Een warm bad. Ik ben net weer thuis van een weekend VAN DE REDACTIE

VAN DE REDACTIE

I

Een warm bad

k ben net weer thuis van een weekend samen met de andere vrijwilligers van Freya. Wat is het toch een fijne club mensen. Een nieuwe collega die eerst schoorvoetend lid van Freya was geworden en nu de stap heeft gezet om ook als vrijwilliger te komen werken vertelde dat het een grote drempel voor haar was. “Ik had altijd zo’n beeld van vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen. In mijn ogen waren dat van die bepaalde types, en die leken zeker niet op mij!” Inmiddels is ook zij er achter: allerlei soorten en maten mensen krijgen wél kinderen, en problemen met zwanger worden of zwanger blijven kunnen ook bij iedereen voorkomen. Zelfs bij jou en mij, terwijl we verder toch echt best heel normaal zijn. Hoewel…. Normaal? Vooral voor de nieuwe vrijwilligers deden we een voorstelrondje, al was het ook leuk voor de oudgedienden. Het was namelijk opeens opvallend dat we allemaal mensen zijn met een toch al drukke agenda, die graag net iets teveel hooi op onze vork nemen en ons altijd voor van alles verantwoordelijk voelen. Voel je je aangesproken? Kijk dan eens op www.freya.nl of er een leuke vacature voor je bij zit of stuur een mailtje als je zelf enthousiaste ideeën hebt voor Freya.

In dit Freya Magazine vind je een aantal artikelen over bijzondere en alternatieve therapieën. Er is veel te beleven op dit gebied. We pretenderen niet volledig te zijn, en blijven daarom geïnteresseerd in jouw verhaal. Mail het naar [email protected].

Een paar weken geleden waren er zelfs honderden van die normale mensen bij elkaar, op de Fertifair. In dit Freya Magazine kom je artikelen tegen over een aantal van de presentaties, workshops en lezingen. Het is zo fijn om eens een dag allemaal mensen om je heen te hebben die aan een half woord genoeg hebben. Zoals dat aangrijpende mailtje dat een van de Freya-collega’s kreeg aan het eind van het vrijwilligersweekend, dat me precies deed denken aan wat ik zelf ooit meemaakte. Een close vriendin, met wie ik door een verhuizing wel mailde maar die ik al een tijdje niet had gezien, was bevallen in de tijd van onze behandelingen. Nog voor hun dochter een jaar was kreeg ik een mailtje dat ze het allemaal zo moeilijk vond en niet wist hoe ze het moest brengen en daarom maar zo lang had uitgesteld… en toen kwam het hoge woord er uit: ze was alweer meer dan vijf maanden zwanger van de tweede. Jullie zullen begrijpen dat ik toen dacht: “Ja, inderdaad, meid, jij bent degene die het zwaar heeft, of niet?” Een koude douche.

Nancy van der Veen

ACTUEEL

BESTUUR

Monitor Fertiliteitszorg Zoals eerder aangekondigd in het Freya Magazine is Freya, met subsidie van het fonds PGO, bezig met de ontwikkeling van de Monitor Fertiliteitszorg, of zoals we het eerder ook wel noemden: de Fertiliteitsmonitor.

F

reya werkt hierin samen met MediQuest, een onafhanke-

In de tussentijd wordt al gebouwd aan de site van de Monitor.

lijk onderzoeksinstituut dat zich bezig houdt met het in-

Het is de bedoeling dat die in de Freya huisstijl past en dat hij

zichtelijk maken van de prestaties van zorgorganisaties.

zo gebruiksvriendelijk mogelijk is.

Na de eerste informatieverzameling vanuit de Freya enquete,

Het is hard werken want er is een strakke planning. Freya wil

de FreyaWiki en de netwerkrichtlijnen subfertiliteit, is er het

de Monitor het liefst eind 2011 in de lucht brengen. Dus terwijl

afgelopen voorjaar een enquete op onze website geplaatst,

NIEUWS VAN HET BESTUUR

OPROEP

Voor toegang tot je persoonlijke lidpagina, stuur ons alsjeblieft je e-mailadres!

Nog nagenietend van een drukbezochte, gezellige en interessante Fertifair gaan we nu weer verder met zoeken naar nieuwe inkomstenbronnen.

Steeds meer zaken worden digitaal

O

ook bij ons mogelijk om je eigen

p zaterdag 1 oktober jl. vond

Blauwbroek (van het bureau voor vraag-

onze tweejaarlijkse Fertifair

gestuurde zorg BV). In december moet

plaats. Zoals meestal tijdens

het businessplan voor fondsenwerving

gedaan, dat is niet alleen makkelijk, maar ook goedkoper. Het is nu gegevens – zoals die in het Freya ledenbestand zijn opgenomen – in

Freya activiteiten was het een prachtige

klaar zijn, zodat we er in januari mee aan

te zien en te wijzigen. Zo kun je

je dit leest kun je ervan uitgaan dat de projectgroepen van

zonnige dag. Een van onze bezoekers

de slag kunnen. Het zou toch vreselijk

bijvoorbeeld zelf je adres wijzigen,

die door ruim 450 patiënten werd ingevuld. Hierna hebben

Freya en MediQuest bezig zijn de laatste hand te leggen aan

twitterde over de Fertifair: “een warme

jammer zijn als er in 2013 geen Fertifair

aangeven dat je geen Freya

zowel patiënten als vertegenwoordigers van de verschil-

de Monitor Fertiliteitszorg, zodat je al binnenkort alle informa-

zonnige dag. In alle opzichten!”. En

georganiseerd kan worden. Daarom

lende beroepsgroepen die zich met fertiliteit bezig houden

tie die je wilt hebben over de fertiliteitszorg in Nederland op

dat is goed samengevat, want naast

nogmaals een oproep aan onze lezers:

Magazine meer wilt ontvangen of

(gynaecologen, embryologen, verpleegkundigen e.a.) hun

een eenvoudige manier kunt opzoeken.

het prachtige weer, was ook de sfeer

Heb je een supergoed idee hoe Freya

‘warm’. Het was een goed bezochte

aan extra inkomsten kan komen? Laat het ons weten!

goedkoper voor ons). Ook kun je zien

de stands op de informatiemarkt. De

Met meer leden staan we sterker. Dus

factuur downloaden (bijvoorbeeld ten

bezoekers waardeerden deze dag

ken je mensen bij wie zwanger worden

behoeve van je zorgverzekeraar, die

met het rapportcijfer 8, waar we best

niet vanzelf gaat? Wijs hen op Freya!

trots op zijn! Ook voor het bestuur

Maar ook steunleden blijven erg hard

het lidmaatschap mogelijk vergoedt).

leveren en dat de beroepsgroepen het belangrijk vinden om

was de Fertifair een warme dag: veel

nodig: iedereen die Freya een warm hart

naar de stem van patiënten te luisteren.

gelegenheid om met therapeuten,

toedraagt kan voor minimaal 10 euro

vrijwilligers en bezoekers te spreken

steunlid van Freya worden. Dit kan een

Vervolgens is er een vragenlijst gemaakt voor de 94 ziekenhui-

en te horen wat onze leden van

mooie manier zijn om je betrokkenheid

met name de mailadressen van de

zen in Nederland die fertiliteitszorg bieden. Op het moment

Freya verwachten. We hebben zelfs

te uiten op het moment dat je eigen

leden die al wat langer lid zijn.

van dit schrijven is de deadline voor het beantwoorden van die

een paar nieuwe vrijwilligers kunnen

kinderwens niet (meer) actueel is. Maar

vragenlijst in zicht en we kunnen nu al zeggen dat de overgro-

verwelkomen.

ook je moeder, broer, buurvrouw, oom

mening laten horen over de verzamelde informatie. In twee brainstormsessies werd de informatie besproken en werd er

Hanneke Nusselder

fair met volle zalen bij de lezingen

gekeken naar wat patiënten belangrijk vinden in de fertiliteits-

Projectleider Monitor Fertiliteitszorg

en workshops en veel animo voor

zorg en wat reeël is om van de zorgverleners te vragen. Die sessies waren heel waardevol en we merkten hierin duidelijk dat patiënten als ervaringsdeskundigen een goede input

Advertentie

te meerderheid van de ziekenhuizen heeft meegewerkt. Een

of werkgever zijn natuurlijk van harte

mooi resultaat waar we erg blij mee zijn!

Eén van de leukste taken tijdens de

welkom als steunlid!

Fertifair was het mogen uitreiken van de Wat gaat er nu gebeuren? De analyse van de antwoorden zal

Freya-award aan de meest vriendelijke

Het bestuur wenst jullie vele lichtpuntjes

door MediQuest worden uitgevoerd en daarna zal er opnieuw

IVF-kliniek en algemene fertiliteitskliniek

toe in deze donkere maanden.

een bijeenkomst zijn met patiënten en beroepsvertegenwoor-

van Nederland . Dit jaar werd het St.

digers. Daarin willen we de puntjes op de i zetten en kijken we

Elisabeth ziekenhuis in Tilburg verkozen

Namens het bestuur,

naar de uitkomsten.

tot beste IVF-kliniek en Ziekenhuisgroep

Anja Koedam

Twente - locatie Almelo tot beste algemene fertiliteitskliniekkliniek. Ook nieuwsgierig naar hoe wij u kunnen helpen met vrouwenklachten en onvruchtbaarheid bij vrouw en man? Of bent u benieuwd naar hoe wij u kunnen begeleiden bij IVF, ICSI of IUI? Kijk op www.acupuncturist.nl voor meer informatie. U kunt ook bellen +31 (0)6 54 20 40 45. We vertellen u graag over de mogelijkheden. Lid NVA. Onze behandelingen worden door vrijwel alle zorgverzekeraars vergoed.

2 FREYA MAGAZINE 2011/5

Zoals we al eerder in deze rubriek

Freya op Twitter

berichtten, krijgen we in 2014 maar

http://www.twitter.com/Freya_NL

liefst 80% minder overheidssubsidie.

Freya op Hyves

Het bestuur en de speciaal daarvoor

http://freya15.hyves.nl

opgerichte commissie Fondsenwerving

Freya op Facebook

zijn volop bezig met het zoeken naar

http://on.fb.me/FreyaNL

toestemming geven voor incasso (heb jij er geen omkijken naar en is ook of je al hebt betaald en je kunt je

Ter voorbereiding hierop nemen wij al sinds enige tijd e-mailadressen op in ons ledenbestand. Helaas ontbreken

Heb je in de afgelopen periode géén e-mail van Freya ontvangen met inloggegevens voor jouw persoonlijke lidpagina? Wil je dan zo vriendelijk zijn om ons een mail te sturen (naar [email protected]) met daarin je naam en lidnummer, zodat wij je de inloggegevens kunnen mailen? Weet je je lidnummer niet, geen nood, dan kun je in plaats daarvan je volledige adres vermelden. Bij voorbaat dank!

nieuwe inkomstenbronnen. We worden hierbij 32 uur begeleid door Hans 2011/5 FREYA MAGAZINE 3

RECENSIE

ERVARING

Voor u gelezen

In 2007 beginnen Peter en Kerstin aan een IVF-traject. Drie jaar later zijn drie tijdens de zwangerschap verloren kindjes het enige resultaat. Drie Keer Vette Niks volgt de hele periode: van jaar tot jaar, van maand tot maand, van dag tot dag en zelfs van uur tot uur beleven we goede hoop, bittere teleurstelling, grote blijdschap en intens verdriet door Peters ogen. Het chronologische verhaal wordt afgewisseld door filosofische beschouwingen over het verlies van een kind, het leven zonder kinderen en wat dat met iemands kijk op het leven doet. Een aangrijpend verslag. Peter Euler (1967, Drachten) begon na het verlies van zijn tweede en derde kindje met het opschrijven van zijn ervaringen. Hij wilde hiermee zijn familie- en vriendenkring het hele verhaal vertellen, want zij kenden wel de afloop, maar niet de

Where’s my baby?

Een stripboek over een kinderwens Wie op 1 oktober over de informatiemarkt van de Fertifair in Lunteren liep, kwam er meerdere tegen: boeken waarin ervaringen met fertiliteitbehandelingen zijn beschreven. Soms schrijven vrouwen (soms ook mannen) hun eigen verhaal op, soms zijn het samengestelde bundels met portretten die door een journalist zijn geschreven. Eén heel bijzonder boek hebben we niet op de tafels van de informatiemarkt zien liggen: het verbazingwekkende stripboek ‘Good Eggs. A memoir’ van Phoebe Potts.

P

verhaal op een eerlijke en ontroerende manier. Terwijl ze bij tijd en wijle door diepe dalen gaat, valt ze nergens te betrappen op bitterheid. Ze klaagt niet en doet niet wijsneuzig, jaloers of vals als het gaat om haar vrienden die wel een baby op de wereld zetten. Wat haar getekende verhaal toont is haar worsteling met het zwanger willen worden, met de behandelingen die volgen en met de omringende wereld waar iedereen

hoebe Potts woont met haar man

op zich. In elf pagina’s maken we kennis

kinderen lijkt te krijgen alsof het niets

Jeff aan de Amerikaanse oostkust.

met Phoebe, Jeff en hun kat Reuben. We

is. Bovendien vertelt en tekent ze haar

Ze is kunstenaar, ze is joods en ze

zien hoe het stel tijdens een wandeling

verhaal met veel humor en geeft ze kat

zou dolgraag moeder willen worden.

besluit dat ze graag een baby willen en

Reuben een erg grappige bijrol.

Good Eggs is haar eigen, door haarzelf

vervolgens dolblij is: ‘onbeschermde

getekende verhaal over hun kinderwens

seks!’ Maar we zien ook hoe Phoebe

Identiteit

en hoe zij en Jeff hebben geworsteld

na verloop van tijd onrustig wordt, aan

Tot slot geeft Good Eggs een verdie-

In Drie Keer Vette Niks beschrijft Peter Euler niet

met het in vervulling laten gaan van

zichzelf gaat twijfelen, overal zwan-

pend inzicht in wat kinderen krijgen

alleen hun zware en jarenlang durende vruchtbaar-

die wens. Hoewel onvruchtbaarheid de

gere buiken ziet en tenslotte uitroept:

(en vooral: niet krijgen) betekent. Het

heidstraject, maar ook de pijn van het verlies van

rode draad is, gaat het boek ook over

“Where’s my baby?”.

boek is niet zozeer een relaas over de be-

hun kinderen. Bijzonder aan het boek is dat het

Phoebe’s rommelige werkende leven,

is geschreven door een man, omdat dit een heel

over haar terugkeer naar het Jodendom,

Grappig

over haar wens moeder te worden. Good

ander verhaal oplevert dan wat we vaak horen

over haar depressies en over haar echt-

Een tweede reden om Good Eggs te

Eggs gaat over Phoebe’s diepe verlangen

in de ervaringen en emoties van vrouwen. Peter

genoot. “Het is een liefdesbrief aan mijn

lezen is de toon ervan; die is namelijk

om samen met Jeff een baby te krijgen,

worstelt met zijn geloof en zijn rauwe verdriet. Om

liefhebbende man”, zegt ze in een inter-

ronduit aangenaam. Potts vertelt haar

de moederrol te aanvaarden en daarmee

en om is er een hoofdstuk over de gebeurtenissen

view. Er zijn talloze redenen om dit

en een hoofdstuk over Peters gevoel en gedachten

prachtige, rijke boek te lezen.

daarbij.

Omdat deze bespreking te kort is

details. Al snel realiseerde hij zich dat ook anderen baat bij het boek zouden kunnen hebben. Drie keer Vette Niks is nu bedoeld als steun voor iedereen met soortgelijke ervaringen en om begrip te creëren bij de mensen in hun omgeving.

Mijn mening ****

handelingen die Potts ondergaat, maar

om ze allemaal te noemen, beperBij mij kwam vooral het stuk hard binnen waarin

ken we ons tot drie.

hij uitlegt dat hun vruchtbaarheidstraject klaar is,

Strip

want drie overleden kinderen is al meer dan een mens kan hebben. Hoewel, voegt hij er dan aan toe, wat kan er nog meer mis gaan? Zou een vierde dood kindje hun leven nog ellendiger maken? Nancy van der Veen

Titel Drie Keer Vette Niks Auteur Peter Euler Uitgeverij Free Musketeers Jaar 2011 ISBN 978-90-484-1931-9 Website www.driekeervetteniks.nl

Allereerst is dit boek aanbevelenswaardig omdat het een stripboek is, of een ‘graphic novel’ (grafische roman) zoals dat tegenwoordig ook wel heet. Het is met Good Eggs alsof je een film leest. Bovendien geven tekeningen de mogelijkheid om allerlei gevoelens, twijfels en gebeurtenissen op inventieve wijze

Om aan te geven hoe enthousiast we zijn over een boek, voeren we een sterrensysteem in. Zo ziet u in één oogopslag wat het oordeel is van onze lezer. ***** topper | **** prima | *** goed | ** matig | * slecht 4 FREYA MAGAZINE 2011/5

in beeld te brengen. Dat doet Potts dan ook regelmatig. Het voorwoord alleen is al een kunstwerk 2011/5 FREYA MAGAZINE 5

ERVARING FAMILIEBERICHTEN

In onze postbus en via e-mail ontvangt Freya regelmatig geboortekaartjes. Ieder kind, of het nu dankzij een medische behandeling, via adoptie of spontaan is gekomen, willen wij een eigen plekje in het magazine geven. Wij wensen hun op de eerste plaats een goede gezondheid toe en bovenal veel geluk samen met ouders en eventuele broers en zussen. Helaas komt naast de blijdschap van een geboorte ook wel eens het verdriet van afscheid nemen voor. Hen willen wij veel sterkte toewensen in deze moeilijke tijd.

GEBOREN 2 juli 2011 Famke Mirabelle, dochter van Arjan van Egmond en Meintje Sieswerda, Lelystad. 28 juli 2011 Finn zoon van Natasja en William Willemstein, broertje van Rick en Timo, Barendrecht 12 augustus 2011 Kas Johannes Adrianus, zoon van Martin en Anneke van Spaandonk, broertje van Luuk, Ter Aar

OVER DE FERTIFAIR

(vervolg van pagina 5) ‘iemand te zijn’. Wat er uit Good Eggs naar voren komt is dat kinderen krijgen van alles te maken heeft met wie je bent en wie je wilt zijn. Potts maakt duidelijk dat kinderen krijgen te maken heeft met je identiteit. Dat maakt dat haar boek verder gaat dan een dagboekverslag of journalistiek verhaal; het is literatuur van de bovenste plank.

05 september 2011 Fleur dochter van Maurice en Linda Petrus, Hoofddorp 07 september 2011 Isabel Rosalie, dochter van Edwin en Sabine Hendriks, zusje van Daniël en Vincent, Zoetermeer 12 september 2011 Jens Noël, zoon van Angelique en Leon Ernst, Rotterdam 10 oktober 2011 Jurre Jonathan, zoon van Elmer en Kirsten van Tol, broertje van Roan, Haarlem 16 oktober 2011 Ilse dochter van Ineke Hoogendoorn en Marcel Flikkema, Nieuwe Pekela

Zaterdag 1 oktober is de derde Fertifair. Het is een stralende dag en de Fertifair biedt een mooi programma. Eén van de ochtendbijeenkomsten wordt ingevuld door Wilma Deurloo, samen met haar partner Fritjof Brave.

T

er inleiding vertelt Wilma over

het daar niets mee te maken had, maar

geen afgesloten hoofdstuk. Wanneer je

haar eigen ervaringen met kinder-

dat ze intens verdrietig was vanwege

tijdens een kinderverjaardag verdrietig

loosheid en over haar praktijk als

de confrontatie met het feit dat ze zelf

wordt omdat je zelf ook zo’n leuke oma

rouwtherapeut. Ze organiseert onder

nooit oma zal worden. Haar vriendinnen

of opa had kunnen zijn, moet daarvoor

Good Eggs zal voor veel mensen met een onvervulde

meer themadagen over het rouwpro-

begonnen aan een nieuwe fase, die zij

ruimte zijn. Ook als het voor een ander

kinderwens herkenning oproepen. Zaken zoals het

ces bij ongewenste kinderloosheid. Ze

nooit zal meemaken.

niet altijd makkelijk is om met jouw

omgaan met anderen die wel kinderen hebben, de

vertelt dat bij het bereiken van de oma-

verhouding tot je partner, de relatie met je ouders,

leeftijd deze kinderloosheid een nieuwe

De groep deelnemers wordt vervolgens

de zoektocht naar zingeving; het komt allemaal

dimensie krijgt, en dat zij over dit onder-

in tweeën gesplitst: de vrouwen blijven

voorbij in dit ontroerende verhaal van Phoebe Potts.

werp een boek heeft geschreven. Het

met Wilma in de zaal, de mannen gaan

Hopelijk is er een uitgever die inziet dat dit boek in

boek heet: ‘Ik zou een leuke oma zijn’.

met Fritjof naar een andere ruimte.

het Nederlands vertaald behoort te worden. Dan ligt

Hiervoor heeft ze met 17 vrouwen ge-

Vervolgens krijgt iedereen dezelfde

het ongetwijfeld tussen al die andere boeken op de

sproken die in de omaleeftijd zijn, maar

opdracht: beschrijf een situatie waarin je

informatiemarkt van de volgende Fertifair.

geen kleinkinderen hebben. De meeste

het moeilijk vond een opa of oma tegen

van deze vrouwen zijn ongewenst

te komen, en wat je daarin zo raakte.

kinderloos, en nu dus ook ongewenst

De deelnemers zijn nog jong voor de

kleinkinderloos. Het blijkt dat er dan, net

opa-/omaleeftijd, en kunnen een situatie

als wanneer de ongewenste kinderloos-

beschrijven waarin het gaat om een

heid definitief is, opnieuw een rouwpro-

confronterende ervaring met een vader

ces wordt doorgemaakt. De confrontatie

of moeder. Op basis daarvan worden

met vriendinnen of bijvoorbeeld zussen

in de groepjes ervaringen gedeeld en

die oma worden brengt een nieuw ver-

besproken. Dit maakt veel emoties los,

Wilma geeft aan dat je jezelf niet hoeft

driet naar boven.

maar geeft ook veel herkenning. Het bij

weg te cijferen om te voorkomen dat

Gert & Anna Laura

17 augustus 2011 Milan Marinus Jolandus, zoon van Mike en Anita Verhappen Meijer, Wanroij 27 augustus 2011 Lente Dinelle, dochter van Kleis en Nancty Zilverschoon, Puttershoek

Ik zou een leuke oma zijn…

‘Good Eggs. A memoir’ telt 250 pagina’s en is verkrijgbaar in de Nederlandse (internet)boekhandels. Het is uitgeven door HarperCollins (New York, 2010) en kost x22,-. Zie ook: www.phoebepotts.com

verdriet om te gaan. Dat is het voor jou tenslotte ook niet!

"De confrontatie met vriendinnen of bijvoorbeeld zussen die oma worden brengt een nieuw verdriet naar boven."

elkaar herkennen van dergelijke erva-

je een gesprek voor een ander lastig

Wilma vertelt ook over haar eigen er-

ringen maakt dat er heel persoonlijke

maakt. Ze benadrukt daarbij dat je dat

varing op dit punt. Tijdens een training,

gesprekken ontstaan, tussen mensen

niet vanuit een slachtofferrol moet

die zij samen met een collega/vriendin

die elkaar voor het eerst ontmoeten.

doen of wanneer je je heel verdrietig of

verzorgt, ontvangt haar vriendin telkens

In een gezamenlijke afsluiting praat de

vervelend voelt. Als je vanuit je eigen

sms’jes. Haar dochter is aan het bevallen

hele groep nog na over de ervaringen en

kracht het gesprek over kinderloosheid

en ze wordt de hele dag van elke ontwik-

over manieren om met confronterende

kunt aangaan, kunnen confronterende

keling op de hoogte gehouden. Aan het

ontmoetingen om te gaan.

ervaringen leiden tot fijne gesprekken en

eind van de training volgt het bericht

vaak ook tot meer begrip.

van de geboorte van een kleinkind. De

Wilma en Fritjof vertellen dat zij er veel

vriendin wordt meteen opgehaald om bij

waarde aan hechten dat hun kinderloos-

Al met al is het een fijne bijeenkomst.

haar dochter op kraambezoek te gaan.

heid onderwerp van gesprek kan blijven.

Wilma en Fritjof: dank daarvoor.

Wilma vertelt dat zij die avond helemaal

Niet dat er altijd over gesproken moet

van slag was. Ze gaf de schuld aan ver-

worden, en zeker niet in elk gezelschap,

moeidheid, als gevolg van de intensieve

maar met familie en vrienden willen zij

training. Pas later kwam het besef dat

er wel over kunnen blijven praten. Het is

Rianne

n a m e in om voor op lk e w is je Je k a a rt a rt a ll e r eya b e w a F ! n te ch ri be d e F a m il ie k b o e ke n ! a rt je s in p la g e b o o rt e k a 6 FREYA MAGAZINE 2011/5

2011/5 FREYA MAGAZINE 7

OVER DE FERTIFAIR

OPROEP

De weg van pijn naar passie

Lopen is kinderspel! De vierdaagse van Nijmegen is voor menigeen een enorme

“In haar lezing zal Diana stilstaan bij haar verhaal vanaf het moment van haar ervaringen met haar onvervulde kinderwens tot aan nu toe. Tevens was zij zeer onder de indruk van het rouwproces en het effect hiervan op haar leven, de keuzes en haar relatie met haar toenmalige partner. Zij noemt nu de periode vanaf het begin tot nu toe ‘de weg van pijn naar passie’. [...]”

D

uitdaging! Maar dit is kinderspel in vergelijking met het intensieve behandeltraject dat velen van ons ondergaan om hun droomwens vervuld te zien. “Bij de vierdaagse weet je dat de eindstreep 160 kilometer verderop ligt en hoef je

"Alle vrouwen zijn moeders, met of zonder kinderen, want altijd zorgen ze wel voor iemand."

eze aankondiging van de lezing

den van inspirerende boeken en eigen

Hoe heeft deze intense, zo invoelbare,

van Diana van den Bijtel (50)

anekdotes beschrijft Diana het lange en

pijn, zich laten omzetten in passie? Voor

trekt een goed gevulde zaal. Het

heftige rouwproces dat hierop volgt.

Diana was de eerste stap praten. “En

publiek is gemêleerd: vrouwen, man-

Dat proces laat even op zich wachten.

wat mij uiteindelijk hielp was praten,

nen, alleen of samen, in ogenschijnlijk

In eerste instantie stort ze zich op haar

eerst praten met vreemden, iemand van

sterk uiteenlopende levensfases. Wat

werk en dat houdt ze ruim een jaar vol.

Freya en later een therapeut, dat voelde

brengt hen hier? Wat is hun pijn, wat is

Maar de pijn laat zich niet meer on-

het meest veilig. Ze luisterde naar mij,

hun passie? Zoeken zij net zozeer als ik

derdrukken, en de vragen – “waarom,

ook al lukte het mij soms niet eens om

naar ‘verhalen’? Naar verhalen die moed

waarom ik, waarom wij en wat nu...

echt te praten. De woorden en mijn pijn

geven, die helpen kracht te vinden in

hoe nu verder?” – gaan overheersen.

bleven steken in mijn keel. Geduld en

de ‘existentiële nood’ waarmee een

De impact blijkt groter dan ze ooit had

begrip had ik nodig.” Langzaam kruipt zij

lezing op de Fertifair. Zo eindigt Diana

onvervulde kinderwens gepaard dreigt

kunnen vermoeden en leidt tot een fikse

weer uit haar dal. Maar het ‘gigantische

met het delen van een ervaring die zij

te gaan?

burn-out en overstelpende emoties van

life-event’ vraagt om een herbezinning

had tijdens een kerkdienst in Suriname,

verdriet, gemis en boosheid, boosheid

op de prangende vraag: hoe nu verder?

het geboorteland van haar vader. Het

Diana’s verhaal begint in 1995 wanneer

op alle zwangere vrouwen en moeders

zij met haar toenmalige partner besluit

met jonge kinderen.

was Moederdag, en aan het eind van Voor Diana is dat een kwestie geweest

de dienst werd gevraagd: “Willen alle

van ‘kiezen en delen’, van ‘zichzelf zien

moeders opstaan?” Diana bleef zitten,

geven. Het is een weloverwogen keuze.

Een van de meest ingrijpende gebeur-

en laten zien’. Ze maakt belangrijke

net als een paar andere vrouwen. Weer

Maar de maanden van verwachting en

tenissen in die periode is het onver-

keuzes met betrekking tot haar carrière,

werd gevraagd: “Willen alle moeders op-

teleurstelling monden al gauw uit in

wacht zwanger worden van haar beste

waarbij ze het beste uit zichzelf kan ha-

staan?” Totdat uiteindelijke alle vrouwen

een jaar. Eenmaal in de medische molen

vriendin. Haar geluk lijkt Diana’s pijn en

len en er tegelijkertijd voor anderen kan

stonden. Want, zo werd gezegd, alle

wordt uiteindelijk ontdekt dat de moge-

gemis nog sterker te voeden en in een

zijn. Ze gaat zelfs werken met kinderen,

vrouwen zijn moeders, met of zonder

lijkheid van natuurlijke zwangerschap en

briefwisseling schrijft zij:

terwijl zij daarvoor alle gelegenheden

kinderen, want altijd zorgen ze wel voor

IVF uitgesloten is. De aangewezen be-

Het is niet alleen zoals je noemt ‘simpel-

met kinderen krampachtig heeft ontlo-

iemand.

handeling is ICSI, een behandeling die in

weg’ dat jij een kind hebt gekregen en ik

pen. Het kiezen leidt uiteindelijk ook tot

Anna Laura

die tijd nog in de kinderschoenen staat.

niet. Het is zoveel meer………

een scheiding van haar ex-man, van wie

aan haar kinderwens gehoor te gaan

alleen maar te lopen”, zegt Nienke, die de vierdaagse al twee keer heeft gelopen. “Een lange wandeltocht is voor mij en mijn man tijdens onze behandelingen een ideaal rustmoment voor het hoofd”. Door het huidige subsidiebeleid moet Freya andere bronnen van inkomsten aanboren en wat is er mooier dan dit te doen door met elkaar sportief bezig te zijn? Ga daarom de uitdaging aan: loop voor Freya de vierdaagse en laat je sponsoren door familie, vrienden en bekenden. Daarnaast gaat Freya zelf ook actief op zoek naar sponsoren! Het doel is om met zo'n 50 deelnemers € 15.000,- binnen te halen.

Je kunt op twee manieren meedoen: •F reya wandelgroep: je meldt je aan voor onze wandelgroep en je bent gegarandeerd van deelname*. De gekozen afstand van de wandelgroep is 40 kilometer voor zowel mannen als vrouwen. • Individueel: je schrijft je op de reguliere wijze bij de vierdaagse in. Je moet dan mogelijk loten voor deelname. Laat ons weten dat je individueel deelneemt.

Heb je altijd al de vierdaagse willen lopen of loop je 'm volgend jaar weer? Als je voor Freya loopt, heb je direct een wandelmaatje en kun je gebruik maken van de Freya hulpposten onderweg! Bovendien zullen we een trainingsschema opzetten en gezamenlijke trainingsmomenten organiseren.

*dit geldt bij een groep groter dan 11 personen en bij gelijkblijvend vierdaagse-reglement Daarnaast zijn we op zoek naar: •E HBO'ers, fysiotherapeuten en/of sportmasseurs die in de Freyahulppost willen helpen; • leden die rond Nijmegen wonen en bereid zijn Freya-lopers onderdak te bieden; • sponsoren voor sportkleding, loopschoenen, eten en drinken etc.

Nooit zwanger worden en zijn

ze steeds verder was verwijderd, een

Diana en haar partner besluiten die weg

Nooit een geboorte van je eigen kind

scheiding die in harmonie verloopt. Ze

niet te gaan bewandelen. De vraag van

doormaken

heeft met hem nu met hem een soort

Wil je meer weten over Diana’s werk?

het ziekenhuis om een verklaring te

Nooit over je eigen kind kunnen praten

familieband heeft.

Surf naar:

ondertekenen dat het niet aansprakelijk

Nooit de 1e stapjes en woordjes met je

kan worden gesteld bij eventuele afwij-

kind

Diana’s passie zit nu in haar kwaliteit als

en

kingen, deed bij hen iets knappen. “Wij

Nooit het kindergelach en gehuil in huis

coach en trainer. Deze kwaliteit heeft

www.doorgevenzonderkinderen.nl/

hadden het gevoel dat ons een soort ex-

Nooit met andere ouders mee kunnen

zich onder andere dankzij haar eigen

clusieve ‘auto’ (lees behandeling) werd

praten en voelen

ervaringen en rouwproces kunnen ont-

aangeboden met een garantie tot aan de

Nooit kinderverjaardagen vieren

wikkelen. Zij voelt zich geen lotgenoot

deur...” Ze maken de keuze om samen

Nooit het geluk van Ronald en mij samen

meer, maar deelgenoot. Als ervarings-

verder te gaan.

Nooit zelf oma en opa worden

deskundige hulpverlener ondersteunt

Aan de hand van dagboekfragmenten,

Nooit onze ouders dat heerlijke gevoel

ze nu mensen met dezelfde levens-

een fragment uit een briefwisseling,

kunnen geven

vragen als die zijzelf heeft ervaren. En

Namens de vierdaagsecommissie,

een zelfgeschreven gedicht, voorbeel-

Nooit, nooit, nooit......

daarbij deelt zij, zoals ook nu, in deze

Nienke, Judith, Gerrit, Joyce


www.dianavandenbijtel.nl/

Voor reacties, informatie en aanmeldingen

[email protected]


SAMEN VERDER

KINDERWENS en OMGEVING Hoe kun je ervoor zorgen dat je omgeving je steun kan bieden? Waarom is het zo moeilijk om de juiste dingen te zeggen tegen iemand die vruchtbaarheidsbehandelingen ondergaat? Hoe moet je omgeving met je omgaan als je een onvervulde kinderwens hebt?

