SPORT
De Duitser van Oranje
Mark ‘von’ Bommel ziet Lothar Matthaüs als zijn voorbeeld. ‘Wat hebben wij nou gewonnen?’
26 18 Vrijdag Juni 2010
14 DE PERS IN ZUID-AFRIKA
Gratis water, gratis eten Het rijkste volk van Zuid-Afrika
WWW.DEPERS.NL
MERIJN BEELDVERTELLER
Hogesnelheidstrein
Voor minder sneller thuis
De bezettingsgraad van de Fyra is nog altijd een drama. De NS bieden spotgoedkope tickets in een poging de trein te vullen. Just Hovens Greve AMSTERDAM
...
EERST
Opgeruimd staat netjes Zonder gezichtsverlies is de PVV nu al buiten de kabinetsonderhandelingen geschoven. De 1,5 miljoen Wilders-stemmers hebben hun weekje schijnaandacht gehad. Nu wordt het tijd voor serieus zakendoen: Paars Plus of VVD, PvdA en CDA?
Lees meer op pagina 3
Tijdens de spits zijn nog genoeg stoelen leeg in de Fyra en in het weekend wil niemand 20 minuten sneller reizen. Toch maken de NS reizen met de hogesnelheidstrein best aantrekkelijk, alleen heeft niemand daar weet van. Wie via internet een Fyrakaartje Rotterdam-Amsterdam koopt, is goedkoper en sneller uit dan met een gewoon treinkaartje. Het gewone kaartje is alleen geldig in de langzamere treinen. ‘Niet veel mensen weten het. Maar het is gewoon mogelijk’, geeft NS-woordvoerder Ronald Stevens toe. Zelfs tijdens de spits, waar de Fyra het van moet hebben, heb je al een eersteklas Fyrakaartje voor 17,40 euro. Wie in diezelfde spits wil reizen met de langzamere intercitytreinen moet 5,6 euro meer
UIT & THUIS
‘Agenten, zakenlui, íedereen gebruikt.’ Voor een nachtje doorhalen weet René Paans een legaal pilletje. Pagina 21.
4
Reizigers laten spotgoedkope treintickets massaal links liggen. neertellen, en dan is het maar de vraag of je kunt zitten. De Fyra, die elk moment van de dag onderbezet is, heeft daar geen last van. Ook tweedeklas reizigers zijn online een stuk goedkoper uit. Het prijsverschil ontstaat omdat de NS een online boekingssysteem gebruikt dat lijkt op dat van de luchtvaartbranche. Per trein is zo’n 15 procent van de stoelen gereserveerd voor het ‘superdiscount’tarief. Dat gaat om honderden stoelen per dag. De meeste Fyra-gebruikers reizen met een NS-jaarkaart, daardoor blijven de spotgoedkope losse treintickets massaal liggen. De NS zijn van plan het goedkope tarief beter onder de aandacht te brengen. Volgens Stevens is het aantal reserveringen tot nu toe teleurstellend. De NS is er alles aan gelegen meer Fyra-tickets te verkopen, want geld komt er nauwelijks binnen. Het zijn de forenzen met een NSjaarkaart die voor het grootste gedeelte de stoelen in de Fyra warm houden. Die betalen tot in ieder geval september geen toeslag voor de hogesnelheidstrein. Wat er daarna gebeurt, is nog niet duidelijk. 1
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
EERST
Heter is beter
Een schop, een stomp, een kopstoot Beveiligers nemen steeds meer politietaken over. Maar hoe moeten ze zich wapenen tegen geweld? Lees meer op pagina 2
Haal energie uit het diepste van de aarde WEDSTRIJD VAN DE DAG
Engeland Algerije
20.30 uur, Kaapstad Vanavond op tv: South-Africa’s Funniest Home Video’s. Aan beide kanten staan er houten klazen met een blooperhistorie te bibberen onder de lat. Lachen, gieren en brullen verzekerd.
Eerst
2
LANGE POTEN
Verruwing Agressietraining voor beveiligers
...
PETER
MIDDENDORP
A
an het einde van zijn laatste werkdag als fractieleider van het CDA liep Pieter van Geel naar de terrassen op het Plein. Even keek hij om zich heen, alsof hij naar gezelschap zocht. Daarna koos hij een eenzaam tafeltje onder de bomen. Zijn laatste Haagse werkdag in zijn eentje vieren: dat had hij niet verdiend. Ze zeggen dat hij zijn politieke leven aan Balkenende heeft geofferd. Alles heeft hij verdedigd, ook het onverdedigbare. Hij keek nooit eens chagrijnig, kreeg het hooguit soms een beetje warm; Van Geel heeft gewetensnood een opgewekt gezicht proberen te geven. Aan de andere zijde van het terras zat Verhagen in een vrolijk groepje CDA’ers. De Koningin kon zeggen dat het land zich in een moeilijke fase bevindt, maar daarvan was aan Verhagen niets te zien. Telkens als hij een grapje maakte, sloeg hij op de tafel, en boog zich naar voren, zodat zijn stralende gezicht vlak boven de tafel even het middelpunt van het uitbundige groepje vormde. Met kleine stapjes kwam Agnes Kant intussen langsgelopen; zij had het hardste gewerkt, en op de hardste wijze afscheid moeten nemen. De hele middag had zij in de Kamer gezeten. Voor elk vertrekkend Kamerlid had de Voorzitter een aardig woordje klaar, maar Kant leek het niet te horen, en bleef enigszins droevig voor zich uitkijken. Af en toe wreef zij zich in de ogen, zodat het leek alsof zij moest huilen. Helemaal zeker was ik niet. Een mens vergist zich gemakkelijk in zulke zaken. Ik had me juist voorgenomen thuis wat redelijker te zijn, toen alles niet aan mij bleek te liggen, maar aan de biologische mascara. Het groepje CDA’ers rond Verhagen stond vrolijk op, liep vrolijk van het terras. Ik hoopte dat zij Van Geel in de gezelligheid zouden opnemen, maar zij zagen hem niet, wilden hem misschien niet zien, en vertrokken lachend in de richting van de Korte Poten. Een tijdlang bleef Van Geel nog aan zijn tafeltje zitten. Hij dronk een glas wijn. Hij at een maaltijdsalade. Hij las De Telegraaf. 1
In m’n tas kijken? Een klap kun je krijgen! Beveiligers weten zich niet te weren tegen hun dagelijkse portie geweld. Ze moeten terug naar school.
PAYBACKTIME VOOR BANKEN Banken in de EU moeten gaan betalen voor de kosten van de financiële crisis. Demissionair premier Balkenende en zijn EU-collega’s hebben besloten tot een heffing die de banken moeten ophoesten, al moeten de details nog worden uitgewerkt. De EU gaat zich ook sterk maken voor een wereldwijde belasting op financiële transacties.
TV-programma ger op Schiphol die niet met haar echte naam in de krant wil, kan hierover meepraten. ‘Ik heb dagelijks met intimidatie te maken. Je wilt echt niet weten wat ik naar mijn hoofd krijg geslingerd.’ In april werkte Lemmens vier jaar op de luchthaven, waar ze de medewerkers van Schiphol controleert. Inmiddels heeft ze anekdotes te over. ‘Het komt geregeld voor dat ik iets niet herken op de scan. Laatst ook weer, dus vroeg ik ‘mag ik even in uw tas kijken?’ Alleen daardoor ging een KLM-medewerker compleet uit zijn dak. Stond hij ineens met zijn vuisten te zwaaien.’ Lemmens vindt bijscholing een goed idee. ‘Velen weten zich in zo’n geval totaal geen houding te geven. En heeft men dit door, dan krijg je er de volgende keer ook weer van langs.’
Eveline Domevscek AMSTERDAM
...
Uitgefoeterd. Beledigd. Bespuugd. En af en toe een stomp, een schop of een kopstoot. Voor beveiligers is fysiek en verbaal geweld eerder regel dan uitzondering. ‘De samenleving verruwt’, concludeert Geert van de Laar, algemeen directeur van beveiligingsmultinational Trigion. Hierdoor wordt het volgens hem steeds belangrijker dat beveiligers weten hoe met conflicten om te gaan. Maar dát is nu juist het probleem: velen weten dit helemaal niet. Dit onvermogen wordt nog kwalijker doordat beveiligers steeds vaker – als straatcoach – taken van de politie overnemen. Volgens Maarten Poelscher, bestuurder van vakbond De Unie, zijn de huidige beveiligingsopleidingen de grote boosdoener, deze zouden hun leerlingen onvoldoende klaarstomen voor het ‘echte werk’. ‘Agressietraining zit eigenlijk helemaal niet in de basisopleiding’, zegt Poelscher. ‘Het wordt hoog tijd dat beveiligers de geestelijke bagage krijgen om zich tegen dit geweld te wapenen.’ Trigion stuurt daarom zijn teamleiders verplicht terug naar school. De andere medewerkers mogen zelf bepalen of ze zich laten bijscholen tot mbo-3-niveau. Na de zomer moeten de lessen op de Trigion Academie – een samenwerking met de ROC van Twente – beginnen. Vooral de sociale en communicatieve vaardigheden van de beveiligers moeten worden verbeterd, zegt Van de Laar. ‘We willen niet dat een beveiliger de held gaat uithangen, maar we willen dat hij door middel van de juiste communicatie voorkomt dat het tot een incident komt.’ Niet alleen Trigion is hiermee bezig. Volgens Poelscher wordt op dit moment de beveiligingsopleiding aangevuld met agressietraining als nieuwe, verplichte module. ‘Iedereen moet hieraan geloven’, zegt Poel-
Pepperspray
‘Je wilt niet weten wat ik dagelijks naar mijn hoofd krijg geslingerd.’ Schipholbeveiliger Ester Lemmens
scher. ‘Dat moet wel, want de agressie wordt alleen maar erger. Zo zijn wel eens bewakers van een waardetransport in de fik gestoken. Echt waar.’ Uit controles van de Arbeidsinspectie bleek dit jaar dat één op de vijf beveiligers maandelijks te maken krijgt met jennen, schelden en beledigen. Lichamelijk geweld is sinds de vorige meting in 2003 wat afgenomen, maar intimidatie en bedreigingen zijn weer fors toegenomen. Ester Lemmens, een 53-jarige beveili-
Afghanistan
NAVO-BAAS: ‘NEDERLAND, BLIJF!’
ANP
Crisis
De NAVO wil nog steeds graag dat Nederland actief blijft in Afghanistan. NAVO-baas Anders Fogh Rasmussen zei dat in een interview met NRC Handelsblad. In februari stuurde Rasmussen de Nederlandse regering een schriftelijk verzoek om met een nieuwe, kleinere missie, gericht op het trainen van Afghaanse troepen, in de provincie Uruzgan te blijven. Een conflict tussen de toenmalige coalitiepartners CDA, PvdA en ChristenUnie leidde tot de val van het kabinet-Balkenende-IV.
Volgens Rasmussen ‘staat in deze brief nog steeds hoe ik erover denk. Het verzoek is blijven staan.’ Buitenlandse Zaken in Den Haag bevestigt deze lezing. Volgens een woordvoerder heeft Nederland nooit formeel een antwoord gegeven op het verzoek van de NAVO. Door de val van het kabinet is er nooit een besluit genomen en de kwestie is ook niet meer aan de Tweede Kamer voorgelegd. Eind juni zal de nieuwe Tweede Kamer zich over de kwestie buigen.
Lokjoden
Ahoy
Ahmed Marcouch wil hard optreden tegen geweld tegen joden in Amsterdam. Desnoods wil het nieuwe Kamerlid ‘lokjoden’ inzetten.
Piratenzenders in Nederland opgepast! Agentschap Telecom gaat harder op jacht naar storende etherpiraten.
Ook uit de pas opgerichte ‘vrouwenvleugel’, een netwerk voor vrouwelijke beveiligers, blijkt dat er behoefte is aan cursussen zelfverdediging. ‘Een net wat andere cursus dan die voor mannen’, zegt Arie Kasper, bestuurder van CNV Dienstenbond. ‘Vrouwen hebben met ander geweld, zoals seksuele intimidatie, te maken.’ Toch wil Van de Laar van Trigion vooral de ‘verbale vermogens’ van de beveiligers verbeteren. ‘Ze mogen niet meer dan gewone burgers. Dat verandert niet na de opleiding. Ik zou ook niet willen dat beveiligers straks met een wapenstok of pepperspray lopen.’ Bovendien is het toenemende geweld ook niet de enige reden van de bijscholing. Van de Laar: ‘Een beveiliger heeft zo ook betere doorgroeimogelijkheden.’ Kasper is het niet met Van de Laar eens. ‘Wij willen meer dan alleen de verbale vaardigheden. Werkgevers gaan nu te veel voorbij aan de fysieke weerbaarheid. Als je bang bent dat je je rooster niet vol krijgt, betaal dan een deel van het abonnementsgeld voor de sportschool. Dat is het minste wat je kunt doen.’ 1
EEN VROUW VOOR RUTTE In augustus zendt BNN een programma uit waarin de omroep op zoek gaat naar een partner voor VVD-leider Mark Rutte. In het programma strijden potentiële kandidaten in een eenmalige liveshow om de titel ‘beste kandidaat’. De kanshebbers moeten opdrachten uitvoeren en zich van hun goede kant laten zien.
‘Stop, police!’
AGENT DRAAIT DE PETOET IN Wie als vrouw staande werd gehouden door de Engelse verkeersagent Jamie S. kreeg de keuze: óf een boete óf de bescheiden verkeersovertreding in kwestie werd door de vingers gezien in ruil voor sex. De 33-jarige wetshandhaver, getrouwd en twee kinderen, maakte meerdere slachtoffers. S. kreeg het voor z’n kiezen in de rechtbank en draait voor drieëneenhalf jaar de bak in.
Beëdiging
KAMERLEDEN MET KRUISJE De nieuw gekozen Kamerleden zijn gisteren officieel geïnstalleerd. Bij het afleggen van de eed droeg de fractie van de ChristenUnie demonstratief een zilveren kruisje op de borst. Ze wilde daarmee opkomen voor de vrijheid van godsdienst in Nederland. Aanleiding was het verbod op het dragen van kruisjes boven de werkkleding bij Amsterdams vervoersbedrijf GVB.
Argus Campings Zuid-Frankrijk overstroomd
Eerst
3
Banken Plofkraken neemt toe
Boem! Daar gaat de pinautomaat In heel Nederland worden massaal pinautomaten opgeblazen. De politie denkt aan een bende. Julien Althuisius AMSTERDAM
...
Na Assendelft, Hilversum en Loenen was woensdagnacht Gorinchem aan de beurt. En dat allemaal in nog geen maand. Het verhaal is bijna elke keer hetzelfde: een pinautomaat, een enorme knal, veel schade, piepende banden en ronddwarrelend geld. Een nieuw fenomeen is het niet: in 2006 kwamen de eerste meldingen binnen van de methode die is overgewaaid uit Frankrijk. Vier jaar later hebben banken en politie nog steeds geen passend antwoord: de plofkraak in Gorinchem was de vierde deze maand en de tiende sinds eind maart.
Rutte, Verhagen en Wilders gisteren: ‘Jij hebt het gedaan!’ ANP
Ontploffing
PVV-kiezer heeft zijn aandacht gehad
Plofkraken is het gevaarlijke, opvliegende broertje van skimmen. Allebei trekken ze een pinautomaat leeg, maar met plofkraken gebeurt dat wat minder geruisloos. Met een slang die aan een gasfles vast zit wordt brandbaar gas de pinautomaat binnen gepompt. Met een ontsteker of klein explosief wordt de boel vervolgens tot ontploffing gebracht waarbij – als alles lukt – de automaat uit de muur komt. Het hele proces neemt twee, drie minuten in beslag; tegen de tijd dat de politie ter plekke is, zijn de daders al lang gevlogen. Met of zonder geld. De buit van een plofkraak varieert van helemaal niets tot enkele tienduizenden euro’s.
Dirk Jacob Nieuwboer DEN HAAG
...
Lachend voor de camera’s maakten Mark Rutte, Geert Wilders en Maxime Verhagen elkaar gisteren verwijten. Jij hebt het gedaan. Nee hoor, jij was het. En maar grinniken tussen de beschuldigingen door. Het amicale gesprekje was de toegift van het toneelstukje dat de drie heren al een week opvoeren. CDA en VVD deden net alsof ze misschien wel met de PVV wilden regeren. Want: Wilders’ kiezers verdienen het om gehoord te worden. Een weekje schijnaandacht hebben ze gekregen, die 1,5 miljoen stemmers. Daarna kon informateur Uri Rosenthal de conclusie trekken dat een coalitie van VVD, PVV en CDA een ‘onbegaanbaar pad’ is. Rosenthal wilde gisteren nog niet zeggen hoe hij nu verder gaat. Er zijn nog twee coalities die op een meerderheid kunnen rekenen. Een coalitie van VVD, PvdA, D66 en GroenLinks (Paars Plus). Of een combinatie van
KOP COLUMN ...
NICO
DIJKSHOORN
E
nkele dagen geleden was ik in een museum. Het was gelukkig geen belevingsmuseum, waar kinderen schreeuwend in de rondte mogen hollen en in een aparte ruimte zelf iets mogen schilderen. Ik geloof daar niet in. Ik vind dat je bij kinderen het maken van
VVD, PvdA en CDA, maar die wil PvdA-leider Job Cohen pas bekijken als alle andere opties zijn afgevallen. Wilders – ‘dolgraag’ wilde hij regeren – zou nu heel verdrietig moeten zijn, maar zo oogde hij niet. Met reden, want hij kan nu roepen dat hij wordt buitengesloten, zonder één radicaal punt te hebben ingeleverd. ‘Verhagen gooit de deur dicht. Hij negeert 1,5 miljoen kiezers.’
