Een wereldklus. Projectplan Maatschappelijke Stage in Gelderland. SPECTRUM Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Gelderland

Projectplan Maatschappelijke Stage in Gelderland

Een wereldklus

Stuurgroep Sterk in vrijwilligerswerk Gerrit Kapteijns CMO Spectrum Sascha Wensveen Steunpunt Scouting Gelderland Lucia Dijkstra Gelderse Sport Federatie Mariëtte Klein Kranenberg CMO Spectrum April 2006 Notitienummer N06 1869MKK-mlv/119.074

SPECTRUM Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Gelderland

Inhoud

Inleiding ........................................................................................................ 1 2. Visie op maatschappelijke stage......................................................................... 3 Definitie ........................................................................................................ 3 Visie door de stuurgroep Sterk in Vrijwilligerswerk............................................... 3 2. Nieuwe projectaanvraag.................................................................................... 5 Inleiding ........................................................................................................ 5 Centrale doelstelling ......................................................................................... 5 Doelgroep........................................................................................................ 5 Projectperiode.................................................................................................. 5 Projectaanpak .................................................................................................. 5 Projectleider .................................................................................................... 5 Lokaal niveau................................................................................................... 6 Pilot 1 Coördinatie Leerlingenstroom .................................................................. 6 Pilot 2 Leerlingen maken carrière ....................................................................... 8 Pilot 3 Witte Vlekken ...................................................................................... 10 Provinciaal niveau .......................................................................................... 12 Project 1 Verenigingsondersteuning ................................................................. 12 Project 2 Signalement ..................................................................................... 13 Project 3 Persoonlijke begeleiding en korte advisering ....................................... 14 Project 4 Werkplaats voor scholen, gemeenten en centrales ............................... 15 3. Resultaten ..................................................................................................... 17 4. Financiën ...................................................................................................... 19 Kosten ...................................................................................................... 19 Baten ...................................................................................................... 19 Bijlage 1: De context van het Gelders project........................................................... 21 Landelijke projecten Ondersteuning scholen Ondersteuning vrijwilligerscentrales en – steunpunten Gelderse projecten door Sterk in vrijwilligerswerk Bijlage 2: Opbrengsten van het Gelders project........................................................ 23 Positieve ervaringen Kritische kanttekeningen

Inleiding Op 8 september 2005 ontvingen wij van de Provincie Gelderland de officiële subsidietoekenning voor de pilot, geformuleerd in het projectplan ’ Maatschappelijke Stage in Gelderland, kans voor vele partijen’. De pilot bestrijkt het jaar 2005 om met 6 scholen en vrijwilligerscentrales en -steunpunten te experimenteren met verschillende vormen van maatschappelijke stage. Onze ambitie, 25% van de VO scholen zijn in 2008 bezig met maatschappelijke stage, is door tal van factoren al gehaald. In de bijlage vindt u de beschrijving van de opbrengsten van deze pilot. Inmiddels maakt 43% van de Gelderse middelbare scholen kennis met maatschappelijke stage. Mede dankzij de subsidie van het ministerie van OC&W krijgen de scholen ook de komende jaren financiële ondersteuning. Echter in Gelderland doen wij meer. Het concept bedacht in deze nieuwe aanvraag heeft aandacht voor andere zaken, waaronder de cruciale rol van een vrijwilligerscentrale of –steunpunt(*), het draagvlak binnen het lokale verenigingsleven en de gemeentelijke rol voor borging en continuïteit. Zie hier het unieke concept van Gelderland. Stel toch dat de ambitie opgeschroefd wordt naar 80- 90% van de scholen. Hoeveel leerlingen worden dan uitgezet binnen het verenigingsleven? Wie vangt dit op? Wie zorgt voor enige afstemming tussen de scholen, wie rust het verenigingsleven hierop toe? Op grond van de ervaring binnen de 6 lokale pilots, aangevuld met de ervaringen uit de Vliegende Brigade willen wij, de Stuurgroep Sterk in vrijwilligerswerk graag verder werken aan het Gelderse concept. Het oorspronkelijke plan is op een aantal terreinen flink aangepast. In hoofdstuk ‘plan van aanpak’ worden deze verder uitgewerkt.

*) In het vervolg staat vrijwilligerscentrale ook voor vrijwilligerssteunpunt.

Spectrum CMO

Projectplan maatschappelijke stage in Gelderland

1

2


Spectrum CMO

1. Visie op maatschappelijke stage

Definitie Een maatschappelijke stage is een vorm van leren binnen of buiten de school, waarbij leerlingen door middel van vrijwilligersactiviteiten kennis maken met allerlei aspecten en onderdelen van de samenleving. Zo leren zij langzamerhand verantwoordelijkheid dragen voor maatschappelijke belangen. Een dergelijke vrijwillige activiteit kan leerlingen voorbereiden op volwaardige deelname aan de samenleving en inhoud geven aan het begrip burgerschap. Maatschappelijke stage kent verschillende verschijningsvormen: eenmalige activiteiten uitgevoerd met een specifieke doelgroep maar soms ook structurele activiteiten ingebed in het lesprogramma. Deze verschillen zijn tegelijkertijd de kracht, maar ook de valkuilvoor het project maatschappelijke stage. Visie door de stuurgroep Sterk in Vrijwilligerswerk Wij hanteren bovenstaande landelijke definitie, maar spreken daarbij een duidelijke voorkeur uit voor een maatschappelijke stage die buiten de school plaatsvindt. Het belangrijkste doel achter maatschappelijke stage is dat leerlingen meer betrokken raken bij de (lokale) samenleving. Dit doel is beter te realiseren met een stage buiten de schoolmuren dan met een stage waarbij alle activiteiten intern plaatsvinden. Wij kiezen voor een kwaliteitsverbetering en een verbreding naar meerdere organisaties, op lokaal en provinciaal niveau. Wij werken toe naar een kwalitatief goed product, dat structureel ingebed is in het beleid van de school en draagvlak heeft binnen de gemeente. Om de samenwerking op lokaal niveau tussen scholen, vrijwilligersorganisaties en verenigingen, vrijwilligerscentrales of –steunpunten en gemeente ook op lange termijn te laten slagen, is een goede coördinatie noodzakelijk. Deze coördinatiefunctie ligt wat ons betreft bij de vrijwilligerscentrale of –steunpunt. Zij zijn de belangrijkste intermediair tussen de school en haar leerlingen aan de ene kant en de organisaties en verenigingen aan de andere kant. Continuïteit is een belangrijk thema, waar de gemeente een rol in zou kunnen spelen. Uit de ervaringen die zowel landelijk als provinciaal zijn opgedaan, is een aantal leerpunten geformuleerd. Wij willen alle lokale projecten maatschappelijke stage ondersteunen bij het implementeren van deze leerpunten en hebben hier ook een instrumentarium voor. 1.

