Electorale groei van 50PLUS Alles of (n)iets?

Electorale groei van 50PLUS

Pag. 1 van 10

Electorale groei van 50PLUS ‘Alles of (n)iets?’

Versie: Datum:

Concept-5 (AV 4 juni) 30 april 2016 (CS)


Pag. 2 van 10

Voorwoord Ongeveer 7 jaar geleden is 50PLUS opgericht. De naam van de ouderenpartij werd bij de notaris en Kamer van Koophandel ingeschreven op 13 augustus 2009. Aansluitend werd het eerste ouderenprogramma in Nieuwspoort gepresenteerd. In juni 2010 waren er Tweede Kamerverkiezingen. Na langdurige beraadslagingen en het raadplegen van externe deskundigen werd besloten niet mee te doen. Gevreesd werd dat de termijn te kort was en indien er geen zetel(s) zou worden gehaald, dan was de partij voor goed af geserveerd. In het najaar 2010 werd wel besloten mee te doen aan de Provinciale Statenverkiezingen maart 2011 en wel in alle provincies. Een opmerkelijk besluit want de partij kende slechts drie leden. In alle provincies moesten uit het niets kandidaten geworven worden (meer dan 100 in totaal) met alle risico’s van dien. Vanaf die tijd werden er wel aspirant-leden en donateurs geworven. Pas na het behalen van een Eerste Kamerzetel werd de partij een echte ledenpartij. In de statuten werd deelname aan gemeenteraadsverkiezingen uitgesloten. Het niet meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen werd mede ingegeven door het feit dat we veel leden uit lokale partijen hadden en daar geen concurrent van wilden worden. Na het succes van de Staten- en Waterschapverkiezingen en het verschuiven van taken naar van Rijk en Provincie naar Gemeenten kwam de wens naar voren die uitsluiting opnieuw te bezien. Dat leidde op de Algemene Vergadering (AV) van 5 november 2015 tot het instellen van een commissie. In november 2015 deed 50PLUS voor het eerst en als proef mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in de nieuwe gemeente Gooise Meren (samenvoeging van Muiden, Naarden en Bussum met ongeveer 65.000 inwoners) Alle leden werden persoonlijk benaderd via de telefoon zodat vragen onmiddellijk beantwoord konden worden. Het overgrote deel van de leden was voorstander van meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen maar verklaarde tegelijkertijd om uiteenlopende redenen niet mee te doen aan activiteiten of beschikbaar te zijn voor de kandidatenlijst. In Muiden hadden we zelfs geen enkel lid. De wel actieve leden gingen vervolgens nieuwe leden werven, die wel op de lijst wilden. De commissie1 is aan de slag gegaan en heeft in de AV van 12 december 2015 de eerste resultaten aan de aanwezige leden voorgelegd. Op basis van deze resultaten heeft de AV de werkgroep opdracht gegeven dit verder uit te werken en in juni 2016 te komen met aanbevelingen. In het navolgende rapport geven wij als werkgroep kennis van onze bevindingen en doen aanbeveling om een start te (kunnen) maken met deelname aan gemeenteraadsverkiezingen. Hoogachtend, Commissie ‘Gemeenteraadsverkiezingen’

Leden van de commissie ‘Gemeenteraadsverkiezingen’: J. F. Brouwer, H. ten Cate, T. Heere, M. Hoek, M. Koopman, T. Manders, J. Nagel, C. Spooren, 1


Pag. 3 van 10

Algemeen Het ultieme doel zou moeten zijn dat we als 50PLUS in alle politieke bestuursorganen direct of indirect vertegenwoordigd zijn. Maar een oud spreekwoord zegt; “hoogmoed komt voor de val” en het is dus van groot belang ook de eigen beperkingen te kennen en daar rekening mee te houden. Op dit moment heeft onze partij een mooi aantal leden verspreid over het land, maar het aantal is nog te klein en te versnipperd voor directe lokale deelname in alle gemeenten. Zonder vooruit te lopen op het voorliggende rapport zijn enkele aspecten nu alvast te benomen; onze financiële positie is gedegen maar ook krap en zoals ook al gezegd tijdens de laatste AV is het financieren van gemeenteraadsverkiezingen in alle gemeenten een utopie waarbij ook de vraag gesteld moet worden of we overal ‘sterk’ genoeg zijn om dan overal een goede (fysieke) te kunnen voeren. Wij gaan er in beginsel (2018) dan ook vanuit dat meedoen op een beperkte schaal – op basis van de huidige ledenaantallen -, maximaal 10 à 15 gemeenten, het streven moet zijn.

