nodig? Inkomen geregeld en toch moeite rond te komen? De Belastingdienst en andere organisaties vertellen waar u recht op heeft. dienst belastingen amsterdam In sommige gevallen worden gemeentebelastingen kwijtgescholden. Een formulier voor kwijtschelding wordt met de aanslag meegezonden. 14020 – amsterdam.nl/belastingen

16 m u g w i jz e r

zo m er

2013

stichting belastingwinkel Voor mensen met een laag inkomen. Helpt bij problemen met belastingen en toeslagen. 020 6247003 – belastingwinkelamsterdam.nl

woon-werk project Terug in de maatschappij via wonen en werk voor dak- en thuislozen. Vereist zijn een goede motivatie en géén verslaving; wel uitkering via DWI. 020 5203035 – sally.wielinga@pantaramsterdam. nl snwa Voor mensen met een psychiatrische achtergrond: werken met behoud van uitkering. 020 6655801 – snwa.nl

dienst uitvoering onderwijs (duo) Deze dienst verstrekt onder meer studiefinanciering en studietegemoetkomingen. 050 5997755 – duo.nl (inloggen met digiD)

dagactiviteitencentrum (dac) Vrijwilligerswerk voor mensen met een psychiatrische achtergrond. Deelname alleen met ciz-indicatie. 020 4949616 en 020 4207744 – www.cordaan.nl

sociale verzekeringsbank (svb) De uitvoerder van een aantal volksverzekeringen. De SVB regelt o.a. kinderbijslag, aow, aanvulling aow en nabestaandenuitkering anw. 020 6565656 – svb.nl

Werk en activiteiten voor en door mensen met beperkingen op verschillende levensgebieden. In een sfeer die participatie en eigen initiatief bevordert. 020 6240400 – www.volksbond.nl

nibud Biedt alle denkbare hulp voor het huishoudboekje. 030 2391350, bereikbaar ma-vr 9.00-13.00. Informatie en verwijzingen op: nibud.nl. stadsbank van lening In de volksmond ‘lommerd’, voor het belenen van waardevolle spullen. 14020 (alg. nummer gemeente) – www.sbl.nl

zorg nodig? Sommige problemen kunnen een obstakel vormen op de weg naar werk of inkomen. Voor lichamelijke of geestelijke bijstand kunt u bij de volgende adressen terecht. jellinek Voor hulp bij verslaving. 020 5904444 (aanmelding en advies), ma-vr 8.30-17.30 – jellinek.nl centrum indicatiestelling zorg (ciz) Bepaalt of u recht heeft op medische hulp­middelen en zorg uit de awbz. algemeen nr.: 0900 1404, bereikbaar: ma-vr 8.0018.00; CIZ Amsterdam: 088 7891300 – ciz.nl cliëntenbelang amsterdam Het Amsterdamse informatiepunt voor iedereen met een fysieke of psychische handicap. Gratis. 020 7525100 – clientenbelangamsterdam.nl steunpunt werk, handicap en voorzieningen (ANGO) Voor vragen over (her)beoordeling wao/wia/wajong en vragen over inkomen of mogelijkheden om aan het werk te komen. Gratis. 020 6722005, bereikbaar: di en do 10.30-13.30 – ango-werk-handicap.nl leger des heils Naast materiële hulp biedt het Leger des Heils advies en begeleiding bij het regelen van allerlei praktische zaken. Crisisopvang: 020 42626360; Kantoor: 020 6301101 goodwillcentra.legerdesheils.nl DE REGENBOOGGROEP

Zet zich in voor mensen met sociale problemen, dak- en thuislozen, verslaafden en mensen met psychiatrische klachten. Droogbak 1-D, 020 5317600 – deregenboog.org MeNtrum

Behandeling en begeleiding van mensen met ernstige psychiatrische problemen en/of verslaving. 020 5905000 – mentrum.nl

DE VOLKSBOND AMSTERDAM: CENTRUM PS

sociaal loket Per 1 januari vallen het gemeentelijk Loket Zorg en Samenleven, het Meldpunt Zorg en Overlast en Taalwijzer onder het Sociaal Loket. Per stadsdeel zijn er verschillende kantoren.

stichting cav Ondersteuning van mensen die door bijzondere omstandigheden hun financiële zaken niet meer zelf kunnen regelen. algemeen nummer voor inkomensbeheer en budgetbeheer: 088 8228228 van ma-vr 9.0012.00 en 13.00-16.00 – stichting-cav.nl

maatschappelijke dienstverlening Sommige organisaties geven ook schuldhulpverlening. centrum – Centram 020 5573333, bereikbaar: ma-vr 9.00-17.00 – centram.nl nieuw-west – SEZO 020 6675100 – sezo.nl noord – Stichting Doras 020 7510610, bereikbaar: ma-vr 9.00-15.00 – www.doras.nl oost – Civic Amsterdam 020 6658001 – civiczeeburg.nl west – COMBIWEL 020 5754700 – abc-west.nl zuid – PUURZUID 020 5706262 – www.puurzuid.nl zuidoost – MADI 020 3141618 – madizo.nl

centrum.amsterdam.nl, e-mail: sociaalloket@ centrum.amsterdam.nl, algemeen nummer: 020 2564800, locaties: Stadhuis, Amstel 1 Claverhuis, Elandsgracht 70 De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201 nieuwwest.amsterdam.nl, algemeen nummer 020 2538666, locaties: Slotermeer, Tuinstadhuis, Plein '40-'45, nr. 1 Osdorp, Van Suchtelen van de Haarestraat 14-16 Slotervaart, Pieter Calandlaan 7 noord.amsterdam.nl, algemeen nummer: 020 7510610, locaties: Nieuwendam, Volendammerweg 51-B Midden-Noord, Hagedoornplein 1-F Banne Buiksloot, Banne Buikslootlaan 135 Tuindorp Oostzaan, Aldebaranplein 2-C oost.amsterdam.nl – locaties: Oost-Watergraafsmeer, 's Gravenzandeplein 17, tel. 020 4620399 IJburg, IJburglaan 727-B, tel. 020 4952250 west.amsterdam.nl – locaties: De Koperen Knoop, Van Limburg Stirumstraat 119, tel. 020 5806750 Dienstencentrum, Bos en Lommerplein 156, tel. 020 2531999 Ten Katepoort, Ten Katestraat 67-71, tel. 020 2531306 zuid.amsterdam.nl, algemeen nummer: 020 2524255, locaties: Stadsdeelkantoor Zuid, Pres. Kennedylaan 923 Dienstencentrum De Berlage, Lekstraat 13-A Huis van de Wijk Buitenveldert, A.J. Ernstst. 112 Huis van de Wijk De Pijp, 2e van der Helststr. 66 Huis van de Wijk Olympus, Hygiëaplein 8-10 zuidoost.amsterdam.nl, algemeen nummer: 020 2525777, locaties: Stadsdeelkantoor Zuidoost, A. de Komplein 150 BuurtEntree, Holendrechtplein 3

