Effectenhandelaar - Markt en handel Beschrijving De handel in effecten is op allerlei manieren gereguleerd. In de volgende vijf situaties, die spelen binnen de Meta bank, maakt u kennis met een deel van die regulering. Stap 1: Who care's? Stap 2: Maandag 'wasdag' Stap 3: Overname Stap 4: Je weet toch hoe het werkt? Stap 5: Verlinken of stil houden? Stap 1: Who care's? Peter krijgt een telefoontje van de AFM. De handel in RDP is na een aantal maanden van grote omzetten en stijgende koersen in omvang weer wat afgenomen en veel mensen verwachten nu ook een koerscorrectie. Peter Sijbers van Meta Bank heeft flink kunnen profiteren van de stijgingen en ook hij ziet de koers nu eerder neerwaarts gaan. Zijn longpositie is afgebouwd en hij wil wel een gokje wagen op een daling. Lenen van RDP is erg lastig, short gaan is dus geen optie en hij begint daarom met het verkopen van RDP-futures. De omzet in de futures RDP is dun en Peter constateert al snel dat hij bijna de hele omzet aan de verkoopkant van de markt in handen heeft. De koers van RDP blijft stabiel en wil maar niet dalen. Peter heeft ondertussen een flink bedrag aan margins uitstaan. De omzet in de futures loopt snel terug. Om nu geen gezeur te krijgen, zou het hem goed uitkomen als het totale marginbedrag wat lager wordt én het resultaat op zijn positieoverzicht een klein plusje laat zien. Peter besluit om nog wat extra futures te verkopen en legt gedurende een paar dagen, steeds aan het eind van de dag, orders in met een lage futureprijs. De transacties worden gedaan en het bedrag van zijn variation margin loopt aanmerkelijk terug. En die koers van RDP, Peter is er nog steeds van overtuigd dat die naar beneden zal gaan. Dan krijgt Peter een telefoontje van de AFM, of ze hem kunnen spreken over RDP. Wat zou de boodschap uit het telefoontje kunnen zijn? a) Zijn uitstaande marginbedragen zijn te hoog, hij moet meer zekerheden storten. Feedback: Onjuist. De AFM houdt gedragstoezicht op de markt en haar gebruikers en houdt geen direct toezicht op de hoogte van de margins, dit is de taak van DNB. b) De AFM wil uitleg over de achtergronden van de verkooporders aan het einde van de dag. Feedback: Juist. Het handelspatroon van Peter wekt op zijn minst de verdenking van marktmanipulatie. Steeds tegen het einde van de dag verkoopt hij tegen lagere futureprijzen. Als hier geen duidelijk reden voor is, bijvoorbeeld orders van cliënten uitvoeren, dan lijkt dit sterk op marktmanipulatie, wat ingevolge artikel 5:58 van de Wft verboden is.
c) De AFM ziet dat de futures verkocht zijn zonder dat hier een dekking in aandelen tegenover staat. Dit is niet toegestaan. Feedback: Onjuist. Los van het feit dat de AFM geen toezicht houdt op de wijze van dekking, dat doet de clearing member en indirect DNB, is het geen probleem als futures verkocht worden zonder dat de onderliggende waarde in bezit is. Dit uiteraard binnen de grenzen die gesteld zijn in de risicomaatregelen van het clearing member en de Clearing.
Stap 2: Maandag 'wasdag' Hans krijgt de opdracht om een cross in te voeren. Hij weet echter niet hoe hij dit moet aanpakken. Sandra en Hans werken sinds kort samen op de handelsdesk van Meta Bank. Hans is net binnengekomen bij Meta en naar eigen zeggen ‘leert hij nog elke dag van Sandra’, die al vele jaren als senior trader aan het werk is. De week is nog maar net begonnen en een collega van Sales vraagt Hans om in Selding N.V., een fonds uit de index, een aantal van 200.000 stukken te crossen op de markt voor EUR 48,15. Hans kijkt op zijn scherm en ziet dat de markt 48,12 - 48,15 biedkant voor 5.350 stukken en de laatzijde voor 13.250 stuks. Hij aarzelt even en vraagt zich af hoe hij dit nu weer moet oplossen. Er liggen immers 13.250 stukken aan de laatzijde van het boek en hij heeft niet veel zin om die stukken op te nemen. Uiteraard kan hij zijn salescollega ook niet laten staan. ‘Moet ik nu toch eerst de laatzijde van het boek uitnemen? Moet ik de cross maar buiten de markt om doen?’, denkt Hans. Sandra, help! Hoe pak ik dit nu aan? a) Geen probleem, gewoon de cross invoeren op EUR 48,15 en verder hoef je niets te doen. Feedback: Juist. De regels voor een cross zijn dat het een continu verhandeld fonds moet zijn. Om een cross op de beste prijs uit te voeren, moet het aantal van de cross groter zijn dan het aantal op de beste prijs. Aan al deze voorwaarden is voldaan. Artikel 4402 rulebook 1 Euronext. b) Je moet Sales vertellen dat een dergelijk grote cross niet is toegestaan. Dit is marktmanipulatie, het verhogen van de omzet met transacties die buiten de markt om uitgevoerd moeten worden. Feedback: Onjuist. Een cross in dit fonds mag via de centrale markt uitgevoerd worden, maar ook buiten de markt. c) Je zult in dit geval (crossen op de beste prijs) een kooporder én een verkooporder van gelijke omvang moeten invoeren op EUR 48,15 als je de transactie in de omzet wilt hebben. Feedback: Onjuist. Dit garandeert niet dat de order ook volledig wordt uitgevoerd.