Opdracht Na de eerste terugkoppeling van de commissie in de AV is door het Hoofdbestuur aan de commissie gevraagd: “Vervaardig een vervolg rapport, waarin de uitvoeringsmaatregelen worden beschreven, voor realisering van deelname van 50PLUS aan gemeenteraadsverkiezingen in 2018.” Hieronder volgt een korte notitie waarin de voorwaarden zijn benoemd, welke in een vervolgrapport voor de AV van 4 juni 2016 aan de orde zullen moeten komen. Uitgangspunten: A. Wat zijn de voorwaarden waaraan een locatie’ waar 50PLUS aanwezig is minimaal moet voldoen om deel te nemen aan gemeenteraadsverkiezingen? B. In welke vorm wil 50PLUS aan lokale verkiezingen mee doen? a. Hoe zit de lokale politieke situatie er uit? b. Kunnen we samen met andere partijen op trekken? C. Verkiezingsprogramma; relatie met/tussen het landelijk raamprogramma waarin wordt geformuleerd waarom 50PLUS aan gemeenteraadsverkiezingen deelneemt en het lokale verkiezingsprogramma? (De verkiezingsprogramma’s behoren tot de verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur.) D. Procedures voor het vaststellen van de verkiezingsprogramma’s en de kandidaten lijst? E. Rolverdeling tussen lokale initiatiefnemers, provinciale afdelingsbesturen en het hoofdbestuur? F. Welke mogelijkheden bestaan er voor campagne en het inrichten van regionale steunpunten. Zijn er voldoende actieve leden die bij een campagne betrokken kunnen worden? G. Communicatiekanalen tussen gemeenteraadsfracties en de partij. Zijn daartoe lokale afdelingen noodzakelijk of is dit/kan dit een taak zijn voor de provinciale besturen? H. Opname in het huishoudelijk regelement; noodzaak of kan later?


Pag. 4 van 10

Uitwerking In de volgende hoofdstukken is de uitwerking opgenomen van de commissieopdracht aan de hand van de benoemde uitgangspunten. A. Wat zijn de voorwaarden waaraan een locatie’ waar 50PLUS aanwezig is minimaal moet voldoen om deel te nemen aan gemeenteraadsverkiezingen? Om zo veel mogelijk te voorkomen dat er op enige wijze (imago) schade kan worden gebracht aan 50PLUS als partij is het noodzakelijk om aan deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen deel te nemen voorwaarden te stellen. De te stellen voorwaarden zijn zowel van kwalitatieve als kwantitatieve aard. Kwantitatieve voorwaarden 1. Binnen de gemeente waar we in welke vorm2 dan ook deel willen nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen dienen een minimaal aantal 50PLUS leden te wonen. Het minimale aantal wordt als volgt bepaald: Voor deelname onder de naam 50PLUS is minimaal een plaatselijk ledenaantal nodig dat gelijk is aan vijf plus één lid per duizend inwoners met een grens van 50 leden voor een gemeente met meer dan 45.000 inwoners. 2. Er moeten voldoende kandidaten zijn om daadwerkelijk te kunnen functioneren in een gemeenteraad. (Minimaal 3) 3. Door de initiatiefnemer(s) dient aantoonbaar een inzetbaar campagneteam te kunnen worden geformeerd van minimaal 5 personen. 4. Het campagneteam heeft een campagneleider met bewezen ervaring en succes. De campagneleider is verantwoordelijk voor een –sluitend- campagneplan waarvoor hij verantwoordelijk is tot en met de verkiezingen inclusief de nazorg. 5. De initiatiefnemer(s) moet(en) schriftelijk aantonen over een voldoende campagnebudgette kunnen beschikken. 6. Het opnemen op de lijst van een bekend persoon is aan te bevelen als dit aantoonbaar toegevoegde waarde heeft. Verantwoordelijkheid De provinciale besturen zijn verantwoordelijk voor toetsing en screening op de bovenstaande kwantitatieve voorwaarden. Daar waar nodig kan het hoofdbestuur gevraagd worden te ondersteunen en in voorkomende gevallen gevraagd worden om advies/definitieve besluitvorming. Kwalitatieve voorwaarden 1. De beoogde lijsttrekker moet politieke ervaring en/of kennis van de lokale politiek hebben. Bij voorkeur is de lijsttrekker bekend bij de inwoners en van onbesproken gedrag. 2. Alle kandidaten moeten gescreend worden op kwaliteit, gedrag, potentiele politieke inzet en inzet mogelijkheden bij de campagne (VOG-verklaring). 3. Zetelroof (het risico daarvan) dient te worden tegengegaan en (nieuwe) kandidaten met een negatief trackrecord op dit gebied worden niet op de lijst geplaatst3. 4. Het verkiezingsprogramma wordt eerst ter kennis gebracht van het hoofdbestuur. 2 3

