Kleidakpannen. Om meer te beleven.
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
Koramic Kleidakpannen stelt u graag het compleet vernieuwde en geactualiseerde gamma niet keramische hulpstukken voor. Hiermee slaat Koramic definitief de weg in van technische hulpstukken, hulpstukken die onmisbaar zijn wil men een modern dak tot in de puntjes afwerken. DEZE NIEUWE GIDS behandelt in grote blokken als techni-
Einfach zum Wohlfühlen.
sche hulpstukken: ventilatie, verankering en een bonte mengeling van handige maar onmisbare producten. Wie ventilatie zegt heeft het over duurzaamheid en 30 jarige vorstgarantie: u vervangt uw dak inderdaad niet zoals u van wagen verandert. Verankering is onlosmakelijk verbonden met intrinsieke veiligheid: de keramische dakpannen en hulpstukken dienen immers voor generaties lang veilig verankerd te blijven.
WENST U EEN GRATIS KORAMIC GIDS ‘TECHNISCHE HULPSTUKKEN’ TE ONTVANGEN? ZO CONTACTEERT U ONS: Voor de gids ‘Techbische hulpstukken en alle andere documentatie: Documentatielijn - T 056 24 95 68 - F 056 20 47 60 - e-mail:
[email protected] Voor plaatsingsadviezen & info over producten: Advieslijn - tel 056 24 96 26 - fax 056 20 12 06 - e-mail:
[email protected] Dit document is niet contractueel. De kleuren in deze folder geven de natuurlijke tinten van onze keramische pannen en hulpstukken zo goed weer als druktechnisch mogelijk is. Koramic houdt zich het recht voor het assortiment en de technische gegevens te wijzigen. 06/2005
Gids voor gevelbekleding en boogdaken met kleidakpannen
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
Het gebruik van keramische dakpannen in moderne architectuur zit in de lift. Zowel als dakbedekkingsmateriaal op hellende daken als voor gevelbekleding. Bij de hellende daken is het boogdak altijd een buitenbeentje geweest. Het boogdak heeft de laatste jaren een
Kleidakpannen:
opgemerkte comeback gemaakt. Ook de kleidakpan eist zijn deel op in deze terugkeer. Waar vroeger
een unieke combinatie van voordelen
voornamelijk de Stormpan terug te vinden was op het gebogen dak, zien we vandaag toepassingen van alle panmodellen. Van de kleine Pottelberg Tegelpan tot de kanjers zoals de Migeon Actua, waarvan er slechts 10 nodig zijn om één vierkante meter mee te bedekken. Onze twee boogdak reportages verdienen daarom uw speciale aandacht. Steeds meer ziet men gevels voorzien van klei(dak)pannen in het straatbeeld verschijnen. Zowel met
Keramische dakpannen van Koramic vormen al ruim 100 jaar een vaste waarde in ons landschap. Doorgedreven technologische ontwikkelingen maken het mogelijk de wensen van de hedendaagse klant te combineren met de oerdegelijkheid van het keramische materiaal. Daardoor kan Koramic u vandaag een product aanbieden met een unieke mix van essentiële voordelen.
gedeeltelijke als algehele gevelbekleding. Dak en gevel bekleed met één en hetzelfde panmodel als met verschillende panmodellen. Gevelbekleding zowel met platte pannen als gegolfde pannen, zowel in woningbouw als projectbouw. Terwijl men vroeger louter koos voor gevelbekleding met kleidakpannen om
EEN NATUURLIJK MATERIAAL
bouwkundige redenen, zoals bijvoorbeeld op wachtgevels, kiest men vandaag steeds meer voor deze creatieve oplossing om economische, ecologische en niet in het minst om esthetische redenen.
Keramische dakpannen komen tot stand via de verwerking van natuurlijke materialen. Al sinds vele generaties vormen klei, water en zand de basisgrondstoffen
Als fabrikant van kleidakpannen hecht Koramic veel belang aan de correcte plaatsing van haar producten.
van de keramische dakpan. Haar natuurlijke karakter zorgt voor een perfecte inte-
Gezien er veel onduidelijkheid bestaat omtrent de juiste plaatsingstechnieken, heeft Koramic deze samengevat
gratie in de omgeving. Om het even of een realisatie zich in een stad, een dorp of
in deze "Gids voor gevelbekleding en boogdaken met kleidakpannen".
op het platteland bevindt, steeds weer zorgen de natuurlijke patines voor een
Naast deze technische informatie brengen we diverse geslaagde voorbeelden van boogdaken en gevelbekleding
aangename, rustgevende aanblik.
met Koramic kleidakpannen, zowel bij nieuwbouw als in renovatie. In tien meer uitvoerige reportages laten we
Maar er is meer. Door de unieke samenstelling van de scherf fungeert de kerami-
tevens de architect aan het woord.
sche dakpan als vochtbuffer. Tijdens vochtige periodes slaat ze het vocht op, om het bij de eerstvolgende droge periode langzaam terug af te geven. Ook vocht dat vanuit de woning de dakhuid bereikt, wordt op die manier geleidelijk aan de omgeving vrij gegeven. Deze wisselwerking zorgt voor een gezond woonklimaat. Toonaangevende projecten zoals de bio-ecologische woningen in Hasselt (zie verder in deze uitgave) vormen daar het levende bewijs van. Ook het gebouw van Oxfam Wereldwinkels in Gent en het Centrum voor duurzaam bouwen en wonen van de provincie Antwerpen in Westerlo zijn niet voor niets voorzien van een gevelbekleding met kleidakpannen van Koramic.