W

aarschijnlijk heeft iedereen met een kinderwens er wel mee te maken. Je wilt zelf graag kinderen

en in je omgeving schieten ze als paddenstoelen

uit de grond. Als het bij jou wat langer duurt voor er kinderen komen en je omgeving weet dat, kunnen mensen nogal kwetsend reageren.

Toch merkte ik dat mensen die nooit in onze situatie hadden

Toen we aangaven niet voor een tweede IVF-poging te gaan

zijn vrouw daar toen ook waren, hoorden zij het ook meteen.

voordat je überhaupt de eerste inseminatie had.

vreemdgaat” of “Dit is wel een heel groot offer dat je man

Wat we nu nodig hadden was een arm om ons heen en een

gezeten geen idee hadden van de impact die het op ons had. Ze hadden geen idee hoe ingrijpend de onderzoeken waren

Toen wij pas een paar maanden bezig waren met onderzoe-

Je krijgt de standaard opmerkingen te horen. “Je moet er niet

ken en net de eerste inseminatie hadden gehad, hebben we

worden”. En anders hoor je wel: “Nou, kinderen hebben is ook

wat het met ons deed. Maar hoezeer we ook probeerden ons

mee bezig zijn dan lukt het wel”, of “ik ken iemand bij wie het ook heel lang duurde en die is uiteindelijk toch zwanger geniet alles, jullie kunnen tenminste nog lekker uitslapen”.

En als je dan uiteindelijk kinderloos blijft en in je familie zijn

wel (veel) kinderen, hoe wil je dan dat je omgeving reageert? Zij kunnen hier vast hulp bij gebruiken want wat zeg je tegen

iemand die zijn of haar grootste wens niet ziet uitkomen en in

het langzaam aan familie verteld. Vanaf toen hebben we wat vaker verteld over wat een inseminatie nu inhoudt en ook gevoel over te brengen, de meesten begrepen niet wat het nu met ons deed. Ik heb het wel eens vergeleken met een

bevalling. Hoe vaak iemand mij daarover vertelt of hoeveel ik er ook zie op televisie, ik zal nooit helemaal kunnen invoelen hoe het nu echt is om een kind te baren. Net zoals je nooit

helemaal kunt begrijpen hoe het is om vruchtbaarheidsbe-

zekere zin uitbehandeld is. Aankomen met “Joh, als je er even

handelingen te ondergaan, tot je het zelf hebt meegemaakt.

in je omgeving zwanger worden. Moeten ze dat vertellen of

een redelijk logische stap te vinden. Veel mensen kennen het

niet aan denkt, komt het vast wel goed” zal vast niet in goede aarde vallen. En ook als je kinderloos blijft zullen er mensen wil je het pas weten tegen de tijd dat het kind groot genoeg is om op kamers te gaan? Verhuizen naar een onbewoond

eiland, hoe aantrekkelijk dat soms ook mag lijken, is over het algemeen geen optie.

Nu is iedereen natuurlijk verschillend dus kan ik in dit geval alleen voor mezelf spreken. Gedurende de tijd dat mijn man en ik diverse behandelingen ondergingen zijn er in onze fa-

milie twee neefjes en vier nichtjes geboren. Ook bij vrienden werden diverse kinderen geboren. En of we nu nog aan het

behandelen waren of al gestopt waren, één ding bleef en dat

was dat iedere zwangerschapsaankondiging en ieder kraambezoek weer zeer deed.

In de tijd dat wij nog diverse behandelingen hadden (in totaal zes IUI, één IVF en vier KID) kregen we regelmatig hoopvolle opmerkingen te horen. In het begin waren we zelf ook hoop-

vol. We hadden de oorzaak van ons vruchtbaarheidsprobleem achterhaald dus als we nu deze of die behandeling zouden

doen, ging het vast wel lukken. Ik kon me namelijk niet voorstellen dat het niet zou lukken.


Toen we na zes IUI doorgingen voor IVF leken anderen dat

begrip IVF of reageerbuisbevruchting. Bijna niemand weet

dat IVF inhoudt dat je jezelf wekenlang injecteert met hormo-

nen, dat je emoties veranderen, dat je lichaam anders voelt en dat je daarnaast ook nog last kunt krijgen van bijwerkingen. Nee, reageerbuisbevruchting is dat er in een petrischaaltje

een eicel en een zaadcel bij elkaar worden gebracht. Daar ont-

staat dan een embryo uit, die wordt bij je ingebracht en hopla, je krijgt een kind. Tja, zo ongeveer inderdaad.

Wij hebben enkele familieleden de IVF-folder van het Radboud ziekenhuis laten lezen, zodat ze een beetje een beeld

kregen van waar mijn man en ik voor stonden. Daar keken ze wel even van op. Zelf had ik van tevoren ondanks alle

informatie ook geen idee van de impact van deze behande-

ling, dus ik snap ook wel dat het voor familie heel moeilijk is om te begrijpen. Zelfs mijn man kon zich moeilijk voorstel-

len hoe het voor een vrouw is om iedere keer zich te moeten ontkleden en haar benen wijd te doen voor iemand die ze

nauwelijks kent. In de periode van de behandelingen heb ik een soort dagboek bijgehouden wat me later nog wel eens van pas is gekomen.

en KID wilden proberen kregen we te maken met het nodige onbegrip. Opmerkingen als: “Heb je dan niet het idee dat je

brengt” tot “Zolang je ICSI niet hebt geprobeerd, heb je toch nog niet alles geprobeerd” kregen we te horen. Als ik dan probeerde uit te leggen dat ik lichamelijk en emotioneel

geen andere IVF-poging aankon en mijn man het niet meer

aankon om mij zoveel pijn te zien lijden terwijl hij niets kon

doen, lukte het toch niet helemaal om het duidelijk te maken. Nadat ik er nog eens met mijn moeder over sprak en ze weer vroeg of we toch niet een keertje ICSI zouden proberen, heb

ik haar het gedeelte uit mijn dagboek laten lezen waarin ik de eicelpunctie beschrijf. Het is een heel puur en heel persoonlijk stuk uit het dagboek waarin ik ongecensureerd mijn

gevoel heb opgeschreven. Nadat ze dat had gelezen heeft ze

nooit meer gevraagd of we toch niet nog een keer IVF of ICSI zouden proberen. Ik ben blij dat het heeft geholpen.

Toch hadden we ook mensen in onze omgeving die het al-

leen maar goed leken te doen. Wat ons het meeste steun gaf was de wetenschap dat mensen aan ons dachten. Te horen

We kregen toen wat we nodig hadden. Ze hadden onze verhalen gehoord, onze pijn meegevoeld en onze tranen gedroogd. schouder om op uit te huilen.

Nu er een jaar voorbij is sinds we zijn gestopt lijken mensen eraan gewend te raken dat wij geen kinderen krijgen. Een

zwager van ons was verbaasd dat het na een jaar nog steeds moeilijk voor ons was. Zijn uitspraak: “Maar je hebt die be-

slissing toch vorig jaar al genomen?” maakte mij duidelijk dat het voor anderen heel moeilijk te begrijpen is. Voor hun idee hebben wij nooit kinderen gehad. Ik heb het gevoel dat ik onze kinderen ken, al heb ik ze nooit mogen ontmoeten.

"Wat we nu nodig hadden was een arm om ons heen en een schouder om op uit te huilen."

dat iemand een kaarsje voor ons brandde als we weer een

Aangezien ik op dat moment geduld genoeg had, heb ik hem

een inseminatie niet was gelukt deed ons heel goed. Allemaal

wen omdat er niets tastbaars is om afscheid van te nemen.

inseminatie hadden gehad, een hartverwarmend sms’je of

kaartje krijgen of iemand die een arm om ons heen sloeg als dingen die voor ons heel belangrijk waren en veel steun

gaven. Het was ook erg fijn als iemand niet oordeelde over de beslissingen die we namen. Een zus die gewoon zei dat

iedereen zijn eigen grens heeft en dat wij de enigen waren die konden bepalen waar onze grens lag. Of een vriendin die wist hoe het voelde om allerlei onderzoeken te moeten ondergaan en kon meevoelen hoe dat voor mij was.

Daarnaast hebben we een bevriend stel dat zelf geen kin-

derwens heeft. Zij hebben ons ook heel veel steun gegeven

door te vragen hoe het met ons gaat, te luisteren naar onze verhalen en oprecht door te vragen ondanks dat zij er heel anders in staan dan wij.

Toen we waren gestopt met de behandelingen hebben we dat

niet heel erg wereldkundig gemaakt. Wel hebben we het redelijk snel aan mijn ouders verteld en aangezien mijn broer en

uitgelegd waarom het mij zo diep raakt te weten dat ik nooit moeder zal worden en dat het zo moeilijk is hierom te rou-

Als ik terugkijk op de laatste jaren en denk aan alle keren dat we te horen kregen dat er weer een neefje of nichtje aan-

kwam, valt het me op dat we van de meeste zwangerschap-

pen redelijk vroeg op de hoogte waren. Voor ons was dat erg fijn. Hoe eerder we het wisten, hoe beter we eraan konden

wennen. En gelukkig zie je vaak in de eerste paar maanden nog helemaal niets van een zwangerschapsbuik. Sommige mensen heb ik met opzet gemeden de laatste paar weken

voor de uitgerekende datum. Ik vond het te moeilijk om een hoogzwangere vrouw te zien.

Bij één van mijn zussen ben ik bij alle drie haar kinderen mee geweest naar de verloskundige. Twee van haar kinderen heb ik op de echo gezien en van één het hartje gehoord. Ik heb

zelfs meegeholpen met het schilderen van de babykamer! Dat is de enige persoon waarbij ik zo nauw bij de zwangerschap-

pen was betrokken. Dat had ik bij een ander ook niet gekund.


VRAAG AAN DE MAATSCHAPPELIJK WERKSTER

Hoe ga je om

in je omgeving met mensen die wel kinderen hebben en het eigenlijk heel normaal vinden als jij als ongewenst kinderloos paar daar altijd maar rekening mee moet houden? Beste Dorien,

Enige tijd geleden heb ik haar verteld hoe goed het me heeft

gedaan om zo via haar zwangerschappen het hele proces mee te kunnen maken.

Waar ik ook bang voor was, was vervreemding van sommige familieleden. Voornamelijk van mijn broertje en zijn gezin aangezien zij voor ons het meest confronterend voelden. Zij hebben in feite het gezin wat wijzelf zo graag zouden

hebben. Lange tijd was het heel moeilijk om daar mee om te gaan maar tegenwoordig heeft de liefde voor hen allemaal

het overwonnen en willen we graag een onderdeel van hun

leven zijn. Ik was echter wel heel bang dat zij ons (enigszins) zouden ontlopen, om ons pijnlijke confrontaties te besparen.

Toen ik me dat realiseerde greep het me erg aan en besefte ik dat het voortijdig de kop moest worden ingedrukt. Ook wist ik dat dit een actie van onze kant moest zijn.

"We merkten dat ze het fijn vonden om wat handvatten te krijgen zodat zij ook weten hoe ze met onze situatie kunnen omgaan."

We hebben hen daarom bij ons thuis uitgenodigd en nadat

we een paar gezellige uren met elkaar hadden doorgebracht had ik eindelijk voldoende moed verzameld om erover te

beginnen. Mijn voorgevoel bleek juist te zijn. Mijn schoonzus gaf zelfs aan dat ze, als ze haar dochtertje knuffelde, hoopte

dat het voor mij niet te pijnlijk zou zijn om dat te zien. Ik vond het erg lief dat ze zo met ons meeleefden en heb maar gauw

gezegd dat ze net zoveel moet knuffelen als ze wil. Liever dat, dan een kind dat verwaarloosd wordt. We hebben een heel

open gesprek gehad en ik kon heel eerlijk mijn gevoelens vertellen. Ook heb ik aangegeven dat we heel graag een onder-

deel van het leven van hen en hun kinderen willen zijn maar dat de drempel voor ons soms te hoog is om zelf contact te

zoeken. Daarom heb ik ze ook gevraagd ons gewoon te bellen als ze zin hebben om ons weer te zien, zodat wij niet iedere

keer zelf het initiatief hoeven te nemen. Dat kost ons namelijk soms teveel energie. We merkten dat ze het fijn vonden om wat handvatten te krijgen zodat zij ook weten hoe ze met onze situatie kunnen omgaan.


We hebben eerlijk kunnen zeggen dat het contact met onze

Al jaren zijn wij ongewild kinderloos. We

Maar toch: ik zou het ook wel eens fijn

een activiteit wil doen zonder kinderen.

hebben moeilijke tijden gehad, maar het

vinden als er met onze kinderloosheid re-

De mensen uit de omgeving die jullie

kertijd ook heel pijnlijk kan zijn. Maar die pijn hebben we

gaat nu weer hartstikke goed met ons.

kening wordt gehouden. Het is alleen zo

na staan zullen dit begrijpen en reke-

ervoor over. Daar leren we wel mee omgaan.

Alleen één dingetje blijf ik lastig vinden.

lastig om dat nu, na zoveel jaren, wéér

ning gaan houden met jullie behoeftes.

Hoe ga je om in je omgeving met mensen

ter sprake te brengen… Wat ik bedoel

Helaas kunnen er ook mensen zijn die er

Bij vrienden die ons een uitnodiging stuurden voor de ver-

die wel kinderen hebben en het eigenlijk

is dat ik ook wel eens verhalen over mijn

verkeerd op reageren en relaties kunnen

jaardag van hun dochter hebben we eerlijk aangegeven dat

heel normaal vinden als jij als ongewenst

ouders vertel tegen iemand die één of al-

daardoor veranderen. Het is echter zo

we dat niet zagen zitten. Op dat moment kon ik dat niet aan.

kinderloos paar daar altijd maar rekening

lebei de ouders al kwijt is. Het is zo lastig

dat als je het laat zoals het nu is, er een

Ze hadden daar alle begrip voor en toen een maand later

mee moet houden? We moeten altijd

om er rekening mee te blijven houden.

grote kans is dat er uiteindelijk ook span-

hun zoon jarig was werd er naar ons geen kaart gestuurd. Zo

maar verhalen aanhoren over de kinde-

probeerden zij eraan te denken.

ren, en dat kan ik echt wel hebben tot

neefjes en nichtjes voor ons heel waardevol is maar tegelij-

ningen in de relaties ontstaan.

Groeten, Angela

een bepaald niveau.

Tot slot wil ik je nog meegeven dat onge-

Nu is het onmogelijk dat iedereen begrip toont voor onze

situatie. Tot nu toe doet iedereen zijn best om ons te helpen hiermee om te gaan. De mensen waar we geen begrip van

wenste kinderloosheid te vergelijken is met een rouwproces. Je doorloopt alle fases en uiteindelijk bereik je de laatste

kregen zijn de afgelopen jaren vanzelf uit ons leven

Beste Angela,

Ik verwacht niet dat over een jaar nog steeds mensen zullen

fase van acceptatie. Het is echter zo dat

verdwenen.

Jullie vraag is er eentje die vaak voor-

Hetzelfde geldt eigenlijk voor het

er altijd verdriet zal zijn en dat verdriet

komt en niet alleen op het gebied van

rekening houden met… Wat versta je

mag er ook zijn. Het is iets wat je in je

vruchtbaarheidsproblemen, maar ook

daaronder? Dat mensen niet teveel over

rugzak meeneemt en wat altijd een lit-

vragen hoe het met ons verwerkingsproces gaat. Daarentegen

teken zal blijven.

ten zijn om aan te geven dat wij de behoefte hebben erover

bij andere zogeheten life events (zoals

de kinderen praten? Of dat ze ook eens

verwacht ik niet dat het over een jaar voor ons al helemaal

overlijden en scheiden). In het begin

aan jullie vragen hoe jullie je voelen?

klaar zal zijn. Ik besef heel goed dat wijzelf degenen moe-

biedt iedereen nog alle hulp aan en

Het zou ook kunnen dat je wilt dat het

houdt rekening met je gevoel en de situ-

onderwerp meer bespreekbaar kan zijn

te praten. Dat besef maakt dat ik minder hooggespannen

atie. Echter, naarmate de tijd verstrijkt

met mensen uit de omgeving. Kies daar-

verwachtingen heb van mijn omgeving. Soms vertel ik dat

zwakt dit steeds meer af, totdat je zelfs

bij wel de mensen uit over wie je een

kinderloos zijn net zo goed je leven lang meegaat als wel kin-

het gevoel kan krijgen dat er helemaal

dermate goed gevoel hebt dat je dit ook

deren hebben. Als je kinderen hebt, heb je daar je hele leven

geen rekening met je wordt gehouden.

kunt aankaarten.

de confrontatie met andermans kinderrijke leven. Met beiden

Je geeft aan dat je de verhalen van de

Om het na zoveel jaar weer aan te kaar-

2002 ben ik afgestudeerd als maatschappelijk

moet je leren leven en in geen van de gevallen krijg je vooraf Wat ik het meeste heb geleerd van de afgelopen jaren is dat

lang zorg voor. Heb je geen kinderen dan heb je je hele leven

Ik wens jullie heel veel succes toe.

Met vriendelijke groet, Dorien

Mijn naam is Dorien Visser en ik ben 30 jaar. In

omgeving over kinderen tot op een

ten is best moeilijk. Je loopt de kans dat

werkster en sindsdien heb ik in verschillende

een gebruiksaanwijzing.

bepaald niveau wel kunt verdragen. Ik

mensen zich aangevallen voelen of dat

ziekenhuizen gewerkt als medisch maat-

denk dat het belangrijk is dat je voor

ze een bepaald oordeel hebben over je

schappelijk werkster. De laatste jaren heb

jezelf bedenkt wat jouw grenzen hierin

gevoel (zoals: het is al zo lang geleden,

ik mij gespecialiseerd op de gynaecologie/

het belangrijk is dat mijn man en ik weten wat we nodig hebrijk dat we weten hoe we met hun kinderen moeten omgaan

zijn. Vind je het bijvoorbeeld wel leuk

is het nou nog niet over) Het is daarom

fertiliteit- en kinderafdeling. Sinds 2009 heb ik

ben. We weten in hoeverre onze sociale omgeving daarbij kan

om verhalen over de kinderen te horen,

van belang dat je mensen op een rustige,

mijn eigen praktijk Ayuda in Heerhugowaard,

helpen en dat vragen we ze dan ook. Voor ons is het belang-

maar geen uren achter elkaar? Of vind

vriendelijke manier benadert. Toon ook

waarin vruchtbaarheidsproblemen één van de

je het bij bepaalde mensen moeilijk om

begrip voor het feit dat zij over hun

speerpunten is. Ik begeleid hier mensen zowel

en voor hen is het belangrijk dat ze weten hoe ze met onze

zulke verhalen te horen? Misschien heb

kinderen willen vertellen en geef aan dat

individueel als in groepen.

kinderloosheid moeten omgaan. Dat scheelt heel veel pijnlijke

je dit voor jezelf nog niet eens helder.

je het begrijpt dat zij er niet uit zichzelf

Wanneer zwanger raken moeilijk gaat, kun-

opmerkingen en kan zomaar zorgen voor die arm om je heen

Het kan ook zijn dat het verband heeft

over beginnen na zo een lange tijd. Ver-

nen er allerlei vragen en problemen de kop

op het moment dat je hem het meeste nodig hebt.

met hoe je je die dag voelt. Als je dat

tel vervolgens zo duidelijk mogelijk wat

opsteken. Het elvert veel spanningen op en

voor jezelf eerst eens gaat analyseren,

jouw behoeftes zijn. Zeg bijvoorbeeld

het kan een behoorlijke stempel drukken op je

Willemien Lentjes

kun je dat ook beter helder maken naar

dat je graag eens over je kinderloosheid

dagelijks leven en je relatie(s).

je omgeving.

wilt praten of dat je graag eens 2011/5 FREYA MAGAZINE 13

REACTIE OP OPROEP

Omgaan met je omgeving Ik las de oproep in Freya Magazine nummer 4, over omgaan met je omgeving. Een onderwerp wat op dit moment voor mij heel actueel is en waar ik erg mee worstel…

I

k kreeg het gevoel: deze oproep is voor mij bestemd. Ik kan niet anders dan nu mijn verhaal een keer op papier durven zetten en delen. Misschien, als mijn verhaal samen met

al die andere verhalen wordt geplaatst, dat mijn omgeving

zich een beeld kan vormen over wat vruchtbaarheidsproblemen voor invloed hebben op je dagelijks functioneren. Hoe

diep een wens geworteld kan zitten en elke dag beïnvloedt, omdat er geen dag voorbijgaat zonder dat ik eraan denk en

mee bezig ben. Elke dag leef ik tussen hoop en vrees en jaren gaan op deze wijze voorbij. Het gevoel van machteloosheid

maakt mij soms boos, dan weer verdrietig. Ik voel echte pijn

in mijn hart. Ik ga boodschappen doen en zie overal kinderen,

samen met mijn werkgever hoe we mijn werkzaamheden en de tijd die ik nodig heb voor ziekenhuisbezoeken op elkaar kunnen afstemmen.

Wat ik nodig heb is een luisterend oor en begrip, ik wil vooral gerespecteerd worden om wie ik ben, met al mijn gevoelens hierbij. Dat ik dit kan en mag uiten, met of zonder tranen,

zonder dat dit direct wordt beoordeeld, of zonder dat ik goed

bedoelde opmerkingen krijg als: “Dan neem je toch een hond, dan doe je toch IVF, laat het los, wees er niet zo mee bezig,

doe een wip die echt lekker voelt, ik was in één maand zwan-

ger, reageer niet zo emotioneel etc”. Voor mij is luisteren naar je gevoel iets anders dan emotioneel reageren!

zwangere vrouwen, kinderwagens of hoor de verhalen op

maandag op mijn werk: over de drukke weekenden en dat de

Privé-omgeving

ik dat graag een keertje willen vertellen en kunnen delen, en ook echt voelen hoe dat is.

lastig vind om aan mijn omgeving uit te leggen. Vanuit mijn

ratio kan ik alles verklaren en kan ik mij afsluiten voor gevoe-

kinderen sporttoernooi hadden, kinderfeestjes etc. Wat zou

De worsteling tussen mijn ratio en mijn gevoel is iets wat ik

Maar op andere momenten heb ik juist hoop en vertrouwen.

lens die mij pijn en verdriet doen. Dan ben ik zakelijk en kom

Met name na een behandeling wanneer ik de 14 dagen wacht, hopend op dat ene roze streepje! Elke dag voelen of je je toch iets anders voelt, ben ik al misselijk ’s ochtends…?

"Ik wil niet zielig worden gevonden, ik wil niet zeuren en ik wil niet lastig zijn." Een wens, vruchtbaarheidsproblemen, de invloed op mijn

dagelijks functioneren, de bijbehorende keuzes, het gevoel dat je leven in de wachtstand staat en de invloed hiervan

op mijn relaties met vrienden, familie en op het werk. Mijn toekomstplannen en mijn levensvreugde. Word ik moeder,

word ik oma, ga ik naar een crèche, zie ik mijn kind trouwen? Of blijven we samen en ga ik vanuit dit feit mijn leven verder invulling geven?

Elke dag leven in onzekerheid en machteloosheid, terwijl ik graag duidelijkheid en zekerheid zou hebben.

Dit alles proberen uit te leggen, over te brengen, het voelt voor mij als lastig, onwennig en moeilijk…

Ik wil niet zielig worden gevonden, ik wil niet zeuren en ik

wil niet lastig zijn. Oplossingen vraag ik niet, hooguit kijk ik


ik sterk en zelfverzekerd over.

Als ik luister naar mijn gevoel ben ik verdrietig en voel ik mij machteloos, waardoor ik vaak boos en ook erg cynisch word. Wat ik moeilijk vind om uit te leggen is dat deze gevoelens elke maand door elkaar heen lopen en mijn omgeving een

heel andere reactie kan krijgen, afhankelijk van de periode

waarin ik mij bevind. Ik heb wel eens uitgelegd dat ik in de 14 dagen wachttijd vaak hoopvol ben en goed gestemd. Er

is voor mij dan ook hoop en vertrouwen, zeker de eerste 10 dagen. Het voelt voor mij als ratio en gevoel die balans zijn, ik voel mij goed. Vaak functioneer ik in deze twee weken

goed. Er komt van alles uit mijn handen, doe het huishouden etc. Het is een spannende tijd (het wachten en de onzeker-

heid) die mij veel energie kost, maar misschien ben ik straks zwanger…

Dan komt de week van de duidelijkheid, weer een mislukte

behandeling. Voor mij ontstaan er dan een enorm verdriet en boosheid, omdat ik mij machteloos voel en het zo oneerlijk voelt… Ik ga volledig op in mijn gevoel. Huil veel (thuis) en slaap slecht.

In deze week moet ik vooral niet op kraambezoek of een kinderfeestje hoeven, of horen dat iemand zwanger is, want een hartelijke felicitatie kan er dan nauwelijks af.

Vervolgens de week van de strijd, ik moet energie hebben

voor de volgende behandeling en er weer voor gaan. Vertrou-

wen en hoop houden en dit weer opbouwen. Een echte ratio

over ga zijn in de familie. Mijn ouders, broer, zus en schoonfa-

Ik ben hard, zakelijk en soms ook nog een tikkeltje cynisch.

langzaamaan gaan vertellen. Maar alleen als er naar wordt

beslissing! Er is geen ruimte voor gevoel, ik moet door. Ik heb die wens en dan weet ik wat ik daarvoor moet doen.

Dit proces uitleggen en mij dan gerespecteerd voelen om wie ik ben, met mijn gevoel, ik merk dat dit voor mijn omgeving vaak lastig te begrijpen is. Vorige week was ik wel op die

kinderverjaardag en nu kom ik niet. Als iemand over zijn kind vertelt vraag ik door, en ineens ga ik zo snel mogelijk over

op een ander onderwerp. Ik besef dat ik ook mijn omgeving

kwets, omdat ik niet altijd kan delen in hun geluk. Zij hebben ook een wens gehad en die is in vervulling gegaan. Zij willen dat graag met mij delen, maar vaak kan ik dit niet. Ik begrijp hen (denk ik) en zeg ook dat ik hen kwets, dit bespreken we dan met elkaar. Zij zeggen mij te begrijpen, maar waarom voelt dit dan niet altijd zo voor mij?

Waarom voel ik mij niet altijd gerespecteerd en heb ik juist

het gevoel mijn energie, die ik zelf hard nodig heb, te moeten geven aan mijn omgeving, om uit te leggen waarom ik niet kan komen naar dat kinderfeestje of dat kraambezoek. Waarom ik niet kan delen in hun geluk.

Familie en gezin

Wat ik daarnaast ook moeilijk vind is de omgang met familie, en specifiek mijn gezin. Mijn ouders hebben drie kinderen

milie zijn geheel op de hoogte van ons traject. Nu is voor mij het moment gekomen dat we het de rest van de familie ook gevraagd, daar ligt wel mijn grens. Ook mijn ouders heb ik

gezegd dat zij er open en eerlijk over mogen zijn, wanneer zij van hun vrienden en de familie vragen/opmerkingen krijgen over waarom zij geen opa/oma zijn.

Ik waardeer het enorm dat mijn(schoon)ouders ons tot nu

toe hebben gerespecteerd door niet met anderen over onze vruchtbaarheidsproblemen te communiceren.

De volgende fase in ons traject is aangebroken en zo gaan we steeds een stapje verder…

Toch besef ik hierdoor wat ons voor de toekomst te wachten

staat… Eerst de levensfase van mogelijk geen moeder worden en later in mijn leven komt er dan nog eens de confronterende levensfase van geen oma zijn.

"Ik wil niet elke dag op mijn werk de vraag krijgen: 'Hoe gaat het met je, ben je al zwanger, heb je weer een behandeling gehad?'."

en ik ben de jongste. Zij zijn nog geen opa en oma en ik weet dat er bij mijn broer en zus geen kinderen zullen komen. Ik

Werk-omgeving

mocht gaan, er geen directe neefjes of nichtjes zullen zijn.

Dit vind ik jammer, maar ik heb er geen vervelend gevoel bij.

terneergeslagen en komt er weinig tot niets uit mijn handen.

Wil ik eigenlijk niet werken, maar gewoon rust hebben. Toch

realiseer mij daardoor dat, wanneer mijn wens in vervulling

Ik wil mijn werk goed doen, maar soms gaat dit niet, ben ik

Voor mij is dit een feit dat ik heb geaccepteerd.

ga ik, omdat het afleiding biedt en mijn gedachten verzet.

Wat ik echter wel moeilijk vind is, dat wanneer mijn wens

niet in vervulling mag gaan, ikzelf geen moeder zal worden, maar ook mijn ouders geen opa of oma zullen worden. Een

wens waarvan ik weet dat zij deze graag in vervulling zouden zien gaan.

Regelmatig krijg ik de vraag vanuit mijn omgeving of wij

kinderen willen. Door de goede gesprekken die ik met mijn ouders heb weet ik dat zij opmerkingen krijgen over dat zij nog geen opa en oma zijn. Iets waar ik verdriet om heb, en

waarvan ik weet dat dit ook hen (wellicht dubbel) verdriet doet. Ik krijg vragen gericht op kinderen, maar zij dus ook,

alleen dan gericht op kleinkinderen. Hierover kan ik gelukkig open en goed met mijn ouders spreken.

Recentelijk heb ik besloten, nu we drie jaar verder zijn in ons traject en IVF de volgende stap zal zijn, dat ik er meer open

Maar ik heb geen zin in moeilijke gesprekken, in deadlines of

in vergaderingen. Ik ben lijfelijk aanwezig, maar kan niet hel-

der denken en weloverwogen de juiste beslissingen nemen. Ik wil wel, maar het gaat niet…

Hoe vertel ik dat en leg ik dat uit, want ik wil het niet hoeven

uitleggen. Ik wil mijn werk goed doen, maar merk dat dit niet altijd blijkt te kunnen.

Ik wil niet die werknemer zijn met vruchtbaarheidsproblemen, niet dat stempel hebben en ook niet elke dag op mijn

werk de vraag krijgen: “Hoe gaat het met je, ben je al zwanger, heb je weer een behandeling gehad?”. Ik wil gewoon Esmee zijn, die soms even verdrietig en stil is, en soms hyper en

vrolijk. En wanneer ik dan toch de behoefte heb om er iets

over te zeggen, dat ik dan een luisterend oor vind en even kan lachen en/of huilen, om daarna weer verder te kunnen met mijn werkzaamheden.


ERVARING

Kindervrij? Ik heb besloten werk en privé zoveel mogelijk gescheiden te

Esmee

anders wordt aangekeken, vragen ga krijgen die ik juist niet

uitgesproken dat wij geen kinderwens hadden.

ervaar ik dat ook. Mijn collega’s weten van niets en ik ben

Ik kreeg toen regelmatig de opmerking: “wacht maar tot je

Mijn leidinggevende en directe collega weten er wel van,

bedoelden; ik had er geen gevoel bij. Ik heb het stellig ontkend,

werkgever en heb ik niet ook nog deze spanning en stress

wel eens gekwetst. Hoewel ik dat nooit terug heb gehoord.

stellen van mijn grenzen. Waar en hoe vinden werkgever en

en wat hebben zij gelijk gekregen…!!!

Om voor mijzelf antwoorden te vinden op de vragen hoe om

aan een boom. Een aantal vrienden had al kinderen gekregen en

boek: een onvervulde kinderwens is net een open zenuw. Die

hun tweede kindje.

houden, omdat ik bang ben dat wanneer ik het mijn collega’s

In 2001 heb ik mijn huidige man leren kennen, ik was toen 23 jaar.

wil, en een stempel krijg die ik ook niet wil.

Onze omgeving (lees: vrienden en familie) was hiervan op de

Esmee.

eierstokken gaan rammelen, je bent nu nog zo jong, ik spreek je

omdat ik aan hen de tijd dat ik naar het ziekenhuis ben moet

begreep toen echt niet waarom mensen kinderen wilden krijgen

vertel, ik niet meer hun collega Esmee ben en kan zijn. Maar

In 2003 zijn we getrouwd en hebben we duidelijk naar elkaar

Deze beslissing voelt goed voor mij en geeft mij ook rust. Zo

hoogte en respecteerde deze keuze.

later nog wel”. Ik had geen idee wat mensen met deze opmerking

verantwoorden. Gelukkig krijg ik deze tijd en ruimte van mijn

en heb denk ik mijn omgeving met mijn houding en opmerkingen

te vinden tussen het werk dat moet worden gedaan en het

Nu, in 2011, realiseer ik mij wat mijn omgeving toen heeft bedoeld

erbij in het traject. Toch blijft het soms lastig om de balans werknemer elkaar daar in…

In januari 2009 sloeg ik wat kinderwens betreft om als een blad

te gaan met mijn omgeving heb ik op advies van mijn coach/

ook mijn zwager en schoonzusje hadden een prachtige dochter

anderen onbedoeld maar pijnlijk kunnen raken

Ineens ontstond bij mij een gevoel dat ik niet kende, maar ook

Esmee

zoals je niet kunt houden van je man en je omgeving. Houden van

Ik werk in een team met veel jonge vrouwen. Je kunt je kont niet keren of er komt weer iemand met ‘goed nieuws’. Slecht nieuws voor mij. Een team vol vrouwen betekent sowieso al een pauze vol gepraat over poepluiers, slapeloze nachten, tepelkloven en ‘ben jij ook ingeknipt?’. Er wordt wéér nieuw hCG in de discussie gepompt met de verse zwangere erbij.