2.

Laat leerlingen kennismaken met vrijwilligerswerk in de volle breedte. Er zijn vrijwilligers actief in zeer veel sectoren van deze maatschappij. Om maatschappelijke stage zoveel mogelijk te laten aansluiten bij de wensen van de leerlingen, moet deze breedte terug te vinden zijn in de projecten. Vrijwilligersorganisaties en organisaties die met vrijwilligers werken uit zorg, welzijn, sport, cultuur, jeugd, natuur en milieu, internationale samenwerking, ouderen en dergelijke moeten daarom zo breed mogelijk betrokken moeten worden bij de stages; Zorg voor zinvolle stages. De leerlingen moeten de kans krijgen om echt iets te doen voor een ander. Een stage zou meer moeten zijn dan alleen een kennismaking. In één of twee dagdelen kom je in onze optiek niet veel verder dan dat. Stages van een week (projectweek) of nog beter een aantal uren vrij te besteden gedurende een jaar verdienen de voorkeur;

Spectrum CMO


3

3.

Creëer win-win situaties. Niet alleen de leerling moet een leuke ervaring opdoen, ook de vrijwilligersorganisaties moet er baat bij hebben. Uiteindelijk moet de investering ten goede komen aan de uitvoering van het werk. ; Bereid het lokale vrijwilligersveld goed voor. Het lokale vrijwilligersveld moet in staat worden gesteld leuke uitdagende klussen voor de leerlingen te ontwerpen. De vrijwilligerscentrale en –steunpunt bieden de verenigingen en organisaties hierbij ondersteuning; Formuleer een integrale visie. De praktijk leert dat iedere partij eigen redenen heeft om mee te doen met maatschappelijke stage. Het duidelijk op tafel leggen van deze verschillen verschaft helderheid. Wij hechten daarom belang aan het vormen van een integrale visie door liefst drie partijen: de school, de vrijwilligerscentrale en de gemeente. Wij gaan er van uit dat de vrijwilligerscentrale de belangen van het vrijwilligersveld in de gaten houdt.

4.

5.

Hoewel maatschappelijke stage nu al enige jaren bestaat, is een aantal zaken nog onvoldoende uitgewerkt. Onderstaande pilots vullen leemtes in de kennis. 1. Coördinatie van de leerlingenstroom. Maatschappelijke stage is een groot succes in Nederland, maar zeker ook in Gelderland. Nu al geeft bijna de helft van de Gelderse scholen aan dat ze iets doen of gaan doen met maatschappelijke stage. Om deze grote stroom leerlingen in goede banen te leiden en ervoor te zorgen dat de vrijwilligersorganisaties en -verenigingen niet overspoelt raken met leerlingen is een goede coördinatie noodzakelijk. In onze optiek ligt hier een taak voor vrijwilligerscentrales. Zij hebben immers de beste contacten met het vrijwilligersveld. In pilots willen we bekijken hoe vrijwilligerscentrale of –steunpunt deze rol het beste kunnen spelen. De intentie moet zijn om samen te werken met alle middelbare scholen binnen het verzorgingsgebied van de centrale. 2. Leerlingen maken carrière. Het belangrijkste doel achter maatschappelijke stage is dat leerlingen meer betrokken raken bij de samenleving. Hiervoor is het nodig dat maatschappelijke stage een (betere) plek krijgt in het curriculum van de school. Een eenmalige activiteit beklijft onvoldoende. Het is interessant te kijken naar de samenhang gedurende verschillende schooljaren, bijvoorbeeld: 1e jaar kennismaking met stage, 2e jaar één dag in de week-stage, 3e jaar 8 uur per week, 20 weken lang, 4e jaar begeleiding van 1e jaar. 3. Witte vlekken. In een flink aantal Gelderse gemeenten is geen vrijwilligerscentrale aanwezig, of een steunpunt met een zeer beperkte taak. Natuurlijk gaan de leerlingen uit deze gemeenten wel naar school en willen deze scholen ook meedoen aan maatschappelijke stage. We gaan bekijken hoe maatschappelijke stage in een dergelijke situatie opgepakt kan worden.

4


Spectrum CMO

2. Nieuwe projectaanvraag Inleiding Wij richten ons niet meer op aantallen scholen die in 2008 kennismaken met maatschappelijke stage. De scholen hebben, mede dank zij de stimuleringsmaatregelen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, de kansen die maatschappelijke stage biedt onderkent. Wij leggen de aandacht op kwaliteit, verdieping, verbreding en continuïteit. Cruciaal hierin zijn de vrijwilligersorganisaties en -verenigingen die stageplekken verzorgen en de vrijwilligerscentrales die de coördinatie op zich nemen. De gemeenten vragen de aandacht i.v.m. hun rol in de continuïteit en borging. Centrale doelstelling Er is eind 2007 een aantoonbare kwaliteitsverbetering tot stand gekomen in Gelderland, Die zich als volgt uit: Lokaal zijn er nog meer leuke klussen, binnen een breed aanbod van verschillende sectoren, voor leerlingen bijgekomen. De scholen hebben maatschappelijke stage expliciet opgenomen in het lesprogramma en dragen daarmee bij aan de carrière van de leerlingen. 25% van de gemeenten zijn van toeschouwer, partner geworden en leveren een belangrijke bijdrage aan de structurele inbedding. Vrijwilligerscentrales zijn een erkend coördinatiepunt geworden tussen de leerlingen en de school en de vrijwilligersorganisaties. Doelgroep Het project ‘Maatschappelijke stage in Gelderland; een wereldklus’ richt zich op alle vier de partijen die een rol spelen binnen lokale projecten. Dit zijn de scholen, de vrijwilligerscentrales en -steunpunten, de vrijwilligersorganisaties en de gemeenten. Projectperiode Januari 2006 – december 2007 Projectaanpak In Gelderland ligt nu een basis voor maatschappelijke stage. Het wordt tijd om te werken aan een kwalitatief goed product en structurele inbedding. Er is veel bekend en wij vinden het onze taak om dat breed uit te zetten in de provincie. De activiteiten die hieronder vallen worden dan ook in 4 projecten provinciaal aangeboden. Over drie thema’s is nog onvoldoende kennis voorhanden, terwijl deze voor het succes van maatschappelijke stage erg belangrijk zijn. Deze thema’s; coördinatie van de leerlingenstroom, leerlingen maken carrière en witte vlekken worden verder uitgewerkt in lokale pilots. Projectleider De projectleider is gedurende de projectperiode verantwoordelijk voor de aansturing van alle projecten, contacten met de opdrachtgever en het schrijven van (tussen)rapportages.