Stefaan Bral Directeur Verkoop en Marketing
gebouw van Oxfam Wereldwinkels in Gent Actua pan - natuurrood
INHOUDSTAFEL P
3 -
5
Kleidakpannen: een unieke combinatie van voordelen
P
6 -
7
Duurzaam mag ook mooi zijn
P
8 -
9
Eén met de natuur
P 10 - 11
Strakke coupe
P 12 - 13
Thuis in het dorp
P 14 - 15
De gebogen ruimte
P 16 - 17
Trendsetters
P 18
Zonnetje in de straat
P 19
Luilekker lezen onder de duivenpan
P 20
Sociaal en karaktervol
P 21
Speurneuzen
P 22 - 23
Beelden die spreken
P 24 - 27
Plaatsingsrichtlijnen gevelbekleding en boogdaken
COLOFON Redactie Algemene coördinatie Beeldbank Fotografie Lay-out Druk
Jean-Marie Popp Christian Van Thuyne Isabelle Bevernage Wouter Missiaen, Marc Soubron, Peter Verplancke, Studio Boa Bold - Karl Desmet Deckers Druk
Verantwoordelijke uitgever Koramic Kleidakpannen - Stefaan Bral Ter Bede Business Center - 8500 Kortrijk e-mail:
[email protected]
2
3
Kleidakpannen: een unieke combinatie van voordelen
Voordelen W
R JA A
A
A
R
B
G
EEN BUDGETVRIENDELIJKE OPLOSSING
R
30
O
W A
B O R
G
A
R
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
RIJKE AFWERKINGSMOGELIJKHEDEN
U zou in West-Europa niet zoveel daken met kerami-
Koramic staat al jaren synoniem voor een ongekend gamma
sche dakpannen vinden indien ze niet betaalbaar zou-
van keramische en technische hulpstukken. Alle mogelijke
den zijn. Koramic beschikt ook voor uw budget over
aansluitingen (ramen, dakvlakramen, deuren enz.) kunt u
een geschikte dakpan, zowel voor gevelbekleding als
zowel keramisch als niet-keramisch afwerken, afhankelijk van
voor boogdaken. Afhankelijk van wat u wil bereiken, kunt u
het beoogde effect of het gewenste resultaat. Dankzij de
kiezen voor een grootformaat dakpan, voor een klassieke maar
geperfectioneerde kleurstabiliteit van zowel pannen als kera-
hedendaags ogende stormpan, of voor een tegelpan. Door de een-
mische hulpstukken kunt u als ontwerper, dakdekker of
voudige opbouw (vergelijkbaar met een klassiek hellend dak) en de
bouwheer de door u voorziene realisatie in alle gemoedsrust
gedegen kennis van de ontwerper en de uitvoerder, zal uw project een
afwerken. De natuurlijke veroudering van keramiek is esthe-
budgetvriendelijk karakter hebben. Hou er ook rekening mee dat u niet
tisch ongeëvenaard, zodat uw afwerking niet alleen voor van-
bouwt voor slechts 10 jaar (de wettelijke garantie in België), en zelfs
daag maar ook voor de volgende generaties is veilig gesteld.
niet voor ‘slechts’ 30 jaar (de Koramic garantie).
Wil u een raam of deur keramisch afwerken met de gevelpannen van Koramic? Dat kan perfect: alle gevelpannen hebben
VEILIGHEID GEGARANDEERD
een voldoende lange gevelflap (voor de exacte lengtes: zie
Wie gevel- en dakbedekking zegt, denkt natuurlijk meteen aan veilig-
onze technische gegevens of de Koramic website). Verkiest u
heid. Door het veranderende klimaat worden we steeds meer blootge-
eerder een combinatie van verschillende materialen?
steld aan hogere windsnelheden. Koramic heeft door het internationaal
Ook dat kan. Profielen in alle mogelijke vormen,
hoog aangeschreven, onafhankelijke TNO in Nederland een diepgaande studie laten uitvoeren. De resultaten zijn verbluffend. Dankzij de perfecte fit van de op maat ontwikkelde verankeringselementen blijven de
zowel in hout als in metaal, zijn vlot
Centrum voor duurzaam bouwen en wonen van de provincie Antwerpen in Westerlo Actua pan - bruin
bruikbaar en kunnen het project een aparte toets verlenen.
dakpannen zonder verpinken op hun plaats, zelfs tot op 40 meter hoogte of pal aan de kust (raadpleeg hierover de verankeringstabel in deze uitgave). Wat de esthetiek betreft, moet u geen enkele tegemoetkoming doen. Alle Koramic verankeringsmiddelen zijn onzichtbaar aangebracht en vervaardigd uit de meest hoogwaardige metalen zoals roestvrij staal. Ook de brandveiligheid speelt een belangrijke rol bij de keuze van de materialen voor uw project. Wat hun brandreactie betreft, staan de keramische dakpannen van Koramic op de Europese ‘Deemed to Satisfy’ lijst. Deze lijst bevat alleen materialen die door hun onovertroffen brandgedrag totaal niet brandbaar zijn en dus geen verdere ver-
Scientific Atlanta in Kortrijk Actua pan - antraciet mat
spreiding van eventueel vuur teweeg zullen brengen. Hierdoor worden ze geklasseerd bij de klasse A1 (geharmoniseerde productnorm voor kleidakpannen hEN 1304). Het gebouw van Scientific Atlanta in Kortrijk heeft een totale hoogte van 17 meter en weerstaat sinds enkele jaren weer en wind zonder een spoor van stormschade. EEN UITSTEKENDE THERMISCHE ISOLATIE Keramische dakpannen vormen een buitenschil, die door een verluchte spouw is gescheiden van de binnenruimte. Zelf dragen zij niet bij tot een betere isolatiewaarde van de woning, maar door de opbouw van de constructie kunt u tegen de dragende structuur voldoende dik isoleren, indien nodig veel strenger dan wat in België wordt opgelegd. Deze uitstekende thermische isolatie kunt u bovendien bekomen zonder dat u extra fundamenten moet voorzien, wat uiteraard bijdraagt tot het budgetvriendelijk karakter van uw woning.
