Mongolië. Eindeloos..!

Mongolië Eindeloos..!

Mongolië Eindeloos..!

Mongolië - waaraan denkt u bij het horen of lezen van die naam? Aan een land ver weg in Centraal-Azië, tussen Rusland en China. Een groot land, maar vooral een leeg land. Het is het dunst bevolkte land ter wereld. Het heeft een snel groeiende en moderniserende hoofdstad, Ulaanbaatar, met 1 miljoen inwoners, maar daarbuiten is het een eenzame hoogvlakte, waar de bevolking voor het grootste deel nog leeft als nomaden. Met hun kudden van voornamelijk paarden, yaks, kamelen en geiten trekken zij van steppe naar steppe. Ze leven in gemakkelijk verplaatsbare tenten. Ze zijn één met de natuur, die hier nog alle ruimte heeft. Dichte naaldwouden, hoge bergen, een strakblauwe hemel (meestal), glasheldere meren, uitgestrekte steppen en een heuse zanden gruiswoestijn. Hier leven nog zeldzame dieren, die dank zij een voortreffelijk systeem van natuur- en wildbescherming voor uitsterven worden behoed, zoals het beroemde Przewalskipaard. Dit is een ideaal land voor de echte avonturier, te paard, in een jeep of minibus of zelfs te voet, over paden in plaats van verharde wegen, overnachtend in zo’n nomadentent die meer comfort biedt dan je zou verwachten. Hier geen grote groepen luidruchtige bustoeristen, maar de stilte van het eindeloze, lege land. Niet voor niets kozen we als motto: Mongolië, eindeloos….

Over Mongolië Ligging en grootte Mongolië ligt in het noordoosten van het vasteland van Azië, ingeklemd tussen Rusland (de Russische Federatie) en China (de Chinese Volksrepubliek). Het grenst net niet aan Kazakstan, waarvan de uiterste oostpunt slechts 38 km van de Mongoolse grens ligt. Het grootste deel van het gebied is sinds 1911 een onafhankelijke staat, de Republiek Mongolië (Mongol Uls). Het zuidelijke deel van het gebied vormt een min of meer autonome deelstaat van China (Öbör Mongol Zasakh Oran). Om de beide territoria uit elkaar te houden, noemt men het noordelijke, onafhankelijke deel ook wel BuitenMongolië (Ar Mongol) en het zuidelijke, autonome deel Binnen-Mongolië. Een ezelsbruggetje: Binnen-Mongolië ligt buiten (de Republiek) Mongolië, BuitenMongolië ligt binnen Mongolië. Aan Binnen-Mongolië besteden we hier geen aandacht; we beperken ons tot de Republiek Mongolië. De Republiek Mongolië is qua oppervlakte (1.546.116 km2) het 19e land ter wereld en na Kazakstan het grootste land dat niet aan zee grenst. Het land telt 2.992.000 inwoners (2007; 139e op de wereldranglijst), wat neerkomt op 1,6 inwoner per km2 (239e en laatste op de ranglijst); de schatting voor 2010 ligt op 3,2 miljoen inwoners.

Die 3 miljoen Mongolen bewonen een land dat bijna 38 keer zo groot is als Nederland. Geen wonder dat Mongolië het dunst bevolkte land ter wereld is. Er wonen overigens meer Mongolen buiten de republiek dan erbinnen: de Mongoolse volken in de Chinese autonome republieken Binnen-Mongolië en Xinjiang (3,3 miljoen Burjat-Mongolen en Tuvanen), in het zuiden van de Russische Federatie (422.000 in de autonome republieken Burjatia en Tuva en de autonome districten Aga-Burjat en Ust-Orda), de Kaukasus (175.000 Kalmyk-Oirat in de republiek Kalmykia) en Afghanistan (1,7 miljoen Hazara‟s, die geen Mongools spreken) zijn bij elkaar talrijker.

Van de bevolking van Mongolië, voor het merendeel Khalkha-Mongolen, woont tegenwoordig ongeveer 60% in de steden en stadjes, een percentage dat snel stijgt; ca. 25% leidt nog een bestaan als nomade, de rest als seminomade (zij trekken alleen in de zomer met hun kudden rond). De gemiddelde verwachte levensduur is voor mannen 67, voor vrouwen 70 jaar. Vrouwen krijgen gemiddeld 2,3 kinderen.

Politiek Sinds 1924 heeft Mongolië (onafhankelijk geworden in 1911) een republikeinse staatsvorm. Vanaf dat eerste jaar tot de instorting van het Sovjet-blok was het land een volksrepubliek zonder enige vorm van democratie en sterk onder de invloed van de Sovjet-Unie. In 1992 nam het land de vorm van een parlementaire republiek aan en lag de weg open voor volledige democratisering. De president wordt gekozen door het parlement en bezit beperkte bevoegdheden; hij is niet herkiesbaar. De politieke macht ligt bij de premier en de regering. Het nationaal parlement van Mongolië is een eenkamerparlement, de Ulsyn Ikh Khural (Grote Nationale Vergadering). Deze telt 78 leden uit 26 kiesdistricten, gekozen volgens een stelsel van evenredige vertegenwoordiging voor een periode van vier jaar. Stemrecht hebben alle in Mongolië woonachtige burgers van 18 jaar en ouder met de Mongoolse nationaliteit; zelf kunnen zij vanaf de leeftijd van 25 jaar worden gekozen. De voorzitter wordt door de parlementsleden gekozen voor een ambtstermijn van 4 jaar. Ook de ministers worden door het parlement gekozen.

Klimaat Mongolië heeft een extreem landklimaat (continentaal klimaat): lange, koude winters en warme, korte zomers waarin de meeste neerslag valt. Er zijn gemiddeld 257 onbewolkte dagen per jaar, wat de slogan “land van de strakblauwe hemel” rechtvaardigt. Het noorden ontvangt de meeste neerslag (250-350 mm per jaar, ruim minder dan de helft van Nederland), het zuiden moet het doen met 100-200 mm en is dus een steppe- en woestijngebied. Het jaargemiddelde voor heel Mongolië bedraagt 233 mm. Van november tot maart komt het kwik niet boven het vriespunt, in april en oktober ligt de temperatuur rond het nulpunt. De koudste maanden zijn januari en februari met gemiddelde beneden de -20oC, maar een nachtelijke temperatuur van minder dan -40oC is geen uitzondering. In de zomermaanden kan de temperatuur in de Gobiwoestijn tot 38oC en hoger stijgen, in Ulaanbaatar tot ongeveer 33oC. De flinke nachtelijke afkoeling brengt het daggemiddelde op ongeveer 15oC in de maanden juniaugustus. De sterke temperatuurswisselingen over het gehele jaar zorgen ervoor dat een groot deel van de bodem qua structuur wisselt van permafrost (eeuwig bevroren) tot semi-permafrost; op grote hoogte is de bodem bijna continu bevroren. De keiharde winterse en zompige zomerse bodem maken het land minder geschikt voor permanente bebouwing en mijnbouw. Nog geen 1% van het land is voor landbouw geschikt, 8-10% is ongeschikt door bebossing, de rest is weide- en steppeland of woestijn. Vaak is dat graasland onbruikbaar voor het vee door sneeuwstormen en zware vorst, wat rampzalige schade aan de veestapel kan opleveren.

Natuur In een land zo leeg als Mongolië heeft de natuur alle ruimte. Hier leven dieren en gedijen planten die elders al verdwenen zijn. Mede dank zij een uitstekend beleid van bescherming en conservering, dat minder te lijden heeft gehad onder de wantoestanden tijdens het communistische bewind dan de cultuur,

is Mongolië een aantrekkelijk gebied voor de liefhebbers van unieke flora en fauna. Momenteel gelden 28 soorten zoogdieren en 22 soorten vogels nog als bedreigde fauna.

Tijdzones Door de enorme omvang van het land wordt gewerkt met drie verschillende tijdzones. Centraal-, Zuid- en NoordMongolië (met o.m. Ulaanbaatar, Terelj, Gobi en andere toeristencentra) liggen in de tijdzone UTC (GMT) + 8, wat inhoudt dat het er 7 uur later is dan in Nederland en België. Er is geen zomertijd, waardoor het er tijdens onze zomertijd (maart-oktober) 6 uur later is dan bij ons. West-Mongolië (de provincies BayanÖlgii, Uvs en Khovd) ligt in de tijdzone UTC + 7; daar is het dus een uur vroeger dan in Centraal-Mongolië. Oost-Mongolië (de provincies Dornod, Sükhbaatar, Khentii) ligt in de tijdzone UTC + 9 en dus is het daar juist een uur later dan in Centraal-Mongolië.

Reizen

Per vliegtuig De meest voor de hand liggende aanvliegroutes vanuit Europa zijn die van Berlin Tegel via een tussenlanding in Moskou naar Ulaanbaatar en van Amsterdam (of een andere luchthaven) naar Moskou of Beijing en daar overstappen op een vlucht naar Ulaanbaatar. Er is ook een beperkte dienst vanuit Almaty (Kazakstan) naar Ölgii in het westen van Mongolië. Ulaanbaatar heeft verder verbindingen met onder meer Irkutsk (Rusland), Hohhot (Binnen-Mongolië/China), Seoul (Zuid-Korea) en Osaka (Japan). Het vliegveld Buyant-Ukhaa ligt 18 km ten zuidwesten van Ulaanbaatar. De voornaamste lijndiensten worden uitgevoerd door de nationale luchtvaartmaatschappij MIAT Mongolian Airlines, die met modern materieel vliegt (www.miat.mn).