Kosten Uren projectleider

Spectrum CMO


100 uur

5

Lokale pilotprojecten Drie lokale pilots generen De pilots worden op verschillende locaties uitgevoerd en hebben een uiteenlopende omvang. Ze worden zowel in grote als in kleine gemeenten uitgezet. De vrijwilligerscentrales spelen een belangrijke rol en worden dan ook met een budget (uren en activiteitenkosten) tijdelijk ondersteund. In de volgende gebieden is belangstelling voor deze projecten: Nijmegen, Arnhem, Apeldoorn, Ede, Zutphen, Doetinchem, Montferland, Oude IJsselstreek, Tiel, Geldermalsen, Westervoort, Duiven, Epe, Ermelo, West Maas en Waal. De lokale vraag is bepalend voor de verdeling van de pilots.

Pilot 1: Coördinatie leerlingenstroom Deze pilot legt het accent op de samenwerking en afstemming tussen de scholen enerzijds en de vrijwilligersorganisaties en -verenigingen anderzijds. Drie vrijwilligerscentrales krijgen binnen dit project de spilfunctie en gaan de regionale coördinatie verzorgen tussen alle partijen. We zoeken pilots die van elkaar verschillen; Eén pilot richt zich met name op de scholen, om te zorgen voor goede onderlinge afstemming tussen de scholen met als gevolg een goede dosering van leerlingen naar het verenigingsleven. De twee andere pilots focussen op de vrijwilligersorganisaties en –verenigingen, een in een wat grotere en een in een wat kleinere gemeente; maatschappelijke stage wordt bekend gemaakt bij meer organisaties en verenigingen (verbreding) en vrijwilligersorganisaties en -verenigingen zullen beter toegerust worden (kwaliteitsverbetering). De gemeenten zijn in alle drie de pilots nadrukkelijk betrokken bij de structurele inbedding van project. De aanpak wordt beschreven en ter beschikking gesteld. De vrijwilligerscentrale werkt als initiatiefnemer aan dit project. Wij zorgen voor de methodiekbeschrijving. Daar wij streven naar kwaliteitsverbetering en continuïteit, zetten we om elke pilot een kring. De pilot zet de deur open om anderen mee te laten kijken, te laten reflecteren en verbetermogelijkheden aan te dragen. In deze kringen gaat specifieke aandacht uit naar het betrekken van leerlingen, en kiest daarvoor een aansprekende vorm. De kring bestaat uit een afvaardiging van leerlingen en jongeren, scholen, gemeente, bedrijfsleven, organisaties en verenigingen, afgestemd op de lokale situatie en op basis van de sociale kaart. Ook bieden deze pilots andere (naburige) gemeenten de mogelijkheid met deze kring mee te doen. In bijeenkomsten worden deelnemers geïnformeerd en dragen zij ook eigen kennis aan. Zo krijgt de pilot meer diepgang, wordt gewerkt aan lokaal draagvlak en worden de deelnemers uit de kring extra gestimuleerd. De stuurgroep neemt deel aan de kring en reikt kennis uit de andere pilots aan.

Doel Het opdoen van ervaringen en het ontwikkelen van een aanpak om meerdere projecten maatschappelijke stage in één stad of regio te coördineren.

Doelgroep Vrijwilligerscentrales (gezien de complexiteit van de pilot gaat het hier met name om de grotere centrales, binnen de kring is natuurlijk wel ruimte voor kleinere steunpunten).

Aanpak Uit het eigen netwerk selecteren wij drie vrijwilligerscentrales. Criterium is diversiteit: in grotere en kleinere gemeenten en capaciteit: waar voldoende capaciteit en kwaliteit aanwezig om het doel van de pilot te realiseren. Met deze drie wordt een uitgebreide intake 6


Spectrum CMO

gedaan, waarin de voorwaarden, de resultaten en prestatieafspraken aan bod komen. Samen met lokale pilots wordt voor elke locatie een plan van aanpak geschreven. Een stuurgroeplid is tevens deelnemer in de kring. De deelnemende centrales kunnen maximaal 75 uur declareren.

Voorwaarden:

De vrijwilligerscentrale geeft medewerking en openheid aan de stuurgroep zodat een goede methodiekbeschrijving mogelijk is. De vrijwilligerscentrale onderschrijft in grote lijnen de visie en de leerpunten van de stuurgroep op maatschappelijke stage. De vrijwilligersorganisatie schrijft met de partners en de stuurgroep een plan van aanpak De vrijwilligerscentrale vormt een kring om de pilot, De vrijwilligerscentrale werkt aan een integrale visie In het verzorgingsgebied van de vrijwilligerscentrale bevinden zich minimaal drie scholen die aan de slag willen gaan met maatschappelijke stage; De vrijwilligerscentrale heeft voldoende capaciteit om de centrale rol op zich te kunnen nemen. Alle scholen in het verzorgingsgebied worden door de vrijwilligerscentrale geïnformeerd over dit project en krijgen de mogelijkheid te participeren.