4
5
Duurzaam mag ook mooi zijn
Duurzaam mag ook mooi zijn
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
TECHNISCHE FICHE
Als een opdrachtgever een lage-energiewoning wil, spreekt het voor zich dat de architect ook kiest voor duurzame materialen. Een gevelbekleding met kleidakpannen past perfect in dit streven. EERST EN VOORAL ESTHETISCH Architect Damien Franzen van FHW Architectes nam in zijn palet van natuurlijke en duurzame materialen inderdaad kleidakpannen van Koramic op als gevelbekleding. “Voor mij was dit in de eerste plaats een esthetische keuze. Ik wou spelen met de volumes. Daarbij moest ik hetzelfde materiaal gebruiken voor de afwerking van de buitenmuren als voor de dakbedekking. De opdrachtgever had namelijk zo’n toepassing met de Migeon Actua pannen gezien in het ‘Centrum duurzaam bouwen en wonen in Westerlo’, en was daar erg enthousiast over. Uiteindelijk wou hij hetzelfde bruin als in Westerlo, terwijl ik liever rode pannen had gezien.”
profielen afgewerkt. Anderzijds heb ik de afvoeren dan weer weg gestopt achter de kleidakpannen.” Naast kleidakpannen en zink duikt in de woning een derde basismateriaal op: hout. “De gevelpartijen in geoliede lork gaan mooi samen met de zink en de kleidakpannen, en geven de woning een apart, uniek cachet.” AFDOENDE GEÏSOLEERD
GEKADERD IN ZINK EN HOUT Om de belijning van de volumes te benadrukken, werkte de architect met zinken profielen. “Ik had natuurlijk gevelpannen kunnen plaatsen, maar dat zou niet hetzelfde resultaat hebben opgeleverd. De profieltjes geven het geheel een lichte, elegante toets. Om dezelfde reden heb ik de raamopeningen en alle buitenhoeken met
6
Op isolatie werd terecht niet bespaard. “Achter de kleidakpannen gaat 10 cm rotswol schuil, het dak is geïsoleerd met 22 cm cellulosewol en de vloer kreeg een isolatielaag van 9 cm. Daardoor konden we komen tot een K44 woning.” Slotsom van de architect: “Dit was mijn tweede toepassing van Koramic kleidakpannen als gevelbekleding, en ik ben heel tevreden over het resultaat.”
7
Opdracht
Bouw van een lage-energiewoning
Architect
Damien Franzen, FHW Architectes – Limbourg
Dakdekker
Luc Delhez - Bilstain
Kleidakpannen
Koramic Migeon Actua bruin
Eén met de natuur
Eén met de natuur
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
Een zonevreemde woning renoveren is op zich al geen sinecure. Als bovendien de stedenbouwkundige voorschriften strikte beperkingen opleggen, moet een architect soms heel creatief uit de hoek komen. Dat is precies wat Leon De Lust hier deed.
ZEER FIJNE AFWERKING De architect: “Het originele gebouw had een Hollandse kap. Hiervoor zocht ik een elegantere oplossing. Gezien de beperkte uitbreidingsmogelijkheden wou ik ook een maximaal nuttig volume genereren onder de kap. Door de raakpunten van het originele dak met elkaar te verbinden, kwam ik tot een boogdak dat door Stedenbouw onmiddellijk werd geaccepteerd. Meteen was er ook veel meer ruimte beschikbaar onder het dak.” De dakbedekking, een Pottelberg tegelpan 301 rustiek, was voor architect De Lust een evidentie. “Om te beginnen heb ik een sterke affiniteit met kleidakpannen. Het is hier bij wijze van spreken een klassiek moderne woning geworden met wortels in de klei. Met de tegelpan 301 is een zeer fijne afwerking haalbaar. De rustieke kleur past naadloos in het prachtige landschap. Ook het contrast met de voorziene geveltint - de woning wordt in een latere fase geschilderd sprak me enorm aan. Andere materialen zoals zink kwamen voor mij niet in aanmerking wegens te koel, en waren trouwens stedenbouwkundig niet toegestaan.” GEPREFABRICEERDE DAKCONSTRUCTIE Om tot een mooi resultaat te komen, moest ook de onderconstructie correct worden uitgevoerd. “Ik wou geen risico’s nemen en koos voor een geprefabriceerde dakconstructie. De firma Hanssens uit Evergem heeft alles in haar atelier klaargemaakt: de liggers zijn verzaagd en met platen aan elkaar bevestigd. De gebogen niet-gelamelleerde spanten benaderen werkelijk de perfectie. En de tegelpannetjes van Pottelberg vormen letterlijk de kroon op het werk.”
TECHNISCHE FICHE Opdracht
renovatie van een zonevreemde woning Architect L. De Lust - Watervliet Dakdekker De Smet - Serskamp Kleidakpannen Koramic Pottelberg tegelpan 301 rustiek
8
9
Strakke coupe
Strakke coupe TECHNISCHE FICHE
Opdracht Architect Interieurarchitect Dakdekker Kleidakpannen
Bouw van een architectenwoning met een zo ‘licht’ mogelijk dak S. Vermeire - Destelbergen J. Kint - Destelbergen M. Krick - Kalken Koramic Migeon Actua donkergrijs
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
Aanvankelijk overwogen architecte Sophie Vermeire en interieurarchitect Jürgen Kint een dakbekleding in zink voor hun nieuwbouwwoning. Maar uiteindelijk viel hun keuze op de Migeon Actua in donkergrijs.
WATERDICHTE ARGUMENTATIE Hun argumentatie voor deze keuze is waterdicht: “Wij hadden een zeer strakke woning voor ogen. De Migeon Actua voegt zich perfect in dit concept. Deze keramische dakpan beschikt voor ons over een hele resem belangrijke eigenschappen: ze oogt strak, is rechtlijnig, en budgettair verslaat ze de concurrentie met meerdere lengtes.” De woning oogt sterk architecturaal en tot in de puntjes verzorgd. Alle details werden dan ook minutieus voorbereid en uitgevoerd. De architecte: “Ik wou twee aparte volumes samenbrengen zonder het dakvolume te veel te accentueren. Het dak moest dus zo klein en onopvallend mogelijk ogen. Vandaar dat ik streefde naar een uniform materiaalgebruik. Om de gevel van het dakvolume ‘licht’ te maken, heb ik die afgewerkt met hetzelfde materiaal als de dakbedekking. En de aansluiting met de ramen is uitgevoerd met de keramische gevelpannen van de Actua. Verder heb ik de impact van het dak beperkt gehouden door te werken met binnengoten.” De kleurkeuze lag voor Sophie Vermeire voor de hand: “In donkergrijs vormen de kleidakpannen een mooi, egaal oppervlak dat perfect harmonieert met het grotere woonvolume in baksteen. Ik ben heel tevreden met het resultaat. Het gaat hier tenslotte om het uithangbord van mijn architectenbureau.”