Op de mogelijke vormen komen we terug onder ad. B. Op dit punt kan alleen het hoofdbestuur, in uitzonderlijke gevallen, een uitzondering maken.


Pag. 5 van 10

Verantwoordelijkheid Het hoofdbestuur is verantwoordelijk voor de screening van het verkiezingsprogramma op 50PLUS vreemde programmapunten. Het hoofdbestuur geeft een/de finale GO/NOGO voor het programma. Het afdelingsbestuur van de provincie is verantwoordelijk voor de kwalitatieve screening van kandidaten, campagneplan, - budget en lijsten4. B. In welke vorm wil 50PLUS aan lokale verkiezingen mee doen? a. Hoe zit de lokale politieke situatie er uit? b. Kunnen we samen met andere partijen op trekken? In welke vorm wil 50PLUS aan lokale verkiezingen mee doen. Hier zijn 3 methoden voor die we hieronder beschrijven. Naast het als 50PLUS deelnemen aan verkiezingen zijn er ook andere mogelijkheden om deel te nemen aan verkiezingen. Daarvoor dient de lokale situatie te worden geanalyseerd op de volgende punten:    

Zijn er lokale partijen? Hoe staan die politiek ten opzichte van 50PLUS? Zijn er in die partij 50PLUS-leden? Is er al een partij die ouderen zegt te vertegenwoordigen? (Zie voorbeeld Gooise Meren)

Kunnen we samen met andere partijen optrekken? Naast het als 50PLUS deelnemen zijn er nog twee mogelijke manieren om 50PLUS in de lokale politiek te borgen. Deze mogelijkheden zijn: 1. Een lijstcombinatie met een lokale partij. 2. Het aan één lokale partij toestemming geven om naast het eigen logo ook het logo van 50PLUS te ‘dragen’. In beide gevallen geldt de eis, dat alle kandidaten op de lijst lid zijn van 50PLUS. Een lijstcombinatie met een lokale partij In dit geval spreken we over een combinatielijst van twee partijen. Op de lijst staan zowel kandidaten van de lokale partij én van 50PLUS. De combinatielijst draagt een dubbele naam en voert beide logo’s. Het aan één lokale partij toestemming geven om naast het eigen logo ook het logo van 50PLUS te ‘dragen’. In dit geval is de lokale partij op het totale gebied een zelfstandige entiteit. Maar krijgt in een vorm van franchising het recht het logo van 50PLUS te dragen. Hiervoor gelden dan wel enkele aanvullende kwaliteitseisen:  Het is een partij met een onbezoedelde naam met een vergelijkbaar programma..  De programma-uitgangspunten van de lokale partij zijn niet conflicterend met het 50PLUS-programma.  Speerpunten van 50PLUS worden omarmd en opgenomen in het lokale programma. 4

Hiervoor zal het huishoudelijk regelement moet worden aangepast.