Resultaten:

Drie vrijwilligerscentrales hebben deze pilot uitgevoerd. Leerlingen hebben goede stageplekken gekregen doordat de vrijwilligerscentrale regionale coördinatie heeft verzorgd tussen de leerlingen en de school enerzijds en de vrijwilligersorganisaties anderzijds. Alle scholen in het verzorgingsgebied van de vrijwilligerscentrale zijn op de hoogte van of participeren in de pilot. Er is een samenwerking tussen lokale partners die met elkaar een integrale visie hebben geformuleerd. De betrokken gemeenten zijn van toeschouwer, partner geworden. Er is meer kennis verkregen hoe de coördinatie lokaal wordt ingezet. De opbrengsten zijn ter beschikking gesteld en de methodiek is beschreven. Door middel van de kring heeft de pilot tijdens de projectperiode zichzelf kunnen reflecteren en verbeteren. Door middel van de kring hebben de betrokken partijen kennis, ervaringen, valkuilen en succesfactoren te horen gekregen, waardoor zij zelf ook actief verder kunnen met hun eigen project.

Projectperiode 2006-2007

Spectrum CMO


7

Bijdrage stuurgroep Selecteren van drie pilots Het aanleveren specifieke deskundigheid, methodieken en materialen. De bewaking van de voortgang. Beschrijven en verspreiden van de ontwikkelde methodiek. Voorbereiding en deelname aan lokale kring

Kosten per project Bewaken voortgang Beschrijven methodiek Mede voorbereiden en deelname aan kring Support bij uitwerking Budget voor vrijwilligerscentrale Vergader en activiteiten kosten Totaal

25 46 20 12

uur uur uur uur

103 uur

€ €

4.875,00 1.000,00

€

5.875,00

Kosten drie projecten in projectperiode Support door stuurgroep Budget vrijwilligerscentrales

309 uur € 17.625,00

Pilot 2: Leerlingen maken carrière Dit project legt het accent op de ontwikkeling van maatschappelijke stage binnen het curriculum van de school. Het project wordt sterker op het moment dat er een duidelijke samenhang is tussen verschillende leerjaren in een school. Zo kan het 1e jaar kennismaking met stage, het 2e jaar één dag in de week-stage, 3e jaar 8 uur per week, 20 weken lang, en het 4e jaar een rol krijgen bij de begeleiding van 1e jaar. Als een school een dergelijke uitgebreide vorm kiest, heeft dit grote gevolgen voor het vrijwilligersveld. Vrijwilligersorganisaties en -verenigingen moeten goed begeleid worden; welke klussen kunnen in welke stage gedaan worden? Wat is het verschil tussen maatschappelijke en beroepsoriënterende stage? Wat kun je door een 12 jarige VMBO-er laten doen en wat door een VWO student van 17 jaar? Hier is niet alleen een belangrijke rol weggelegd voor de vrijwilligerscentrale. Ook een onderwijs begeleidingsdienst zet expertise in om de school te ondersteunen bij de implementatie. In deze pilot is de school de centrale speler. Voor het inpassen in het curriculum wordt de expertise van een onderwijsbegeleidingsdienst of CPS ingehuurd, voor de consequenties die dit heeft voor de vrijwilligersorganisaties de vrijwilligerscentrale. Per pilotschool zal bekeken worden hoe de projectorganisatie eruit moet zien en wie de projectleider van het project is. De aanpak wordt beschreven en ter beschikking gesteld. De stuurgroep zorgt voor de beschrijving van de methodiek. Daar wij streven naar kwaliteitsverbetering en continuïteit, zetten we om elke pilot een kring. De pilot zet de deur open om anderen mee te laten kijken, te laten reflecteren en verbetermogelijkheden aan te dragen. In deze kringen gaat specifieke aandacht uit naar het betrekken van leerlingen. De pilot kiest daarom voor een aansprekende vorm. De kring bestaat uit een afvaardiging van leerlingen en jongeren, scholen, gemeente, bedrijfsleven, organisaties en verenigingen, afgestemd op de lokale situatie en op basis van de sociale kaart. Ook bieden deze pilots andere (naburige) gemeenten de mogelijkheid met deze kring 8


Spectrum CMO

mee te doen. Deelname staat wel in verhouding tot de lokale deelnemers. In bijeenkomsten worden deelnemers geïnformeerd en dragen zij ook eigen kennis aan. Zo krijgt de pilot meer diepgang, wordt gewerkt aan lokaal draagvlak en worden de deelnemers uit de kring extra gestimuleerd. De stuurgroep neemt deel aan de kring en reikt kennis uit de andere pilots aan.

Doel Het opdoen van ervaringen en het ontwikkelen van een aanpak om het voor leerlingen mogelijk te maken carrière te maken binnen maatschappelijke stage. Maatschappelijke stage is ingebed in lesprogramma’s van de school en de consequenties die dit heeft voor de vrijwilligersorganisaties zijn uitgewerkt.

Doelgroep Leerlingen en scholen, maar ook vrijwilligerscentrales en vrijwilligersorganisaties.

Aanpak Wij selecteren drie scholen. Hierbij maken wij gebruik van de kennis van de vrijwilligercentrales uit ons netwerk. Met deze drie wordt een uitgebreide intake gedaan, waarin de voorwaarden, de resultaten en activiteiten aan bod komen. Uitgaande van de lokale omstandigheden formeren we een projectgroep waarin ondersteuning van de school en ondersteuning van het vrijwilligersveld is geregeld. Met elkaar worden prestatieafspraken vastgelegd. Samen met lokale pilots wordt voor elke locatie een plan van aanpak geschreven. Voor elk project is het mogelijk tot 85 uur te declareren.

Voorwaarden:

De school betrekt leerlingen bij de pilot. De school, de onderwijsondersteuning en de vrijwilligerscentrale geven medewerking en openheid aan de stuurgroep zodat een goede methodiekbeschrijving mogelijk is. De school en de vrijwilligerscentrale vormen een kring om de pilot. De school en de vrijwilligerscentrale onderschrijven in grote lijnen de visie en de leerpunten van de stuurgroep op maatschappelijke stage. De school en vrijwilligerscentrale hebben ervaring opgedaan met maatschappelijke stage. De onderwijsbegeleidingsdienst wordt betrokken. De vrijwilligerscentrale schrijft met de school een plan van aanpak.

