Eindevaluatierapport project Zien en begrijpen.
Auteur(s)
:
H. Otermann
Versienummer
:
1.1 (14 februari 2008)
Versie historie De onderstaande tabel beschrijft de geschiedenis van dit document. Versie
Datum
Omschrijving
1.0
24 januari 2008
Versie die is voorgelegd aan contentcoördinatoren en
1.1
14 februari 2008
Versie waarin commentaar van diverse personen is
stuurgroep e.d voor eerste reacties en aanvullingen. verwerkt.
Verspreiding Dit document is verstuurd naar: Naam
Functie
Datum
Versie
Anja Nutters, Pieter
Contentcoördinatoren
24 januari 2008
1.0
Stuurgroep
24 januari 2008
1.0
Tolk
24 januari 2008
1.0
14 februari 2008
1.1
Buma, Willem vd West Jan Middel, Geert Roelf Luring, Tejo Falke, Annelies Hasper, Eelke Riemersma Sylvia Bouwman Matthé Drost + alle anderen
Zien en begrijpen
2/5
Product 12 ● Eindevaluatie ● versie 1.1 ● 14 februari 2008
1 Algemeen Voorbereiding en aanvraag van het project zijn goed verlopen. Werkelijk van start gaan bleek halverwege het schooljaar erg lastig. Met name op de scholen was het een probleem om uren vrij te maken voor de contentcoördinatoren. Vervanging regelen voor docenten is in het speciaal onderwijs (nog) moeilijker dan in het regulier onderwijs. Hoewel de procedure duidelijk is ging de registratie van de uren in het begin moeizaam. Het is aannemelijk dat uiteindelijk niet alle bestede uren werkelijk geregistreerd zijn. Er is in de tweede helft van het project hard gewerkt aan het uitzoeken van fragmenten. Ook het op de rails krijgen van SAMI ondertiteling bij Teleblik is in die periode van de grond gekomen. Er zijn veel opnamen gemaakt voor de NGt tolkversies en sinds begin 2008 zijn de eerste resultaten zowel met ondertitels als met tolk NGt zichtbaar in Teleblik. Nu de resultaten duidelijk zichtbaar zijn op Teleblik wordt ook de externe communicatie serieus ter hand worden genomen. Op school nivo gebeurt dit al en voor een meer algemene campagne worden momenteel plannen ontwikkeld.
2 Per product 2.1 Definitief projectplan Het definitieve projectplan is 14 maart ingeleverd bij Kennisnet ict op school en goedgekeurd. Dit product van het project is hiermee klaar. Doelen, afspraken en producten van het project staan hiermee duidelijk op papier.
2.2 Samenwerkingsovereenkomst De samenwerkingsovereenkomst tussen de projectpartners is besproken en akkoord bevonden. Een ondertekend exemplaar is opgeleverd aan Kennisnet. Hiermee is product 2 afgerond.
2.3 Afspraken met Teleblik Meteen in maart 2007 zijn er afspraken gemaakt met Teleblik. Een schriftelijk overzicht van deze afspraken is opgeleverd aan Kennisnet en daarmee is product 3 afgerond. Over het algemeen loopt de samenwerking met Teleblik - NIBG goed. Er zijn bestanden aangeleverd om het zoekwerk makkelijker te maken en afspraken gemaakt over de wijze van aanlevering van gegevens. Encoderingsparameters zijn uitgewisseld en door Zien en begrijpen geproduceerd materiaal is inmiddels te vinden in Teleblik. Aanlevering van bronmateriaal voor de productie van NGt tolkversies was in eerste instantie moeizaam maar hierover zijn in januari 2008 nieuwe afspraken gemaakt die inmiddels resultaat op hebben geleverd. De ict technische aanpassing van Teleblik verloopt moeizamer. Weergave van SAMI ondertiteling werkt sinds november 2007 en sinds januari 2008 is ook NGt content zichtbaar en te vinden. Ondertiteling bij gesneden fragmenten werkt nog niet. Aan de laatste aanpassingen aan Teleblik wordt nog steeds gewerkt en het is onduidelijk of fragment ondertiteling daarin wel zichtbaar zal worden. De vertraagde oplevering van Teleblik 2.0 heeft voor een aanzienlijke vertraging gezorgd bij het zichtbaar worden van projectresultaten. Hierdoor is ook de externe communicatie nog niet echt van de grond gekomen. Voor een deel is ook Teleblik weer afhankelijk van andere partijen voor de aanlevering van materiaal, deze aanlevering gaat over het algemeen langzamer dan wij zouden willen.