Per trein Een van avontuurlijkste treinreizen ter wereld is die met de Trans Siberian Railway van Moskou naar Vladivostok in het verste oosten van Rusland. Een zijlijn daarvan loopt van Ulan Ude (Rusland) via Ulaanbaatar naar Beijing (China): de Trans Mongolian Railway. De trein vertrekt elke week vanuit Moskou en doet er vijf dagen over om Ulaanbaatar te bereiken. Tweemaal per week is er ook een verbinding tussen Moskou en Ulaanbaatar (en dus niet verder naar Beijing). Er zijn verscheidene klassen aan boord met sterk verschillende vormen van comfort en slaap- en restaurantrijtuigen. Het is

raadzaam ruim van tevoren te boeken bij een van de gespecialiseerde reisbureaus of bij de Treinreiswinkel (www.treinreiswinkel.nl). Er zijn goede reisgidsen die speciaal op het reizen per trein door Siberië zijn gericht (Lonely Planet en Elmar). Tiara Tours geeft een DVD uit met „Reisimpressies TransMongolië-Express‟. Een alternatief is de nieuwe Baikal-Gobi Express, een Duits-Russisch-Mongools initiatief; de treinen rijden (voorlopig nog vrij onregelmatig) van Irkutsk in Rusland via Ulan Ude en Ulaanbaatar naar Beijing en bieden weinig comfort (www.baikalgobi-express.com). Verder zijn er nog enkele andere verbindingen over hetzelfde spoor tussen Rusland en Ulaanbaatar. Vergeet niet dat op alle Russische stations de klok de tijd van Moskou aangeeft (zoals die ook in het spoorboekje staat) en niet de lokale tijd. Houd er ook rekening met een lang oponthoud aan zowel de Russische als de Chinese de grens. Mongolië heeft een afwijkende spoorbreedte, dus alle rijtuigen moeten van een ander onderstel worden voorzien. Passagiers moeten daarvoor de trein verlaten.

Per eigen vervoer Het is doorgaans nogal moeilijk per eigen of gehuurde auto, motor of fiets de grens tussen Mongolië en China over te steken. De enige grensovergang voor buitenlanders is Zamyn-Üüd bij Dornogov (hoofdroute UlaanbaatarBeijing, parallel aan de spoorlijn). Voor het rijden in een eigen of gehuurde auto door China is bovendien het bezit van zowel een Chinees rijbewijs als een erkende Chinese gids vereist. Er is geen internationale busverbinding Daarentegen is het wel mogelijk via Rusland naar Mongolië te reizen per auto, motor of fiets (er is geen busverbinding), mits u de auto ook weer uitvoert. De meest gebruikte overgangen zijn die in Altanbulag bij Sükhbaatar in het noorden (hoofdroute Ulan Ude-Ulaanbaatar) en Tsagaannuur (Agach-Ölgii).

Onderwijs Erdene Zuu Klooster Bij Kharkhorin ligt het Erdene Zuu klooster, het oudste boeddhistische klooster van Mongolië. Via het sociale programma Erdene Zuu Endeavour wordt sinds kort ook basisonderwijs in het klooster gegeven. De jongeren leren de boeddhistische leer en de moderne leerwijze. Op hun 18e kunnen ze kiezen of ze een opleiding willen volgen tot lama of naar een universiteit willen gaan.

Onderwijs onder de 18 jaar Onderwijs wordt via de Staat verzorgd vanaf het 7e tot en met het 17e levensjaar. Het grote probleem waar Mongolië mee kampt, is dat de scholen zeer streng zijn en dat men voor kleine incidenten al geschorst of verwijderd kan worden. Het aantal kinderen dat uit school gezet wordt, is dan ook zeer groot, vooral onder de jongens. Een ander probleem is dat in het onderwijs corruptie voorkomt en leraren vaak extra schoolgeld verwachten. Voordat het communisme zijn intrede in het land deed, werden de kinderen onderwezen door de honderden kloosters die over het gehele land verspreid stonden. Helaas werden er in de tijd van het communisme veel kloosters verwoest door of uit naam van de Russen. Na 1921 werd het onderwijs een reflectie van de situatie in de USSR. Het basisonderwijs is universeel en gratis. Dit resulteert in een laag percentage analfabetisme in het land. In 2000 is er onderzoek gedaan onder de Mongolen boven de 15 jaar. De uitkomst van het analfabetisme onder vrouwen was 2,5% en onder mannen 2%. In afgelegen gebieden zijn er geen scholen. Daar gaan kinderen naar de hoofdstad van de provincie (aimag) en verblijven in een internaat. Hier ontvangen zij hun opleiding. Zij gaan alleen naar huis voor een tweeweekse vakantie in de winter en een drie maanden lange vakantie in de zomer.

Universiteit Na 1921 gingen de intelligentste studenten verder studeren in de USSR of andere (meestal socialistische) landen. In 1926 kregen 40 Mongoolse studenten in Duitsland en Frankrijk hoger onderwijs aangeboden. Zij werden de eerste “Mongoolse intelligentsia”. De eerste universiteit, de Mongolian State University, werd op 5 mei 1942 opgericht. Het eerste academische jaar startte op 5 oktober 1942 met 93 studenten in drie faculteiten. Er was een onderverdeling onder zeven afdelingen, zoals diergeneeskunde, biologie, wiskunde, natuurkunde, (niet-) organische scheikunde. De eerste 35 afgestudeerden ontvingen een diploma voor het hoger onderwijs in 1946. De universiteit reorganiseerde in 1951 in vier faculteiten met 212 studenten. Vanaf 1958 groeide de toestroom van studenten steeds meer. Dit resulteerde in onafhankelijke universiteiten, zoals het Agricultural Institute en het Medical Institute in 1961. De eerste faculteit voor Russische taal ontstond in 1979. Tegenwoordig zijn er meer dan 10 Staatsuniversiteiten, gefinancierd door de regering. In 1991 ontstond het eerste particuliere hoger onderwijs. De meeste scholen staan in Ulaanbaatar. De bekendste zijn de MUST (Mongolian University of Science and Technology) en de NUM (National University of Mongolia). Om een internationaal erkend diploma te ontvangen, dienen de studenten nog steeds in het buitenland af te studeren.

Evenementenkalender Januari Februari Het Tsagaan Sar Festival Het Tsaatan Festival, of rendierfestival wordt gehouden op 1 maart. Het biedt de mogelijkheid om de cultuur van de Tsaatanbevolking te zien en om rendier polo te spelen.

Golden Eagle Festival Ice Festival Het Ice Festival biedt een mogelijkheid om de knapperige, ijzige en zonnige winters in Mongolië mee te maken. Het festival omvat diverse activiteiten en wedstrijden, zoals bijvoorbeeld ijs-Sumo, gers bouwen met ijs, schaatsen en sleeën

Maart International Marathon Tsaatan Festival (rendierfestival) 1000 Kamelen Festival Op 3, 4 en 5 maart wordt het Kamelen festival gehouden in de Gobiwoestijn. Dit bijzondere festival biedt toeristen de mogelijkheid om contact te maken met deze dieren en om mee te maken hoe de kamelenherders hun nomadenlevenstijl leven.

Internationale Vrouwendag Officiële feestdag

Juli

Augustus

September

Tsaatan Festival

The pride of Mongolia

Golden Eagle Festival

Mongolian National Costume Festival Nationale dagen Het grote evenement is het Naadamfestival, dat elk jaar plaatsvindt van 11-13 juli ter gelegenheid van de nationale feestdag. Rond het middaguur betreden de worstelaars het terrein en wordt gestreden om de hoogste eer, het Naadamkampioenschap. Achter het stadion proberen boogschutters hun pijlen met een grote boog naar het doel te schieten en in een grote tent vertonen de enkelbotschutters hun kunsten. Buiten de stad verzamelen de jeugdige ruiters voor de lange ren over de steppe.

National Folk of Western Mongolia, Children Festival

Het Golden Eagle Festival vindt zijn oorsprong in het westen van Mongolië, diep in het Altai gebergte. In dit gebied wordt een eeuwenoude traditie van jagen met Gouden Adelaars levend gehouden. De Kazakhs van Mongolië trainen hun adelaars om te jagen op konijnen en vossen.

April

Mei

Juni

Dag van de arbeid

Dag van moeder en kind Yak Festival Het Yak Festival is een jaarlijks festival. Het festival is ter verering van de yak. Dit sterke en productieve dier leeft in de hooglanden van Mongolië. Het festival heeft verschillende onderdelen zoals een yak show, worstelen, yak races en paardrijdwedstrijden.

Oktober

November Onafhankelijkheidsdag (Dag van de proclamatie)

December

Bezienswaardigheden Natuur Orkhonvallei De rivier de Orkhon is gelegen tussen Kharkhorin en Sükhbaatar. een plaatje op de grens met Rusland en een tussenstop van de Trans Mongolië Express. De stad is genoemd naar de Mongoolse revolutionaire leider Damdin Sükhbaatar. Hij was een van de belangrijkste personen in de strijd voor de Mongoolse onafhankelijkheid in 1921. De rivier de Orkhon heeft door de eeuwen heen een prachtig landschap gemaakt, opgenomen in de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Door de erosie van water en wind is er een vallei ontstaan.