Resultaten:

Op drie scholen is deze pilot uitgevoerd. De leerlingen hebben daadwerkelijk carrière gemaakt doordat de school maatschappelijke stage een plek heeft gegeven binnen het curriculum, anders dan voor de pilot. De betrokken scholen maken gebruik van de kennis en ervaring binnen de eerder gedane pilots. Vrijwilligerscentrales heeft het vrijwilligerswerkveld begeleid tijdens het uitbreidingsproces t.b.v. de carrière. Er is een samenwerking tussen lokale partners die met elkaar een integrale visie hebben geformuleerd. De betrokken gemeenten zijn van toeschouwer partner geworden.

Spectrum CMO


9

Er is meer kennis verkregen over hoe leerlingen carrière kunnen maken. De opbrengsten zijn ter beschikking gesteld en de methodiek is beschreven. Door middel van de kring heeft de pilot tijdens de projectperiode zichzelf kunnen reflecteren en verbeteren. Door middel van de kring hebben de betrokken partijen kennis, ervaringen, valkuilen en succesfactoren te horen gekregen, waardoor zij zelf ook actief verder kunnen met hun eigen project.

Bijdrage stuurgroep Het selecteren van drie pilots en het vormen van de lokale projectgroepen. Het aanleveren specifieke deskundigheid, methodieken en materialen. De bewaking van de voortgang. Beschrijven en verspreiden van de ontwikkelde methodiek. Voorbereiding en deelname aan lokale kring

Projectperiode 2006 - 2007

Kosten Bewaken voortgang Beschrijven methodiek Mede voorbereiden en deelname aan kring Support bij uitwerking Budget voor lokale ondersteuning Vergader en activiteiten kosten Totaal

25 46 20 12

uur uur uur uur

103 uur

€ €

5.525,00 767,00

€

6.292,00

Kosten projectperiode Support door stuurgroep Budget vrijwilligerscentrales

309 uur € 18.875,00

Pilot 3: Witte vlekken. Is maatschappelijke stage ook kansrijk in die gebieden waar geen logisch coördinatiepunt zit, in de vorm van een vrijwilligerscentrale? Of waar het steunpunt pas net bestaat, slecht gefaciliteerd met beroepskrachten en een beperkte opdracht? Met die vraag willen wij graag aan de gang. In twee gemeenten, de zogenaamde ‘witte vlekken’ nemen wij het initiatief om partijen aan elkaar te koppelen en met maatschappelijke stage aan de gang te gaan. Tijdens de projectperiode zoeken wij naar partners die het project overnemen en wat nodig is voor lokaal of regionaal te draagvlak Ervaringen worden beschreven en als stappenplan ter beschikking gesteld.

Doel Het ontwikkelen van een aanpak om in gemeenten zonder steunpunt, of zeer beperkt steunpunt toch een kwalitatief hoogstaande en structureel ingebedde project maatschappelijke stage van de grond te krijgen.

10


Spectrum CMO

Doelgroep Scholen, gemeenten, vrijwilligersorganisaties in gemeenten zonder vrijwilligerscentrale of – steunpunt.

Aanpak Binnen de bekende ‘witte vlekken’ (onder andere Westelijk Rivierengebied, IJsselvallei, Groesbeek, Voorst Ubbergen, Millingen, Putten, Nijkerk, Aalten, Winterswijk, Bronckhorst) zoeken wijtwee kansrijke gemeenten.

Voorwaarden

Een school (of scholen) heeft (hebben) al gekozen voor een project maatschappelijke stage. Er is geen of zeer beperkt steunpunt Bij de gemeente is draagvlak voor de pilot Er wordt een drager gevonden voor maatschappelijke stage nadat de pilot is afgerond

Resultaten

In twee ‘witte vlekken’ gemeenten in Gelderland is een netwerk, waarbinnen draagvlak is voor maatschappelijke stage en een integrale visie is geformuleerd Leerlingen van één of meerdere scholen in die gemeente lopen maatschappelijke stage. Voor de continuïteit van het project is de gemeente betrokken. Er is kennis verkregen over het opstarten en/of inbedden van maatschappelijke stage binnen een gemeente zonder steunpunt, of een zeer beperkt steunpunt. De opbrengsten zijn ter beschikking gesteld en de methodiek is beschreven.

Bijdrage stuurgroep

Maken van sociale kaart Netwerk vormen Proces begeleiden Overdragen Beschrijven en verspreiden van de aanpak.

Projectperiode 2006-2007

Kosten Inzetten adviseur Organisatie en vergaderkosten

100 uur €

500,00

Kosten projectperiode Adviseurs Organisatiekosten

Spectrum CMO


200 uur € 1.000,00

11

Provinciale kennisdeling Het volgende instrumentarium zetten wij in voor alle projecten maatschappelijke stage in Gelderland. Project 1: Verenigingsondersteuning Het lokale vrijwilligersveld moet in staat worden gesteld leuke uitdagende klussen voor de leerlingen te ontwerpen. Deze klussen moeten naast leuk ook nog zinvol zijn, zodat er een win-win situatie ontstaat. De Gelderse Sport Federatie heeft verenigingsondersteuners in dienst, die momenteel al ondersteuning kunnen bieden aan sportverenigingen.

Doel De vrijwilligersorganisaties krijgen handvaten, zodat ze leuke, uitdagende, zinvolle klussen voor maatschappelijke stage te bedenken.

Doelgroep Alle vrijwilligersorganisaties en -verenigingen.

Aanpak Wij buigen de methodiek die de Gelderse Sport Federatie inzet voor de sportverenigingen om naar een aanbod voor een bredere doelgroep. Na dit getest te hebben, ontwikkelen wij een handboek voor alle vrijwilligersorganisaties.

Bijdrage stuurgroep Inventarisatie van materialen Materiaal wordt verzameld, beschreven en aangepast Beschrijven en bijstellen van methodiek.

Projectperiode voorjaar 2006 – zomer 2007

Resultaten: Er is een handboek, bestaande uit 5 hoofdstukken voor alle vrijwilligersorganisaties Dit handboek doet een handreiking aan vrijwilligersorganisaties en –verenigingen om leuke, uitdagende, zinvolle klussen te bedenken. In twee vrijwilligersorganisaties of -verenigingen is de aangepaste methodiek uitgetest.