BIJZONDERE BEHANDELINGEN

Mijn ervaring met

acupunctuur Hierbij mijn ervaring met alternatieve behandelingen. Toen ik 31 was ben ik gestopt met de pil, in de hoop zwanger te worden. Na ongeveer twee jaar was dat nog niet gelukt. We zijn verwezen naar het ziekenhuis. Bij onderzoek bleek mijn FSH iets aan de hoge kant, en aanvankelijk was de zaadkwaliteit van mijn man niet optimaal. We hebben de gebruikelijke behandelingen gehad, eerst IUI, zes keer geloof

Ik kan het niet aanhoren, al zou ik wensen dat ik het van

ik. Daarna IVF. Na de vierde IVF-poging werd ik zwanger en

willen meemaken. Doe mij al die kwalen maar, maar dan

Toen hij ruim een jaar was zijn we weer met IVF gestart. De

me kon laten afglijden. Het zal vast allemaal heel zwaar zijn

kregen we een mooie zoon (ik was toen 36).

ook dat kindje.

stimulatie verliep nu duidelijk minder goed: waar ik bij eer-

hoor, ik geloof het écht, maar ik had het allemaal zó graag

"Doe mij al die kwalen maar, maar dan ook dat kindje."

dere pogingen met maximale dosering hormonen zo'n 6-10 eitjes had, was het nu aanmerkelijk minder. Er ontstonden ook minder embryo's. Na twee mislukte pogingen dacht ik: “We moeten waarschijnlijk afscheid nemen van onze wens voor een tweede kind via IVF”.

trainer het boek: ‘Open zenuw’ besteld. Beschrijving van het

van toen twee jaar (mijn eerste nichtje) en waren zwanger van

(zie verder http://www.openzenuw.nl).

niet meer kon negeren of ontkennen. Voor mij is dit gevoel: Moe-

gelezen over acupunctuur als ondersteuning bij behande-

derliefde!! Een gevoel te willen zorgen en van iemand te houden

ling, heb ik een afspraak gemaakt bij een acupuncturiste. Zij

een kind, ontstaan uit de liefde tussen twee mensen! Een uniek individu. Een kind dat mij zegt dat het van mij houdt, ik ben haar/ zijn moeder. Moederliefde; een gevoel dat ik maar niet onder woorden kan brengen… Het zijn mijn eierstokken die ik nu al bijna drie jaar voel ‘rammelen’ . In juli 2010 ben ik in de ‘medische molen’ terechtgekomen. Tot nu toe hebben wij een onbegrepen subfertiliteit en hebben we vijf IUI-behandelingen gehad die onze wens helaas niet in vervulling hebben laten gaan. De volgende stap in ons traject is IVF, waar we waarschijnlijk in januari 2012 mee gaan beginnen. We blijven hopen op het in vervulling gaan van onze wens, om mijn ‘moederliefde’ te kunnen gaan geven, opdat ik ooit de woorden mag horen: “Ik hou van je, mama”.

Omdat ik toen ook al eens iets in het Freya Magazine had

Zelf kreeg ik miskraam op miskraam. In totaal zeven keer.

onderzocht mij en constateerde een laag energieniveau bij de

was. Dat ik mee kon klagen, genietend van het feit dat ik

week had genomen kreeg ik vervroegd een menstruatie, wat

wel met de melding kwam dat een kleintje op komst was,

behandeling, de laatste 10 dagen even niet in verband met

Elke keer als ik nét zwanger was, droomde ik van het

eierstokken. Ze behandelde mij met acupunctuur en Chinese

misselijk was omdat ik een mensje in me had groeien. Elke

ik al apart vond, want normaal vloeide ik heel regelmatig,

dacht ik: voordat jij bevalt, ben ik ook weer zwanger en

vakantie. Op vakantie was ik een paar dagen over tijd en heb-

moment dat ík een keer kon melden dat er goed nieuws

kruidenthee (werkelijk verschrikkelijk vies). Nadat ik dat een

keer als ik weer een miskraam had en als iemand anders

om de vier weken. In de maand daarna ging ik verder met de

dan blijft het wél zitten. Niet dus.

ben we een zwangerschapstest gekocht: ik bleek zwanger!!

probeer ik zo hard mogelijk te denken dat ik ‘kindervrij’

Het is natuurlijk niet met zekerheid te zeggen of dit door de

Tussen het geleuter over poepluiers en slaapgebrek door

We hebben een mooie dochter gekregen (ik was toen 39).

ben. Míjn slapeloze nachten komen niet van een kind, nee.

behandeling van de acupuncturiste kwam, want bij ons was

Janneke

meteen uitwerking had op mijn menstruatiepatroon, en dat

Wel van het gebrek daaraan.

er nog altijd een kleine kans op spontane zwangerschap. Maar ik vond het wel heel opvallend dat haar behandeling het na een maand al raak was. Ik hoop dat anderen hier wellicht ook baat bij kunnen hebben.

Deze tekst komt uit het lied: ‘I would die for that’ van Kellie Coffey,

Veel succes allemaal!

zie ook www.youtube.com. Een lied dat voor mij heel dichtbij de omschrijving van mijn gevoel van ‘moederliefde’ komt.


Alie


COLUMN

ERVARING

Prijs De Freya Awards zijn in oktober weer uitgereikt. De winnaars dit jaar: het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg (beste IVF-kliniek) en Ziekenhuisgroep Twente, locatie Almelo (beste algemene fertiliteitkliniek). Wanneer je alle scores bekijkt, valt op dat de ziekenhuizen en klinieken die het goed doen in Nederland elkaar op de hielen zitten met hun rapportcijfers. We hebben in ons land een brede top van zo’n twintig ziekenhuizen en klinieken die het goed doen. aar wat maakt deze instellin-

M

been. Het is een complex samenspel tus-

Geen cliënt geeft een hoge waardering

gen ‘goed’? Excellente zorg?

sen medische, emotionele en relationele

voor het exact volgen van een keurig

Toepassen van de laatste

aspecten. Op dit gebied wordt het kaf

traject waarin je langs alle verplichte

vruchtbaarheidstechnieken? Een hoog

van het koren gescheiden. Ooit zat ik

onderzoeken wordt geloodst. Aandacht

slagingspercentage van de behandelin-

met mijn vrouw in een gerenommeerd

is alles. En patiënten die zich gehoord

gen? Uit eigen ervaring weet ik dat het

ziekenhuis en werd ons geduldig en

voelen en worden geholpen met hun

met de medische kennis bij ziekenhuizen

helder uitgelegd, waarom de artsen ons

vragen zullen zich uiteindelijk makkelij-

en klinieken over het algemeen wel goed

daar niet gingen helpen. Protocollaire

ker neerleggen bij het eindresultaat. Ook

zit. Artsen zijn prima geschoold en we-

prietpraat. Wij besloten het gesprek te

als dat betekent dat je als stel kinderloos

ten wat er kan of juist niet mogelijk is.

verbreden door een link te leggen van

blijft. De behandelingen die je krijgt om

onze medische naar onze emotionele

mogelijk je kinderwens te vervullen,

problemen met de situatie. Hoe ga je

zijn daarom nooit alleen medisch, maar

om met een kinderwens die niet wordt

hebben ook een psychische waarde. De

vervuld? De arts zette ons nog net niet

Freya Awards maken dat op een mooie

direct de deur uit, maar liet wel weten

en positieve manier duidelijk aan het

dat hij enkel naar het medische verhaal

medisch werkveld. Wat mij betreft een

keek en we voor andere vragen andere

prijs waard!

"Geen cliënt geeft een hoge waardering voor het exact volgen van een keurig traject waarin je langs alle verplichte onderzoeken wordt geloodst. Aandacht is alles."

hulpverleners moesten zoeken. Reinier Rombouts We hebben de daad direct bij het woord gevoegd en zijn naar één van de privéklinieken gegaan die ook hoog scoort op de lijst van de Freya Awards en zelfs enkele malen won. Het verschil? In medische zin praktisch niets. In de zorg daaromheen bijna alles: we werden serieus genomen, er werd meegedacht en naar mogelijkheden gezocht. En

Wie binnen het protocol valt, wordt

er was openheid, ook over wat niet

keurig geholpen volgens de daarvoor op-

mogelijk was. Een verademing. En als ik

gestelde criteria en richtlijnen. Worden

naar de reacties van patiënten kijk die

patiënten daar blij van? Ja en nee.

hebben gestemd voor de Freya Awards

Natuurlijk is medische kennis een

zie ik hetzelfde: “Super lief en zorgzaam

basisvoorwaarde waaraan vrijwel alle

personeel. Heel geduldig”. “Oprecht

ziekenhuizen en klinieken voldoen. Is

geïnteresseerd, warm en eerlijk”.

dat er niet, zal geen mens er naartoe

“Ze werken met liefde voor het vak”.

gaan. Maar daar begint echte zorg pas.

Oprecht, eerlijk, liefde voor het vak.

Onvruchtbaarheid is geen gebroken

Dat is wat je als patiënt wilt van je arts.


Enne… wanneer gaan jullie voor

EEN

TWEEDE?

Die vraag wordt ons regelmatig gesteld sinds onze dochter één jaar oud is geworden. Mensen vragen zich tot mijn verbazing ook af of ik al zwanger ben… Gisteravond waren we nog bij kennissen bij wie die vraag

speelde, maar omdat dat niet zo is help ik ze dan het liefst zo snel mogelijk uit de droom. Ik was zo trots dat ik na de zwangerschap van mijn dochter sinds kort eindelijk mijn

oude gewicht terug had… krijg ik van mijn mams en manlief

Ik raad iedereen ook aan om dan die kans te pakken als je

graag een broertje of zusje voor je zoon of dochter wilt en je het zelf fysiek en mentaal aankan.

"Mensen zonder vruchtbaarheidsproblemen realiseren zich gewoon niet altijd voldoende dat je daar dan opnieuw mee te maken hebt."

te horen dat het net lijkt of ik drie maanden zwanger ben. Tja, nu valt dat blubberbuikje dat ik na mijn zwangerschap heb

overgehouden extra op. Zouden daarom mensen denken dat ik weer zwanger ben?

Het is natuurlijk goed bedoeld, maar beseffen mensen wel dat wij gewoon ongelooflijk geluk hebben gehad dat het bij de

eerste ICSI-poging raak was, en wij zo een prachtige dochter hebben gekregen? Dat het niet vanzelfsprekend is en dat we

ook niet zomaar kunnen en mogen aannemen dat we weer direct via de medische weg zwanger raken? Tja, natuurlijk zou

dat fijn zijn, en hopen we dat van harte, vooral omdat we het

Wijzelf blijven hoopvol voor de toekomst, en wat er ook

maken.

vruchtbaarheidsproblemen realiseren zich gewoon niet altijd

voor onze dochter wel fijn zouden vinden als ze een broertje of zusje zou mogen krijgen, en het zou ons gezin compleet

Maar het is belangrijk om naast optimistisch, ook realistisch te blijven. Heb ik niet gelezen dat veel stellen na een eerste

gelukte IVF/ICSI-poging er vol enthousiasme weer voor gaan

en dat het dan vaak veel langer duurt voordat het lukt, als het

gebeurt… we blijven onze zegeningen tellen. En tja, die

mensen om ons heen… laat ze maar vragen. Mensen zonder

voldoende dat je daar dan opnieuw mee te maken hebt. Nou, we zien wel wat de toekomst brengt... en wanneer we voor

een tweede gaan? Daar geef ik nog even geen antwoord op.

Lize

al lukt? En dat bij stellen die na tig pogingen een eerste kindje hebben gekregen, zomaar daarna na één nieuwe poging

zwanger kunnen zijn? Feit is dat bij elke poging statistisch de

kansen voor zowel de stellen met een kindje na één poging en stellen met een kindje na tig pogingen gelijk zijn. Je zou kunnen stellen: ‘nieuwe ronde, nieuwe kansen!!’.


ACTUEEL

ADOPTIE

De verplichte voorlichtingsbijeenkomsten DEFINITIE Een eigen kind aannemen door mensen die niet de natuurlijke ouders zijn Mensen kunnen om verschillende redenen voor adoptie kiezen. De één ziet het als oplossing wanneer er geen biologisch eigen kinderen komen. Voor een ander komt het voort uit de wens een kindje dat elders op de wereld geen kans op een goed leven heeft, een thuis en liefhebbende ouders te geven, soms naast de kinderen die ze zelf al hebben. Om een impressie te geven van hoe mensen het begin van adoptie hebben ervaren, heb ik een paar adoptieouders hun mening gevraagd.

V

kind

biologische ouders

adoptie ouders

Heeft het een vaste verzorger gehad

teerd al meegemaakt? Is het kind direct

waar het zich aan kon hechten of werd

na de geboorte naar een tehuis gebracht

het verzorgd door veel verschillende

waar het sindsdien heeft gewoond, of

personen? Dit alles heeft effect op het

is het bijvoorbeeld te vondeling gelegd,

kind dat uiteindelijk naar Nederland

daarna naar de politie gebracht om

komt en hier moet wennen aan het feit

vervolgens via drie andere onderkomens

dat bijna alles is veranderd. Hier krijgt

uit te komen in het tehuis van waaruit

het ineens honderd procent aandacht en in het land van herkomst moest het de

vaak heeft een kind moeten wennen

aandacht delen met de andere kinde-

Bij de eerste bijeenkomst staat Kennis-

aan een nieuwe ‘veilige’ omgeving om

ren in een tehuis. Daarnaast zijn er nog

making centraal. De groep waarin je zit

er vervolgens weer uit weggerukt te

veel meer veranderingen, zoals ander

Ook lijken sommigen te denken dat de

voor adoptie heeft ingediend. Wordt een

zal de komende zes bijeenkomsten niet

voorlichtingsbijeenkomsten een vorm

aanvraag door twee mensen gedaan,

wijzigen. Het is dus fijn om te weten wie

krijgen vanuit de omgeving de

van therapie zijn. Fijn je hart luchten bij

dan zijn beiden verplicht bij alle bijeen-

de anderen zijn waarmee je dit belangrij-

vraag of ze weleens aan adoptie hebben

mensen die in dezelfde situatie zitten,

komsten aanwezig te zijn. Doe je de

ke traject start. Jet: “Ik heb de verplichte

gedacht. Het kan voor een buitenstaan-

en vaak aan een half woord al genoeg

aanvraag alleen, maar heb je een partner

voorlichting met gemengde gevoelens

der een goede en wellicht makkelijke

hebben.

waarmee je getrouwd bent, ook dan ben

gevolgd. Het was een eerste stap in het

oplossing lijken. Maar wat komt er

De voorlichtingsbijeenkomsten zijn

je verplicht de bijeenkomsten samen

proces en dat was heel fijn omdat we

allemaal bij kijken? In dit magazine, en

echter geen van beide. Het doel van

te volgen. Als je samenwoont of een

daarvoor alleen maar aan het wachten

de komende magazines, wordt iedere

deze bijeenkomsten is om de aspirant

latrelatie hebt, is het niet verplicht om

waren”.

keer een stukje over adoptie behandeld,

adoptieouders de informatie te geven

beiden alle bijeenkomsten bij te wonen,

Daarnaast maak je kennis met de voor-

zodat mensen er een beter beeld bij krij-

die ze nodig hebben om de weloverwo-

maar de Raad voor Kinderbescherming

lichters die er ook alle bijeenkomsten bij

gen. Want wat houdt adoptie eigenlijk

gen keuze te maken of adoptie wel of

vindt dit wel noodzakelijk. Iemand die al-

zullen zijn.

allemaal in?

niet iets voor ze is.

leen een aanvraag doet en geen partner

Dat houdt dus ook in dat je op dat mo-

heeft, kan niet worden verplicht om met

Eén van de eerste onderwerpen van

Allereerst is adoptie iets waar je samen

ment nog niet helemaal zeker hoeft te

een tweede persoon aanwezig te zijn.

de voorlichtingsbijeenkomsten zijn de

voor moet kiezen en helemaal achter

weten dat adoptie iets is dat bij jou en je

Het wordt echter wel ten zeerste aan-

biologische ouders. Het adoptieproces

moet staan. Het is een traject dat enkele

partner past.

bevolen een vriend of familielid mee te

is niet mogelijk zonder de biologische

nemen. Het is dan fijn wanneer diegene

ouders. Zonder hen zou er namelijk geen

ook wel een jarenlange zwangerschap

De wachttijden zijn tegenwoordig niet

ook bij alle bijeenkomsten aanwezig kan

kind zijn! De samenhang tussen deze drie

wordt genoemd.

meer zo lang. Je moet rekening houden

zijn. Zowel voor de aanvrager als voor

partijen, die onlosmakelijk met elkaar

Iedereen die één of wellicht meer kin-

met ongeveer anderhalf jaar tot het

de rest van de groep is het prettiger als

verbonden zijn, wordt ook wel de Adop-

deren wil adopteren is verplicht om de

krijgen van de beginseltoestemming.

iedere bijeenkomst dezelfde deelnemers

tiedriehoek genoemd. Kinderen worden

voorlichtingsbijeenkomsten te volgen.

Dat houdt in dat in die anderhalf jaar alle

aanwezig zijn.

niet opgegeven voor adoptie omdat ze

Over deze bijeenkomsten bestaat nogal

voorbereidingen zijn getroffen die nodig

wat verwarring. Zo wordt er weleens

zijn om toestemming te krijgen om te

Bij de voorlichtingsbijeenkomsten wordt

atie ongewenst is. Daarom wordt ook

laatdunkend over gesproken. Mensen

mogen adopteren.

geprobeerd alle onderwerpen aan bod

besproken hoe aspirant adoptieouders

De drie partijen van de adoptiedriehoek (foto: William Hoogteyling)

ongewenst zijn, maar omdat de situ-

te laten komen waar je mee te maken

denken de biologische ouders een plek

opvoedcursus moeten volgen, en dat

De verplichte voorlichtingsbijeenkom-

kunt krijgen wanneer je een kind adop-

in het gezin te geven.

terwijl ze een schijnbaar veel zwaarder

sten worden geleid door twee voorlich-

teert.

traject moeten doorlopen om een kind

ters. In totaal zijn er zes bijeenkomsten

In wezen krijg je tijdens de eerste bijeen-

te krijgen. Sommigen vragen zich af waar

van elk drie uur, en ze vinden overdag

komst te horen dat de biologische ou-

zo’n cursus voor dient want ‘Als je zoveel

plaats. Per serie bijeenkomsten is er

ders altijd een onderdeel van het leven

moeite doet om een kind een goed thuis

een groep van acht aanvragen. Met een

van het kind zullen zijn, en wordt tijdens

te geven, geeft dat toch al aan dat je het

aanvraag wordt bedoeld: een alleen-

de daaropvolgende bijeenkomsten dui-

beste voor hebt met een kind’.

staande die of een stel dat een aanvraag

delijk wat die rol precies inhoudt.


Wat heeft een kind dat wordt geadop-

het geadopteerd kan worden? Hoe

heidsbehandelingen ondergaan

kunnen het idee hebben dat ze een

worden? En wat doet dat met een kind?

Kennismaking

eel mensen die vruchtbaar-

jaren kan duren en door adoptieouders

Achtergrond van het kind


OVER DE FERTIFAIR

Dol-fijn! voedsel, andere geuren en een andere temperatuur. In de tweede bijeenkomst komt een adoptieouder langs die zijn of haar verhaal vertelt, en is er voor de aspirant adoptieouders gelegenheid tot vragen stellen.

"Het is belangrijk voor adoptieouders zich te realiseren dat een kind niet alleen maar blij is met de nieuwe eigen kamer en het nieuwe speelgoed dat het krijgt, maar dat het ook iets moet achterlaten."

Hechting Hoe een kind zich hecht aan de adoptie-

Rouw en Verlies

Loyaliteit en Identiteit

ouders ligt heel erg aan de achtergrond

Ook dit onderwerp valt in twee stukken

Voor adoptieouders is het belangrijk van

van het kind. Er wordt vaak aangenomen

op te delen. Aan de ene kant is er de

tevoren te weten dat, op een bepaald

dat een ouder kind zich moeilijker kan

rouwverwerking bij de aspirant adoptie-

punt in het leven, het geadopteerde kind

hechten aan zijn of haar nieuwe ouders,

ouders, die wellicht al een heel traject

vragen gaat krijgen over zijn identiteit.

maar dat valt niet zo cru te stellen. Ook

van vruchtbaarheidsbehandelingen

Het wil weten waar het vandaan komt.

een ouder kind kan zich weer gaan

achter de rug hebben, en de droom van

Uit welk land, welke ouders of familie

hechten als het in de eerste jaren van

een biologisch eigen kindje in rook zagen

het komt. Op jonge leeftijd zullen dat

zijn leven al eerder een hechtingsband is

opgaan. Hoe gaan ze daarmee om en

andere vragen zijn dan wanneer het

aangegaan. Daarnaast is het ook zo dat

hebben ze dat al een plek kunnen geven?

kind in de pubertijd komt. Wie zijn de andere papa en mama? In de puberteit

een jonger kind, dat al veel verhuizingen

Er wordt ook gepraat over hoe je als

Na het volgen van de voorlichtings-

Tijdens de Fertifair bezocht ik een aantal

adoptieouder hiermee denkt om te gaan

bijeenkomsten is het aan de aspirant

creatieve workshops, waaronder ‘Meditatief

en hoe je je kind daarmee kunt helpen.

adoptieouders om te beslissen of ze wel

tekenen van je krachtdier’ onder leiding van

of niet verdergaan in het adoptietraject.

Maya Meerbeek. In een klein groepje van

Voor mensen die nog niet gestopt waren

drie personen kregen we alle aandacht van

met vruchtbaarheidsbehandeling houdt

haar. Een fijne visualisatie bracht ons naar

dit in dat ze een moeilijke beslissing

een favoriete plek en op deze plek kwam

moeten nemen. Tijdens de voorlichtings-

een dier naar je toe. Ik stelde me voor dat

bijeenkomsten mag je nog actief bezig

we op een eiland zaten. Vaak maken wij

zijn met vruchtbaarheidsbehandelingen,

met onze boot een tocht op de Kagerplas-

maar zodra je bij de Raad voor Kinderbe-

sen en maken dan een stop op een eiland.

scherming bent voor een gezinsonder-

Ik zag een dolfijn naar me toe zwemmen. In

zoek moet je zijn gestopt.

de Kagerplassen zwemmen geen dolfijnen,

"Tijdens de voorlichtings bijeenkomsten mag je nog actief bezig zijn met vruchtbaarheids behandelingen, maar zodra je bij de Raad voor Kinderbescherming bent voor een gezins onderzoek moet je zijn gestopt."

maar in je fantasie is veel mogelijk. Niet iedereen die samen de voorlichtingsbijeenkomsten heeft bijgewoond houdt na die tijd nog contact. Een enkeling wel. Veronique: “Wij waren een behoorlijk hechte groep. Aan het einde

"Ik vond het prettig te kunnen ontspannen tijdens deze creatieve workshop en steun te vinden bij je krachtdier."

heeft meegemaakt en veel verschillende

Daarnaast is er de rouwverwerking van

zullen ze meer op zoek gaan naar hun

verzorgers heeft gehad, moeite kan

het kind. Sommige kinderen maken heel

eigen ‘ik’, en dat houdt verband met hun

hebben zich te hechten. Esther: “De be-

bewust mee dat ze van het ene land naar

achtergrond. Ze kunnen zich gaan afvra-

Vervolgtraject

haar beginseltoestemming binnen had

langrijkste voorbeelden voor ons waren:

het andere gaan. Ze moeten afscheid ne-

gen welke karaktertrekken ze hebben

Welke vervolgstappen er in het adoptie-

(een officieel document dat je goedge-

je kunt aan het gedrag van een kind zien

men van hun vertrouwde omgeving om

overgenomen van hun adoptieouders

traject zijn wordt in de laatste bijeen-

keurd bent als aspirant adoptieouders en

of het al dan niet veilig is gehecht (heel

uiteindelijk in een heel andere omgeving

en welke genetisch zijn bepaald. En als

komst besproken. De opdrachten die

mag adopteren) zijn wij weer bij elkaar

goed kijken dus) en je moet als adoptie-

terecht te komen. Als een kind nog heel

ze later in het leven zelf kinderen krijgen

voorafgaand moesten worden gemaakt,

gekomen”.

ouders overal op voorbereid zijn”. Ook is

jong is, zal het zich hier niet van bewust

kunnen ze hier opnieuw mee worden

worden behandeld. Ook wordt in deze

er tijdens deze bijeenkomst gelegenheid

zijn, maar onbewust kan het wel reage-

geconfronteerd. “Dit heeft mijn (biologi-

bijeenkomst ingegaan op special need

vragen te stellen aan mensen die al één

ren op de veranderde impulsen die het

sche) moeder dus ook meegemaakt. Hoe

kinderen en wordt van de aspirant

kunstwerk te worden. Daarna werd er uitleg

of meer kinderen hebben geadopteerd.

binnenkrijgt. Vaak komt dat rouwproces

is zij tot het besluit gekomen dat zij niet

adoptieouders gevraagd hier persoon-

gegeven over een dier en de symboliek van

Jet: “Eén van de dingen die me zijn bijge-

op een later tijdstip alsnog. Zo rond

voor mij kon blijven zorgen?”. Daarom

lijk onderzoek naar te doen. Op die

bleven was het ervaringsverhaal van een

zes of zeven jaar wordt een kind zich

wordt er stilgestaan bij de diverse

manier kan ieder voor zich bepalen of

Voor iedereen die meer

mij past. Anderen hadden een eend en een

adoptieouder over zijn verhuizing, waar-

ervan bewust dat het is geadopteerd, en

levensfasen en welke vragen daarin aan

men openstaat voor een kindje met een

informatie wil over adoptie zijn

hond getekend. Ik vond het prettig te kun-

bij hij vertelde dat zijn (geadopteerde)

dat daar een heel proces aan vooraf is

bod kunnen komen.

lichamelijke of verstandelijke beperking

er de telefonische voorlichters

nen ontspannen tijdens deze creatieve work-

zoon niet automatisch aannam dat hij

gegaan. Het is dus belangrijk voor adop-

of afwijking. Aangezien er heel veel

van Stichting Adoptie

shop en steun te vinden bij je krachtdier.

ook mee verhuisde. Dat heeft ons ertoe

tieouders zich te realiseren dat een kind

Loyaliteit hangt daar voor een deel mee

verschillende beperkingen zijn is het

voorzieningen.

gebracht, later, met onze dochter, de

niet alleen maar blij is met de nieuwe

samen. Door de bloedband die het kind

voor aspirant adoptieouders belangrijk

Zij zijn iedere dag te bereiken

Maya Meerbeek vertelde dat ze workshops

verhuizing heel zorgvuldig aan te pakken

eigen kamer en het nieuwe speelgoed

met de biologische ouders heeft, zal het

erachter te komen met welke afwijking

van 9.00 tot 14.00 uur op

verzorgt over de thema’s ‘Verlies en verlan-

en dat was erg succesvol”. Veel aspirant

dat het krijgt, maar dat het ook iets moet

loyaal zijn ten opzichte van hen, ook al

ze wel en met welke ze niet kunnen om-

telefoonnummer 030-233 03 40.

gen’. Zij verzorgt ook de workshop ‘ De plek

adoptieouders lopen rond met de vraag

achterlaten. Tijdens deze bijeenkomst

heeft er sinds kort na de geboorte geen

gaan. Dit wordt tijdens de bijeenkomst

Zie ook: www.adoptie.nl

van je onzichtbare verlies’ voor iedereen

of zij wel genoeg van hun geadopteerde

wordt ook het lotgenotencontact of

contact meer plaatsgevonden. Daar-

ook ondersteund met behulp van foto’s

die te maken heeft met een onvervulde

kind kunnen houden. Alle twijfels die

deelgenotencontact gestimuleerd door

naast is er de loyaliteit van het geadop-

en een video met een ervaringsverhaal.

kinderwens. Deze workshop vindt plaats op

ze daaromtrent hebben kunnen tijdens

bepaalde stellingen voor te leggen. Op

teerde kind naar de adoptieouders. Het

deze bijeenkomst worden gedeeld.

die manier kunnen aspirant adoptieou-

is onmogelijk te zeggen dat de ene loya-

Het onderwerp special need kinderen

Meer informatie op

ders er samen over praten en gedachten

liteit sterker is dan de andere. Hoe deze

wordt in een later magazine uitgebreid

www.verliesenverlangen.nl

en ervaringen hierover delen.

twee met elkaar verbonden zijn, wordt

besproken.

tijdens de bijeenkomsten uitgelegd. 22 FREYA MAGAZINE 2011/5

van de cursus zijn wij met z'n allen uit eten geweest. En nadat iedereen zijn/

We kregen de opdracht om ons dier te tekenen. Ik probeerde zo goed mogelijk mijn

Willemien Lentjes

dier na te tekenen, gelukkig hoefde het geen

een dier. Het bleek dat een dolfijn aardig bij

locaties in Zetten, Arnhem en Nieuwegein.

Judith Hoogeveen 2011/5 FREYA MAGAZINE 23

OVER DE FERTIFAIR adv-chimed.qxp

03.03.2011

Dit vind ik…

VAN DE FERTIFAIR Er is mij gevraagd om een stukje te schrijven voor het Freya Magazine, wat ik met veel plezier doe. Ik zal mij eerst voorstellen; mijn naam is Gertrud, getrouwd en wij hebben één zoon van 38 jaar, en een hele lieve pleegdochter, Desiree.

E

"Ik ben achter gekomen dat het verdriet nooit zal slijten, je geeft het een plekje maar de wens blijft altijd."

Door Desiree ben ik gevraagd om mee te gaan naar de Fer-

Wij hebben drie lezingen bijgewoond. De eerste spreekster

kijk gekregen op het ongewild kinderloos zijn en wat

tifair van Freya in Lunteren. Hierdoor kreeg ik een gevoel van

vertelde onder andere over haar verdriet en hoe de omgeving

voor een impact dit heeft. Maar ook op het onbegrip

warmte omdat dit mij een gevoel gaf dat ik betrokken werd bij

ermee omging. Verder vertelde ze hoe zij haar leven toch

het verdriet van Desiree en Richard.

weer inhoud had gegeven ondanks haar kinderloosheid, zij

gezegd “je kunt met z’n tweeën leuke dingen doen, je hoeft

heeft voldoening gevonden in het geven van lezingen en op

geen rekening te houden met...”, maar jullie zouden dit maar

Wat ik er van moest verwachten wist ik niet, maar ik heb

deze manier mensen te helpen. Het was alleen jammer dat het

al te graag willen. Ik ben er door alle gesprekken met Dees

ondervonden dat het een warme organisatie is die echt be-

geluid te zacht was.

ook achter gekomen dat het verdriet nooit zal slijten, je geeft

trokken is bij al het verdriet wat er speelt onder de leden. Wij

het een plekje maar de wens blijft altijd. Voor het zover is gaan

werden hartelijk ontvangen en als buitenstaander voelde ik

De tweede lezing ging over hoe het is om bij jezelf naar bin-

er heel wat jaartjes overheen en juist in deze periode is steun

mij meteen thuis.

nen te keren. De spreekster vertelde mooi en haar verhaal was ontroerend. Hoewel het best interessant was, had ik niet

voor open. Deze fout heb ik voor mijn gevoel in het begin ook

zoveel met het onderwerp.

voor hun verdriet is dit goed gekomen. Het is triest dat er veel mensen afhaken als je ze nodig hebt. Ik weet wel dat ik een heel andere kijk op kinderloosheid heb gekregen en nooit meer zal oordelen als ik hierover weer verhalen hoor. Ik wens jullie allen toe dat het zonnetje voor ieder gaat schijnen.

Acupunctuur en Chinese Kruiden bij:

"En juist door onze pleeg dochter heb ik een hele andere kijk gekregen op het ongewild kinderloos zijn en wat voor een impact dit heeft."

Onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen

Professionele ondersteuning bij reguliere kinderwensbehandeling

Begeleiding tijdens de zwangerschap

hard nodig, maar familie en vrienden staan hier niet altijd gemaakt, maar door veel te luisteren en vooral open te staan

Pagina 1

Gynaecologische klachten

n juist door onze pleegdochter heb ik een hele andere

waar je als kinderloze mee moet omgaan. Er wordt makkelijk

19:28

Advertentie

Linda Hazenberg Kemenadehoek 40 7544 NH Enschede

www.chimed.nl 053-4775589

De derde spreekster was een wat oudere vrouw die vertelde waar zij vroeger allemaal tegenaan was gelopen. Al het onbegrip, maar ook hoe zij zich toch nuttig kon maken, vooral voor

adv-odile.qxp

(lid NVA) 03.03.2011 19:16

Pagina 1

kinderen. Knap hoor. Voordat Desiree met dit probleem te maken kreeg, heb ik ook gedacht: “Het is jammer, maar het leven gaat verder”.