De CDA’er stuurt die zwarte piet met een slimmigheidje weer door. Hij wilde pas aanschuiven als PVV en VVD het eens waren. Niemand kan hem nu verwijten dat hij is weggelopen, want hij heeft nooit aan tafel gezeten. Hij wordt daarbij geholpen door Rosenthal die ‘geen kwalificaties’ aan de opstelling geeft. En voor het CDA is het misschien beter om wonden te likken in de oppositie. Mark Rutte is helemaal blij. Hij kan
nu volhouden dat hij graag met Wilders had willen regeren, en zo de rechtse kiezers tevreden houden. En vooral opgelucht adem halen. Vanuit de VVD klonk nu nog weinig kritiek, maar die was zeker gekomen als het serieus was geworden met Wilders. Rutte wordt nu ‘gedwongen’ met andere partijen te regeren. Het land moet toch geregeerd, zal hij zeggen. CDA en VVD zetten zo de lijn voort van de laatste jaren. Ze sluiten de PVV niet principieel uit, zoals links, maar houden wel afstand. Wat precies onacceptabel is aan de PVV blijft zo vaag mogelijk. Hoe uitgesprokener de kritiek, hoe groter de kans om Wilders’ kiezers af te stoten. Als VVD en CDA wel duidelijke voorwaarden hadden gesteld, zou de PVV-leider voor het blok worden gezet. Vasthouden aan zijn radicale anti-islamstandpunten? Of kiezen voor de macht? Dat zou in de PVV en onder de aanhang discussie kunnen losmaken. Zijn de stemmers wel zo gehecht aan Wilders’ radicale ideeën? Of gaat het ze om iets anders, zoals vaak wordt gesuggereerd? Hun mening zou er dan waarschijnlijk meer toe doen dan nu. Ze zouden zich zomaar eens écht gehoord kunnen voelen. 1
kunst moet ontmoedigen. Volwassenen die een kind uitvoerig prijzen als het de honderdduizendste ovale kop met harken heeft getekend, daar heeft niemand iets aan. Ik zeg juist dat ik het heel lelijk vind. ‘Daar klopt geen moer van. Ga maar overdoen, en nu een beetje beter je best doen, kind.’ Daar hebben ze meer aan. Dat domme gejuich langs de zandbak als een kind wat zand op elkaar stapelt. Je kunt beter eerlijk zijn. ‘Beetje lullig bouwwerkje hè, voor iemand van vier. En veeg je neus eens af als je kunst maakt.’ Hier, in dit museum, trokken de mensen doodstil langs de tentoongestelde werken. Dat vind ik het fijnst in
musea, kijken hoe andere mensen naar kunst kijken. Vlak naast mij keek een man minutenlang naar een matras vol met fruit. Hij zweeg. Dacht deze man aan zijn zweterige nachten op een oud matras, of dacht hij aan scheurende netjes van sinaasappels? Nog zo’n mooi beeld, rollende sinaasappels. Juist dat zwijgend kijken, het liefst met een lezende suppoost in een hoek van de zaal, maakt museumbezoek zo geweldig. De stilte, het kunstwerk en het gissen naar de gedachten van andere bezoekers. Samen kijken naar een schoen van staal met een theelepeltje er in. Veel intiemer wordt je contact met wildvreemde
‘Verhagen gooit de deur dicht. Hij negeert anderhalf miljoen kiezers.’ Geert Wilders
‘Criminelen verzinnen altijd wel iets. Het blijft een kat-en-muisspel.’ Bart van Leeuwen, NVB
Formatie Rutte heeft handen vrij voor andere coalitie
Nu een kabinet met de PVV is uitgesloten, kan Mark Rutte verder praten met de andere partijen. Blij toe.
naal Overval Coördinator noemt Jelle Egas de agressieve manier van kraken zorgwekkend. ‘Zeker voor omstanders. Gelukkig zijn er in Nederland nog geen slachtoffers gevallen, maar het is opletten geblazen. Deze gasten moeten we zo snel mogelijk pakken’. Volgens Egas heeft het er alle schijn van dat er een bende achter de roofkraken zit. ‘In veel gevallen zie je dat de daders dezelfde werkwijze hanteren en in heel veel gevallen is er sprake van een donkere sportauto als vluchtwagen’.
Hoe nu verder? Egas neemt de reeks plofkraken serieus: ‘We gaan er extra aandacht op richten. Dit is een taak voor de bovenregionale recherche.’ De banken zelf nemen hun eigen maatregelen. Eerder plaatsten ze bij sommige automaten luchtroosters zodat de druk van het gas niet te hoog kan oplopen. Maar dat is blijkbaar niet genoeg. Veel wil Van Leeuwen niet kwijt: ‘We zijn bezig met antiplof systemen en nog betere verfbommen. Maar bij dit soort misdaad geldt dat criminelen altijd wel iets nieuws verzinnen. Het blijft een katen-muisspel.’ 1
Zorgwekkend Bart van Leeuwen van de Nederlandse Vereniging van Banken erkent het probleem van plofkraken: ‘Het aantal gevallen is de laatste tijd toegenomen’. Hoeveel het plofkraken de banken tot nu toe heeft gekost, wil Van Leeuwen niet zeggen. Wel benadrukt hij dat het geen lucratieve handel is: ‘De schade is meestal groter dan de buit.’ En die schade kan enorm zijn, zoals onlangs in Hoogeveen. Daar richtte een plofkraak op een pinautomaat bij een tankstation voor enkele honderdduizenden euro’s schade aan het gebouw aan. Heel vervelend voor de banken, maar ook nog eens levensgevaarlijk. Namens de Natio-
mensen niet. Zo stond ik nu in een donkere ruimte naar een tafel te kijken. Aan deze tafel zat een van gips gemaakt jongetje, met zijn handen op het bovenblad. Door zijn handen staken twee potloden. Het jongetje was, als een puberende Jezus, aan zijn bureau getimmerd. Ik wilde net de titel van het werk lezen toen er twee vrouwen de ruimte betraden. Ze begonnen direct te praten. Hard en verongelijkt. ‘Gadverdamme. Gadverdegadverdegadverdamme. Wat een lul voor een kunstenaar ben je dan als je dit maakt. Het is nog een kind! Dit heeft geen reet met surrealisme te maken. Sadisme, dat is het. Dit doe je gewoon
Plofkraak in Zundert. ANP
niet. Dan ben je ziek. Het is verdomme een jongetje! Kijk dan. Zijn handen zitten vast. Van mij mag hij de kogel krijgen. Echt hoor, die sicko. Wie verzint zoiets?’ Ze bleven maar om de tafel heel wandelen. Iedere keer als ze de kinderhanden zagen nam het volume toe. Een kunstwerk op zich. In de volgende zaal wachtte hun een nieuwe verrassing. Een op een metalen plaat gespijkerd heel lief eekhoorntje. 1
Nico Dijkshoorn is dichter/schrijver/ muzikant. Het liefst alle drie tegelijk. Op een podium.
Doorrookt
Euro plus
Winnaar
Bezoekers van café De Kachel in Groningen kunnen volgens eigenaar Gerard Sannes gewoon blijven roken, gerechtelijke uitspraak of niet.
Estland mag de euro invoeren. Regeringsleiders van de 27 EU-landen hebben dat tijdens de EU-top in Brussel verklaard.
De PVV ligt er nog sneller uit bij de formatie dan de SP eind 2006. De SP was toen de grote winnaar van de verkiezingen en werd derde, net als de PVV nu.
Eerst
4
Geothermie Aardwarmte op grote diepte heeft potentie
Energie zit onder onze voeten Een groep Nederlandse bedrijven ziet toekomst in ultradiepe geothermie. ‘Wij zeggen: heter is beter.’ Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
Jules Verne had het prachtig gevonden. De Franse schrijver schreef boeken die destijds als pure fantasie werden beschouwd, maar naar later bleek grote voorspellende waarde hadden. Zijn Reis naar het middelpunt van de aarde is het laatste werk dat mogelijk navolging krijgt. Een groep Nederlandse bedrijven ziet serieuze kansen voor een nieuwe loot aan de stam van de duurzame energiefamilie. Ze noemen het ultradiepe geothermie: aardwarmte gewonnen op meer dan vijf kilometer diepte. ‘De potentie is enorm’, zegt Herman Postma van ingenieursbureau Grontmij. ‘Deze technologie zou in 2050 20 à 30 procent van de Nederlandse energiebehoefte kunnen dekken.’ Samen met investeerder Bright Capital en geothermisch specialist IF is Grontmij bezig met een haalbaarheidsstudie.
200 tot 350 graden Gebruik van aardwarmte op zich is niet nieuw. In Den Haag wordt nu gebouwd aan een centrale die grondwater (70° C) oppompt om er enkele honderden huizen mee te verwarmen. Maar meer dan vijf kilometer diep boren voor geothermie gebeurt nog nergens, vertelt Mark Gankema van IF. ‘Op zo’n diepte is de temperatuur zo’n 200 tot 350 graden. Daarmee maak je niet alleen warmte, maar ook elektriciteit. Wij zeggen: heter is beter.’
Idee is om water zes tot tien kilometer diep onder grote druk het gesteente in te pompen, waar het een warmtereservoir van enkele kubieke kilometers vormt – technologisch gezien de ‘grootste uitdaging’. Via een tweede boorgat komt het water als stoom weer boven, waarmee een conventionele turbine wordt aangedreven voor het opwekken van stroom. De restwarmte kan de centrale vervolgens leveren aan huishoudens en bedrijven in de buurt.
...dat er op voedsel waarschuwingen zouden staan
H
‘Stroom uit aardwarmte kan straks concurreren met kolenstroom.’ Herma Postman, Grontmij
In landen als IJsland wordt al veel langer op deze manier stroom opgewekt. Maar het grote verschil is dat de warmte daar veel dichter onder de oppervlakte ligt dan hier. Nederland is in beginsel geen gunstig land voor geothermie, omdat hogere temperaturen geschikt voor stroomproductie op kilometers diepte liggen, wat deze vorm van energie veel kostbaarder maakt dan geproduceerd in IJsland. Ingenieur Postma schat de kosten van de eerste centrale van 25 megawatt – genoeg om 50.000 huishoudens van warmte en stroom te voorzien – op zo’n 100 à 150 miljoen euro. Daarvan gaat het meeste geld op aan het boren en openbarsten van steenlagen (‘fraccen’) om ruimte te maken voor het water. Als het water eenmaal in het gesteente is opgewarmd, kan de centrale zeker dertig jaar elektriciteit en
STEL...
Geothermische centrale in IJsland.
warmte maken. Na de aanvankelijk (hoge) investering in de boring en de bovengrondse centrale zijn de kosten heel laag. Aardwarmte is immers gratis en de centrale heeft een minimum aan onderhoud en bemanning nodig. Veel ruimte neemt zo’n centrale volgens Postma bovendien niet in. ‘Denk aan twee voetbalvelden.’ Het kost nog ongeveer tien jaar om
Kinderopvang of niet werken?
het project economisch rendabel te maken, denkt Postma. ‘Maar daarna is de business case zo interessant dat er geen overheidshulp nodig is.’
Texel Dat komt volgens de drie betrokken partijen door de grote voordelen die geothermie heeft boven bijvoorbeeld windenergie: niet wisselvallig, regelbaar, veilig en zonder emissies. ‘De prijs van stroom kan straks concurreren met goedkope kolenstroom.’ Het drietal hoopt dat grote energieproducenten op termijn willen meeinvesteren. De gemeente Texel heeft grote belangstelling getoond voor de nieuwe ontwikkeling en hoopt als eerste gemeente duurzame elektriciteit uit de grond te halen. Niet zo gek: de warmte ligt in Noord-Nederland dichter onder de oppervlakte dan elders in het land. Streven is om in 2015 een pilotcentrale in gebruik te nemen, die in theorie aan de helft van de elektriciteitsvraag van het eiland kan voldoen. Mits succesvol, wordt het straks nog heet onder onze voeten. 1
et komt er niet, het ‘stoplichtensysteem’. Een plan uit de linkerhoek van het Europees Parlement om op voedsel een ‘stoplicht’ te zetten (van rood voor ongezond, oranje voor bedenkelijk, groen voor gezond) werd woensdag met een ruime meerderheid verworpen. ‘De consument kan zelf wel kiezen wat hij wel of niet wil eten’, vond CDA-Europarlementariër Esther de Lange. En PvdAer Judith Merkies vond het idee ‘te betuttelend’. Wat op medicijnen of sigaretten absoluut moet, is blijkbaar ineens principieel onmogelijk op de veel te vette, zoute, zoete zooi die ons vanuit het winkelschap ligt aan te glimmen. Het is een fraaie overwinning voor de voedingsmiddelenindustrie. Stel dat het Europees Parlement tot inkeer komt, en alsnog inziet dat als producenten weten dat hun producten gevaarlijk kunnen zijn, de consument het recht heeft om dat ook te weten? Stel: er staat straks een rood stoplicht op ongezond voedsel. Zou u dat laten staan? Wellicht – als u de kans zou krijgen. Want zo’n stoplicht is veel effectiever dan u denkt. Het is bedoeld om u te waarschuwen, maar is in feite een enorme schandvlek op het blazoen van de industrie – die haar product bliksemsnel zal aanpassen. Het eerste jaar oogt de supermarkt nog rood, maar binnen de kortste keren is het allemaal groen wat er blinkt. Niet omdat de consument iets heeft laten staan, maar omdat de industrie zich eindelijk is gaan schamen voor wat ze in haar producten stopt. Omdat iedereen het kan zien. De hel, dat zijn nu eenmaal de anderen. Snel doen, dat stoplicht. Dat is geen betutteling. Dat is heilzame terreur. 1
De rubriek Stel... verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties:
[email protected]
Somalische piraten
Wat is nu belangrijk in werk? Geef je mening! Doe mee op:
HETNATIONALEWERKONDERZOEK.nl Het Nationale Werkonderzoek 2010 is een initiatief van JobTrack.nl in samenwerking met Intelligence Group. Het resultaat wordt aangeboden aan werkgevers- en werknemersorganisaties en de landelijke politiek.
VIJF JAAR GEVANGENISSTRAF De vijf Somaliërs die in Rotterdam terechtstonden voor zeeroof moeten vijf jaar de cel in. De rechtbank in Rotterdam achtte gisteren bewezen dat de vijf mannen rond de jaarwisseling 2008-2009 gewapend in een bootje zijn gestapt met de bedoeling een schip te kapen. Dat gebeurde in de Golf van Aden, tussen Somalië en Jemen, waar het aantal aanvallen op (koopvaardij)schepen de laatste jaren explosief is gestegen. Het zijn voor zover bekend de eerste veroordelingen voor zeeroof in Europa. De Soma-
liërs hadden het volgens justitie voorzien op de Samanyolu, een schip onder Antilliaanse vlag. Een actie om het schip te kapen, mislukte doordat de Turkse bemanning zich verdedigde met lichtkogels en molotovcocktails. De Deense marine viste de zeerovers uit het water en droeg ze over aan Nederland. Het staat vast dat ze een agressieve aanval hebben gedaan, vindt de rechtbank, die zich baseert op verklaringen van de Samanyolu-bemanning en van Deens marinepersoneel.
Een ei is geen ei Kip Harriët uit Groot-Brittannië heeft haar eigen wereldrecord alweer verbroken. Vorige week legde zij het grootste kippenei ter wereld, deze week een nog groter.
" '
"" " ' ) "
" " %
Å&
# ! # $
( ! U T ª TU
l www.coop.n op.nl o www.superc
6
Eerst
Algerije ’Wij zijn broeders, de regeringen maken ruzie’
Nog erger dan Nederland-Duitsland Algerije is het enige Arabische land op het WK. Het speelt tegen Engeland en de VS. Maar veel steun van Marokkanen krijgen Algerijnen hier niet. Marcel van Engelen AMSTERDAM
...
Voor de eerste wedstrijd tegen Slovenië had Mohammed el Amine Hoceini twee Algerijnse vrienden uitgenodigd samen met hem te kijken, in een van de twee Algerijnse restaurants die Nederland rijk is. Met nog vele andere Algerijnen, hoopte hij. Maar zijn twee vrienden kwamen niet. Vele andere Algerijnen evenmin. Het is tekenend voor de Algerijnse gemeenschap in Nederland, vindt Hoceini. Een gemeenschap die niet bestaat, ook al leven hier officieel achtduizend Algerijnen. ‘Ze wilden liever in hun eentje thuis kijken. Ik heb eerder eens voorgesteld elkaar geregeld te zien, Algerijnen onder elkaar. Ze begonnen te lachen. Algerijnen zijn moe van Algerije, héél erg moe. Het is alsof ze niets met andere Algerijnen te maken willen hebben. Ze willen eigen leven opbouwen, verder niks.’
Verscheurd Algerije is verscheurd door oorlog. Eerst voor onafhankelijkheid, tegen de Fransen, en vervolgens onderling, in de gehele jaren negentig, nadat de islamitische partij FIS de verkiezingen had gewonnen, maar het leger de macht greep. Bloedige terreuraanslagen van verschillende islamitische groepen en een repressief regime spleten niet alleen het immense land (in Afrika is alleen Soedan groter), maar ook vriendschappen en familiebanden. Wie was te vertrouwen? ‘De liefde voor ons land was weg’, zegt Laurent Mohammed Khellout, de eigenaar van restaurant Raïnaraï in Amsterdam, die in 1993 naar Nederland kwam nadat hij in het leger had gediend. ‘We zijn afwachtend, het komt langzaam terug. Een voetbaltoernooi kan veel doen. Hopelijk, als we succes hebben, komen de Algerijnen wat meer naar buiten.’ Vanavond speelt Algerije zijn tweede wedstrijd. Khellout hangt een groot scherm op en hoopt op meer bezoekers dan afgelopen zondag, toen drie man voor een klein tv’tje zaten en hijzelf en de kok bijschoven. Raïnaraï is gevestigd in een oud fabriekspand in het Westerpark. Er liggen Arabische
PODIUM FRITS HUFFNAGEL
PARTNERS VAN DE PERS PRATEN U BIJ OVER ONTWIKKELINGEN OP HUN VAKGEBIED.
...