Mongol Els In Centraal-Mongolië ligt Mongol Els, een landschap van hoge zandduinen. Het wordt ook wel de “Mini-Gobi” genoemd. Wanneer u geen tijd heeft om naar de Gobi te gaan, kunt u naar dit stukje natuurschoon. Een ander mooie bijkomstigheid is dat in de Gobi niet veel hoge zandduinen zijn, maar wel bij Mongol Els.

Khujirtvallei Tussen Kharkhorin en Khujirt ligt een vallei. Dit is de beste plaats om valken en haviken te zien. Khujirt is een bronnenbadplaats. Verwacht niet dat u een herstellingsoord ziet zoals u gewend bent in Europa. Voor ons doet het allemaal erg primitief aan. Het is ontwikkeld voor de Mongoolse bevolking. Zij kunnen hier genieten van modderbaden en metalen kuipen met bronwater.

Khövsgölmeer Het meer van Khövsgöl is qua grootte het 14e zoetwatermeer ter wereld en het tweede van Centraal-Azië qua volume. Het bevat 380 km2 water, bevat het 1% van de totale zoetwatervoorziening van de wereld.

Het meer is 262 m diep. Er zijn 96 riviertjes die erin uitmonden, maar slechts één rivier stroomt meer weer uit: de Egiin. Deze loopt zuidoostwaarts en voegt zich bij Selenge. De Selenge stroomt door een zeer verlaten gebied en mondt uiteindelijk uit in het Baikalmeer in Rusland. Khövsgöl ligt op 1645 meter boven zeespiegel. Van januari tot en met april/mei is het bevroren. In het meer leven 9 soorten vis. De omgeving rondom het meer heeft ook een rijke flora en fauna. Tussen de taigabossen, de steppe, de bergen en het meer lopen 68 soorten zoogdieren rond, 244 vogelsoorten en 750 plantensoorten, waaronder 60 planten met een medicinale werking. Enkele zoogdieren zijn de bruine beer, lynx, bever, wolf, rendier, argali (reuzenschaap), steenbok en de marter.

Bayanzag Bayanzag is gelegen in de Gobiwoestijn en vooral bekend om de fossielen die daar zijn gevonden. De overblijfselen bestaan uit eieren en botten van dinosauriërs. De Amerikaanse paleontoloog Roy Chapman Andrews heeft voor het eerst deze vondsten gemeld in 1920. Ook zijn er overblijfselen gevonden van een velociraptor, een kleine vleeseter. Zijn naam is afgeleid van het Latijn en betekend letterlijk “snelle rover”. U hoeft geen liefhebber te zijn van dinosauriërs om dit gebied te verkennen. De griezelige schoonheid van de omgeving is ook een heel goede reden om naar dit gebied af te reizen. Dit is een klassieke woestijn van rotsen, zand, struikjes, hete zon en totale leegte. Door de zon kan deze een rood-oranjekleurige gloed geven. Hierdoor kreeg het gebied de naam “Flaming Cliffs”.

Terelj National Park Het Nationaal Park Terelj ligt in de provincie Töv en bestaat uit een Alpenachtig landschap. Het ligt gemiddeld 1600 meter boven zeeniveau (pieken tot ca. 2300 meter). Vanuit de hoofdstad Ulaanbaatar, ongeveer 70 km verderop, is het gemakkelijk bereikbaar via een goede, verharde weg. Het park is ongeveer 40 kilometer lang en 20 kilometer breed en is in feite een brede vallei, bestaande uit rotsen met begroeide hellingen, bergriviertjes, dichte wouden, groene steppen en prachtige vergezichten. In het voorjaar en de zomer is het landschap bezaaid met duizenden kleine bloemetjes waaronder de edelweiss. Een deel van het park is ingericht voor toeristen met gerkampen (traditionele nomadententen), restaurants en souvenirwinkels; er zijn paarden en kamelen te huur. Maar het grootste deel is een moeilijk bereikbaar gebied. Er komen verschillende soorten flora en fauna voor, zoals de wezel, de lynx en de bruine beer en er komen meer dan 250 soorten vogels voor. In het park zijn vele grotten en rotsformaties te vinden, waaronder de beroemde Turtle Rock (Melkhi Khad) in de vorm van een schildpad. Er zijn verschillende warmwaterbronnen, het gletsjermeer Khagiin Khar en de rivier de Tuul.

(Gov) De Gobiwoestijn is de grootste van heel Azië (1,3 miljoen km²) en een van de meest ongerepte, unieke en mysterieuze plekjes op de wereld. Deze woestijn ligt in het zuiden van Mongolië en zet zich voort in het noorden van China (BinnenMongolië).

Voor het grootste gedeelte bestaat de Gobi uit rotsen, gevolgd door zand en gruis. Dieren als de wilde kameel, het sneeuwluipaard, de gazelle en de Gobibeer zien deze woestijn als hun thuisplaats.

Altaigebergte Het Altaigebergte ligt in Zuid-Siberië en strekt zich vandaar uit over het grensgebied van Kazakstan, China en Mongolië. Doordat dit gebied nog niet is aangetast door vervuiling staat het bol van pure energie, volgens velen een van de mooiste plekken ter wereld met smaragdgroene rivieren en heldere gletsjermeren. Het Altaigebergte, plaats van oorsprong van alle Turks sprekende volken, is dun bevolkt en toerisme komt hier nauwelijks voor. De lente is de tijd van bloeiende bloemen, waaronder soorten die zeldzaam zijn in vergelijkbare gebieden als de Alpen. In dit mooie gebied wonen veel eekhoorns, marmotten en kleine knaagdieren. Daarnaast vinden ook lynxen, sneeuwluipaarden, beren en adelaars in dit gebergte hun thuis.

Hustai Nationaal Park Het Nationaal Park Hustai ligt aan de voet van het zuidelijke Kenthigebergte, zo‟n 100 kilometer ten zuiden van Ulaan Baatar. Het dankt zijn naam aan de bomen die groeien in de omringende bossen. Het park wordt ook wel het Khustain Nuruu National Park genoemd. In het Mongools betekent khustai “berk” en nuruu “bergen”. Het park werd als jachtgebied gebruikt door de laatste heerser van Mongolië, Bogd Khan. Nomaden benutten het park als weiland voor hun kuddes, die er konden grazen. Het is nooit gebruikt als landbouwgrond. Dit heeft ervoor gezorgd dat de steppen in het park behouden bleven. Door heel Azië werden steppen en bossen in een rap tempo vernietigd om hout te verzamelen, door overbegrazing of door branden. De Mongolen zijn uitzonderlijk trots op hun natuurlijk erfgoed en richtten als zo‟n 200 jaar geleden hier een van de eerste natuurreservaten ter wereld in. Ondanks de moeilijkheden om in Mongolië tot een vrije markteconomie te komen, hebben de overheid en het Mongoolse parlement de milieuwetten aangepast om de beschermde gebieden te behouden. Deze beslaan zo‟n 14 tot 30% van het Mongoolse landschap.

Culturele bezienswaardigheden Amarbayasgalant Khiid Ten noorden van de rivier de Orkhon ligt klooster Amarbayasgalant Khiid. Dit behoort tot de top-drie van Mongolië (samen met Gandan en Erdene Zuu bij Kharkhorin). Het klooster is de laatste rustplaats van Zanabazar, een grote boeddhist en beeldhouwer. Hij wordt wel gezien als de Da Vinci van het noorden. De Russen hebben 10 van de 37 tempels geheel verwoest. Normaal vernielden ze de hele tempel, zoals dat verder in heel Mongolië te zien is. Waarschijnlijk kregen ze medelijden en zijn ze gestopt met het slopen. Tussen 1975 en 1990 is het klooster geheel gerestaureerd met hulp van de UNESCO. Tegenwoordig leven 30 monniken in het klooster; in 1936 waren dat er nog 2000. Er zijn negen tempels toegankelijk voor toeristen. In de hoofdhal staat een levensgroot beeld van Rinpoche Gurdava, een lama die jarenlang in Tibet

en Nepal leefde. In 1992 keerde hij terug naar Mongolië en haalde veel geld op voor de restauratie van de tempels.

Karakorum en Erdene Zuu

Djenghis Khan, de eerste die begin 13e eeuw de Mongoolse volken tot één geheel wist samen te smeden en zo de titel van k(h)an verwierf (1222), koos zijn residentie, niet meer dan een groot tentenkamp, in de Orkhonvallei. Het complex kreeg de naam Karakorum en werd onder zijn opvolger Ögödei uitgebreid tot een heuse ommuurde stad (1 x 1,7 km) met paleizen, kloosters, ateliers, soldatenverblijven en winkels, verdeeld over een aantal strikt gescheiden wijken: boeddhistisch, islamitisch en zelfs christelijk. Dat weten we dank zij de beschrijvingen van bezoekers, want van Karakorum is vrijwel niets meer over sinds een Chinees leger in 1380 de al vrijwel verlaten stad verwoestte. Vanaf 1568 verrees op deze plek het klooster Erdene Zuu. Tot op de dag van vandaag is het klooster nog steeds actief, ook al lijkt het niet meer op het klooster dat het vroeger ooit was. Het is het enige klooster dat open mocht blijven tijdens de communistische periode in Mongolië. Het mocht in die tijd alleen fungeren als museum en niet als actieve gebedsplaats. In de hoogtijdagen had het klooster zo‟n 1000 inwonende monniken, en 60 tot 100 tempels binnen zijn muren. De weinige overgebleven kloostergebouwen gaan bijna schuil achter een 400 m lange, witte muur met 108 stupa‟s die Erdene Zuu geheel afsluit.