schuldhulp gemeentelijke kredietbank amsterdam (gka) Geeft voorlichting, bemiddelt met schuldeisers en kan helpen schulden te saneren. Verder verstrekt de GKA leningen.

formulierenbrigade

Gratis hulp bij het invullen van lastige formulieren. 020 3463636 Wijksteunpunten wonen

Gratis informatie, advies en ondersteuning over huren en wonen. Elk stadsdeel heeft een Wijksteunpunt Wonen met een eigen spreekuur: Kijk ook op: wswonen.nl. algemene nederlandse bond voor ouderen (anbo)

IJvert voor zeggenschap en emancipatie van senioren. Ook niet-leden kunnen er voor vragen terecht. – anbo.nl, 0348 4666666 ANBO, gewest Amsterdam: 020 6244067 VasteLastenBond

Inkoopcollectief dat voor zijn leden aanbiedingen bedingt bij energieleveranciers, verzekeraars en internetaanbieders. Gratis lidmaatschap. 040 7200200 – vastelastenbond.nl Steunpunt ggz

Dit steunpunt van Cliëntenbelang Amsterdam ondersteunt mensen met psychische klachten. Het biedt gratis informatie, advies en ondersteuning bij vragen over behandeling, begeleiding, thuiszorg, wonen, dagactiviteiten, inkomen, pgb, Crisiskaart, huishouden, administratie et cetera. clientenbelangamsterdam.nl Steunpunt ggz Centrum Plantage Middenlaan 14-1 hoog, 020 5777976 Steunpunt ggz Zuidoost Anton de Komplein 150, 06 16548910 Steunpunt ggz West Hudsonhof 1-3 , 06 24251472 Steunpunt ggz Noord Hagedoornplein 1-B, 06 24983120 ComitÉ vrouwen en de bijstand/economie vrouwen en armoede

elke maandag 11.00-14.00 open en telefonisch spreekuur: 020 6246666 Home-Start

raad en daad Van concrete hulp of juridische bijstand tot goede raad op uiteenlopende terreinen. Onderstaande organisaties staan u bij. voedselbank amsterdam

020 6384477 – amsterdam.voedselbank.org vakbeweging

fnv Als u lid bent, kunt u vragen voorleggen over arbeidsrecht of bij problemen met uw werkgever. Ook voor loopbaanadvies. 0900 3300300 (10 cent per minuut) – fnv.nl cnv De christelijke broer van de fnv. Helpt leden tegen een geringe vergoeding met het invullen van belastingformulieren en biedt juridische bijstand. 030 7511001 – cnv.nl De Bijstandsbond Belangenbehartiger in Amsterdam voor mensen met een uitkering en werkende minima. 020 6181815 en 020 6898806; spreekuur di en do 11.00-16.00 – bijstandsbond.org Juridisch loket

Biedt opvoedingsondersteuning. Ervaren en getrainde vrijwilligers bieden ondersteuning, praktische hulp en vriendschap aan ouders met ten minste één kind van 7 jaar of jonger. Aanmelden bij Michèle Fraikin. Zij verwijst families door naar de verschillende locaties van Home-Start. Bel 06 14787451 (op ma, di, do) of mail: [email protected]. www.home-start.nl HIV Testing en counseling centrum

Gratis hiv-test. Snel, veilig en anoniem. Tevens advies en gratis condooms. Gevestigd boven de winkel 'Out of the Closet'. Open do-za 13.00-19.00, zo 13.00-18.00. Jodenbreestraat 158, 020 6206261 – outofthecloset.org/nl/ oppepper4all ‘Wensstichting’ voor chronisch zieken van alle leeftijden. Kosteloos. 0294 281549, bereikbaar ma-vr 11.00-16.00 – oppepper4all.nl sensoor Chat en telefonische hulpdienst dag en nacht bereikbaar voor een gesprek van mens tot mens. Bel 020 6757575 of 0900 0767 (5 cent p/m). Chat op amsterdam.sensoor.nl.

Aanvullingen en wijzigingen kunt u doorgeven via: 020 6077600.

0900 8020 (10 ct p/m) – juridischloket.nl Sociaal Raadslieden

Centrum: 020 5573333, bereikbaar: ma-vr 9.0012.00 en 13.00-15.00 Zuidoost: 020 3141618, spreekuur: ma, di, do, vr 13.00-14.00 Noord: 020 4354555 De Pijp: 020 5709640, spreekuur: ma, wo, do 10.00-12.00 Westerpark: 020 5806750 Oud-West & De Baarsjes: 020 2531306 Bos en Lommer: 020 6185603 Zuid: 020 2524255 en 020 5754610 Oost: 020 4620300

AD R

ESS E N AND

ELKE MA

GE

dienst rijksbelastingen afdeling toeslagen Huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag en kind‑ gebonden budget kunnen worden aangevraagd bij de Afdeling Toeslagen van de Belastingdienst. Op de website kunt u een proefberekening maken van waar u recht op heeft. Ook kunt u uw gegevens

wijzigen met uw burgerservicenummer. 0800 0543 (belastingtelefoon, gratis) – toeslagen.nl

Speciale projecten voor onder meer (ex-) psychiatrische patiënten, ex-gedetineerden en dak- en thuislozen.