The Hague Festival 2010
I
n de nacht van woensdag op donderdag werd vorige week duidelijk dat de VVD voor het eerst in de geschiedenis de grootste
‘Algerijnen werken met 21 kruiden, Marokkanen met 12.’ MARJOLIJNE PERQUIN
kleden, er speelt raï-muziek. Zouden er geen Marokkanen komen? Er wonen er genoeg in de buurt. Tsja, dat is een lastige. Algerijnen en Marokkanen hebben, zacht gezegd, een wat dubbelhartige verhouding. In voetbaltermen: zoals Nederland tegen Duitsland? Khellout kijkt spottend. ‘Nee, véél erger.’ ‘Nooit, nooit zullen zij ons steunen’, zegt kok Samir. Hij is anderhalf jaar in Nederland. Hem staan de dagelijkse berichten voor ogen over schermutselingen rond de Westelijke Sahara, een gebied dat Marokko wil inlijven – hetgeen Algerije verhindert. Sinds 1994 is de landsgrens tussen Algerije en Marokko gesloten. Voor wie langer in Nederland is, zich
partij van Nederland is geworden. Op het strand van Scheveningen ging het dak van de tent waar de liberalen aan het feesten waren. Bijna alle politieke partijen hadden als locatie voor hun uitslagenavond gekozen voor Den Haag. Dat was vooral ingegeven door het lijsttrekkersdebat later op de avond. Dat ging uiteindelijk niet door, omdat het tot diep in de nacht duurde voordat duidelijk werd welke partij de grootste werd en alleen Geert Wilders zich meldde voor het slotdebat. Het was tevens de vooravond van het wereldkampioenschap voetbal en het openingsweekend van The Hague Festivals. Donderdag startte de festivalperiode met The Hague
een minderheid weet, kunnen andere motieven een rol spelen. Het is terug te lezen op de Marokkaanse discussiefora op internet: Algerije is het enige Arabische land dat meedoet op het WK, verdient dus onze steun. Het is een Maghreb-buurland vol berberse broeders. De raï-muziek komt er vandaan. En zijn er niet veel gemengde Algerijns-Marokkaanse families?
Tegelijk is er te lezen: ‘Fuck Algerije, het meest anti-Marokkaanse land in de wereld.’ En na de eerste, verloren wedstrijd: ‘Deze Algerijnen hebben alle Arabieren voor schut gezet.’ De meeste Marokkaanse Nederlanders op internet lijken trouwens voor Ne-
derland te zijn. Ibrahim Afellay trekt de aandacht naar zich toe. Khalid Boulahrouz in iets mindere mate. De tweeslachtigheid zit ook in Khellout zelf. Hij steekt zijn hand in de lucht om aan te geven wat het verschil is tussen Algerijnen en Marokkanen. Heel hoog, wil hij zeggen. Heel hoog staan de Algerijnen. Qua ontwikkeling (Algerijnen die naar Nederland kwamen waren vaak hoog opgeleid), qua werklust, qua cuisine. ‘Wij werken met 21 kruiden, Marokkanen met 12.’ Even later zegt hij: ‘Natuurlijk steunen de Marokkanen ons, wij zijn broeders, alleen de regeringen maken ruzie.’ Dat Algerije vanavond tegen Engeland speelt en daarna tegen de VS lijkt
de strijdlust niet extra aan te wakkeren. ‘In Algerije bestaat geen diepe haat tegen de VS. Onze natuurlijke vijand is Frankrijk. Achter alles wat in Algerije gebeurde, zat Frankrijk. Maar we moeten die Amerikanen natuurlijk wel voetballes geven, voor de hele Arabische wereld.’ Zou dat erin zitten? De eerste wedstrijd speelde Algerije geen hoogstaand voetbal. Vooral de keeper sprong in het oog, door een blunder die hem levenslang zal blijven achtervolgen. Khellout kijkt al verder, voorbij het toernooi. Tijdens de eerste wedstrijd zat op de tribune Zinedine Zidane, voetbalmaestro en Algerijn. ‘Hij wordt onze nieuwe bondscoach en dan gaat er iets gebeuren.’ 1
Jazz. Meer dan tienduizend bezoekers genoten van onder anderen Candy Dulfer, Kool and the Gang en Gino Vanelli. Zaterdag stond Scheveningen weer traditioneel in het teken van Vlaggetjesdag. Tegelijkertijd was op het Lange Voorhout de eerste editie van The Hague Pride, de opvolger van de succesvolle Roze Zaterdag die vorig jaar in Den Haag werd gehouden. Na een drukbezochte eerste week, is er ook aankomend weekend weer van alles te doen tijdens The Hague Festivals! Op het Buitenhof wordt momenteel gebouwd aan een levensgrote Zandsculptuur geïnspireerd door de werken van bekende Hollandse Meesters. Zondagmiddag
is de officiële opening. Het prachtige kunstwerk bevestigt de band tussen stad, zee en strand. Niet ver van het Buitenhof staan op de Lange Vijverberg, langs de hofvijver, adembenemende natuurfoto’s geëxposeerd van Wild Wonders Europe. In de hofvijver wordt voor de vierde keer een ponton gelegd waarop het Residentie Orkest zaterdagavond het Hofvijverconcert zal geven. Dat is één van de hoogtepunten tijdens het Festival Classique. Wie meer van popmuziek dan van klassieke muziek houdt, kan gedurende de gehele periode van The Hague Festivals terecht op de Grote Markt, de pophotspot van Den Haag,
met gratis concerten van uiteenlopende bands. Kortom; er is weer enorm veel te doen deze maand in Den Haag. Uitgerekend in de maand nadat de stad is beloond met de prijs voor de beste citymarketing van Nederland en is uitgeroepen tot evenementenstad van het jaar. Daar zijn we in Den Haag trots op, maar we willen u ook graag laten delen in al het moois dat de stad te bieden heeft. 1
Voor schut
Frits Huffnagel is oud-wethouder van Den Haag en Amsterdam.
Dokter McDreamy
Ssssst...
Inburgering
Het liefdesleven van artsen lijdt onder hun drukke bestaan. Bijna 65 procent vindt het moeilijk een relatie en gezin te onderhouden.
Belgen hadden er al weinig reden toe, maar het publiek mag bij politieke debatten op de Belgische publieke omroep VRT vanaf nu niet meer klappen.
Ieder buitenlander die verhuist naar Moskou, krijgt een handboek over hoe men zich dient te gedragen in de stad. En dat is dus niet grillen op het balkon!
Eerst
7
Hoge voedselprijzen
Niet speculanten, maar Chinezen zitten erachter Speculatie met grondstoffen moet verboden worden, vindt het Europarlement. Het zijn alleen niet de speculanten, maar de Chinezen die de voedselprijzen opdrijven. Redactie economie AMSTERDAM
...
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en onderzoeksbureau EDHEC in Londen kwamen na uitgebreid onderzoek onlangs tot dezelfde conclusie: niet speculanten, maar Indiërs en Chinezen zitten achter de prijsstijgingen van olie, graan, koper en andere grondstoffen. De economie van die landen groeit – ondanks de crisis – zo snel dat de vraag naar grondstoffen blijft toenemen. In Brussel hebben ze die rapporten waarschijnlijk niet gelezen of anders snel weer in de la gelegd. Deze week besloten de Europarlementariers namelijk dat er een verbod moet komen op puur speculatieve transacties in grondstoffen en landbouwproducten, omdat ‘die de prijs de hoogte in kunnen jagen’. Daarnaast
wil het Europese Parlement grenzen stellen aan de posities die financiële instellingen in grondstoffen innemen. Dit ‘om de gevolgen te beperken voor de prijs van eerste levensbehoeften in ontwikkelingslanden’. Dit besluit staat lijnrecht tegenover de conclusies van het recente OESO-rapport over de grondstoffenmarkten en speculatie. Daarin wordt juist de conclusie getrokken dat de toename van het aantal beleggers op de grondstoffenmarkt heeft geleid tot kleinere prijsschommelingen in plaats van grotere. Hoe meer deelnemers op de markt, des te sneller wordt het prijsevenwicht gevonden. Het zijn niet de speculanten, zegt de OESO, maar de Aziatische grootmachten die de prijzen opdrijven. De import door China – van vooral olie, grondstoffen en machines – steeg het afgelopen jaar met 48 procent. De landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) verwacht daardoor het komende decennium een prijsstijging van 16 à 40 procent boven het gemiddelde in het afgelopen decennium. Daar gaat een Europees speculatieverbod echt niets aan veranderen. 1
BAS van de zuidas was bijna minister voor de PVV
Buffet (links) en Gates geven in tegenstelling tot Dagobert Duck wél hun centen weg. HOLLANDSE HOOGTE
Filantropie Geef de helft maar weg
Gates en Buffett schrijven bedelbrief aan miljardairs De twee rijkste mannen ter wereld, Bill Gates en Warren Buffett, willen bijna al hun geld weggeven en roepen collega-miljardairs op hetzelfde te doen. Edward Deiters AMSTERDAM
...
Wat kun je doen met 600 miljard dollar? Die vraag werpt zich op wanneer het Amerikaanse gilde der miljardairs gehoor geeft aan de oproep van de twee rijkste mannen ter wereld. Softwaremiljardair Bill Gates en investeerder Warren Buffett hebben deze week in een soort sjieke bedelbrief getiteld The Giving Pledge hun mede-miljardairs opgeroepen minstens 50 procent van hun vermogen weg te geven aan goede doelen. Een en ander begon volgens zakenblad Fortune vorig jaar met het plan van Buffett en Gates voor een diner met wat gelijkgezinde filantropen. En zo kwam op 5 mei vorig jaar zo’n 130 miljard dollar aan vermogen samen in het zeer besloten President’s House op de Rockefeller Universiteit in New York.
AEX
24 Omzet
334,90 0,04% Akzo Nobel DSM TomTom BAM
2,2% 1,3% -1,4% -1,3%
miljoen euro
Zoveel verdienden supermarkten de afgelopen twee weken extra aan het WK. Dat valt tegen, want marktonderzoeker Gfk rekende op het dubbele hiervan.
Hier keuvelde het gezelschap van veertien miljardairs gezellig met elkaar over het weggeven van hun geld. Onder de aanwezigen, naast Buffett en Gates: talkshowmiljardaire Oprah Winfrey, de New Yorkse burgemeester en nieuwsmiljardair Michael Bloomberg, mediabaron Ted Turner en drie Wall Street-tycoons: Pete Peterson, Julian Robertson en George Soros.
‘Meer dan 99 procent van mijn vermogen moet naar goede doelen.’ Warren Buffett, investeerder
Met hun deze week gepubliceerde manifest mikken Gates en Buffett nu dus ook op de rest van hun zwaarvermogende landgenoten. Daarmee vist het duo in een vijver van geld die volgens dat andere zakenblad, Forbes, zo’n 1,2 biljoen dollar groot is. In het onwaarschijnlijke geval dat al die miljardairs inderdaad besluiten tot iets kleinere superjachten en vlieg-
tuigen zou er dus zo’n 600 miljard dollar weg te geven zijn. De Verenigde Naties becijferde in 2009 dat het jaarlijks 30 miljard dollar zou kosten om de honger op de wereld te beëindigen. Dat probleem zou dus de komende twintig jaar uit de wereld kunnen worden geholpen.
Goede voorbeeld Aidsbestrijding in Afrika? Zeven tot tien miljard dollar per jaar, ook weer volgens schattingen van de VN. Het nagenoeg uitroeien van sterfte door malaria tegen 2015: alleen al dit jaar tegen de zeven miljard dollar. Aan het verschaffen van schoon drinkwater aan de 1,1 miljard mensen op de wereld die het nodig hebben, hangt een prijskaartje van tussen de 10 en 30 miljard dollar per jaar. Naast Bill Gates geeft ook Warren Buffett alvast het goede voorbeeld. ‘Meer dan 99 procent van mijn vermogen moet tijdens mijn leven of bij mijn dood naar goede doelen’. En dat is geen kleinigheid. De waarde van zijn investeringsvehikel Berkshire Hathaway bedraagt momenteel ongeveer 47 miljard dollar. 1
Winning
‘VEEL MEER GASRESERVES’ De wereldreserves van gas zullen flink toenemen. Nieuwe technieken, waarmee gas uit gesteente wordt gewonnen, leiden tot een toename van de winbare reserves met 60 procent. Dat voorspelt adviesbureau Ronald Berger. Samen met de economische recessie is dit de oorzaak van lagere prijzen van gas op de spotmarkt. Maar daar hebben consumenten nog geen lol van vanwege de koppeling van de gasprijs aan de olieprijs.
;dtên zdxn} dy Tngtzn} ;}yd}Ì Ynktn} sn fnn dydt Ț} kn ynxn t}gn}tnƉ
nxn}ftwdzfttnynƉ}y [tw tw} rnntrk t} 6znkdzƉ Vnynp} ȼÿȼŮȸǒȼ |ȣÿȼ
6M7GVGPWU Q>PQL>Ɖ =n fnn fd}n}Ɖ =n znnn xnnƉ d}n d} }kpyd}xƉ}y
In de boeien
Verboden voor honden
Business or pleasure?
Bij besteding van 5 euro of meer kregen klanten van een Britse eetkraam een gratis porno-dvd. Undercoverpolitie kon de aanbieding niet waarderen.
De gemeente Den Haag heeft een optreden van rapper Snoop Dogg op Parkpop verboden. Ze gaf geen reden voor het verbod.
Een man heeft op het vliegveld van Caïro geprobeerd acht vossen en vijftig kameleons in zijn koffer mee naar Thailand te nemen.
Het allerbeste:
gratis Ga naar: gratisroyalcanin.nl gezondheidsvoeding van Royal Canin
De betere wereld
COLUMN
9
Boodschappen
CISE NSINGOMA
Tegen de kiloknaller
...
WK op tv dankzij microkrediet
‘H
oe ben je zo succesvol geworden?’, vroeg een vrouw van Oikocredit – financier van de microkredietsector – toen ze verbaasd aankwam bij mijn mooie bakstenen huis met groot gazon. Hier in West-Oeganda zie je dit soort huizen niet veel. Sinds 2008 ben ik klant van Oikocredits partnerorganisatie Hofokam, een microkredietinstelling. Van vrienden hoorde ik dat ik daar een lening kon afsluiten. Ik had toen zo genoeg van de steeds stijgende kerosineprijzen dat ik besloot een lening aan te vragen om een zonnepaneel te kopen. Nu kan ik meerdere kamers verlichten met gloeilampen. Ik heb ook een oplader gekocht voor mobiele telefoons. Mensen komen hier om – tegen betaling – hun mobiele telefoon op te laden. Een medewerker van Hofokam komt regelmatig langs voor de terugbetaling en voor ondersteuning. Ze is erg tevreden over mij, maar vindt wel dat ik mijn administratie beter moet bijhouden. Daar ben ik niet zo goed in. Met een tweede lening heb ik een watertank laten bouwen waarin ik regenwater opvang. Nee, als ik water over heb, verkoop ik dat niet. Dat kunnen buren gewoon krijgen; water kan ik niet verkopen. Een ander deel van deze lening heb ik gebruikt voor uitbreiding van mijn kippenhouderij. We hebben een gemengd landbouwbedrijf dat ik grotendeels alleen run omdat mijn man in Kampala werkt. Ik heb wel hulp van één medewerker. Mijn derde lening is voor een grootbeeldtelevisie. Het WK voetbal is dit jaar immers voor het eerst in Afrika en voetbal is heel populair in Oeganda. Iedereen kan bij mij – tegen een kleine betaling – naar de WK-wedstrijden kijken. Veel succes dus, dankzij microkrediet. 1
Cise Nsingoma, microkredietklant van Oikocredits Oegandese partnerorganisatie Hofokam.
WWW.DEBETEREWERELD.NL
Online Ideeën komen steeds meer van onderaf
Wakker Dier richt zijn pijlen op de kiloknallers. In supermarkten is vlees soms nog goedkoper dan kattenvoer.
In 2020 is iedereen politicus ...
Redactie De Betere Wereld AMSTERDAM
Den Haag bepaalt de grote lijnen, de invulling is aan de gewone Nederlander via internet: dat is politiek over tien jaar. David Berg AMSTERDAM
...