10 6
11 7
Thuis in het dorp
Thuis in het dorp Hoe integreer je een nieuw appartementsgebouw in een traditionele VlaamsBrabantse dorpskern? Architect Pascal Wauters van het architectenbureau O2 formuleerde hierop een verrassend antwoord: door het gebouw het uitzicht te geven van een reeks rijwoningen. De vergunnende overheid wist deze oplossing sterk te appreciëren. SCREENGEVEL
KENMERKENDE STIJL VAN ONTWERPEN
“In het oorspronkelijke ontwerp waren grote keramische gevelbekledingspanelen voorzien, maar de promotor heeft die om budgettaire redenen geschrapt. Als alternatief hebben wij een keramische dakpan van Koramic voorgesteld. Zelf dacht ik eerst aan de Migeon Actua, maar na gesprekken met commercieel adviseur Mario Van Beeck en met dakdekker Geert Vanlaer werd het de Narvik Datura. Met haar kleiner formaat en hedendaags uitzicht was deze pan meer geschikt voor dit project en exact wat ik zocht.” Niet alleen het formaat, maar ook de kleur en prijs bepaalden mee de beslissing van de architect en van opdrachtgever Peter Lamens. “Veel gevelbekledingsmaterialen zijn te duur of niet in de gewenste kleuren beschikbaar. De Narvik Datura is prijsvriendelijk en was verkrijgbaar in de geplande terracotta kleur.”
12
Het gebouw vertoont de kenmerkende ontwerpstijl van Pascal Wauters. “Ik probeer dikwijls achter elkaar liggende gevelvlakken te bekomen. In dit geval werkte ik met een overstekend ‘screen’ om optisch een loshangende gevel te krijgen. Om het gewicht te beperken, hebben we een lichte houten structuur van 18 cm brede planken bevestigd op uitstekende betonnen dekken. Dankzij deze houten draagstructuur konden we 15 cm isoleren en nog een verluchtingsspouw overhouden. De dakpannen heb ik rond het screen laten lopen, wat een zwevend effect creëert. Door de geleding van inspringende en uitspringende gevelelementen ontstaat er extra ruimte in het gebouw, is er plaats voor een trappenhal en voorkom je een optisch te zwaar geheel.”
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
EENHEID VOL CONTRASTEN
TECHNISCHE FICHE
Het appartementsgebouw herbergt 10 ‘maisonettes’, maar geeft dit niet meteen vrij. “Ik heb gestreefd naar een sterke modulatie op de traditionele rijhuisbreedte van 5 à 6 meter. Als tegengewicht hiervoor maakt de horizontaal doorlopende dakpannenwand duidelijk dat het om een appartementsgebouw gaat. Daarnaast wou ik een harmonie van enkele sterke contrasten tot stand brengen. De horizontaliteit van de terracotta gevel met Datura staat tegenover de verticaliteit van de gelede hoofdbouw met de aparte voordeuren en opvallende dakkapellen. De eentonig zwarte hoofdbouw contrasteert met de vrolijke, terracotta rode screengevel. Tenslotte moest het materiaal zichzelf kunnen zijn, zonder oppervlaktebehandelingen en in een zo oorspronkelijk mogelijke kleur. Vandaar de aardekleurige gevelpannen, de natuurkleurige aluminium raamprofielen, het gepatineerde zink …” Slotsom van de architect: “Een keramische dakpan is een eerder klassiek bouwmateriaal, maar kan probleemloos een hedendaags karakter aannemen. Deze toepassing van de Narvik Datura als gevelbekleding bewijst dat.”
13
Opdracht
Integratie van een nieuw appartements gebouw in een dorpskern Architect P. Wauters, atelier O2 - Herent Dakdekker G. Vanlaer - Budingen Kleidakpannen Koramic Narvik Datura natuurrood
De gebogen ruimte
De gebogen ruimte In het centrum van Bissegem staat sinds kort een traditioneel appartementsgebouw met een boogdak uit gebakken aarde. De dakvorm is niet geïnspireerd op Einsteins leer van de gebogen ruimte, maar heeft een heel praktisch nut.
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
VERNUFTIGE OPLOSSING Een boogdak vergt natuurlijk een aangepaste onderconstructie. De architecten: “We hebben de voorkeur gegeven aan een metalen constructie uit gerolde I-profielen, ingevuld met houten gordingen. Met deze oplossing kan je perfect de gewenste ronding maken.” Met het oog op de waterdichtheid werden de nodige voorzorgsmaatregelen genomen in het segment van de boog, waar de dakhelling lager is
MEER LEEFRUIMTE
dan de minimum dakhelling van de dakpan. De architecten kwamen op de proppen met een vernuftige oplossing. “De boog is in feite
Architecten Piet en Pol Sileghem: “Om aan te sluiten aan het bestaande mansardedak en een maximum aan woonvolume te bekomen, hebben we een gebogen dak genomen. Vergeleken met een klassiek hellend dak is de winst aan woonruimte aanzienlijk: mooi meegenomen voor een doorgaans exclusief dakappartement.” In plaats van de obligate zink in staande naad plaatsten ze als dakbedekking kleidakpannen. Hoewel het een van de grootste dakpannen is uit het Koramic gamma, pasten de architecten toch de Migeon Actua toe. “We hadden aanvankelijk een kleiner model op het oog, maar de Actua vormde een interessanter alternatief dankzij de variabele latafstand en de gunstige prijs. De horizontale belijning van de pan komt hier zeer goed tot haar recht en accentueert mooi het dakvolume.”