Omgaan met vruchtbaarheidsproblemen

Totdat ik zag wat een impact dit heeft. Wat een verdriet heb ik gezien, en nog, je hebt levenslang. Door de buitenwereld

Ve r w e r k i n g v a n k i n d e r l o o s z i j n

word je niet begrepen, vaak loop je tegen een muur van onbegrip. Dit heb ik van heel dichtbij meegemaakt, met Desiree en Richard. Uit de gesprekken en lezingen heb ik wel begrepen dat dit voor de meeste mensen zo is, daarom zal ik nooit meer zomaar iets hierover zeggen, dat heb ik wel geleerd. Freya is een betrokken organisatie die weet waar het over gaat, ze laten mensen in hun waarde en de mensen weten dat

Zoek je helderheid bij het maken van keuzes in het medisch circuit? Zoek je ondersteuning bij het verwerken en integreren van kinderloos zijn? Heeft jullie (seksuele) relatie een nieuwe impuls nodig? Zoek je een nieuwe levensinvulling?

er altijd een luisterend oor is, er wordt samen gelachen maar er mag ook worden gehuild. Ik ben heel blij dat ik deze dag heb meegemaakt. Het was inte-

Odile van Eck Sinds 1994 begeleid ik vrouwen, mannen en paren die hulp zoeken rond deze vragen.

ressant om de sprekers te horen en ik heb gezien dat het heel belangrijk is dat er een organisatie als Freya bestaat.

Ik schreef de boeken ‘Een onvervulde kinderwens’ (2004) en ‘Een onzichtbaar verlies leven met ongewenste kinderloosheid’ (2010).

Gertrud Mijn telefoonnummer tijdens kantooruren is: 06 1756 9688. Je kunt ook mijn website bezoeken: www.odilevaneck.nl



OVER DE FERTIFAIR

Fertifair Op zaterdag 1 oktober was de tweejaarlijkse Fertifair van Freya. Daar waren we nog nooit geweest dus wist ik ook niet goed wat ik ervan kon verwachten. We hadden mijn moeder, mijn ‘pleeg’moeder en de ouders van Rich gevraagd of ze wilden mee gaan. De eerste twee vonden het leuk dat we ze vroegen en zeiden meteen ja, de laatste moesten er nog even over denken en zouden het nog laten weten. Die zijn nu dus nog aan het denken.

Het sprookje van het verdrietige verdriet

En hun valse lachen leidt tot maagkrampen en ademnood. Ze zeggen: "Geëerd is datgene wat hard maakt".

Er was eens een kleine vrouw die langs een

En dan krijgen ze hartpijnen.

stoffige veldweg kwam. Ze was wel al tamelijk

Ze zeggen: "Je moet je maar bij elkaar houden".

oud maar haar loop was licht en haar lachen

En ze voelen het getrek in de schouders en de

had de frisse glans van een onbezorgd meisje.

rug.

Bij een ineengekrompen gedaante bleef ze staan

Ze zeggen dat alleen zwakkelingen huilen.

en keek naar beneden. Ze kon niet veel herken-

En de opgekropte tranen doen hun hoofd bijna

nen. Het wezen dat daar in het stof op de weg

uit elkaar springen. Of ze verdoven zich met

zat, leek bijna figuurloos. Het deed haar denken

alcohol of drugs opdat ze mij maar niet hoeven

aan een grauwe flanellen deken met menselijke

voelen".

vormen.

"Och ja”, bevestigde de vrouw, “zulke mensen ben

Ze bukte zich en vroeg: "Wie ben jij?".

ik al vaker tegen gekomen!".

Twee bijna levenloze ogen keken moe ophoog. "Ik?

Het Verdriet zakte nog verder in elkaar. "En

Ik ben het Verdriet", fluisterde een stem sta-

dat terwijl ik alleen maar de mensen wil hel-

melend en zo zacht dat ze het bijna niet kon

pen. Als ik heel dicht bij ze ben kunnen ze

maal binnen aangekomen konden we koffie en thee pakken

horen.

zichzelf ontmoeten. Ik help hen een nest te

met een lekkere koek erbij.

"Och, het Verdriet!", riep de kleine vrouw blij

bouwen waarin ze hun wonden kunnen verzor-

De uitreiking van de Freya Awards heb ik gemist, maar snel

alsof ze een oude bekende begroette.

gen. Wie verdrietig is heeft een erg dunne huid.

daarna begonnen de lezingen.

"Je kent mij?", vroeg het Verdriet wantrouwend.

Het leed breekt weer op als een slecht gene-

De eerste lezing was van Diana van den Bijtel. Zij vertelde

"Natuurlijk ken ik jou. Steeds weer heb je mij op

zen wond en dat doet pijn. Maar alleen wie het

over haar ervaring, hoe ze haar rouwproces heeft ervaren.

een stuk weg begeleid".

Verdriet toe laat en alle ongehuilde tranen

Er waren veel dingen herkenbaar zoals boosheid richting

"Ja maar”, stotterde het Verdriet, “waarom vlucht

huilt, kan zijn wonden werkelijk genezen. Maar

zwangeren, het wegstoppen van je verdriet, je omgeving die

je dan niet voor mij?".

de mensen willen helemaal niet dat ik ze help.

met oplossingen komt waar je niet op zit te wachten. Ook

"Waarom zou ik voor je vluchten, mijn liefje?

In plaats daarvan schminken ze een schelle

vertelde ze hoe ze haar praktijk heeft opgezet. Al met al zeer

Je weet toch zelf maar al te goed dat je elke

lach over hun littekens. Of ze leggen een dik

indrukwekkend.

vluchteling inhaalt. Maar wat ik je wilde vra-

pantser over hun bitterheid heen".

Daarna hebben we genoten van een overheerlijke lunch, het

"Ik... ik ben verdrietig", antwoordde de grauwe

Het Verdriet zweeg. Haar huilen was eerst zwak,

weer was super dus we konden lekker buiten zitten.

gedaante met gebroken stem.

toen sterker en tenslotte erg vertwijfeld.

De tweede lezing ging over het herkennen van je innerlijke

De kleine oude vrouw ging naast haar zitten.

De kleine, oude vrouw nam de in elkaar gedoken

kracht. Het was een aparte maar interessante lezing. We

"Je bent dus verdrietig", zei ze en knikte vol

gedaante troostend in haar armen. Wat voelt ze

moesten met z’n tweeën een plekje in de zaal zoeken. De

begrip met haar hoofd. "Vertel me eens wat jou zo

warm en zacht aan, dacht ze en streelde zacht-

één was A en de ander B. Voor de eerste oefening moesten

bedrukt".

jes het bevende hoopje. "Huil maar, Verdriet",

stond. Voor de tweede oefening kregen we allemaal twee

Het Verdriet zuchtte diep. Zou dit keer echt

je weer nieuwe krachten krijgt. Vanaf nu zul

A4-tjes. Op het ene stond ‘verdriet’ en op het andere ‘kracht’.

iemand luisteren? Dat had ze zich al zo vaak

je niet meer alleen zijn. Ik zal je begeleiden

We moesten eerst op het blad verdriet staan en voelen hoe

gewenst. "Ach, weet je", begon ze voorzichtig, “het

zodat de moedeloosheid niet meer aan de macht

we ons voelden, daarna op het blad kracht en ervaren hoe

zit zo. Niemand mag mij. Het is nu eenmaal mijn

is".

we ons toen voelden. Het was een zeer aparte ervaring. Aan

bestemming om onder de mensen te gaan en een

het eind werd ons een mooi verhaal voorgelezen wat ‘het

tijdje bij ze te blijven. Maar als ik kom, schrik-

Het Verdriet stopte met huilen. Ze ging rechtop

verdrietige verdriet’ heette. Helaas is de auteur hiervan

ken ze terug. Ze zijn bang voor mij en mijden me

zitten en bekeek haar nieuwe metgezellin ver-

onbekend zodat we deze niet kunnen vermelden.

als de pest".

baasd aan. "Maar… maar… wie ben jij eigenlijk?".

Het Verdriet slikte hard. "Ze hebben spreekwoor-

“Ik?”, vroeg de kleine oude grijzende vrouw, en

den uitgevonden waarmee ze me willen verban-

lachte weer onbezorgd als een jong meisje, "Ik,

nen. Ze zeggen: "Ach, het leven is een groot

ik ben de Hoop".

D

us wij met ons vieren naar Lunteren. De aankomst

was al erg mooi, het congrescentrum lag midden in de bossen en er straalde heel veel rust vanuit. Een-

we voelen hoe het was als de ander voor, achter of naast je

gen, waarom zie je er zo moedeloos uit?".

fluisterde ze liefdevol. "Rust maar uit zodat

De derde lezing was van een oudere dame waarvan de

naam me helaas is ontschoten. Zij vertelde hoe het in haar tijd was om ongewenst kinderloos te zijn. Ze heeft het

een hele positieve wending kunnen geven door veel voor

andere mensen te betekenen. Daarnaast heeft ze een eigen museum geopend waar ze ook veel voldoening uit kan

halen. Een echte opsteker om te horen hoe iemand van iets verdrietigs iets positiefs kan maken.

Al met al was het een hele fijne dag vol (h)erkenning. We

zijn met een fijn gevoel en vol positieve energie weer huis-

waarts gekeerd en dat was niet in de laatste plaats door de warme deken die je bij Freya ervaart.

Desiree de Bruijn

Advertentie

Jos é Wel t en ‘Kinderen krijgen’ - ‘kinderen opvoeden’ ‘kinderen verliezen’ - ‘géén kinderen kunnen krijgen’ zijn thema’s die mij raken

Voor hulp en begeleiding aan vrouwen, mannen en paren met vragen op het gebied van • Keuzes, grenzen en (relatie)problemen rondom vervulling van de kinderwens • (Stil verdriet) t.g.v. miskramen en andere vormen van zwangerschapsverlies • Verwerking van een onvervuld verlangen naar een kind • Zingeving bij ongewenste kinderloosheid • Angsten en negatieve (verlies)ervaringen rondom zwangerschap en bevallen • Paramedische zwangerschapsproblematiek • Zwangerschapsbegeleiding en mentale en lichamelijke voorbereiding op ’n bevalling

kunt u contact opnemen met

Praktijk voor coaching & begeleiding Panamakade 92 1019 AX Amsterdam tel: 020 4190240 mobiel: 06 47430001

e-mail: [email protected] website: www.praktijkjosewelten.nl

feest". 26 FREYA MAGAZINE 2011/5


ERVARING

BEHANDELINGEN EN ONS

GELOOF Ons verhaal begint in juli 2005 toen onze kinderwens een hartenwens werd. Deze hartenwens ging helaas niet zomaar in vervulling.

I

n januari 2007 werden we ons er van bewust dat het alle-

maal wel wat langer duurde dan gemiddeld en maakte de onbevangenheid die we voorheen hadden plaats voor een

lichte bezorgdheid over de reden waarom een zwangerschap nog niet ontstaan was.

Toen volgde het eerste bezoek aan een gynaecoloog in het

streekziekenhuis bij ons in de buurt. Van hem kregen we het advies mee om het komende half jaar ovulatietesten te gaan

gebruiken om de kans op een zwangerschap te vergroten. Op dat moment waren de digitale ovulatietesten er nog niet en was het best tobben met de vage streepjes op de standaard testen. Vanaf toen was het allemaal niet meer ‘gewoon’ en

begon de dagelijkse bewustwording van de hele maandelijkse cyclus. En oh, wat fijn als mensen dan tegen je zeggen: “Je

weet toch wel dat het niet goed voor je is om er te veel mee

bezig te zijn, want dan lukt het niet hoor”. Je kent ze vast ook wel deze mensen die er (gelukkig voor hen) echt helemaal

niets van begrijpen dat je er moeilijk niet mee bezig kunt zijn als je eenmaal in de molen terecht bent gekomen.

Toen het timen met de ovulatietesten geen resultaat opleverde volgde er een kijkoperatie. Hier kwam geen slecht nieuws uit. Er was wat lichte endometriose en een licht gekronkelde eileider maar ze zagen geen medische reden waarom een

zwangerschap niet tot stand zou kunnen komen. Uiteraard is er ook een onderzoek bij mijn man geweest en ook daar waren geen bijzonderheden. Alles prima bij beiden.

In september 2007 mochten we starten met IUI behandelingen, de meeste inclusief Puregon, Pregnyl en Utrogestan. In

die fase was het voor ons nog geen vraag of IUI wel of niet zou kunnen in verband met ons geloof, dit was voor ons acceptabel.


Lauren 23 april 2010 Als ik dit wonder vatten wil, dan wordt mijn hart van eerbied stil. Als ik jou zie, zo klein en teer, kan ik slechts fluisteren: “Dank u heer!”

teruggeplaatst mochten worden en die uiteindelijk (mogelijk) vernietigd zouden gaan worden. Voor ons begint het leven bij de deze embryo’s en beslist alleen God over leven en dood en mogen wij dat niet doen. Begrijp ons goed, we oordelen over niemand, we weten hoe groot een kinderwens is en spreken hier ook alleen voor onze keuze die wij op basis van ons geloof gemaakt hebben.

De manier waarop de behandelingen in het streekziekenhuis

Om nog eens heel bewust te kijken naar het proces van

gingen vonden wij achteraf wel voor veel verbetering vatbaar.

IVF zijn we naar een informatiebijeenkomst geweest in het

Wij zeggen ook altijd, als je om vruchtbaarheidsredenen naar

academisch ziekenhuis, dit voorafgaand aan de afspraak

een ziekenhuis gaat, verdiep je er dan vooraf in of het zieken-

met de gynaecoloog. Deze bijeenkomt gaf veel duidelijk-

huis een speciale poli heeft hiervoor. Dit zou ons zeker tijd en

heid en versterkte ook onze mening. Op dat moment ging er

verdriet gescheeld hebben. De (meeste) gynaecologen in het

een deur voor ons dicht en dat veroorzaakte wederom een

ziekenhuis waren naar ons idee prima maar bijvoorbeeld een

intens verdriet. Wat is het toch moeilijk om als mens alles uit

prikinstructie dat bestond daar niet. Het was zo van: “Hier

heb je het setje mee en begin maar met spuiten.” Na dit twee behandelingen gedaan te hebben ging het wel vanzelf maar de eerste keer zijn we toch wel even aan twijfelen geweest

over bijvoorbeeld de toe te dienen hoeveelheid die anders op het recept stond dan op de ampul. Verder werden er vanaf

dag zeven tot aan de ovulatiedag echo’s gemaakt waardoor je erg vaak naar het ziekenhuis moest. In het academisch ziekenhuis moesten we eerst zelf ovulatietesten doen en

daarna kregen we echo’s; dat scheelde weer een paar keer

op en neer. Er was in het streekziekenhuis geen aparte poli

dus je moest best vaak een tijd wachten omdat er weer een

"Voor ons begint het leven bij de deze embryo’s en beslist alleen God over leven en dood en mogen wij dat niet doen."

spoedgeval tussendoor kwam. Ook zit je tussen de zeer

Wat moesten we nu, we hadden inmiddels een hart dat

hele regio meteen weet dat je met behandelingen bezig bent

den wij een geadopteerd kindje gelukkig kunnen maken?”.

gelukkige hoogzwangere dames (niet fijn als je voor een echo van een miskraam komt) en is er een behoorlijke kans dat de als je toevallig een kletsgrage dame of heer tegenkomt. Wij

moesten namelijk afspraken maken en informatie delen bij de algemene balie in de wachtkamer. Verder moest het materiaal

van mijn man ingeleverd worden bij de bloedafname en stond je gewoon achter in de rij nerveus op je horloge te kijken of het allemaal niet te lang ging duren. Dit is trouwens nu wel

veranderd, het kan nu rechtstreeks bij het lab. En zo zijn er

nog wel wat zaken maar die details zijn wat minder relevant.

Wij hebben in totaal 6 IUI behandelingen gedaan in het streekziekenhuis. Bij de derde behandeling was er een positieve

test die zeer verdrietig al na anderhalve week eindigde in een miskraam. Het werd steeds moeilijker om vooral de geeste-

lijke kant van de behandelingen elke keer weer te verwerken. Gelukkig werden wij enorm gesterkt door ons geloof en door alle geweldige familieleden en vrienden die ons zo enorm

bijgestaan hebben in het hele proces. Gelukkig vielen de lichamelijke bijwerkingen enorm mee dus dat was goed te doen.

brandde van liefde voor een kindje. Dat gevoel is niet te on-

derdrukken, dat is er gewoon. Toen kwam ook de vraag: “ZouEen moeilijke keuze want dit kindje zou nooit een vervanging

mogen zijn voor een kindje dat uit ons ontstaan zou zijn. Onze beweegredenen voor adoptie moesten zuiver zijn. Dit zijn

we gaan onderzoeken. Na de voorlichtingsbijeenkomst over

adoptie, het bekijken van onze mogelijkheden (zeer beperkt door bepaalde eisen) en veel lange gesprekken hebben we

besloten dat we er op dat moment even niet verder over na te gaan denken. Ook dit was weer iets dat verwerkt moest worden.

In juni 2008 zijn we overgestapt naar een academisch ziekenhuis om daar nog eens met een ‘frisse’ blik tegen de situatie

aan te laten kijken. Op dat moment waren wij ons er van be-

wust dat we nu op het punt gingen komen waar de grens lag die we vooraf afgesproken hadden en hebben gebeden voor

de kracht om te aanvaarden dat er geen voor ons acceptabele behandelingen meer mogelijk zouden zijn. Wij wisten dat

er bij IVF een kans zou zijn op extra embryo’s die niet direct

handen te geven aan God, want ja, achteraf waren we op dat

moment ondanks ons geloof toch misschien wel bezig met het idee dat de medische wetenschap ons zou kunnen helpen. We moesten nog heel veel groeien in ons geloof om tot overgave te kunnen komen.

Tijdens het gesprek met de gynaecoloog werden de onderzoeken bevestigd en hoorden we dat er geen nieuwe feiten

waren om een andere diagnose te stellen dan die er al was.

De gynaecoloog vertelde dat IVF op verschillende manieren uitgevoerd kon worden en dat er zelfs een enkel stel was geweest dat de behandelingen in een natuurlijke cyclus

onderging. Wat de aanleiding was van de opmerking van de

gynaecoloog weten we niet meer maar we hadden het er nog niet over gehad waarom wij geen IVF behandeling zouden

willen starten. Onze verbazing was groot aangezien er nog nooit iemand was geweest die ons er op had gewezen dat

de standaard manier van IVF waarbij zoveel mogelijk eitjes

bevrucht worden niet de enige optie is. Op dat moment zijn

wij verder gaan vragen of het ook mogelijk was om er voor te kiezen om maar 1 eitje te gebruiken voor de behandeling. In

dat geval zou er wel een deling van de cellen buiten de baarmoeder plaatsvinden maar alleen als dit op een ‘natuurlijke’

manier zou gebeuren en dan zou er niet beslist worden over leven. De gynaecoloog gaf aan dat dit mogelijk was maar dat de kansen medisch gezien dan behoorlijk verkleind zouden worden. We hebben dit mee naar huis genomen met een verward gevoel.

Wat mochten wij ondergaan, waar lag de grens? “Geeft U ons dan alstublieft een antwoord Heere.” Dit hebben wij keer op

keer gevraagd. Uiteindelijk was het voor ons gevoel mogelijk

op deze manier en hebben we ons ingeschreven voor IVF met


de door ons gestelde voorwaarden vastgelegd in een duidelijk contract. We begrijpen dat mensen over deze beslissing nog

een behoorlijke discussie zouden kunnen voeren. Het verhaal stopt hier echter nog niet.

Er werd voorgesteld om nog 3 IUI behandelingen te ondergaan zonder hormonen en dan met IVF te starten. De 3 IUI

behandelingen hebben geen resultaat opgeleverd en in april 2009 heeft de 1e IVF behandeling plaatsgevonden. Na 2

dagen is er dan de zenuwslopende ochtend waarop je tussen 9.00 en 11.00 een telefoontje krijgt van het ziekenhuis of er

"Tijdens deze behandeling werd ons door een IVF verpleegkundige in het ziekenhuis nog even fijntjes medegedeeld dat ze echt niet begreep waar wij al die moeite voor deden."

een terugplaatsing zal zijn of niet. Het ziekenhuis belde met

wachten op het telefoontje, we hebben in ons leven nog nooit

ken. “Wat doen jullie nu?”, “Het is jullie eigen beslissing hoor

nieuws van de terugplaatsing werd dan ook met tranen ont-

de mededeling dat het niet gelukt was. Er werd toen door

mensen en door onze eigen gedachten erg aan ons getrok-

dat het zo loopt”, “Doen we hier wel goed aan, wat als dit op

deze manier nou helemaal niet van ons gevraagd wordt en we hierdoor echt kansen missen?”, “Wat als dit een teken is dat we het helemaal niet zouden moeten doen?”. We begrepen

toen trouwens nog steeds niet dat onze vraag aan God niet de vraag was die ons een antwoord op zou gaan leveren. In elk

gebed in die periode stelden we de vraag of we dan toch een kindje mochten krijgen

Na een moeilijke tijd zijn we verder gegaan met de 2e poging in mei. Tijdens deze behandeling werd ons door een IVF

verpleegkundige in het ziekenhuis nog even fijntjes mede-

gedeeld dat ze echt niet begreep waar wij al die moeite voor

deden (en zij dus ook, als zei ze dat niet) want het zou toch in principe niet lukken op deze manier. Van de IVF artsen heb-

ben we verder nooit enige negatieve reactie gehad, dit waren erg fijne mensen.

Toen kwam weer de ochtend van het zenuwslopende wachten op het telefoontje met nieuws. Er was een terugplaatsing

dit keer met een mooi gedeeld embryo. Wat een opluchting

en een spannende tijd. Na twee weken was het echter weer duidelijk, het heeft niet zo mogen zijn.

We hebben even gewacht met de derde en definitief laatste poging. In die tijd veranderde het stukje in ons gebed over

onze kinderwens. De vraag “Mogen wij dan toch een kindje krijgen?” veranderde in het oprechte gebed “Doe wat goed is in Uw ogen, maar helpt U ons om de uitkomst te kunnen dragen”.

In augustus zijn we met de derde poging gestart. Dit was

het dan, er waren veel zenuwen maar er was ook rust. Weer


2 zulke spannende uren gehad als toen. We werden pas tegen 11.00 uur gebeld en dachten dus dat het voorbij was. Het

vangen. Bij deze laatste poging hebben we er trouwens voor gekozen om 3 Pregnylspuiten te doen in plaats van Utroges-

tan bolletjes omdat die Utrogestan altijd nogal een negatieve

invloed op het geestelijke gestel had en het gedoe met de bolletjes als erg vervelend ervaren werd. Verder waren alle drie

de behandelingen goed te doen en waren er in totaal minder hormonen nodig omdat we het op deze manier deden.

We hadden besloten dat we deze laatste poging zonder me-

deweten van familie en vrienden wilden doen en we zouden

een week na de testdatum op vakantie gaan naar Amerika. Of om in alle rust die eerste spannende weken door te brengen

maar waarschijnlijk om alle rust en ruimte te hebben om het eerste kleine stukje van ons grote verdriet een plaatsje te

kunnen geven. Een verdriet dat in ons hele leven altijd in ons hart zou blijven leven dat weten we zeker, maar we wisten ook zeker dat Hij ons kracht zou geven om het verdriet te

kunnen dragen en dat Hij andere gezinsuitdagingen op ons pad zou gaan brengen.

Op 4 september 2009 mochten we de test doen. Het was

onze 11e trouwdag. Er waren geen lichamelijke tekenen (die

waren er die keer van de miskraam wel) maar de menstruatie was er nog niet, wel lichte steken in de buik. Om 5.15 was het op bed niet meer te doen en is de test gedaan. Zwanger, niet te geloven! Wat een dankbaarheid! Maar we wisten dat we

Toen we terugkwamen was de zwangerschap 7 weken, nog

Mijn hulp is van U, Heer

heel pril, maar we konden onze familie en vrienden die al die

Gebaseerd op Psalm 121

getekend hart met onze letters en een vraagteken er bij en

Ik hef mijn ogen op naar de bergen Waar komt mijn hulp vandaan? Ik hef mijn ogen op naar U, Heer die mij bij zal staan

tijd zo met ons meegeleefd hadden niet langer in spanning

houden en hadden een foto gemaakt op het strand met een

hebben zo het nieuws verteld. De hele zwangerschap was het vechten tegen het weten dat we vertrouwen moesten hebben

en de menselijke onzekerheid van ja maar wat als… Uiteindelijk is Lauren geboren na een helaas niet fantastische bevalling met een nog spannende week erna. We zeggen altijd ze

is ons cadeautje maar we hebben haar niet cadeau gekregen.

We zijn uiteraard heel, heel erg dankbaar voor haar en beseffen dit gelukkig nog dagelijks.

Lauren is gedoopt en is net als al die tijd voordat ze bij ons was in Zijn handen en we hopen dat ze de Heer onze God altijd heel dicht bij zich mag weten.

We zijn er ook heel erg dankbaar voor dat we elkaar in deze jaren van stress en verdriet als man en vrouw niet kwijt

geraakt zijn want soms zaten we zo diep, en zeker niet altijd

tegelijkertijd, dat het moeilijk was voor de ander om contact te krijgen. We weten helaas ook uit ervaring van mensen die ons na aan het hart liggen dat dit ook heel anders kan gaan.

De wens voor een tweede kindje is ook heel sterk aanwezig.

Mijn hulp is van U, Heer, die alles heeft gemaakt U zult voorkomen dat ik wankel of val U bent mijn beschermer die over mij waakt die niet sluimeren of slapen zal Wat kan mij gebeuren door zon of door maan U bent mijn schaduw, U bent er altijd bewaart heel mijn leven: mijn komen en gaan U beschermt mij tot in eeuwigheid Mijn hulp is van U, Heer

Maar wel beter te behappen dan voor dat Lauren kwam. Of

we ooit weer voor IVF kunnen/willen gaan, dat weten we nu

nog niet. We verwachten van niet maar we sluiten het niet uit. Wie weet kunnen we nog eens iets betekenen voor een kind

in Nederland die niet het geluk van een fijn gezin kent, maar dit laten we even rusten tot onze dochter iets ouder is.

We willen dit stuk graag afsluiten met de wens dat dit artikel mensen die met een soortgelijke vraag worstelen aan het

denken zet. Het is niet onze intentie om mensen over te halen

om het pad te kiezen dat wij gekozen hebben. Maar we hopen dat die mensen oprecht willen bidden met de vraag wat het pad is dat zij moeten gaan. Diana

er zeker nog niet waren en konden alleen bidden dat we na 9 maanden een kindje mochten krijgen.

De reis naar Amerika was heel onwezenlijk, maar het was wel heel fijn om het even voor onszelf te kunnen houden in deze spannende tijd. In LA voor het eerst overgegeven, het klinkt

raar maar wat heerlijk; dit leek op een echte zwangerschap!


ERVARING

Verhaal achter het kaartje Wij zijn Martin en Diana. Ik, Diana, ben 39 jaar oud. In 1995 zijn we getrouwd, en een paar maandjes voor onze trouwdag hadden we samen besloten de pil te laten staan... Misschien konden we wel 'stiekem zwanger’ trouwen... Maar helaas.

N

a ruim een half jaar naar de huisarts gestapt, en na

een half jaar temperatuurlijsten te hebben ingevuld,

de medische molen in bij het streekziekenhuis. Daar

werden we niet veel wijzer. Na vele kuren Clomid, met steeds hogere dosering, kwam er geen diagnose en ook geen dui-

delijke eisprong. Het zaad van mijn man bleek gelukkig wel goed. Na ruime tijd zelf om doorverwijzing gevraagd, naar

een universitair ziekenhuis dit keer. Dit werd helemaal een

drama... de één na de andere co-assistent, alle onderzoeken volgden nog een keer, en ook met de Clomid werd opnieuw gestart. Ook hier geen duidelijkheid en ik werd naar huis gestuurd met de woorden “ga eerst maar eens afvallen", eigenlijk niet eens wetend waarom dat nodig was...

Een aantal maanden later las mijn vriendin een artikel over

PCO en vond het veel lijken op mijn verhaal. Dat vond ik ook! Ik ben eerst naar de huisarts gestapt. Die adviseerde om een

afspraak in het ziekenhuis te maken, nu met de vraag of men

Toen stortte mijn wereld in... Ik had zoveel hoop, maar elke

zwanger was geworden van Jorian. Er moest zo'n 15 kilo af,

Toen ik een vluchtige blik op de test wierp, sloeg mijn hart

goed gevoel bij dit ziekenhuis, door verkeerde info, de één

nu voor geen meter... Ik viel twee kilo af en er kwamen er net

andere keren wel had... Ongeloof alom. Mijn man vroeg zich af

keer werd het radicaal de grond in geboord... Er kwam een

ontzettende boosheid in mij op. Mijn man had al langer geen roept dit, de ander dat.

Inmiddels had ik me aangemeld bij Freya en de mailinglijst

PCO. Daar hoorde ik over een klinieken minder strakke regels hanteerde voor gewicht. We hebben de enge stap gezet

richting het derde ziekenhuis, toch wel bang voor nog meer

afwijzingen... Doorgegaan met afvallen, en dertig kilo lichter had ik de eerste afspraak. Wat een verademing! Hier werd

naar de mens gekeken in plaats van alleen naar een nummer dat te dik is.

Eerst een HSG-foto gehad (vonden ze blijkbaar in de beide

vorige ziekenhuizen niet interessant of nodig...) en meteen begonnen met Puregon, Pregnyl en ook IUI. Was voor de

zaadkwaliteit niet eens noodzakelijk, maar ze vonden dat we inmiddels geduld genoeg gehad hadden...

"Ik had zoveel hoop, maar elke keer werd het radicaal de grond in geboord..."

mij op het PCO-syndroom wilde onderzoeken. Opnieuw de

Onvoorstelbaar, maar na drie maanden was ik zwanger! Na

te onderzoeken, die diagnose is al lang gesteld!”. Fijn dat die

geweest. Eerst die enorme blijdschap, en dan gaat het mis...

stoute schoenen aangetrokken. Eenmaal op gesprek zei de

zoveelste co-assistent: “Maar mevrouw, dat hoeven we niet

diagnose destijds ook met ons is gedeeld... Niet dus! Dan is er natuurlijk al een deuk in het vertrouwen. Daarna heeft men uitgelegd dat bij overgewicht de echo's moeilijker te maken

zijn, en dat het daarom beter was om af te vallen. Ze konden

me niet vertellen hoeveel ik moest afvallen, dat had te maken met het echobeeld. Toen maar afgesproken dat ik na een kilo of 10 gewichtsverlies zou terugkomen. Gemotiveerder dan

tevoren ging ik weer lijnen. Na de feestdagen was er 18 kilo af en ik ging vol goede moed voor een echo, nieuwsgierig

naar het echobeeld. Maar de 385e co-assistent zei: “Hoezo

echobeeld, dat heeft niks met de behandeling te maken, WIJ BEHANDELEN PAS BIJ EEN NORMAAL GEWICHT!”.


bijna zeven jaar... Helaas is dat geëindigd in een miskraam van een eeneiige tweeling. Daar zijn we beiden flink van slag van

Bovendien liet mijn lichaam me voor mijn gevoel opnieuw in de steek en moest ik worden gecuretteerd.

Even pauze, maar we moesten voor ons gevoel zo snel mogelijk weer door. En na weer drie maanden opnieuw zwanger!

In 2003 is onze zoon Jorian geboren... Pittige zwangerschap, nog pittigere bevalling, maar wat een geluk na zoveel jaren!

In 2006 begon het weer te kriebelen, dus opnieuw de medi-

sche molen in. De regels met betrekking tot overgewicht wa-

ren inmiddels aangescherpt, maar omdat ik zo'n voorbeeldige patiënte was (qua reageren op de behandeling dan)

mocht ik terugkomen als ik het gewicht had waar ik ook mee

en ik riep vol goede moed dat ik over een kwartaal weer op

de stoep stond. Maar wat me voorheen altijd goed lukte, ging zo snel weer drie aan... Ik voelde me steeds slechter. Bij de

huisarts bleek ik na bloedonderzoek een schildklier te hebben die er geen zin meer in had. Weer alle hormonen op de

kop, geen wonder dat ik niet kon afvallen. Ik mocht met deze waarden ook absoluut niet zwanger worden. Eerst aan de

medicatie, pas als de waarden goed waren kon ik weer een afvalpoging ondernemen. Dat heeft al met al twee jaar geduurd, toen moest er ineens 30 kilo af...

Ook dat is gelukt, en in maart van dit jaar kreeg ik de medi-

cijnen mee naar huis, Puregon, Pregnyl en IUI stonden weer op het programma. Wanneer ik ongesteld zou worden, zou

ik voor de uitgangsecho komen. Dit is echter nooit gebeurd! Want wat ik altijd voor onmogelijk had gehouden, van die

wonderverhalen die bij anderen gebeuren, maar niet bij ons,

werd waar: ik was spontaan zwanger! Dat kon toch helemaal niet na 14 jaren. Na 10 tests, een prachtige echo met een

kloppend hartje bij acht weken, durfden we te gaan genieten. Maar dat was helaas van korte duur, want met de echo van

twee keer over. Dit kon toch niet waar zijn? Twee streepjes?!

Ik had ook totaal geen last van mijn borsten, terwijl ik dat de of het niet nog van de miskraam kon zijn... na drie maanden nog?! Twee keer zwanger na 15 jaar, dat was toch eigenlijk

onmogelijk? Dus snel het ziekenhuis gebeld voor een echo.

Wat duurden die weken lang zeg! Met een zwangerschap van ongeveer zes weken zagen we een kloppend hartje! Maar we durfden nog niet te genieten. Met acht weken weer een mooi knipperlichtje. Terug in het streekziekenhuis zagen we met

tien weken een mooi bewegend baby’tje! Een mijlpaal, maar

we waren nog erg voorzichtig. Pas na drie maanden durfden we iets meer te genieten.