Afdeling Schuldhulp: 020 3463627, telefonisch spreekuur: ma-vr 9.00-11.00 Afdeling Kredietverstrekking: 020 3463620, telefonisch spreekuur: ma-vr 9.00-17.00 amsterdam.nl/werk-en-inkomen/hulp-laaginkomen/gemeentelijke

CO

D

Het is niet eenvoudig de weg te vinden in het woud van loketten en instanties. Bij wie moet je zijn? MUGwijzer geeft antwoord.

bijzonder werk

ER

mugwijzer

NTROLE

m u g m ag a z i n e

Kinderopvang regel je gewoon zelf! Guurtje Castricum

Buitenschoolse opvang wordt steeds duurder. Ouders zoeken naar alternatieven. Ze regelen de opvang voortaan zelf.

I

n een tijd waarin buitenschoolse opvang (BSO) het door de bezuinigingen moeilijk heeft omdat het voor ouders te duur wordt, is vorige maand in Amsterdam een opmerkelijk project gestart op basis van ouderparticipatie. Bij Mediamatic, een plek die zich openstelt voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kunst en technologie, zwerven op vrijdagmiddag kinderen door de prikkelende ruimtes. Ze spelen verstoppertje in de bedstee die verwarmd wordt door de composthoop eronder. Buiten mogen ze koeien aaien van de Tosti Fabriek, een ‘levende installatie’ die letterlijk laat zien waar een tosti ham-kaas van wordt gemaakt. Projectleider Héleen Postma: ,,Wij zijn in januari met dit BSOproject gestart. Mediamatic zit in de Van Gendthallen aan de VOC-

kade; vroeger werden hier treinstellen gebouwd. We gebruiken deze enorme ruimte niet optimaal. De meeste bezoekers voor de tentoonstelling komen in het weekend en evenementen vinden vaak ’s avonds plaats. Genoeg ruimte dus om overdag iets anders met de hallen te doen.” Postma, student kunstgeschiedenis, ontwikkelde als stage­opdracht een plan voor Mediamatic om kinderen te betrekken bij kunst. ,,Ik dacht eerst aan schoolklassen die hier aan een project konden deelnemen. Maar dat bleek lastig te organiseren. Toen heb ik me verdiept in buitenschoolse opvang. Met een BSO zouden we kinderen altijd om ons heen hebben, in plaats van een schoolbezoek eens in de zoveel tijd.” Er kwamen echter onvermoede beren op de weg. ,,De eisen voor veiligheid, hygiëne, de ruimte en het personeel zijn zó streng! Bovendien is door de rijksbezuinigingen kinderopvang duurder

Er zijn geen afgeronde hoekjes, maar is het erg als een kind zich eens stoot? geworden en gaat de een na de andere BSO failliet. Kortom, iedereen riep: doe het niet! In een aflevering van Tegenlicht hoorde ik van gaten in de markt en ouderparticipatie-opvang en toen dacht ik: het kan wél!” Postma organiseerde bijeenkomsten om ouders te vinden voor het opstarten van een BSO. ,,Niet alleen kwam er interesse vanuit de

Knutselen en kliederen in de BSO van Mediamatic

buurt, maar ook van mensen uit andere steden.” De ouders zijn enthousiast, maar ouderparticipatie-opvang wordt door minister Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) nog gedoogd tot 1 januari 2015. Daarna is het maar de vraag of ouders voor deze vorm nog een kinderopvangtoeslag krijgen. Grootste struikelblok: de diploma-eis. Postma: ,,Ik ben zelf pas 23 maar als ik deze ouders zo met elkaar hoor praten, vind ik het krom dat voor de minister een 18-jarige met een diploma meer waard is dan een ouder. Dit is ook veel goedkoper: bij een professionele kinderopvang betaal je al snel €7,50 per uur. Een ouderparticipatiecrèche kost gemiddeld €1,50 per uur. Bovendien is dit een mooi voorbeeld

Christine Westerveld Mail uw oplossing + naam + adres uiterlijk 20 augustus naar [email protected] o.v.v. ‘zomerpuzzel’. Onder de goede inzendingen verloten we 3 e-books en 3 paperbacks van Jaron Beekes’ Epstein. Het brein achter de Beatles (stripverhaal; ter waarde van €24,90 en ter beschikking gesteld door Uitgeverij Thomas Rap en Oog & Blik).

m u g m ag a z i n e

zo m er

Horizontaal 3. lompe vis (3) 5. wandelroute voor werknemers (8) 8. ode aan een groente? (8) 9. hij is op dat tijdstip niet vrij (4) 10. hij loopt zeker niet binnen (14) 13. vloeibare stof? (9) 16. waterplaats (3) 18. tijdelijke naam en faam (12) 19. toon de boom (2) 20. niets om op te zitten (3) 21. zij is de troef(3) 22. kortom: let op!(2)

2013 ac h t e r g r o n d 17

Verticaal 1. deining (13) 2. muziekboek? (4) 4. in de kluis leggen? (2,4,6) 5. plezier alom (3) 6. een engels bed (4) 7. dierentaal? (5) 10. slimme zoemer (2) 11. een Ierse jongen in het Midden-Oosten (7) 12. aandoening van een Spaanse tante (3) 14. broodje voor de kat (5) 15. aantekeningen voor krakers? (5) 17. parkeerplek (4)

N

N

N

N

N

5.

N

N

N

N

8.

N

N

X

10.

N

1.

N

N

X

2.

X

X

X

X

N

N

3.

4.

X

X

N

X

7.

X

N

X

9.

X

X

X

N

X

X

X

X

N

14.

15.

11. X

N

6. X

liere BSO vinden wij toch echt te steriel: je hoeft er nog nét geen mondkapje op. Mediamatic biedt een inspirerende ruimte, je voelt de passie. Er zijn geen afgeronde hoekjes, maar is het erg als een kind zich eens stoot? Ze staan woensdag al te trappelen omdat ze vrijdag naar Mediamatic mogen. We hebben natuurlijk mazzel dat we geen huur betalen. Als dit initiatief gaat groeien, zou vanuit de overheid een professional moeten worden aangesteld om het te organiseren.” In Amsterdam zijn op dit moment nog twee ouderparticipatiecrèches: de Tolkresj aan de Tolstraat en Oudercrèche Joop Gilliamse aan de Prins Hendrikkade. Zij richten zich op dagopvang voor kleinere kinderen.

van burgerinitiatief. Ouders bepalen met elkaar het pedagogisch beleid en de regels. Inmiddels is uit onze bijeenkomsten ook echt iets ontstaan. Een ouder uit de buurt gaat sinds kort elke vrijdag na schooltijd naar Mediamatic met zijn zoon en neemt ook andere kinderen mee. Hij hoopt dat iemand anders dat op een andere dag gaat doen.” Die ouder is Hein de Wit. ,,Mijn vrouw en ik zijn allebei vrije ondernemers, dus wij kunnen onze werktijden zelf bepalen. Een particuliere BSO is voor ons dus niet nodig. Wij hebben twee kinderen en de oudste is vijf. Voor hem is dat wel eens lastig, vooral in de vakanties, omdat al zijn vriendjes daar wel naartoe gaan. Dat deed ons twijfelen, maar die particu-

12. X

N

13.