Kosten Methodiek beschrijven Uitvoeren op twee locaties

104 uur 64 uur

Totaal

168 uur

Kosten projectperiode Ontwikkelen en geven van trainingen

12

168 uur


Spectrum CMO

Project 2: Signalement In Gelderland wordt op verschillende manieren hard gewerkt om de kwaliteit van de stage te verhogen. Good practices, nieuwe aanpakken en ervaringen en tips verdienen om breed bekend te worden; naar leerlingen (jongeren) en naar (vrijwilligers)organisaties en verenigingen, scholen, koepelorganisaties e.d. Wij willen dit doen door twee signalementen over het project uit te brengen: één voor jongeren en één voor organisaties.

Doel Delen en verspreiden van ervaringen, good practices en zinvolle methodieken Inspireren van jongeren en organisaties door aansprekende voorbeelden te beschrijven, zodat maatschappelijke stage in een steeds bredere context een begrip wordt. Indirecte kwaliteitsverbetering van lokale projecten maatschappelijke stages door het van goede voorbeelden uit de praktijk.

Doelgroep Leerlingen en jongeren Vrijwilligersorganisaties, verenigingen, scholen, koepelorganisaties, centrales en gemeenten.

Aanpak Wij inventariseren goede voorbeelden en nieuwe aanpakken en brengen voor beide doelgroepen een aansprekend signalement uit. Dit wordt breed verspreid in Gelderland.

Projectperiode 2006 – 2007

Resultaten:

1 signalement voor leerlingen 1 signalement voor organisaties goede voorbeelden en nieuwe aanpakken zijn provinciaal bekend gemaakt; leerlingen en scholen zijn enthousiast gemaakt voor maatschappelijke stage i.s.m. een vrijwilligerscentrale en het lokale vereningingsleven

Bijdrage stuurgroep:

aandragen kopij tekstuele ondersteuning, interviews opmaak en verspreiding

Kosten per signalement

schrijven, interviews onderzoek, deskresearch materiaal, lay-out en drukwerk, verzending (oplage 1500 stuks)

30 uur 8 uur €

2.700,00

Kosten projectperiode

schrijven, onderzoek materiaal

Spectrum CMO


76 uur € 5.400,00

13

Project 3: Persoonlijke begeleiding en korte advisering. Steeds meer organisaties en verenigingen lopen warm om met jongeren aan de slag te gaan en leerlingen vinden het ontzettend leuk om buiten de muren van de school leuke klussen te klaren. Maatschappelijke stage leeft, ook in Gelderland! Dit betekent dat wij steeds meer geraadpleegd wordt voor ondersteuning bij het opzetten en/of verbeteren van lokale dan wel regionale initiatieven. Soms een kort of eenvoudig advies, in andere gevallen is er behoefte aan iemand die meekijkt, -loopt en –denkt: een coach. Wij reserveren tijd om die vragen te honoreren.

Doel Alle lokale projecten maatschappelijke Stage kunnen gebruik maken van de kennis die in het project, zodat de kwaliteitsverbetering in heel Gelderland plaatsvindt. Zicht krijgen op zoveel mogelijk initiatieven.

Doelgroep Initiatiefnemers van lokale projecten maatschappelijke stage

Aanpak Binnenkomende vragen worden beantwoord en afgehandeld. Signalen worden geregistreerd. Via artikelen, signalementen, mailings en dergelijke wordt de doelgroep op de hoogte gebracht van de mogelijkheid van persoonlijke begeleiding en korte advisering.

Resultaten Alle ondersteuningsvragen zijn behandeld en beantwoord, dan wel door ons, dan wel door derden.

Bijdrage stuurgroep delen van kennis eenvoudige vragen snel afhandelen of doorverwijzen ingewikkelde vragen beoordelen (vallen ze binnen het project) en actie ondernemen

Projectperiode 2006 – 2007

Kosten Per stuurgroeplid 25 uur op jaarbasis

14

150 uur


Spectrum CMO

Project 4: Werkplaats voor scholen, gemeenten en centrales. Met name startende vrijwilligerscentrales en scholen worden aan de hand van het handboek van CIVIQ (in ontwikkeling) gewezen op de valkuilen en kansen voor maatschappelijke stage. In een werkplaats komen veel praktijkverhalen en –voorbeelden aan de orde zodat de stap om het zelf te gaan organiseren aanzienlijk wordt verkleind.

Doel Alle startende projecten maatschappelijke Stage kunnen gebruik maken van de kennis die in de Gelderse Aanpak is verkregen, zodat de kwaliteitsverbetering in heel Gelderland plaatsvindt.

Doelgroep Initiatiefnemers van lokale projecten maatschappelijke stage, met name startende vrijwilligerscentrales scholen.

Aanpak Wij hebben inmiddels de nodige ervaring opgedaan met het aanbieden van provinciale trainingen, werkplaatsen, kringen, workshops e.d. De uiteindelijke deelname is niet altijd onverdeeld succesvol, los van de belangstelling. De werkplaats wordt alleen aangeboden als een gedegen marktverkenning de vraag zichtbaar maakt.

Resultaten Een werkplaats van twee dagdelen met een terugkomdagdeel

Bijdrage stuurgroep

Marktverkenning

Indien kansrijk Organiseren van de werkplaats Programma ontwikkelen en uitvoeren

Projectperiode Najaar 2006 – voorjaar 2007

Kosten Voorbereiden en uitvoeren marktverkenning Werkplaats voorbereiden en uitvoeren (werk) materiaal, vergaderkosten

32 uur 36 uur €

500,00

Kosten projectperiode Werkplaats Organisatiekosten

Spectrum CMO


68 uur € 500,00

15

16


Spectrum CMO

3. Resultaten Maatschappelijke stage leeft in Gelderland bij alle partijen! Aan het einde van de projectperiode is dan ook een aantoonbare kwaliteitsverbetering tot stand gekomen in Gelderland. Hieronder beschrijven we de resultaten die we door middel van de lokale pilots en de provinciale projecten in de periode van januari 2006 t/m december 2007 willen behalen.