"Met een zwangerschap van ongeveer zes weken zagen we een kloppend hartje! Maar we durfden nog niet te genieten."

tien weken klopte het hartje niet meer. Wat een verdriet en

teleurstelling na zoveel geluk. Dat was echt een achtbaan van emoties. Ditmaal vond ik dat we er zo snel mogelijk afscheid

van moesten nemen, er zat een ‘dood kindje’ in mijn buik, en dat moest eruit... Daarom dit keer geen spontane miskraam

afgewacht, maar met medicijnen opgewekt. Heftig, maar een goede beslissing voor de verwerking.

Inmiddels waren er door de zwangerschap wat kilo's aange-

komen, die moesten eraf, en dan weer de medische molen in. De medicijnen lagen immers in de koelkast te wachten! Mijn cyclus was nog niet helemaal op orde. Ik moest voor controle naar de internist (voor de schildklier en wijziging van medicatie) en hij zou natuurlijk vragen waar ik ongeveer in mijn cyclus zat.

Omdat ik toch nog een test had liggen, dacht

ik: die doe ik, dan kan ik hem vertellen dat ik in ieder geval niet zwanger ben. Zo nonchalant lag de test ook op de wastafel te wachten tot ik naar mijn werk ging.


ACTUEEL

Afscheid Jan Kremer Ook bij de 20 weken-echo was alles goed, ik was zwanger van een klein meisje! Wat een gelukzalig gevoel. Alleen voelde ik me niet lekker en was ik veel misselijk. Daardoor kon ik niet

met volle teugen genieten van dit oh zo grote wonder, en daar

Het was puzzelen welke medicijnen ik mocht hebben en er werd gestart met klysma's. Maar ik werd hoe langer hoe

zieker. Werken ging niet meer. Ik stond voor een groep van

35 kleuters, en juf was meer op het toilet te vinden dan in het lokaal... Dit ging zo niet langer, maar ook andere medicijnen hielpen niet. Ik was aan het eind van mijn Latijn.

De volgende stap was Prednison, geen fijn goedje, niet voor

mij, en zeker niet voor dat kleine meisje in mijn buik. Met 36

als hoofd van de subafdeling Voortplantingsgeneeskunde in het UMC

tot uiting in zijn nimmer aflatende acties

St. Radboud. Hij zal zich nu helemaal gaan wijden aan patiëntgerichte

richting het ministerie van VWS als het

van Bestuur in ons UMC. Wij vinden het fijn dat hij als onderzoeker

last van mijn buik, dat ik werd doorverwezen naar een maag/ gevonden: colitis ulcerosa, een chronische darmontsteking.

De patiëntgerichtheid van Jan kwam ook

innovatie, zowel via MijnZorgNet als in zijn rol als adviseur van de Raad

baalde ik van. Ik moest zo vaak naar het toilet en had zoveel

darm/lever-arts. Na een reeks onderzoeken werd de oorzaak

Op 1 september 2011 heeft Prof. Dr. Jan Kremer afscheid genomen

verbonden zal blijven aan onze afdeling Verloskunde en Gynaecologie.

"Want wie had nu gedacht dat we na 15 jaar 'gedoe' nog een keer zo'n wondertje in onze armen mochten sluiten..."

J

gaat om de toegankelijkheid van vruchtbaarheidsbehandelingen. De plannen van minister Hoogervorst in 2003 om de IVF uit het basispakket te halen, werden getorpedeerd door de lobby van Freya,

an Kremer werd in Nijmegen opge-

Een belangrijk speerpunt was en is de

waarbij Jan een hoofdrol speelde. Ook

leid en gaf sinds 1995, al voordat

patiëntgerichtheid. Dat wil zeggen, het

zagen we hem keer op keer in de media

hij helemaal klaar was met zijn

besef dat niet alleen de professionals,

om uit te leggen dat vruchtbaarheids-

opleiding tot gynaecoloog, leiding aan

maar ook de patiënten zelf een belang-

problemen een enorme impact hebben

het IVF-team. Met zijn team, dat in de

rijke verantwoordelijkheid hebben. Jan

op mensen die graag kinderen zouden

loop der jaren steeds groter werd, wist

heeft dit laatste sterk ontwikkeld door

willen krijgen. En dat het belangrijk is

hij de kwaliteit en het succespercentage

de introductie van de ‘digitale poli’ in

dat er naar patiënten wordt geluisterd

van vruchtbaarheidsbehandelingen in

2003. Hij werd op dit idee gebracht

om vervolgens samen met het paar al

het UMC St. Radboud sterk te vergroten.

doordat hij goed had geluisterd naar wat

dan niet tot een behandeling te beslui-

Hierdoor heeft Nijmegen een belangrijke

patiënten zelf belangrijk vonden. Hierbij

ten. Maar ook dat wij als professionals

bijdrage geleverd aan het verbeteren

bleek de betrokkenheid van patiënten

de verantwoordelijkheid hebben om te

van de kwaliteit in heel Nederland.

weken ben ik opgenomen, ondervoed en uitgedroogd! Na een

Mijn darmen maakten echter geen grote verbeteringen door.

bij hun eigen behandeling cruciaal. Met

laten zien wat we doen: daar hebben pa-

meisje toch eerder te halen in verband met de grote hoeveel-

snede was opengesprongen, en na zoveel dagen mag dat niet

de digitale poli konden patiënten thuis,

tiënten recht op! Zo was Jan degene die

opnieuw worden gehecht. Een tegenvaller, want nu mocht ik ziekenhuis verlaten! We kregen nog drie dagen kraamhulp,

foto’s van hun eigen embryo’s downloa-

infuus voelde ik me gelukkig snel iets beter. Na overleg met

diverse gynaecologen en kinderartsen heeft men besloten ons heid medicijnen die ik slikte. De datum is tot drie keer toe

verschoven, maar op 27 juni was het dan zover! Ik had twee

gynaecologen tot mijn beschikking, omdat men op de echo's

een groot bolvormig 'iets' in mijn buik had ontdekt. Ze wilden dat meteen bekijken, en eventueel direct verwijderen.

Ik zag erg op tegen de ruggenprik, maar het was zo gebeurd. Na twintig minuten werd onze prachtige dochter boven het

operatiedoek uitgetild en ze gilde gelukkig direct. Jorian liet

indertijd geen kik horen, had Apgar-score 0 en moest worden gereanimeerd. Dat hoopten we niet nog eens mee te maken. Gelukkig was dat niet het geval, want Iris Jacoba Femmigje

had een start met score 9! Tegelijk met de keizersnede zijn

mijn eierstok en eileider verwijderd, de bol was een goedaar-

dige cyste in de eierstok. Gelukkig hoefde ik niet nog een keer onder het mes.

Ik was twee uur later op de kinderafdeling, en helemaal

gelukkig dat ik haar direct in mijn armen kreeg. Jorian was

namelijk erg ziek en we mochten hem pas na drie dagen couveuse in onze armen sluiten! So far so good! Iris moest, door mijn medicijngebruik, nog wel ter observatie op de couveu-

seafdeling verblijven. Ze is ook heel vaak geprikt, zielig hoor, zo'n klein mensje... Bovendien maakte ze ook allerlei geluidjes. Dit bleek tracheomalacie te zijn, een verslapte luchtpijp. Niks ernstigs, groeit ze gewoon overheen. Voor de rest ging het top!


Na drie dagen moest ik snel naar het toilet, en toen zaten mijn handen onder felrood bloed... Het bleek dat mijn keizer-

naast een algemeen informatief deel,

al sinds 1996 ieder jaar de IVF-resultaten

niet naar huis. Een wondverpleegkundige heeft vacuümthera-

hun eigen medische gegevens inzien, di-

van alle klinieken in Nederland openbaar

pie voorgeschreven en na twee weken mocht ik, MET Iris, het

gitaal vragen stellen aan het team en de

maakte.

daar verheugden we ons op, bij Jorian hadden we door de

den. Ook konden ze chatten met lotge-

De ‘digitale poli’ van Jan is inmiddels

ziekenhuisopname geen kraamhulp gehad.

noten. Al snel bleek dit een groot succes.

wereldberoemd! Het heeft geleid tot het

Inmiddels is dit een normaal onderdeel

innovatieve MijnZorgNet, wat door Jan

Iris kwam maar moeizaam terug op haar geboortegewicht. Ze

geworden van onze patiëntenzorg, niet

de komende jaren verder uitgebouwd

spuugde af en toe grote hoeveelheden terug. Dit werd steeds

alleen bij IVF, maar ook op vele andere

gaat worden. Dat de inspanningen van

erger en ze oogde ook benauwd. Via de huisartsenpost is Iris

afdelingen binnen en buiten het UMC St.

Jan succesvol waren blijkt ook uit het

's nachts opgenomen. Het bleek een verkoudheid, waardoor

Radboud.

feit dat ons IVF-team nu al vier keer de

werd versterkt. Na drie dagen begon ze weer te groeien en

Een andere belangrijke ontwikkeling

mocht ze gelukkig weer mee naar huis. Mijn wond heelde

was de ICSI-behandeling. Deze werd

Weer een darmonderzoek, en nu overgestapt op een nog

de verslapte luchtpijp extra bewegingen maakte en de reflux

‘Dutch Fertility Award’ van Freya heeft gekregen!

inmiddels redelijk goed, maar de darmen werkten niet mee.

vanaf 1994 in Nijmegen toegepast. Later

Wij bedanken Jan voor alles wat hij voor

werd dit gecombineerd met chirurgisch

ons team, maar vooral voor alle pati-

sterker middel, toegediend via infuustherapie. Dit lijkt geluk-

verkregen zaad (MESA, en later PESA

ënten met vruchtbaarheidsproblemen

kig aan te slaan. We zijn er nog niet, en daardoor kan ik nog

en TESE). Nadat er een moratorium

heeft gedaan! We hopen dat hij nog lang

niet helemaal met volle teugen genieten, maar we proberen

was ingesteld op deze technieken werd

zal participeren in het onderzoek in het

het wel. Ik heb nu eindelijk heerlijk geshopt met mijn dochter

in Nijmegen, samen met het AMC,

UMC St. Radboud naar het verbeteren

van acht weken! En pronken met zo'n wolk van een dochter

onderzoek gestart naar de veiligheid van

van patiëntgerichtheid en blijft meeden-

natuurlijk... Mijn man en ouders hebben me de eerste weken

ICSI met PESA en later TESE, waardoor

ken over innovatie op het gebied van de

thuis goed verzorgd. Want wie had nu gedacht dat we na

deze behandelingen sinds 2002 weer in

voortplantingsgeneeskunde.

15 jaar 'gedoe' nog een keer zo'n wondertje in onze armen

Nederland mogelijk zijn.

mochten sluiten... En wonderlijk is het zeker verlopen, alles bij elkaar!

Prof. Dr. Didi Braat Hoofd afdeling Verloskunde & Gynaecologie, UMC St. Radboud 2011/5 FREYA MAGAZINE 35

SAMEN VERDER

ERVARING

Op vakantie zonder kinderen Eén van de dingen die je te horen krijgt als je (nog) geen kinderen, maar wel een kinderwens hebt, is dat je in ieder geval de mogelijkheid hebt om op vakantie te gaan wanneer je wilt en verre reizen kunt maken. Want… als je kinderen hebt is dat blijkbaar allemaal voorbij.

In de trein, op de heenweg, zat achter ons een vrouw samen

W

Zo’n onschuld, zo’n stralende glimlach, zulke schattige hand-

ij zijn dus zo’n stel dat lekker op vakantie kan

gaan wanneer we willen en verre reizen kan maken. Wij worden niet gehinderd door het ‘obsta-

kel’ kinderen, waardoor je gedoemd bent op een kindvriendelijke camping te gaan staan en de halve wereld aan spullen te moeten meeslepen.

Wij zijn dit jaar een week naar Parijs geweest en ik kan je

dit vertellen… ik had er erg veel zin in. Mijn man en ik waren allebei nog nooit in Parijs geweest, maar hadden het wel op

ons verlanglijstje staan. Het is voor ons ook nog een bijzonder jaar. In oktober zijn we vijf jaar getrouwd en in september wordt mijn man veertig jaar.

Vandaar dat we dit jaar met de vakantie iets wilden doen wat we nog nooit hadden gedaan. Aangezien we jaren hebben

gehad dat onze vakantie werd overschaduwd door spanningen tussen mijn man en mij vanwege de vruchtbaarheids

behandelingen, wilden we hier wat bijzonders van maken,

zeker nu het tussen ons veel beter gaat en we met ons tweeën hard werken aan een goede relatie.

"Aangezien we jaren hebben gehad dat onze vakantie werd overschaduwd door spanningen tussen mijn man en mij vanwege de vruchtbaarheids behandelingen, wilden we hier wat bijzonders van maken." 36 FREYA MAGAZINE 2011/5

De reis er naartoe was behoorlijk spannend. We gingen met de trein en dat hadden we geen van beiden al eens gedaan.

Ik was heel erg gespannen. Alle nieuwe indrukken hadden veel impact op me en lieten me voelen dat ik nog lang niet

was hersteld van de burn-out waardoor ik een paar maanden

geleden in de ziektewet terecht kwam. Ondanks alles kwamen we mooi op tijd aan in Parijs, zonder al teveel spanningen tussen ons beiden.

Het hotel was zo gevonden dankzij goede voorbereiding en

Google Maps. Zodra we de koffers hadden achtergelaten zijn we de stad ingetrokken en begonnen we met onze toeristi-

sche route. Na een dag hadden we door hoe de metro werkte, waar je moest overstappen voor de volgende bestemming

en zo doorkruisten we heel Parijs. We hebben een heerlijke vakantie gehad en ik vond het geweldig zoveel beziens

waardigheden te zien die ik alleen maar kende van plaatjes.

Toch werd ik constant geconfronteerd met onze kinderloos-

heid op een manier die ik niet had verwacht. En dat deed pijn, veel pijn.

met haar zoontje van ongeveer een jaar oud. Zijn kreetjes waren iets te hard en iets te hoog voor de vroege morgen maar hij had een glimlach die me diep van binnen raakte. jes en mooie voetjes. Zucht.

In Parijs viel het me op dat de metro niet echt kinderwagen-

vriendelijk is. Veel vrouwen zag ik daarom met een draagzak

lopen. In de metro ben ik één kinderwagen tegengekomen en dat was op een station met lift.

Tijdens voorgaande vakanties vroeg ik me vaak af hoe het

zou zijn als we één of meer kinderen bij ons zouden hebben. Zo realiseerde ik me indertijd in Mexico dat er een groot

hoogteverschil is tussen het trottoir en de straat. Zeker zo’n dertig centimeter. De schuine gedeeltes, die we hier ook

"Je laat je huis achter maar jezelf neem je mee. Je eigen herinneringen, je eigen vreugde en helaas ook je eigen verdriet."

hebben op de hoeken van een straat, waren daar erg steil.

In Athene waren de trottoirs erg smal, maar de winkels wel

goed begaanbaar. De klim naar de Akropolis was wat lastiger geweest, omdat het laatste gedeelte een oude stenen trap

was. In Brugge zou het lastig geweest zijn om een kinderwa-

gen boven te krijgen, aangezien we in een kasteel overnachtten en er in die tijd nog geen lift was, maar daar hadden we

wel een wieg op de kamer. Die wieg was erg confronterend.

Die stond daar mooi als onderdeel van de prinsessenkamer, volledig opgemaakt… en leeg.

Nu we weer terug zijn uit Parijs, met 381 foto’s, vind ik het

Het is niet iets dat je met een therapie of cursus even kunt

is aan een leven zonder kinderen, maar waarom moet het op

moet dwingen zodat het daarna gemakkelijker is om mee om

moeilijk ernaar te kijken. Ik weet dat we al ruim een jaar

geleden zijn gestopt met behandelingen en dat het wennen de vreemdste momenten pijnlijk zijn? We hebben prach-

tige foto’s van overal in Parijs. Mijn man poserend voor het

Louvre, ik voor de Eiffeltoren, hij en ik bij de Sacre Coeur, en

dat is het dan. Wat die foto’s me laten zien, naast een mooi en romantisch Parijs, is dat dit het is. Hij en ik, wij samen. Daar

blijft het bij. Geen vakantie voordat er kinderen komen, geen foto met bolle buik voor de Notre Dame, geen foto met baby terwijl we slenteren langs de Seine.

Dit realiseren mensen zich niet wanneer ze goedbedoeld

zeggen dat je zonder kinderen verre reizen kunt maken of op

vakantie kunt gaan wanneer het je uitkomt. Je laat je huis achter maar jezelf neem je mee. Je eigen herinneringen, je eigen

vreugde en helaas ook je eigen verdriet. Die leegte en die pijn is overal. Die confrontatie kun je nergens uit de weg gaan.

leren. Het is geen fobie waarbij het kan helpen om door de zure appel heen te bijten. Waarbij je jezelf over een grens te gaan.

Het heeft geen zin om mij in een ruimte vol met schattige

baby’s en kinderen neer te zetten, zodat het daarna minder zeer doet als ik een kind tegenkom. Het maakt het alleen maar erger want ik wil ze allemaal zelf hebben.

Deze vakantie was heerlijk en confronterend tegelijk. Ik had

het voor geen goud willen missen. Het heeft mij en mijn man

goed gedaan, het heeft mijn zelfvertrouwen weer een duwtje in de goede richting gegeven en heeft me laten zien wat de

realiteit is. En daar zal ik nu weer een plaatsje voor moeten

vinden. Als me dat nou lukt in de komende elf maanden, dan kan ik daarna weer op vakantie.

Willemien Lentjes



PCOS - onregelmatig of niet menstrueren Waar ik de laatste tijd in mijn consulten steeds vaker mee te maken krijg zijn vrouwen met PCOS, of PolycysteusOvariumsyndroom. Dit is een kwaal waarbij eicellen niet of onregelmatig groeien, waardoor er geen of een onregelmatige eisprong optreedt en vrouwen onregelmatig of niet menstrueren.

•A ls de oorzaak insulineresistentie is dan is het zaak zoveel

2E et zo weinig mogelijk suiker en geraffineerde koolhydraten

mogelijk de snelle suikers uit de voeding te schrappen en al-

(zoals in witbrood, pasta, rijst, meel, koekjes, snoep, etc).

leen met mate de trage, opneembare koolhydraatbronnen

Deze stoffen kunnen ervoor zorgen dat je teveel gaat eten.

te gebruiken. Verder is lichaamsbeweging en het beperken

Wanneer u helemaal geen koolhydraten meer eet, gaat de

van stress van belang voor het verminderen van insulinere-

schildklier trager werken waardoor u weer aankomt. Het is

sistentie.

dus wel belangrijk voldoende ongeraffineerde koolhydraten binnen te krijgen.

“Het mijden van de snelle suikers gecombineerd met een eiwitrijker ontbijt en lunch kostte me weinig moeite. Overdag heb ik geen last meer van suikerdips en ik voel me daardoor

3 Eet voldoende vet en eiwitten, maar vermijd transvetten en geoxideerde vetten (koekjes, frituur, margarines).

energieker”. “PCOS heeft de afgelopen 15 jaar veel invloed gehad op mijn

4 Eet zo weinig mogelijk tarwe- en zuivelproducten, zoals

“Tijdens een periode met veel stress waren mijn PCOS klachten •B ij ondergewicht kan aankomen en het verhogen van de

leven. Terugkijkend kan ik zeggen dat het me ook veel heeft

hevig. Mijn gynaecologe attendeerde mij op de relatie met

gebracht; een bewustere en gezondere levensstijl. Dit wens ik

eten en motiveerde mij om ook mijn gewichtstoename aan te

hoeveelheid vet in de voeding soms uitkomst bieden. In

heeft lichte tot zware intoleranties voor deze stoffen

iedereen toe!”. (Carine, 44 jaar).

pakken. Door deze ‘wake-up call’ ging ik op zoek en kwam in

geval van overmatig sporten, dit verminderen tot het pro-

(gluten) en de darm kan hierdoor worden aangetast. Ook

bleem zich oplost.

kunnen brood en tarwe licht verslavend zijn, omdat er bij

contact met Ralph zijn succesvolle aanpak”.

Uitblijven eisprong

•B ij stress en emotionele trauma's is het van belang alle

In veel gevallen zijn er ook kleine cystes (eicellen die geen

Twee disbalansen bij PCOS

vormen van stress zoveel mogelijk uit te bannen (inclusief

eisprong hebben ondergaan) op de eierstokken waar te ne-

Het echte probleem ontstaat pas wanneer deze eisprongen

teveel sporten). Hierbij kan het aan te bevelen zijn om de

men. Het uitblijven van de eisprong brengt behalve onvrucht-

langere tijd uitblijven en het lichaam hierop probeert te

hulp in te schakelen van de goede therapeut of mental

baarheid een heel scala aan vervelende gevolgen met zich

anticiperen. Als noodgreep om toch een eisprong op gang te

coach.

mee.

brengen gaat de hypofyse de LH-produktie flink verhogen.

Dit probleem ligt waarschijnlijk in een disbalans in de wis-

Hiermee zal de testosteron- en oestrogeenaanmaak in de

“In het verleden heb ik wat af gesport maar werd alleen maar

selwerking tussen het hypofysehormoon LH dat de eisprong

ovaria worden aangewakkerd, terwijl het progesteron niet

dikker. Nu weet ik dat PCOS aandacht vraagt voor de manier

veroorzaakt en de hormonen oestrogeen, progesteron en

stijgt omdat er geen eisprong is geweest. Ook zal een deel

waarop je sport“.

testosteron.

van het testosteron dat wordt aangemaakt in het vetweefsel door middel van het enzym aromatase worden omgezet naar

brood, deeg, pasta en melkproducten. Vrijwel iedereen

slechte vertering opiumachtige stoffen kunnen ontstaan. 5B eperk de alcoholconsumptie tot maximaal 1 glas per dag. 6 Eet vezelrijke voeding zoals groenten, glutenvrije granen, peulvruchten, fruit, zaden en noten.

“Door mijn fit-coach Carmen ben ik veel meer op kracht en

7M ijd kunstmatige toevoegingen zoals chemische E-nummers en let daarbij vooral op aspartaam en E621. 8B ereid voedsel met eerbied. Kook groente kort, bak het

Oorzaak PCOS aanpakken

oestrogeen. Hierdoor zit je bij PCOS dus uiteindelijk met twee

intervallen gaan trainen. Met als resultaat meer energie, spier-

vlees niet te heet, bewaar voeding niet te lang en eet zo

Uiteraard gaat mijn blog over het aanpakken van de oorzaak,

grote disbalansen.

massa en minder vet. Daarnaast lijkt de aanpak ook gunstig

vers mogelijk.

wat in sommige gevallen een moeilijke weg is, maar zeker

1. D e eerste is een flink verhoogde testosteron. Hierdoor zal

uit te werken op mijn PMS klachten”.

niet onmogelijk! In de praktijk kom je vaak vier mogelijke oorzaken tegen waardoor de eisprongen mislukken: •V erreweg de meest voorkomende oorzaak is insulineresis-

er vaak vermannelijking optreden zoals overbeharing, mannelijke kaalheid en acné. 2. De tweede disbalans is een veel te grote verhouding oes-

9 Drink weinig koffie en thee. Veel mensen hebben teveel •O nderzoek of een te trage schildklier de oorzaak kan zijn.

fen leveren een schijnenergie en verergeren de oorzaak van het moe zijn.

tentie. Soms in combinatie met een candida-infectie in de

trogeen tot progesteron, ook wel oestrogeendominantie

des. Voor de symptomen van en tips bij een vertraagde

darm'. Dit gaat vaak gepaard met een verhoogde testos-

genoemd. Hierdoor ontstaat vaak overgewicht en wordt

schildklier zie de bijlage van De Hormoonfactor.

teronproductie wat de eisprongen kan verstoren. Doordat het aantal mensen met insulineresistentie ieder jaar toeneemt, komt PCOS ook steeds meer voor. •O ndergewicht. Denk aan topsporters en anorexiapatiënten

vocht vastgehouden.

stress en hebben een lichaam dat om rust vraagt. Pepstof-

Hierbij zijn symptomen vaak belangrijker dan de bloedwaar-

Heel veel gezondheid toegewenst!

Ralph Moorman

“Binnenkort heb ik weer een afspraak met mijn gynaecologe. Het gaat zo goed met mijn PCOS klachten dat ik nu ook mijn

De basis:

medicatie wil proberen af te bouwen”.

De negen regels van het hormoonbalans dieet:

Ralph Moorman (35) studeerde levensmiddelentechnolo-

“De eerste keren boodschappen doen kost wat meer tijd. Het

als specialiteit. Daarna behaalde hij diverse Amerikaanse

die niet meer menstrueren. Een zeer laag vetpercentage

gie aan de Universiteit van Wageningen met sportvoeding

kan ervoor zorgen dat het oestrogeengehalte lager wordt,

Eisprong op gang brengen

omdat een deel in het vetweefsel wordt gemaakt. Verder

Het is dus van zeer groot belang om in deze situatie de

nakijken van de etiketten is even een klusje. Mijn ervaring

certificaten op het gebied van sport en voeding en

worden geslachtshormonen van cholesterol gemaakt en

eisprong weer op gang te brengen. Vaak wordt dit in het

is dat er vaak een gezond alternatief voorhanden is. Heb je

volgde hij seminars over hormonen en gezondheid. Zijn

door extreem lage vet- en calorie inname kan dit spaak

medische circuit gedaan door middel van medicijnen zoals de

eenmaal je nieuwe route door de supermarkt te pakken, dan

hormoonbalansprogramma staat beschreven in zijn boek

lopen.

pil, metformine (betere suikerverwerking), LDN of een aantal

wil je niet meer anders!”.

De Hormoonfactor.

•C hronische zware stress.

andere chemische middelen. Toch heb ik zelf bij een aantal

•E en te langzaam werkende schildklier.

vrouwen in de praktijk ervaren dat het probleem ook kan verdwijnen en de cyclus weer goed gaan verlopen door het

Voor meer info: www.dehormoonfactor.nl. 1E et zoals de natuur voedsel heeft bedoeld. Kies producten die niet of weinig bewerkt zijn.

aanpakken van de oorzaken. 38 FREYA MAGAZINE 2011/5



Kinesiologie Nadat de huisarts in 2001 had geconstateerd dat mijn man verminderd vruchtbaar is, kwamen wij in het ziekenhuis terecht voor verdere onderzoeken. Diverse testen werden gedaan en toen mijn eileiders moesten worden onderzocht op doorgankelijkheid, wilde ik ineens niet verder. Dit zou bij mij onder narcose moeten gebeuren en ik zag hier enorm tegenop. Ik durfde niet, het zou namelijk risico’s inhouden, terwijl ik gezond ben. En zo heb ik het bijna een jaar uitgesteld. Totdat mijn vriendin ons vertelde dat het misschien een idee was om bij haar zus langs te gaan, om te kijken of zij iets voor ons kon betekenen. Zij is kinesiologe.

Uiteindelijk werden twee embryo’s teruggeplaatst en werd

Reden

ik zwanger. Bij vijf weken zagen wij één hartje kloppen en

De reden dat ik voor deze alternatieve therapieën heb

omdat ik het echt niet geloofde, mocht ik iedere week langs-

gekozen is omdat ik geloof in de kracht van de geest op het

komen om naar het hartje te kijken. Toen wij in de 13e week

lichaam. Als ik mijn geest rustig kan krijgen, dan heeft dit een

langskwamen voor de laatste echo in het ziekenhuis (wij

positief effect op mijn lichaam, is mijn gedachte. En ik wilde er

zouden naar een verloskundige gaan, omdat het een eenling

alles aan doen om deze enorme stressvolle situatie ‘rustig’ te

was) en de arts zei dat ik nu toch echt weleens blij mocht zijn

doorstaan. Daarnaast wilde ik niet dat, wanneer het uiteinde-

na zoveel weken het hartje te hebben zien kloppen, werd

lijk niet gelukt zou zijn om kinderen te kunnen krijgen, ik er

I

het enorm stil in de kamer. Het hartje klopte niet meer. Onze

spijt van zou hebben dat ik er niet alles aan had gedaan.

n eerste instantie was de narcose mijn grootste zorg. De

Narcose

wereld stortte in. Onbewust had ik gevoeld dat ons kindje

kinesiologe ging hiermee aan de slag. Door middel van

Na het bezoek aan de kinesiologe heb ik de stoute schoenen

niet zou blijven leven, daarom kon ik maar niet blij zijn en

Alternatieve therapieën tegenover reguliere geneeswijzen

het stellen van gerichte vragen en spiertesten spoorde

aangetrokken en zijn onder narcose mijn eileiders onder-

zocht ik steeds bevestiging. Ons kindje heb ik ‘zelf gebaard’,

Zowel alternatieve therapieën als de reguliere geneeswijzen

zij de onbalans in mijn lichaam op. Vervolgens deed zij bij

zocht. Ik was heel rustig en kwam er ook goed uit. Toen ik

wat gepaard ging met ontzettend veel pijn. Later hoorde ik

genieten mijn voorkeur en ik zie ze niet los van elkaar, maar

mij een rugbehandeling, waarbij zij met de zijkant van haar

aan het eind van de dag weg mocht, vertelde de arts mij dat

dat dit weeën zijn.

als complementair. Ik ben ontzettend blij dat er in de regu-

hand stevige klopbewegingen maakte op mijn ruggengraat,

mijn eileiders doorgankelijk zijn en dat zij inmiddels een af-

van boven naar beneden. Ondertussen ademde ik in en uit,

spraak had gepland voor onze eerste IUI-behandeling. Ik had

Die dag van de echo belde toevallig ‘s avonds de kinesiologe

helpen kinderen te kunnen krijgen. De alternatieve thera-

en maakte snelle ademhalingen. Hierna zei zij een zin en

nooit gedacht dat ik dit nog eens zou gaan doen, maar ik ging

om te vragen hoe het met mij ging. Ik kon alleen maar huilen

pieën zie ik als een aanvulling om geest en lichaam in balans

herhaalde zij deze oefening. Hierdoor vindt je lichaam weer

ervoor. En zo hebben wij vijf IUI-behandelingen gehad. Vóór

en ze wist direct wat er aan de hand was. Als we wilden kon-

te brengen, zodat het lichaam zo goed mogelijk zijn werk kan

de balans. Zij legde het ook mijn man uit, zodat hij dit thuis

iedere behandeling deden mijn man en ik de rugbehandelin-

den we die avond nog bij haar langs komen. Dit hebben we

doen met zo min mogelijk stress.

kon doen vlak voor de narcose.

gen. Voor mijn man om het sperma zo optimaal mogelijk te

gedaan. We zijn zo warm door haar opgevangen.

liere medische wereld middelen zijn om eventueel mensen te

Resultaat

maken en voor mij om mij rustig te laten zijn. Ondanks dat de Niet alleen de angst voor de narcose behandelde zij. Via ge-

IUI-behandelingen geen zwangerschap hebben opgeleverd,

Na drie menstruaties begonnen we met de tweede ICSI-

Uiteindelijk hebben wij Jidde en Madelief in ons leven gekre-

richte vragen en spiertesten keek zij ook of er bij mijn man en

was ik in deze periode toch rustig. De arts belde ons na de

behandeling. Uit de vorige behandeling hadden we geen

gen. Maar of dit door de alternatieve therapieën komt kan

mij blokkades zaten, waardoor wij niet zwanger werden. Bij

vijfde IUI-behandeling met de mededeling dat wij geen zesde

cryo’s. We deden hetzelfde als tijdens de eerste behandeling.

ik uiteraard niet aantonen. In ieder geval ben ik ontzettend

mijn man kwam al vrij snel naar voren dat hij mogelijk vroeger

IUI-behandeling zouden krijgen en zelfs geen IVF, omdat

Weer werden er twee embryo’s teruggeplaatst en dit keer

blij dat wij het hebben gedaan, omdat het mij veel rust heeft

in aanraking is geweest met pesticiden. Zijn ouders hadden

het sperma van zodanige kwaliteit was dat alleen ICSI nog in

hadden we vier cryo’s. Ik werd weer zwanger en de hCG-

gegeven tijdens de behandelingen. En het gaf mij veel kracht.

in de Kop van Noord-Holland een snijbloemenbedrijf. Later

aanmerking kwam. Zij dacht dat ik enorm teleurgesteld zou

waarde was enorm hoog. Inderdaad, ik was zwanger van een

Dus ik heb er veel baat bij gehad, zonder dat het belastend

hoorde ik van mijn zwager, die ook verminderd vruchtbaar

zijn. Integendeel, ik heb nooit geloof gehad in IUI en ook niet

tweeling. Deze zwangerschap voelde goed. En als ik even

was.

is, dat er een onderzoek is geweest in de Noordkop, en

in IVF. In ICSI daarentegen wel.

uit balans dreigde te raken, dan paste ik de oefening van het kloppen op de punten toe. Bij 27 weken, tijdens een regulier

Iedereen maakt uiteindelijk de keuzes waarbij hij of zij zich

verhoogd verminderde vruchtbaarheid bij mannen wegens

ICSI

bezoek aan de gynaecoloog, bleek mijn baarmoedermond

goed voelt. Dit is mijn verhaal en misschien is dit een inspira-

de vele bloembollenbedrijven die hier gevestigd zijn. Via een

Voordat de eerste ICSI-behandeling zou starten, zijn wij weer

al bijna open te staan en werd ik direct opgenomen. Ik heb

tiebron voor anderen.

buisje gevuld met pesticiden, die nog moeilijk te krijgen wa-

bij de kinesiologe langsgegaan. Dit voelde goed. Omdat ik te-

het ziekenhuis niet meer verlaten en moest algehele bed-

ren omdat er tegenwoordig niet meer mee wordt gewerkt,

gen de injecties en de andere medicatie opzag, vertelde zij mij

rust houden. Na een paar dagen was het precair en kreeg ik

behandelde de kinesiologe mijn man via de rugbehandeling.

dat ik ook hierbij de rugbehandeling kan doen. Dus voordat

longrijpende injecties en weeënremmers. Toen ik 34 weken

Ook constateerde zij dat mijn man een tekort had aan zink.

ik een injectie bij mijzelf inbracht, hield ik deze eerst in mijn

zwanger was stopte ik met de weeënremmers en mocht ik

Hij ging daarom voedingsupplementen slikken. Omdat het

hand, terwijl mijn man de rugbehandeling bij mij deed. En dit

het ziekenhuis verlaten. Ik ben uiteindelijk het ziekenhuis niet

mijn man door zijn werk niet uitkwam om iedere keer bij de

deed ik ook met de medicijnen die ik innam. Ik ben heel rustig

meer uitgeweest. Toen ik ging douchen braken mijn vliezen

kinesiologe langs te gaan, behandelde zij hem via mij.

geweest tijdens deze ICSI-behandeling en heb ook geen

en volgde een spoedkeizersnede. Jidde en Madelief werden

dat hieruit naar voren kwam dat er mogelijk sprake is van

enkele complicatie gehad. Ook heb ik tijdens deze behande-

geboren op 9 november 2005, en 2½ week na hun geboorte

Verder leerde zij mij om rust te krijgen, mijzelf weer in balans

ling een osteopaat bezocht. In een artikel in het FM destijds

eindigde voor ons de reis door de medische wereld, die vier

te brengen als er momenten waren dat ik disbalans voelde.

las ik over iemand die een osteopaat had bezocht om haar

jaar heeft geduurd. Al die tijd heb ik heel veel gehad aan het-

Ook dit heeft mij enorm door deze periode heen geholpen.

baarmoeder ‘recht te laten zetten’. Ik heb naar aanleiding van

geen wij van de kinesiologe hebben geleerd.