Gandan Khiid Gandan in Ulaanbaatar is een van de weinige boeddhistische kloosters die de communistische tijd hebben overleefd. Vroeger woonden er zo‟n 100.000 zogenaamde gelekap-monniken. Het klooster bestaat uit verschillende kleinere gebouwen en een hoofdgebouw. Binnen in het hoofdgebouw staan een 26 m hoog Boeddhabeeld en een flink aantal kleinere versies. Het beeld is een replica, het origineel is door de communisten meegenomen en waarschijnlijk vernietigd. Er worden nog

steeds diensten gehouden in het klooster op zondag. Toeristen die het klooster bezoeken kunnen de kunstschatten bekijken, waaronder oude Chinese en Mongoolse beelden en schilderijen.

Naran Tuul Zakh (Ulaanbataar) Dit is de zwarte markt van Mongolië. Allerlei artikelen zijn hier verkrijgbaar, zoals goedkope souvenirs, Mongoolse gebruiksvoorwerpen, eten, kleding, gereedschap, woninginrichting, levensmiddelen in verpakking voor grootverbruik, zilver, elektronica en nog heel veel meer. Echt een bezoek waard (dinsdag gesloten)

Themapark 13e eeuw Op 54 km van Ulaan Baatar staat een standbeeld voor Djengis Khan; het is 40 m hoog en torent uit boven het schitterde natuurgebied aan de rivier de Tuul. Dit beeld is gebouwd ter nagedachtenis van de grote leider. Voor de Mongolen is hij een icoon. In het hele land ziet u artikelen met zijn naam of het hoofd van de “heerser over de vlakten”. Hij heeft voor zijn eigen bevolking veel goede wetten opgesteld; dat hij en zijn opvolgers en tijdgenoten zich schuldig maakten aan wat we nu genocide noemen, wordt verzwegen. Tot nu toe heeft de bouw $4,1 miljoen dollar gekost en er zijn nog meer ambitieuze plannen. U kunt het beeld ook beklimmen tot het hoofd van het paard. Aan de achterkant van het paard gaat u met de lift omhoog. U bevindt zich dan in de expositiehal. Hier ziet u veel artikelen uit de tijd van Djenghis Khan. Om naar het hoofd van de paard te lopen, gaat u door de borstkas en de achterkant van de nek omhoog. Van daaruit heeft u een schitterend uitzicht over het hele complex. Ook zal de gouden zweep die Djenghis in zijn rechterhand heeft beter te zien zijn. Er zijn plannen om een themapark aan te leggen, het 13th Century National Park. Dit zal bestaan uit 200 gertenten. Deze worden gebouwd in het patroon van de zegel van het paard, dat in de 13e eeuw werd gebruikt. Het doel is om de tijd van Djenghis Khan te laten herleven. Men wil een soort miniatuurkoninkrijk ontwikkelen, waarin

de gasten zich wanen in de 13e eeuw en kennis maken met het dagelijks leven van die tijd. De gasten kunnen hier de jaarlijkse festiviteiten vieren. Ook kunnen ze een vilten bekleding maken voor een ger, belangrijke ceremonies bij wonen, een merrie melken, wol spinnen en zelfs trouwen. Ook kan men de drie “mannelijke” sporten (paardrijden, worstelen en boogschieten) beoefenen. De gasten kunnen dineren met de khans en hun huizen bezoeken of in Cyrillisch schrift leren schrijven. Voor muziek kunnen ze zelf zorgen op de morin khuur, een strijkinstrument waarvan het bovenste uiteinde de vorm heeft van een paardenhoofd. Er worden al activiteiten georganiseerd in het omliggende gebied.

Steden en dorpen Ulaanbaatar Ulaanbaatar is de huidige hoofdstad van Mongolië. Voorheen was dit Karakorum, en later, tijdens het samengaan van China en Mongolië, Beijing (Peking). Tijdens de revolutie rond 1920 kreeg de hoofdstad deze naam (“Rode Held”). toen nog gespeld als Ulan Bator. Er wonen iets meer dan 1 miljoen inwoners in de hoofdstad, ongeveer eendere van de totale bevolking van de republiek. De hoofdstad is gelegen op een hoogte van 1350 m boven de zeespiegel. Aangezien er een landklimaat heerst, kunnen er extreme temperaturen voorkomen. Ulaanbaatar staat bekend als de koudste hoofdstad van de wereld. Gemiddeld is de temperatuur – 1,3°C. Dit komt door de lange winters waar de temperatuur kan dalen tot -40°C. De zomers duren maar een paar maanden, maar dan kan de temperatuur wel oplopen tot +35/40°C. Ulaanbaatar ligt in de steppe en er heerst dan ook een steppeklimaat. Dit houdt in dat er weinig neerslag valt, het grootste deel in de zomer. Als veel andere steden en stadjes is Ulaanbaatar ontstaan uit een aantal tentenkampen van nomaden die elkaars gezelschap zochten. Pas in de jaren „20 van de vorige eeuw werd er voor het eerst in steen gebouwd. De grote invloed van de Sovjet-Unie is ook te zien te zien in de architectuur van de gebouwen. Alles moest goedkoop en functioneel zijn, veel betonnen flatgebouwen. In het midden van de stad ligt het Sükhbaatarplein, genoemd naar Damdin Sükhbaatar, de revolutionaire leider in de jaren „20 van de 20e eeuw. Rondom dit plein liggen de belangrijkste culturele en overheidsgebouwen. Sinds de onafhankelijkheid zijn er steeds meer Koreanen in Ulaanbaatar komen wonen. De westerse invloed uit zich in de vestiging van banken en handelsondernemingen, maar ook in de komst van Europees-Amerikaanse restaurants en hotels. Uiteraard wordt de grootste versie van het belangrijkste feest van het land, het Nadaamfestival in juli, hier in de hoofdstad gehouden.

Kharkhorin Kharkhorin is de voormalige hoofdstad van het immense rijk van Djenghis Khan. Er staat een enorme stadsmuur om heen, waar veel stupa's (Boeddhistische bouwwerken) te vinden zijn. Toen Djenghis Khan besloot om er een hoofdstad van te maken, werd Kharkhorin een soort administratiecentrum en handelscentrum. Toen de opvolger van Djenghis Khan in beeld kwam, Ogedei Khan, groeide Kharkhorin uit tot een echte stad met regeringsgebouwen, tempels, markten, stadswallen en een paleis. De stadmuur is het enige dat nog overeind staat van het oude Kharkhorin. Binnen de muren is het klooster Erdene Zuu te vinden, een van de weinige kloosters die de vernielzucht van de communisten hebben overleefd.

Erdenet Erdenet is de op twee na grootste stad van het land. Zij is kort na 1950 ontstaan na de ontdekking van grote voorraden koper en nog steeds zijn ca. 8000 van de 75.000 inwoners verbonden aan de kopermijnen. Erdenet heeft een moderne uitstraling. De grootste uitbreiding, in Sovjetstijl, beleefde de stad in 1974; de faciliteiten hier zijn de modernste en beste na die in Ulaanbaatar. Gedurende de communistische tijd was eenderde van de inwoners Russisch. Tegenwoordig wonen er nog maar zo‟n 1000 Russen, veelal technische adviseurs in de mijnbouw. Hierdoor zijn er nog veel Russische menu‟s in de restaurants te vinden. Nu worden voornamelijk partners uit westerse landen aangetrokken. De stadsprovincie Erdenet heeft een goed wegennet en goede connecties met de spoorwegen. Bezienswaardigheden zijn er echter maar weinig.

Musea National Museum of Mongolian History Het nationaal historisch museum ligt midden in het centrum van Ulaanbaatar. Het is in 1924 opgericht en beschikt over een aantal zeer oude collecties. In het museum bevinden zich meer dan 40.000 archeologische en historische objecten. In de tien zalen worden de geschiedenis en de cultuur van het begin van de Mongoolse beschaving tot heden gepresenteerd. Zeldzame en kostbare items zijn onder andere overblijfselen uit de Hunnu-periode (de eerste Mongoolse staat). Ook zijn er objecten uit de vroege steentijd en bronstijd gevonden. Een rondgang door het museum geeft een goed beeld van de ontwikkeling van Mongolië door de eeuwen heen.

Bogd Khan Palace Museum, Dit gebouw aan het Sükhbaatarplein staat bekend als het Groene Paleis. Het is gebouwd tussen 1893 en 1903 door Mongoolse meesters en opgedragen aan Bogd Gegeen, het hoofd van de lamaïstische religie en laatste khan van Mongolië. In 1954 werd het paleis omgevormd tot een museum. Het paleis bestaat uit zeven Summer Prayer Temples en het winterpaleis. De collectie van het museum omvat unieke en waardevolle objecten die gerelateerd zijn aan de Mongoolse politiek, religie en kunstgeschiedenis van de 17e eeuw tot het begin van de 20e eeuw: bronzen voorwerpen, schilderingen op zijde, mineralen en papier, gemaakt door bekende Mongoolse kunstenaars uit die perioden. De collectie ibestaat verder uit een groot aantal originele objecten en kunstwerken uit het Bogd Khaanpaleis zelf en is verdeeld over verschillende zalen in het museum. Zo zijn er onder andere beeldhouwwerken, religieuze objecten, kleding, meubels, decoratieve artikelen en architectuurstukken te vinden, verdeeld in de categorieën „waardevol‟, „origineel‟ en „van goede kwaliteit‟.