Het huidige politieke stelsel zal er over tien jaar heel anders uitzien. Door het afnemende vertrouwen van de Nederlanders in de politiek en de toenemende invloed van de stem van de klant op het dagelijks leven zal over tien jaar de eerste online partij van Nederland het zevende of achtste jaar van haar bestaan vieren. Mensen willen weten wat er allemaal voor hun wordt besloten, en ze willen duidelijk en tastbaar resultaat, vooral waarneembaar in hun omgeving. In navolging van Zweden, waar een paar jaar geleden de eerste online partij werd opgericht, zal ook in Nederland bij de komende verkiezingen deze haar opwachting maken. Nu heeft al 90 procent van alle huishoudens toegang tot internet, 1,7 miljoen Nederlanders zitten op LinkedIn, 10 miljoen op Hyves (over tien jaar zijn die allemaal stemgerechtigd). De macht van de Nederlander is over tien jaar zo groot dat de rol van de politiek in Den Haag heel anders is. Den Haag zal nog steeds de grote kaders opstellen, maar steeds meer acties en oplossingen die door mensen worden bedacht en georganiseerd zullen sneller elders ook worden ingezet. Via internet worden goede resultaten heel snel gedeeld en veel mensen zullen daar belangeloos aan meewerken. Nederland is niet het enige land dat te maken heeft met een sterk veranderende samenleving en communicatievormen. Obama lanceerde direct na zijn inauguratie www.change.gov waar Amerikanen hun suggesties en ideeën voor een welvarender en efficiënter Amerika konden plaatsen. Daar hebben veel Amerikanen gebruik van gemaakt. De politieke partijen doen er verstandig aan, als ze sociale media ac-
Zelf ontwerpen
DROOMFIETS Je eigen hippe fiets maak je tegenwoordig zelf. Nu kun je via diverse (web)shops een fiets samenstellen, maar de redactie tipt voor jou de fiets van Beick: op de website kies je uit meer dan vijf miljoen (!) mogelijke variaties en ontwerp je stap voor stap een droomfiets. Terwijl je ontwerpt, zie je direct hoe de prijs van je fiets wordt bepaald. Ook een update als je al een fiets hebt, is mogelijk.
tief gaan inzetten om hun achterban te betrekken, zo min mogelijk voor te schrijven en de ‘deelnemers’ onderling veel te laten bespreken en delen. Dat schept vertrouwen en dus ook goede resultaten. Echte verandering en medewerking wordt pas verkregen
Bij de komende verkiezingen zal een online partij haar opwachting maken. zodra mensen het gevoel hebben dat er echt iets wordt bereikt met hun inzet, en dat anderen hen helpen hun acties te realiseren. In elke sector in Nederland, van zorg tot onderwijs en van chemie tot duurzaamheid (www.urgenda.nl), zijn vakmensen allang met elkaar be-
Deze fietsen zijn in alles een A-merk: kwaliteit, design, service en een bijbehorende garantie staan voorop. Daarbij hoogwaardige materialen en kwaliteitsonderdelen van betrouwbare merken, uitgebreid getest op veiligheid en duurzaamheid. En als er toch iets aan moet gebeuren, rijdt de mobiele reparatieservice op afspraak gewoon bij je voor. Zo is deze fiets in elke zelfontworpen variant degelijk, comfortabel en duurzaam. Hoe ziet jouw droomfiets eruit?
www.beick.nl
zig te innoveren en kennis te delen. Deze positieve ontwikkeling zal alleen maar versnellen en tot kostenbesparing en betere oplossingen leiden. Deze ontwikkeling mag niet gehinderd worden, Nederland kan zich dat niet meer veroorloven. Gemeenten zullen ook steeds meer autonomie krijgen en zich ontwikkelen tot een stadseconomie, met nauwe medewerking van hun inwoners om gezamenlijk te werken aan een efficiënte werkwijze en resultaten. Onlangs is www.mijnideevoornederland.nl gelanceerd, waar de initiatiefnemers IEDP, Public Green en Motivaction 100.000 ideeën voor een beter Nederland willen verzamelen om daarmee Nederland van onderaf te veranderen en te versnellen. De tijd dat de stem van de Nederlander verloren gaat, is voorgoed voorbij. 1
Supermarkten gebruiken steeds vaker goedkoop vlees om klanten naar de winkel te trekken. Ze verdienen niks aan deze ‘kiloknallers’ maar wel aan de andere, duurdere producten die deze klanten kopen, zoals wasmiddel of frisdrank. Om de vleesprijs zo laag te krijgen, wordt de prijs elders betaald: door het dier. In ons land gaan dagelijks één miljoen dieren, na een kort ellendig leven zonder daglicht of afleiding, naar het slachthuis om voor een absurd laag bedrag in het schap te belanden. Kipfilet is zelfs vaak goedkoper dan kattenvoer! De grote ‘winnaar’ in een heus onderzoek hierin is volgens de stichting een supermarktketen met een ‘duizendtal’ in zijn merknaam. De supermarkt dook met de prijs van kipfilet het vaakst onder de gemiddelde prijs van kattenvoer, wat de supermarkt een prijs oplevert in de vorm van 250 ‘bijtende’ radiospotjes. De boer wordt door de lage prijzen klemgezet. Om het hoofd boven water te houden, zijn een pakket kostenbesparende maatregelen en schaalvergroting vaak de enige manier. Veel boerenbedrijven sneuvelen; de bedrijven die overblijven, veranderen in megastallen. De dieren zijn zo altijd de grote verliezers. Stichting Wakker Dier wil deze prijsspiraal doorbreken, en consumenten verleiden om hun winkelwagentje diervriendelijker te vullen. In een wekelijkse e-mailnieuwsbrief, de Wakkere Winkelaar, staan de diervriendelijke aanbiedingen van de tien grootste supermarkten. Zo wordt het voor de consument een stuk makkelijker en aantrekkelijker om biologische of vegetarische boodschappen te doen. Inschrijven is gratis en kan op www.wakkerdier.nl. 1
Honing
HEERLIJKE SAMENWERKING Honing is een hoogwaardig, onvervalst natuurproduct. Gemaakt door honingbijen uit de nectar van bloeiende planten, bomen en heesters. Het is een prachtige samenwerking van de bijen, bloemen en de imker. Een goed voorbeeld van een ambachtelijke en uiterst zorgvuldig geselecteerde honing is te vinden bij bijvoorbeeld Melvita. Deze honing wordt gekeurd, geproefd en afgevuld in een eigen imkerij, en direct na het slingeren koud afgevuld. Deze procedure waarborgt dat voor elke honingsoort de karakte-
ristieke smaak behouden blijft. Door de verzamelijver leveren bijen een belangrijke prestatie in de natuur: zij dragen daardoor bij aan het behoud van vele plant- en boomsoorten. De bij is verantwoordelijk voor 85 procent van de bestuiving! Een organisatie als Melvita steunt de Bijenstichting en behartigt daarmee het belang van de honingbijen. Honing is bovendien een lekker en gezond alternatief voor de gewone huishoudsuiker. Zie www. melvita.nl voor info en recepten.
Vind alles op MooiGevonden
Groen onder de zoden
WK kijken in ’t café is duurzamer
Een breed scala aan jobs, evenementen, restaurants en producten die je op weg helpen naar een duurzame toekomst vind je op http://MooiGevonden.com
Duurzaam leven en daarna? GreenCoffins biedt je de mogelijkheid voor een groene uitvaart, met fair trade eco uitvaartkisten en urnen. www.greencoffins.nl
WK kijken op je (nieuwe) tv met groot scherm? Hoe groter het scherm, hoe meer energie het kost – de komende jaren! Kijk liever op groot beeld in de kroeg!
2*3)&4&/&2*3 5*%'2*,"&24*&/6&23-"((&6&236"/&&238*+/ 47&&7&,&/-"/(*/""134"%0&(""4)&4.&4 5*%'2*,"
!# )/%% #$$&# !"$"*&&(
(%*%" !"% %*##(()* *&-%) '$+)+$ %
*% "$(% !(#% "%&((* %+ * )&" %')*% !(%, !* -) " # %")",%+ ( "" )*# %")&'&*&% "(&%)#%&&( %)'#,(&&'#
'(* #&%) !(%#%%"%*
&((.*-&(*-(,&&((#% + ( "%)*&,(&"*(),&&()'##% -**% +-)*-&(%"/%""( &%&2-"/%"1"/ &%&2-"/%&/&."2,&/"4805 702%&/8&*0(0"-*.#"602*(&7&&, #&3-*34-53%2*&(&-&,""24&//0,9 %"44&(&/%0&-15/46*&-/*&4.""2%"4 ,"//"4552-*+,8&-'3%&#&34&&&/,&&24+& 06&2,0.&/&2%&2,-014&"--&3 /%"4*30(0/*&46&2(&4&/.&2,&/7& "-37&#*+)&.""/,-011&/6002%&5*4 3-"(6"/&%&2-"/%"1"/
!,,2*+(/0((&-%6"/+5--*& !""20. !.%"4*,%&5*43-"((0&%)600231&-% ""2)#&/+5--*&6"34(&-%.&&6&2 %*&/% !&&7&)#&/&2&&/345,+&06&2(& 3$)2&6&/7&7&%%&//00*4/4205 7&/3%&5*43-"(7"3)&-&.""-/*&4 (0&% !*&460--&%*(/&&""2.&4)&4'&*4%"4 &%&2-"/%*/%&2%""%70/)#&/+5--*& &$)47&-&&/#994+&6&2%*&/% !&&)&&&7&%%&//*&47&3$)2*+6&/
% !% %! $ #
80"'&/40&&&/345,+&*/0/8&,2"/406&2 +057'"/4"34*3$)&("6& &4%2*/(4/*&4&$)4404)&.%002 260-(&/0/%&2)"/%&-*/(&/%*&8&,&2 &&/)"-'552%52&/&5*43-"(6"/&%&2 -"/%"1"/,034&&234 &5204&27*+-)&4 %&602*(&,&&2/0(&5207"36&260- (&/3 %""2/"
&/5*4&*/%&-*+,34&. .&/7&*/.&4 &520""/#&-4&(0&% -3%&#&4"-*/(#*//&/*33$)5*'&-40(0 /""2%&,".&27""28*+/!."(*3$)&351&2 $0.154&234""4)&4"11"2""4%"4!"--&3 ,"/600231&--&/
% "# " # ! % ""#
*+,0.44&25(.&4&&/#&4&54&2%(& 8*$)4!&%&2-"/%(""47*//&/8&(4)*+ !.""2)&4/&47&2,*306&2#&-"34%53*, ,"/%&5*43-"(/*&48*&/"(*,+5--*&-" 4&26"/%""(#&--&/ &/1""2552-"4&2)&&'40(0%&351&2 $0.154&2""/%&12""4(&,2&(&/!& %&2-"/%"1"/702%4 &%&2-"/% ,2*+(499/(&-&,""24"1"/47&&"*, 7&&4%"4%"412&$*&3%&8&-'%&600231&- -*/(*3"-3%&602*(&,&&2.""2*,,"/&2 40$)00,/*&43""/%0&/%"4%*4%&5*4 3-"(702%41
# # # %#" #"# !#
32
"
()'&+
$'(&)!%&& &''#,! )!#&*+$-! *!.!$*'0#&& %!$-)#' +&0()' &+%)+'*+$$&&,)& 0$()!'-')!") '')$ &($*%* )%& 0!"&('(,$!) $%+$#' +& ,! )!#&&*!&*%)+-'') %!$"'&,)'&$,!0&
#3',10)'04&+'!6+&(3+-#0'0
!%!&!*+)*.+&*+$$+"!-&
"
'5+4*+'3''0%*#14+,-06''04*1' +-'3$+,;+5"'13)'*+,8+.;+,0'%* 5'0##/0+'5)'7'0;+'5'3+0&'3#& 0+'5#.5',1('.6+5+,;+512&'451'23#0&''0 $.+-,'%1.#5'&3+0-'0'5''03+'5,')##5 8#5/#--'.+,-'3 #058##3;+,071135#0&'0 ;16&'0/1'5'0;+55'0)##25''0)3115)#5 ##3&113;+'5'13)''358''-''3;116&6+5 ;+,0 ,##3#5*+,7'34.##(&+4##05+-;1 #.4/'5*#/('5#/+0'*+'3*''5*'.2511-0+'5 " #4#0&'.#01)/##323'4+&'05;16 #..'4$'5'3;+,0.+42'.5*+,'0/+,/'35'0-'.' 1)'0$.+--'08')"'5)311545'231$.''/+0&+5 .#0&+4&+'(45#.'&'3''045''.5#..'48#5.14'0 7#45;+5//##35'$')+00'0/'5&'3')'3+0)
$!"#*)! +& .'-)!&)! .''&+*-&'&0 *+ )& +-&'&0 -)*$-) -, %&&'-))! -&-&($+*$!" #-'$#!&
&+'/+0+45'34+4/'51%*''045'..'5,'&+' 7'008+'+4#37#0&'-.14-+'54*'$+- )''08'3-)''0)1'&*6+4)''0'5'00 56+);+5'38#3/2,'4$+,3##+'34;+,0*'5456- 7113456-'0+'&'3''0&'0-5-#0+-11-0 &1'5*'5;'.(&'+'&'3''0&1'5*'00#!'.(4+0&' )'7#0)'0+4,#55'0;'#..'410&'3,'-1058')0 #.4,''3''04+'547#0;')50'/'0;','5')3#;'0 '13)'8+,450##3*'5$36+031;'5#0&7.''47113 +0;+,0/10&"+'*'$$'0;''36+5)'3#/&5'3 8+,.&'$'8#-'344510&'051'5'-+,-'0'5+4 ''04%*#0&' !')/##38#5&''&'13)''+)'0.+,-+0&' )'7#0)'0+4+,;6%*5"%**'58#40+'54- *#&''0/1$+'.'5'.'(110)'451.'01
"''3'0/''3
+!&%)#+ $,!*()#)*
+ )$-& -&%!)&+ .')#)!&.&$
(%""""# *' %""#!$%#'&'%"&'% '"##%''%" )%((%% )"&$%('#& ',% Camil Driessen
2.'+07113*'5)'/''05'*6+4"-$'0 #..#0)&11(4%*3''685*+,!'-'3 7+,(-''3/##0&813&5*+,+0)'*663& 7113''01(#0&'3'2315'45/#341 )'3'.10'010536+/+0)'0'.'%53+%+ 5'+5423+,;'0#.4!6+&(3+-#0'0*60 1073'&'8+..'0.#5'0;+'071'35 *'33:&'451'5##0"'3.6+&423'-'3 #65173##)+- 3#0&36+/ '6313'&'0&+5,##3;+,0'358'' -''3;17''.2315'45'0#.47113*''0 '5813&'0'3/''3'0/''3 '5 /##-5 *'33: 8'+0+) 6+5 8##37113;'2315'45'3'0"-45#'3 #%*5'3-/1'58'.8#05+-$'010 &'3&''.7#0&'/#346+45'3'00##3 &'21.+5+'&1'5*+,0+'5"..''00##3 &'&'/10453#05'0##0;+,71136+5 )#+-71136+5+'.'4.''3&'*+, 713+),##351'0*+,12.#457#0&'21 .+5+'45125''0;+,036+5'0&113231 5'45#05'0 8'3&'0 +0)'4.# )'0 "'5 )##5'301) 8' . ' ' 0 4 *#3&##051' ,#'52315'45 5')'0*1)'3''0'3)+'23+,;'0 8'3&713+)'/##0&01)''03'. *'33:7'38#%*5;+,07'3 *663$'&3+,(01)=+0-)##5)31'+'0 1/&'-#.'0&'3/##3 &3+'/##0&'0-'05"January, Februari and march, march, march1
Mark van Assen
" +,8+..'0''073+,#.'45+0#4%*#.5 1137'3&17'0& &113 &' 42'#-'34 63$#08#4)+45'3'0510''.7#0&' ;17''.45'2315'45/#347#0''02##3 *10&'3&&10-'3'!6+&(3+-#0'0 +'5#..''0&'#()';'55'$'7'+.+)+04 /'&'8'3-'347#0*'571'5$#.45#&+10 .+'2'0/'';+,8'3&'0$+,)'45##0 &1137+44'348+'3.'7'0&113*'5 813&51053')'.&$'810'347# 0 & ' 8+,-.#+3811&&+' 7113 +0&6453+' /1'5'0 8+,-'0'0 ,# 11- 01)8#5 $1;' /'04'0 & + ' ' ' 0 73+,#.'45+0#'+4'01'/''3;+' .'0*1'/''373'6)&'5711312 &')'0'&+'*'52315'45/1)'.+,- /##-5'.6+&423'-'37'3*663&'3' 7+0*'33: '5$64,'7#0;+,0$'&3+,(# 5*3''445##5/'57+'3$.#68'42'# -'3412*'5-)'2#3-''3&12*'5
!"%')##%," # " '#*"&$"%#'#!%
"*" &''' %%&' '#*"&$!(&(!
#44##.-8#/'0;'7#06+5&'#3/' 145-##20##3&'(#$3+'-'07#0&' '45-##2!'8'3&'08'))'45125+0 51%*5+)'$#3#--'0'0/1%*5'0 /##3 #( '0 51' 0##3 *6+4 0 8#0&.' ''0 51804*+2 /'5
/'04'00#$+,##2 45#&45##54+0&45+'0,##3''0 -.'+0/64'6/5'30#)'%*5' 0+47#0&';'#3$'+&4/+)3#05'0 60&+#/#''0731.+,-'3#45# (#3+)''(5'3310&.'+&+0)'0+,'.-' (151'.-'5'-45'.-'-##35$.+,(5*+, 45##0'07'35'.5'07'35'.5"0*+'3&+5 +4 (#05#45+4%* 1514 7#0 #7+& 1.&$.#557#0/'04'0&+'63'0+0&' $640##3*608'3-;+55'0#05#4 5+4%* 2''021&+6/2,'45##058'' -''37+'3-36+8#)'04#%*5'3'.-##3 /'5+0'.-'-36+8#)'0426..'07#0 (#$3+'-4#3$'+&'347#0(319$3+'7'0 +&'05+5'+54-##35'04%*1'0'0'0 2'2'3&663-60458'3-" &1. .#3/##3&'/#-'34%*10-*'5*' .'/##.71130+-41/*+,*'5/6 4'6/;14:/2#5*+'-710& '5/64'6/13)#0+4''3511-''0 -.'+0'8#0&'.5163&1138#0&.' .#0)4&'$+$.+15*''-&'%3<%*'&' /#3-5'08#58+0-'.41
! "
))*++!*&&('!&'% '')&*-&&,* '')&* + $&,!++*%'##$&) %)&+.+'&
%!# !!
'&!$% #.+*''#*+ +,*$'$ 0!.'&+.!&+ !*')$ ,( &''&.!$$$-',+ )! $$($/,&+!$..!&') .$$ 1
&"' !,!+'.+'!*$$&)!*&)'+,*)*$!&)+')! '%.*+)!"+,**& &&)-!1+0!&.*+)!")#+ !"-).$& +('$!+! %'(-&&)'&$
#!$! #$!!
+.!++)'%.')$,(!*)$%+!&!+ )!#)''))'++'*+)''%-&+.!++))*
"*" "'%(!" (%"'" )##%)()(, &#"'* "'")% '" *" &#!',"''"' (#""
"!