Dit deed ik door te kloppen op een aantal punten in mijn

dat artikel contact gezocht met een osteopaat en hij heeft

lichaam en tegelijkertijd de zin te zeggen: “Ondanks dat wij

mij behandeld, om mijn baarmoeder helemaal klaar te maken

(nog) geen kinderen hebben, houd ik wel van mijzelf”.

voor een eventuele innesteling. De punctie gebeurde onder

Mariëlle

Kijk op www.kinesiologie.nl voor meer informatie. Deze site is van Yolande van Rosmalen, mijn kinesiologe destijds.

narcose en ook de avond hiervoor hebben wij de rugbehandeling gedaan, tevens voor het sperma van mijn man. 40 FREYA MAGAZINE 2011/5


ACTUEEL

ERVARING

VOEDINGSSUPPLEMENTEN en mannelijke verminderde vruchtbaarheid Eigenlijk iedereen die een kinderwens heeft en wil weten hoe zijn of haar vruchtbaarheid verbeterd kan worden komt vroeg of laat veelbelovende voedingssupplementen tegen. We zijn voor deze markt een gemakkelijke doelgroep, want wie heeft nou nog nooit gezegd er alles voor over te hebben om een kind te krijgen? De meesten van ons zijn onkundig op het gebied van voedingssupplementen. Wij hebben uroloog Dr. Gert Dohle gevraagd om vanuit zijn visie op de mannelijke verminderde vruchtbaarheid een reactie te geven op een recente publicatie van The Cochrane Group. Geachte lezers,

Op zich goed nieuws dus, nu bekend

was meestal tekort om goed te kun-

Recent is een uitgebreide publicatie

is dat deze medicijnen helpen om de

nen beoordelen of de medicijnen ook

verschenen van ‘The Cochrane Group’

vruchtbaarheid van de man te verbete-

meer zwangerschappen veroorzaken

naar de effecten van zogenaamde anti-

ren.

bij de partner.

oxidanten op de vruchtbaarheid van

Er zijn echter wel kanttekeningen te ma-

•M annen die meededen aan de studies

de man. De ‘Cochrane data base of evi-

ken bij de conclusies van deze Cochrane

kregen vaak ook leefstijladviezen, zo-

dence based medicine’ bestaat uit artike-

groep.

als stoppen met roken, afvallen als je

len van experts die aan de hand van een vraagstelling (in dit geval: “verbeteren

te dik bent, niet teveel alcohol drinken

Hoe ik reageer op "Mannen die meededen aan de studies kregen vaak ook leefstijladviezen, zoals stoppen met roken, afvallen als je te dik bent, niet teveel alcohol drinken en gezonde voeding eten. Bekend is dat dergelijke leefstijlverbeteringen ook een positief effect hebben op de spermakwaliteit."

•A ls eerste moet worden vermeld dat

en gezonde voeding eten. Bekend is

anti-oxidanten de vruchtbaarheid van de

er veel verschillende anti-oxidanten

dat dergelijke leefstijlverbeteringen

man?”) alle literatuurstudies beoordelen

zijn: onderzocht werden Carnitine,

ook een positief effect hebben op de

en zeker geen spierversterkende middelen

over dit onderwerp en met behulp van

Acetyl cystine, de Vitamine B,C en E,

spermakwaliteit. In gezonde voeding

gebruiken (zogenaame anabole steroïden).

statistiek tot een conclusie komen. De

Co-enzym Q10, zink, selenium, mag-

bevinden zich ook veel anti-oxidanten.

Aanvullend kunnen wat extra vitamines en

conclusies kunnen leiden tot aanbeve-

nesium, pentoxifylline en combina-

lingen om een bepaalde behandeling te

ties van deze geneesmiddelen. Vaak

•D e conclusies van de Cochrane groep

maar verwacht ook weer geen wonderen. Multi-

doen of juist niet te doen, afhankelijk

worden in studies combinaties van de

zijn met name gebaseerd op verschil-

vitaminepreparaten, zoals te koop bij de drogist,

van de hoeveelheid bewijs die er is.

verschillende anti-oxidanten gebruikt,

lende anti-oxidanten, waarbij vooral de

bevatten voldoende anti-oxidanten om het

waardoor het niet mogelijk is te be-

vitamines B (met name foliumzuur) en

gewenste effect te verkrijgen.

Een groep experts uit Australië en

palen welk onderdeel van de cocktail

E en de mineralen zink en magnesium

Nieuw-Zeeland heeft gekeken naar wat

werkzaam is.

een verschil lijken te maken. Dat pleit

Dr. Gert Dohle, uroloog-androloog

ervoor om b.v. een multi-vitamine-

Erasmus MC Rotterdam

het resultaat is van het voorschrijven van

mineralen helpen het sperma te verbeteren,

anti-oxidanten, zoals vitamines en mine-

•D e therapie werd meestal toegepast

ralen, op de vruchtbaarheid van de man.

op een geselecteerde groep mannen

hierin zitten meestal ook de mineralen

Gekeken is naar het effect op spermak-

met verminderde vruchtbaarheid: zo

zink, magnesium en selenium. Een

waliteit en naar spontane zwangerschap-

werden mannen met een andere oor-

dergelijk vitaminepreparaat is gewoon

pen bij de partners van de mannen die

zaak voor onvruchtbaarheid uitgeslo-

bij de drogist te verkrijgen.

het medicijn hebben gebruikt. Conclusie

ten van het onderzoek. De resultaten

van de auteurs is dat er aanwijzingen zijn

van de onderzoeken hoeven dus hele-

Conclusie is dat op grond van de Co-

dat anti-oxidanten zowel de spermak-

maal niet te gelden voor alle mannen

chrane analyse er nog geen advies te

waliteit verbeteren alsook de kans op

met verminderde vruchtbaarheid.

geven is over welk medicijn het beste

zwangerschap doen toenemen. Wel dienen de verschillende vormen van

preparaat te nemen als behandeling:

Hmm, de ene keer aardiger dan de andere keer. Toen die ene collega mij zei dat afleiding wel zou helpen... Toen heb ik haar er even aan helpen herinneren dat ik

weer aan het IVF-en was geslagen en dat ik me vol propte, snoof en spoot aan hormonen. Dat ik al zwanger was toen ik nog in mijn vorige functie werkte. Dat ik twee maal

daags mezelf moest injecteren, drie keer per dag medicij-

nen moest slikken, daarnaast drie keer per dag medicijnen moest proppen en nog eens twee keer per dag medicijnen moest snuiven. En tussendoor steeds een inwendige echo moest ondergaan,voor de punctie onder narcose moest

worden gebracht omdat eicellen op een pijnlijke manier

worden geoogst, en ik nu in spanning zat af te wachten... Nee, met op vakantie gaan raakte ik niet zwanger, of ik moest mijn dagelijkse bezoekjes naar Düsseldorf als

een aangenaam tripje zien. Vervolgens heb ik dat mens duidelijk gemaakt dat als de dokter had gedacht dat ik

van vakantie vieren zwanger zou worden, hij mij wel naar een reisbureau had doorgestuurd in plaats van naar de

operatiekamer. En dat die buurvrouw haar nichtje, daar

een schoonzus van en haar kleinkind, oud-klasgenootje,

kennisje haar spontane zwangerschap niets met mijn situatie te maken heeft...

Oké, ik ben een trut, maar ik kon het nog mooi op mijn hormonen gooien

Meintje

.

is als behandeling van een mannelijke •D oorgaands was het doel van de

vruchtbaarheidsstoornis. Verder is een

anti-oxidanten nog met elkaar verge-

verschillende studies te beoordelen

aanpassing van de leefstijl minstens zo

leken te worden voordat een advies te

of het sperma verbetert, soms is ook

belangrijk, zoals stoppen met roken,

geven is over welk product het beste

gekeken naar het effect op zwanger-

afvallen bij overgewicht, gezond eten,

resultaat geeft.

schap. De duur van de meeste studies

niet te veel alcohol drinken, geen drugs


achterlijke opmerkingen?


ERVARING

Het groene monster

Over stikjaloers zijn op alle Er is weinig voor nodig om het groene monster in mij wakker te maken. Vrouwen ontmoeten met een kleine maar overduidelijke (aanstaande) babybump, tevreden stellen met een kinderwagen voorbij zien ouders wandelen, BN’ers op de televisie horen vertellen over het intense geluk dat hen overviel toen ze hun baby voor het eerst in de ogen keken. Ik krijg er buikpijn van en een vieze smaak in mijn mond. Omdat ik jaloers ben. En dat vind ik dan weer heel stom van mezelf.

A

ls je heel graag kinderen wilt krijgen, maar dat

terwijl jouw wens om dat te hebben net zo groot of misschien

niet gemakkelijk of zelfs onmogelijk is, dan zijn er

wel groter is. Soms heeft die ander geen flauw benul van wat

nogal wat emoties voorhanden om op verwachte

er zich in jouw hoofd en hart afspeelt. Maar soms ook wel en

en onverwachte ogenblikken bezit van je te nemen. Verdriet, wanhoop, angst en boosheid, om er maar eens een paar te noemen. Stuk voor stuk gevoelens die onvermijdelijk zijn en waar je je niet voor hoeft te schamen.

dat kan de situatie er nog ingewikkelder op maken.

Krampachtig

“Ik was redelijk gevrijwaard van jaloezie’, vertelt een forumlid, “tot ik merkte dat anderen om mij heen krampachtig gingen

Hoe anders is dat met jaloezie. Zodra ik de bekende scherpe

doen. Er werd bijna van mij verwacht dat ik jaloers was. Een

steken voel bij het zien van een dikke buik, steekt er ook een

vriendinnetje aaide me steevast over de arm als ik voor de

schuldgevoel de kop op. Want ik mag eigenlijk niet jaloers

gezelligheid bij haar en haar dochters langsging en vroeg dan:

zijn van mezelf. Jaloers zijn is iets slechts, wat ik moet zien te

“Gaat het allemaal?”. Op verjaardagen werd ik apart geno-

onderdrukken. Maar is jaloezie dan niet net zo menselijk en

men, om te checken of ik het wel volhield. En nu merk ik dat

begrijpelijk als boosheid en verdriet? Ik stelde het onderwerp

wanneer ik bij mijn vriendin ben op een verjaardag of gewoon

ter discussie op het FertiForum, een forum op internet over

voor een borrel, de tranen achter mijn ogen branden. Zó raar.

vruchtbaarheidsproblemen.

Dat was nooit, maar omdat het bijna van mij wordt verwacht,

Eén van de zeven hoofdzonden

gevoelens van hevige jaloezie doet ontvlammen: als een vrouw in ons bijzijn met haar hand over haar zwangere buik wrijft. “Ik vind het zo stóm als mensen dat doen!”, roept een forumlid uit. “Je hebt toch geen pijn in je buik of zo? Waarom dan die hand erop?”. “Ja, vooral dat met die hand doet zeer”, reageert een ander, “want dat wil ik ook!”. En een volgende reactie: “Mén, ik dacht dat het aan mij lag. Die hánd... die doet

maar uiteindelijk doen we er hier allemaal héél erg veel voor

om dat pure en beschermende te voelen wat alleen een mama voor het kindje in haar buik kan voelen. Die stomme hand staat met neonletters voor waarnaar wij verlangen”.

Let’s kill the bastard

Het zijn de momenten waarop het groene monster zijn afschu-

zó’n pijn! Waarschijnlijk zou ik het zelf ook doen. Graag zelfs!

welijkste gezicht laat zien: als we worden geconfronteerd met

Maar ik zou er in het openbaar wel zes keer over nadenken”.

ons eigen gemis door anderen ongestoord te zien genieten

Het laatste forumlid weet ook goed te omschrijven waarom

van dat waar wij zo naar verlangen. Een schurend en lelijk

baby-gevoel uitstraalt. Een momentje dat zich alleen voor-

gevoelens, weten we nu wel. Maar hoe komen we er vanaf?

juist zoiets kleins en concreets zoveel heftige gevoelens kan

oproepen: “Ik denk dat het komt omdat dat het pure moederdoet tussen mama en kleintje en waar niemand anders bij kan komen behalve zij twee. Zo puur en beschermend. En dát

is waar wij toch allemaal naar

verlangen? We kunnen van alles omzeilen en 'dicht bij de wens' komen,

gevoel, waar niemand op zit te wachten. Dus: let’s kill the bastard! Ofwel: dat we vrijwel allemaal last hebben van jaloerse

“Als je eenmaal de magische grens over bent en zelf een kindje verwacht, is het probleem opgelost”, meldt een forumlid. Maar ja, het punt is juist dat dat voor de

ga ik erin mee. En dat blijft nu ook niet meer bij mijn vriendinnetje, maar bij meer mensen”.

“Mee eens, jaloezie is niet fraai”, reageert een forumlid.

“Maar waarom dat verschil? Misschien omdat jaloezie zo

Niet alle jaloezie richt zich op zwangere vrouwen of vrouwen

gemeen en venijnig voelt? Omdat de Bijbel ons heeft geleerd

met kinderen. Zo vertelt een forumlid dat ze nog het meest

dat afgunst één van de zeven hoofdzonden is?”. Dat laatste

jaloers is geweest op haar eigen man. “Hij wel drie kids en

betwijfel ik, zo diep heeft de Bijbel er bij mij in elk geval niet

vervolgens de knip erin en ik geen kind!”. Ik kan zelf ook wel

ingehakt. Hoewel het wel goed aantoont dat jaloezie al eeu-

enigszins nijdig worden als ik zie hoe moeiteloos mijn broers

wen als iets afkeurenswaardigs wordt gezien. En dat zal via de

zich voortplanten, zonder er echt bij na te denken en soms

Bijbel of andere wegen ook wel in onze collectieve opvoeding

niet eens vanuit een diepgewortelde kinderwens. Ik vind het

zijn geslopen.

gewoon oneerlijk dat juist bij het enige meisje in de familie, dat bovendien al zo lang heel graag moeder wil worden, het

Maar dat gemene en venijnige, ja. En dat richt zich vaak op volkomen onschuldige vrouwen, die – zoals een ander forumlid zegt – “niet expres zwanger worden om ons te pesten”. Verdriet en wanhoop zijn misschien meer legitiem omdat het ge-

niet lukt.

De hand op de buik

Maar het zijn toch hoofdzakelijk de vrouwen in blijde ver-

voelens zijn van jou alleen of van jou en je partner. Bij jaloezie

wachting die het moeten ontgelden als het om onze afgunst

is een derde betrokken. Iemand die iets heeft wat jij niet hebt,

gaat. Er is een universeel gebaar dat bij vrijwel alle fertidames



ERVARING

"Mensen denken dat het over is, omdat we bezig meesten niet zo eenvoudig te realiseren valt. Voor sommige forumleden scheelt het al wel als degene die de jaloerse gevoelens oproept eenmaal bevallen is. “Niet dat het gevoel dan helemaal weg is, maar ik kan actief gaan meedoen. Het kind kan ik vasthouden, ik kan er contact mee maken, een band mee opbouwen. Zo'n dikke buik, daar kan ik niks mee, behalve naar kijken en jaloers op zijn. Ik ga mijn hand er niet op leggen”. “Zodra er begrip was en oog voor mijn situatie, kon ik omgaan met mijn jaloezie”, zegt een ander. “Het werd minder als ik mijn boosheid of verdriet kon benoemen en er ruimte voor was. Maar als men niet goed wist hoe zwaar de medische molen is of zich niet wilde verdiepen in IVF, bleef ik er moeite mee houden”. Mijn eigen psycholoog legt het als volgt uit: “Je kunt pas delen in het geluk van een ander, als je bij deze personen ook je verdriet kwijt kunt. Dus als je in de geluksroes wilt delen bij de geboorte van een kindje in je omgeving, zul je eerst je eigen gemis bespreekbaar en invoelbaar moeten maken bij de ouders”.

Even slikken en weer doorgaan Dat is wel wat makkelijker gezegd

dan gedaan. Het is een enorme drempel die misschien bij goede vrienden en familie nog wel te nemen is. Maar je kunt niet iedere vrolijke zwangere collega of buurvrouw opzadelen met het verdriet om jouw onvervulde kinderwens. Terwijl zij maar al te goed de oorzaak kunnen zijn van jouw allesverslindende jaloezie. Even slikken en weer doorgaan, is dan misschien het devies. Leren accepteren. Al moet ik eerlijk zeggen dat dat voor mijzelf op dit moment onhaalbaar lijkt. En anderen blijven er ook mee worstelen. Ik krijg telkens weer een brok in mijn keel als ik de onderstaande reactie van een van de forumleden lees. “Elke aankondiging van een zwangerschap is een dolksteek in mijn buik. Natuurlijk gun ik het iedereen. Maar ik had het zelf ook zó graag gewild. Eén keer een zwangerschap meemaken. Tegen iedereen vertellen over mijn zwangerschapskwaaltjes, in de spiegel mijn steeds dikker wordende buik zien. Het heeft niet zo mogen zijn en het doet pijn. Mensen denken dat het over is, omdat we bezig zijn met adoptie. Nee, dit is niet over. Ik voel me jaloers. En eenzaam”. Emma Donker


Zou je dit ook zo graag

WILLEN ZEGGEN?

zijn met adoptie. Nee, dit is niet over. Ik voel me jaloers. En eenzaam.”

Je moet er niet zo mee bezig zijn, dan lukt het wel. Is het zo simpel? Ik dacht dat je je moest focussen, volle-

dig geconcentreerd moest vrijen, zorgen dat je in de juiste

Fijn dat je me erop wijst dat er weer ergens een kind is ach-

tergelaten. Ik wist het nog niet. Dank je wel voor deze steek in mijn hart.

houding lag, visualiseren en daarna twee weken gespannen moest wachten.

Ik snap precies hoe je je voelt.

die vrije tijd? Een nieuwe hobby nemen heeft geen zin. Daar heb je toch geen tijd voor als de baby er eenmaal is.

wordt teleurgesteld? Als iedereen om je heen kinderen

krijgt en jij je blut koopt aan kraamkado’s? Om weer op de

Ik moet er niet mee bezig zijn? Wat moet ik dan doen met al

Oh ja? Hoe voelt het voor jou dan als je iedere maand weer

Anders doe je toch IVF?

foto te gaan met het kind van een ander dat je zelf zo graag

Nou, dat is een goed idee. Dat ik daar nog niet zelf aan heb gedacht. En wat houdt dat in?

Dat er een embryo in een schaaltje ontstaat.

En groeit dat dan ook negen maanden in een schaaltje?

Oh, het gaat weer terug in je buik.

Hoe komen dat eitje en dat zaadje eigenlijk in dat schaaltje? Moet even uit je lichaam worden gehaald. En hoe doen ze dat? Met een NAALD?

Heb je wel eens aan adoptie gedacht? Uh, nee… Hoezo dan? Kun je ook een kind krijgen nadat

iemand anders zwanger is geweest? Da’s handig. En als je aangeeft dat je dat wilt, dan krijg je dat zomaar?

Je moet even aangeven uit welk land. En je wordt helemaal

zou hebben? Weet je hoe het voelt om iedere keer dezelfde

adviezen en verhalen te horen van iedere keer weer iemand anders? Weet je hoe het voelt om opgeblazen te zijn van de hormonen? Hoe het is om te vervreemden van je partner

omdat je hem/ haar niet wil kwetsen met je eigen pijn? Hoe je met jezelf klem komt te zitten omdat je het gevoel hebt dat je

faalt als mens? Ken je het gevoel dat je anderen wilt vertellen wat hun kind nodig heeft, maar je hebt het gevoel dat je geen recht van spreken hebt omdat je zelf geen kinderen hebt?

Om iedere keer weer vriendelijk te moeten reageren als de

volgende persoon vraagt of je zelf ook kinderen hebt? Ken je

het gevoel dat je ze dan wilt toeschreeuwen: “Nee, wij hebben geen kinderen, wij kunnen niet!”.

Wij hebben inderdaad geen kinderen. Het is niet gelukt.

gescreend. En je hebt er veel geld voor nodig. Enne, het kan

Wij hebben wel vrijheid. Kunnen spontaan uit eten gaan

Jullie kunnen lekker op vakantie gaan.

Geen kind dat erop spuugt. Wij kunnen lange reizen maken.

jaren duren voordat je een kind hebt. En het is ook wel handig als jij en je partner er allebei achter staan.

Ja, gelijk boeken. Lekker even de brochures doorlezen. Oh

kijk, dit is een kindvriendelijk hotel, en ook deze is uitermate

geschikt voor gezinnen met kleine kinderen. Die doen we dus NIET.

Lekker op vakantie gaan, dan denken we gewoon een paar

weken niet na. Laten ons gevoel thuis, ons geheugen wordt

in de koelkast gezet en wij nemen even een vakantie van het leven. Goed plan!

Iedere keer dat ik hoor dat ergens een kind is achtergelaten, moet ik gelijk aan jullie denken. Hoezo, zie je ons er ook voor aan dan? Denk je dat ik me beter voel als anderen hun kind niet hoeven? Dat het zo erg is om

of naar de late film. Wij kunnen buiten het hoogseizoen op

vakantie. Wij kunnen dag in, dag uit in nette kleding lopen. Bij ons kan het huis netjes blijven en slingert er niet overal speelgoed. Wij hebben geen last van plakkende tafels door limonade of uitgekwijlde snoepjes. Wij kunnen uitslapen.

Wij hebben heel veel voordelen die ouders met kinderen niet hebben.

Toch zou ik het allemaal opgeven voor een kind van onszelf en ben ik nog geen ouder tegengekomen die zijn kinderen definitief zou afstaan voor de ‘vrijheid’ die wij hebben.

Maar… kinderen hebben is ook niet alles hoor! Ja… geloof het zelf.

Willemien Lentjes

een ouder te zijn? Je kunt het me nog zo gunnen, dat wil niet zeggen dat ik het kind ook krijg.


ERVARING

OVER DE FERTIFAIR

Behandelingen in het buitenland Op zaterdag 1 oktober was het zover. De Fertifair, waar we lang aan hebben gewerkt, met een hele enthousiaste club mensen in de werkgroep.

O

p het open forum was mij al langere tijd opgevallen dat mensen zich veel meer verdiepen in een behandeling in het buitenland. Mij was verzocht een lezing te houden over Gent, Düsseldorf en Spanje. En zo

geschiedde. Ik zou iets gaan vertellen over Gent, Meintje zou iets vertellen over Düsseldorf en Dineke zou iets vertellen over eiceldonatie in Spanje. Alleen, we

OPROEP

Zijn jullie in een kindvriendelijke buitenwijk gaan wonen toen jullie gingen proberen zwanger te worden? Misschien heb je rekening gehouden met gezinsuitbreiding toen je koos voor je huidige huis met drie of vier slaapkamers. En

hadden slechts een uur de tijd en moesten die tijd met ons drieën delen.

nu: erger je je aan de kinderen

Mijn zoon Bo, die vijf jaar is, had het er al over: “Mam, je gaat iets vertellen op

op de speelplaatsjes en de basis-

een podium”. Hij heeft wel meer helderziende waarnemingen, en inderdaad, ik ging iets vertellen op een heel groot podium. We begonnen heel professioneel, met een oortje in en op een mooie rode stoel op een podium. Iemand moet de

school om de hoek, of zorgen

eerste zijn, dus meteen om half twee ging ik van start.

alle dikke buiken op straat er juist

Er waren veel mensen op afgekomen en zo merk je wel dat het onderwerp,

voor dat je hoop houdt tijdens de

behandelingen in het buitenland, ontzettend leeft. Je vertelt je verhaal, en je kent het goed, omdat deze gebeurtenis zo'n onuitwisbare indruk op je heeft gemaakt. Alsof het de dag van gisteren was dat je het meemaakte. Je zag de mensen aandachtig luisteren en ik voelde me zeker vereerd dat met het mooie weer, want dat was het, er toch 44 mensen mijn verhaal willen aanhoren. Ook Dineke en Meintje hebben hun succesverhaal verteld. Vervolgens kregen de mensen de gelegenheid om vragen te stellen, hiervan werd gretig gebruik gemaakt. Toen het half drie was geworden was het gelukkig tijd voor een theepauze,

behandelingen? Of ben je kinderloos, uitbehandeld en terugverhuisd naar de bruisende stad met theater en bioscoop weer binnen loopafstand?

zodat mensen verder met ons konden praten en vragen konden stellen. Uit de reacties op de evaluatieformulieren bleek achteraf dat mensen ook graag een verhaal hadden gehoord zonder goede afloop. Die verhalen zijn er helaas genoeg. Graag wilden we met onze drie totaal verschillende ervaringsverhalen de mensen in de zaal een steuntje in de rug geven, en laten zien dat er in het buitenland meer behandelingsmogelijkheden zijn dan in Nederland. Dat we graag hadden gewild dat dit in Nederland ook zou kunnen, maar dat dit jammer genoeg nog niet het geval is. Ik had graag in Nederland een poging gedaan, maar ze durfden het niet aan met ons. Het had me heel veel reistijd en stress bespaard, maar als ik niet verder was gegaan, had ik nu Bo en Roos niet gehad.

Kortom:

Hebben je kinderwens en vruchtbaarheidsproblemen invloed gehad op je huis of woonplaats?

Ik vond het heel waardevol om mijn verhaal te mogen delen met andere lotgenoten en wens dat iedereen de mogelijkheden vindt om verder te gaan. Christel




Behandelingen in HET BUITEN

LAND Discutabel, gevaarlijk of juist een fantastische oplossing?

Zwanger worden of blijven lijkt voor iedereen zo eenvoudig, maar de waarheid ziet er voor velen heel anders uit. Soms kom je nooit achter de reden waarom je niet zwanger kunt worden. Andere stellen weten exact wat het probleem is, maar hierbij is dit probleem niet altijd (eenvoudig) op te lossen. Het merendeel van deze koppels kiest uiteindelijk voor medische behandelingen en vertrouwt op de kennis van medici. Helaas blijkt de expertise en flexibiliteit in Nederland niet altijd afdoende te zijn, waardoor veel mensen over de grenzen heen kijken.

N

ederland is een erg behoudend land op het gebied

andere klinieken soms zeer dure behandelmethodes aanra-

van de behandeling van onvruchtbaarheid. Medici kij-

den, waarvan het nut niet altijd duidelijk is.

ken met grote scepsis naar nieuwe behandelingen in

In dit artikel ga ik in op een aantal behandelingen die in het buitenland worden toegepast. Ook kun je hier lezen over ervaringen van lotgenoten. Tijdens het schrijven van dit artikel was er slechts één lotgenoot bevallen, de rest zat nog midden in de behandelingen. Maar inmiddels zijn we allemaal goed zwanger.

SCSA Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het zaad van de man

"Gedurende onze lange zoektocht naar een oplossing voor onverklaarbare onvruchtbaarheid en herhaalde miskramen, zijn wij niet erg enthousiast over de behoudende houding van Nederlandse artsen."

een rol speelt bij onvruchtbaarheid of miskramen. Ondanks het feit dat het aantal zaadcellen en de beweeglijkheid goed

klinieken is IMSI niet heel erg duur, tot maximaal 200 euro. In

zijn, kan het zaad volgens een aantal artsen DNA-afwijkingen

Düsseldorf is de techniek helaas wel duur en kunnen de kos-

hebben. De SCSA-test kan DNA-fragmentatie in het zaad

ten oplopen tot ruim 900 euro. In combinatie met het feit dat

opsporen.

er nog weinig bewijs is dat IMSI de kansen op een zwangerschap verhoogt, zijn er ziekenhuizen die de methode alleen op

Volgens de test heb je uitstekend tot goed zaad bij minder dan

aanvraag inzetten en IMSI niet proactief adviseren.

het buitenland. Soms is dat terecht, maar deze nieuwe behan-

Gedurende onze lange zoektocht naar een oplossing voor

15 procent DNA-afwijkingen. Bij 15 tot 25 procent is het goed

delingen kunnen er wel voor kunnen zorgen dat jij zwanger

onverklaarbare onvruchtbaarheid en herhaalde miskramen,

tot redelijk. Boven de 25 procent wordt ICSI aangeraden. Kom

Een alternatief voor IMSI is PICSI. Met deze relatief goedkope

kunt worden of blijven. In Nederland willen artsen onomstote-

zijn wij niet erg enthousiast over de behoudende houding

je boven de 30 procent uit, dan heb je volgens deze test een

methode kunnen onrijpe zaadcellen eruit worden gefilterd.

lijk bewijs hebben dat behandelingen veilig en ook nuttig zijn.

van Nederlandse artsen. Ook hun kennis bleek nog wel eens

probleem en is het erg lastig om zwanger te kunnen worden.

De kosten in het buitenland liggen gemiddeld tussen de 50 en

Toch is het vaak onmogelijk om dit bewijs te krijgen.

achterhaald te zijn. Onder andere hierdoor voelden we ons

100 euro.

genoodzaakt over de grenzen heen te kijken. Gelukkig leven

Het bedrijf dat al 25 jaar een patent heeft op deze test geeft

Een goed voorbeeld is assisted hatching. Soms blijkt de em-

we in een tijd waarin je via Google al snel op het spoor van an-

aan dat er veel onderzoeken zijn gedaan en dat de test

Immuunafwijkingen

bryo een te harde schil te hebben, waardoor deze niet innes-

dere behandelingen kunt komen. Ook hebben we voldoende

betrouwbaar is. Het geeft een goed beeld van de gezond-

Op het moment dat je in Nederland met herhaalde miskramen

telt. In het buitenland maken ze met een laser een gaatje in

kunnen lezen over de ervaringen van lotgenoten. Tijdens deze

heid van het zaad. Wereldwijd zijn hierover echter zeer veel

te maken krijgt, kun je een aantal testen voor immuunafwijkin-

deze schil, waardoor het probleem is opgelost. Deze methode

zoektocht zijn we in aanraking gekomen met twee fantasti-

bedenkingen. Sterker nog, het aantal kinderen dat wordt

gen doen. Deze testen zijn – vergeleken met het buitenland

is allicht geen redmiddel voor stellen die al eens zwanger zijn

sche artsen, die elk op hun gebied enorm veel expertise heb-

geboren met DNA-afwijkingen volgens de SCSA-test is nog vrij

– erg summier. Bij een immuunafwijking kan je lichaam het

geweest of al een kind hebben. Het is slechts voor een kleine

ben. En wat we vooral erg verrassend vonden: artsen die met

groot. Daarnaast is het ook zo dat je zeer slechte zaadresul-

vruchtje afstoten, waardoor je dus een miskraam kunt krijgen.

groep nuttig. Desondanks bieden artsen in het buitenland

je meedenken over mogelijke problemen, je niet willen op-

taten kunt hebben en drie maanden later weer in de veilige

Maar misschien kunnen immuunafwijkingen er ook voor

deze methode standaard aan bij mensen die moeilijk zwanger

geven en op de hoogte zijn van weer nieuwe behandelingen.

zone terecht kunt komen. Het is dus nog niet duidelijk welke

zorgen dat het vruchtje niet eens de kans krijgt om zich in te

worden onder het mom ‘baat het niet, dan schaadt het niet’.

Want ondanks het feit dat de Nederlandse medici stil lijken te

meerwaarde deze (en andere vergelijkbare) testen bieden.

nestelen.

Het gevolg hiervan is dat er geen evidence based onderzoek

staan in de tijd, gebeurt er wel veel in het buitenland.