N

N

N

18.

N

N

X

N

19.

NN

X

X

X

X

X

X

16.

17.

X

N N

X 20.

X NN

X 21.

X

N NN

Oplossing juni: Horizontaal: 3.consumentenbond 9.kauwgom 10.bijnaam 11.knot 12.zeewind 14.pup 15.ze 16.bankprodukt 18.grand café 20.show 21.krachtcentrale. Verticaal: 1.boekenleggers 2.eetbui 4.spuit 5.magazijn 6.nummerplaten 7.bon 8.naaipatronen 13.drugslab 16.blanco 17.oventje 19.dito.

U kunt meer Wilt u meer doen, maar weet u niet waar u moet beginnen? Kijk dan op www.jekuntmeer.nl. Op deze website vindt u een duidelijk overzicht van alle activiteiten in Amsterdam, zoals vrijwilligerswerk, cursussen, leerwerktrajecten en meer. Organisaties in Amsterdam voeren de activiteiten in op de website. Inmiddels staan er van ongeveer 400 organisaties al meer dan 1.500 activiteiten op. Bijvoorbeeld activiteiten in het groen, op de sportschool of in een restaurant. Voorbeelden van activiteiten in Amsterdam:

 Catering bij een restaurant  Schilderen in een buurthuis  Cursus leren omgaan met de computer  Cursus Nederlandse taal  Sporten voor mensen met een beperking

advertentie

Meer doen Soms zit u langer stil dan u wilt, of dan goed voor u is. Misschien bent u nog niet toe aan een baan, maar kunt u wel andere dingen. U kunt bijvoorbeeld goed autorijden. Of anderen uitleggen hoe een computer werkt. U heeft een prettige telefoonstem, kan goed schoonmaken of taarten bakken. Genoeg dingen dus, die u wel kunt. En dan zijn er nog zat dingen die u kunt leren. Hoe u zich kunt concentreren, of juist de gezelligheid op kunt zoeken. Wat u nodig heeft voor een sollicitatie, of voor een maaltijd voor 12 personen?

Zoeken op jekuntmeer.nl Ga dus naar www.jekuntmeer.nl, dé plek voor iedereen die op zoek is naar een passende activiteit. De website is overzichtelijk en gemakkelijk in gebruik. U kunt met de uitgebreide zoekfuncties gericht zoeken naar een activiteit die écht bij u past. Dit kan bijvoorbeeld op trefwoord of postcode, op soort activiteit of op het moment van de activiteit. Heeft u een interessante activiteit gevonden dan kunt u direct online of telefonisch contact opnemen met de organisatie.

‘Ik geef hier iets aan anderen, maar krijg er ook iets voor terug. Die waardering heeft mij ongelooflijk laten groeien en heeft er voor gezorgd dat ik me niet meer zo waardeloos voel als 10 jaar geleden.’

m u g m ag a z i n e

‘Als je vrijwilligerswerk doet, dan is de stap naar betaald werk minder groot’ Frank (59) zet zich vrijwillig in om de website www.desalon.tv te onderhouden. De website is ooit begonnen als initiatief uit het DWI project voor mannen van boven de 50 jaar. Het project had als doel om een aantal alleenstaande 50+ mannen uit hun isolement te halen. Frank: “Er was behoefte aan een platform waarop deze mannen met elkaar konden communiceren. Dat was de start van de website, die ik samen met de andere deelnemers heb opgezet. Toen het project stopte vorig jaar, heb ik de site voortgezet. De website is inmiddels ook voor vrouwen van boven de 50 jaar.” Omscholen Frank komt uit de grafische sector. Hij werkte 20 jaar aan de drukpers en in een boekbinderij. Mede door de digitalisering raakte hij zijn baan kwijt en moest hij een uitkering aanvragen. Frank: “Dat vond ik niet leuk. Ik solliciteerde wel, maar ik werd niet aangenomen. Het was moeilijk om iets in de grafische sector te vinden. Toen ben ik mij om gaan scholen als ICT-specialist om een baan in de automatisering te vinden.” Niet stil gezeten “Ik heb niet stil gezeten al die tijd. Zo zette ik een eenmansbedrijfje voor mobiele internetservices op. Maar ik kon daar mijn geld niet mee verdienen. Via Pantar werkte ik daarna 2 jaar bij een mediabureau als webmaster. Helaas kon het bureau mij na die 2 jaar

Foto: Wim Sales

geen contract aanbieden. Op de bank zitten is niets voor mij, dus ik ben blij dat ik mijn kennis en vaardigheid kan inzetten in het onderhoud van de website.” Solliciteren “Ik blijf in ieder geval solliciteren. En ik blijf aan de

website werken, want dat is iets concreets om bij een sollicitatie te laten zien. En als je met iets bezig blijft, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk, dan is de stap naar betaald werk minder groot. Ik hoop dat ik iets kan vinden, want ik heb de kennis in huis.”