De bestaande maatschappelijke stages zijn gestimuleerd en gemotiveerd om de kwaliteit te verhogen, verbreding en/of verdieping aan te brengen en proberen continuïteit te waarborgen.

Leerlingen van verschillende niveaus en verschillende leerjaren binnen voortgezet onderwijs lopen graag een maatschappelijke stage.

Vrijwilligerscentrales zijn een erkend coördinatiepunt geworden tussen de leerlingen en de school en de vrijwilligersorganisaties en -verenigingen.

25% van de gemeenten zijn van toeschouwer, partner geworden en leveren een belangrijke bijdrage aan de structurele inbedding.

Op zowel provinciaal niveau (koepels en steunorganisaties), als lokaal (scholen en zoveel mogelijk vrijwilligersorganisaties) is men op de hoogte van of participeren in het Gelders project.

Vrijwilligersorganisaties en -verenigingen zetten jongeren in voor hun organisatie. Zij ervaren het als een meerwaarde om jongeren binnen de organisatie te hebben.

De stuurgroep heeft haar kennis, ervaringen en methodieken uitgebreid, aangevuld en overgedragen door middel van de provinciale en lokale projecten.

Lokale initiatieven hebben d.m.v. kenniscirkels, eventueel een werkplaatsen, ‘coachingstrajecten’ en bestaande informatiematerialen de kans gekregen een start te maken met maatschappelijke stage of de kwaliteit van hun bestaande projecten te verhogen.

Lokaal zijn er nog meer leuke klussen, binnen een breed aanbod van verschillende sectoren, voor leerlingen bijgekomen.

Binnen alle uitgevoerde pilots hebben de samenwerkende, lokale partners een integrale visie geformuleerd.

Door middel van coördinatie, verbreding en kwaliteitsverbetering maken drie vrijwilligerscentrales de ambitie waar om de stroom aan leerlingen enerzijds en de opvangmogelijkheden bij organisaties en -verenigingen anderzijds zodanig te matchen dat maatschappelijke stage lokaal een succes wordt.

De betrokken middelbare scholen binnen de pilot ‘leerlingen maken carrière’ hebben maatschappelijke stage expliciet opgenomen in het lesprogramma en dragen daarmee bij

Spectrum CMO


17

aan de carrière van de leerlingen. Tevens heeft de vrijwilligerscentrale of –steunpunt het vrijwilligerswerkveld begeleid tijdens het uitbreidingsproces t.b.v. de carrière.

In twee ‘witte vlekken’ gemeenten in Gelderland is een netwerk, waarbinnen draagvlak is voor maatschappelijke stage. Tevens is het initiatief overgedragen aan een lokaal/regionaal coördinatiepunt.

Leerlingen van één of meerdere scholen in de twee ‘witte vlekken’ gemeente lopen maatschappelijke stage.

Een handboek, ontwikkeld vanuit een bestaande methodiek van de Gelderse Sport Federatie, staat ter beschikking aan vrijwilligersorganisaties en –verenigingen zodat zij de kans benutten om leuke, uitdagende, zinvolle klussen te bedenken.

Twee signalementen zijn uitgebracht, gericht op zowel jongeren als organisaties. Daarin zijn good practices, nieuwe aanpakken, ervaringen en tips inzake maatschappelijke stage inspirerend beschreven.

De stuurgroep heeft bestaande en nieuwe initiatieven ‘gecoacht’. Naast de uitgebreide ondersteuning aan de projecten, is hierdoor aan de behoefte naar hulp uit heel Gelderland tegemoetkomen.

De stuurgroep heeft, bij voldoende behoefte en vraag, een werkplaats georganiseerd. Tijdens de twee dagen en een terugkomdagdeel zijn met name startende vrijwilligerscentrales en scholen aan de hand van het handboek (CIVIQ) gewezen op de valkuilen en kansen voor maatschappelijke stage.

18


Spectrum CMO

4. Financiën Onderstaand overzicht gaat uit van de projectperiode van twee jaar. Voor de begroting gaan wij uit van een gemiddeld uurtarief van € 90,00. Calculatie vindt plaats op het door de provincie goedgekeurde uurtarief voor de verschillende organisaties. Kosten

Activiteit

uren

Projectleiding Pilot 1 Pilot 2 Pilot 3

100 309 309 200

Project 1 Project 2 Project 3 Project 4

activiteiten

€ € €

17.625,00 18.875,00 1.000,00

168 76 150

€

5.400,00

68

€

500,00

1380 Totale kosten 1380 uur x € 90,00 + € 43.400,00

€ 167.600,00

Baten Inzet CMO Spectrum Inzet Steunpunt Scouting Gelderland Inzet Gelderse Sport Federatie

350 100 78

Totale baten

528

x € 90,00

€

47.520,00

Subsidie provincie Kosten Baten

€ €

167.600,00 47.600,00

Bijdrage provincie

€

120.000,00

Spectrum CMO


19

20


Spectrum CMO

Bijlage 1 De context van het Gelders project Landelijke projecten

Ondersteuning scholen In het schooljaar 2003/2004 zijn tien pilots maatschappelijke stage uitgevoerd in Nederland. De pilots zijn gevolgd door CPS, Onderwijsontwikkeling en advies en CIVIQ, instituut vrijwillige Inzet. Voor het schooljaar 2004/2005 is € 800.000,00 door het ministerie van OC&W aan CPS toegekend om veertig scholen te ondersteunen bij de invoering en de uitvoering. Inmiddels kan een school met een maximum van €15.000,00 rechtstreeks in aanmerking komen voor subsidie bij het ministerie. In het schooljaar 2005/2006 hebben 131 scholen subsidie gekregen, waarvan 19 Gelders.