')/,# '(+ !*)!&+($&&!& '& *+/!&!&*',+ )! '/') !* '.&*+/),*+%
&+ +!* $%$&!+'&-!$!-!&& ,!+&$&*-'+$&*)'&'.+&
"!%"&'#%&''"'"%)" (%"# %' )##%" *&##% #"%"%()")%##$&'%
")#' "#"* ""'#"&'%""#%'
,'&'!' &"!'*"+'+," '')##%#%'( )##%(&'(',""*
Fgr[P kk} uwgk gg±
Qk Xrwwg Qhr}µ Qr}sµ g}gl ¼ ¼ãµ 11
T ¼ Æã~µ ur}m k k}±
* 3 * *5*3.8 ..7345 1.3.. 6+6 6 2*70.3 .. * -. 93. 7.54. * 3'8 -* +34-. ,2.. 34.8 " .+7340 3 .. .3. **.9. 3 . $377* +3# .. 7,*3. 34 .7 -3., ** .. . ,*6 59 * 2. *,231. *-4. 348 3 - 1.3. *7 -. 93. +*-7** * *3'8 " .+7340 U khwrsl r} kk} k}rkj ggkzk} ³zg1 Ü k}k}£ gug}rkgu Xrwwg Qhr}1 U u} mkhruzguk} g} kk} k}z igwg gg} lgirwrkrk}µ gg}jk jrkk kgg}µ }giuhg k} hgµ kk} rsgw}µ kk} gkrrkl hgµ gwk}µ zggmkµ ug}k}uruk}µ kk} ur}jkkzhgjµ kk} ggmg} mwrshgg} k} kk} hrk}kzhgj1 U ggkzk} hkioru 1g1 k kk} }ugzk zk kg hkjehkjhg}uµ uwrskµ gkwwrk µ kwkl} k} ukuk}1 Rwggugzk zk kkk}hkj l kk kk}k}hkjjk}1 5gjugzk zk hgj k} rwk1 U ggkzk}k} okkl kk} kge r}1 Xg}r ggkzk} w }gg ok g}j±
M ogkrk}1}wejkk
ku hkuijkP ~Î~~
+.1.. ß k}gior}m zk }hrshllk ß rmkhkrj jr}khllk
34. -3 Ƽe~Î ~¼e~ß g} ÜÆ㠼㵠Æ~e~ß ße~& g} ÜÎã ººãµ &e~& Æ~e~¼ g} ÜÆã ¼ãµ
5 **.9. g} Üßã ºº¼µ g} ãƼ ºÎ¼µ g} Üßã ºº¼µ
3-.531 ³hrs whkgwk}jk}£P Æ ur}j r} jrP ~ ez ¼P Æ~~
µ Æ~ ez ÆÜ P ã~
µ Æã k} jk P ~
1 ur}jkk} r} u g1 P ~ ez ÆÜP Î~
1 Nrsk} r} ½ k k} k kkuµ }rk r}hkmkk}P kkkr}muk} k} uk} igwgzrkrk}l}j Nog Qkrk} kw ogg hwrigrk zk mk mwjrmokrj gzk}1 Frsu kiok gwrsj kk} ogkrk}1}w
09*3. .. .31.
62*.3.67)-.. / !¼ # 696 9* 6 ¼ &# . 1..5 0 +34 *77. % .3 35.7
!!%#&'$!!(""$')&! & &!$!%&!&"!(""$%&$ %&&$!%(!%'%'& (""$+ *4>>0:?<2:290==>,,949>0<9,>4:9,,7-0609/,7=/0800=> @0<E59/0A45909>0<A0<07/ 0D0A45909208,,6>@,9
3,A45107/0800=> ;:;?7,4<0A459 0980<609/@::</0D0A4594=/01<4==0D?4@0<0 20?<@,9-7:0809
&!!*"$!
%'%%
45@<,209:@0<?A-0=>0774926?9>?-0770980>/07,9>09=0< @4.0:;>0701::9?880<
H ;0<20=;<06 0>4=307,,=940>8:207456?A-0=>077492>0701:94=.3:1;0< 08,47/::<>020@09
09=.34>>0<09/03,-74=80>0091<4=09@0<E59/6,<,6>0< 'C;4=.303,9?,9.0=@,9-7:080>50=09 9:>09 ):770/<:20091<4==0=8,,680>/?4/07456049/:;-0;0<6>0@::<<,,//?=:;:; 009@0<6::;,,93,9 /07,<09 770099:<8,703:0@00730/09@::<;,<>4.?740<20-
+
*$%#$% +
*45-40/09?/0800=>@047420-0>,7492=8:207456304/ ",/,> ?/0A4593001>:9>@,9209:9>@,92>?096070/,2097,>0</0 <0609492;0<;:=> (-0>,,7>/?=;,=,7=??A-0=>077492 3001>:9>@,9209 (3001>?/0D0-499098,B48,,7D0= A0<6/,209493?4=
40<-45-0=>0746 +++,,9>,7B/:D09F0==093,-74=GH;0<F0= ),9,1@40</:D09-0>,,7>?2009@0
09 45849/0</,9@40</:D09/<,,2>?H-45 (:9>@,92>/0<0609492;0<;:=>9,/,>/0A4592070@0
)##% ''%&
)##%"! ! )
"! %& $#&'#
$ '&
' ##" ! ##%''(! &>??</0@:770/4249-7:670>>0<=4920@?7/0-:94900909@07:;9,,<*459A49607 9>A::D02074=940>9:/42
"')%&!!'(
)))#$%!))!
$% 32
' $
"744-6,84)<16)/-4,
):)60)+)2 /32-2+(3)8 +3)()>%/)2
*)* &%% ! ) ,%)*$,%( " &% % (+& &*# &&'*&&( *%0$(*"( !% Elles van Gelder
&)<76?-6616/B1<,-37616/)+0<-: B12651+:7.776(121;61-<B75-,1 )/-61-3 .4=1;<-:< 8:5)6 ):<16 -33-:-5--;<->:)/-6,1-0-5 ?7:,-6/-;<-4,>-:?12;<012,)6773 ,1:-+<,77:6)):B126;<)./7;1- :=7747<4-/1,-0--:;-:>)6).7 3-6/1;61-</-?-6,755-<,-8-:; <-;8:-3-6)):6=57-<012?-412 1;/);<0--:>)6<1-6,=1B-6,-6>7-< *)4.)6;C60-<6/-4;->7-<*)4<-)5 )):751;,- 2):1/->:12/-B-4 )+0<-:B126*=:-)==1-:?)+0<>)6--6<:),1<176--4 .:13))6;4-1,-:-/7;1(37616/ 4-1,<B126>743>)6=1<--6/-*7=?>)6 /4);-6;<))4125))3<-:4)6/-,) /-6(%12.<7<B-;==:;4)8-61;/-67-/ B-/<012 -37616/0--.<51427-6-6=1<<- /->-6'126>743>)6B1-4-6 1;;+0)<:1236,)<0--.<012<-,)63-6 ))6B126;4155-7>-:7>-:7>-: 7>-:/:77<>),-:37616/73/)<4- 1-;477<--6>:1-6,;+0)85-<7- :-64-1,-:!)=4:=/-:,1-4)<-:8:- ;1,-6<>)6,-$:)6;>))4?-:,:=/-: ;<-4,-0-5>77:4)6,<-378-6B7,)< ,-/:76,?)):78,-).73-6/?776 ,-67..1+1--4>)60-6?-:, 6 ?-:,-6,-).73-6/*412 >-::);<=6/:76,?);61-<)44--6 /7-,>77:4)6,*7=?5)):0-:*-:/ ,-773--6>)6,-:123;<-84)<16):- ;-:>-;<-:?-:-4,'-*-4-/,-60=6 /-4,/7-,=616>-;<-:16/;87:<.7 4171;:=15>1-:5142):,-=:7?)):, -<,-16375;<-6B12676,-:5--: 0-<;<),176/-*7=?,?)):<12,-6;,1<
& ?7:,< /-;8--4, -< 41/< 16 !073-6/5)):75,)<61-5)6,,)< ,7:83-6<0--.<,-0-<>77:0-< /-5)37>-:"=;<-6*=:/ -;<:)<-6B12678/-36)8<>77: 0-<&-*-84)6<16/1;5771))6 /-0):3<-6*12,-<7-/)6/;?-/1;--6 ;87:<+)58=;5-<--64=@->12.;<-: :-607<-45-< 4A581;+0*),0-::- B-6)):>-:*412.<0-<6/-4;-<-)5
($ #' -37616/,-63</:77<;'12684)6 6-60)6/-678/-413<-*7:,-616,- 47**A>)6B1268)4-1;160-<+-6<:=5 >)60-<,7:8-<B126<-3-616/-6 >)64=@-?163-4+-6<:)0=1B-6-6 ;+074-6!:5)6-33-:4778<4)6/; ,-8:-;-6<)<1--).73-6/3:12/-6 >)6,-7>-:0-1,0-)6,-37616/B7)4;/:)<1; ?)<-:-65--:,73<7:-616,-34161- 3-6>-:<-4<012 )):,-)5*1<1-=B->1;1-1;61-< /-5)33-4123<->-:378-6B=+0<7 ;-80")8-<;)6)--6>)6,-*-;<==: ,-:;>)6,-).73-6/-6(;37616/; :-+0<-:0)6,(&-?144-6,)<76;>743 16 B-4.>77:B1-6-6,1;-6,)<?- 61-<5--:).0)63-4123B126>)6-63-4 84)<16=5&-57-<-661-=?-16,= ;<:1-D678B-<<-6-6-1/-6*-,:12>-6 )):B-/<")8-<;)6)>--4).73-6/ ;6)88-661-<,)<B-,)):>77:57- <-6?-:3-6#7551/-6?144-6/- ?7760-<41-.;<--6+0-9=- 7316,1<:123-376163:123?76-6 67/;<--,;>--4):5-6-6?-:347B-6 -<7847;;-6>)6,1-8:7*4-5-6 ,==:<4)6/$7+04123-6,-5--;<-) .73-6/*412,)<B-<7<,-B-/:7-8*- 07:-6-</:)<1;?)<-:1;)4--6/:7<- 8:C:B126773)6,-:-8:72-+<-6
(- !#+ *#)* 6-.(8-4,-;)-2>-.2+%11)0)&97.) 2%%6))2',-59),38)0:0%/&-.() 09',8,%:)2:%23,%22)7&96+-. ,%%08))2+63)4.)83)6-78)234(-),-. :%2(%%+>%0632(0)-()2(3363;)83 ?>-.23;)83)&976-.(80%2+786)/ 40)-78)67>3%07(),9->)2:%2%2()0% )2 989-.7834834()/69-7-2+;%%6 ,)8.32+)8.))'836-)8)6732-2 (336()430-8-);)6((33(+)7',38)2 83)2,-.1))0-)4-2))27',30-)6)234 78%2(8)+)2,)8:)640-',878)00)2:%2
(9)57)27-)-2()684)51%5/7$8-'/6%1)(%; %&357-32 %*)4%-2*5))
+8%5%27))( %00 5 %9-(
126))+0<,=1B-6,316,-:-678*) ;1;;+074-63:12/-6*12>77:*--4,76< *12<-64=6+0 6 ))6 ,- :)6, >)6 0-< ,7:8 ?7:,<--6/47-,61-=?-51,,-4*):- ;+0774/-*7=?,-37616/0--.<-: 51427-6-=:716/-;<73-61-: 57-<-6,-*-;<-*:-16-6>)6,-) .73-6/?7:,-678/-4-1,-<?7:,< --6-41<-;+0774?)):773,-61-< -41<-6)):<7-3)6B-/<,-;+0774,1 :-+<-=:-7:/-)::1;;76(#+07416/ 16'=1,.:13)1;B7;4-+0<,)<0-<--6 51;,)),<-/-6,-5-6;-41230-1,1; -)8):<0-1,0--.<76;5-6;-41233) 81<))4>-:61-<1/,)<?144-6?-?--: 78*7=?-6( )<?14773,-:-+0<-:0)6,>)6 ,-37616/12?14B7>--4/7-,-8:7 .-;;176)4;3?-3-6,)<61-<)44--60-< 376163:123 -:>)6 /))< 8:7.1<-:-6 5)):0--4'=1,.:13))):--:;<1;
,)8*6-/%%27%0732()6;-.78%%0 -4,-;)0%%8()83)6-78)233/,)8 %6178)())0:%23;)83>-)2)232 %*>-)2&%6),3):))0,)-(/6388)2+) 1%%/8:%2+30*40%8)240%2/)20%4 4)2)2%00)%2()6)1%8)6-%0)2(-)() &);32)67&-.)0/%%6,)&&)2/922)2 7',%66)0)2-4,-;):)68)08(%8,-. :6-.;-00-+8;)).%%6-2))2()6+)0-./ $,9-7,))*8+);332(3134(-)1% 2-)6+)0(8)74%6)2:336>-.2789(-) 07,)86)+)2()>)88)2>)()1%86%7 7)234,92/%28>3(%8>)2-)8:300) (-+(336;))/86%%/8)2!%2(%%+6) +)28,)833/)24%%6:%6/)274366)2 1)8,92729-88977)2,)8%*:%0%%2() 6%2(:%2()&)&39;-2+ $"%81),)81))78)-7&-.+)&0):)2
"$($ % "!$$ &' % '&&'%% & ( !)&! :)68)08-4,-;)%%2>-.2+),336(%8 78-00)8.)7)2(9-()0-./32()6()-2(69/ 2%%6,)109-78)68$-7,3)(-',8() 1)27)2,-)634)0/%%613)8)20):)2 07.)78-0&)28,336)269-/.)>3:))0 0):)2731.),))2)(%+)0-./7)+) 09-()2:%278)11)2)20-',%1)2 )8)27+)96)21%%633/()+)96:%2 78-078%%2(;%8)6)29-8;)647)0)2 07()83)6-78)271-((%+7;))6&-.
%20+)5-.)2+)0%2(9%2%932(9)560%%22,)7!53 4)27,)%7)5!534)2186)81167)5(%19335%* +%%2(%%2():)(675-.())2453+5%11%39)5,)70%2(
,9209<),38)0;36()2%*+)>)8 7',%1)2>)>-',:336()%-6'3,)8 /-2+7->)&)()2,)80-+&%(-4,-;) 6-.(88)69+2%%6>-.22)88);32-2+-2 3;)832()6;)+&)6)/)28,-.,3) 39()'836-)8)673229>39>-.2 -.-7&0-.(%8,-.%07+-(7)'836)2 %2()6)3;)8%278)0/)27342-)9; ))278)1/%2+):)21
*$%)%/ !%)&$)&&" ).$%+ ( ""%%(),% ( !% ,() * * %$)*($ ) #(%#"%"#+(*!,% %&-* &% !%2(%%+%7/-%8),39;)6
"%2%932(-2))28-79)5/3',77,)%7)5-2%%467%( 7)*36 )%57-)67<%0()/31)2()1%%2(1)7<-.2 453+5%11%$ 303(335#8-(*5-/%7385)2
$%
' $
31
76+=::-6<1-1;577:,-6,
-./)2(%2,)&&)2;) ,-)6-)1%2((-)%-(7,))*8 2%%467%(<-.21))5(%2(8-<)2( +-(6)29335()73:26,-46 $0673) 5-67)2<-)2(%7:)2-)7%00)1%%0 2%%/7034)2<-.2<)%09)55%67 ) '32'855)27-)-6,)*7-+ Remco Tomesen
(%--45-6;-63-66-6<7?6;018;>)6 <>)):75?144-6B-B76*==:<?-4 --6;160-<-+0<B1-6B-/<#0=/)--6
2):1/-/1,;=1<))8;<),)4>-: ?-/-,-2):-66-/-6<1/6-<6)0-< -16,->)6,-)8):<0-1,:-,-6,---: ;<-*=;;-65-<<7-:1;<-6,-<7?6 ;018;16=B126-:)4B76>--:<1/ 7:/)61;)<1-;,1-<7=:;))6*1-,-6 B-/<)8-$7?6$7=:1;5'76 8:7+-6<>)6,-<7-:1;<-61;*4)63
&* &!) %"% !36-+.%%6+-2+)2>32 83) 6-78)234))283;27,-48396>3-7%* 8)0)-()29-8'-.*)67:%2%4) 3;2 396-71)8+633878)83;27,-4-7 ,%=)0-87,%;%%61))6(%2 1)27)2;32)2)+)28-+ 463')28:%2()-2;32)67(%%6-7 >;%686>-.233/83;27,-47;%%6 ()&):30/-2+-21))6()6,)-(+) /0)96(-72-)8>;%682-)8;-8 31-+)()0)2:%283;27,-473+)2 %07+);32);-./)21)878)2)2 ,9->)2)2:6-.+3)()%7*%08;)+)2 6>-.233/%',8)6&9968)2;%%6() ;3323178%2(-+,)()270)',8)6 >-.2+30*40%8)27',):)196)2
--;,-.74,-:;,77:-62-3:12/<--6 ;75;?)<76/-5)33-4123/->7-412 )*1;$7=:;1;--676,-:,--4>)6,- <7=:*12>77:*--4,--6*-B7-32-))6 16?76-:;5-<01>)1,; 5B-,76) <1-;<-/->-6,)<,)6?--:?-4 $7+0 B-//-6 ,- 5--;<- <7?6 ;01816?76-:;,-<7=:;8:15)<->16 ,-6(&-;<-:416/-63:12/-6B7<-B1-6 07-?-?76-6B-/<:)6+1; (6 ?-3=66-6-:1-<;))6>-:,1-6-6,77: ;8=44-6<->-:378-6 #0=/)1;6-<)4;,-5--;<-/1,;-6 B-4.16?76-:>)6--6<7?6;018'-1; .:--4)6+-:-6?-:3<>77:B76>12. <7=:7:/)61;)<1-;43-,)/1;0-<?--:
%%% % 2#9-(*6-/%6)+)6)286%(-8-32)0) 7869'896)2)2()3:)6,)-(2%%78)0 /%%66>-.223+78%1,33*()2)2/3 2-2+)21)8:))01%',8#-.0377)2 :%%/,9-7)0-./)+)7',-00)234>3%07 :6))1(+%%2)2&96)269>-)#%/)2 %071336(:%00)232()6,)82%8-32%
B126))6,)+0</-:1+0<780-<&- ?-:-4,:12,<6=B12684)<<-4)6,;,7:8 *166-6-6,-07781;,)<-:/-4, ?7:,<)+0<-:/-4)<-616,->7:5>)6 16>-;<-:16/-6 -<1;<-078-6>77:,-37616/,)< ,1<4=3<.:13)3-6<>--44-1,-:;,1-,- :123,75>)60=676,-:,)6-6;<-4-6 -6*12?1-,-):5-661-<;3:12/-6
0)786%*6)',83/+):)286%(-8-32)0) 0)-()67%(:-)7%%2()3:)6,)-(#3 &)709-8()6%%(:%2,3/)2+;%8)6 1)8,)840%8-2%+)0(+)&)9681(%8 ()+)1))27',%4()+632(7%1)2 ,))*8+)/3',8>-.2()-2/3178)2 33/:336,)8,)0)%*3/)2+:30/
-B-37616/?140-<;<-:-7-: /-<-6,)63)6,-*->74316/B1+0). >:)/-67.0-<84)<16)/-4,61-<*-<-: ?);*-;<--,))60-<*7=?-6>)60=1 B-6,)6))60-<7836)88-6>)60=6 ;87:<;<),176 1
!