2.4 Inventariseren reeds beschikbare content De bij de partners beschikbare content is geïnventariseerd en vergeleken met de inhoud van Teleblik. Er blijken redelijk veel programma’s te zijn met in het buitenland aangekochte content. Voor deze programma’s blijkt Teleblik geen rechten te kunnen clearen. Inpassen van bestaande toegankelijke content met buitenlandse inhoud in Teleblik is niet mogelijk. Hierdoor kan niet alle bestaande content gebruikt worden binnen het project. In het beschikbare materiaal wordt gebruik gemaakt van verschillende ondertitel technieken. A. ondertitels die in het video zijn gekeyd. B. Ondertitels als losse bestanden die door de player apart vertoond worden (DVD of SAMI). Vertoning van de type B ondertitels heeft aan de productie kant een aantal voordelen en is inmiddels voor hele programma’s mogelijk in Teleblik. Materiaal met
Zien en begrijpen
3/5
Product 12 ● Eindevaluatie ● versie 1.1 ● 14 februari 2008
type A ondertitels zal in principe niet meer worden opgenomen in Teleblik. Voor het verkrijgen van type B ondertitels wordt momenteel een beroep gedaan op Teletekst ondertiteling. Vanuit Teletekst is medewerking toegezegd maar concrete resultaten komen maar langzaam binnen. Wel heeft Teletekst 888 de ondertitelbestanden van Klokhuis sinds 1993 inmiddels aangeleverd. Een eerste overzicht van deze inventarisatie is opgeleverd aan Kennisnet. Hiermee is aan de eisen voor product 4 voldaan. Ondertussen wordt de inventarisatie voortgezet.
2.5 Prioriteitenlijst voor content productie Contentcoördinatoren hebben tot augustus 2007 niet veel tijd gehad om materiaal uit te zoeken. De prioriteitenlijst was daardoor in eerste instantie nogal beperkt. Inmiddels is de prioriteitenlijst fors uitgebreid en wordt er naar gestreefd om de lijst in ieder geval redelijk compleet te krijgen voor alle vakgebieden. Contentselectie is gecompliceerder dan gedacht doordat er veel gebruik gemaakt wordt van korte fragmenten. Korte fragmenten lijken zinvoller dan lange films maar betekenen wel meer zoekwerk, meer bewerking en handeling. Drie versies van de prioriteitenlijst zijn als product 5A, 5B en 5C opgeleverd aan Kennisnet.
2.6 Omzetten bestaand materiaal Het in 2.4 geïnventariseerde materiaal met ondertitels in beeld is gereed gemaakt voor opname in Teleblik en aangeleverd aan Teleblik. Dit materiaal is sinds september 2007 beschikbaar via Teleblik. Het betreft: 24 Klokhuis uitzendingen, 12 afleveringen van de SchoolTV serie: Kunstlicht, 14 afleveringen van de SchoolTV serie: Focus op de maatschappij, 4 afleveringen van de SchoolTV serie: Levensbeschouwing in beeld, SchoolTV programma: Beatrix, majesteit en democratie. Met het omzetten van materiaal met gebarentolk is begonnen toen binnen Teleblik gebarentaal materiaal zichtbaar gemaakt kon worden. Deze omzetting wordt voortgezet telkens wanneer er nieuw materiaal gevonden wordt. Een overzicht van het aangeleverde materiaal is als product 6 opgeleverd aan Kennisnet.