Pag. 6 van 10

Verantwoordelijkheid Het hoofdbestuur is verantwoordelijk voor de screening van het verkiezingsprogramma met budgetten, op 50PLUS vreemde programmapunten en rechtmatigheid5. Het hoofdbestuur geeft een/de finale GO/NOGO voor het programma en de samenwerking. Het afdelingsbestuur6 van de provincie is verantwoordelijk voor de kwalitatieve screening van partij (geschiedenis), kandidaten en de wijze van voeren van het 50PLUS-logo. Algemene opmerkingen: Alle van toepassing zijnde kwalitatieve en kwantitatieve voorwaarden gelden ook voor de genoemde twee samenwerkingsvormen. Tussen partijen zal een samenwerkingsovereenkomst worden gesloten, ondertekend door een tekenbevoegde vanuit het HB.. In die overeenkomst zal ook het licentierecht voor gebruik van naam en logo 50PLUS worden opgenomen. C. Verkiezingsprogramma; relatie met/tussen het landelijk raamprogramma waarin wordt geformuleerd waarom 50PLUS aan gemeenteraadsverkiezingen deelneemt en het lokale verkiezingsprogramma? (De verkiezingsprogramma’s behoren tot de verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur.) Er moet een raamprogramma komen voor gemeenteraden, dat is afgeleid van het landelijke verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamer. Dat raamprogramma kan dus pas worden vastgesteld na het gereedkomen van het landelijke verkiezingsprogramma. D. Procedures voor het vaststellen van de verkiezingsprogramma’s en de kandidatenlijst? Zoals bij A en B beschreven heeft de provincie een belangrijke verantwoordelijkheid bij het vaststellen van het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst. Het proces verloopt als weergegeven in bijlage 1. E. Rolverdeling tussen lokale initiatiefnemers, provinciale afdelingsbesturen en het hoofdbestuur? Het hoofdbestuur heeft haar verantwoordelijkheden zoals vastgelegd in de vastgelegde regels en reglementen. Daarnaast vervult het hoofdbestuur binnen het voornoemde proces als controleur en bepaalt uiteindelijk of het een GO of NOGO is.

De verkregen gelden dienen open, transparant en volgens de regels voor politieke partijen te worden verantwoord. 6 Het is wenselijk om ervaringen tussen afdelingsbesturen uit te wisselen en op basis van collegiale consultatie elkaar te helpen. 5


Pag. 7 van 10

Het provinciaal afdelingsbestuur heeft de taak van beoordeling van de kwalitatieve en kwantitatieve voorwaarden. Daarnaast fungeert het provinciaal afdelingsbestuur vooralsnog als regionaal steunpunt (Ten behoeve van de eigen provincie) F. Welke mogelijkheden bestaan er voor campagne (financiën) en het inrichten van regionale steunpunten. Zijn er voldoende actieve leden die bij een campagne betrokken kunnen worden? De mogelijkheden van een/de campagne worden hoofdzakelijk bepaald door de initiatiefnemer(s) en dienen in hun campagneplan te worden opgenomen. Hierbij wordt uitgegaan van een onderliggende sluitende begroting7 waarbij de initiatiefnemers zorgdragen voor fondsenwervingen alsmede een team wat zelfstadig de campagne kan ‘draaien’. De fondswerving dient transparant te zijn. Het beschikbaar stellen van fondsen, giften en andere (financiële) diensten is te allen tijde vrijwillig en geeft geen rechten en/of verplichtingen voor 50PLUS en/of kandidaten jegens de schenker/gever, zoals dat ook verwoord is in de eed of belofte. Het inrichten van een regionaal steunpunt is nog niet aan de orde. Vooralsnog zal het bestuur van de Provincie invulling geven aan de taken van het beoogde regionaal steunpunt. Voor verdere uitdieping van het antwoord op deze vraag zie hoofdstuk Campagne. G. Communicatiekanalen tussen gemeenteraadsfracties en de partij. Zijn daartoe lokale afdelingen noodzakelijk of is dit/kan dit een taak zijn voor de provinciale besturen? Naar onze mening zijn er vooralsnog geen extra afdelingen of organisaties nodig. Wij denken ook dat gezien het aantal leden8 per gemeente onmogelijk is om zowel politieke bestuurders te leveren en daarnaast ook nog een volledig lokaal bestuur op te zetten. Voorlopig is het provinciaal bestuur hiervoor verantwoordelijk in samenspraak met de politieke mensen in de gemeenteraad. Indien het (op termijn) mogelijk is om zowel politiek als bestuurlijk een organisatie vorm te geven binnen een gemeente zal er communicatie gaan volgen tussen provincie bestuur en lokaal bestuur.