Choijing Lama Temple Museum, Het tempelmuseum Choijing is een unieke plek om nog meer religieuze kunst te bekijken en de geschiedenis van het boeddhisme in Mongolië te bestuderen. Dit museum is een „must see‟ op het gebied van geschiedenis, cultuur en erfgoed uit de vorige eeuw. Het museum is een gebouw dat uit de 17e-19e eeuw stamt. Het is daarom van groot belang dat het in de originele staat kon worden behouden. De collectie is zeer uitgebreid en ook voor bezoekers uit het buitenland erg interessant. In november 1941 kwam het museum, een voormalig klooster was, op de voorloper van de latere Werelderfgoedijst; de beheerders vormden in 1942 het Comité van Wetenschap. Vanaf die tijd is het klooster in een museum veranderd. Het is een ensemble van boeddhistische architectuur en bestaat uit 5 tempels en 5 boogpoorten. In de hoofdtempel ziet u een standbeeld van de Choijing Lama en een gebalsemde mummie van zijn meester. Het museum bevat onder andere stukken van de beroemde beeldende kunstenaar en beeldhouwer Zanabazar. Sinds 2000 is het museum afgescheiden van het Bogd Khan Palace Museum en opereert het zelfstandig.

Mongolian Military Museum, Het museum voor krijgsgeschiedenis is in 1996 geopend. Het staat onder leiding van het Ministerie van Defensie en heeft ongeveer 8000 stukken uit de vroegere periode van het Mongoolse leger. In het museum bevinden zich twee hallen met meer dan 3000 tentoongestelde objecten die een beeld geven van de structuren in het leger, de regels en de formaties van de landen die zich in en rond het territorium van de Mongolen bevonden, tot vandaag de dag.

Museum of Geology Het geologisch museum is opgericht in 1969. In het museum worden diverse mineralen en opgegraven voorwerpen tentoongesteld. Het geeft de geologische ontdekkingen en geschiedenis uit heel Mongolië weer. Het museum werkt ook mee aan samenwerkingsprojecten en educatieve programma‟s.

Activiteiten Sport Paardenraces De paardenraces hebben een heel ander karakter dan in de rest van de wereld. Ze worden niet over vrij korte afstanden gehouden op keurig onderhouden drafen renbanen (draverijen zijn zelfs helemaal onbekend), maar in het open veld, over afstanden van 12 tot 35 kilometer. De jockeys zijn geen broodmagere, 45 kilo wegende mannen, maar kinderen (jongens zowel als meisjes) van 6 tot 9, hooguit 12 jaar. Het enige wat ze hoeven te doen is bijsturen, want steppepaarden kiezen hun eigen looprichting en hun eigen snelheid. De af te leggen afstand wordt bepaald door de leeftijd van het paard. De winnende jockey krijgt een schouderklopje en een cadeautje, maar alle aandacht gaat uit naar het paard. Het krijgt blauwe linten omgehangen, wordt besprenkeld met paardenmelk (net als de jockey) en verovert roem tot in lengte van jaren. De eigenaar en de trainer strijken een aardig bedrag aan prijzengeld op of een prijs in natura (bijvoorbeeld een motorfiets). En de verliezers? Het paard dat als laatste aankomt, wordt onthaald op traditioneel gezang. Pech gehad, volgende keer beter. Verliezen is geen schande, behalve op het slagveld.

Worstelen Nog populairder is het worstelen. Mannen (zeg maar rustig: kerels) in traditionele kostuums bestrijden elkaar op een groot veld. Er is geen indeling naar gewichtsklassen en er vinden diverse partijen tegelijk plaats. Ze dragen een vest dat aan de voorzijde open is, zodat de stevige borstkas goed zichtbaar is (volgens overlevering is dat ook om te voorkomen dat er stiekem vrouwen meedoen, zoals in het verleden wel gebeurd zou zijn). Een kort, strak broekje en leren laarzen completeren de outfit. Het gaat niet om brute kracht, maar om behendigheid en een goede combinatie van aanval en verdediging. De worstelaar verliest de partij zodra hij met enig lichaamsdeel (behalve de handpalm en uiteraard de voetzolen) de

grond raakt. Hij wordt bijgestaan en aangemoedigd door een secondant; een scheidsrechter beoordeelt wanneer de partij over is. De winnaar krijgt een traditioneel hoofddeksel opgezet, voert een kort dansje uit, waarbij hij de vlucht van een adelaar nadoet, en gaat verder met de volgende ronde. Naarmate de worstelaar meer partijen wint, krijgt hij een eretitel (valk, olifant, leeuw, titaan) toegewezen die hem vrijwaart van partijen tegen te laag gekwalificeerde tegenstanders. Worstelen is naast judo de enige sport waarbij Mongolen Olympische medailles behaald hebben. Sommigen wagen de overstap naar het Japanse sumo-worstelen, waarbij zij menige Japanner de ring uit duwen.

Boogschieten

Al sinds de 13e eeuw worden er op de Aziatische steppen wedstrijden gehouden in het boogschieten. Daarbij gebruikt men bogen van gelaagde hoorn, berkenschors en hout en pijlen van wilgentenen en veren van roofvogels. Het grote verschil met de Olympische en andere internationale wedstrijden is dat er niet wordt geschoten op een staande schietschijf, maar op een rij op de grond liggende blokjes kurk, omwikkeld met een leren omhulsel. Men schiet dan ook niet in een min of meer rechte lijn, maar in een boog. Het berekenen van de vlucht van de pijl is dan ook van het grootste belang. Achter de rij blokjes staan de juryleden (met enige doodsverachting), die het resultaat van het schot luidkeels of met handgebaren doorgeven aan de schutter. Anders dan bij het worstelen zijn er ook vrouwelijke deelnemers. Bij hen ligt het doel op 60 m afstand, bij de mannen op 75 m.

Spelletjes Enkelbotschieten Geen echte „mannelijke‟ sport zoals de voorgaande drie, maar meer een behendigheidsspel is het „enkelbotschieten‟ (ankle bone shooting). Het doet een beetje denken aan ons oud-Hollandse potje bikkelen. In een grote tent zitten groepjes mannen bijeen, die elk een enkelbotje van een schaap over een afstand van zo‟n drie meter naar een doel (ook een enkelbotje) schieten. Deelnemers en

toeschouwers geven luidkeels commentaar bij het spel, dat als groot voordeel heeft dat je er als toeschouwer met de neus bovenop staat, in tegenstelling tot de andere evenementen die je alleen vanaf een flinke afstand kunt volgen.

Spel Shagai Een variant op het enkelbotschieten is het shagai. Ook dit wordt gespeeld met de botjes van de enkels van een schaap. Er zijn verschillende varianten mogelijk. De botjes hebben vier zijden en iedere zijde staat voor een dier, namelijk schaap, geit, kameel en paard. Men gooit een dertigtal botjes in de lucht; zij vallen dan uiteraard weer op de grond. Als er een botje rechtop komt te staan, heet dit een koe en dient er opnieuw gegooid te worden. De botjes vallen allemaal op één zijde. Als dezelfde afbeelding zichtbaar is, mag men proberen ze tegen elkaar te schieten, zoals ook gebeurt bij de eerstgenoemde variant. Wanneer dit lukt, pakt men één van de twee botjes. Lukt dit niet, mag de volgende de botjes gooien en proberen te schieten Weer een andere variant is het mori uraldakh. De letterlijke vertaling is paardenrace. Bij dit spel legt men de botjes op de zijde van het “paard”. Hiermee wordt een hele route uitgezet, die ook nog eens van richting verandert. Het heeft de functie van een renparcours. Iedere deelnemer kiest een shagai die fungeert als “paard” ofwel pion. Alle “paarden”staan aan de start. Met een viertal botjes gaat men dobbelen. Het aantal botjes dat op de zijde met het paard valt, is het aantal stappen dat men vooruit mag zetten.

Kunst Muziek Wat doe je als je dagenlang op je paard met je kudde over de steppe trekt? Dan ga je zingen. Onder alle volken die als (semi-)nomade of veedrijver over de steppe, de pampa of de prairie trekken is een lange zangtraditie ontstaan. Ook bij de Mongolen zijn het liederen die een romantische ode aan de natuur onder woorden brengen. De nomade bezingt niet alleen de schoonheid van zijn land, maar zingt ook zijn dieren toe. Geef me goed vlees en goede melk, zorg voor de veiligheid van je mededier, leer je jongen hoe ze moeten overleven in een wereld vol gevaren. De nomade te paard zingt zonder begeleiding, maar ‟s avonds in of voor zijn tent (ger) komen een of meer instrumenten tevoorschijn. De Mongolen maken voornamelijk gebruik van snaarinstrumenten, in mindere mate van blaas- en slaginstrumenten.

en liet het paard doden, waarna de man uit de beenderen een viool sneed met de vorm van een paardenhoofd als herinnering aan zijn snelle viervoeter en zijn nachtelijke escapades. De twee snaren zijn gemaakt van paardenhaar. Ze worden ook wel “dik en dun” of “man en vrouw” genoemd. De dunne snaar is gemaakt van 105 haren van de staart van een merrie. De dikke snaar bestaat uit 130 haren, afkomstig van een hengst. Vroeger werd de mörin khuur anders vervaardigd dan tegenwoordig: de snaren stonden verder van elkaar verwijderd. De traditionele houten klankkast was omhuld met de huid van een jonge kameel, geit of schaap. Aan de achterkant van de buik zat een gat om het geluid beter te laten circuleren. Tegenwoordig produceert men een houten klankkast met „ƒ- gaten‟ zoals bij een viool of cello. Men denkt dat de eerste instrumenten werden ontworpen door nomaden uit Centraal Azië. De mörin khuur stamt uit de tijd van Kublai Khan, de 13e eeuw. In die tijd was een dergelijk paardenhoofd ook terug te vinden op de staf van een sjamaan, waarmee hij rituelen uitvoerde. Zo is men tot de conclusie gekomen dat de mörin khuur oorspronkelijk een instrument van sjamanen was. Elke regio heeft zijn eigen speeltechnieken.