IMSI

Het aantal immuunafwijkingen dat bestaat, is te groot om in

kan plaatsvinden, waardoor deze methode in de komende tien jaar niet in Nederland aangeboden zal worden. Sterker

Na zes IUI-behandelingen, vijf miskramen en twaalf verse

Wanneer er vermoedens zijn dat de kwaliteit van het zaad een

dit artikel te omschrijven. De meeste vrouwen zullen in het

nog, ik weet dat er artsen zijn die hun patiënten waarschuwen

IVF-pogingen ben ik deze artsen erg dankbaar. Ze hebben ons

rol speelt bij de onvruchtbaarheid, kan IMSI worden geadvi-

dagelijkse leven ook niets voelen van een immuunafwijking.

omdat de gevolgen van assisted hatching nog niet bekend

nooit opgegeven. Ook heb ik veel contact gehad met lotgeno-

seerd.

Sommige vrouwen kunnen wel bepaalde klachten hebben, zo-

zijn. De reactie van mijn Belgische arts hierop was: “als ze zich

ten. Iedereen wist wel weer iets anders over een behandeling.

zorgen maken over assisted hatching, moeten ze zich nog

We hebben al deze kennis met elkaar gedeeld en veel hiervan

Bij ICSI worden de zaadcellen geselecteerd op basis van een

veel grotere zorgen maken over ICSI, aangezien deze laatste

is ook op de Freya-site gepubliceerd. Het gevolg hiervan is dat

aantal zichtbare kenmerken. Hierbij kunnen de spermacellen

Wil je meer weten over immuunafwijkingen? Dan is het boek

methode veel ingrijpender is”.

ik tijdens het schrijven van dit artikel in het laatste trimester

tweehonderd keer worden vergroot. Bij IMSI wordt het zaad

‘Is Your Body Baby-Friendly?’ van dr. Alan Beer een grote

van mijn zwangerschap ben gekomen. Helaas zijn een aantal

tot wel 6.500 keer vergroot. Hierdoor is de vorm van de zaad-

aanrader. Alan Beer is een arts die zich tientallen jaren heeft

Uit dit voorbeeld blijkt hoe lastig het is om wetenschappelijk

lotgenoten nog steeds niet zwanger. Toch is een aantal men-

cel beter zichtbaar en kan een nauwkeurigere keuze worden

ingezet voor onvruchtbaarheidproblematiek. Inmiddels leeft

bewijs te krijgen dat een behandelmethode patiënten kan

sen dat in Nederland na zeer veel behandelingen was opgege-

gemaakt uit de zaadcellen.

hij niet meer, maar zijn onderzoeken en mogelijke behandelin-

helpen. Meestal geldt dat het een specifieke groep mensen

ven wel zwanger of inmiddels bevallen dankzij behandelingen

kan helpen. In het buitenland beseffen ze dat en dus bieden

in het buitenland. Het kan toeval zijn dat bepaalde behandelin-

Het is overigens niet zo dat deze techniek vanzelfsprekend

een commerciële kliniek waar je je bloed naartoe kunt sturen

ze deze methodes aan. Waarbij sommige ziekenhuizen/kli-

gen bij ons zijn aangeslagen, maar als je zo’n enorm lange weg

is bij een hoge score op de SCSA-test. Een DNA-afwijking bij

en waar ze voor veel geld zeer uitgebreide testen uitvoeren.

nieken ook het kostenaspect in de gaten houden. Zolang een

achter de rug hebt, dan geloof je niet meer in toeval.

zaadcellen is namelijk niet met het oog op te sporen en dus

Naast de bloedtesten moet je ook betalen voor het advies dat

biedt IMSI hier geen oplossing voor. In sommige buitenlandse

je krijgt naar aanleiding van de resultaten.

methode niet duur is, bieden ze deze standaard aan. Terwijl 50 FREYA MAGAZINE 2011/5

als reumatische klachten, psoriasis en schildklierafwijkingen.

gen worden nu voortgezet door andere artsen. In Amerika is


Prednison: een ervaringsverhaal Inmiddels is het ook mogelijk om dichter bij huis belangrijke testen te kunnen doen. Zo kan Sebastian Pfeiffer van Labor Benrath (Düsseldorf) de nodige testen doen. Het is nog steeds duur om deze testen uit te voeren, maar sommige verzekeraars vergoeden ze (zoals Univé). Gezien de grote verschillen is het onmogelijk een indicatie te geven. Ik heb zelf de meest uitgebreide testen gedaan, meer dan Pfeiffer aanraadt. Maar je kunt ook alleen de testen doen die hij adviseert. Pfeiffer is makkelijk te benaderen, zo reageert hij vrijwel elke dag op de mails die hij ontvangt, en spreekt erg goed Engels. Een andere mogelijkheid is Serum in Athene, waar ze nog verder zijn op het gebied van immuunafwijkingen.

Prednison Op het moment dat een bloedtest aantoont dat er immuunafwijkingen aanwezig (zouden kunnen) zijn, wordt dikwijls aangeraden om Prednison te gebruiken. Nu is het zo dat in Nederland vrijwel alle artsen je waarschuwen voor de gevaren van Prednison. In andere landen is het echter al sinds jaar en dag gebruikelijk om een lage dosis Prednison te slikken bij meerdere miskramen of bepaalde afwijkingen in het bloed. Prednison kan het immuunsysteem stilleggen, met als gevolg dat je lichaam niet bezig is om eigen of vreemd weefsel aan te vallen (zoals een vruchtje). Het nadeel is hiermee ook meteen duidelijk: je kunt infecties oplopen omdat je immuunsysteem niet volledig functioneert. Daarom is het van belang om bij het gebruik van Prednison regelmatig je bloed op bacteriële in-

In maart 2009 bleek ik zwanger te zijn. We waren dolgeluk-

kig, maar niet voor lang. Na acht weken zwangerschap bleek

dat ik een miskraam zou krijgen. In augustus was ik opnieuw zwanger, en ook nu ging het mis. In oktober ging het weder-

om fout. Er was iets niet in orde, dat was duidelijk. Maar wat? Omdat ik een erfelijke stollingsafwijking heb, kreeg ik bij de volgende zwangerschap aspirine en heparine, maar ook de vierde zwangerschap ging fout.

Ik was ten einde raad. Wat was er mis met mij? Ik liep een aantal ziekenhuizen af en kreeg steevast te horen dat ik

‘gewoon pech’ had. Na vier miskramen geloofde ik daar niet meer in, en las ik alles wat ik maar kon vinden over her-

haalde miskramen. Zo ook het boek van Dr. Alan Beer: ‘Is Your Body Baby-Friendly?’. Hij beschrijft de theorie dat sommige

vrouwen een te goed functionerend immuunsysteem hebben. Hierdoor wordt een gezond vruchtje, toch voor 50 procent

lichaamsvreemd weefsel, afgestoten. Als remedie adviseert

hij onder andere een lage dosering Prednison, om het overactieve immuunsysteem in de beginfase van de zwangerschap te temperen.

"In Nederland werd ik door gynaecologen voor gek verklaard toen ik om Prednison vroeg."

De hoeveelheid Prednison staat wel ter discussie. UZ Gent geeft bijvoorbeeld standaard 10 mg per dag. Pfeiffer varieert van 5 mg tot 20 mg per dag, afhankelijk van je bloeduitslagen. In Amerika en bij Serum in Athene geven ze soms tot 25 mg. Overigens is het ook zo dat Pfeiffer momenteel met een onderzoek bezig is over eiceldonatie. Hij raadt iedereen die bezig is met eiceldonatie een lage dosis van 5 mg aan, tenzij het bloed aantoont dat er een duidelijke immuunafwijking aanwezig is. Dan hoort de dosis te worden verhoogd. De theorie van Pfeiffer is dat een embryo dat is ontstaan met behulp van eiceldonatie altijd volledig vreemd weefsel is en de kans op afstoting groter is dan wanneer het embryo slechts voor 50 procent uit vreemd weefsel bestaat.

vruchtje chromosomaal onderzocht, en het bleek volkomen

"Intralipid bestaat al erg lang en kan zonder risico’s bij of voor een zwangerschap worden gebruikt. Het enige nadeel is dat sommige mensen een allergie kunnen hebben."

gezond. Mijn gynaecoloog was hier ook wel verbaasd over,

maar zag nog steeds geen aanleiding om van het protocol af

te wijken. Voor ons was het nu overduidelijk: er was niets mis met ons erfelijk materiaal, er was iets mis met mijn lijf dat gezonde vruchtjes afstootte.

Na ons grondig in het onderwerp te hebben verdiept en alle voor- en nadelen nog eens te hebben afgewogen, besloten

we om bij de volgende zwangerschap Prednison te slikken.

Ik raakte opnieuw zwanger en bleef het dit keer ook. Het was geen makkelijke zwangerschap, ons kindje werd te vroeg geboren, maar het is kerngezond. Ik geloof zeker niet dat

Prednison voor iedereen een wondermiddel is, maar ik ben

ervan overtuigd dat ik zonder Prednison nooit zwanger was

Intralipid bestaat al erg lang en kan zonder risico’s bij of voor

Suus

het door een arts worden toegediend. Pfeiffer van Labor

gebleven.

een zwangerschap worden gebruikt. Het enige nadeel is dat sommige mensen een allergie kunnen hebben. Daarom moet Benrath kan het middel voor een laag bedrag (30 euro) toedienen. Het gebruik bij IVF bevindt zich momenteel nog in een

Intralipid en IVIG

experimentele fase.

Eén van de immuunonderzoeken die in het buitenland wordt gedaan, is het testen van je Natural Killer Cells. De hypothese

IVIG

is dat als je deze teveel hebt in je baarmoeder, je baarmoeder

Ook deze behandeling staat flink ter discussie. Intraveneuze

niet geschikt is voor een goede innesteling van een vruchtje.

immunoglobulinen ofwel IVIG bestaat uit het toedienen van

De NK-cellen vallen het embryo aan zodra het is ingenes-

een mengsel van antistoffen. Dit is een product van duizenden

teld. Door een lage dosis Prednison tot de derde maand en

donoren, waardoor veel artsen het zien als een gevaarlijke

een maandelijks Intralipid- of IVIG-infuus verlaagt het aantal

methode, het product kan antistoffen bevatten van donoren

NK-cellen en worden ze ook minder actief, zodat de kans op

die positief zijn getest op HIV of Aids. Nu zijn er in het buiten-

In Nederland werd ik door gynaecologen voor gek verklaard

een (vroege) miskraam flink wordt verkleind (deze tekst is te

land al veel IVIG-behandelingen geweest en is er nooit iemand

toen ik om Prednison vroeg. Het zou uiterst riskant zijn,

danken aan Suus).

positief getest op deze ziekten.

literatuur kon ik daar echter geen spatje bewijs voor vinden.

Intralipid

Een nadeel van IVIG is dat het medicijn erg duur is. Professor

Bovendien las ik dat het in de landen om ons heen wel werd

Intralipid is een sojaproduct dat ook wel wordt gebruikt om

Noens van UZ Gent kan het medicijn echter gratis aanbieden

gegeven aan vrouwen zoals ik, en dat de resultaten bemoedi-

zwakke mensen bij te voeden. Het wordt via een infuus in de

en hoeft alleen te worden betaald voor het toedienen van het

gend waren.

bloedbaan ingebracht. De vruchtbaarheidskliniek Care Fertility

infuus (kosten ongeveer 270 euro). Het infuus duurt ongeveer

heeft een onderzoek naar Intralipid uitgevoerd. Hierbij moet

een uur en kan allergische reacties veroorzaken, naast hoofd-

Ik maakte een afspraak met Prof.Dr. De Sutter in UZ Gent.

worden vermeld dat het geen officieel wetenschappelijk

pijn. Noens heeft aangegeven zelden patiënten te hebben

Eindelijk trof ik een arts die mij zag als een individu met een

onderzoek is geweest.

gehad die inderdaad last kregen van hoofdpijn.

blemen als oorzaak niet uit en zag in een lage dosering Pred-

Aan het onderzoek van Care Fertility deden bijna honderd

Ook deze behandeling bevindt zich momenteel nog in een ex-

nison een mogelijke oplossing. Ik was inmiddels opnieuw

vrouwen mee die gemiddeld zes mislukte IVF-behandelingen

perimentele fase. Noens is niet de enige die positieve ervarin-

hebben ondergaan. Van hen kregen vijftig vrouwen een infuus

gen heeft met de behandeling, ook Serum in Athene gebruikt

opnieuw misgaan, dan zou ze me helpen.

met het drankje Intralipid en 46 vrouwen niet. Van de vrou-

de behandeling. Pfeiffer is echter geen voorstander van IVIG.

fecties te monitoren. Dit zijn erg simpele testen die je huisarts kan uitvoeren.

En het ging weer mis, voor de vijfde keer. Dit keer werd het

en de kans op een mismaakt kind werd groot geacht. In de

uitzonderlijk vruchtbaarheidsprobleem. Ze sloot immuunprozwanger, dus voor Prednison was het te laat. Maar mocht het

wen die Intralipid kregen, raakte de helft zwanger en werden uiteindelijk 23 baby’s geboren. Bij de vrouwen die een gewone IVF-behandeling ondergingen, was dat slechts 9 procent.



Pipelle: een ervaringsverhaal

Hidden C: een ervaringsverhaal

In maart 2009 begint ons avontuur voor een tweede kindje.

Na acht mislukte verse ICSI-pogingen, negen transfers met

We willen, eigenlijk tegen beter weten in, het toch eerst even

"En of het de Pipelle, assisted hatching of puur geluk was? We zullen het nooit weten, maar feit blijft wel dat na zeven mislukte pogingen in Nederland het in UZ Gent de eerste keer raak was."

via de natuurlijke weg proberen. Na een half jaar van proberen bereiken we helaas niet het gewenste resultaat.

Uit de IVF-poging waaruit onze zoon in 2008 is geboren, had-

den we nog tien cryo's over. Het ontdooien verliep iedere keer perfect en de embryo’s waren steeds uitstekend van kwaliteit. Helaas, ook hier bleef het gewenste resultaat uit. In juli 2010 startten we een nieuwe IVF-poging met als resultaat zeven

zeer goede embryo’s. Nadat ook al deze pogingen niet waren

gelukt, had het voor ons geen zin meer om met hetzelfde protocol verder te gaan. Wat heb je aan al die prachtige embryo's als ze niet blijven zitten? Er moest wat veranderen! Iets wat

in de Nederlandse ziekenhuizen niet zou gebeuren, door het steeds maar weer vast blijven houden aan protocollen door de artsen.

Tussen de behandelingen door had ik tijdens een vakantie in Israël al een keer een second opinion gevraagd bij een IVF-

kliniek in Tel Aviv. Hier vertelden ze ons over een goede, pijnloze en goedkope behandeling waar positieve resultaten mee worden geboekt: het laten uitvoeren van een pipelle (ofwel een baarmoederbiopt) op de 21ste dag voorafgaand aan de

cyclus waarin wordt teruggeplaatst. Met een katheter halen ze een sliert baarmoederslijm weg. Dit ontlokt een ontste-

king, waardoor in een volgende cyclus het baarmoederslijm zich anders opbouwt en waardoor het mogelijk toegankelijker wordt voor een innesteling. Met deze studie in handen gingen we terug naar huis.

Israël was toch wel ver en we hadden al veel positieve verha-

len over Prof. Dr. de Sutter in UZ Gent gehoord. In een gesprek met De Sutter in december 2010 vertelden wij haar over deze

behandeling. Ze had er inderdaad al eens eerder van gehoord, maar het was nog niet iets wat ze in het UZ Gent standaard aanboden. Gelukkig ziet UZ Gent iedereen als individu en

houden ze niet stug vast aan protocollen. De Sutter gaf aan

dat als ik gebruik wilde maken van deze methode, ze er geen

problemen mee had. Wat een verademing is dat in UZ Gent; je voelt je weer een individu en geen nummer.

De Sutter was heel duidelijk: Ieder mens is anders en jij

zou er maar net baat bij hebben. Zolang een behandeling of medicatie niet schadelijk is, het geen hoge kosten met zich

meebrengt en De Sutter er enigszins het nut van inzag, was

het bespreekbaar. Alleen kon de Pipelle niet worden gecom-


bineerd met Prednison, aangezien Prednison namelijk de

ontsteking onderdrukt die de Pipelle juist uitlokt. Na veel

wikken en wegen of het de Pipelle of Prednison zou worden, kozen we bij de volgende IVF voor het laten uitvoeren van een Pipelle.

Mei 2011 was het zover, de Pipelle werd op de 21e dag (pijnloos!) uitgevoerd en ik begon aan de medicatie voor de IVF.

Dit keer overigens ook voor de eerste keer een terugplaatsing met assisted hatching. En waar we eigenlijk niet meer op

hadden durven hopen, gebeurde: begin juli kregen we een positieve test en ik ben nog steeds goed zwanger. Na acht

terugplaatsingen ben ik dus eindelijk weer zwanger. Tijdens

de eerste echo vertelde De Sutter dat de Pipelle bij hun steeds vaker wordt uitgevoerd en dat de resultaten tot nu toe posi-

tief zijn. Zo positief, dat ik heb gehoord dat ze een grootschalig onderzoek zijn gestart naar deze methode.

En of het de Pipelle, assisted hatching of puur geluk was?

We zullen het nooit weten, maar feit blijft wel dat na zeven

mislukte pogingen in Nederland het in UZ Gent de eerste keer raak was. Viv

"Via via kwam ik op de site van Serum Athene: een biomedisch instituut gespecialiseerd in fertiliteitbehandelingen en de meest moeilijke cases."

in totaal zeventien embryo’s en twee zeer vroege miskramen

ging de zoektocht naar zwangerschap verder dan Nederland, België en Duitsland.

Ondanks de uitgevoerde immunologische onderzoeken in

Duitsland en België zou er geen oorzaak te vinden zijn voor het uitblijven van de gewenste zwangerschap. Maar in mijn

ogen kon het geen toeval meer zijn dat geen van de embryo’s is blijven plakken.

Via via kwam ik op de site van Serum Athene: een biomedisch instituut gespecialiseerd in fertiliteitbehandelingen en de meest moeilijke cases.

Op zondagavond stuurde ik al mijn gegevens op, bestaande

uit een samenvatting van mijn medische geschiedenis tezamen met alle testresultaten. Nog diezelfde avond kreeg ik

een reactie. De arts in kwestie vroeg mij een vragenlijst in te vullen en ik kreeg informatie met betrekking tot de Hidden

C (Chlamydia)-test. Hierin werd aangegeven dat Chlamydia

niet alleen seksueel overdraagbaar is, zoals gewoonlijk wordt aangenomen.

In Nederland wordt getest op Chlamydia middels een uit-

strijkje of een bloedtest. Via een uitstrijkje kan echter alleen een vroege infectie worden gedetecteerd (daarna kruipt het virus verder omhoog) en een bloedtest detecteert alleen op antistoffen. Maar Chlamydia produceert zelden antistoffen.

De Hidden C-test oftewel moleculair PCR Chlamydia DNA test is gepatenteerd door Serum Athene en wordt uitgevoerd op menstruatiebloed. Dit is nauwkeuriger en hun bevindingen komen overeen met medische dossiers omtrent herhaalde miskramen.

Omdat de test net als forensische testen wordt uitgevoerd, mag het monster enkele dagen oud zijn. Ik heb daarom

het menstruatiebloed opgevangen in een urinepotje en dit

bloedstolling zou een voorbode kunnen zijn voor stollings-

problemen. Hiervoor hebben ze mij onder andere Heparineinjecties geadviseerd.

Ook heb ik een agressief werkend immuunsysteem welke

zij behandelen met een lage dosis cortisonen (Prednison).

Daarnaast adviseren ze mij gebruik te maken van één of twee Intralipid-infusen voorafgaand aan de embryotransfer.

Zij geven ook aan dat het moeilijk te bevatten is dat een jonge vrouw van 32 niet zwanger is geworden na zoveel behande-

lingen en zij geloven dat dit met de juiste behandeling wel te realiseren is.

Ik heb de bevindingen van Serum doorgesproken met mijn

behandelend arts Prof.Dr. De Sutter en we hebben besloten

om bij de volgende ICSI-poging het advies van Serum Athene op te volgen.

Wie weet wat ons het gaat brengen… Sikki

Inmiddels is Sikki voor het eerst goed zwanger. Tijdens het schrijven van dit artikel is ze acht weken zwanger.

duidelijk gemarkeerd met mijn naam. Ik heb het vervolgens opgestuurd naar Athene ter attentie van dr. Penny Abatzi.

De uitslagen krijg je na ontvangst binnen twee werkdagen,

de kosten zijn 100 euro. Indien de uitslag positief is, wordt antibiotica aangeraden.

In mijn geval was de test negatief. Wel gaf Serum Athene mij adviezen op basis van mijn overige testresultaten. Zij zien

een minimaal immunologisch probleem. Mijn mutaties op


Ervaringsverhaal: Trental en Viagra Als je na tien IVF-pogingen niet meer zwanger kunt worden/ blijven en IVIG, Prednison, Heparine en aspirine niet leiden tot een gezonde zwangerschap, dan ga je op internet kijken naar andere en nieuwe methodes. Althans, dat deed ik. In mijn zoektocht kwam ik een mogelijke oplossing tegen: Viagra.

Viagra staat natuurlijk vooral bekend om het stimuleren

van de bloedcirculatie in de penis, waardoor mannen weer

een erectie kunnen krijgen. Dankzij deze effecten zijn onder andere Amerikaanse artsen aan de slag gegaan met onderzoek naar Viagra bij vrouwen die te kampen hebben met

onvruchtbaarheid. Want op het moment dat je baarmoeder

niet goed is doorbloed, kan het zijn dat een embryo zich niet

kan innestelen. Tal van IVF-patiënten slikken hiervoor kinderaspirine, maar de effecten hiervan zijn minimaal – als er al

positieve effecten zijn. Volgens sommige artsen is het gebruik van vaginale Viagra veel effectiever.

"Viagra kan ook ondersteuning bieden voor vrouwen die een te dun baarmoederslijm hebben."

Trental te nemen. Trental en Viagra zouden volgens onder-

Pfeiffer adviseert alle vrouwen die tegen onvruchtbaarheid

DHEA

zoekers de kans op een miskraam ook aanzienlijk verkleinen.

aanlopen om 2-3 capsules per dag in te nemen (afhankelijk van

Tal van vrouwen hebben te maken met een lage eicelop-

de dosis). Je kunt geen overdosis Omega 3 binnen krijgen, het

brengst na stimulatie. DHEA bevat het milde mannelijke

Ik heb de Trental bij een cryo-terugplaatsing gebruikt in

is goedkoop en onschadelijk… dus baat het niet dan schaadt

hormoon dehydro-epiandrosteron en kan succesvol zijn voor

combinatie met Prednison, Heparine en Intralipid (slechts

het niet.

vrouwen met een lage eicelvoorraad, of dit nu komt door ge-

het derde trimester van de zwangerschap behaald. Uiteraard

MOAT

is het onmogelijk te zeggen of het door de Trental komt, een

Op het moment dat er met behulp van ICSI (bijna) geen

na twaalf verse pogingen, vijf miskramen en op een gegeven

moment helemaal niet meer zwanger kunnen worden, geloof AA

Voor een bevruchting moet er activatie van de eicel plaatsvin-

één infuus). Na twaalf verse pogingen heb ik nu voor het eerst

vorderde leeftijd of door voortijdig falen van de eierstokken. Ook kan het de eicelkwaliteit aanzienlijk verbeteren.

combinatie van alle medicatie of dat ik geluk heb gehad. Maar

bevruchting plaatsvindt, lijkt een zaad- of eiceldonor vaak de

Verwacht geen wonderen van DHEA. Een aantal vrouwen met

enige oplossing. Toch bestaat er voor sommige mensen een

een lage respons op stimulatie heeft DHEA gebruikt en dit

alternatief, zowel indien de oorzaak in het zaad ligt als in de

leverde net iets meer eicellen dan normaal. Opvallend was dat

ik niet meer in de factor ‘geluk’.

eicel.

de DHEA vermoeidheid wegnam en het libidogehalte deed stijgen.

den. Dit kan alleen gebeuren als de eicel meer calcium produ-

DHEA moet minimaal drie maanden worden ingenomen om

ceert dan gewoonlijk. Dankzij de MOAT ofwel de muizeneicel

effect te hebben. Het is wel belangrijk dat je na de punctie

Vitamine D en Omega 3

activatietest kan worden bekeken of de reden voor het uitblij-

stopt met de DHEA en niet door blijft gaan na een terug-

Op het moment dat je gaat googlen op Vitamine D, besef je

ven van de bevruchting bij de eicellen of het zaad te vinden is.

plaatsing, want op den duur kan het schadelijk zijn voor een

pas hoe belangrijk dit is voor je lichaam. Vitamine D kun je niet

UZ Gent gebruikt deze test al sinds de jaren ’90.

zwangerschap.

een land leven waar de zon weinig schijnt en we soms dik ge-

Hoe gaat dat in zijn werk? Het zaad van de man wordt bij

DHEA is zonder recept te verkrijgen. In Nederland is het vrij

kleed zijn, is het best mogelijk dat je een tekort aan Vitamine

een eicel van de muis geïnjecteerd. Het klinkt heel raar, maar

duur, maar in Engeland of Amerika is het goedkoop te bestel-

D hebt. Sterker nog, het merendeel van de vrouwen blijkt

hier kan zeker een bevruchting door ontstaan. Uiteraard

len. Op www.dhea.com kun je het eenvoudig en snel online

een tekort te hebben. Het is daarom altijd aan te raden om je

kan de bevruchting nooit lang in stand blijven. Als op deze

bestellen voor een lage prijs.

Vitamine D-gehalte te testen.

manier geen bevruchting ontstaat, dan weten artsen dat het

via voeding binnen krijgen, maar via de zon. Aangezien we in

De zoektocht op internet levert veel informatie op. Zo schijnt

probleem in het zaad zit. Komt er wel een bevruchting uit, dan

Flushing

weten ze dat de eicellen een belangrijke factor zijn.

UZ Gent past bij vrouwen die na stimulatie weinig follikels hebben flushing toe. Met deze methode worden er op zeer

het nog vrij onbekend te zijn dat kankerpatiënten veel baat kunnen hebben bij een hoge dosis vitamine D. Ook reuma-

AOA

nauwkeurige wijze eicellen uit de follikels geprikt. Na het

patiënten kunnen hier veel profijt van hebben. En jawel, ook

Assisted oocyte activation (AOA) ofwel geassisteerde eicel-

aanprikken van een follikel bekijkt een laborant ter plekke of

Viagra kan ook ondersteuning bieden voor vrouwen die een

vrouwen die te kampen hebben met onvruchtbaarheid of

activatie wordt toegepast op het moment dat de MOAT-test

de eicel is meegekomen. Is dit niet het geval, dan wordt de

miskramen.

heeft aangetoond dat het zaad in staat is om een eicel van

follikel ingespoten met vloeistof en probeert de arts die de

een muis te bevruchten en er dus een eicelfactor in het spel

punctie uitvoert opnieuw de eicel uit de follikel te halen. Deze

terugplaatsing gestopt.

Je kunt bij een tekort druppels kopen bij de drogist of apo-

is, maar ook bij een zaadcelprobleem. Bij ICSI worden op een

handeling kan meerdere keren worden toegepast.

theek. Indien dit niet tot een verbetering leidt van je Vitamine

kunstmatige manier een aantal calciumstijgingen opgewekt.

De resultaten van onderzoeken die tot nu toe in het buiten-

D-gehalte, zul je moeten overstappen naar een hogere dosis.

Dit betekent dat tijdens de ICSI samen met de zaadcel een

Uiteraard kunnen follikels leeg zijn en is het mogelijk dat de

land zijn gedaan, lijken erg positief. Deze onderzoeken zijn

Een hoge dosis is in Nederland niet meer verkrijgbaar, dus

hoeveelheid calcium wordt geïnjecteerd. Na de ICSI worden

arts nooit een eicel vindt. Toch blijken veel vrouwen wel baat

daarvoor moet je uitwijken naar bijvoorbeeld Duitsland. Let

de eicellen tweemaal blootgesteld aan een calcium-ionofoor

te hebben bij flushing, omdat het toch één tot enkele eicellen

waardoor ze geen wetenschappelijk bewijs hebben. Ook hier-

op: een overdosis aan Vitamine D kan ook erg schadelijk zijn,

zodat er calciumstijgingen ontstaan in het cytoplasma van de

meer kan opleveren dan bij een ‘gewone’ punctie. Deze extra

voor geldt dus dat het zich in een experimentele fase bevindt.

dus laat je altijd goed testen.

eicel. Deze techniek bootst als het ware de normale biologi-

eicellen zijn voor vrouwen die lastig te stimuleren zijn heel erg

sche processen na die optreden bij bevruchting.

waardevol.

inzetten van Viagra als medicatie en lijkt het geen negatieve

Ook Omega 3-vetzuren zijn belangrijk bij onvruchtbaarheid.

effecten op een kind te hebben.

Omega 3-vetzuren krijgen we maar beperkt binnen via onze

Veiligheid van de behandeling

voeding en dus is het aan te raden om dit als supplement in te

Deze methode van bevruchting wordt ondertussen al meer

Een groot nadeel is dat vaginale Viagra niet in Nederland,

nemen. De visolie heeft een infectieremmende factor en biedt

dan tien jaar in het UZ Gent gebruikt. Het heeft ook al geleid tot

Duitsland en België te krijgen is. Je zou dit via Amerika moe-

volgens onderzoek weerstand tegen onder andere een teveel

meerdere zwangerschappen en de geboorte van gezonde kin-

aan NK-cellen.

deren. Er zijn bij de kinderen nooit abnormaliteiten vastgesteld,

te dun baarmoederslijm hebben. De vaginale Viagra wordt acht tot elf dagen gebruikt en vijf tot zeven dagen voor de

echter steeds onder een kleine onderzoeksgroep gedaan,

Inmiddels zijn er al wel gezonde kinderen geboren na het

ten bestellen via een arts uit een ziekenhuis in Chicago. Omdat het hier niet te verkrijgen is, adviseerde Pfeiffer mij om


(vervolg van dit artikel op pagina 59)

waardoor je vrijwel zeker bent dat de behandeling veilig is. 2011/5 FREYA MAGAZINE 57


Behandelen in Düsseldorf

(vervolg van pagina 57)

Technische, diagnostische en therapeutische ontwikkelingen in de voortplantings geneeskunde beloven vaak (te) veel en worden in de beroepsgroep veelal primair kritisch beoordeeld. Het invoeren in de dagelijkse praktijk laat daarom vaak op zich wachten. Voor niet professionals is het moeilijk te onderscheiden welke ontwikkeling zin en onzin is, misschien is dit voor professionals nog moeilijker.

Conclusie

H

ik erg veel buitenlandse klinieken en ziekenhuizen bezocht. Ik

Het merendeel van de opgesomde behandelingen is door lotgenoten ook gepubliceerd op het open forum van Freya. Hierbij lees ik vaak reacties van vrouwen die denken dat deze methodes allemaal onbeproefd zijn en dat buitenlandse klinieken/ziekenhuizen vooral commercieel denken. Inmiddels heb

et gebied, waarover je een oordeel moet vormen,

over de veiligheid van deze methode, de ICSI direct klinisch

teling van embryo’s, hoe mooi die ook zijn. De immunologie

kwam hierbij inderdaad artsen tegen van wie ik het vermoe-

ligt ver buiten het bereik van alleen voortplantings-

toegepast en met groot succes. Niet lang daarna werd ook

van de voortplanting wordt in ons IVF centrum door een im-

den kreeg dat de behandeling ons niet veel zou brengen, maar

geneeskunde en verlangt kennis en begrip van

waar we wel een hoog bedrag voor moesten betalen.

ICSI met gebruik van zaadcellen uit de testis ingevoerd. Beide

munoloog/laboratoriumarts uit het transplantatieteam van

genetica, moleculaire biologie etc. Sommige vernieuwingen

methoden werden pas later in Nederland toegelaten.

de Charité Universiteit uit Berlijn bekeken. Dit is een inge-

zijn niets anders dan het omzetten van verbeteringen, die al

De aandacht voor de zaadcel en stoornissen daarvan is weer

wikkeld gebied, dat sterk in de belangstelling staat van de

Om een goede afweging te kunnen maken over het wel of

jaren geleden voor noodzakelijk werden gehouden.

toegenomen, mede omdat er nog altijd veel vraagtekens zijn

research, waar nog veel over moet worden opgehelderd.

niet toepassen van een behandeling, heb ik vaak mijn eigen

Wijlen Prof. Dr. Gerard Zeilmaker, de IVF-pionier van de

bij het bevruchtingsproces. Pioniers op het gebied van de

Wel is het mogelijk vast te stellen of het systeem bereid is

arts (Prof.Dr. De Sutter in UZ Gent) om een second opinion

Erasmus Universiteit Rotterdam, heeft een beslissende

mannelijke vruchtbaarheid zijn verder gaan kijken en hebben

om een embryo op te nemen, of eerder af te stoten. Door

gevraagd. Zij heeft mij altijd kunnen aangeven of een behan-

hand gehad in de opbouw, organisatie en uitvoering van het

technieken ontwikkeld die kunnen helpen bij de diagnose en

sturen van het immuunsysteem kan de implantatie worden

deling erg experimenteel is of dat er wereldwijd gezien goede

IVF-laboratorium in onder andere Voorburg en Düsseldorf.

selectie van zaadcellen.

bevorderd, bijvoorbeeld door een infuus van intralipiden

resultaten mee worden geboekt. Zij is hier altijd erg eerlijk in

Hij werkte 20 jaar geleden al intensief aan het optimaliseren

of soms corticosteroïden. De beslissing of dit moet worden

en heeft er geen belang bij om dure en nutteloze behandelin-

van de kweek van embryo’s. Het probleem was de constante

Zoals bekend zit in de zaadcelkop het erfelijke materiaal van

gedaan ligt bij de immunoloog, na analyse door bloedon-

gen goed te keuren.

kwaliteit van temperatuur, vochtigheid en CO₂-gehalte in de

de man, zijn chromosomen. Normaal zijn de chromosomen

derzoek.

broedstoof. Met de introductie van de Embryoscope® lijkt

veilig opgeborgen, echter sommige processen kunnen hier

zijn doel aanzienlijk naderbij te komen. Dit systeem is een ge-

schade aanrichten, waardoor het DNA van de chromosomen

sloten broedstoof, waarin de bevruchting plaatsvindt en de

wordt beschadigd. Met een SpermFiT-test (flow-cytometri-

"Soms is het helaas zo dat de natuur een limiet stelt en dat er alleen nog met gebruik van donoreicellen of -zaad cellen kansen zijn of dat verdere pogingen gewoon geen zin meer hebben."