niet volledig. Hij loopt tot aan de minimum dakhelling van de dakpan, en gaat daar over in een rechte lijn. Door de grote hoogte van het gebouw en door de boog krijgt een voorbijganger de indruk dat het om een volledige boog gaat. Deze oplossing had ook een positieve impact op het budget. In plaats van een compleet waterdichte uitvoering met bijvoorbeeld EPDM of asfalt, volstond een goedkoper klassiek onderdak. Doordat we ook de zijgevels konden afwerken met dezelfde dakpan, kwam tot
TECHNISCHE FICHE
ieders tevredenheid een uniform woon-
Opdracht
Bouw van een appartementsgebouw dat moest aansluiten bij een aanpalende woning met mansardedak Architecten Piet & Pol Sileghem Zwevegem C. Debucquoy Bissegem Dakdekker Kurt Taliman - Tielt Kleidakpannen Koramic Migeon Actua antraciet mat
volume tot stand.”
14
15
Trendsetters
Trendsetters
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
In het kader van een wedstrijd, uitgeschreven door Vlaanderen Bouwt (Vlabo) in samenwerking met het Hasseltse stadsbestuur, ontwierp Eric Ubachs van het architectenbureau Equilibrium 13 bio-ecologische woningen. Door het gebruik van state of the art technieken wist hij esthetiek, wooncomfort en energiezuinigheid tot een optimaal geheel samen te smeden.
ENERGIE STAAT CENTRAAL
EEN STAP VERDER
Het concept is gericht op een zo laag mogelijk energieverbruik: houtskeletbouw, zonvriendelijke inplanting, doorgedreven en correcte isolatie, thermische zonneboilers. Dat alles resulteert in lageenergiewoningen met een K28 waarde, waarin de verwarming van woonruimte en warm tapwater een minimum aan gas vreet. Architect Eric Ubachs: “Nadat we onze ideeën voor de wedstrijd hadden ingestuurd, waren onze verwachtingen hooggespannen. Het project moest immers worden goedgekeurd door een jury, samengesteld uit deskundigen van verschillende disciplines en uit vertegenwoordigers van de grondeigenaar en van Stedenbouw.” Omdat Vlabo aandringt op het gebruik van sobere materialen en nieuwe technieken die kostenbesparend zijn en een rationele productie mogelijk maken, nam de architect als dakbekledingsmateriaal de grootformaat dakpan Migeon Actua in natuurrode uitvoering op in het lastenboek.
Maar hij ging meteen een stap verder: “Ik wou tonen dat een gevelsteen niet overal een must is. Als aanvullend alternatief stelde ik hout en keramische dakpannen voor. Een logische keuze: dakpannen in gebakken aarde zijn duurzaam, heel onderhoudsvriendelijk en beschermen op een uiterst efficiënte wijze de binnenconstructie tegen alle mogelijke weersinvloeden.” De aansluitingsdetails wou de architect sober en strak. “De combinatie van natuurrode dakpannen die het project een hedendaags karakter geven, de gevelsteen en de houtbekleding in grijs gelazuurde Siberische lariks levert een eigentijds en warm aanvoelend geheel op, waar ik heel blij mee ben.”
TECHNISCHE FICHE Opdracht Architect Dakdekker Kleidakpannen
Bouw van 13 hedendaagse ecologische eengezinswoningen Equilibrium - E. Ubachs Maasmechelen Horemans Meeuwen-Gruitrode Koramic Migeon Actua natuurrood 16 6
17 7
Zonnetje in de straat
Zonnetje in de straat
Lezen onder de duivenpan
Luilekker
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
Een combinatie van factoren bracht architect Marc Van Avermaet ertoe de Pottelberg tegelpan 301 natuurrood te introduceren in zijn ontwerp van een appartementsgebouw. VERUIT DE BESTE KEUZE “Een eerste reden was puur technisch. Bij een vorig appartementsgebouw moest ik een kroonlijst bekleden met hetzelfde materiaal als de dakbedekking. Het resultaat was heel geslaagd, zodat ik meteen aan een ruimere toepassing dacht. Maar er waren nog andere, minstens even belangrijke argumenten. De straat is vrij somber en vangt weinig zonlicht. Om ze wat op te vrolijken, wou ik frisse, zonnige materialen. Vandaar de oranjerode tegelpan en de lichte gevelsteen.” Zoals het een goed ontwerper betaamt, nam de architect diverse materialen onder de loep. Gezien de bolle vorm van de gevel kwam de kleine tegelpan als beste keuze naar voren. Minstens even belangrijk voor hem was de analyse van budget en rendement, waarin de 301 ook voortreffelijk scoorde. STERKE ONDERSTEUNING Een andere bekommernis was de onderhoudsvriendelijkheid van het concept. “Een tijdje geleden heb ik een uitbreiding getekend van een villa. Aanvankelijk was daar een gevelbekleding van cederhout voorzien, maar na gesprekken met de bouwheer viel de keuze op een veel gemakkelijker te onderhouden Pottelberg tegelpan. Ik wist dus waar ik aan toe was.” Voor de aansluitingsdetails kon de architect terugvallen op de website van Koramic. “Alle gewenste technische informatie is daar beschikbaar in een handig formaat. Even de functie downloaden activeren, en mijn lastenboek was compleet.” Zowel bouwheer als architect zijn erg tevreden over het resultaat. Meer zelfs, voor zijn volgende project overweegt de architect opnieuw een gevelbekleding met kleidakpannen.
Bouw van een appartementsgebouw in een wat sombere, zonloze straat.