Zangkunst

Mörin khuur Het opvallendste instrument is de paardenhoofdvedel (mörin khuur), een tweesnarig instrument dat als een cello bespeeld wordt en waarvan het bovenste uiteinde is gesneden in de vorm van een paardenhoofd. De legende wil dat een getrouwde man verliefd werd op een dame die ver weg in een ander kamp woonde. Zij schonk hem een toverpaard dat zo hard kon lopen dat de man haar elke nacht kon bezoeken en voor zonsopgang weer thuis kon zijn (wat je al niet over hebt voor je geliefde). Zijn eigen vrouw kwam er na drie jaar achter

De Mongolen hebben een bijzondere vorm van zingen bedacht, de keelzang (khöömi). Niet uniek Mongools (ook Tuvanen en enkele andere Siberische en subarctische volken kennen het keel- of boventoonzingen), maar geen volk is er zo bedreven in. De techniek is niet echt moeilijk, maar het kost toch jaren om een staat van perfectie te bereiken. Het komt er op neer dat de zanger (vrouwen beheersen de techniek meestal niet) twee tonen tegelijk kan produceren. Mongoolse liederen zijn dikwijls ongewoon lang (geen wonder als je zo lang op een paard moet zitten). Men maakt onderscheid tussen lange liederen (urtyn duu of long songs) en korte liederen (bogino duu of short songs), die naar onze maatstaven nog steeds heel lang duren. De lange liederen hebben behalve op het landschap dikwijls ook

betrekking op heldendaden uit lang vervlogen tijden. De korte liederen hebben een informeel, soms satirisch karakter en worden meestal alleen in kleine kring gezongen. De buitenlandse gast wordt daarbij beleefd uitgenodigd op zijn beurt een lied in de eigen taal te zingen. De traditionele muziek blijft enorm populair, ondanks de opkomst van de muziek van onze tijd. Ook Mongolië heeft plaatselijk zeer bekende popgroepen, die vooral in Ulaanbaatar volle zalen trekken. Sommige imiteren niet klakkeloos westerse groepen, maar brengen een mix van Mongoolse songs en westerse ritmes. Volgens insiders heeft de populaire meidengroep Lipstick het inmiddels in populariteit moeten afleggen tegen concurrent Gala.

Podiumkunsten De uitzonderlijk getalenteerde Danzan Ravjaa (1803-1856) is de „heilige‟ van de moderne Mongoolse theaterkunst. In de jaren ‟20 van de 19e eeuw stichtte hij een theatergroep met een repertoire dat was gebaseerd op opera‟s in Chinese stijl en Tibetaanse drama‟s die hij had gezien tijdens zijn studie in de binnenlanden van Mongolië. Zijn grootste succes was de productie van Saran Khookhoo Namtar (Verhaal van de maankoekoek), een oud Tibetaans stuk dat het moeilijke leven beschrijft van een prins die verraden is door zijn beste vriend. De theatergroep heeft het stuk gespeeld in diverse kloosters in de Gobi en het stuk werd zelfs nog gespeeld na zijn dood 1920.

Dans De Russen brachten het Europese theater en ballet naar Mongolië in de jaren ‟20 van de vorige eeuw; in elk dorp werd een theater gebouwd voor de stukken die opgevoerd werden. Ballet werd een populaire vorm van dansen, net als de wals, terwijl Mongolië zelf ook een traditionele manier van dansen had (bujig). Hierbij buigen en springen de dansers in allerlei richtingen op de maat van de muziek. Voorstellingen van theater, ballet en opera worden frequent in de hoofdstad gehouden, onder meer in het Ulaanbaatar Opera House and Drama Theater.

Buiten de hoofdstad worden bijna geen voorstellingen meer gegeven van deze vorm van podiumkunsten. Als u een keer in Ulaanbaatar bent en een voorstelling wilt bijwonen, is het aan te raden rond te vragen welke stukken er waar worden gespeeld, omdat er weinig tot niets aan publiciteit wordt gedaan. De Mongoolse dans begon als een ritueel om mysterieuze schepselen en legendarische helden na te bootsen. Sjamanistische gedachtegangen beïnvloedden de stijl van de oude dansen, evenals de vorm en het patroon van kleding en accessoires. De volksdansen van later datum werden verrijkt door de inbreng van verschillende families, volken en generaties van uitvoerenden. Naast volksdansen waren er ook speciale theaters waar religieuze dansers hun voorstellingen opvoerden. Tegenwoordig worden er allerlei dansen uitgevoerd van volksdansen tot moderne dans. Een mooi voorbeeld is de traditionele religieuze dans tsam, die een wederopleving doormaakt en nu doorgaat voor een moderne Mongoolse dans. Het is een mengeling van theater, dans, rituele ceremoniën en oude volksverhalen. De mörin khuur wordt ook gebruikt bij de biylegee, een dans die is ontstaan in het Altaigebergte in het westen van Mongolië. Hij wordt voornamelijk uitgevoerd door vrouwen.

erg belangrijk patroon, omdat alle Mongolen het vuur vereerden. Het patroon symboliseert de mening van de massa en hun wensen en doelstellingen.

Beeldende kunst Veel van de Mongoolse beeldende kunst is van religieuze aard en verbonden aan de Tibetaanse kunst. Traditionele beelden en schilderingen werden aan de hand van strenge regels uitgevoerd, wat weinig ruimte overliet voor de makers om er een eigen draai aan te geven. Zo stonden de kleuren en de vormen al vast. Helaas zijn de meeste werken vernietigd in de tijd van het communistische regime. De Mongoolse kunst is al eeuwen oud. Het begon met afbeeldingen op rotsen. Op de harde achtergrond werden allerlei beeltenissen aangebracht van de jacht, het vee en de mensen. De traditionele Mongoolse schilderstijl (zurag) stamt af van deze prehistorische rotstekeningen. De stijl wordt gekenmerkt door lange streken van penselen met een smal uiteinde. De kleuren zijn vaak helder. De afbeeldingen hebben als kenmerk:  afbeeldingen van taferelen uit het nomadenleven  de maker richt zich niet op één object, maar op verschillende activiteiten  er is geen perspectief in de schilderingen Deze schilderkunst werd toegepast bij allerlei verschillende voorwerpen: sculpturen, gertenten, kleding e.d. Er zijn zo‟n 7000 verschillende Mongoolse patronen. De oudste zijn bekend als sulden khee (embleemvormen) en galan khee (vuurthema‟s). Het laatste is een

De bekendste schilder uit Mongolië is Balduugiyn Sharav (1869-1939). Hij bracht zijn jeugdjaren door in een klooster en reisde later door heel het land. Zo heeft hij veel inspiratie opgedaan voor zijn schilderijen. Zijn bekendste schilderij heet “One day in Mongolia” dat u kunt bewonderen in het Zanabazar Museum of Fine Arts in Ulaanbaatar. Zanabazar was een beeldhouwer, een politicus, religieuze leraar, diplomaat en boeddhist. Vele Mongolen verwijzen naar de tijd van Zanabazar als de renaissanceperiode van Mongolië. Schilderen in Mongolië in de 20e eeuw werd gedomineerd door het sociale realisme, maar tegenwoordig worden er steeds meer abstracte stijlen gebruikt. Veel van deze schilderijen zijn te vinden in diverse musea in Ulaanbaatar.