UZ Gent is zeker geen commercieel ziekenhuis. Het is wel zo dat de kosten voor een IVF- of ICSI-behandeling hier hoger liggen dan in Nederland of Duitsland. Het geld dat hiermee

verdere groei van de embryo’s continu wordt vervolgd door

sche TUNEL) kan worden berekend in welke mate de chromo-

middel van een ingebouwde microscoop, met voor embryo’s

somen beschadigd zijn, hetgeen gevolgen voor bevruchting

onschadelijk licht. Het is inmiddels duidelijk geworden dat de

en zwangerschap kan hebben. Ook nog andere onderzoeken

vroegere indeling van embryokwaliteit na 2, 3, 4 en 5 dagen

aan zaadcellen worden gedaan, zoals het meten van zuursto-

tamelijk onnauwkeurig en ontoereikend was. De vernieuwde

fradicalen, apoptose, aneuploidie etc.

beoordeling laat een duidelijk betere embryoselectie toe en

Deze onderzoeken kunnen soms een verklaring vormen

biedt een verfijnde regulering van de kweek. Deze methode

waarom het niet zo loopt als gewenst.

is dus vooral een voordeel voor vrouwen die voldoende eicel-

Ook bij de selectie van zaadcellen worden nieuwe strategieën

len en bevruchtingen hebben om te kunnen selecteren. Het

ingezet, ook al is het nog niet geheel duidelijk bij welke geval-

laatste woord is hiermee zeker nog niet gezegd, er zijn nog

len er een meerwaarde is. De meest logische is de IMSI, die

Er wordt in het bijzonder aandacht besteed aan het opspo-

lingen niet zwanger kunt worden of blijven, dan denk ik dat

een aantal andere aanvullingen op de kweek en selectie in

niets anders is dan op een sterke vergroting de zaadcellen

ren van de oorzaak waarom het met IVF/ICSI niet lukt om

de kennis in Nederland tekort schiet. Voor deze mensen zijn

ontwikkeling, die in de komende 10 jaar de kans op een suc-

voor de ICSI te selecteren, er wordt dus alleen wat beter ge-

zwanger te worden. Soms is het helaas zo dat de natuur

behandelingen in het buitenland vaak een verademing, omdat

cesvolle zwangerschap nog verder zullen verbeteren. Eigen-

keken. Analyse van behandelde paren lijkt ook een diagnos-

een limiet stelt en dat er alleen nog met gebruik van dono-

artsen daar bereid zijn om naar jouw persoonlijke situatie te

lijk zouden we moeten zeggen minder slecht maken, want in

tisch aspect te laten zien, bij zeer sterk afwijkende zaadcellen

reicellen of -zaadcellen kansen zijn of dat verdere pogingen

kijken in plaats van naar de protocollen die een ziekenhuis

vergelijking met de dierenwereld is het maar teleurstellend

lijkt de kans op succes duidelijk geringer.

gewoon geen zin meer hebben. Hierbij mag wel worden

heeft.

gesteld met de menselijke voortplanting.

ken. Deze onderzoeken worden in Nederlandse ziekenhuizen niet uitgevoerd en in eerste instantie met grote scepsis door Nederlandse artsen bekeken. Maar dankzij deze onderzoeken loopt een ziekenhuis als UZ Gent ver voor in vergelijking met Nederlandse behandelcentra. Als je een standaardpatiënt bent, kun je in Nederland prima worden geholpen. Maar als je met de standaardbehande-

verwacht dat in een moderne gezondheidszorg paren volEen andere, biochemische, methode vormt de PICSI, waarbij

doende kansen en antwoorden hebben gekregen om hun

Toen in het begin van de jaren ´90 de ICSI werd ontwikkeld,

voor de selectie van zaadcellen voor ICSI gebruik gemaakt

lot te begrijpen én te accepteren.

die een grote doorbraak in de behandeling van de mannelijke

wordt van aanhechting van rijpe cellen aan een membraan.

onvruchtbaarheid was, was het resultaat hiervan dat de aan-

Er moeten wel voldoende zaadcellen te vinden zijn, anders

Dr. M.C.W. Scholtes,

dacht voor de diagnostiek van mannelijke vruchtbaarheids-

functioneert dit niet.

gynaecoloog-voortplantingsgeneeskundige

problemen een beetje in de vergetelheid raakte. Het was

De IMSI en PICSI zijn aanvullende technieken, die pas na

Interdisziplinäres Kinderwunschzentrum Düsseldorf MVZ,

immers zelfs mogelijk met heel weinig, nauwelijks of niet be-

meerdere mislukte ICSI-behandelingen in andere centra wor-

GmbH.

wegende zaadcellen een kind te krijgen. Waarschijnlijk door

den ingezet. Hiervan zijn geen nadelen bekend.

het spectaculaire succes, is zonder uitgebreid onderzoek

Alle technieken ten spijt zijn er soms problemen bij de innes-


wordt verdiend, wordt weer besteed aan nieuwe onderzoe-

Sandra (AA op het Freya-forum)


BIJEENKOMST

Fiomaanbod december 2011 Inhoud verwerking en aanvaarding van het kinderloos zijn,

Aantal bijeenkomsten 6 en 1 terugkombijeenkomst

aan bod

leren omgaan met de gevolgen daarvan, de invloed van kin-

Inhoud: verwerking en aanvaarding van het kinderloos zijn,

derloosheid op de relatie, verschillen in beleving tussen man-


Verdriet, angst, leegte, boosheid ongewilde kinderloosheid

Locatie Fiom-bureau Breda, Nonnenveld 127 te Breda Kosten € 7,50 per persoon per avond, op de avonden zelf

nen en vrouwen, reacties van familie en vrienden, afscheid


brengt bij veel mensen gevoelens teweeg.

contant te voldoen.

nemen en samen verder.


Informatie en aanmelding Fiom-bureau Zwolle, 088 – 126

Locatie Fiom-bureau Leeuwarden, Harlingerstraatweg 9


49 70 of [email protected]

te Leeuwarden

Locatie Fiom-bureau Alkmaar, Gedempte Nieuwesloot 50

INDIVIDUELE HULPVERLENING

U heeft vragen zoals:

Kosten € 55,00 per persoon of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Zwolle,

•H oe ga ik om met het feit dat mijn partner er anders over denkt? •H oe vind ik een nieuw toekomstperspectief?

THEMABIJEENKOMST ‘EEN ROZE WOLK’

088 – 126 49 30 of [email protected]


•H oe ga ik om met mijn omgeving? •H oe ga ik het onderwerp bespreekbaar maken met mijn familie, werk en vrienden?

Fiom-bureau Nijmegen i.s.m. COC-Nijmegen Doelgroep holebi’s en transgenders die een kinderwens hebben of geïnteresseerd zijn in dit thema

Deze onderwerpen komen aan bod in de individuele gesprek-

te Alkmaar.

Kosten € 55,00 per persoon of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Alkmaar,

Wanneer zaterdagmiddag 3 maart 2012 Aantal bijeenkomsten 1 Inhoud als kinderen krijgen niet vanzelfsprekend is: welke

Fiom-bureau Groningen Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinderloos zijn en daarvoor niet (meer) in medische behandeling zijn

Fiom-bureau Leiden Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinder-

mogelijkheden zijn er, hoe neem je hier (samen) een besluit

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 10 Inhoud verwerking en aanvaarding van het kinderloos zijn,

Neem contact op met een Fiom-bureau bij u in de regio. Kijk

over, juridische en psychosociale aspecten


Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 6 en 1 terugkombijeenkomst Inhoud verwerking en aanvaarding van het kinderloos zijn,

op www.fiom.nl voor adressen en telefoonnummers.

Locatie Forum de Ganzenheuvel, Ganzenheuvel 56, Nijmegen Kosten € 7.50 per persoon Informatie en aanmelding Fiom-bureau Nijmegen,







088 - 12 64 950 of [email protected]

Locatie Fiom-bureau Groningen, Poststraat 2 te Groningen Kosten € 55,00 per persoon of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Groningen,


ken en de groepshulpverlening. Het proces van rouwverwerking is hierbij de rode draad.

THEMABIJEENKOMSTEN ONGEWENSTE KINDERLOOSHEID

Fiom-bureau Zwolle Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinderloos zijn en daarvoor niet (meer) in medische behandeling zijn

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 3 bijeenkomsten Inhoud ontmoetingsavonden voor mensen die in eenzelfde

GESPREKSGROEP VOOR MENSEN DIE ONGEWENST KINDERLOOS ZIJN


loos zijn en daarvoor niet (meer) in medische behandeling zijn

Locatie Fiom-bureau Leiden, Haven 32 in Leiden. Kosten € 55,00 per persoon of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Leiden, 088 – 126 49 40 of [email protected]

Fiom-bureau Leeuwarden Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinderloos zijn en daarvoor niet (meer) in medische behandeling zijn

Fiom-bureau Breda Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinder-

Fiom-bureau Eindhoven Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinder-

in situaties van anderen. Elke avond komt een ander thema

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 10 Inhoud verwerking en aanvaarding van het ongewenst

aan bod.

kinderloos zijn, leren omgaan met de gevolgen daarvan, de in-

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 8 à 10 Inhoud verwerking en aanvaarding van het kinderloos zijn,

Locatie Fiom-bureau Zwolle, Emmastraat 11 te Zwolle Kosten € 7,50 per persoon per avond, op de avonden zelf

vloed van kinderloosheid op de relatie, verschillen in beleving


Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 3-5 bijeenkomsten, tweewekelijks Inhoud verwerking en aanvaarding van het kinderloos zijn,

tussen mannen en vrouwen, reacties van familie en vrienden,



contant te voldoen.

afscheid nemen en samen verder.



Informatie en aanmelding Fiom-bureau Zwolle,

Locatie Fiom-bureau Leeuwarden, Harlingerstraatweg 9 te




Leeuwarden


Kosten € 55,00 per persoon of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Leeuwarden,

Locatie Fiom-bureau Breda, Nonnenveld 127 te Breda Kosten € 55,00 per persoon, of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Breda,



situatie zitten: uitwisselen van ervaringen; herkenning vinden

Fiom-bureau Breda Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinder-



Fiom-bureau Zwolle Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinder-

situatie zitten: uitwisselen van ervaringen; herkenning vinden

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 10


Locatie Fiom-bureau Eindhoven, Ploegstraat 1 in Eindhoven Kosten € 7.50 per persoon per avond Informatie en aanmelding Fiom-bureau Eindhoven, 088 – 126 49 80 of [email protected]

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 3 bijeenkomsten Inhoud ontmoetingsavonden voor mensen die in eenzelfde in situaties van anderen. Elke avond komt een ander thema



Fiom-bureau Alkmaar Doelgroep paren en alleenstaanden die ongewenst kinderloos zijn en daarvoor niet (meer) in medische behandeling zijn

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) 2011/5 FREYA MAGAZINE 61

COLUMN

De dip GESPREKSGROEP ZWANGERSCHAPSVERLIES

Fiom bureau Groningen Doelgroep Paren en alleenstaanden die een miskraam heb-

Fiom bureau Zwolle Doelgroep Paren en alleenstaanden die een miskraam heb-

ben gehad of waarvan het kind is overleden rond de bevalling.

ben gehad of waarvan het kind is overleden rond de bevalling.

Start 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 10 Thema’s rouwverwerking, zingevingsvragen, rituelen rond

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 10 Thema’s rouwverwerking, zingevingsvragen, rituelen rond

En dan is het er maar zo, de dip! Het is lang geleden, maar het duiveltje is uit het doosje gesprongen, hij laat zich weer aardig gelden en zorgt voor een behoorlijke chaos in mijn hoofd. Hij vreet aan mij, het verdriet om mijn ongewilde kinderloosheid voert de boventoon.

H

et kost mij energie om goed te blijven functioneren

In de loop van de jaren is het mij gelukt weer te genieten van

en de dingen te doen, die ik gewend ben te doen.

de pepernoten, de kerst, de oliebollen en het samen zijn met

Maar ik wil op de been blijven. Met bij de pakken

alle dierbaren om mij heen. Van mijn eigen lieve vader heb ik

neerzitten schiet ik immers niets op. Na ruim 20 jaar ongewil-

een aantal jaren terug helaas afscheid moeten nemen. Maar

de kinderloosheid weet ik dat deze periode weer voorbij gaat,

vooral het besef, dat zowel mijn eigen als mijn schoonfamilie

afscheid, toekomstperspectief

afscheid, toekomstperspectief

even doorbijten dus. Het is me al die jaren gelukt, dus dat gaat

verder nog bij elkaar is, geeft mij de kracht om deze confron-

Locatie Fiom-bureau Groningen, Poststraat 2 te Groningen Kosten € 55,00 per persoon, of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Groningen,

Locatie Fiom-bureau Zwolle, Emmastraat 11 te Zwolle Kosten € 55,00 per persoon of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Zwolle,

nu ook gebeuren!

terende maand goed door te komen en er vooral ook van te



weet het niet. Mijn ene hersenhelft zorgt dat ik me schuldig

En dat is wat ik een ieder toewens: ondanks de zware tijd een

voel. Het is nu oktober, heb net een fijne vakantie achter de

fijne decembermaand met een ieder die je lief is. Hele fijne

rug, een leuke goede baan, geen financiële zorgen, een fijn

feestdagen en een heel goed 2012!

Fiom-bureau Leeuwarden Doelgroep Mensen die te maken hebben gehad met zwan-

genieten. Wat de aanleiding is? Kon er ik de vinger maar op leggen, ik

huis, lieve man, een goede gezondheid, dus wat wil je nog

gerschapsverlies, zwangerschapsafbreking of overlijden van

meer. Mijn andere helft zegt: “al deze dingen zijn een zegen,

het kindje tijdens of vlak na de bevalling.

Afhankelijk van uw zorgverzekeraar en uw

maar zij vervangen nooit mijn grootste wens, een eigen kind”.

Start winter/voorjaar 2012 (bij voldoende aanmeldingen) Aantal bijeenkomsten 10 Inhoud rouwverwerking, zingevingsvragen, rituelen rond

gekozen zorgpakket, kan het zijn dat uw

En zo schommelt het heen en weer.

afscheid, toekomstperspectief.

bij uw eigen zorgverzekeraar.

bijdrage aan thema- en groepsactiviteiten van

adv-Elma.qxp

de Fiom wordt vergoed. Informeer hiernaar

Locatie Fiom-bureau Leeuwarden, Harlingerstraatweg 9 te Leeuwarden

Kosten € 55,00 per persoon of € 82,50 per paar Informatie en aanmelding Fiom-bureau Leeuwarden, 088 – 126 49 20 of [email protected]

Rogine Vels

03.03.2011

19:34

Pagina 1

Advertentie

"Na ruim 20 jaar ongewilde kinderloosheid weet ik dat deze periode weer voorbij gaat, even doorbijten dus."

P SYCHOTHERAPIEPRAKTIJK Keizersgracht 35 1015 CD Amsterdam

ELMA M ZWART

Advertentie

020 528 60 68 Natuurlijk word ik beïnvloed door mijn omgeving. Vooral mijn

e-mail: [email protected]

nieuwe levensfase speelt een rol. Ik word ouder en ook de kinderen van dierbaren om mij heen. Kinderen al aardig op weg

voor vragen op het gebied van

naar volwassenheid met de leuke dingen die hiermee gepaard gaan, zoals giechelende meiden, lekker samen winkelen, de eerste verliefdheid van je kind. Het genieten van deze voor je kind zo enerverende levensfase, maar ook de trots voelen op je kind, op wat voor gebied dan ook. Dit maak ik nooit mee.

kinderwens & vruchtbaarheidsproblemen ongewenste kinderloosheid & adoptie stressklachten & burn out depressie & rouw

Het vervelende puberale gedrag wat ook bij deze fase hoort,

Welkom op www.ivfboeken.nl ivfboeken.nl is de website in Nederland waar u alle verkrijgbare boeken kunt vinden met als thema ongewenste kinderloosheid. Daarnaast ruimte voor recensies, handige links en een gastenboek!

is even op de achtergrond geraakt. Ik voel me tijdens een dip eenzaam en sluit me het liefst af van alles en iedereen om mij heen. Maar ik weet dat dit geen oplossing is, dus doe het niet. Ik wil geen sociaal isolement want dan ben ik nog verder van huis. Ik heb er alle vertrouwen in dat deze dip, net als de vorige, tijdelijk is. Het duiveltje zit ongetwijfeld in de moeilijke decembermaand weer veilig in zijn doosje.


Voor informatie en aanmelding graag even telefonisch overleg. Bij geen gehoor kunt u inspreken op het antwoordapparaat, dan neem ik telefonisch contact met u op. Ingeschreven in het BIG psychotherapieregister te Den Haag. Vergoeding via de ziektekostenverzekering. Lid Nederlandse Vereniging Vrijgevestigde Psychotherapeuten (NVVP) en lid NVP.


OVER DE FERTIFAIR

ERVARING

Ervaar je innerlijke kracht Namens Freya heb ik de workshop van Marianne de Wolff mogen bijwonen, de workshop genaamd ‘Ervaar je innerlijke kracht’.

M

arianne heette ons allemaal

Het ego heeft als taak om ons voortbe-

weer op het strand waar we onze weg

persoonlijk welkom, nadat

staan te garanderen. De ziel is zowel

kunnen vervolgen.

iedereen in de zaal zat begon

verbonden met ons als mens, maar ook

Het klinkt allemaal zo vanzelfsprekend,

ze haar workshop met een enorm mooi

met het grote veld van Licht en Liefde,

we zijn het meest bij onszelf en in onze

gedicht van Hans Stolp.

het universum.

eigen kracht als ego en ziel op één lijn

Samen verder RITUEEL In het midden zie je allemaal zaadcellen en eicellen rondzwemmen, dit zijn alle behandelingen. Links zie je iemand (mij) met een buik vol embryo's die zijn teruggeplaatst. Acht stuks. Dan zie je van die dikke buik een navelstreng lopen, een beetje kronkelend op weg naar een andere buik.

Dit stelt de lange weg voor die wij de afgelopen jaren hebben afgelegd. Aan de rechterkant sta ik dan weer, nog steeds met een lege buik. Ik kijk er verloren naar. De navelstreng, de lange weg, heeft mij niet kunnen vinden. Voorbij is het! Sjoukje

zitten met elkaar. Vele wegen kent het leven, maar van

Crisis in je leven trekt je uit de comfort-

al die wegen

zone, dit is iets wat je ego niet wil want

Uiteindelijk hebben we twee oefeningen

is er één die jij te gaan hebt.

dat bedreigt je voortbestaan en je ego

gedaan om te ervaren dat de plek die we

Die ene is voor jou, de ene slechts.

zal er dus uit alle macht tegen vechten.

innemen een verschil kan maken in hoe

En of je wilt of niet, die weg heb jij

Kinderloosheid is een crisis en het is

je je voelt. Op de ene plek zul je je krach-

te gaan.

heel moeilijk om die fysieke realiteit te

tiger voelen dan op een andere plek. We

De keuze is dus niet de weg, want die

nemen zoals die is. Als voorbeeld nam

moesten allemaal tweetallen vormen en

koos jou,

Marianne ons mee in een wandeling

één van ons moest als eerste gaan staan.

de keuze is de wijze hoe die weg te

langs het strand, onze levensweg. Onze

De één moest elke keer naast de ander

Dit is een nieuwe

gaan.

kinderloosheid is een enorme vloed-

gaan staan, voor en achter en aan beide

rubriek door

Met onwil om de kuilen en de stenen

golf die de bodem onder onze voeten

zijden. We moesten ervaren waar we

mensen die samen

met verzet, omdat de zon een weg

vandaan slaat, deze vloedgolf willen we

ons het prettigst bij voelden. Voor ieder

verder (moeten)

die door ravijnen gaat, haast niet

overwinnen. Als we in de vloedgolf lig-

was dit een andere bewustwording. Ik

gaan. Over hoe

kan bereiken.

gen kan het ego alleen maar vechten om

vond het een heel prettig gevoel dat

zij omgaan met

Of met de wil om aan het einde van

weer veilige grond onder onze voeten

de lotgenote achter me stond. Mij dus

het verwerken van

die weg

te voelen. Met vallen en opstaan zullen

een steun in de rug was. Het voelde zo

hun onzichtbare

milder te zijn en wijzer, dan aan

we weer boven komen, weer met beide

warm en vertrouwd en dat terwijl ik mijn

verlies en op welke

het begin.

benen aan de waterlijn om onze weg te

lotgenote helemaal niet kende.

manier ze dit een

vervolgen.

Bij de volgende oefening kregen we drie

plaatsje geven en/

blaadjes, één blanco, onze neutrale po-

of delen met hun

De weg koos jou, kies jij ook hem?

Hans Stolp Wensen van onze ziel zijn groeien, leren,

sitie en twee blaadjes met op de één het

omgeving.

Na dit indrukwekkende gedicht stelde

transformeren, ons grootste potentieel

woord ‘Kracht’ en op het andere blaadje

Heb je deze

Marianne zich kort aan ons voor. 13 jaar

leven. Onze ziel heeft een overzicht van

‘Slachtoffer’.

moeilijke peri-

geleden kwam voor haar de vraag, na

het verleden, heden en onze toekomst.

We moesten op het blanco blaadje stap-

ode ook op een

zes jaar de medische molen te hebben

We nemen allemaal onze eigen ‘ingredi-

pen en de andere twee neerleggen op

bijzondere manier

doorlopen: “Wat is dan nu de zin van het

ënten’ mee voor ons eigen leven en we

een plek die voor ons goed aanvoelde.

gemarkeerd of

leven?”. Marianne heeft veel onder-

hebben ons ego nodig om ze uit te voe-

Vervolgens moesten we stappen op het

afgesloten? Laat

zocht, in opleidingen, cursussen, boeken

ren. De ziel en het ego zijn onlosmakelijk

woord ‘Slachtoffer’ en daarna op het

het ons weten op

etc., en voor haar kwamen er twee basis-

met elkaar verbonden, anders waren we

woord ‘Kracht’. Zo bijzonder wat velen

[email protected]

principes uit om naar het leven te kijken.

hier niet op de aarde.

van ons ervoeren. Op het woord ‘Kracht’

Twee die volgens haar niet zonder elkaar

voelden we ons krachtig staan en op

kunnen functioneren.

We hebben alleen niet geleerd om die

het woord ‘Slachtoffer’ stonden velen

De twee basisprincipes zijn de fysieke

lijn tussen ziel en ego open te houden en

van ons te ‘wankelen’. En zo nuchter

realiteit, ego en de niet-fysieke realiteit,

daarop te vertrouwen en zeker in tijden

als ik ben en begon aan de oefeningen,

onze ziel.

van crisis levert dit een enorm gevecht

ik heb het echt ervaren. Zo bijzonder…

Onder ego wordt verstaan het totaalpak-

op. Marianne legde uit dat onze ziel naar

Het doel achter deze oefeningen was

ket van alles wat we geleerd hebben in

de vloedgolf kijkt als een groeimoment,

bewust te worden waar we staan en dat

ons leven.

een enorm pijnlijk moment, maar als we

we anders kunnen kiezen.

ons eraan overgeven komen we vanzelf

Gerda



OVER DE FERTIFAIR

OVER DE ERVARING FERTIFAIR

Zonder seks geen leven

Mannen praten met mannen

Hester Pastoor is psycholoog, seksuoloog en systeemtherapeut. Zij werkt sinds tien jaar als seksuoloog in het Amphia Ziekenhuis in Breda en sinds 3½ jaar ook in het Erasmus MC in Rotterdam. Daarnaast is zij hoofdopleider van de

Eén voor één komen de deelnemers binnen. Allen zonder

Opleiding Seksuologie in Amsterdam.

H

partner, want dit lotgenotencontact is enkel en alleen voor mannen. Uiteindelijk komen er twaalf mannen.

ester is binnen haar werkgebied

Dat mannen meer zin in seks hebben

kan denken en zijn opwinding blokkeert.

Hier kan het advies van de seksuoloog

onder andere gespecialiseerd op

is een fabeltje, vertelt Hester. Mannen

Eigenlijk blokkeert hij helemaal. Hij wil

zijn om seks weer langzaam op te

het gebied van fertiliteit en de

hebben alleen meer prikkels in hun

zelf ook graag dat het lukt, dus het idee

bouwen met de nadruk op genieten in

In de voorstelronde kwam al snel het onderwerp op de plaats

dagelijks leven dan vrouwen.

van mislukken geeft hem bij voorbaat al

plaats van presteren. De seksuoloog

van de man in het fertiliteitstraject. Velen voelen dat ze in dit

een schuldgevoel.

geeft hierbij tips, zoals: masseer elkaar

traject op de tweede plaats staan. Alle zorg en aandacht gaat

invloed hiervan op de seksuele relatie. Zij zet onderzoek op naar fertiliteit en seksualiteit en naar PCOS en seksualiteit

Je houding tegenover seks en de

Een oplossing zou kunnen zijn dat

eens met de afspraak om geen seks

naar de vrouw, de man is er voor de steun en hobbelt vaak

in het kader van een promotietraject.

zin in seks zijn mede onderhevig

Marieke het tijdstip van ovulatie niet

te hebben, maak ook tijd voor elkaar

achter het circus aan.

aan biologische, psychologische en

meer meldt of dat Arjan een cognitieve

zonder dat het over seks gaat of plan tijd

Op de Fertifair gaf Hester Pastoor een

sociale invloeden. Biologische invloed

gedragstherapie volgt, waarin hij leert

in om seks te hebben.

presentatie met als titel: ‘Zonder seks

houdt in: je leeftijd, je gezondheid

om dit gevoel van prestatie en faalangst

geen leven. Seksualiteit in relatie tot

en het feit of je medicijnen gebruikt.

los te laten.

voortplanting en kwaliteit van leven’.

Langzaam verschoof het gesprek naar hoe wij mannen ons voelen in dit traject. Vele gaven aan dat ze het op sommige

De casussen geven aan dat het vaak gaat

momenten best moeilijk hebben, maar dit vaak ook niet aan

Psychologische invloeden zijn: je

om een complex verhaal. De seksuoloog

de buitenwereld kenbaar maken, omdat daar geen ruimte

persoonlijkheid, de aanwezigheid van

zal meerdere aspecten van de relatie

voor is. Je kon goed merken dat de meesten het erg fijn von-

erbij betrekken.

den dat op de Fertifair ook aandacht aan hen werd gegeven.

Het woord ‘seksualiteit’ betekent voor

psychische problemen, hoe ga je om met

iedereen weer iets anders. Vragen die

seksualiteit, wat zijn je verwachtingen en

je je erover kunt stellen zijn dan ook:

wat zijn je normen en waarden? Sociale

“Wat is vrijen?” en “Wat is seks?”.

invloed hebben religie, cultuur, de

Voor de één betekenen die begrippen

opvoeding en je relatie.

misschien hetzelfde, een ander

"Veel stellen krijgen te maken met een verandering van de seksuele beleving als er een onvervulde kinderwens is."

Hester eindigt met het advies om in het geval van vruchtbaarheidsproblemen te

"Alle zorg en aandacht gaat naar de vrouw, de man is er voor de steun en hobbelt vaak achter het circus aan."

proberen de seks te ontkoppelen van de voortplanting. Dat dit gemakkelijker gezegd is dan gedaan is duidelijk, maar

verstaat er twee verschillende dingen

Wat kunnen vruchtbaarheidsproblemen

onder. Betekenissen en associaties die

voor de seksuele relatie betekenen?

mensen met het begrip seksualiteit

Veel stellen krijgen te maken met een

te kijken en er weer van te kunnen

kunnen hebben zijn zeer divers. Zoals

verandering van de seksuele beleving als

genieten.

bijvoorbeeld: neuken, orgasme,

er een onvervulde kinderwens is.

Ook wanneer een behandeling wel

intimiteit, naar bed gaan, lief zijn. Maar

Wanneer er geen zwangerschap

geslaagd is en er een kind is geboren,

ook: opwindend, een hoop ellende, vies,

ontstaat kan seks een beladen

kunnen seksuele problemen een rol

Het laatste onderwerp dat werd besproken is of mannen zich

macht, of juist fijn.

onderwerp worden in de relatie. Hester

spelen. Dat laat Hester zien aan de

thuis voelen binnen Freya. Een aantal mannen gaf aan dat er

illustreert dit door het tonen van

hand van de tweede casus die gaat

op de site meer aandacht mag worden gegeven aan de man.

grappige scènes uit de tv-serie ‘Friends’

over Cindy en Michel. Zij hebben na vele

Eén van de voorstellen was om een apart tabblad voor man-

en de DVD ‘Tell me you love me’. Daarna

behandelingen uiteindelijk via IVF een

nen te maken. Het voorstel om een eigen besloten forum op

behandelt zij twee casussen.

dochter gekregen die nu twee jaar is.

te richten werd afgewezen, aangezien mannen makkelijker

"Dat mannen meer zin in seks hebben is een fabeltje."

ontspannen manier om naar seks

Hanneke

Cindy en Michel werken beiden fulltime

praten aan de bar dan dat ze over hun gevoelens schrijven.

In de eerste casus zijn Arjan (40) en

en zeggen gelukkig te zijn in hun relatie.

Men zou het dan ook fijn vinden wanneer er vaker bijeenkomsten worden georganiseerd alleen voor mannen.

Marieke (38) bezig om zwanger te

Hun klacht is dat Cindy geen zin meer

Opvallend is dat de seksuele

raken. Er is geen lichamelijke oorzaak

heeft om te vrijen. Cindy heeft PCOS

responscyclus is verschoven. Eerder

gevonden voor het uitblijven van een

en dus is het goed om eerst te kijken

zag die cyclus er als volgt uit: mensen

zwangerschap. Het lukt Arjan op een

of er misschien een fysiek probleem is,

hadden zin in seks, raakten vervolgens

bepaald moment niet meer om op

bijvoorbeeld vanwege hormonen. Maar

opgewonden, met of zonder lichamelijke

commando sperma te leveren voor een

ook is het belangrijk om als seksuoloog

reactie, er was een orgasme en daarna

onderzoek of om seks te hebben op het

verder te kijken: hoe heeft Cindy het

fysieke en emotionele ontspanning.

moment van ovulatie. De druk van het

behandelingstraject verwerkt? En hoe

Nu geven mensen aan dat er eerst

moeten ejaculeren (sperma-onderzoek,

gaat zij om met de druk van een gezin

opwinding is en daarna is er zin in seks.

ovulatie) maakt dat Arjan alleen daar aan

met een jong kind?


het kan het begin zijn van een meer

Martijn


Lammetje Ik zit televisie te kijken. Het is avond. Als ik opkijk zie ik de boer voor mijn raam staan. In een blauwe overall. Hij wenkt me. Er is een schaap aan het bevallen. Ik heb gevraagd of hij me wil roepen. Ik wil kijken. De afgelopen jaren heb ik al veel schapen zien bevallen. Ik wil het zien. Het blijft bijzonder.

Dit schaap heeft geen eigen melk. De boer haalt melk bij een ander schaap. Hij zakt op zijn knieën in het hooi en geeft voorzichtig de lammetjes melk uit een f les. Wij staan te kijken. Zijn zoon klimt op zijn klompjes over het hek. Hij gaat op zijn knieen. naast zijn vader zitten. Hij pakt de f les ook vast. Helpt zijn vader met het voeden van het lammetje. Zijn andere hand legt hij op de rug van zijn vader.

Ik roep mijn vriend. Samen haasten we ons naar de boerderij. Er is al 'een ' lammetje geboren. De boer is bezig om een volgend lammetje te ‘halen’. Zijn zoon van zes jaar staat er bij. Met zijn drieen. kijken we in stilte.

Mijn vriend en ik staan te kijken. Naar het lammetje. Naar deze vader en zoon. Ze zitten naast elkaar. Op hun knieën in het hooi. Ze praten niet. De zoon heeft zijn hand op de rug van zijn vader.. op de rug van zijn vader.

Ook het tweede lammetje wordt geboren. Wat is dit mooi. Het schaap likt de lammetjes schoon. Ze kijken gelijk eigenwijs de wereld in. Ze proberen te gaan staan.

Wij blijven stil kijken. Ik moet een paar keer slikken. Mijn vriend loopt met grote stappen weg. Hij loopt naar huis. Ik loop achter hem aan. Carin

Een warm bad. Ik ben net weer thuis van een weekend VAN DE REDACTIE

Recommend Documents