Nieuwe bedragen De bedragen van de bijstandsuitkering veranderen 2 keer per jaar, in januari en juli. Per 1 juli 2013 is de basisuitkering Wet werk en bijstand (WWB) iets omhoog gegaan. De bedragen per 1 juli zijn inclusief gemeentelijke toeslagen en exclusief 5% vakantietoeslag. U heeft woonkosten en kunt dit niet met anderen delen. Dan krijgt u per maand:

U heeft woonkosten en kunt dit met anderen delen. Dan krijgt u per maand:

U heeft geen woonkosten. Dan krijgt u per maand:

Alleenstaande 23 jaar tot AOW-gerechtigde leeftijd: € 880,16

Alleenstaande 23 jaar tot AOW-gerechtigde leeftijd: € 754,41

Alleenstaande 23 jaar tot AOW-gerechtigde leeftijd: € 628,68

Alleenstaande ouders van 21 jaar tot AOWgerechtigde leeftijd: € 1131,62

Alleenstaande ouders van 21 jaar tot AOWgerechtigde leeftijd: € 1005,88

Alleenstaande ouders van 21 jaar tot AOWgerechtigde leeftijd: € 880,15

Gezin (beide partners 21 jaar tot AOW-gerechtigde leeftijd): € 1257,35

Gezin (beide partners 21 jaar tot AOW-gerechtigde leeftijd): € 1131,62

Gezin (beide partners 21 jaar tot AOW-gerechtigde leeftijd): € 1005,88

m u g m ag a z i n e

A advertentie

sociaal raadslieden

Jacques peeters

Geld lenen, kost geld... en daar is geen ontkomen aan column Bij werk hoort loon Werkloosheid is met de opkomst van het neo-liberalisme in de jaren negentig verworden van een maatschappelijk probleem tot iets persoonlijks. Mensen die in tijden van crisis werkloos worden hebben plots allemaal een persoonlijke tekortkoming. Ze hebben opeens een ver­ouderde opleiding en vervolgens geen werkervaring meer. Dus werden werkervaringsplaatsen gerealiseerd en konden mensen opleidingen volgen. Werkloosheid opgelost zou je denken. Flauwekul natuurlijk, de werkloosheid bleef maar oplopen. Aan de werkelijke oorzaken, zoals werk dat door automatisering verdwijnt, wordt stomweg voorbijgegaan. Ook dat meer werk naar lagelonenlanden verdwijnt, los je niet op met een werkervaringsplaats. Dus moet werkloosheid

Boerenslim beleid kost vooral banen nog dichter bij de werkloze medemens gebracht worden. Werklozen worden geacht ... nee, moeten een tegenprestatie leveren voor hun uitkering. Onzin natuurlijk, je krijgt immers een uitkering omdat er juist geen werk voor je is. Dat is zelfs een voorwaarde. Aan het recht op een uitkering de eis verbinden dat je werk moet doen, wat voor werk dan ook, is ronduit pervers. Boerenslim is het wel. Zeker als het verplichte werk neergezet wordt als snuffelstage om werkervaring op te doen. Een arbeidsplaats kost een werkgever immers salaris. Noemt hij de arbeidsplaats echter een werkervaringsplek of stage dan kost het hem niks. De samenleving betaalt immers via een uitkering de zogenaamde stage. Via deze constructie zijn al een heleboel arbeidsplaatsen verdwenen. Lost dat de werkloosheid op? Jacques Peeters is spreekuurmedewerker van de Bijstandsbond 20 o p i n i e

zo m er

2013

Als het inkomen te snel op is, de spaarrekening leeg, de roodstand maximaal, het doorlopend krediet opgebruikt en het postorderbedrijf eerst geld wil zien voor het weer levert ... dan is het echt tijd om te (laten) beoordelen of het uitgavenpatroon aangepast kan worden. ,,Maar ik moet ook nu nog eten en binnenkort is het vakantie”, zult u zeggen. Dan worden noodzaak en verleiding erg groot om snel op zoek te gaan naar mogelijkheden om toch uw uitgaven bij te houden. Een leninkje dan maar? Let op: geld lenen, kost geld! Financiële dienstverleners en kredietaanbieders moeten zich aan wet- en regelgeving houden. Dat betekent dat zij een vergunning moeten hebben van de Nederlandsche Bank (DNB) en/of de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en dat zij zijn aangesloten

bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid). Ook houden zij zich aan de regels rond consumentenkrediet en letten erop dat zij geen lening verstrekken aan iemand waarvan op voorhand duidelijk is dat hij die niet kan aflossen. Als u via de diverse banken geen krediet (meer) krijgt, dient u zich af te vragen of het niet eens tijd wordt om iets aan uw schulden te doen. Geen enkele kredietverlener leent graag geld uit met het vooruitzicht dat hij zijn geld niet meer terugkrijgt. Maar via diverse media wordt u bestookt met mogelijkheden om een lening aan te vragen tegen zeer aantrekkelijke voorwaarden. Er zijn echter ook financiële dienstverleners en kredietaanbieders die mensen in nog grotere problemen brengen. Krediet-

aanbieders die het niet zo nauw nemen. Die er niet op letten of iemand geregistreerd is bij het Bureau Krediet Registratie (BKR) of die een vergunning maar onzin vinden. En er zijn kredietaanbieders die (op voorhand) hoge bedragen vragen om krediet te geven of allerlei vreemde of verborgen kosten hanteren, naast de in rekening te brengen rente. Aanbieders, waardoor u uiteindelijk slechter af bent en die u met nog grotere schulden opzadelen. Als u toch in zee wilt gaan met een kredietaanbieder, kunt u er op verschillende manieren achterkomen met welk soort aanbieder u te maken heeft. U kunt via de openbare registers bekijken of er een vergunning is verleend door DNB (www.dnb.nl/toezichtprofessioneel/ de-consument-en-toezicht/registers)

en AFM (www.afm.nl/nl/professionals/registers/alle-huidige-registers. aspx). Controleer ook of de dienstverlener bij Kifid is aangesloten (www.kifid.nl/dienstverleners/kifidregister). Ook kunt u controleren bij de Kamer van Koophandel (www.kvk.nl) of de aanbieder van wie u geld wilt lenen daar bekend is. Ook zou u kunnen uitzoeken via het Kifid, consumentensites of klachtensites of er over de dienstverlener of aanbieder veel geklaagd wordt. Maar, hoe bonafide een kredietverlener is, één ding staat: u bent altijd slechter uit, met elke schuld die u aangaat. Jeroen Relleke Sociaal raadsman Combiwel Zie voor Sociaal Raadslieden de MUGwijzer op pagina 16