Ondersteuning vrijwilligerscentrales Het ministerie van VWS financiert gedurende twee jaar het project Vliegende brigadiers. Doel van dit project is het creëren van goede, inspirerende maatschappelijke stageplaatsen voor scholieren, verspreid over Nederland. Per schooljaar worden 30 gemeenten in Nederland geworven voor de opzet van deze stage. De projectperiode loopt van oktober 2004 tot januari 2007. Het Verweij Jonker Instituut zal het hele proces monitoren en de resultaten meten. Spectrum en Steunpunt Scouting Gelderland leveren beide een vliegende brigadier aan het landelijk project. Een link tussen het landelijke en het Gelderse is daardoor gegarandeerd. In Gelderland draaien 4 vliegende brigadeprojecten De landelijke promotie en implementatiecampagne wordt uitgevoerd door CIVIQ en CPS, in afstemming met de Nationale Jeugdraad. Dit heeft tot nu toe geresulteerd in: De website www.maatschappelijkestage.nl. Een helpdesk. Twee dvd’s, één voor de school en één voor maatschappelijke organisaties. Gelderse projecten door Sterk in vrijwilligerswerk De stuurgroep Sterk in Vrijwilligerswerk ondersteunt zes projecten, te weten: Geldermalsen- Tiel Doetinchem-Ulft-Bergh Epe Renkum Nijmegen Barneveld De vrijwilligerscentrale of -steunpunt is opdrachtnemer en vervult op lokaal niveau een spilfunctie tussen school en vrijwilligersorganisaties en -verenigingen. De ondersteuning van dit proces wordt geboden door Steunpunt Scouting Gelderland, CMO Spectrum en Gelderse Sport Federatie. Aanvullend op de landelijke informatie is ook een Gelderse DVD gemaakt; de leerlingen die hebben meegewerkt aan het project in Geldermalsen vertellen wat maatschappelijke stage is en wat ze er van leren. Het project uit Epe is in het programma Jeugd van Omroep Gelderland aan de orde geweest. Er zijn 3 artikelen verschenen in Spectrum Actueel.

Spectrum CMO


21

22


Spectrum CMO

Bijlage 2

Opbrengsten van het Gelders project Door de Gelderse pilot zijn we een ervaring rijker. We hebben verschillende vormen van maatschappelijke stages en de organisatie eromheen gezien. Doel van de pilot is om te leren. We hebben dan ook zowel kritische als positieve kanttekeningen kunnen Positieve ervaringen De stuurgroep heeft maximale ruimte gegeven, zodat de vrijwilligerscentrale creatief kon omgaan met de maatschappelijke stage. Dit maakte de nieuwe samenwerking tussen de school en de vrijwilligerscentrale gemakkelijker. Vrijwilligersorganisaties en –verenigingen erkennen de professionaliteit van de vrijwilligerscentrales bij het organiseren van maatschappelijke stages. Vrijwilligersorganisaties en -verenigingen zijn betrokken geraakt bij het thema en doen ervaring op met jongeren. Door meer scholen en meer leerlingen is de noodzaak van een goed coördinatiepunt gegroeid. De vrijwilligerscentrale wil deze rol vervullen. Door weinig sturende criteria aan maatschappelijke stage te verbinden krijgt de lokale creativiteit maximale ruimte wat blijkt uit de grote diversiteit in de projecten. Vrijwilligerscentrales kregen de kans zich te profileren op een ander onderwerp dan de traditionele bemiddeling en leverden daarmee een bijdrage aan: vernieuwing van vrijwilligerswerk; een ander imago; nieuwe samenwerkingspartners; nieuwe contacten. maatschappelijke stage wordt steeds bekender, en scoort positief.

Kritische kanttekeningen

T.a.v. de school:

De ervaring leert dat veel scholen maatschappelijke stage hebben aangeboden aan hun leerlingen voor activiteiten binnen de school. De beeldvorming over maatschappelijke stage liep tussen de scholen erg uiteen. De samenwerking tussen vrijwilligerscentrale en de school op lokaal niveau heeft meer tijd nodig dan de beschikbare tijd in de pilot. Vaak moest nog een heel proces binnen de school worden opgestart of men echt met dit thema aan de gang wilde gaan. Een vrijwilligerscentrale heeft en verenigingen hebben geen invloed op het beleid van de school. Scholen maken niet altijd gebruik van vrijwilligerscentrales en laten leerlingen zelf rechtstreeks zoeken naar een klus bij vrijwilligersorganisaties en -verenigingen. Dit jaar was met name gericht op de kennismaking tussen vrijwilligerswerk en scholen. De stages hadden vaak het karakter van een snuffelstage.

Spectrum CMO


23

T.a.v. de vrijwilligerscentrale: De vrijwilligerscentrales zijn bekend bij een deel van de vrijwilligersorganisaties en -verenigingen. Ook voor het toegankelijk maken voor jongeren van deze organisaties vond nauwelijks plaats. De vrijwilligerscentrales maken zich zorgen over de financiering van hun inzet in de toekomst als de provinciale steun wegvalt. De vrijwilligerscentrale of –steunpunt is niet bij alle scholen bekend.

T.a.v. vrijwilligersorganisaties en -verenigingen: Veel vrijwilligersorganisaties en -verenigingen kunnen moeilijk aantrekkelijk vrijwilligerswerk aanbieden voor meerdere leerlingen. Een aantal organisaties geeft aan dat het soort stage niet altijd duidelijk is. Terwijl zij erg geholpen zijn met wat extra handen, het zou hen helpen hierin wat meer structuur aan te brengen (soort stage, duur van de stage, eisen aan de plaats etc.). Zorginstellingen zijn populaire stageplaatsen. Dit is ook goed. Maatschappelijke stage kan nog meer waarde krijgen als deze in verschillende sectoren en vrijwilligersorganisaties- en verenigingen wordt uitgezet. Het imago van jongeren is niet altijd positief. ‘Jongeren zijn lastig’, waardoor organisaties en verenigingen de deur op slot houden. Ook zijn vrijwilligersorganisaties en –verenigingen minder toegankelijk, omdat zij praktische problemen ervaren zoals het organiseren van begeleiders voor leerlingen, het vinden van leuke, zinvolle klussen en tijden die niet parallel lopen met schooltijden.

T.a.v. de gemeente Draagvlak in de gemeente waar ze actief zijn met maatschappelijke stage is belangrijk om continuïteit te waarborgen. In bijna alle pilots is de rol van de gemeente onderbelicht is geweest.

24


Spectrum CMO

Een wereldklus. Projectplan Maatschappelijke Stage in Gelderland. SPECTRUM Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Gelderland

Recommend Documents