Architect
M. Van Avermaet – Asse
Dakdekker
W. De Neef - Meise
MILJOENENKWARTIER De architect: “Het gebouw bevindt zich in het Gentse ‘Miljoenenkwartier’. In deze buurt zijn heel wat woningen gerealiseerd in een typische bouwstijl, waarbij dakpannen als gevelafwerking werden gebruikt. Door dit kenmerk te hernemen in deze renovatie in hedendaagse stijl, heb ik de link gelegd tussen heden en verleden. De bouwheer was er vrijwel onmiddellijk van overtuigd dat dit de goede aanpak betekende.” Bij een renovatie kan een architect een gebouw natuurlijk niet altijd de ideale afmetingen geven. Daardoor zijn er soms hulpmiddelen nodig om alles tot een goed einde te brengen. Dat was ook hier het geval. “De breedte van de woning kwam niet overeen met de nuttige maat van de dakpan. Maar dankzij het gebruik van 3/4-pannen en een prima samenwerking met de dakwerker en de commercieel adviseur van Koramic, valt alles perfect samen tot een mooi geheel. Voor de aansluiting aan het verticale raam konden we terugvallen op de gevelpannen, wat ook een aanzienlijk voordeel bood.”
SIGNIFICANT PRIJSVOORDEEL Budgettair was het voor de architect een boeiende oefening. “Vergeleken met andere gevelbekledingsmaterialen leveren keramische dakpannen een significant prijsvoordeel op. Bovendien is de prijs per m2 nagenoeg onafhankelijk van de oppervlakte. Voor andere materialen ligt dat soms helemaal anders. Als het dan, zoals hier, gaat om een beperkte oppervlakte, scheelt dat al snel een slok op een borrel.” Omdat wonen draait om comfort, gezelligheid en rust, verraste Pascal Lafort de bouwheer met een aardig detail. ”De opdrachtgever wou zich aan de achterzijde van zijn woning rustig kunnen terugtrekken om bijvoorbeeld een boek te lezen. In het gamma van Koramic vond ik een duivenpan: het ideale hulpstuk om een verlichtingselement in te verwerken. Een Spielerei, maar best leuk op een warme zomeravond.”
TECHNISCHE FICHE Opdracht
Een renovatie komt dikwijls neer op alleen voor de bouwheer zichtbare ingrepen, maar kan evengoed het publieke gelaat van een gebouw een ingrijpende facelift geven. Zoals bij dit project, waarmee architect Pascal Lafort op een unieke wijze een brug wist te slaan tussen heden en verleden.
TECHNISCHE FICHE Opdracht Architect Dakdekker Kleidakpannen
Kleidakpannen Koramic Pottelberg tegelpan 301 natuurrood 18 8
Renovatie van een rijwoning in het riante Gentse ‘Miljoenenkwartier’ P. Lafort - Sint-Lievens-Houtem P. De Vos - Destelbergen Koramic Pottelberg Stormpan 44 natuurrood 9
19
Sociaal en karaktervol
Sociaal en karaktervol
Speurneuzen
Speurneuzen
In de wat karakterloze omgeving springt het met natuurrode Pottelberg tegelpannen 301 beklede appartementsgebouw meteen in het oog. Voor het concept tekenden de architecten Kathy Locy en Reinald Verleye. Zij waren meteen begeesterd door deze klassieker onder de tegelpannen.
Na het nodige speurwerk besloot de politie van Wervik haar administratie onder te brengen in een oud industriepand. Voor de ingrijpende renovatie tot een hedendaags kantoorgebouw werd een beroep gedaan op architect Pol Vandamme. Die slaagde met brio in deze niet zo vanzelfsprekende opdracht.
STOOTVAST EN MOOI GEDETAILLEERD “We hadden behoefte aan een product met een verfijnde uitstraling in deze voor de rest anonieme context. Met het oog op het budget hebben we nog even een grotere pan overwogen, maar gezien de vele insnijdingen in de gevel leek een kleiner exemplaar ons toch meer aangewezen.” De uitsnijdingen vergen natuurlijk de nodige aandacht om tot een harmonieus geheel te komen. Reinald Verleye: “Omwille van de stootvastheid hebben we geopteerd voor een aansluiting met gegalvaniseerde stalen raamkaders. Zo konden we tevens een mooie dikte geven aan de kaders en details. Met aluminium was dat veel minder het geval geweest. Tenslotte konden ook de andere details in het gebouw - balustrades, kroonlijsten, druiplijsten - in hetzelfde materiaal worden uitgevoerd, zodat er een uniform geheel ontstond.”
OVERTUIGINGSKRACHT “Het gebouw ligt in het centrum van Wervik en is opgetrokken met in de autoclaaf vervaardigd cellenbeton. Voor de renovatie zocht ik een gevelbekledingsmateriaal dat verschillende eigenschappen moest verenigen. De prijs moest economisch verantwoord zijn, want een strikte budgetcontrole maakte deel uit van de opdracht. Het materiaal moest ook nauw aansluiten bij de bestaande stedelijke omgeving. Na een studie van de diverse mogelijke materialen viel mijn keuze op de Migeon Actua in natuurrood. De voordelen spreken voor zich: het gaat om een grote pan die goed tot haar recht komt op de relatief grote verticale vlakken, en die veel goedkoper uitvalt dan de andere materialen.” Nochtans bleek het niet zo eenvoudig de bouwheer te overtuigen van deze voordelen. “Dakpannen als gevelbekleding: toen ze dat hoorden, fronsten ze de wenkbrauwen. Dakpannen horen toch op een dak? Of hoogstens tijdelijk tegen een wachtgevel? Dat er ook andere toepassingen mogelijk zijn, was nog niet echt bij hen opgekomen.”