JURIDISCH LOKET

Vreemdelingenwet gewijzigd, ook voor ongehuwde partners Op 1 juni zijn de Wet nationale visa (mvv) en de Wet Modern Migratiebeleid (momi) in werking getreden. De vreemdelingenwetgeving is hiermee ingrijpend veranderd. Er is een nieuwe toelatings- en verblijfsprocedure (tev), waarin de mvv- en verblijfsvergunningaanvraag zijn samengevoegd in één procedure. De kosteloze mvvadviesaanvraag is afgeschaft. De referent (bijv. partner, werkgever of onderwijsinstelling) heeft een wettelijke status gekregen in de verblijfsprocedure en kan nu ook zelf een verblijfsaanvraag indienen

voor de vreemdeling. Bij afwijzing van deze aanvraag kan de referent in bezwaar en beroep gaan. Verder heeft de referent een zorg-, informatie- en administratieplicht gekregen. Ook voor de vreemdeling geldt een meldplicht. Als verplichtingen niet worden nagekomen kan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) een natuurlijke persoon een boete van €1.500,- opleggen en bij herhaling kan dit bedrag met 50 procent worden verhoogd. Verder is de beslistermijn voor een mvvaanvraag gewijzigd. Alle aanvraagformulieren en

ook de Vreemdelingencirculaire met het beleid van de IND zijn drastisch gewijzigd. Er is overgangsrecht. Voor mensen die op of na 1 juli 2010 een reguliere verblijfsvergunning hebben aangevraagd, gelden per 1 juni 2013 de rechten en de plichten van de nieuwe wet. Er zijn twee nieuwe afwijzingsgronden voor een verblijfsvergunning ingevoerd: eerder illegaal verblijf en het verstrekken van onjuiste gegevens. Er zijn echter veel situaties denkbaar, waarin de verblijfsvergunning om die reden niet mag worden geweigerd omdat dat

in strijd zou zijn met internationaal recht. Hoe dit alles uitpakt, is nog niet duidelijk. Als de IND een aanvraag ten onrechte afwijst of een boete oplegt is het belangrijk op tijd in bezwaar te gaan opdat de rechter zich erover kan buigen. Tot slot is er per 1 juni weer een wettelijke basis voor het partnerbeleid, nadat dit was afgeschaft per 1 oktober 2012 tot 23 december 2012. Ook de ongehuwde vreemdeling kan weer verblijf vragen bij zijn partner in Nederland. Sara Visbeek Juridische Loket Amsterdam

(Advertentie)

Problemen met uw uitkering? •  Blijven betalingen uit?  •  Is uw uitkering afgewezen?  •  Is uw uitkering beëindigd?  •  Wordt uw uitkering teruggevorderd?  •  Wordt uw uitkering gekort?

Hunzestraat 70 1079 WE Amsterdam T (020) 6730055 F (020) 6730091 Wij bieden deskundige hulp. Cliënten met een inkomen op minimumniveau [email protected] www.walkerwittensleger.nl zijn geen (of zeer weinig) kosten verschuldigd. Het eerste gesprek is ALTIJD GRATIS.

m u g m ag a z i n e

joep bertrams

Betoog Deskundigen geven hun mening. MUG-hoofdredacteur Joop Lahaise breekt een lans voor het basisinkomen, ook als stimulans voor de ‘eigen kracht-gedachte’.

Eigen kracht met basisinkomen

DE ombudsman

De gemeentelijk ombudsman behandelt klachten van burgers in de stad.

Lawaaierige tramrails ,,Het lijkt wel oorlog!” Zo omschreef een woonboot­ bewoonster de geluidsoverlast van het tramverkeer over de brug van de Da Costakade. Die was ontstaan nadat de brug in 2012 was gerenoveerd. Vooral wanneer de trams op de brug abrupt voor het stoplicht moesten remmen, was het een verschrikkelijk gehoor. Het zou volgens de vrouw al enorm schelen wanneer de trams bij de brug rustig zouden rijden. Toen ze zelf eens in een tram zat die de brug langzaam naderde, complimenteerde ze de bestuurder en vertelde ze hem haar probleem. Hij beloofde het aan zijn collega’s door te m u g m ag a z i n e

geven. Helaas had dit weinig effect. Toen ze een klacht indiende bij het stadsdeel, werd die doorgestuurd aan het GVB. Dat stuurde de klacht door naar de leidinggevende van lijn 13 en 14 en degenen die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van de rails. De overlast hield echter aan. Het verhaal van de vrouw deed denken aan een zaak die de ombudsman vorig jaar onderzocht. Toen ging het over het gebonk van lijn 2 bij het passeren van de Zeilbrug. Daarbij meldde een buurtbewoner dat er aanvankelijk alleen sprake was van geluidsoverlast wanneer de trams te hard over de brug reden. Nadat de brug in 2012 een onderhoudsbeurt had gehad, was er ongeacht de snelheid van de tram, altijd kabaal. Toen de buurtbewoner hierover een klacht indiende bij het stadsdeel, werd hij doorverwezen naar de Dienst Infrastructuur Verkeer en

Vervoer (DIVV). De klacht zorgde er uiteindelijk voor dat de overlast afnam door een geluidsonderzoek in te stellen en er bij de bestuurders op aan te dringen om bij de Zeilbrug vaart te minderen. De medewerkers van de Gemeentelijke Ombudsman vroegen DIVV om ook bij het probleem bij de Da Costakade het voortouw te nemen. En dat gebeurde ook. Korte tijd later liet DIVV weten dat de overlast was besproken met het GVB en dat er een onderzoek was gedaan naar de geluidsoverlast. Die bleek te worden veroorzaakt door ‘golfslijtage’ in het loopvlak van de rails. De slijpbeurt na de renovatie van de brug had kennelijk niet genoeg geholpen. Nadat de rails opnieuw door het GVB waren geslepen, liet de bewoonster weten dat de geluidsoverlast inderdaad was afgenomen. www.gemeentelijkeombudsman.nl

