Eindeloos genieten in s-hertogenbosch

Eindeloos genieten in ‘s-Hertogenbosch

Magazine van de Unie KBO nummer 2 | februari 2006 WANDELEN

Langs Fort Vechten GEZONDHEID

Leven met depressie EEN BIJZONDERE ONTMOETING

Venetiaanse maskers PORTRET

Lenny Kuhr

Inhoud Nestor nummer 2 | februari 2006

8 19 37 41 54 58

PORTRET

Lenny Kuhr STAD IN BEELD

5 x culinair ‘s-Hertogenbosch VRAAG & ANTWOORD ACTUEEL

De collectieve zorgverzekering voor KBO-leden IN DISCUSSIE

Oppassen op je kleinkind… vanzelfsprekend? ACHTERGROND

Hoe verwerken kinderen verlies? EEN BIJZONDERE ONTMOETING

Gek op Venetiaanse maskers

EN VERDER

Welkom Tijd voor Hobby’s Mijn passie Wandelen Kort KBO KBO Ledenservice Briefwisseling Gezondheid Uit! Op zoek 15-Plus Puzzel Informatie

4 12 16 23 28 33 39 50 60 66 69 72 74 Nestor 3

“Ik ben een zangvogel, die zingt als het goed met me gaat”

8

PORTRET TEKST FRANS TERVOORT FOTOGRAFIE MARC BOLSIUS

Lenny Kuhr

Ze was op slag beroemd toen ze op 19-jarige leeftijd met haar zelf gecomponeerde lied ‘de troubadour ’het songfestival won. Dat was in 1969. Sindsdien is er veel gebeurd met Lenny Kuhr. Ze werd Joods, verhuisde naar Israël, kwam terug naar Nederland, dook in de mystiek, raakte haar stem kwijt, ging weer zingen en is creatiever dan ooit. Onlangs kwam haar 23ste album uit waarmee ze succesvol door het land trekt.

Panta Rhei, een opmerkelijke titel voor uw nieuwe cd... Panta Rhei betekent: alles stroomt, alles is in voortdurende beweging. Het leven laat oude vormen achter zich en neemt nieuwe vormen aan. Voor mij is dat een belangrijk principe, omdat je daarmee ook wilt zeggen dat je dingen die dogma’s worden achter je kunt laten en open mag staan voor nieuwe meningen en gedachten. Het betekent voor mij ook: afscheid nemen van iets dat geweest is, open staan voor het nieuwe, ook als dat pijn doet. Dat is ook Panta Rhei: er is geen keus, je moet altijd voor het leven kiezen. Je kunt niet alleen maar terug gaan, want dan ga je dood. Maar ‘alles stroomt’ betekent ook dat je op koers zit, op de goede stroom vaart. Zo voel ik het zelf ook.

Dat voortdurend op zoek zijn, willen veranderen, ook uw zoektocht naar spiritualiteit, naar het mystieke, waar komt die behoefte vandaan? Als ik een liedje wil maken, zoek ik naar de meest pure vorm. Naar de essentie om dat tot uitdrukking te brengen. Dat vind ik iets religieus. Religie en creativiteit zijn voor mij geen gescheiden dingen. Als ik naar het meest pure probeer te zoeken in tekst en muziek, dan is dat voor mij mysterie. Dat is religie, dat is spiritualiteit. Het zijn de vragen van het leven. Vragen die ik mezelf gesteld heb. Die zoektocht wilde ik aangaan. Toen ik 24 was, ben ik overgegaan tot het Jodendom. Ik voelde mij daar al jong toe aangetrokken. Op mijn dertiende zat ik al bij Joodse mensen thuis over de uitleg van Hebreeuwse liedjes te praten en ik was 15 toen ik verke-

Nestor 9

“Kinderen weten hoe het moet om hand in hand te spelen”

ring kreeg met een Joodse jongen. Het kwam altijd weer terug. Mijn eerste man was een Joodse man en mijn huidige man ook. Ik heb voor het Jodendom gekozen, niet zo zeer omdat ik nu zo vroom Joods ben, maar het Jodendom was op dat moment iets waarmee ik het religieuze aspect in mijn leven wilde bevestigen. Het had misschien ook iets anders kunnen zijn. Het is niet zo zeer de leer maar de hele sfeer die om religie hangt. Dat is de mystiek. Je kunt niet zeggen: als je de bijbel leest, ben je het daar dan letterlijk mee eens? Het is de mystiek om religie heen die niet te vangen is, zelfs niet in de woorden van de bijbel. Vandaar dat ik iemand ben die zoekt naar de mystieke leer achter de leer zelf. In het Jodendom heb je de Kaballa en in het Christendom heb je ook mystieke geschriften achter de bijbel. Die zoektocht hoort bij mijn leven.

Je bent constant bezig met iets nieuws. Dat geeft ook het gevoel dat je altijd jong blijft. Je bent net zo jong als je nieuwste lied. Ik ben een soort zangvogel die zingt als het goed gaat, als ik me in harmonie met de dingen voel. Ik ben niet echt een blueszanger die over zijn ellende zingt, terwijl hij er midden in zit. Ik wacht liever even en kan er daarna vanuit een andere positie over zingen. Volgens mij leef ik in een altijd zingend bewustzijn. Dat is wonderlijk eigenlijk, maar die creativiteit om een nieuwe melodie te schrijven is er eigenlijk altijd. Het lijkt net of ik altijd verbonden ben met het maken van dingen. Zoals het licht aan doen: je drukt op een knop en het is er. Dat is voor mij met liedjesschrijven ook.

Terug naar uw levensloop. U heeft twee dochters in Israël en inmiddels ook twee kleinkinderen. Heel ver weg in een niet echt veilig land. Hoe ervaart u dat?

U bent in die periode van zoeken, toen u in een meditatiegroep zat, uw stem kwijt geraakt. Ja, dat was een hele moeilijke periode. Ik dacht: het is een kwestie van leven of dood. Misschien kan ik wel nooit meer praten en zingen. Ik heb daarvan heel veel geleerd. Toen al het andere wegviel, toen ik niet meer de Lenny Kuhr was die iedereen kende, moest ik zoeken naar wie ik werkelijk was. Het heeft meer dan een jaar geduurd. Toen ik later de kracht terugkreeg, verlangde ik weer naar het concertpodium, naar de theaters. Dus daar sta ik nu weer, volop in het leven. Dat is zo mooi: toen ik achttien was had ik niet kunnen weten dat ik nu pas in de bloei van mijn leven zou zijn. Ik heb mijn puurheid bewaard en de rijpheid er bij

10

gekregen en ik heb gewonnen aan muzikaliteit. Allemaal winstpunten. Ik ben beter dan toen ik 18 was. Ik heb geleefd, ik heb geleerd en ik ben muzikaal rijper geworden. Ik ben relaxter in mijn aanpak en ik zit er niet meer zo bovenop. Aan de ene kant is het lied mijn hele leven. Aan de andere kant weet ik: het zijn ook maar liedjes. Het is dus èn relatief èn van levensbelang. Als het moet, kan ik ook zonder zingen, maar alleen maar als het moet, niet uit vrije wil. Ik heb meer moeilijke periodes meegemaakt, zoals ieder mens moeilijke dingen mee maakt. Ik probeer er uiteindelijk creatief iets mee te doen, om het zo naar een hoger plan

te brengen. Als je dat niet lukt, dan heb je voor niets geleden. Als je er middenin zit, denk je alleen maar: ik hoop dat ik er levend uitkom. Maar uiteindelijk, als het allemaal achter de rug is zeg je: ja, ik ben er rijper uitgekomen. Dat is een soort loutering denk ik.

Muziek maken is uw grote passie gebleven? Ja, ik ben een echte liedjesmaker. Dat is mijn leven. Ik vind het maken van liedjes het meest fascinerende wat ik kan bedenken. Ik zou voor mezelf geen andere kunstvorm kiezen. Creatief zijn is een eenzaam proces, ook liedjes maken.