BINNEN HET STRAKKE BUDGET De architecten zijn aangenaam verrast over de kostprijs, gezien het uiterst kwalitatieve materiaal en de noodzakelijke detaillering. “Uiteraard kosten de vele kaders en afwerkingsdetails geld, maar wij vonden de prijs per m2 voor de verwerking van de tegelpannen meer dan aanvaardbaar. Uiteindelijk hebben we voor het hele gebouw de maximumprijs van de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij niet echt overschreden.” Een puik resultaat, zeker omdat architecte Kathy Locy ook rekening heeft gehouden met de weldra strengere isolatiewetgeving. “Door de geventileerde gevel en de dakpannen konden we voldoende isoleren tussen het houten keperwerk. Tel daarbij de isolerende binnenmuursteen van 19 cm achter het keperwerk, en je komt tot een uiterst lage K-waarde.” Reinald Verleye blikt tevreden terug op de uitvoering, het budget en het esthetisch resultaat. “De Tieltse Bouwmaatschappij gunt architecten steevast de nodige vrijheid bij de uitwerking van hun projecten, en alle aannemers hebben hier vol goodwill meegedacht en -gewerkt om tot dit verzorgde resultaat te komen. Dat mag ook wel eens onder de aandacht worden gebracht.”
TEAMWORK Tenslotte kreeg de architect toch het fiat, en daar hebben de opdrachtgevers achteraf gezien nog geen moment spijt van gekregen. “Nu de werken zijn beëindigd, is de bouwheer heel tevreden met het resultaat. Zelf ben ik trouwens ook fier op wat hier is gerealiseerd.” Voor zijn eigen woning wordt het opnieuw een gevelbekleding met keramische dakpannen van Koramic: never change a winning team! Ook dakwerker Peter Depape van Asfalpan is trots op de geslaagde uitvoering. “Hoewel het de eerste keer was dat ik een gevelbekleding met keramische dakpannen plaatste, zijn de werken erg vlot verlopen. Ik beschik over twee hoogtewerkers, waardoor ik een gunstige offerte kon indienen. Deze machines hebben de uitvoering tevens fiks vergemakkelijkt. Hilti leverde me de geschikte bevestigingen om de houten kepers van 40 x 60 mm aan de wand vast te maken. Om een perfecte en veilige plaatsing te garanderen, wou ik een afwijkende sectie van panlatten gebruiken. De aangepaste zijdelingse panhaken in inox heeft Koramic op maat vervaardigd.”
TECHNISCHE FICHE TECHNISCHE FICHE
Opdracht
Renovatie van een oud industriegebouw tot politiekantoor
Locy & Verleye – R. Verleye - Waarschoot
Architecten
Pol Vandamme - Wervik
K. Taliman - Tielt
Dakdekker
Asfalpan / Peter Depape - Wervik
Opdracht
Realisatie van sociale appartementen
Architecten Dakdekker
Kleidakpannen Koramic Pottelberg tegelpan 301 natuurrood
Kleidakpannen Koramic Migeon Actua natuurrood 20
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
21
Beelden die spreken
Kleidakpannen in moderne architectuur
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
5
POTTELBERG STORMPAN 44 NATUURROOD
1
POTTELBERG TEGELPAN 301 RUSTIEK
6
TEGELPAN 301 BLAUW GESMOORD
MIGEON ACTUA NATUURROOD
7
3
NARVIK VHV ZWART GEGLAZUURD
8
4
MIGEON ACTUA NATUURROOD
2
POTTELBERG
MIGEON ACTUA NATUURROOD POTTELBERG STORMPAN 44 ANTRACIET
22
23
Technische informatie - Plaatsingsrichtlijnen Gevelbekleding en boogdaken met kleidakpannen
Technische informatie - Plaatsingsrichtlijnen STABILITEIT
REGENDICHTHEID
De onderconstructie is het dragende deel van het boogdak of de gevelbekleding. Dit deel dient uiteraard bouwtechnisch correct te worden verankerd om de nodige stabiliteit te kunnen verzekeren. Bij gevelbekleding zijn als dragende structuur verschillende basisstructuren mogelijk. De meest voorkomende zijn: keramische - al dan niet geperforeerde - bakstenen, betonblokken of houtskeletbouw.
De eerste, fundamentele functie van een gevelbekleding of boogdak is het regendicht maken van de woning met een keramisch, verluchte buitenschil. In het gevelbekledingssegment is de kans op waterinfiltratie quasi nul door de zeer steile hellingshoek (90°), daarentegen bij boogdaken kan dit een belangrijk aspect zijn in het bepalen van het onderdak.
Het is van het allergrootste belang dat de houten of aluminium dragers op deze onderstructuur op een gedegen manier worden verankerd. Gespecialiseerde firma’s (zoals bv. Hilti, Borgh, …) kunnen het juiste verankeringsadvies geven bij om het even welke realisatie. In het geval van een boogdak wordt vaak gebruik gemaakt van gelamelleerde houten spanten, gerolde Iprofielen of gordingen op gebogen dragende muren.
Speciale aandacht moet uitgaan naar de keuze en uitvoering van het onderdak wanneer het boogdak een daksegment bevat met een helling onder de voor het gekozen panmodel toegelaten minimale dakhelling. Het onderdak neemt hier de taak van waterdichte afscheiding tussen binnenklimaat en buitenklimaat over. Indien daksegmenten aanwezig zijn met deze lage hellingen verdient het aanbeveling om deze waterdichte uitvoering over het volledige dakoppervlak door te voeren en de constructie van een tussenliggende verholen goot te vermijden. De constructie van een verholen goot is immers complex en gebreken zullen steeds leiden tot waterschade boven het bewoonde gedeelte. Wanneer het onderdak dampdicht uitgevoerd wordt, gelden dezelfde regels voor de dakopbouw als voor het platte dak. Extra aandacht gaat hierbij naar de juiste keuze voor het dampscherm binnen en naar de verzekering van de luchtdichte afwerking. Voor de juiste keuze van het onderdak en het bijhorende dampscherm verwijzen we naar de Technische Voorlichting 215 “Het Platte Dak, opbouw, materialen, uitvoering, onderhoud.” van het WTCB.