MUG Magazine arrangeerde in juni gesprekken tussen uitkeringsontvangers en CNV-voorzitter Jaap Smit, hoogleraar economie Alexander Rinnooy Kan, wethouder Andrée van Es en oud-bankdirecteur en voormalig SERvoorman Herman Wijffels. Onderwerp: ‘Hoe staat het met de sociale zekerheid en de arbeidsmarkt en hoe krijgen we het stelsel duurzaam?’ Wijffels, nota bene van CDAhuize, kwam met de meest radicale oplossing: ,,Voer een basisinkomen in en schaf uitkeringen af.” Geen nieuw idee. In de jaren ’70 en ’80 werd er volop over gediscussieerd. Partijen als D66 en de PPR, een van de voorlopers van GroenLinks, waren vóór. Ook GroenLinks was dat aanvankelijk. Maar de Amsterdamse wethouder Andrée van Es (GroenLinks) voelt er niets meer voor. Het zou te duur zijn. En te veel mensen zullen er zo dik tevreden mee zijn dat ze niet meer in beweging komen. Van Es ziet dan ook meer in de omslag van verzorgingsstaat naar ‘participatiestaat’, naar een sociaal stelsel dat mensen met zachte, soms ferme hand richting arbeidsmarkt duwt. Desnoods als tegenprestatie voor een uitkering. Werk maakt immers gelukkig. Jazeker, meedoen biedt een betere garantie voor geluk dan niks doen. Al geldt dat ook voor zelfontplooiing buiten de gebaande paden om, voor wie dat lukt. Ook waar: financiële redzaamheid geeft mensen meer voldoening dan je hand ophouden en elke cent om moeten draaien. Precies om die reden is een

basisinkomen een prima idee. Veruit de meeste mensen zullen geen genoegen nemen met een basisinkomen, dat genoeg is om van te leven maar niet om al je wensen te verwezenlijken. Ook zullen de meeste mensen hun natuurlijke neiging houden om deel te willen nemen aan het arbeidsproces, in welke vorm dan ook. De officiële naam voor basisinkomen is ‘onvoorwaardelijk basisinkomen’: voor iedereen, of in elk geval iedere volwassene, ongeacht zijn situatie. Om toch enigszins aan de vrees van Andrée van Es tegemoet te komen, kan worden gedacht aan een niet volledig onvoorwaardelijk basisinkomen, bijvoorbeeld stijgend naarmate je ouder wordt en deels gekoppeld aan studie of maatschappelijke dienstverlening. Dit om jongeren en kwetsbare mensen (bijvoorbeeld met een erg laag iq) niet in de verleiding te brengen achterover te gaan leunen. Over de betaalbaarheid van het basisinkomen valt veel te zeggen. Wie met werk geld verdient, betaalt er net als nu aan mee. Werkgevers zullen makkelijker personeel aannemen of werk uitbesteden. En dat levert ook weer geld op. We besparen een fortuin aan onzinnige regels en belemmerende, bureaucratische instanties. Met een basisinkomen wordt ‘eigen kracht’ echt mogelijk, en dat geeft mensen niet alleen hun waarde terug maar zorgt ook voor een nieuwe economische dynamiek. Joop Lahaise is directeur/ hoofdredacteur van MUG Magazine en actief in de PvdA zo m er

2013 o p i n i e 21

Klerenzooi! Om er goed uit te zien, hoef je niet veel geld uit te geven. MUG Magazine stuurt elke maand een lezer(es) met €30,- de stad in om zich voor dat bedrag helemaal in het nieuw te steken. Deze maand kostte Klerenzooi MUG hélemaal niets! ,,Dit jurkje had ik in de winkel zo over het hoofd gezien.” Rosa (20) houdt regelmatig een kledingruil met vriendinnen. ,,We kieperen een vuilniszak met kleding leeg en graaien maar! Zo probeer ik dingen uit die ik normaal zou laten liggen.” Soms staat iets wonderbaarlijk goed. Het rode jurkje combineert ze met een zwarte panty en torenhoge hakken. ,,Die zwarte pijlers heb ik met mijn vriendinnen op het Waterlooplein gevonden. We stonden er gillend bij.” Rosa maakt geen wandeltochten op haar elegante pumps. ,,Vijf minuten op die hakken is zat. Maar zoiets móet gewoon in je kast staan.

e d r Vo ou r t Bu 22 mugmix

zo m er

2013

Ik draag ze als ik op een feestje een glas champagne drink: even mooi kijken, en dan mogen ze weer uit.” Kleding ruilen doet Rosa vaak met hetzelfde groepje vriendinnen. Daardoor ziet ze een vriendin wel eens in haar oude T-shirt lopen. ,,Maar soms herken ik het niet meer. Iedereen geeft toch een persoonlijke draai aan kleding.” Kledingruilfeestjes zijn geweldig. ,,Je moet alleen niet te kritisch zijn.” Het is vooral een aanrader als je een andere stijl wilt uitproberen. Omdat Rosa weinig geld uitgeeft aan kleding, doet ze ook makkelijk dingen weg: ,,Als een vriendin blij is met mijn rok, mag zij hem best hebben.” Ze is onlangs op reis geweest, onder andere in Nepal. Sinds ze terug is op Nederlandse bodem heeft ze soms heimwee naar Azië. Gelukkig heeft ze een baantje gevonden waar haar interesse voor andere culturen van pas komt. ,,Ik werk als vrijwilliger in een asielzoekerscentrum, waar ik met kinderen knutsel, teken en vooral veel lol maak. Het zijn vaak kinderen met nare ervaringen, maar ze zijn zo vrolijk en grappig!” Volgens Rosa is dit haar leukste baantje ooit. In september wil ze net zo gedreven beginnen aan de

studie Algemeen Sociale Wetenschappen. ,,Spannend hoor, vier jaar lang met mijn neus in de boeken – ik ben meer een praktisch persoon.” Toch ziet ze de academische wereld als één groot avontuur. ,,Ik vind het leuk om een podium te creëren voor mensen die minder kansen hebben in deze maatschappij.” Maar eerst staat Rosa zelf in de spotlights: met deze vrolijke jurkjes zal ze zeker de aandacht trekken van vele voorbijgangers. rood jurkje, zwart vestje, wit bloemenjurkje (geruild) zwarte hakken (gevonden op het waterloo­plein) kralenketting (BIJ HET VUILnis GEVONDEN)