Helemaal niet leuk. Ik heb ook heel vaak heimwee naar ze. Een of twee keer per jaar komen ze hier en ik ga er ook een paar keer per jaar naar toe. Als we elkaar zien, is dat ook heel intens. Voor de rest praten we heel lang door de telefoon. Maar ja, ik mis ze toch wel heel erg. Het is ook niet natuurlijk om elkaar zo weinig te zien. Als ik aan de toekomst denk, kan ik er soms niet goed van slapen. Om niet te gaan doemdenken krijg ik misschien iets fatalistisch, zo van: op hoop van zegen dat alles goed gaat, dat het lot ons goed gezind is. Je moet hoe dan ook vertrouwen hebben, dat het goed komt. Het is toch ook belachelijk: de Joden en

de Arabieren hebben dezelfde aartsvaders en dat weten ze. Ze hebben ooit als vrienden samen geleefd. En ik denk dat als ze heel goed naar elkaars geschriften kijken, dat ze zeker zoveel redenen vinden om elkaar te omarmen dan om elkaar om de oren te slaan. Het is maar waar het hart van vol is. Dat is exegese: je zoekt naar dat wat je wilt en dat vind je dan ook. Als je reden zoekt om iemand te omarmen vind je die, zoek je een reden om iemand verrot te slaan, dan vind je die ook.

Uw dochters hebben samen een bomaanslag van nabij meegemaakt. Ja, er was een auto met explosieven ontploft. Mijn hele familie zat daar zo’n honderd meter vandaan. Je mag er niet aan denken, maar het gevaar ligt wel op de loer. Ja, wat kun je er aan doen? Ik heb er een lied over gemaakt: ‘pappa maakt een mooie foto’.. En hier komt het geweld ook steeds dichter bij. De groeiende polarisatie, het geweld dat toeneemt in de wereld, de kans dat de bom gaat barsten om ons heen, daar ben ik me heel erg van bewust. Ik zou het van de daken willen schreeuwen om daar zo veel mogelijk aan te doen. Om onze kinderen te beschermen en ook zodanig op te voeden dat ze vredesdragers zullen zijn. Het contrast tussen het kind nu en het geweld is zo verschrikkelijk groot. Van de ene kant kun je je afvragen: kun je in deze tijd nog wel kinderen op de wereld zetten, en van de andere kant zeg ik: je moet het doen, maar voedt ze dan zo op dat ze het aan zullen kunnen. Het is zo paradoxaal. Het leven moet doorgaan, maar ik denk ook wel eens dat het vijf voor twaalf is. Ik krijg steeds meer

de behoefte om er veel meer over te gaan zingen, maar tegelijkertijd wil ik doorgaan zoals het nu gaat.

Zingen over oorlog en vrede heeft u nooit gedaan... Nee, dat is zo. Ik heb het meer gehad over vrede in jezelf. Je moet ook vrede in jezelf hebben, maar tegelijkertijd moet je het andere ook doen.. Ik weet niet welke kant het opgaat in mijn liedjes. Ik laat me ook maar op mijn eigen stroom meevoeren. Ik heb behoefte om dingen voor kinderen te gaan doen, om mee te werken aan het bewustzijn van de wereld, maar dan vanuit mijn liedjes. Dat is het enige wat ik kan. Vrede is zo’n verschrikkelijk beladen woord, ik kan het moeilijk uitspreken, maar ik wil er toch iets voor doen. Ik heb voor de NCRV samen met mijn man Rob een lied gemaakt ter gelegenheid van kerstmis. Ik heb er ook stelling in genomen. Dat heb ik nooit eerder gedaan. Ik verbaas me over mezelf, maar waarschijnlijk moet het gewoon. Het heet ‘zeven kleuren kleine kinderen’. Die kinderen spelen met elkaar, terwijl die vaders met elkaar vechten. Maar ooit hebben die ook met elkaar gespeeld. De regels van het spel werden anders en ze hebben op een gegeven moment hun kinderziel moeten ruilen voor idealen en raketten. Steeds zeg ik in het lied: ‘maar kijk, daar is de hemelboog, hoog boven elk land, daar zijn we nog kinderen en spelen hand in hand.’ Het eindigt met een oproep aan alle moeders van de kinderen om hun mannen en zonen toe te spreken: hou er nou eens mee op en geef de kinderen de ruimte, want die weten hoe het moet om hand in hand te spelen.

Nestor 11

S TA D I N B E E L D TEKST MEHLIKA SCHOPEN FOTO’S MARC BOLSIUS

‘s-Hertogenbosch Een dagje ‘s-Hertogenbosch is een dagje genieten. Van de mooie oude binnenstad, van de Sint Jan, van een spannende boottocht op de Binnendieze en van de talloze eet- en drinkgelegenheden die de stad rijk is. Nestor ging voor u op culinaire strooptocht en vond vijf verrukkelijke plekjes. 5 3

�

1 �

�

3 � �

4 2

Nestor 19

S TA D I N B E E L D

!

5x ‘s-Hertogenbosch De echte Bossche Bol (1)

Als u met de trein komt en het station verlaat, stuit u al na 100 meter op de eerste Bossche heerlijkheid… Banketbakkerij Jan de Groot. Op de website van de banketbakker (www.bosschebollen. nl) lezen we dat Jan de Groot senior in 1936 samen met zijn vrouw Marie de Groot-van Gaal de banketbakkerij oprichtte en niet lang daarna het recept van de Bossche bol bedacht. Een dagje ‘s-Hertogenbosch begint dan ook steevast met zo’n beroemde chocolade bol, oftewel Sjeklade Bol, zoals de Bosschenaren zeggen, die overigens nergens zo goed smaakt als hier.

Banketbakkerij Jan de Groot. Stationsweg 24. Telefoon 073-6133830.

Italiaanse lunch (2)

Bij Pasta di Mamma in de Kolperstraat (nummer 8) waant u zich even in Trastevere, een van de gezelligste wijken van Rome. Albert van den Dungen zwaait de scepter over dit Italiaanse restaurant annex winkel. De sfeer is er levendig en

20

gezellig. Aan de muren hangen geweldige zwart-wit foto’s van Italiaanse mamma’s druk in de weer met de bereiding van een Italiaanse maaltijd. Pasta di Mamma is vooral een lunch-café. U kunt er terecht voor heerlijk belegde broodjes of zoals de Italianen zeggen: pannini. Onze favoriet is Verona, een pannino rijkelijk belegd met parmaham, pijnboompitjes, pesto, tomaatjes en gorgonzola. Wilt u thuis een Italiaanse maaltijd bereiden… ook daarvoor heeft Pasta die Mamma alle ingrediënten in huis. Van voor- en hoofdgerechten tot en met lekkere toetjes en een mooi glas wijn.

Sfeervol dineren onder het Stadhuis (3)

Mooie gerechten, geserveerd in een historische ambiance. Deze unieke combinatie vindt u in De Raadskelder. Er is in ‘s-Hertogenbosch geen andere locatie die zo’n rijke historie heeft als dit restaurant onder het Stadhuis. De gotische kelders zijn vermoedelijk in de eerste helft van de zestiende eeuw gebouwd. In 1908 wer-

RONDLEIDINGEN ST-JANSKATHEDRAAL De Kring Vrienden van ‘s-Hertogenbosch verzorgt rondleidingen voor groepen en individuen. Voor groepen kunt u (uiterlijk 14 dagen voor gewenste datum) contact opnemen met (073) 613 50 98. In april en oktober (woensdag, zaterdag en zondag) en in juni, juli, augustus en september (elke dag) vinden er individuele rondleidingen plaats. Kaartjes voor deze individuele rondleidingen zijn te verkrijgen bij de ingang van het SintJansmuseum, Torenstraat 16.

i MEER ‘S-HERTOGENBOSCH Meer informatie over ‘s-Hertogenbosch krijgt u bij de Regio-VVV Meierij & NoordoostBrabant, Markt 77 te ‘s-Hertogenbosch. Telefoon (0900) 11 22 33 4 (€ 0,50 per/ min.) e-mail: [email protected]. Kijk ook op www.regio-vvv.nl

den ze opnieuw ontdekt en op 30 april 1929 krijgen de kelders hun huidige bestemming: een gemoedelijke Brabantse stadstaveerne, waar het heerlijk toeven én eten is. Kies bijvoorbeeld voor het Menu Cave du Conseil, een viergangenmenu met mooie klassieke gerechten voor € 31,25. Houdt u van verrassingen, kies dan voor het surprisemenu… dat is vier gangen puur genieten!