Activiteiten

Uitgaansleven 

Metropolis Disco Club club & live Music



Mass Night Club club & live Music



Oasis Night Club & Lounge nightclub and lounge



Grand Khaan Irish Pub

Winkelen 







State Department Store Chigeltei District, 3rd khoroo Peace Avenue, Ulaanbaatar

Sky Department Store Ulaanbaatar

Naran Deparment Store Ulaanbaatar

Altai Cashmere store Bayanzurkh district 1st khoroo Tokyo street, 12th microdistrict Ulaanbaatar

Avontuur





Horse Riding



Hunting

Nomin Department Store Bayangol district 13rd khoroo 3rd microdistrict, Ulaanbaatar



Fishing 

Ikh Mongol Restaurant Van alles



Ulaanbaatar Restaurant - Mongolian food - European food - Vegetarian food - Nursing purpose special food



Pizza Della Casa Restaurant Italian food 40 verschillende soorten wereldbekende cocktails



Casablanca Restaurant European food



Bd's Mongolian Barbeque Restaurant Mongolian Barbeque

Eten 

Silk Road Restaurant Mediterranean food



Los Bandidos Restaurant Indian and Mexican





Ikh Huraldai Restaurant Mongolian Barbecue

Kharkhorum Restaurant Van alles

Praktische informatie Diplomatieke vertegenwoordigingen Mongoolse Ambassade in België (er is nog geen diplomatieke post in Nederland) Ambassade de la République de Mongolie Avenue Besme 18 1190 BRUXELLES Tel. vanuit Nederland: 00 32 2 344 69 74 Fax vanuit Nederland: 00 32 2 344 32 15 [email protected] Nederlandse Ambassade in China (behartigt de belangen van Nederlanders in Mongolië) Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden Liangmahe Naniu 4 Beijing 100600 tel. (van buiten China): 0086 10 85 32 02 00 fax (idem) 0086 10 85 32 03 00 [email protected] www.hollandinchina.org

Fotografen Er zijn tegenwoordig niet meer zoveel restricties als het gaat om fotograferen en filmen. Neem toch maar geen risico en richt uw camera niet op grensovergangen, vliegvelden, militaire objecten en andere zaken die de overheid van strategisch belang zou kunnen beschouwen. Men is ook niet gesteld op bezoekers die veel belangstelling hebben voor toestanden die zouden kunnen worden geïnterpreteerd als beledigend of beschamend voor land en volk (armoede, slechte behuizing e.d.). Het fotograferen van monumenten en andere bezienswaardigheden is toegestaan, maar soms vraagt men in een klooster of museum om een toeslag op entreeprijs; bewaar het betaalbewijsje zorgvuldig, want in bijna iedere zaal kan iemand opduiken om ernaar te vragen. Monniken en het interieur van hun kloosters mogen doorgaans niet gefotografeerd worden, tenzij men nadrukkelijk toestemming geeft.

Toeristische informatie Mongolian National Tourist Organisation MNTO Genghis Khan Avenue 11 Ulaanbaatar 28 tel. 11 31 84 93/31 8492/31 11 02 fax 11 31 06 12 [email protected] www.mongoliatourism.gov.mn Het officiële verkeersbureau van de overheid Mongolian Tourism Association MTA Sükhbaatar Square Mongolian Trade Union Building 3rd floor room 318 Ulaanbaatar 11 tel. 11 32 30 26 fax 11 32 78 20 [email protected] www.travelmongolia.org Organisatie voor promotie en kwaliteitszorg in het toerisme

Mongolen vinden het over het algemeen heel leuk om te worden gefotografeerd of gefilmd, spontaan tijdens hun bezigheden of netjes geposeerd voor de camera. Toch zijn er mensen die daar juist geen prijs op stellen en het is dus raadzaam (en in ieder geval beleefd) om in woord of gebaar toestemming te vragen. Soms vraagt men u om een afdrukje toe te sturen, maar anderen nemen er genoegen mee over uw schouder heen op uw LCD-schermpje het resultaat te bekijken. Belooft u iemand een afdrukje, vraag hem of haar dan op een stukje papier het adres te schrijven.

want Mongoolse adressen zijn voor ons niet altijd begrijpelijk. En houd u aan uw belofte. Als u niet digitaal fotografeert, neem dan voldoende films mee uit Nederland of de shop op het vliegveld. Wacht met het ontwikkelen tot u terug bent in Nederland. Denk eraan dat het vaak niet mogelijk is om batterijen op te laden bij gebrek aan een aansluiting voor uw oplader.

Geldzaken De nationale munteenheid van Mongolië is de tögrög (bankcode MNT, vaak aangeduid met het symbool Ŧ). Er zijn munten in omloop van MNT 20, 50 (aluminium), 100, 200 en 500 (cupronikkel) en bankbiljetten van MNT1 (bijna verdwenen), 5, 10, 20, 50, 100 (alle met het portret van Sükhbaatar), 500, 1000, 5000, 10.000 en 20.000 (alle met het portret van Djengis Khan). De wisselkoers van medio september 2009) geeft aan: MAT 100.000 = € 48,50 en € 100 = MNT 206.000. Zie voor de meest actuele gemiddelde koers de diverse websites (bijvoorbeeld www.mongolbank.mn, www.oanda.org of www.ex.com). Geld wisselen is mogelijk bij diverse banken in Ulaanbaatar en een beperkt aantal kleinere plaatsen en soms aan hotelbalies. Men neemt euro‟s, Amerikaanse dollars (het nieuwe model) en enkele Aziatische valuta aan, mits de biljetten in goede staat verkeren. Er zijn ook enkele pinautomaten in de hoofdstad; de meeste werken alleen op credit cards van Visa. Er zijn geldwisselaars actief, meestal in de buurt van markten; sommige opereren legaal, andere niet. Hun koersen zijn gunstiger, maar het blijft riskant om „op straat‟ te wisselen. Maak alle tögrögs op, want terugwisselen is meestal niet mogelijk en banken buiten Mongolië nemen ze niet aan. Credit cards worden lang niet overal geaccepteerd; het is raadzaam contant geld mee te nemen en direct na aankomst in te wisselen voor tögrögs. Traveller‟s cheques kunt u alleen bij banken in de hoofdstad verzilveren. Met uw Nederlandse bankpas kunt u in Mongolië niet veel beginnen.

Fooien Men is niet gewend om fooien te ontvangen. Doorgaans is de bevolking te trots om deze in ontvangst te nemen. In het begin, toen de eerste toeristen in Mongolië arriveerden, kwam het vaak voor dat men ze achterna rende om de fooi terug te geven. De Mongolen waren helemaal niet bekend met deze vorm van on-socialistische vorm van waardering. Nu er meer toeristen in het land zijn, raken de westerse georiënteerde restaurants aan dit feit gewend. Bij de gidsen en chauffeurs is het gebruikelijk om een fooi te geven, behalve aan taxichauffeurs.

Medische informatie Het is erg belangrijk dat u een goede reisverzekering afsluit die ook uw ziektekosten in het buitenland dekt. Als u medicijnen gebruikt, is het verstandig om bij uw huisarts een medisch paspoort te vragen. Hierin kan uw dokter alle medicijnen die u gebruikt vermelden waardoor u zonder problemen door de douane kunt komen. Wat voor soort vaccinaties u nodig heeft, hangt af van de soort reis, hoe lang u in Mongolië blijft, uw gezondheid en leeftijd. Informatie hierover geven de GGD‟s en een aantal websites (www.gezondopreis.nl; www.klmtravelclinic.nl; www.lcr.nl; www.dereisdokter.nl). Het is aan te bevelen om in ieder geval de volgende vaccinaties te laten uitvoeren: • DTP (Difterie, Tetanus en Polio) • Hepatitis A • Buiktyfus vaccinatie in geval van een verblijf langer dan twee weken • Hepatitis B.

Post De Mongoolse posterijen werken niet meer zo snel en zo efficiënt als in de tijden van de grote khans. Een uitstekend net van koeriersdiensten te paard zorgde ervoor dat berichten in recordtijd hun bestemming bereikten, ondanks de enorme uitgestrektheid van het Mongoolse rijk. Daar staat natuurlijk tegenover dat er nu heel wat meer poststukken moeten worden verwerkt dan destijds. Reken op minstens twee weken voordat uw ansichtkaart het thuisfront bereikt. Op straat vindt u geen brievenbussen; u geeft uw post af aan de balie van het hotel of aan het hoofdpostkantoor (in Ulaanbaatar aan het Sükhbaatar Square). In omgekeerde richting komt er nog een probleem bij. In de steden kent men natuurlijk gewone adressen, zonder postcode. Maar op de uitgestrekte steppen, waar nomaden in tenten leven, soms bij elkaar, soms op grote onderlinge afstand, is geen sprake van een echt postadres. „Tent nummer zoveel ergens in de buurt van ..‟ is geen optie. Post wordt in zulke gevallen bewaard op het dichtstbijzijnde postagentschap. Als u iemand belooft een afdrukje te sturen van een door u

gemaakte foto, laat de betreffende persoon dan even zijn of haar naam en postadres (in Cyrillisch schrift!) op een briefje schrijven. De huidige posttarieven (2009/2010) zijn Ŧ550 voor een brief naar Nederland, Ŧ 400 voor een ansichtkaart, Ŧ 2000 voor een aangetekend stuk en Ŧ 5000 voor een expresbrief (wijzigingen voorbehouden). Voor de filatelisten is er een ruim aanbod aan mooie postzegels. U kunt ze kopen op het centrale postkantoor aan het Sükhbataarplein in Ulaanbaatar of op postkantoren elders in het land, soms ook aan de receptie in de grote hotels. Het adres van de filatelistische dienst is Mongolian Stamp Company, P.O. Box 794, Ulaanbaatar.