Een typische uitvoering in dit geval is opgevat in volgend schema (van binnen naar buiten): 1 Beplanking of bebording: een uit houten planken voorziene structuur die de nodige stevigheid moet bieden bij het aanbrengen van het waterdichte membraan. 2 Waterdicht membraan: vaak wordt een EPDM-laag of een bitumineus membraan geplaatst dat ofwel gekleefd ofwel gebrand wordt (neem hiervoor contact met de leverancier / fabrikant om de juist installatie te verzekeren). Belangrijk is te weten dat deze membranen dampdicht zijn. 3 Dubbele houten structuur: gebruik tengellatten met een minimum dikte van 15mm en panlatten met een minimum sectie 24 x 32mm. De tengellatten kunnen eerst op de beplanking worden aangebracht, met daarbovenop doorlopend het membraan. Een variante is in volcontinu het membraan aanbrengen, daar bovenop de tengellatten en afwerken met strippen membraan. Deze laatste techniek kan tijdsbesparend werken. 4 Keramische dakbedekking. Een variant op deze klassieke dubbel onderdak – opbouw kan gerealiseerd worden met gebitumineerde onderdakplaten (type Celit 4D). Afhankelijk van de bereikte minimum dakhelling (contacteer hiervoor de leverancier van deze platen) kan men het onderdak klassiek uitvoeren zonder waterdicht membraan. Deze manier van werken heeft een aantal belangrijke voordelen:
De houten panlatten - ook al zijn ze verduurzaamd - kunnen na verloop van tijd in kwaliteit verminderen onder invloed van mogelijks infiltrerend regenwater. In de handel kan men hout van duurzaamheidklasse 1 aankopen (bv. Plato-hout): dit hout, speciaal behandeld om weer en wind te trotseren, kan een perfect alternatief zijn voor aluminium. Plastic latten worden tot nog toe afgeraden omdat zij niet bestand zijn tegen de soms hoog oplopende temperaturen op het dak: tijdens zonnige dagen worden vaak temperaturen van meer dan 80°C opgetekend. De combinatie van warmte en belasting (gewicht van de dakbedekking) maakt dat de vervorming van deze elementen onaanvaardbaar zou zijn. Als alternatief kan men ook een tulpendak of een lensvormig dak voorzien: hier kan eenvoudigweg de keuze gemaakt worden niet onder de minimum dakhelling te duiken, wat uiteraard de constructie een stuk eenvoudiger maakt, met een duidelijk positief effect op het uitvoeringsbudget (klassiek onderdak!).
1 Constructie kan volledig dampopen worden uitgevoerd. 2 Platen werken met een tand – en groefsysteem waardoor er geen overlappingen ontstaan en dus een volledig vlak oppervlak wordt verkregen. 3 Een bijkomende isolatie (platen bestaan in verschillende diktes)
24
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
25
Technische informatie - Plaatsingsrichtlijnen Gevelbekleding en boogdaken met kleidakpannen
Technische informatie - Plaatsingsrichtlijnen
Kleidakpannen. Om meer te beleven.
MINIMUM STRAAL BIJ BOOGDAKEN Een dakpan heeft als gevolg van zijn vorm en zijn latafstand een impact op de minimum te realiseren straal. Koramic Kleidakpannen heeft voor alle modellen in haar gamma deze minimum straal bepaald, niet alleen rekening gehouden met de dakpannen, maar ook met de gevelpannen:
MERK
PANMODEL
RONDE DAKEN R ≥ (M)
NARVIK
VHV OVH FD DATURA OVH STORMPAN 44 STORMPAN 993 VLAAMSE PAN 401 OUDE POTTELB. PAN 451 TEGELPAN 301 PONTGIGNY PATRIMOINE VAUBAN ACTUA MEGA STANDARD JPV ALEGRA PANNE TRADI 13 JURA NOVA ROMANE
5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 3,50 3,50 3,50 5,00 1,25 1,25 1,25 3,50 8,00 8,00 5,00 5,00 7,00 4,00 5,00 5,00 7,00
JANSSEN-DINGS POTTELBERG
ALÉONARD MIGEON
BISCH
OPMERKINGEN
LATAFSTAND ≥ 340MM LATAFSTAND ≥ 365MM LATAFSTAND ≥ 340MM LATAFSTAND ≥ 360MM LATAFSTAND ≥ 340MM LATAFSTAND ≥ 365MM
VERANKERING Verankering of mechanische bevestiging is in vele gevallen noodzakelijk en kan niet over het hoofd worden gezien. Immers, worden we meer en meer geconfronteerd met stormen die gepaard gaan met hoge windsnelheden. Een misvatting is dat hierbij de dakpannen zelf in staat moeten zijn om deze natuurkrachten op te vangen. De Belgische plaatsingsnorm NBN B42-002 laat ons toe te bepalen in welke mate de dakpannen dienen te worden verankerd. Deze norm, uitgegeven bij het WTCB, is beschikbaar op de website van Koramic Kleidakpannen: www.koramic.com. Na het aanklikken van de ‘Technische informatie voor bouwprofessionelen’ verkrijgt u via ‘Verankering’ alle correcte informatie.
MIGEON ACTUA ANTRACIET
3
POTTELBERG STORMPAN 44 LEIKLEUR MAT GEGLAZUURD
3
POTTELBERG STORMPAN 44 NATUURROOD
3
POTTELBERG STORMPAN 44 NATUURROOD
HOU ALVAST REKENING MET VOLGENDE MAATREGELEN 1 gevelbekleding of dakhellingen groter of gelijk aan 70°: alle dakpannen worden verankerd met een zijdelingse panhaak en een schroef, beide uit roestvrij staal. 2 het boogdak kan verschillende verankeringen vergen, immers hoe lager de helling hoe minder verankering vereist is. De volledige informatie aangaande verankering kan u nalezen in de Koramic brochures “Technische hulpstukken” en “Plaatsingsvoorschriften”. Indien u een concreet project hebt met een boogdak of een gevelbekleding, dan bekijken onze Koramic adviseurs graag met u de mogelijkheden en aandachtspunten in detail. Neem hiervoor contact met de Koramic commercieel adviseur uit uw streek of met onze technische advieslijn 056 24 96 26 of mail naar
[email protected]
26
1
27