Meer weten: www.raadskelder.info en pagina 71 in dit nummer.

De Korte Putstraat (4)

Het mooiste horecastraatje van Nederland is ongetwijfeld De Korte Putstraat (niet ver van de Sint-Jan). In het straatje, dat inderdaad maar kort is, ziet u links en rechts de meest fraaie restaurants. Het werd in 2001 gekozen tot “Dé terrasstraat van Nederland”. En dat met recht! Zomer én winter zijn de terrastafels sfeervol en feestelijk gedekt. In de Korte Putstraat zijn verschillende “keukens” vertegenwoordigd. Zo is er bijvoorbeeld Restaurant In den Zevenden Hemel, een

gezellig en levendig restaurant, met een verrassende en internationale kaart: van Japans, Chinees tot Frans. Bent u een visliefhebber, loop dan eens binnen bij De Visserij. Het is hoe dan ook moeilijk kiezen in de Korte Putstraat.

Vughterstraat (5)

Geïnspireerd door al deze heerlijkheden? Rechts van het Stadhuis, langs Vroom & Dreesman, loopt u de Vughterstraat in waar uw kookhart vast sneller gaat kloppen. Op nummer 66 vindt u bijvoorbeeld Brinkmans Kookwinkel. Sinds 1987 een begrip in ‘s-Hertogenbosch. De Kookwinkel verkoopt fraai kookgerei van uitstekende kwaliteit. Even verderop, op nummer 32, komt u bij Oil & Vinegar, waar een wereld aan oliën en azijnen voor u opengaat. Een paar deuren verder vindt u Lifestyle (nummer 36-38). In deze winkel verkopen ze alles voor sfeervol wonen en tafelen: mooie tafelkleden, romantische serviezen, glaswerk en heel veel soorten kaarsen en kandelaars, alles aangepast aan het seizoen.

Nestor 21

VRAAG & ANT WOORD AC TUEEL TEKST COR SCHOENMAKER ILLUSTRATIE JENNEKE TER HORST

Ouderenpolis groot succes De collectieve ouderenverzekering die de Unie KBO met Zilveren Kruis Achmea heeft afgesloten blijkt een overdonderend succes te zijn. Meteen na de officiële presentatie van het aanbod werden zowel de Unie KBO als Zilveren Kruis Achmea overspoeld met telefoontjes en e-mails. In enkele weken tijd zijn er duizenden nieuwe leden ingeschreven. Zij willen allemaal gebruik maken van het aantrekkelijke aanbod. Ook erg veel huidige KBO-leden wilden meer weten over de collectieve verzekering of lieten weten de overstap te maken en in te gaan op het aanbod van de Unie KBO en Zilveren Kruis Achmea. We mogen dus gerust stellen dat het besluit om in zee te gaan met Zilveren Kruis Achmea een schot in de roos is. En: u kunt nog steeds ingaan op het aanbod. U heeft tot 1 maart de tijd!

2

De opbouw

Speciale polis erg in trek! Bel voor meer informatie 0900-8435

In de basisverzekering is iedereen verzekerd voor geneeskundige zorg zoals huisarts, ziekenhuis, medisch specialist, medicijnen, ziekenhuisverblijf, tandheelkundige zorg (alleen specialistische tandheelkunde en het kunstgebit), hulpmiddelen, ziekenvervoer en paramedische zorg (beperkt fysiotherapie, logopedie, ergotherapie en dieetadvisering).

3

1

Het aanbod in grote lijnen

In de vorige Nestor lieten wij reeds weten hoe het aanbod er in grote lijnen uitziet. Nog één keer: naast de basisverzekering, die voor iedereen hetzelfde is, biedt het pakket een aantal aanvullende verzekeringen en vele gratis extra’s! Daarnaast biedt het verzekeringspakket KBO-leden een prijsvoordeel dat kan oplopen tot 100 euro per jaar!

Fikse korting op basisverzekering De basisverzekering kunt u vergelijken met het “oude”ziekenfondspakket. De Unie KBO heeft bedongen dat haar leden hierop een fikse korting krijgen. Uw maandpremie wordt dan € 81,40. Dat is per jaar € 976,80. Daarnaast biedt Zilveren kruis Achmea diverse aanvullende verzekeringspakketten. De polissen kennen een modulaire opbouw van één tot vier sterren, die de mogelijkheid geeft aan iedere verzekerde een goede, op de persoonlijke situatie afgestemde verzekering af te sluiten. Minder uitgebreide dekking tegen een lagere premie of uitgebreide dekking tegen een hogere premie. Voor KBO-leden is bovendien het specifieke “Beter Af 50 Plus Pakket” gratis opgenomen bij het afsluiten van een basisverzekering én een aanvullende verzekering. Tenslotte zijn er nog drie tandartsverzekeringen, met maar liefst 10 % korting!

Nestor 35

VRAAG & ANT WOORD AC TUEEL

“Neem de tijd voor de juiste keuze” JOSÉ VAN GORP, VOORZIT TER UNIE KBO

Ouderenpolis groot succes

4 ! COLLECTIVITEITSNUMMER! Wilt u profiteren van het “Beter Af 50-Plus pakket”van de speciale ouderenpolis? Als KBO-lid kunt u zich online aanmelden of uw premie berekenen. Houd dit nummer bij de hand, u heeft dit nodig als u zich op de site aanmeldt! Dit nummer is 207000837. Ga naar www.zilverenkruis.nl/ uniekbo.

Extra: Achmea Health Gratis onderdeel van de basisverzekering van Zilveren Kruis Achmea is Achmea Health. Dit geeft recht op een aantal kortingen zoals op brillen, monturen, contactlenzen, cosmetische chirurgie, fitness, Health Shop, hulpmiddelen, LCT-healthdag, wandel- en fietsroutes, ontspanningsarrangementen, ooglaseren en preventieve cursussen.

6

Hoe zeg ik mijn huidige verzekeraar op?

LET OP DE TIJD! U heeft nog tijd om over te stappen en gebruik te maken van het aanbod van de Unie KBO en Zilveren Kruis Achmea. Maar wacht u niet te lang met uw beslissing. Na 1 maart 2006 kunt u uw huidige verzekeraar niet meer opzeggen! Vanaf 1 mei moet iedereen verzekerd zijn, anders volgt een boete.

OVEREENKOMST GELDT VOOR DRIE JAAR! De collectieve overeenkomst die de Unie KBO en Zilveren Kruis Achmea hebben afgesloten ligt contractueel voor drie jaar vast. Uiteraard kunnen de prijzen van de basisen aanvullende verzekeringen veranderen, maar de gratis voordelen en kortingen die de Unie KBO voor haar leden heeft bedongen blijven drie jaar geldig. Voor die tijd volgen er nieuwe onderhandelingen over een vervolg.

36

7

Als u kiest voor het aanbod, de ouderenpolis met het “Beter Af 50 Plus Pakket”, werkt Zilveren Kruis Achmea alles voor u af. U heeft dus geen gedoe met allerlei administratieve rompslomp.

Wat kost de verzekering?