Telefoon Om met een Mongoolse abonnee te kunnen bellen, kiest u na de toegangscode 00 het landnummer 976, het provinciale kengetal zonder de 0 (11 voor Ulaanbaatar) en het abonneenummer. Bellen vanuit Mongolië kan bijna alleen met een mobieltje, maar niet met uw Nederlandse simkaart. U koopt een prepaid kaart van Mobicom (www.mobicom.mn) of Skytel op een van de vele adressen en vraagt de verkoper of hij of zij hem wil installeren en vooral afstellen op de Engelse tekst op het schermpje. Een opmerkelijk fenomeen is de „wandelende telefooncel‟: op druk bezochte plaatsen (markten, festivals e.d.) ziet u mannen en vrouwen met onder hun arm een telefoontoestel met satellietaansluiting. Tegen betaling kunnen passanten hiervan gebruik maken. Gewone publieke telefooncellen zijn er vrijwel niet. Alarmnummers In geval van nood zult u een Mongool moeten aanschieten die als tolk kan fungeren, want de telefonisten spreken bijna allemaal alleen Mongools. Politie 102 Brandweer 101 Ambulance 103

Internet

Drinkwater

Voor communicatie via het internet geldt ongeveer hetzelfde. Binnen enkele jaren is een groot aantal internetcafés geopend, vooral in Ulaanbaatar. De snelheid van de verbinding laat vaak wat te wensen over, maar de kans dat u contact krijgt met het vaderland is aanzienlijk groter dan via het mobiele telefoonnet. De tarieven verschillen per locatie, maar liggen op een redelijk niveau. De landcode voor Mongolië is mn.

Mongolië beschikt niet over vers, zuiver water. U kunt daarom beter flesjes water halen in de supermarkt. Heeft u liever iets met een smaakje, probeer dan eens flessen kvas in te slaan, het wat zurige Russische broodbier of een van de vele soorten vruchtensappen.

Reisdocumenten Voor een bezoek aan Mongolië hebben Nederlandse en Belgische staatsburgers een paspoort nodig dat na het betreden van Mongools grondgebied nog 6 maanden geldig moet zijn. Bovendien is een visum vereist, dat kan worden aangevraagd bij de Mongoolse ambassade in Brussel (er is nog geen diplomatieke vertegenwoordiging in Nederland). Kinderen tot 16 jaar kunnen meereizen op het paspoort van een van de ouders, mits aldaar ingeschreven.

Tijdzone de enorme omvang van het land wordt gewerkt met drie verschillende tijdzones. Centraal-, Zuid- en Noord-Mongolië (met o.m. Ulaanbaatar, Terelj, Gobi en andere toeristencentra) liggen in de tijdzone UTC (GMT) + 8, wat inhoudt dat het er 7 uur later is dan in Nederland en België. Er is geen zomertijd, waardoor het er tijdens onze zomertijd (maart-oktober) 6 uur later is dan bij ons. West-Mongolië (de provincies BayanÖlgii, Uvs en Khovd) ligt in de tijdzone UTC + 7; daar is het dus een uur vroeger dan in Centraal-Mongolië. Oost-Mongolië (de provincies Dornod, Sükhbaatar, Khentii) ligt in de tijdzone UTC + 9 en dus is het daar juist een uur later dan in Centraal-Mongolië.

Elektriciteit Mongolië heeft hetzelfde voltage als Europa: 220V (als er tenminste stroom is, apparatuur die op batterijen werkt is altijd aan te bevelen). Contactdozen zijn voorzien van het systeem met twee gaten, zoals u dat in West-Europa gewend bent.

Handige tips Do‟s: Aangeven/in ontvangst nemen  Geef een schaar of een mes aan met het handvat en niet met het spitse gedeelte  Geef net voor vertrek een cadeau. Geef het niet voordat u een ger betreedt. Men zal dan verstuurd zijn / van slag zijn  Bij formele gelegenheden is het gebruikelijk om eten en drinken te geven en te ontvangen met een gestrekte rechterarm en de linkerhand ondersteund de rechter elleboog  Gebruik twee handen of uw rechterhand om iets te geven of te ontvangen  Rol uw mouwen naar beneden als u iets ontvangt of geeft. Ook als u een ouder persoon ontmoet  Neem alles aan met een open hand, met de palm naar boven gericht  Als u iets aangeboden krijgt, verwacht men dat u het aanneemt. Ook al is het een klein beetje Omgangsnormen  Groet iedereen bij binnenkomst  Fysieke aanrakingen worden nauwelijks opgemerkt. Wanneer u toch per ongeluk tegen iemand opbotst of iemand laat struikelen, is het gebruikelijk om de hand van de ander even aan te raken of kort te schudden. Hierdoor laat u zien dat het niet zo bedoeld was  Men waardeert het, dat men zich aan de omgangsvormen van de ger aanpast  Mongolen zijn erg direct van aard. Ze hebben een opmerkelijke combinatie van beleefdheid en directheid. Ze staan zelden in de rij in de winkels en bij bussen. Wie het slimst is, is het eerste aan de beurt.  Toon respect voor de honden en het andere vee van de familie. De hond zal u alleen gehoorzamen, wanneer zijn baas dat zegt.

Respect  Wanneer er wodka of airag wordt aangeboden moet men dit altijd accepteren. Men hoeft het niet te drinken, maar wel de beker aan de lippen zetten zodat u het proeft. Daarna geeft u de beker weer terug aan de persoon waarvan u het heeft gekregen. U mag ook uw ringvinger erin dopen en uw hand verheven boven uw hoofd en in de 4 windrichtingen flick  Bij het nuttigen van wodka wordt vaak een klein ritueel uitgevoerd o Er bestaan verschillende varianten. In het algemeen steekt men de ringvinger lichtjes in de wodka en spat dan met behulp van de duim een aantal druppels naar links, voren en rechts  Laat uw wapens buiten  Bestijg en stijg van een paard af aan de linkerzijde  Slaap met de voeten naar de deur gericht Don‟ts: Aangeven/in ontvangst nemen  Het is zeer onbeleefd om een gast geen koffie, thee, snoep enz. aan te bieden  Wanneer u eten aangeboden krijgt is het niet gepast om te zeggen dat u nu moet gaan. Als er geen andere mogelijkheid is, geef dan een goede reden waarom u zo nodig moet vertrekken  Het is niet beleefd om „nee‟ te zeggen als men eten, drinken of melkproducten aanbiedt  Neem geen eten van de gezamenlijke schaal met de linkerhand Omgangsnormen  Wijs niet naar mensen. Dat brengt ongeluk  Geef de vrouw geen complimentjes. De mannen vinden dit niet leuk en de vrouw schaamt zich dan  Fluit niet binnen in een ger of elk ander gebouw. Men gelooft dat

    

dit verkeerde wind te weeg brengt en dat deze hun huis zal vernietigen. Vroeger floot men om het huis van de vijanden te vernietigen Fluister niet in een gertent Raak andermans hoofd niet aan Bij binnenkomst is het niet gepast om over de drempel heen te groeten Bij aankomst kunt u het beste niet op de deur kloppen Bij het binnentreden van een gertent mag men niet op de drempel gaan staan.

Respect  Ga niet met gekruiste benen zitten, want men denkt dan dat u op hen neerkijkt  Vrouwen mogen niet aan de noordzijde van een ger zitten. Dit is de zijde van de mannen - place of honor. De Aziaten respecteren de mannen en geeft hen een plaats in de place of honor.  Passeer bij het vertrekken van een tent niet the place of honor (noordzijde).  Het is onbeschoft dat vrouwen hun benen kruisen in een ger  De voetzool aan een ander laten zien terwijl u zit, wordt als onbeschoft gezien  Bij het zitten mag u niet met gestrekte benen in de richting van een ander persoon of het huisaltaar  Kruis uw arm niet over uw borst wanneer u zit. Men denkt dan dat u ziek bent  Het is onbeleefd om over een veld te lopen waar de vrouwen hun koeien melken  Het is onbeleefd om voeten op stoelen en tafels te laten rusten. Praktisch  Nooit tegen de middenpilaar van een gertent aan leunen  Houdt het kopje thee niet bij de rand vast. Men houdt het kopje vast aan de onderkant rustend in de handpalm

Extra handige tips Mongolië is relatief veilig om doorheen te reizen. Er wordt geen serieuze misdaad gepleegd tegen buitenlanders. Hieronder vindt u een aantal tips die van pas kunnen zijn.  Neem Amerikaanse dollars mee in biljetten van $20 en $50  De beste plaats om geld te wisselen is bij het ARD Cinema op de eerste verdieping. Deze ligt 1 blok ten westen van het centrale postkantoor.







 



  

Het ARD Cinema biedt iets betere tarieven aan dan de banken Wanneer u gaat reizen door het binnenland, neem dan een aantal dingen mee die u aan de gastheer kunt geven. Hierbij kunt u denken aan sigaretten, zeep, gekleurde pennen, een paar flessen alcohol en snoep U kunt van tevoren geen binnenlandse retourluchten boeken. Deze kunt u regelen bij de MIAT lokale ticketkantoor zodra u bent aangekomen Draag nooit grote sommen geld mee. Let op zakkenrollers, vooral op plaatsen waar druk is, tijdens het rijden met openbaar vervoer of bij het in- en uitstappen van de Trans Mongolië Express De straatverlichting in Ulaanbaatar werken alleen in het centrale gedeelte Chauffeurs in Mongolië letten niet op voetgangers. Let dus heel erg goed op voordat u een straat oversteekt Het beste kunt u uw eten in groet supermarkten kopen in plaats van kleine taveernes. In een supermarkt bent u ervan verzekerd dat het eten goed gekoeld is Neem een kopie van uw paspoort mee in plaats van het paspoort. Laat deze in het hotel achter Laat uw persoonlijke eigendommen niet onbeheerd achter. Vergeet niet om $12,- opzij te leggen voor de belasting die u moet betalen om het land te verlaten.

Zakelijke informatie