2.7 Productie van nieuw toegankelijk materiaal Doordat het lang geduurd heeft voordat de contentcoördinatoren de eerste prioriteitenlijstjes hebben aangeleverd is de productie van nieuw toegankelijk materiaal laat op gang gekomen. De procedure voor productie van nieuw materiaal met tolk NGt verloopt over het algemeen goed, maar de totaal geproduceerde hoeveelheid materiaal is achtergebleven op de planning. Samenwerking binnen VTC tussen tolk Nederlandse Gebarentaal en NGt collega’s verloopt goed. Ook de samenwerking van tolk Nederlandse Gebarentaal met Multimedia verloopt goed. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt en opnamen verlopen goed. Wel blijft de snelheid waarmee de opnamen verlopen achter bij de planning. Dit komt o.a. door al eerder genoemde oorzaken: * korte fragmenten i.p.v. hele films; Het voorbereiden en opnemen van een kort fragment kost bijna net zoveel tijd als een hele aflevering. Korte fragmenten betekenen steeds nieuwe onderwerpen, nieuwe gebaren, overschakelen en bestandsbeheer. * ontbreken van gebaren; Er is niet voor ieder woord een algemeen gebruikt gebaar. De tolk vraagt wel dove collega’s om gebaren, maar die zijn niet altijd voorhanden (de collega’s en de gebaren niet). Omdat het op video opgenomen materiaal een tijd mee moet gaan is het wel belangrijk om zo goed mogelijk naar beschikbare (en gestandariseerde) gebaren te zoeken. Dit kost veel tijd. * tempo van sommige programma’s; Spreek tempo ligt in sommige programma’s zo hoog dat het voor de tolk niet bij te houden is. Door vertraging en audionabewerking wordt dit probleem steeds zo goed mogelijk opgelost. * Vertelstructuur; Soms is het te tolken materiaal (bijv. de kwal) lastig te vertalen, visueel te maken, door grammaticale verschillen tussen Nederlands en Nederlandse Gebarentaal.
In de loop van najaar 2007 is duidelijk geworden dat de tolk capaciteit van VTC onvoldoende was voor de toegenomen vraag. Door managementwisselingen en planningshorizon van tolken heeft
Zien en begrijpen
4/5
Product 12 ● Eindevaluatie ● versie 1.1 ● 14 februari 2008
het een tijd geduurd voordat deze capaciteit uitgebreid kon worden. In de periode december 2007 - februari 2008 is een inhaalslag gemaakt bij de tolk opnamen. Aanleveren van basis materiaal door Teleblik is een tijd moeizaam geweest, hierover zijn eind januari 2008 nieuwe afspraken gemaakt. En inmiddels is er weer voldoende mastermateriaal beschikbaar. Dit betekent dit dat er vanaf 4 februari 2008 volop gewerkt wordt aan de afwerking van tot nu toe opgenomen tolk materiaal. De ondertitel capaciteit intern bij de Multimediadienst is tijdelijk uitgebreid ten behoeve van het project. Met dit ondertitelwerk zijn goede vorderingen gemaakt. Verder heeft Teleblik afspraken gemaakt met Teletekst ondertiteling voor de aanlevering van materiaal. Dit heeft verschillende concrete resultaten opgeleverd. Zo zijn bijvoorbeeld meer dan 2000 bestanden van de TT888 ondertiteling van Klokhuis aangeleverd. Inpassing van al deze ondertitels in Teleblik vergt nog wel het nodige conversie en uitzoekwerk. Binnen het project zijn diverse conversie tools ontwikkeld om deze door Teletekst ondertiteling aangeleverde bestanden om te zetten naar SAMI. Het feit dat er meer korte fragmenten zijn uitgekozen dan lange films betekent dat er in uren en minuten gerekend minder materiaal geproduceerd is dan eerder verwacht. Met betrekking tot het aantal fragmenten zijn de verwachtingen echter wel gehaald. Korte fragmenten betekenen meer zoekwerk, meer bewerking en meer handeling. Wel mag worden aangenomen dat het nut en de inzetbaarheid van dit materiaal in het onderwijs beter is dan van lange films. Er is ongeveer 5 uur materiaal met NGt tolk klaar en aangeleverd aan Teleblik. Half februari 2008 was er ongeveer 17 uur tolkmateriaal opgenomen dat nog niet is verwerkt of nog niets is geplaatst in Teleblik. Afwerking van dit materiaal en opname in Teleblik zal in voorjaar 2009 gebeuren. Voor het tweede projectjaar staan ook al weer nieuwe opnamedagen gepland. Het opgeleverde materiaal vormt product 7. De reslutaten van dit product zijn in uren materiaal gerekend minder dan gepland. Dit heeft de volgende oorzaken die hiervoor uitgebreider zijn toegelicht: - late start contentselectie - korte fragmenten i.p.v. hele films - beperkte tolkcapaciteit o.a. door herinrichting zorg / wisseling management - Bronmateriaal moeizaam beschikbaar