Basisverzekering: premie € 976,80 Voordeel KBO-leden: 7,5 procent korting (al inbegrepen)

Maandpremies Beter Af Polis Eigen risico 0,Eigen risico 100,Eigen risico 200,Eigen risico 300,Eigen risico 400,Eigen risico 500,-

81,40 77,55 73,69 69,84 65,98 62,13

Maandpremies Beter Af Plus Polis Leeftijdsklassen 50 jaar en ouder Beter Af Plus polis 1 ster 8,20 Beter Af Plus Polis 2 sterren 11,13 Beter Af Plus Polis 3 sterren 17,38 Beter Af Plus Polis 4 sterren 22,60 Voordeel KBO leden: een fikse korting (al inbegrepen)

8

5

Veel gestelde vragen

Het “Beter Af 50 Plus Pakket”: exclusief voor KBO-leden!

Als u een basisverzekering afsluit én een aanvullende verzekering dan profiteert u ook van het gratis “Beter Af 50 Plus Pakket”. Exclusief voor KBO-leden zijn er, in de onderhandelingen, naast de genoemde kortingen, gratis extra’s bedongen: • extra uitbreiding bij gebitsprotheses; • extra uitbreiding alternatieve geneeswijzen, therapieën en 100 procent dekking spoedeisende zorg buitenland; • hospicevergoeding; • vergoeding eigen bijdrage bij medisch noodzakelijk ziekenvervoer; • vergoeding preventieve cursussen geheugentraining en “efficiënt en doelmatig huishouden”; • tegemoetkoming in de kosten van het KBO-lidmaatschap voor een jaar (€ 17,50). Dit geldt voor bestaande en nieuwe leden. In mei 2006 volgt de automatische uitbetaling.

Maandpremies Beter Af Tandarts Polis Leeftijdsklassen 50 jaar en ouder Beter Af Plus Polis 1 ster 9,36 Beter Af Plus Polis 2 sterren 12,47 Beter Af Plus Polis 3 sterren 19,31 Voordeel KBO-leden: 10 % korting (al inbegrepen) Achmea Health:

José van Gorp-van de Ven, voorzitter van de Unie KBO, is erg tevreden over het aanbod dat de Unie KBO samen met Zilveren Kruis Achmea aan haar leden voorlegt. “Juist voor ouderen biedt het pakket veel positieve zaken. Tegelijk zeg ik tegen onze leden: neem de tijd om de juiste keuze te maken. Vergelijk de diverse aanbiedingen. En kijk wat voor aantrekkelijke kanten dit aanbod heeft. Ik hoop en verwacht dat veel van onze leden hierop in zullen gaan. Maar er komt erg veel op de mensen af, veel zorgverzekeraars komen met aanbiedingen. Daarom zeg ik steeds: neem de tijd voor het maken van je keus. Bekijk het allemaal eens rustig, vergelijk de diverse aanbiedingen en kijk wat belangrijk voor je is. Dan denk ik dat men uiteindelijk toch voor dit collectieve aanbod zal kiezen.”

gratis onderdeel bij basisverzekering.

Kan ik nog wel overstappen, want ik betaal nu al aan mijn oude verzekeraar? Ja, u kunt nog gerust tot 1 maart overstappen. Uw nieuwe verzekering gaat namelijk in met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2006. De reeds betaalde premie aan de oude verzekeraar wordt automatisch verrekend. Geldt de polis ook voor mijn kinderen? Kinderen van leden, jonger dan 50 jaar, kunnen geen gebruik maken van het “Beter Af 50 Plus Pakket”. Zij kunnen uiteraard wel verzekerd worden bij Zilveren Kruis Achmea, echter niet op dit contract. Dit kan bijvoorbeeld wel via de werkgever of de NOC-NSF. En hoe zit het met kinderen onder de 18 jaar? Kinderen onder de 18 jaar krijgen een eigen polis van Zilveren Kruis Achmea, en worden dus gratis meeverzekerd. Voor wat betreft de aanvullende verzekeringen hebben kinderen recht op de afgesloten aanvullende verzekeringen die de ouders hebben afgesloten. Ook dit is gratis.

aanbod dat u van Zilveren Kruis Achmea heeft gekregen staat precies beschreven voor welke vergoedingen het verstandig is vooraf contact met Zilveren Kruis Achmea op te nemen. Voor meer informatie kunt u het beste met Zilveren Kruis Achmea bellen.

Ik ben erg ziek, accepteert Zilveren Kruis Achmea mij dan wel? Ja, voor het basispakket moet elke zorgverzekeraar u accepteren. Bij Zilveren Kruis Achmea wordt ook iedereen automatisch geaccepteerd voor de aanvullende verzekering, uitgezonderd het meest uitgebreide tandartspakket. Voor details neemt u contact op met Zilveren Kruis Achmea.

Ook een vraag? Bel: 0900-8435

Bestaat de mogelijkheid dat Zilveren Kruis Achmea de prijs na 2006 stevig verhoogt? Wij blijven in gesprek met Zilveren Kruis Achmea, Waarom heeft de Unie KBO gekozen voor de kortingspercentages gelden in ieder geval Zilveren Kruis Achmea en niet voor mijn eigen voor drie jaren. Daarna gaan we weer opnieuw verzekeraar? onderhandelen over de prijzen. Overigens loopt De Unie KBO heeft met diverse verzekeraars u bij alle verzekeraars het gevaar dat de prijs op onderhandeld en heeft uiteindelijk met Zilveren termijn omhoog gaat. Voordeel van het collectieve Kruis Achmea een zeer geschikt pakket voor contract is dat de Unie KBO kan onderhandelen ouderen samen kunnen stellen. Daarom biedt zij over de prijs. deze aan al haar leden aan. Kan ik na een jaar de verzekering opzeggen? Zilveren Kruis Achmea kiest toch wel voor Ja, u kunt jaarlijks opzeggen. Het feit dat de Unie mijn huidige hulpverlener? Anders loop ik het KBO een langer lopend contract heeft, verplicht u risico dat ik niet bij mijn huidige hulpverlener tot niets. kan blijven en dat ik naar een ander ziekenhuis moet. Krijg ik ook korting als ik alleen het U kunt bij Zilveren Kruis Achmea altijd naar de basispakket neem? zorgverlener of het ziekenhuis van uw keuze. Ja, u krijgt dan 7,5 % korting op het basispakket. Zilveren Kruis Achmea heeft met praktisch alle Maar geen gratis extra’s uit het zogenaamde “Beter hulpverleners contracten. In het persoonlijk Af 50 Plus Pakket”.

? AANMELDEN EN VRAGEN… Als u ingaat op het aanbod kunt u zich via een speciaal telefoonnummer aanmelden. Vergeet dan niet door te geven bij welke zorgverzekeraar u nu verzekerd bent! Zilveren Kruis Achmea werkt dan alles keurig voor u af. Ook voor alle andere vragen over de collectieve verzekering kunt u daar terecht. Het nummer dat u belt is 0900-8435 (0,55 eurocent per minuut)

MIJN PARTNER IS GEEN KBO LID… Als uw partner zelf geen lid is, mag hij/zij geen gebruik maken van het aanbod. Dat is wettelijk zo bepaald. Als een partner ook over wil stappen naar de ouderenpolis met het “Beter Af 50 Plus Pakket”, dient deze dus eerst lid te worden van de KBO. Hij/zij profiteert dan wel meteen van alle voordelen en extra’s, inclusief de tegemoetkoming in de kosten van het lidmaatschap (€ 17,50) van een jaar.

Nestor 37

IN DISCUSSIE

TEKST ILSE KUIPER FOTOGRAFIE MARC BOLSIUS

Deelnemers: Else-Marie van den Eerenbeemt , Frans Kruijswijk, Marjan Berk, Piet de Kort

U bent grootouder! Heerlijk! Maar... hoe ver gaat u in uw zorg voor uw kleinkind(eren)? Bent u fulltime oppasoma of -opa of kiest u ook voor een stuk eigen leven? In deze “In discussie” geven grootouders hun mening. We beginnen met waardevolle tips van familietherapeut Else-Marie van den Eerenbeemt.