#)78%%/8)231(%8>)2-)83*8) 70)',8&)8%%0(/6)+)2)229,)&&)2 >)74-.8 %003>)78%(-32&):)-0-+)67 9-8(),%:)278%(96&%2>-.232870% +)22%%6%%20)-(-2+:%2,92;)6/ ;)-+)6-2+)2632(3*8-.()27" ;)(786-.()2$")>-.2%*+)(%2/8 >)+8))2:%2,)2-2()*6-/%2)6 /6%28-)96+)6$/&)2/;%%()2 -/()2/(%8,)8:)6/))6(;%7318) 78%/)2 2838%%0>-.2?3*;%6)2?)6 8;))(9->)2(1%2%0778);%6(-2 (-)278&-.,)837)7%&,-(%78%
(-32)8-723+32(9-()0-./,3):))0 :%2,)246)'-)732870%+)2>-.200))2 &)/)2(-7(%8))279&78%28-))0())0 +-78)6)28),36)2/6))+(%8>),92%0 0)60%%878)&)8%0-2+34/922)2/31)2 ,%0)2$)8-732:33678)0&%%6,3) 1%//)0-./.).);)6//928:)60-)>)2 >)+8))2%2()6)78%/)6 2%%478%(,%(()278%/)2()78) ;%6(7,)833/>;%%6(%%6:996()() 430-8-)69&&)6)2/3+)0734();)6/ ;)-+)6%%67%*31>)9-8)0/%%68)(6-. :)2%%62%%78>-.2>)778%/)67+)%6 6)78))6(
):)&6-7)9%2(),))*71)7 1-0.3)2&)<3)/)564)5(%+ ))25)'35(+)9)67-+( "335%0():)(675-.(7866)2335(35)%)2 5%<-0-=<35+()93359))0/0-/6
?)+0<-6 78 <-4-.776<2-; >)6 78 ,:)+0-:;'-,7-<0-<?-:3B76 <1-62)):5)):,-4))<;<-2):-6/))< 0)):57*1-4<2-;<--,;516,-:>))3 ).(:B1265--:<7-:1;<-65)):773 5--:/1,;-6/-375-6B-/<--65- ,-?-:3;<-:>)6)8-$7?6$7=:1;5 #0=/)(:1;0--4>--4+76+=::-6<1- &)6,-416/-6,77:,-<7?6;018;B126
8:15)B-/<#0=/))<1;?)<B12,7-< )):-:B126773+76+=::-:-6<-6,1- 5-<*=;;-6,77:,-*==:<-6:12,-6 6?76-:;>16,-6,)<61-<.126('71; -:/--6+76<)+<<=;;-6<7-:1;<-6-6 16?76-:; -6;-6 5)3-6 76/- >:))/,.7<7;-6378-661-<;4;7. B-,77:--6;).):18):3:12,-6
$!!$ -<7?6;018<7=:;,=:-65--;<)4--6 8)):==:37;<-6<=;;-6,- -=:7-6 -63-4-<1-6<2-; 6,-:?-/375-6,- <7-:1;<-6>))3--6316,-:377:<-/-6 *-B7-3-6B-?)<0=1B-63:12/-6--6 <:),1<176-4-,)6;<-B1-6-63=66-6 ;8=44-<2-;378-6-<+76<)+<5-<,- 316,-:-6,)<>16,-6,-5-6;-60-< 4-=3;<B-//-6,-/1,;-6 -316,-:-616,-<7?6;018;?- <-6,)<5)):)4<-/7-,>77:2-0-< ?--<0-*2-)4;*4)63---6316,162- ):5-67.))62-*--6%77:,)<<7-:1; <-6))6--6<7?6;018<7=:*-/166-6 >-:?)+0<-6B->74/-6;#0=/)>))3 -@<:-5-):57-,-<-/-6<-375-6 (-<-61/-,)<160=6077.,B1<1; 3:7<<-65-6;-65-<>1-B-7./--6 34-:-6-6-44-6,-)):,-8:)3<1231; )6,-:;B-B1-6)=<7;>:12.)<;7-6 4123-?7616/-65-6;-65-<;+076- 34-:-62)B-4.;4)+0-6,-5-6;-6 %)6,))/B126-:/--6<7-:1;<-6 #0=/)0--.<67/5)):CC6/:7-8/- 0),,-B-?--3(-<1;01-:?16<-: ,)<1;--6;4-+0<;-1B7-6)):,77: 0-<&0),135--:,:=3<->-:?)+0< $7<6=<7-5-:313-:61-<;>)61- 5)6,*-4<1
0''/ / +*+3'* -+3')++*2 /* */+ */*'- / '-(3'* + + ++ + +/ +! // / ).+'$ +1 *+ +*')/+ /+*++ *'- '' ++ 4/ + /+-+ *)2 (3/* '33+ .+! 4'' 1/+ /+ 4+ +).+ ''*+2 .'' ')/ /+/+ + (+.+ + ' '-(3'* + + / #+-++ +*/' " +1 '' ++
))4''-+ '/'3+ "+1
+ ++1
4&
'*3'' +
+ ,)/+ * 61>:66 6<46>6>>:86 6 11:6 1 14 66:6 6< 1:11> : 61 = * >68 6 469 4 3136 ?6 1:1>6 <>16 6 63>1?62 61 = * > : 14 66:63136 17+ 269146> 14 66:641396 6 2686>6:4 46 61>:1:6= * 8667 2 486 6 ?64:114 :66 11 (6:/>6 <>16 6 9 4 46 133 :7?1:6 : 46 411216 416= * :81>66 ?1<:<<6>:86 6 611> 466 11 6<<16=
,/+3 * 26 66 6 >1186:39 6 ?6 66 3??63:/>6 :6>>:8= )6 6 26 69 :1+ 3?? :31:67 114:8 6 6:86 :::1:67= * 9667 $ 6< 6 46<: 61 1186 >4 ?6 ! 0 607 '& ?? :31:6 6 + ?64:1>1:8 6 3??63:/>6 1::86= * 9667 6 1:8 : 66 3??63:/>6 2 :64:67 3:6 6 66 8646 26966:8 1 46 !646>146 11> : 4 6 8639:7= * 26 : 96 26: 1 66 :;26:;= #/0 (/+*+ 6 26:646 6 17:6>646 3??63:/>6 7 3:6 2:6 66 41?:396 6 3>>68:1>6 6<?86 :8 ?6 :?6 6>:;<6 :<<6>:8= 1111 2:646 6 8646 :?1:6 6 63 41:6 126:4 1146=
,4'/+ + 33/)/'/+ 7?1:6 6 466 7 3:6 < ::6 2:; 46 966 = ,639+ 6>67 # "#= * 39:76>:;<6 >>:3:1:6 < + 2:6 66 6<6 1 639:;:8 1 466 14 66:6+ :396 11 -6866 64:1 ,+ =1= = 46 966 == + 1746>:8 %666> $81:1:6+ 6<146 + #55 6= &61866 6 6?1:> <1 < ?9?=6866=> >86?66 :7?1:6 6 -6866 64:1 , :4 6 :66:6 =6866?64:1=>
3 :::6 11 11>6:4:8 1 466 14 66:6 4 :6 :; 866>4=
/&&. . *)*2&) ,*2&(**)1 .) ).* ).)&, . &,'2&) * * ** * *. * .. . (-*&# *0 )* *)&(.* .*)** )&, && ** 3. * .*,* )(1 '2.) &22* -* 3&& 0.* .* 3* *(-* &&)*1 -&& &(. .*.* * '*-* * & &,'2&) * * . "*,** *).& ! *0 && **
&2*3&&,* &.&2* !*0
* **0
3%
&)2&& *
* +(.* + 37 @757 72 57?;<= 57 7=24;;7;7 2;22? ;72 7 5229 2?@757 57 9 77 78874;77 7 78 4;07 92;2;7 7 57 ;==7?;9 2 57 *=7!244 @2297 7 2?7 @757 7=7> + 7@ 797?@2;9 28 @7 57 5;747 2;2?7 7= 7 57 =257 2 57 379;9 7 :7 4@@74;0?7 37?7;5 77;57 57 5 47 2 .7977 75;2 ;@22? 7 7?;77> + 4707 7 :25:228 77 75237?7 @7, ? @7, 7977957 2257 7 77 9 @2=22577?> ;7@77 5229 3;< 22 :7 72?;77 2 57 57?7??;97 2 57 577@;9 =7 7 ?297 7@;<> +.*2 + 37 77 4@@74;77? 7 7 ?2297;4: 7 7 :778 22327 72;9 279;4: ;72 7 ; :7 ?7;5;9977 22 87;2?> )77 37 7: ;2, 4@@ ;42;78 225;9 7 7;97 ;;;2;78> + :778 % 7= 7 57=;72 2297 ?5 @7 " 1 718 (' @@ ;42;7 7 , @75;2?2;9 7 4@@74;0?7 2;;97> + :778 77 9757 37:77;9 2 57 "757?257 7 97?7 22? ; 5 7 974:;8> + 37 ; :7 37; 2 77 ;<37 ;<> "./ '.*)* 7 37;757 7 28 ;7?757 4@@74;0?7 8 4;7 3;7 77 52@;4:7 7 4??79;2?7 7=@97;9 @7 ;@7 7?;<=7 ;==7?;9> 2222 3;757 7 9757 ;@2;7 7 74 52;7 237;5 2257>
+3&.* * 22.(.&.* 8@2;7 7 577 8 4;7 = ; ;7 3;< 57 :77 > ):> 2 @3 9 (4;;, 7?78 $#$> + 4:;87?;<=7 ??;4;2;7 = , 3;7 77 7=7 2 74:;<;9 2 577 2577;7, ;4:7 22 .7977 75;2 -, >2>> 57 :77 >> , 2857?;9 &777? %92;2;7, 7=257 , $66
7> '72977 7 7@2;? =2 = @ :@> 7977>?
?97@77 ;8@2;7 7 .7977 75;2 - ;5 7 ;77;7 > 7977@75;2>?
4 ;;;7 22 22?7;5;9 2 577 2577;7 5 ;7 ;< 977?5>
!
32
#6,<3;*/:9668+<668 5+0A89
&'3&))"+!"-.0%"&!0".1$ (% * *&,($%#%/-(*((/!"%&%!1()%!/!"%%!*$!" Camil Driessen
'#6,5+,)3(52,5+,)6,3/0,88;5 +,5=(9/,:/,,3-015"05+9+,(7(8: /,0+09/,:(33,,54((8),8.(-=((8:9 .,.((5, 1(80.,'4,5,,8!033(> <(55+09*/,680.05,2012:,8<,8+80, :0.)0101?0,:'?0153(5+(-.301+,5 ',:=,82<,8+=015:,502+;8-50,: ,,594,,8'9(<65+96<,89:8((:(: /(+1,<86,.,850,: !033(>=,82:,)01/,:769:2(5:668 ,5 =665: 05 /(:9=68:/ 5,: (39
(5+,8,5+0A89 60:=(9 /(:9=68:/,,5:6=59/070540+ +,3909/,:,,5:6,<3;*/:9668+<668 5+0A89+0,?0*/:;99,5?=(8:,&;0+ -802(5,550,::/;09<6,3,5,:(5+ (8:9 +, ),5?05,7647 +, 9;7,8 4(82:?,/,)),5(33,4((35+09*/, 5(4,5(39/(56-"05./01+,05 .(5.<(5/,:46+,85,=052,3*,5 :8;4=68+1,),+=,34++668+,.,;8 <(5 <05+(366 ,5 (5+,8, *;880,9 $86;=,5367,5,8059(809,5)05+09 67/;5<668/66-+
0:1((8=68+:'.,<0,8++(:5+0A89
1((805&;0+-802(?0155/,: 3(5+=65,5+02 40316,55+0A89 +,.866:9:,+0(9768();0:,55+0( <668(3865+642;9:73((:9;8)(5 "05+905 +,6,30,=,:=,8+ ((5.,564,546*/:,5?,(39(8 ),0+940.8(5:,5/,:3(5+05 ,66897865.<(5(/(:4((5 +/097630:0,2(*:0<094,30.:05;8 )(5012=(4,805 (39(+<6 *((:<(5,,58012,?(2,54(5#6,5 ,,51((83(:,8,,5+09*80405,8,5+, =,::,.,55+0A89=,8+((5.,564,5 80*/::,/01/,:(:(35+0(565.8,99 67/,:),.05<(5?0159:801+<668?,3- ),9*/02205.+0,3,0++,:6:,,565(- /(52,30125+0( #01+,59+,(7(8:/,0+.(<,5-80 2(5,89+,<6682,;8((55+0A89)6 <,5?=(8:,5=((8+668+0,,,89:,5 /;5,0.,5?(2,5265+,5),.055,5 ,5 ),:,8 65+,8=019 28,.,5 ((8 9:,44,5 46*/: 50,: ,5 5+0A89 46,9:,505.,9*/,0+,5:6=59/079 =65,5 '((864/,)),5=01(3:01+4,: /,: .,9:8,+,5 3,.: "=(40 6;5+,5;0:01?(:05+,1(8,5' 05+,*,3<(5=,.,),:8622,5/,0+)01 +,(5:0(7(8:/,0+99:801+'5+, +,.,=(7,5+,:(2<(58,+ <6*/:,5=,?01((5?014,:+,?=(8
:,55+0A89=(8,5?,,8),3(5.801205 +0,65+,8.865+9,),=,.05.<668(3 05;8)(5 (:09,,5;5+,89:(:,4,5:<63 .,59#/6390(/(0+66,,5<(5+, ),3(5.80129:,3,0+,89<(5+,5+09*/, .,4,,59*/(7,5+08,*:,;8<(5+,Indian Academy of South Africa'%01 /,)),5786768:065,,3.,?0,5,,5 <,,3.86:,8,)01+8(.,.,3,<,8+((5+, <801/,0+99:801++(5?=(8:,5,5)3(5 2,501?0,:=,050.<(5+,'?6., 5((4+,.,3012/,0++0,+,(7(8:/,0+ /,,-:.,)8(*/:
$# ,:)6:,8:5(4,301250,:),7((3+:;9 9,55+0A89,5+,?=(8:,),<63205. '246,:+0,5+0A89.,=66550,:?, +,52,5+(:?,9;7,80,;8?0155?, ?0158(*09:09*/2),5 4((8?, 56,4,54,56.9:,,+9boy?,.: =(4,05,,5*(-@05;8)(5 $,,3+652,8,&;0+-802(5,5/,)
),5786)3,4,54,:5+0A89?,+09 *80405,8,5 ,5 ),:(3,5 :, =,050. 3665,:3,0+::6:97(5505.,5+0, 96495((8)6<,5264,55 4((2:, +, ),2,5+, 965.=80:,8 )65.,50.,4(+,:6=59/07/0: Amandiya5+0A89,:786<6*,
" # ! "!
=,8+<6684,59,565+,8+,(*/: :0,5'&=(8:,5?015.,=6651(36,89 ;09:,8=01/,)),5(3:01+/(8+., =,82:5+0A89?01565+,85,4,89,5 /,)),5,,5.,4,,59*/(7+0,56.(3 67+,-(4030,09.,80*/:%,3,..,5 )01<668),,3+(3659.,3+)01,32((8(39 0,4(5+,,5?((2=03),.055,5(5 2;55,5=01,8:6*/5029((5+6,5+(: =,9;**,9<63?015 7.,=65+,5<,8:,3:/01+(:/01 50,:95(7:+(:,81(8,5.,?(4,53012 :,.,5(7(8:/,0+09.,<6*/:,5,5,85; 8(*094,:,.,5+,5+0A8909
&$)! !&&
"
8,5+,8,.,39(39‘Alles is afgepakt door de Indiërs en ze onderdrukken ons volk’ ,5'Oh mijn broeders, we moeten sterk en dapper zijn en de Indiërs confronteren (0+669:(7:,5((8+,8,*/:,8,5 ?68.+,,8<668+(:/,:30,+<,8)6+,5
4 +, 65.,3012/,0+/,0+ <(5 +, (7(8:/,0+=,.:,5,4,5<6,8:+,8, .,805.,,5),3,0+<(5Black Economic Empowerment=((8+668405 +,8/,+,567:(3<(5<3(22,546,:,5 =68+,5<668.,:8622,5 -B*0,,3?6;+,5+((8+,?=(8:,5 23,;8305.,5,55+0A89<(546,:,5
786B:,8,54((805+,78(2:012367,5 +,?=(8:,54,:(33,6<,8/,0+967 +8(*/:,5=,. ,;0:),9:,+05.<(5+,),<,030 .05.)01/,:%09+((8<(5,,5.6,+ <668),,3+<05+:(0+66'0125((8 +,9:(205.,5,5;0:);0:05.<(5+, 9:(+065),=(2,89)01/,:%,,5 ,52,3*65:8(*:095((8)3(52,56-5 +0A89.,.((5:,8=013+0,<,,3),:,8, ),<,030.05.9),+801<,5/,)),5((8 4,,=(9+,?,65?055660:.,),;8+ $63.,59+,786405,5:,5+0A8 93((:<633,+0.+6684,:(33,., <63.,5<(5+0,5<668+,,*65640, <(5/,:3(5+',5+0A89=(8,5<,,3 ),:,8(-4,:+,)3(52,5+(54,:+, ?=(8:,50,2,2,5:,54059:,5((8 65?,*(7(*0:,0:,5&;0+-802(=68+: (3:01++,rainbow nation.,56,4+ <(5=,.,(33,<,89*/033,5+,<632,5 ,:3012:,867+(:+0,8,.,5)66.:, .,5=668+0. 56. 4((8 ,,5 23,;8 /,,-:?=(8:1
+!(!#!)%.'(*!% *&'$&))%,%&%0!*%
&#!"#%/!%+! (!#%( * ($%)%!+-)
"*&//&"&+.16$+6,.$!"&+"!". )+!%".%)!")&'(2,,.2"")".,".&+$ ,"!"+("+!"1&! #.&(+"+,2". !"")+*"+&+0".+0&,+)" 2."!"/*&//&"/ .16$+ ,,&02+$"%,,.!6"$0 $&!/,$*0,9..*"+/"+ *,"0"+%1+"&$"+-.,)"*"+,-),//"+
)/"40".+"(. %0"+6& %".*""$+ "*,"&"+&/!0))""+*.,)&",-%"0 211.1))&"3"/0".)&+$"+*"0'1))&" '1))&"*,"0"+*"".."/-" 0%""+2,,. !"-)0/")&'(""2,)(&+$""*.#1.