Tekst: José Verwaal | Foto’s: Georgemaas/fotonova

Eten bij buurtmoeders Nabila Bouabbouz en Samira Farouk zijn bestuursleden van Stichting Amsterdamse Buurtmoeders in NieuwWest. Het zijn doortastende dames, die goed kunnen schakelen tussen hun Marokkaans/Turkse afkomst en de Nederlandse samenleving. Ze werken fulltime en zijn moeder. Daarnaast proberen ze andere allochtone moeders op weg te helpen naar meer zelfstandigheid. De Buurtmoeders gaan uit van de kracht van de vrouwen, van hun talenten. Veel allochtone vrouwen zijn gewend om voor grote groepen te koken maar op het gebied van marketing, administratie en netwerken kunnen ze vaak nog bijleren. Op die vlakken worden ze dan ook gestimuleerd zich te ontwikkelen, altijd op hun eigen niveau en zonder druk. Afhankelijk van de wensen en de potenties van de vrouwen kunnen ze via de Buurtmoeders opleidingen volgen in de zorg, boekhouding of taal. Nabila en Samira merken dat veel

allochtone vrouwen bang zijn voor regels en autoriteit. Door deel te nemen aan dit project neemt hun angst beetje bij beetje weg, worden ze zelfstandiger en komt er meer interactie met de buurt. En dat ze zelf wat geld verdienen, geeft ook meer eigenwaarde. Nabila en Samira hebben veel plannen: uitbreiden naar andere wijken, het vormen van coöperaties, het inzetten van de vrouwen in de zorg of administratie. Dat kost tijd en geld, maar de groei mag beetje bij beetje. Bent u moeder in Nieuw-West en zou u uw talenten breder in willen zetten? Of geeft u binnenkort een groot feest of heeft u catering nodig? Bel de Buurtmoeders: 06 21621635, of zend een mailtje naar [email protected] Tekst: Lotte Haase

m u g m ag a z i n e

UIT IN AMSTERDAM

Het is weer zomer en dus zijn in het Vondelpark weer elk weekend gratis voorstellingen te bezoeken, in het openluchttheater (halverwege de Van Eeghenstraat). Op vrijdag is er dans, zaterdag jeugdvoorstellingen en cabaret, en op zondag allerhande muziek. Een tijd lang danste ik zelf jazzballet, maar helaas kom ik daar nauwelijks meer aan toe. Toch bekijk ik nog altijd graag andere mensen die dansen. Ook mijn voormalig dansdocent stond op het podium van het openluchttheater met zijn dansgroep Aya. Aya maakt heftige danstheatervoorstellingen voor jongeren over actuele, schurende thema’s die aansluiten

bij hun belevingswereld, zoals culturele identiteit, seksualiteit, groepsdruk of populariteit, zo staat beschreven op hun website. De voorstelling in het Vondelpark heette Harnas, over mannen en mannelijkheid. Ik moet zeggen, ook voor volwassenen vermakelijk en herkenbaar om te zien. Na een persoonlijke en openhartige introductie van een Koerdische danser over zijn ervaringen met cultuurverschillen tussen Koerdische en Nederlandse opvattingen van mannelijkheid, barst een dansspektakel los waarin via verschillende dansstijlen klassieke thema’s als machogedrag en rivaliteit - met ontblote borst en al - naar voren komen. Af en toe blaft een hond of een

dronkaard mee, maar dat maakt de sfeer er gemoedelijk op. Mocht u niet van dans houden, er is ook voldoende te zien in de vorm van cabaret en muziek. Een afwisselend programma gevuld met zowel professionele artiesten als opkomend talent staat voor u klaar. Het openluchttheater is tot eind augustus elk weekend te bezoeken. In principe gratis, maar een donatie in de Vondelparkeurobus is gewenst aangezien ook dit festival, dat al sinds de jaren zeventig gratis bestaat, te kampen heeft met bezuinigingen. Kijk voor het programma op: www.openluchttheater.nl Tekst: Lotte Haas/Foto: Sodis Vita

MIREILLE

Gratis

Man in Vondelpark

Spetterend rund op zijn Thais

de gulle keuken

Ingrediënten: 1 biefstuk van 200 gr. (twee uur marineren!), koriander (1 handje), munt (1 handje), basilicum (1 handje), 1 rode peper (in diagonale ringen – zonder pitjes is minder heet), 1 rode ui (hele fijne ringen), 1 komkommer (geschild en in staafjes, zonder zaadlijst), 200 gr. broccoli (half gaar en in stukjes), pinda’s (1 handje), gebakken uitjes. Marinade: 1 knoflook gekneusd, 1 eetl. lichte sojasaus, 1 eetl. vissaus, 2 theel. suiker en 1 theel. sesamolie | Saladedressing: 2 theel. bruine suiker, sap ½ limoen, 2 eetl. vissaus, 2 eetl. lichte sojasaus, 1 teen knoflook, 1 handje korianderblad, 2 eetl. olijfolie.

Eindelijk is ze daar dan die langverwachte zomer. Maar omdat de ene plensbui rap volgt op de andere gaat De Gulle Keuken de hitte zelf maar tevoorschijn toveren met een fantastische maaltijdsalade van Thaise kruiden

in een pittige twist. Bovendien doen we er een sappig rund bij dat zo

van de barbecue lijkt te springen, ook al komt aan dit gerecht geen houtskooltje te pas. Zet wel alvast de witte wijn koud, om te blussen natuurlijk … Ingrid Guldenaar m u g m ag a z i n e

Bereiding: Doe alle ingrediënten voor de marinade in een kom, voeg het vlees toe en zet het twee uur in de koelkast om te marineren. Stoom (of kook) ondertussen de broccoli halfgaar en laat afkoelen. Doe vervolgens alle ingrediënten voor de saladedressing bij elkaar in een blender en draai tot een dressing. Haal het vlees na twee uur uit de marinade en bak het in een grilpan tot de gewenste gaarheid – ik hou wel van een beetje bloed, maar niet iedereen is zo dorstig. Wees scheutig met het vuur, want de marinade moet een beetje inbranden. Laat het vlees vervolgens even rusten en snijd het daarna in redelijk dunne plakken. Meng alle salade-ingrediënten in een kom (behalve pinda’s en gebakken uitjes) en overgiet met de dressing. Drapeer de biefstuk over de salade en garneer het geheel met de pinda’s en gebakken uitjes.

zo m er

2013 m u g m i x 23