Oppassen op je kleinkind... altijd vanzelfsprekend? Nestor 41

Pas op met oppassen! Je hebt plicht-oma’s en pret-opa’s. Althans, zo worden de verschillen wel eens aangeduid. Lekker

OPPASSEN OP JE KLEINKIND... ALTIJD VANZELFSPREKEND?

Nee,

je moet daarin naar een goede balans zoeken

ELSE-MARIE VAN DEN EERENBEEMT is docent gezinsbehandeling aan de Hogeschool van Amsterdam, een nationaal bekende familietherapeut en auteur (onder meer van de Liefdesladder, Archipel Uitgeverij). Ze heeft twee studerende zoons van in de twintig. ‘Vroeger heb ik zelf nauwelijks gebruik gemaakt van een oppas. Mijn (schoon)ouders waren al wat ouder en woonden ver weg. Mijn man en ik hebben allebei een drukke baan, maar door onderling overleg hebben we het samen goed kunnen regelen. Voor het schoonmaakwerk had ik een huishoudster, dus als we thuis waren, konden we ons volledig wijden aan de kinderen. Maar ja, ook al heb je het nog zo goed geregeld, als een van de kinderen ziek wordt, valt het afsprakenscenario in duigen. Vooral vrouwen zie je dan kiezen voor het (zieke) kind. Voor het merendeel van de werkende vrouwen geldt dit dilemma nog steeds. Het euvel waar oppasoma’s en -opa’s met name tegen aan lopen, is dat ze geen ‘nee’ durven te zeggen. Ze willen graag hun (klein)kinderen blijven zien en willen ze niet in de steek laten. Maar vaak lopen grootouders daarbij tegen eigen grenzen aan. Het wordt ze teveel, maar ze durven het niet te zeggen. Het is belangrijk om vanaf het begin duidelijk aan te geven wat je wel, en wat je niet kan/wilt. Moet je ‘nee’ zeggen, doe dat dan niet Rücksichtslos, maar biedt wat anders aan. Bijvoorbeeld: ‘Twee vaste dagen oppassen per week lukt niet meer, maar de kleinkinderen mogen wel een weekend in de maand komen logeren.’ Aan de andere kant kunnen kinderen laten zien dat ze het oppassen waarderen door op hun beurt weer een dienst te leveren, bijvoorbeeld: kook eens een avond in de week voor je (schoon)ouders als die regelmatig oppassen. Juist in de oppassituatie kunnen ingesleten verhoudingen of dieper liggende conflicten tot uiting komen. Zo zijn grootouders eerder geneigd om op de kinderen van hun dochter te passen dan op de kinderen van de zoon. Ook kan een kind zich weer beginnen te irriteren aan bepaalde ouderlijke gewoontes. Hoe je het ook wendt of keert: aan familierelaties valt niet te ontkomen en ze zijn vaak sterker dan je denkt. Als familietherapeut probeer ik relaties transparant te maken en begrip te kweken. Ook al denk je dat jouw situatie uniek is, algemene richtlijnen zijn heel goed te geven.’

TIP! ‘In familierelaties moet je altijd zorgen dat de balans blijft bestaan. Hoe moeilijk en ingewikkeld de banden soms zijn, het is zinvol om te streven naar een evenwichtige wisselwerking tussen geven en nemen, rechten en plichten, solidariteit en loyaliteit. Voor jezelf, maar ook voor je kinderen. Oud zeer in ouderkind relaties komt namelijk vrijwel altijd in de volgende generatie weer terug. ‘

zijn omdat de noodzaak daarvoor aanwezig is: puur om te helpen dus. Feit blijft dat elke grootouder meestal wel klaar staat

42

leuke dingen doen met de kleinkinderen. Of juist aanwezig

Ja,

wij willen onze kleinkinderen niet ‘afgeven’ aan oppasinstituten die voor veel geld over ze ‘waken’

FRANS KRUIJSWIJK (58), voormalig constructeur, en zijn 56-jarige vrouw Conny passen sinds 5 jaar op hun kleinzoon Quinten en sinds 8 maanden ook op zijn broertje, kleinzoon Lucas. ‘Onze dochter en haar man werken. Ze hebben twee kinderen. Als oppasgrootouders voelen we ons mede verantwoordelijk voor de opvoeding van onze kleinkinderen. Wij vinden het van belang om onze kleinkinderen niet ‘af te geven’ aan oppasinstituten die voor veel geld over ze zouden ‘waken’. We hebben geen vertrouwen in dergelijke instituten. Immers, de gehele maatschappij, en ik zeg ‘t nu enigszins generaliserend, is opgebouwd via de wetten van de ‘razende-en-voortdenderende-geldtrein’ waaruit eenieder zijn revenuen tracht te halen. Dat geldt ook voor de oppasinstituten en de mensen die daarin werken. Welnu, wij passen ervoor om mee te doen aan door ‘andere’ bedachte constructies om ouders de mogelijk te bieden om te kunnen werken. Daarom passen we nu sinds vijf jaar drie dagen per week op onze kleinzoon Quinten en sinds kort ook op zijn broertje Lucas. Dat doen we pro deo. We vragen daarvoor ook geen diensten of gunsten. Als mijn dochter en haar man thuiskomen, zijn ze doodop van het harde werken, dan gaan wij niet nog eens om een gunst vragen. Als we op vakantie willen, wordt dat geregeld in goed onderling overleg. We hebben echter helemaal geen behoefte om vaak op vakantie te gaan. We vinden het oppassen namelijk ook erg leuk om te doen. We zien de ontwikkeling van onze kleinzonen van heel nabij en dat is geweldig. Je blijft bij, je leert er ontzettend veel van en we voelen ons meer mens. Wij zijn van mening dat de rol van oppasoma’s en -opa’s in Nederland onderbelicht is. Zij zijn de kurk waarop ons arbeidssysteem van werkende ouders met kinderen kan draaien. De rol die wij en honderdduizenden anderen daarin spelen, kent zijn weerga niet. Dit nog afgezien van het feit dat velen onder hen ook nog eens ander ‘vrijwilligerswerk’ doen.’

TIP! ‘Oppasoma’s en -opa’s in Nederland zorgen voor een rustig en harmonisch klimaat voor onze opgroeiende kleinkinderen, waardoor zij later in de maatschappij als evenwichtige mensen zelf weer kunnen meedoen aan de (op)bouw van dit land. Dat een nieuwe generatie mensenkinderen later goed en adequaat in de maatschappij kan participeren en functioneren, levert ons land heel veel op. Als ik een politicus zou zijn, zou ik morgen beginnen om alle lieve oppasoma’s en -opa’s in de spotlight te zetten en hen een koninklijke onderscheiding uit te reiken. Als zij er niet zouden zijn, zou Nederland finaal vastlopen.’

! OPA EN OMA ALS RUSTPUNT De psychologische invloed van grootouders op hun kleinkinderen moet niet worden onderschat. Een regelmatig contact kan veel betekenen, ook als de kleinkinderen al wat groter zijn. In een moeilijke situatie, zoals een echtscheiding, blijven veel grootouders zich verantwoordelijk voelen voor hun kleinkinderen. Vaak zijn ze een bron van continuïteit en ondersteuning voor zowel het kleinkind als de gescheiden ouder. Onderzoek wijst uit dat als de grootouders de echtscheiding van hun kind in hoge mate aanvaarden en hun gescheiden kind emotioneel steunen, er meer kans is dat ook het kleinkind de scheiding beter verwerkt én er zich beter aan aanpast. (Bron: www.seniorennet.be)

om op te passen, of het nou om de leuke of de noodzakelijke kanten gaat. Toch: uit Amerikaans onderzoek bleek dat er

Nestor 43

ook een keerzijde is: meer dan de helft van oppasoma’s en opa’s krijgt stress van (te) veel oppassen. Oppassen dus!

OPPASSEN OP JE KLEINKIND... ALTIJD VANZELFSPREKEND?