$! &%&##%!"#%!" '&'&) (( $!&%%( #!"%!"! !##%)
!"-.,)"*"+!.!&"),/0!" #.&(+/" +&"3"),-.%""+3&''1))&"+&"0 2,,.+,!&$4& %19"1.1(" %,+&/%"0".+&"0*""""+/1&! #.&( 6,16& %*"0*"".*&//&"/*,"0"+" *,"&"+&'6&'+"4-".0/&+%"0,-),//"+ 2+ ,+8& 0"+3"%""+".6")#!"+, !&$"$"%! +!"."+(1++"+!.2+ -.,70"."+.&(!"+(+&"0!03"*& )&0&." %0&"0/(1++"+&'!.$"+&(!"+( !0'1))&"!0,,(+&"0*,"0"+3&))"+ %%+/)"$".2".("".0&+"..*")&'(" /00%"0(++&"0/
% !!$'#$ "# !"#!!%$# ($%# ' #$ " $%)%# % "!%$%&% #
5+! ',1.+)&/0"&'%"0- /0!/".!&,/00&,+2&+!0,,(!0 1&! #.&(*,"0&+/-.&+$"+)/)+!"+ 3,.!"+2"./ %"1.!!,,.,,.),$" 6&'+6")#,,($"%,)-"+!,,.!"&+0".+ 0&,+)"$"*""+/ %-0,"+3&'&+,- /0+!(3*"+0"$"+,+6"."$".&+$ "2&+!0!0%.)+!""+2,,.0."( ("./.,)%""#0&+ #.&( +!".")+!"+ (&'("+0"$"+,+/,-&'(1++"+""+ $,"!2,,."")!$"2"+("+3")2+ *"+&+$!0-.,)"*"+&+ #.&(+/" )+!"+2,,..+$*,"0"+(.&'$"+1
!!% !' #%%%###!!& !# (!#$ %!"#(!#$%# #$%! #!!'$
Wij houden van oranje! BrainWash is de snelst groeiende kappersketen van Nederland. Onze selectie bestaat nu al uit 106 salons met een haarscherpe formule van VVO² Retailcommunicatie! www.vvo2.nl
www.brainwash-kappers.nl
&%
2(12;,(1%,-1$$//(9('564,-'(10$$4+(%%(1,10,''(/5 '2(/3716(1*(0,5624;$$.
((5$150$3(56(1(.(1'(('(4/$1'5(733246(45$&+6(482/*(1 "7,')4,.$$15(64(1'59$6&+(12(12'2(1+(6$//(0$$/
8)9;0-1,78,-?-+<;1=-4779
/$1.5/$$361,(6%,-;9$46
2(6)(//$:+(6 0(61*(/,1$
" "#"! "" " !# """!
! !
-;14;76")6,;760--.;,-=47-9 *-,-3316/=)6--6%)6,-9%)439-: ;)<9)6;-6,-5-<*-4:B977,-6 /97-6:3)14-,-9B=)6--6*1:07;-4 -;/9)<><1;A1-6,-/-*7<>:4)); >-/;-/-6,-<1;*<6,1/-=--4:;-99-6 07;-4:-96)):;-47**@>79,;*- =743;,7795)66-4123-51,,-6:;)6 ,-9:5-;:733-6160<6:4188-9:-; A>-5*),780-;,)3;-99):1:76=-9 >)95,Bso much =779--68774). .)19-16,-*1**-937<=)67*<9/ $1;,-*7?2-:34163;This kiss=)6 "0)61)#>)16-6Because I love you =)6";-=1--=))94123-84)@41:;16 +75*16);1-5-;,-A-4.5779,E);: -6:6-4>-/,1-0-;<1;A1+0;=795-6 ):-=-6)6,-9-37-3,)60-;7<,- =-9;97<>,-5--9=)6-6D=-%912- ;12,1:=779A-4.9-E-+;1-78,-;=: /--6879675))9--6+76;16<-rerun =)6,->-,:;912,;-/-6,--6-6 "0)/973-6,-*76,:+7)+0-9; =)6)9>1231:=-937A-6-6/-89-A-6 75A126:7*-90-1,5))92-3<6;0-; 7737=-9,912=-6-+)4=161:;0--.; =779A126:8-4-9:--607;-4<1;/-37 A-6,);-?-584)91:+01:=7790-;:8-4 ;-/-6-6-5)93-6'<161/,<66- ;2-:-6*-:+0-1,-6-;12,-6=)6,- ;1-6:;-99-6-)<!1=)/-16)<:)66- ,-<1;=)4:*):1:;12,-6:=97-/-9-;9)1 616/:3)58-6-60-;16'>1;:-9 4)6,4-3-66771;=-9,-9>-/
Mevrouw Rose, waar bent u? (3,7--=-6*77,:+0)88-6
'-4.:;-/-6:;)6,-9)5-97-6;7+0 61-;,-5--:;=-957/-6,-8)9;12=-9 *412.;16--69-:79;=)6 -<978-9 8-9:7768-96)+0;))9-,-94)6, ,7-;0-;=779--6:+0)5-4- -<97 6,)60-;-;-6C#-9>124,-39)6;-6 =74:;))67=-907-=--4*4133-63)=1 ))9,-;78373:=)6:21-3-07;-4:=)6 ;-)5:)4:4/-912- 888-96)+0; 6<>--90-**-6*12*-:;-4,:;));-9 *120-;14;76")6,;768):;)*747/ 6-:-780-;5-6<'-4.:)4:2-A7< >144-63<62-160-;9-:;)<9)6;67/ /--6 -<97:;<3:4))6'-:7-:;-9:
We horen een draaiorgel. Bent u in Nederland? () U bent niet in Zuid-Afrika bij uw vriend Ibrahim Afellay? (.-44)@>1-1:,); Pardon, u bent toch… (3/--./--6+755-6;))9 Goede grap. (--13A-/-9613:7=-9 Hij is een vrome moslim horen wij. Helemaal uw type… ( 02));A)4=):;>-45))913/)-9 613:7=-9A-//-6&)6;)44-:>79,; ,)6;7+0=-93--9,<1;/-4-/,
2(12(4*(4(1;,&+$$1'(%(/$ &+(/,-./$*(34,-;(1,1+(6,/621
=779--6;1-6;2-1-.:;<33-6=779 -<97-;,<<9:;-78,-3))9;1:,- 39--.; -<97-4*-9;-1261: 87;2)6,91-67/,<<9,-9 7-,,);=1-451::+01-6773>-4 ;-=-9>)+0;-6=)6--6*76,:+7)+0 ,1-=)6:612>79:;07<,;-67<,;-:
!,-;(**(1$4%$4$$56(/(,1 '(23*(3$.6($8$4,$%$%(( %/21'('74)$/,55/$&+62>(48$1 &200(4&,((/&+$78,1,50((1 '$$4;,-19,-1$6774/,-.6(*(1 ,-'(;(156$46(19,-((1$&6,(25 6(4(12-$11(.(/$1&(4(1+(6$)$ 1,$4(('204216((121'(4*421' 5(8(4;(6524*$1,5$6,( ((((15 677479$'+(5,(%(67, *,1*21'(48(40(/',1*8$14(( $4%$4$1$$4.2-2 '(3(451/
/&$:7/5(1'(0('(2169,..(/$$4 8$1'('2248(4%2'(18(4./$$4'( $8$4,$-74.-(58(4$1'(46+$$4 56$1'371628(4+$$442/,1'(./(',1* .9(56,(51(//(4'$1+$$4(,*(1276<6 (456,5;()74,(7523'('$1 *(()6;(,1((15*((1&200(16$$420 7,6(,1'(/,-.6(&21&/7'(4(1'$6;( 62&+1,.50(6$8$4,$6(0$.(19,/ +(%%(1 (%$$58$157&&(50(4.73(4 64$5+*(%47,.6(+$$469,66(4$&&2716 '(/$$656('$*(1$/53(45$*(160$$4 '(%(4,&+6(19$4(1(8(19,55(/(1'
;)5-6;1:+0-,-/-41230-1,>)9:=)6 <1;A76,-916/-6-6*-=7799-+0;-6 160-;0)9;,9))/;
))9,1;76,-9,--4=)60-;+)4=161: ;1:+0/-,)+0;-/7-,*4123;61-;;-;-4 4-6)4:0-;783)5-9=-9,-416/))6 375;A7*-5-93-6>-)4:>-8-9 76/-4<3<1;:;)88-678,-A-:,-=-9 ,1-816/,--61/-?-+<;1=-4779 ))90)6/;16,-/)6/=)6,-:8-4-9: 3)5-9:6)):;--6/97;-.7;7=)6"0) 319)--63)5-9412:;78,-5<<9/- 84)3;&-:4-@"612,-9193<12; 92-6!7**-6!).)-4=)6,-9%))9; %)6 )9>123 A-4. -6 A-4.: --: )6:5),1-:4)8-678,-A-:,- 8 ))9,1/ 9<15- 3)5-9: 5-; 9<:;1/- *-1/-=47-9*-,-3316/-6A>)9;4-,-
9-65-<*-4:))90)41,7<4)0 9712=-957- ,-6,->-/9-:;)<9)6;=47-9*-,-3 316/=)6,-9-:;=)60-;07;-4 -1 7-1:,-/-9-.795--9,-7-9-65-6 ;)41;-1;,1-'<1,.913)771;;7;,- )8)9;0-1,:8)91)=)6,->-9-4,5))3 ;-/-0-916;97,<+--9,16 9)62--; A)4;7+061-;/-*-<9-6,);>-78 ,-A-:475-6)51,,)/78--661-<>- 3)*-4)..)19-:;<1;-6<>--;>-4,1- 81264123-9)::-63>-:;1-;12,-6:0-; =)6 ;7-6,-A>)9;-276/-6: A1+0)+0;-9/-:;-4,=7-4,-6*12,- 3)):3788-61;57-;--6;7-=)441/- <1;A76,-916/A126"6-4=-9/-;-6,<: 5))91;0--.;<61-;/-4-A-61
$/5+(62//$1'5(9((4# 5&+4,-)6;(1$'$6;(1$$4(, *(1;(**(1'224'(#+(/(9(4(/',5 3/$6*(%(/' 8(1/$6(48(4$1'(46'(0(1,1* 8$1'(84,(1',18$1'*$4$8,'5,1 #((1&200(16$$4 $$422.'$6,51,(6+(/(0$$/9$6 ;(9,/'(;(**(1(*(128(4 ;(*6 ;(;,&+6(',56$16,=4(18$1'($8$4,$ $&6,(1556$1'3716,5$/'$*(1+(6 ;(/)'((156$$6+,(41$$56;,('(/,1 .(4.$16
/24,'$2$',574%$15+,356( 7,6*$$1564$$60$$462&+,5(4 ((1%(/$1*4,-.21'(45&+(,'675 5(1(1($$1 56$$1'(+24(&$0,/-21$,45+(% %(1((16(/(8,5,(,1+71;$$.( 56200(4'5',(*((1%((/'%7,5,1 +(%%(1*(3/$$656/23(1/((*23*( %4(.$$1./$1',;,($6,> $//:8$1 /(1'520%(46$/'$*(128(4;,-1 %$$5#!,-;(,'(1#$1*((16823 0$$4+,-+(()6+(61,(6*('$$1
$""" !"
We dachten: u gaat de Bavaria-babes verpletteren met een lingerieshow hier in Durban. U bent een van de gezichten van Sapph Sexytour. Sapph-baas Rob Heilbron mailt ons dat een Very Sexy Sapph Promo Team door Nederland trekt om voetbal sexier te maken. )+02-( 02)307<=7794781/5126 34-9-6))63,7-575-6;--4=--4 >-93)4:6/-416)741-4773)413-6 7.1367/6))9'<1,.913)/)375-6 1:891=- Zou toch leuk gebbetje zijn, een zwembadaffaire met Jolie en Kameroen? (4:2<441-5126;1+3-;*-;)4-63<66-6 >-51::+01-61-;:<1;0)4-6 Wij zijn de beste pr-slaven van de wereld. (7,1/2-5-<1;,)6 Als jij iets zegt over Ibrahim Afellay? (1-3-61361-;1
Uit & thuis RONDJE RANDSTAD BIJ NACHT
20
AGENDA VRIJDAG T/M ZONDAG
MUZIEK Klankennacht Vrijdag, YOUR SPACE, Rotterdam De leukste bands van de Zadkine popacademie spelen vanavond muziek op het thema: ‘Surfing Rotterdam’. Live Jazz in de Paraplu Vrijdag, cafe de Paraplu, Den Haag Het weekend goed beginnen met een avond live jazz. Vrije toegang. Flamenco in café Duende Zaterdag, café Duende, Amsterdam Flamencoartiesten Maurizio Delrio en Matthew Birch luisteren tapasen flamenco café Duende op met mediterrane klanken.
FESTIVALS Nuit Blanche Zaterdag, div.locaties, Amsterdam Tijdens dit nachtfestival wordt de stad omgetoverd tot een podium voor diverse kunstdisciplines en creatieve projecten. Parade Rotterdam Za t/m 27 jun, Museumpark, R’dam Het rondreizende festival strijkt neer in Rotterdam. Boordevol theater, muziek, dans, film, eten en drinken. Piracy Festival Zaterdam, Moirazaal, Utrecht Kunst en muziek in het teken van de Anti-Piraterij stichtingen. Rockbands en dj’s vullen de avond. Met o.a. dubstep en electro.
NIGHTLIFE Shampoo Vrijdag, Odeon, Amsterdam Bubbly combinatie van de beste r&b, dance classics, pop, hiphop en een dikke laag house. Disco Resistencia Zaterdag, dB’s, Utrecht Electrofeestje als openingsavond van de nieuwe stichting Art De SuR. Met o.a. Rude 66 en Milligram Retreat. Hot Spot Zaterdag, Havana, Den Haag De hele nacht met een cocktail in de hand dansen op een mix van dance, latin, urban, classics en top 40.
THEATER Opening Night Vrijdag, Stadsschouwburg, A’dam Vertelt het verhaal van Myrtle, een oudere actrice die worstelt met zichzelf en na het zien van een ongeluk op het randje van depressie balanceert. Hoe zal ze de naderende première spelen? De Onbestorven Weduwe Zaterdag, Rivierpod. Fighter, R’dam Opera over twee zussen, Noor en Hannah. Hun mannen zijn naar zee vertrokken en ze gaan ieder op hun eigen manier met dit gemis om. Door operagezelschap INTORNO.
PLACETOGO REDACTIE NL70
Minimalistische minimal
...
Waar Whoosah, Scheveningen Wanneer 22 mei 2010, 22:00 – 04:00 uur Organisatie Gem Sessions return to the beach
www.whoosah.nl
Nuit Blanche Wereldwijde hit
Nachtfestival ‘met kunst enzo’, gratis! Na wereldsteden als Parijs en Londen heeft nu ook Amsterdam dit weekend Nuit Blanche. Maaike Boersma AMSTERDAM
...
De Parijse editie trekt een miljoen bezoekers en in andere wereldsteden als Londen en Toronto is het een absolute hit: Nuit Blanche, een gratis nachtfestival ter ere van de kunst en creativiteit van de betreffende stad. Het in 1997 begonnen fenomeen waait nu ook over naar Nederland. Nadat Nuit Blanche vorig jaar een tryout draaide, gaat het dit jaar voor het echie. ‘Van zeven tot zeven een nacht lang festival ‘met kunst enzo’, zoals organisator Josine Neyman het noemt. Toen Neyman samen met Kristel Mutsters nog nachtburgemeester van Amsterdam was (ze gaven in februari het stokje door) borrelde het idee voor een nachtfestival op. ‘Toen werden we door anderen geattendeerd op Nuit Blanche, dat jaarlijks in verschillende wereldsteden draait. Het sloot perfect aan bij wat wij voor ogen hadden. In Parijs trekt het een miljoen bezoekers en staan de jongeren van de banlieus samen met de Parijse elite in de rij. ‘Daar is het heel erg highbrow, hier bewust meer underground.’
‘Rocket Cinema is een tripje van old films naar new music. Beelden van klassieke films worden vergezeld door muziek van singer-songwriters en dj’s die er live een soundtrack op maken.’ Met Nuit Blanche hebben de voormalig nachtburgemeesters meer dan alleen cultureel vertier voor nachtbrakers voor ogen. ‘We wilden de gemeente duidelijk maken dat ze best wat flexibeler met de nachtregels om
‘Er kleeft nog steeds alleen maar seks, drugs en rock-’n-roll aan uitgaan.’ Josine Neyman
kunnen gaan, eens met andere ogen kijken en zien wat er wél mogelijk is. Er heerst toch een eenzijdig beeld dat uitgaan alleen beperkt is tot bars en clubs, dat het altijd alleen maar om de sluitingstijden gaat’, aldus Neyman. ‘Er kleeft nog steeds alleen maar seks, drugs en rock-’n-roll aan het beeld dat de gemeente heeft. Wij willen laten zien dat je ’s nachts ook iets heel anders kunt neerzetten.’
Linksboven: Rajiv Krijnen en Jeroen Beekmans van Goldrush. De andere foto’s die in Parijs en Londen. FOTO’S: MARJOLIJNE PERQUIN EN HH
Buizenstelsels
Nachtelijk dineren
Het unieke aan Nuit Blanche Amsterdam? ‘Je komt op locaties waar je doorgaans ’s nachts nooit komt, en zeker niet voor iets cultureels. Zoals deze locatie’, zegt Neyman terwijl ze in de voormalig balie voor internationale kaartjes staat op perron 2A van het Centraal Station. Wat nu nog een enorme lege hal met afbladderende verf en buizenstelsels aan het plafond is, wordt zaterdag omgetoverd tot een nachtbios.