2.8 Exploitatieplan Zolang er geen materiaal met tolk Gebarentaal en ondertitels zichtbaar was bij Teleblik is aan dit onderdeel niet veel gedaan. Nu dit wel het geval is zal de transfer naar andere instellingen de komende tijd worden opgepakt. Ook de terugkoppeling vanuit projectgroep in het veld moet worden aangepakt. Communicatie naar buiten heeft o.a. plaatsgevonden via presentatie op het SIMEA congres 2007 en zal ook op SIMEA 2008 gebeuren, in 2008 zijn daarbij ook duidelijk resultaten te zien. Verder verloopt communicatie momenteel via de website. De contentcoördinatoren zijn actief in het informeren van collega’s op vergaderingen, via mail, via mededelingen en persoonlijk contact. Aan relatie met het VO-pro/lwoo zal explicieter aandacht besteed moeten worden. Er is een exploitatieplan gemaakt volgens het door Kennisnet aangeleverde format. Dit exploitatieplan is opgeleverd als product 8.
2.9 Instructie(materiaal) voor docenten Door de contentcoördinatoren is een informatie folder gemaakt voor docenten. In dit document wordt uitgelegd hoe je filmpjes kunt zoeken in Teleblik en wat je moet doen om ze af te kunnen spelen. Het materiaal is opgeleverd als product 9.
2.10 Toetsen van materiaal in de praktijk Doordat materiaal pas begin 2008 beschikbaar was op Teleblik kon niet eerder gestart worden met de proeflessen. Deze zijn inmiddels gegeven. In 3 klassen is door 3 verschillende docenten met het materiaal gewerkt. Vinden en afspelen van het materiaal leverde geen problemen op. Leerlingen vonden het duidelijk en konden het goed begrijpen. Zij waren over het algemeen blij dat dit materiaal op deze manier voor hen toegankelijk is gemaakt. Verbindingssnelheid in Haren en KEGG breed is de afgelopen maanden aanmerkelijk verbeterd,
Zien en begrijpen
5/5
Product 12 ● Eindevaluatie ● versie 1.1 ● 14 februari 2008
afspelen van filmpjes over het netwerk is dan ook geen probleem. Op de scholen beginnen steeds meer smartboards te verschijnen die ook erg prettig zijn voor klassikale vertoning van het materiaal.
2.11 Tussentijdse evaluatie Is in september uitgevoerd. Rapport opgeleverd als product 11 aan Kennisnet.
2.12 Eind evaluatierapport Is dit rapport.
3. Eindconclusie Na een eerste vlotte start is het project vertraagd doordat contentcoördinatoren pas laat aan het werk konden gaan. Regelen van vervanging is voor kleine scholen met specialistische leerkrachten niet eenvoudig. In het najaar van 2007 zijn zij volop aan de slag gegaan. O.a. door de aard van de geselecteerde fragmenten ontstonden er vervolgens problemen met de tolk capaciteit, deze is inmiddels uitgebreid. Door het opschuiven van het productieproces en de late aanlevering van materiaal ontstaat er nu een ophoping van materiaal bij de Multimediadienst. Een groot deel van de tolk opnamen zal pas in het tweede projectjaar worden afgewerkt. Dit geldt ook voor de verwerking van het materiaal van Teletekst ondertiteling. Ondanks deze vertragingen is het duidelijk dat er bij Teleblik dankzij het project een unieke collectie toegankelijk materiaal begint te ontstaan. Bekendheid geven aan deze collectie en zorgen dat die gebruikt wordt is een belangrijk issue voor het tweede projectjaar. De ervaringen met het materiaal in de proeflessen stemmen wat dat betreft optimistisch; de leerlingen vinden het in ieder geval mooi en zinvol. Voortzetting van de huidige activiteiten is absoluut noodzakelijk om ook het gebruik van het materiaal op brede schaal goed van de grond te krijgen. Ga zo door, stond er dan vroeger op je schoolrapport.