Nee,

je moet duidelijk aangeven wat je kunt, voordat het teveel wordt’

Nee,

niet altijd, omdat ik ook fulltime werk. Maar naast mijn werk wordt mijn tijd voor een groot deel gevuld met de (klein)kinderen.

MARJAN BERK (PSEUDONIEM VAN MARIE-JANNE VAN BAAREN, 73), was lange tijd toneelspeelster voordat zij zich ging toeleggen op het schrijven, waaronder ‘Marjan Berks oma en opa boek’. Ze heeft vijf kinderen en zes kleinkinderen. ‘Toen ik hoorde dat mijn eerste kleinkind, nu 16 jaar, op komst was, nam ik mij voor een vrolijke, stoute, af en toe baldadige, verwennende en wijze oma te worden. Zo’n grootmoeder als mijn eigen oma was: ‘Zo een bij wie je wilt logeren.’ Inmiddels ben ik oma van zes kleinkinderen, de jongste is net 2 jaar, en gelukkig zo’n oma geworden als ik wilde worden. Het is spannend om het opgroeien van de kleinkinderen mee te maken, zeker zo spannend als het vroeger was bij je eigen kinderen. Het leuke vind ik dat de communicatie met oudere kinderen zich verdiept. Je bent niet meer de oma die langskomt met nieuwe sokken, maar je moet echt je best doen om je in hun leefwereld te verdiepen. Welke muziek vinden ze leuk? Wat lezen ze? Hoe gaan ze met elkaar om? Wat is hun jargon? Vroeger heb ik altijd veel geschreven voor kinderen -musicals, liedjes en boeken- en altijd ben ik geïnteresseerd geweest in de belevingswereld van de jongere generatie. Wat me aan de huidige jeugd opvalt, is dat ze op bepaalde gebieden, zoals het seksuele, juist weer conservatiever lijken te worden. Homoseksualiteit lijkt wel weer een taboe. Het lijkt af en toe wel of de seksuele revolutie er niet geweest is en of we weer terug zijn in de jaren vijftig. Maar dat hoort bij de maatschappelijke golfbewegingen die er altijd zullen blijven. Een echte oppasoma ben ik niet, want ik werk nog fulltime. Ik geef lezingen en schrijf, en werk nog steeds voor de kost. Maar naast mijn werk wordt mijn tijd voor een groot deel gevuld met de (klein)kinderen.’

TIP! ‘ Als ik als oma één ding geleerd heb, dan is het wel dat je niet met de ouders in discussie moet gaan. Als oma kom je dan al snel bemoeizuchtig over. Respecteer de keuze van de ouders en geef ze de ruimte, hun eigen ruimte. Houd je kiezen op elkaar. Probeer een wijze glimlach om de mondhoeken te plooien als ze in jouw ogen rare dingen met hun nieuwe kind doen. En ga ondertussen vooral je eigen gang.’

44

PIET DE KORT (64, GEPENSIONEERD) en zijn vrouw Greet uit Kaatsheuvel passen sinds anderhalf jaar op hun kleindochter Gwyn van 2,5 jaar. ‘We hebben één dochter van 22 jaar. 2,5 jaar geleden is zij bevallen van ons eerste kleinkind Gwyn, een schattig meisje. Aanvankelijk zorgde onze dochter zelf voor de opvang en verzorging. Maar op een gegeven moment verandert zo’n jong gezin. In dit geval wilde haar man –in deeltijd- gaan studeren. Onze dochter moest toen weer drie dagen per week gaan werken in een kledingzaak. In eerste instantie heeft zij geprobeerd om een plaats op een crèche te krijgen voor onze kleindochter. Maar die prijzen waren zo enorm hoog, dat was voor het jonge stel niet op te brengen. Omdat wij toch regelmatig thuis zijn, hebben wij aangeboden om die drie dagen per week op onze kleindochter te passen. Dat aanbod hebben ze met beide handen aangegrepen. De afgelopen anderhalf jaar hebben we veel plezier gehad van het oppassen. Het leuke is dat je de ontwikkeling van zo’n kind van heel nabij kunt volgen. Ook ’s zomers is het fijn als we de tuin in kunnen. Daar genieten we allemaal van. Wat ons tegen valt, is dat het lichamelijk best wel zwaar is. Soms moet je tillen, en we krijgen allebei snel last van onze rug. Als een soort tegenprestatie voor het oppassen, dat we ook af en toe ’s avonds doen, helpt onze dochter ons wel met de boodschappen. Ook hebben we goede afspraken gemaakt zodat we af en toe een paar weken op vakantie kunnen gaan. Maar ja, je ziet dat alles steeds verandert en daar moet je flexibel op in kunnen spelen. Zo weten we sinds kort dat onze dochter in de toekomst waarschijnlijk om tien uur ’s morgens moet beginnen, in plaats van negen uur. Bovendien komt er een dagdeel werk bij. Dat wil zeggen dat ze drieënhalve dag per week gaat werken. Dat wil ze zelf niet, maar wij willen het ook niet. Ouderdom komt met gebreken, en lichamelijk zitten we met drie dagen per week aan onze limiet. Helaas kunnen de schoonouders van mijn dochter ook niet oppassen omdat hier net een sterfgeval in de familie is geweest. Desondanks willen we niet die extra halve dag ook nog eens voor de opvang en verzorging van Gwyn opdraaien. ‘

TIP! ‘We zijn van mening dat je tijdig en duidelijk moet aangeven wat je kunt, voordat het teveel wordt.’

! MOOI MEEGENOMEN: SUBSIDIE VOOR OPPASSEN Sinds januari 2005 bestaat de mogelijkheid om subsidie te ontvangen voor oppassen. Onder de Wet Kinderopvang ontvangen ouders een oppassubsidie als de kinderen naar een kinderdagverblijf of een gastouder van een geregistreerd gastouderbureau gaan. Ook als opa of oma oppast hebben de ouders recht op oppassubsidie. De belangrijkste voorwaarde is dat opa of oma zich aanmeldt bij het geregistreerde gastouderbureau ViaViela. Hier kunt u ook terecht met vragen over de subsidiemogelijkheden. Het subsidievoordeel hangt af van diverse factoren, zoals uren, inkomen etc. Bij ViaViela kunt u uit (laten) rekenen of u in aanmerking komt voor subsidie. Bel 0499-425421 of surf naar www.viaviela.nl

Nestor 45

ACHTERGROND TEKST NADJA VAN DEN AKER FOTO’S YASMIN HARGREAVES

Rouwbegeleiding voor kind eren Als de schoonvader van Nadja van de Aker plotseling overlijdt, is dat voor het hele gezin een schok. Maar voor haar dochtertje Xerah van zeven, komt de dood van opa heel hard aan. Nadja van den Aker bezoekt samen met Xerah een rouwtherapeute en ziet haar kind weer helemaal opbloeien. Opa was in juni gestorven. Hij knuffelde haar altijd en kietelde, was lief en steevast haar stoeimaatje. We hebben veel samen gepraat en gehuild. Natuurlijk is zoiets moeilijk uit te leggen. Een half jaar daarvoor was Qwen, een klasgenootje van Xerah overleden aan leukemie. Nu opa ook weg was, werd het haar teveel. Zulke dingen kun je zelf niet eens bevatten, dus hoe moet je het je kind dan uitleggen? Mijn gedachte dat opa een sterretje was geworden en dat ze altijd met hem kon blijven praten bracht enigszins troost.

Aanpassingsproblemen

Kinderen rouwen anders Annet Weijers is orthopeadagoog en gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen, jongeren en jong volwassene in dat hele speciale stuk van hun leven. Ze doet dat met veel compassie en kennis van zaken. Op de pagina hiernaast een aantal handreikingen waar u als (groot)ouder rekening mee kunt houden.

54

“Mama wat ben ik blij dat die mevrouw bestaat. Die kan mij helpen.”