Stap 3: Overname Hieronder staat beschreven op welke wijze Ruud, een trader, handelt. Tijdens een diner in een beter restaurant bespreken de CEO van CT N.V. en de CEO van Meta Bank op welke wijze CT het bestaande belang van 4% in Metastaal kan uitbreiden. CT is vast van plan om Metastaal over te nemen en eerdere gesprekken tussen CT en UKsteel om de overname op een ‘vriendelijke’ manier te regelen, liepen op niets uit. De koers van UKsteel is op dit moment EUR 34,40. De CEO van Meta spreekt af dat zijn tradingafdeling de aandelen UKsteel geleidelijk uit de markt zal opkopen om zo toch tot de gewenste overname te komen. De afspraak is dat Meta de opgebouwde posities steeds aan het eind van de dag op rekening boekt van UKsteel. Ruud, trader bij Meta Bank, krijgt de opdracht zo veel mogelijk stukken UKsteel te kopen op een zo rustig mogelijke manier. Na twee maanden heeft CT een belang van 28% in UKsteel. UKsteel is echter vast van plan om zich met hand en tand te verzetten tegen de overname en weigert ieder gesprek. CT krijgt spijt van de voorgenomen overname en wil van het belang af. Ruud moet nu gaan verkopen! Zijn koopacties zijn niet onopgemerkt gebleven en er zijn redelijk wat andere kopers in de markt actief geworden. Ruud besluit nu om bij te kopen tot de koers nog verder gestegen is en hij voorzichtig tegen die hoge prijzen kan gaan verkopen. Mag Ruud dit zo wel doen? a) Ja, dit is geen enkel probleem, zolang alle regels omtrent de WMZ-meldingen, zowel van CT als van Meta Bank maar in acht genomen worden. Feedback: Onjuist. Natuurlijke moeten de WMZ-regels in acht genomen worden, maar Ruud mag dit zo niet doen. b) Ja, hij mag dit doen, zolang hij dit maar doet voor rekening en risico van CT. Op het eigen boek mag het niet, het zou gezien worden als cornering. Feedback: Onjuist. Dit wordt gezien als marktmanipulatie en het maakt voor de wetgever niet uit voor wiens rekening en risico de markt gemanipuleerd wordt. c) Nee, dit is niet toegestaan. Ondanks het feit dat de orders steeds zichtbaar zijn in de markt wordt dit gezien als marktmanipulatie. Feedback: Juist. Het opkopen van grote hoeveelheden stukken met als doel de koers op te drijven (en daarna zelf stukken te verkopen) wordt door de WFT gezien als marktmanipulatie. 'Pumping and dumping' is één van de termen die hiervoor gebruikt wordt. Het maakt niet uit of het met orders, quotes of op een andere manier gebeurt. Ook maakt het niet uit voor wiens rekening en risico het gedaan wordt. De Wft maakt, als het gaat over marktmisbruik, geen onderscheid voor wiens rekening en risico de stukken gekocht dan wel verkocht worden.