Onder begroting wordt het campagnebudget verstaan, dit impliceert alle financiële en natuurlijke middelen. 8 De ledenlijsten zijn bekend bij de secretarissen en het hoofd bestuur. 7


Pag. 8 van 10

H. Opname in het huishoudelijk regelement; noodzaak of kan later? Het opnemen in het huishoudelijke regelement hoeft niet perse direct plaats te vinden. Het is naar ons inzicht beter en praktischer om de eerste ervaringen op te doen met de verschillende mogelijkheden van deelnemen, de leerpunten te verwerken en de procedure/ processen hierop aan te passen en daarmee de basis te leggen voor de juiste artikelen in het huishoudelijk regelement.

Campagne, het campagneplan en het campagne budget. Campagneplan:

Het campagneplan moet gedegen en uitvoerbaar zijn. Dit betekent dat er op alle fronten een plus gescoord moet worden:  Communicatie  Aantal en kwaliteit van potentiele bestuurders (lijst)  Aantal leden campagneteam (wie werkt er [fysiek] mee aan de campagne)  Begroting (zie; campagnebudget) Het campagneplan dient het gedachtegoed en uitgangspunten van 50PLUS te vertegenwoordigen en uit te dragen. Campagnebudget (hieronder verstaan we financiële en natuurlijke middelen): 50PLUS is een jonge partij in opbouw, onze financiële positie is gedegen maar ook krap en zoals ook al gezegd tijdens de laatste ALV is het financieren van gemeenteraadsverkiezingen in alle gemeenten een utopie. Hierbij is ook de vraag te stellen of we overal ‘sterk’ genoeg zijn om overal een goede (fysieke) te kunnen voeren. Vooralsnog wordt uitgegaan van een onderliggend, door de initiatiefnemers, sluitende begroting waarbij de initiatiefnemers zorgdragen voor fondsenwervingen. Vanuit het hoofdbestuur9 en/of de provinciale besturen zullen geen budgetten beschikbaar zijn. Daar waar nodig/mogelijk zal 50PLUS campagnes ondersteunen waarbij er op dit moment onvoldoende financiële middelen zijn om veel bij te dragen aan die lokale campagnes.

Het hoofdbestuur kan/zal conform de afgesproken werkwijze materialen als posters en klein materiaal beschikbaar stellen. Hiermee wordt een eenduidig beeld naar buiten geschapen. 9


Pag. 9 van 10

Advies De commissie ‘Gemeenteraadsverkiezingen’ adviseert:: 1. Op basis van in dit document genoemde kwalitatieve en kwantitatieve voorwaarden in te stemmen met het deelnemen aan gemeenteraadsverkiezingen (max. 20 à 30 gemeenten10). 2. De provinciale besturen begeleiden het gehele proces en stellen de kandidatenlijst vast. 3. Het hoofdbestuur is en blijft ook bij gemeenteraadsverkiezingen eindverantwoordelijk voor het verkiezingsprogramma en de procedures. 4. Het hoofdbestuur geeft de finale GO/NOGO als eindverantwoordelijke van/voor 50PLUS. 5. Met betrekking tot eventuele afgeleide vormen zoals combinatielijsten en ‘franchise nemers’ dienen dezelfde kwalitatieve en kwantitatieve voorwaarden te gelden, aangevuld met de opmerking zoals genoemd in hoofdstuk B. Voorafgaande aan een samenwerking zal een contract moeten worden gemaakt en ondertekend dat de belangen en beeldmerken van 50PLUS waarborgen11. 6. Het hoofdbestuur en de afdelingsbesturen zullen na de verkiezingen in 2018 ruim aandacht besteden aan de evaluatie en op basis van de uitkomsten van deze evaluatie de nodige aanpassingen maken. Na de eerste ervaringen met gemeenteraadsverkiezingen zal een wijziging van het huishoudelijke regelement aan de orde zijn.

Op basis van de huidige ledenaantallen zouden we nu, voor 2018, op basis van de huidige ledenaantallen 10 tot 15 gemeenten. (Om het door de afdelingen gewenste aantal te realiseren dienen de initiatiefnemers vanaf nu dan ook in meerdere gemeente leden te werven om invulling te geven aan de kwantitatieve eis) 11 Het opstellen van een contract behoort niet tot onze opdracht en dient door een juridisch professional te worden gemaakt. 10


Pag. 10 van 10

Bijlage 1: Proces 50PLUS deelname aan gemeenteraadsverkiezingen

Electorale groei van 50PLUS Alles of (n)iets?

Recommend Documents