Toen Xerah maanden later aanpassingsproblemen kreeg op school, brachten we dat in eerste instantie niet in verband met het overlijden van opa. We dachten dat het kwam omdat ze nieuwe juffen had gekregen. “Ze moet nog even wennen”, zeiden we tegen elkaar. Maar toen ze ook hartverscheurend huilde als ik haar achterliet op school, wisten we dat er meer was. Van een vrolijk, opgeruimd kind veranderde Xerah in een stil, onzeker en angstig meisje. De klachten verergerden: ze durfde niet meer alleen in te slapen, ging zelfs dubbelzien en kreeg veel hoofdpijn. Als ouders maak je je dan veel zorgen.

Rouwproces

Via een vriendin hoorde ik over rouwbegeleiding bij kinderen. Na een telefonisch consult met Annet Weijers -orthopedagoog en rouwtherapeute, werd ons

duidelijk dat Xerah midden in een heftig rouwproces zat. We maakten een afspraak om er samen met Xerah naartoe te gaan. Al na het eerste uur, het intakegesprek bij Annet, zei Xerah in de auto: “mama wat ben ik blij dat die mevrouw bestaat. Die kan mij helpen”. Met een brok in de keel reed ik verder. Het kind had haar verdriet geen plek kunnen geven. Was bang opa te vergeten. Miste opa. Durfde er niet over te praten in de angst ons verdriet te doen. Was zelfs boos op Sinterklaas! Want die ging niet dood en opa wel!

MAAK HET BESPREEKBAAR

Herinneringsdoos

BETREK HET KIND OVERAL BIJ

Xerah fleurde zichtbaar en wonderbaarlijk snel op. We reden wekelijks naar Nijmegen en zij praatte en knutselde er naar hartelust. Steeds mocht ze iets voor opa maken en over opa vertellen; een herinneringsdoos met alle dingen van en over opa. Een kaarsje voor opa en een placemat vol glitters, opa had een tastbare plek gekregen. Op school mocht ze vertellen over haar bezoeken en ging het steeds beter. Als afsluiting van de therapie hebben we opa een kerstkaart gestuurd. Gemaakt bij Annet door Xerah. We hebben de kaart aan heliumballonnen op kerstavond naar de hemel gestuurd. Een moment van herdenking waar we allemaal een goed en fijn gevoel van kregen.

i INFORMATIE Annet Weijers schreef samen met collega Petra Penning een boek: “Het leven duurt een leven lang". Een praktisch losbladig boek (klapper) vol met methoden om kinderen te kunnen helpen. Meer informatie hierover bij Annet Weijers. Telefonisch spreekuur: ma t/m donderdag van 9 tot 10 uur. Tel. 024 - 3555549. U kunt ook bellen met Stichting achter de Regenboog: dagelijks van 9 tot 12 uur. Tel. 030-2368282.

Denk niet dat je het kind spaart door het niet over de dood te hebben. Want veel kinderen zitten juist met vragen als ‘de dood, hoe is dat nou?’ Zonder antwoorden wordt het nog geheimzinniger. Wordt het misschien beangstigend, want kinderen kunnen enorm fantaseren. Geef antwoorden en vertel kleine kinderen ook altijd dat het niet zijn of haar schuld is dat iemand is dood gegaan.

Ook als opa of oma erg ziek en stervende is, houd de kinderen dan niet weg. Want dan missen ze een tussenstuk en is opa of oma ineens dood. Dat is moeilijker te begrijpen. Natuurlijk moet je kinderen van tevoren goed voorbereiden en uitleggen wat ze gaan zien. Net zoals je het kind betrekt bij de begrafenis. Te jong kan een kind niet zijn want ook later is het voor een kind fijn te weten “ik ben er ook bij geweest het was mijn opa en ik was ook belangrijk.”

KINDEREN ROUWEN ANDERS Kinderen wachten vaak totdat alles weer gewoon is in de omgeving. Ze rouwen dus later, terwijl het lijkt alsof ze gewoon doorgaan. Rouwende kinderen zijn vaak extremer in hun emoties. Ze zijn niet een beetje boos, maar heel erg boos. Kinderen rouwen in stukjes. Als ze bijvoorbeeld direct na de begrafenis om een ijsje vragen of willen zwemmen. Zo geven ze aan van dat stukje is om, nou moet ik weer even wat anders doen. Volwassenen interpreteren dat vaak als desinteresse. Dat is dus niet zo!

Nestor 55

EEN BIJZONDERE ONTMOETING TEKST AD VAN SCHAIK FOTO’S EDUARD ERNST

Het Carnaval van Venetië is befaamd, mede door de schitterende maskers die iedereen dan draagt. Maskers maken is in Venetië een echt ambacht en verheven tot kunst. Olga Dol (60) vindt dat iedereen maskers kan maken. Voor carnaval of als versiering aan de muur.

Denk je aan maskers, dan denk je aan Venetië en het beroemde Carnaval in die stad. Olga Dol was er een paar jaar geleden met haar man bij. Fascinerend! Overdag zagen ze op het San Marcoplein mannen en vrouwen in de prachtigste (vaak gehuurde) zeventiende eeuwse fluwelen en zijden jurken en kostuums lopen, compleet met bijpassend masker. “Toen ik de eerste keer in Venetië was, vond ik die maskers maar kitsch. Bij mijn tweede bezoek ging ik kijken bij Venetiaanse kunstenaars die de maskers origineel beschilderden en versierden. Toen pas ontdekte ik de schoonheid ervan.”

Pauselijk verbod!

Voor Olga Dol zijn maskers niet alleen een attribuut bij carnaval. In Afrika zag ze maskers in gebruik bij medicijnmannen om de goden op te roepen. En in Japan trof ze spierwitte maskers, want in dat land loop je niet te koop met je gevoelens. Maar de Venetiaanse maskers spannen toch de kroon. “De makers behoren er zelfs tot een gilde. Ik ken er een straat met alleen maar makers van maskers,” aldus Olga, die uitlegt dat in de “verdorven” stad maskers niet alleen in de dagen rond carnaval gedragen werden maar al vanaf 26 december tot aswoensdag en ook nog eens in mei en juni. “In 1742 verbood de Paus het dragen ervan, immers tal van Venetiaanse mannen en vrouwen droegen een masker op straat om onherkenbaar naar hun geheime liefde te snellen.” Pas in 1970 werd het dragen van maskers weer in ere hersteld!

Veelzijdige dame

! MEER INFORMATIE: www.olgadol.nl

58

Venetiaanse maskers met veren, Russische maskers met veel kralen. Waar je ook kijkt, overal in het huis van Olga Dol zie je maskers. Olga Dol draagt zelfs een broche in de vorm van een masker. Je kunt je haast niet voorstellen dat haar passie voor maskers pas vier jaar geleden is ontstaan. Inmiddels maakte ze er al honderden, ze schreef er een boekje over

en geeft workshops aan iedereen die ze wil (leren) maken. Wie denkt dat Olga alleen boeiend kan vertellen over máskers, heeft het mis. Bij elkaar schreef ze al vijftig boeken; de eerste gingen over maken van poppen en later schreef ze over het werken met “groen”. Ze volgde namelijk een opleiding tot bloemist. Al dat gesjouw met takken werd haar op zeker moment te zwaar. Toen ontdekte ze in Venetië de maskers. Ze heeft er succes mee; op haar website krijgt ze enthousiaste reacties. Olga: “Een voordeel van het maken van maskers is dat het lichamelijk gezien een lichte bezigheid is. Bovendien heb je maar een hoekje van de tafel nodig. En veel minder spullen dan bij het maken van een pop.” Vier weken geleden onderging ze een operatie aan haar knie, maar eenmaal thuis ging ze gelijk aan de slag voor een opdracht van dertig maskers voor een groot feest. “Daar zat ik dan met een half lam been aan tafel. Maar als ik bezig ben, gaat de tijd echter snel en vergeet ik de pijn.”