Stap 4: Je weet toch hoe het werkt? Rob krijgt te horen dat hij geen opties op aandelen van de bank krijgt. De bank staat namelijk op het punt om een grote overname aan te kondigen en volgens de CEO zou dat insider trading zijn. Meta Bank kent al ruim tien jaar een personeelsregeling waarbij de directie opties op aandelen Meta Bank krijgt als zij hun jaarlijkse targets gehaald hebben. Deze targets verschillen per directeur, maar zijn nauwkeurig omschreven. Afgelopen jaar heeft CFO Rob Vermaten zijn target ruim gehaald en hij kon al in november uitrekenen dat hij 10.000 opties op aandelen Meta Bank zou krijgen. ‘Daar kan ik te zijner tijd een mooie auto van kopen’, is zijn gedachte. Groot is zijn teleurstelling en verbazing als blijkt dat hij bij zijn eindejaarsbrief géén opties ziet staan. Meteen loopt hij naar de CEO en vraagt om opheldering. De reactie van de CEO is kort maar krachtig: ‘Rob, je weet dat wij met een grote overname bezig zijn. We staan op het punt deze overname aan te kondigen en dan denk jij dat ik je opties op onze aandelen kan geven? Dat zou insider trading zijn! Volgend jaar beter.’ Klopt het wel wat de CEO beweert, is dit insider trading? a) Ja, dit is insider trading. De directie bij Meta Bank is per definitie primaire insider en mag niet handelen zolang de koersgevoelige informatie over de overname niet bekendgemaakt is. Het toekennen van opties valt onder dit handelsverbod. Feedback: Onjuist. De Wft kent voor een aantal situaties en producten uitzonderingen op het verbod tot handel. Dit is er één van. b) Nee, dit is geen insider trading. Het toekennen van opties valt nooit onder de regels rond insider trading, het betreft immers een toekomstig en geen onmiddellijk opeisbaar recht op aandelen. Feedback: Onjuist. Het toekennen van opties valt in principe wél onder de regels rond insider trading. c) Nee, dit is geen insider trading. Voor het toekennen van opties bestaan uitzonderingsregels en die zijn in bovenstaande case voldoende nageleefd. Feedback: Juist. Meta Bank heeft al vele jaren duidelijke criteria voor het toekennen van opties aan directieleden en valt om die reden onder de uitzonderingsregel uit het besluit Marktmisbruik. De Wft kent voor een aantal situaties en producten uitzonderingen op het verbod tot handel. Het toekennen van opties is in het besluit Marktmisbruik, hoofdstuk 2, artikel 2, onderdeel a, uitgezonderd van het verbod, mits er zeer duidelijke en controleerbare criteria en procedures zijn afgesproken voor het toekennen van de opties. Rob had in dit geval dus wél opties mogen ontvangen.
Stap 5: Verlinken of stil houden? CFO Jan belt met zijn persoonlijk effectenmakelaar Maarten. Jan vraagt aan Maarten om een bepaalde transactie te doen. Maarten doet de transactie, maar het zit hem niet lekker. Als CFO van een beursgenoteerde onderneming moet je je houden aan de regels omtrent voorwetenschap. Om te voorkomen dat je ongemerkt tóch met voorwetenschap aandelen koopt of verkoopt in het bedrijf waar je werkt, zijn regels opgesteld over de periodes waarin je wél of juist niet mag handelen. Zo is het voor insiders, personen die uit hoofde van hun functie op de hoogte zijn van koersgevoelig informatie, niet toegestaan om vlak voor het publiceren van jaarcijfers te handelen in het eigen fonds. Jan Verheyde uit Koog a/d Zaan is CFO van Mercurant N.V., hij heeft uit personeelsopties een behoorlijke post aandelen gekregen en wil deze wel verkopen. Het is twee dagen voor het publiceren van de jaarcijfers. Jan belt met zijn persoonlijk effectenmakelaar, de DSIgeregistreerde Maarten Post. Jan: ‘Maarten, verkoop voor mij 10.000 Mercurants; doe maar bestens, ik heb het geld zo snel mogelijk nodig.’ Maarten sputtert wat: ‘Kan dat nu wel, zo vlak voor de cijfers?’ Jan: ‘Tuurlijk, de cijfers zijn exact conform onze eerder afgegeven verwachting, die koers doet echt niets.’ De transactie wordt gedaan, maar het zit Maarten niet lekker. Wat moet Maarten nu doen? a) Maarten moet zijn Compliance Officer aan de AFM laten melden dat Jan Verheyde een transactie gedaan heeft, terwijl hij beschikte over voorwetenschap. Feedback: Juist. Maarten heeft ingevolge de Wet marktmisbruik de plicht een dergelijke transactie door zijn werkgever te laten melden bij de AFM. Hij weet dat Jan insider is en beschikt over koersgevoelig informatie. Wat de aard van de informatie is, doet niet terzake, evenals de mogelijke marktbewegingen of afwezigheid van marktbewegingen. b) Maarten hoeft helemaal niets te doen. Pas ná invoering van de MiFID wordt de 'klikplicht' van kracht en pas dan zou Maarten een dergelijke transactie moeten melden bij de AFM. Feedback: Onjuist. De klikplicht is ingegaan op het moment dat de Wet marktmisbruik werd ingevoegd in de Wte, nu Wft (oktober 2005). c) Maarten moet de transactie en het vermoeden van handel met voorwetenschap melden bij justitie. Jan Verheyde begaat een strafbaar feit, overtreding van de Wet marktmisbruik. Feedback: Onjuist. Maarten moet de verdachte transactie melden bij de AFM. Dit soort transacties vallen onder de klikplicht. De klikplicht is ingegaan op het moment dat de Wet marktmisbruik in de Wte werd ingevoegd, nu Wft (oktober 2005).