Workshops

In haar werkkamer waar ze “workshops” (cursussen van een halve dag) geeft, pakt ze een opvallend wit plastic masker van de muur. “Dat is een bauta-masker, het bekendste Venetiaanse masker, herkenbaar aan de grote neus.” Verder wijst ze op de typisch Italiaanse arlecchino (harlekijn), de diabolo (een duivelsachtige kop), maar ook een “kattenkop” en een ogenmasker. “Ik ben een creatieve duizendpoot,” stelt ze vast. “Mijn ouders hebben dat trouwens nooit gestimuleerd. Met creativiteit kon je immers je brood niet verdienen. Een juf en later een leraar zagen mijn talent en mede dankzij hen ben ik dertig jaar geleden bezigheidstherapeute geworden. Zo is het allemaal begonnen.” Ze gelooft dat iedereen creatief is. “Denk nooit bij jezelf: “Dat kan ik niet.” Iedereen kan een masker maken, ook thuis. Je gaat naar de winkel en je

koopt een plastic masker. De basis heb je dan al. Daar teken je dan eerst een gezicht op, en vervolgens beschilder je dat en versier je het met glitter, goud, kralen en veren. Wie daar tegen op ziet, kan eerst bij Olga Dol, bijvoorbeeld samen met een stel vriendinnen, een workshop van een halve dag volgen. De deelnemers kunnen dan kiezen uit diverse maskers van verschillend materiaal, waaronder ook papier maché. Deelname aan een “workshop” kost per persoon € 35. “Dat lijkt misschien veel maar het materiaal loopt behoorlijk op,” aldus Olga. Haar advies: Ga aan de slag, met wat dan ook. “Als ik lekker met mijn handen bezig ben, word ik daar heel gelukkig van,” aldus deze moeder van zes kinderen en acht kleinkinderen, op wie ze veel past. Ze zitten dan bij haar en knutselen mee. “Ze krijgen alle aandacht van me, maar ik wil ook iets voor mezelf en dat is tegenwoordig: maskers maken.”

OLGA DOL:

“In 1742 verbood de Paus het dragen van maskers, omdat veel Venetiaanse mannen en vrouwen op straat een masker droegen om onherkenbaar naar hun geheime liefde te snellen.” Nestor 59

COLOFON

Informatie

Eindeloos genieten in ‘s-Hertogenbosch

Magazine van de Unie KBO nummer 2 | februari 2006 WANDEL EN

Langs Fort Vechten GEZOND HEID

Leven met depressie EEN BIJZOND ERE ONTMO

ETING

Venetiaanse maskers PORTRE T

Lenny Kuhr

i UNIE KBO LANDELIJK BUREAU Oranje Nassaulaan 1 5211 AR Den Bosch 073-6123475 www.uniekbo.nl

Privacybeleid Niets uit deze uitgave mag gebruikt worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. U kunt bellen met Unie KBO, 073-6123475 Een publicatie van de Unie KBO bestellen? U kunt brochures en andere publicaties van de Unie KBO bestellen door een bedrag over te maken op giro 76233 t.n.v. Unie KBO te ’s-Hertogenbosch, o.v.v. de code van de te bestellen uitgave. U vindt een overzicht van alle uitgaven en de prijzen op www.uniekbo.nl

PROVINCIALE BONDEN KBO Brabant 073 - 6444066 www.kbo-brabant.nl

KBO Limburg 0475 - 381740 www.kbolimburg.nl

KBO Drenthe G. van Damme 0592 - 263933 www.kbodrenthe.nl

KBO N-Holland 023 - 5253952 www.kbonoordholland.nl

KBO Flevoland mevrouw I. Visser 036 - 5325945 www.kboflevoland.nl KBO Fryslân S.F. van der Werf 058 - 2153832 www.kbofryslan.nl KBO Gelderland 0481 - 450252 www.kbogelderland.nl KBO Provincie Groningen N.O.E. Letmaath 0598 - 394542 nico.letmaath@ 12move.nl

KBO Overijssel 0572 - 361177 www.kbo-overijssel.nl KBO Provincie Utrecht 030 - 2623249 www.kboprovutrecht.nl KBO Zuid-Holland 010 - 5218299 KBO Zeeland mevrouw J.C.M. Remijn 0114 - 681272 www.kbozeeland.nl

WEBSITE UNIE KBO www.uniekbo.nl

WEBSITE 15-PLUS www.15-plus.nl

74

Nestor is een maandelijkse uitgave van de Unie KBO. De federatie Unie KBO is gevestigd in ’s-Hertogenbsoch en bestaat uit twaalf provinciale bonden. Met ruim 1000 afdelingen en meer dan 275.000 leden is de Unie KBO de grootste seniorenorganisatie in Nederland. De Unie KBO werkt vanuit de beleidsterreinen: Gezondheid & Zorg, Sociaal Economische Zaken, Wonen & Mobiliteit, Ouderen & Techniek, Educatie en Identiteit & pastoraal. De Unie KBO maakt zich onder meer sterk voor een goed pensioen, een betaalbare en optimaal functionerende gezondheidszorg, een veilige en comfortabele woonomgeving, goed vervoer en een uitgebreid scala aan ontspannings- en opleidingsmogelijkheden. Een van de belangrijkste doelstellingen van de organisatie is voorwaarden te scheppen zodat leden en niet-leden volwaardig én zelfbewust aan de samenleving deelnemen. De Unie KBO is een vitale organisatie van en voor senioren, voortgekomen uit de katholieke traditie van onderlinge solidariteit en zorg voor elkaar.

ALLE VOORDELEN VOOR KBO-LEDEN OP EEN RIJ: Ë Tien keer per jaar ontvangt u het blad Nestor Ë Uw belangen worden optimaal behartigd Ë U krijgt voordelen via 15-Plus (zie ook www.15-plus.nl) Ë U kunt deelnemen aan een groot aantal activiteiten georganiseerd door de lokale KBO, de Provincie KBO of de Unie KBO Ë U kunt gratis gebruik maken van de KBO-ledenservice (zie ook pagina 33)

directeur Niek van der Heijden hoofdredacteur Mehlika Schopen redactie Maud Olthof, Liesbeth Huijts en Gidi van Nassau aan dit nummer werken mee Nadia van den Aker, Magda Cantineau, Will Hurkmans, Elly Kaldenberg, Ilse Kuiper, Gidi van Nassau, Herman Post, Ineke de Ridders, Ad van Schaik, Cor Schoenmaker, Frans Tervoort, Adri Verweij, Ellie Verkaart, Daniëlle Vogt fotografie Marc Bolsius, Eduard Ernst, Yasmin Hargreaves, Hes van Huizen illustraties Ron Beumer, Jenneke ter Horst bladmanager Arno Heltzel redactieadres Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH Den Bosch E-mail [email protected] Internet www.uniekbo.nl redactiesecretariaat Telefonisch bereikbaar op dinsdag en donderdag tussen 09.00 en 12.00 uur op 073 – 6123475. Ook voor vragen over contactadvertenties. basisvormgeving Trudy Bruil, Utrecht vormgeving Senefelder Misset B.V. Doetinchem, Mariska Leerink druk Senefelder Misset B.V. Doetinchem advertentie-exploitatie PSH, Postbus 30095, 6803 AB Arnhem commercieelmanager Lodewijk Tromp verkoop Gaby Wichgers 026 - 7501841/ Saskia de Jong 026 - 7501842

ABONNEMENT Nestor is een uitgave van de Unie KBO en verschijnt 10 keer per jaar. KBO-leden ontvangen Nestor gratis. Niet-leden betalen €19,50. Nestor verschijnt ook op Daisy CD-Rom voor mensen met een leeshandicap. Inlichtingen daarover: 073 - 6123475. Oplage 240.000 Voor adreswijzigingen en mutaties verzoeken wij u contact op te nemen met uw eigen lokale afdeling. Opzeggen: jaarlijks voor 1 november. ISSN 0926 – 2520 De uitgever behoudt zich het recht voor om iedere advertentie zonder opgaaf van redenen te weigeren en is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.