Maar het festival heeft ook een boodschap aan de Amsterdammers. ‘Er wordt toch vaak geklaagd dat er zo weinig valt te beleven ‘s nachts, wij willen laten zien welke mogelijkheden er zijn als je een beetje je best doet.’ Want voor een gratis festival op vijf locaties, daar moet je toch echt wel meer dan je best voor doen. ‘Het is zeker niet makkelijk geweest’, zucht Neyman. ‘Maar we doen het uit liefde
voor Amsterdam. Het is een liefde voor de stad, de nacht en creativiteit uit onze stad samen in één festival.’ Iedereen kon eigen ideeën aandragen voor Nuit Blanche en Neyman en Mutsters hebben uiteindelijk een selectie gemaakt. Een kleine greep uit de activiteiten: nachtelijk dineren in de Tolhuistuin. Het menu dat opgediend wordt en het programma dat te zien is, gaan hand in hand met het tijdstip in de nacht. Aan de Postjesweg kun je Streetlab
bezoeken, waar je een kunstwerk voor boven je bank of misschien wel een nieuwe bank kunt scoren. Jeroen Beekmans van Golfstromen ontwikkelde samen met Rajiv Krijnen van de Waag Society een interactief spel voor de iPhone dat die nacht gespeeld kan worden. ‘Goldrush is een virtuele tour door de stad met installaties en opdrachten’, vertelt Krijnen. ‘Zodra de gps je op locatie spot, krijg je via je telefoon een filmpje met een opdracht die je ter
mentair aan de dj. Maar nu lijkt het alsof je uren achter elkaar staat te dansen op hetzelfde nummer, met dezelfde snelheid, zonder enige afwisseling. Anderen viel het ook op. ‘De muziek is wel erg minimal en soft hoor! Gelukkig staat het vol gezellige mensen’, zegt Emily, één van de party people om mij heen. Toch heeft Whoosah een goeie tweede indruk gemaakt. Hopelijk wordt het alleen maar beter. 1
de bezoekers in goede banen. Alsof je op een megafestival terecht gaat komen. Maar het is nog rustig. Dat geeft mij de kans de twee grote ruimtes
waarin Whoosah is opgedeeld, eens goed te bekijken. In het midden hebben ze elk een groot vierkant gat. Dit creert een soort mini-arena-effect, maar dan zonder de ontblote lichamen uit Spartacus. Een uur later staat de hele tent bommetje vol! Gelukkig worden de deuren aan de zijkanten opengezet en blijkt de sfeer buiten op het terras super. Loungebanken onder een afdak van dikke takken vullen de ruimte. Alsof je op een tropisch eiland zit! Doordat de dj zó minimal draait dat je het niet doorhebt dat er van plaat gewisseld wordt, lijkt de avond eeuwig te duren. Meestal is het vloeiend overlopen van nummers comple-
O
p de flyer staat: 22 mei, het officiële openingsfeest van Whoosah! Alweer?! denk ik. Vorige maand stond ik nog blauwbekkend in de rij om na 30 minuten wachten de gastenlijstplekken maar op te geven. ‘We waren al eerder klaar met opzetten en de vergunning hadden we ook al. Waarom zou je die dan niet al meteen gebruiken? Maar het officiële openingsfeest hadden we op 22 mei gepland.’ En dus maak ik me op voor een herkansing. Bij aankomst om middernacht zie ik geen hordes mensen wachten. De organisatie heeft duidelijk iets geleerd van de vorige keer. Tunnels gemaakt van zwarte schermen leiden
* Deze rubriek is een samenwerking tussen NL Unlimited en De Pers. Zie voor meer clubrecensies de NL-magazines.
OverwinZing
Shake that booty
Aftrap
Trio Suleika geeft zaterdag in de Amstelkerk een speciaal WK-concert met Nederlandse en Japanse muziek. De wedstrijd wordt uiteraard vertoond.
Laat de vakantie nog even op zich wachten? Waan je zondag in zomerse sferen tijdens de Utrechtse Winkel van Sinkel Salsa Party.
Als aanloop naar de Tour de France stelt de Kunsthal in Rotterdam alvast historische en heroïsche wielermomenten tentoon in Hollands wielerglorie.
Uit & thuis RONDJE RANDSTAD BIJ NACHT
Leiden ‘We rekenen op mooi weer’
De stad als openluchthotel De kortste nacht vier je het best onder de blote sterrenhemel.
locaties bedden met matrassen hebben. ‘Zo kun je in het Sieboldhuis slapen in een grote kist waar doorgaans de kunstwerken in worden vervoerd. Je wordt zelf zo een slapend kunstwerk.’
Maaike Boersma LEIDEN
...
Midzomernacht, aanstaande maandagavond. In Leiden staan 130 bedden klaar voor de bezoekers van het eerste openluchthotel van Nederland. Ideetje van vormgever Geert van der Velden. ‘Een hele stad tot hotel bombarderen is nog nooit eerder gebeurd.’ Het past volgens hem goed bij de nieuwste trend van post-fossil. Terug naar oude plekken, en hergebruik van de omgeving. ‘Het is bovendien zo jammer dat je het vakantiegevoel kwijtraakt zodra je weer thuis bent. Met dit project wil ik de zomer een beetje terugbrengen.’ Heel toevallig was de Hortus Botanicus ook bezig met een programma voor midzomernacht. ‘Ze zaten met hun handen in het haar door het voetbal. Mijn idee sloot heel goed bij hen aan.’ Nu worden 100 van de in totaal 130 slaapplekken in de Hortus
Onzeker
Romantisch in de open lucht.
gerealiseerd. Zodra de Hortus om was, gingen ook andere partijen over stag, zoals het Sieboldhuis, ‘en er melden zich particulieren aan’. Verschillende kunstenaars creëerden ‘slaaptuinen’, elk met en eigen thema. ‘Hiermee verheffen we toerisme tot kunst.’ Wel is het in de Hortus op veldbedden slapen geblazen, waar andere
Omdat alles op particulier terrein plaatsvindt, waren er geen vergunningen nodig. ‘Wel kwamen ze van de toeristenbelasting aan de deur. Maar ja, er is geen dak boven het hoofd, dus dan gaat de toeristenbelasting ook niet op’, lacht Van der Velden. ‘De hotels hadden geklaagd.’ Onzin, vindt hij. ‘De stad is een beetje onzeker, dat is nergens voor nodig. We doen dit júist voor de stad.’ In de poppodiumtuin komt een groot knuffelbed, vol met teddyberen. ‘Als achtergrondmuziek wordt er heavy metal gedraaid. Die tegenstelling tussen hard en zacht is juist zo leuk ’, vindt Van der Velden. En dan natuurlijk de grote vraag: wat als het gaat regenen? ‘Dan spannen we gewoon een zeil. ‘Maar we rekenen op mooi weer.’ 1
Drugs Yellowcab of Big Boy Golden XXL
Stuiterend de nacht door op ecopilletje ECO SPOT XANDER DE ROND
ROTTERDAM
... tonen de Nuit Blanche van vorig jaar en
plekke moet uitvoeren, vaak met figuranten ter plekke.’ Doe je die goed, dan krijg je een clou die je uiteindelijk langs de andere locaties met opdrachten, naar de finale leidt. ‘Er zijn nog niet veel van dit soort spelen, waarin de digitale en de fysieke wereld gecombineerd worden’, aldus Beekmans. Het zijn spelletjes die volgens de jongens de komende jaren zeker een vlucht gaan nemen. ‘Tikkertje spelen met je iPhone bijvoorbeeld.’ 1
Ecologisch verantwoord (en legaal) een nachtje doorhalen: neem eens een kruidenpilletje van de smartshop. ‘Verplegers, agenten en zakenmensen – iedereen gebruikt het.’ Nog altijd hangt er een negatief aura omheen van drugs en illegaliteit: de smartshop. Rene Paans ergert zich er al jaren aan. ‘Wij verkopen geen drugs, maar legale producten op basis van kruiden. Als je een nacht wilt doorhalen zonder je tot een illegale drug als ecstasy te richten, ben je bij ons aan het goede adres.’ Paans heeft in Rotterdam zijn eigen smartshop: Rene P Vitamins & Voeding. ‘Dat klinkt wat mooier hè?’ Voor een nacht lang feesten op een
natuurlijk product raadt Paans de SuperCab en de YellowCab aan. ‘Twee producten op basis van cafeïne en minder bekende stimulanten zoals guarana en taurine. Die geven je een stevige dosis energie waarop je lang kunt doorgaan.’ De Rotterdammer heeft ze zelf geprobeerd. ‘Bij mij werkte de pil vier uur lang. Toen nam ik er nog één en zo kwam ik de nacht prima door.’ Paans meent dat zijn producten niet schadelijk zijn. ‘Zolang de klant zich aan het etiket houdt, is er niets aan de hand: maximaal twee tabletten per etmaal. Als je er tien neemt gaat het niet goed.’ Maar zelfs dat is niet levensbedreigend. ‘In één tablet zit vierhonderd gram cafeine. Pas als je zestienduizend milligram inneemt, loop je kans eraan dood te gaan. Dan moet je er dus anderhalve kilo van slikken.’ De klanten van Paans vormen een dwarsdoorsnede van de bevolking. ‘Ik krijg hier van alles binnen: jongeren, agenten, verplegers, zakenmensen, noem maar op. De één gaat er mee los, de ander komt er z’n nacht-
dienst mee door en de zakenman wordt er alerter van tijdens besprekingen.’ Ook mensen die liever echte drugs gebruiken maar daar geen geld voor hebben, komen naar Rene P. ‘Voor hen is een natuurlijk product een goeie vervanger. Zij vragen vaak om x-only, een nep-ecstasy op kruidenbasis. Daar word je blij van en minder snel moe.’ Voor wie ook in bed extra actief wil zijn, heeft Paans een ander pilletje. ‘Daar hebben we de big boy golden xxl voor, een natuurlijke vorm van viagra. Werkt alleen iets minder sterk, wel zo prettig.’ Paans noemt zijn producten een goed alternatief ‘voor het verboden spul’. ‘Weet je wat mooi zou zijn? Als ze op de grote feesten verkoopkraampjes neerzetten met onze producten. Op die manier houd je het foute spul uit je tent en raken mensen niet aan de drugs. Oké, aan cafeïne kun je óók verslaafd raken, maar daar gebeuren toch minder ongelukken mee.’ 1
21
WERELD KAMPIOENEN ALIES UILEN ...
Veel landgenoten gingen het Nederlands elftal voor. Alleen in een andere discipline. Vandaag: Arnold Ros, wereldkampioen metselen in 2003. Eigenlijk deed ik metselen op de timmermansopleiding als bijvak. Elk jaar deed de school met een leerling mee aan regionale wedstrijden, dat vond ik wel leuk. Wie dat wint mag naar het Nederlands Kampioenschap, en de winnaar daarvan naar het WK. Je moet daar niet zomaar een muurtje metselen, maar een heel werkstuk met boogjes en schuintes, alle gekke dingen die je kunt bedenken. En binnen een bepaalde tijd. Er deden zestien landen mee, ik had niet verwacht dat ik zou winnen. Door die wedstrijden ben ik doorgegaan met metselen, en nu heb ik een eigen siermetselbedrijf. Ik weet ook niet hoe het kan dat ik er goed in ben. Misschien heb ik het van mijn vader, die vroeger ook metselaar was, of had ik een hele goede docent. Met mijn bedrijf heb ik wel profijt van het wereldkampioenschap. Het is toch makkelijker om aan te tonen dat je kwaliteit levert. Het is niet zo dat ik niet meer fatsoenlijk de bouw op kan omdat ik
Ik heb een keer bij iemand de sterrenbeelden in de muur gemetseld. overal herkend word, maar als je bezig bent hebben mensen het toch wel ergens gehoord of gelezen. Tot nu toe heb ik nog nooit zonder werk gezeten. Het werk dat ik doe zit vooral in restauraties, omdat in oude gebouwen veel siermetselwerk zit. Maar het is het leukst om helemaal zelf iets te maken, van je eigen ontwerp. Inspiratie daarvoor kan overal vandaan komen. Ik heb een keer bij iemand de sterrenbeelden in de muur gemetseld, dus kreeft, ram en vissen. Het zijn kleine rotstukjes steen waar je dan mee moet werken, maar het eindresultaat is heel mooi om te zien. Het mooie van metselen is ook dat je iets maakt wat jaren zal blijven staan. 1
www.smartshop-rotterdam.nl
60MINUTEN INDENHAAG MEREL ROOLVINK
Struinen door de Hofstad
...
13:15
Slenter door de Prins Hendrikstraat in een van de oudste wijken van de stad langs bijzondere, niet-alledaagse winkeltjes.
13:00
...
Unieke vondsten en koopjes vind je in overvloed bij Hannes Koopt Alles.
...
13:50
Bij lunchroom Appeltje/Eitje kun je wat extra energie opdoen met een zelfgebouwde tosti. De kaart staat vol huisgemaakte, originele gerechten.
...
13:40
...
Een groot assortiment aan hobby- en kunstmaterialen vind je bij Goedman.
In de Kleine Koffiebranderij kun je terecht voor vers gebrande koffie en lekkernijen. Ook voor mooie accessoires ben je hier aan t goede adres.
Verslik je niet
Daily Breakdance
Laatste kans
Tijdens Reggae-Recipe zaterdag in de Amsterdamse CluB Stereo dans je op reggaebandjes en dj’s en kun je proeven van een overvloed aan Caribische snacks.
Get your lifestyle groovy! Boodschappen doen krijgt een nieuwe dimensie na de dansvoorstelling Sketch in de Stadsschouwburg Utrecht vanavond.
Nog tot en met zondag hangt de Oude Kerk in Amsterdam vol met de winnende plaatjes van de World Press Photo contest 2010.
20.30
20.55
FILM: THE BIG CHILL RTL8 Klassieker over vriendengroep die een weekendje bijpraat en partnerruilt.
IK WEET WAT JIJ DEED NED3 Palinglol met Jan Smit en mensen die worden gehypnotiseerd.
Nederland 1 16:00 18:05 18:20 18:45 19:00 20:30 22:30 23:25 23:35 23:50
Nederland 2
NOS WK Voetbal: Slovenië - Verenigde Staten NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal NOS WK Journaal NOS WK Voetbal: Engeland - Algerije NOS Studio Sportzomer NOS Journaal NOS Sportjournaal NOS Studio Sportzomer
17:00 17:06 17:10 17:25 17:55 18:25 18:50 19:25 20:00 20:30 21:00 22:10 22:30 22:45 23:20
RTL Z Nieuws Tennis: Unicef Open 2010 RTL Z Nieuws RTL Voetbal: VI Oranje Tennis: Unicef Open 2010 De Pfaff ’s Timecop II: The Berlin decision RTL Voetbal: VI Oranje De Pfaff ’s
17:10 18:05 18:55 19:00 19:35 20:30 22:40 23:30
RTL 7 17:00 17:15 17:30 17:50 18:55 19:50 20:30 22:20 23:30
Op de buis/Mix
22
21.00
EDISON KLASSIEK GALA NED2 Veel klassieke muziek en prijsuitreiking live vanuit Scheveningen.
Nederland 3
NOS Journaal De post Martin morning Sesamstraat De wandeling That’s the question Van jonge leu en oale groond Opium op Oerol NOS Journaal Netwerk Edison Klassiek gala Festival classique journaals NOS Journaal Nova Het uur van de wolf: De naakte meisjes van fotograaf Jock Sturges
17:00 17:10 17:15 17:45 18:00 18:23 18:45 19:00 19:20 19:30 20:10 20:20 20:55 21:40 21:55 22:25
Oprah Winfrey show Dr. Phil Fabeltjeskrant Kinderziekenhuis Style by jury The big chill As the world turns Oprah Winfrey show
17:00 18:00 19:00 19:20 20:00 20:30
RTL 8
RTL 4
Twisted Whiskers NOS Jeugdjournaal Rudi het racevarken AVRO AvaStars Amika Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Puberruil XL NOS Journaal op 3 Weten zij veel!? NOS Journaal op 3 Try before you die Ik weet wat jij deed NOS Journaal op 3 Comedy train Kicks
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 23:55
Little house on the Prairie De grote verhuizing Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum De 25 meest indrukwekkende tvmomenten aller tijden Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Oerend hard Undisputed 2: Last man standing
17:35 18:00 19:00 20:00 20:30 21:30 22:20 23:15
SBS 6
22:30 22:45 22:50 23:20 23:50
22.20
SPARTACUS RTL5 Sandalen, seks en liters bloed. Hollywoods fantasie over het oude Rome.
22.25
FILM: KICKS NED3 Multicultureel drama van de regisseur van Shouf Shouf Habibi!.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Pandemic RTL Nieuws
17:35 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 21:25 22:20 23:25
Will & Grace Grey’s anatomy Het huis van je dromen Smaken verschillen House Law & Order: Special Victims Unit Criminal intent Criminal intent
17:05 17:30 18:00 18:05 18:35 19:00 19:30 19:55 20:25 21:25 22:30 23:35
NET 5
The king of Queens Everybody loves Raymond Dharma & Greg Wie is de chef? Over de kook Take me out CSI: Miami Burn notice Spartacus Life
Veronica The suite life of Zack and Cody Aaron Stone Brainiac Seinfeld According to Jim Still standing Friends Two and a half men Wegmisbruikers! Top Gear Top Gear Border security
LEZERSCOLUMN
Verliefd: het ECHTE vervolg Elske Dirks
...
I
k bel zo goed als nooit in de trein en ik weet nu waarom. Dinsdagavond zit ik na een etentje bij Jan met Noord-Korea Brazilië op de achtergrond nog even met mijn mam te praten als mijn mobiel gaat... ‘De echte man’ van afgelopen zondag, om te vragen hoe het gesprek maandagochtend was gegaan
OPLOSSINGEN PUZZELS
met m’n werkgever inzake m’n reïntegratie. Ik ben namelijk pas geleden betrokken geweest bij een heel ernstig auto-ongeluk. Opeens vraagt hij: ‘Heb jij maandag in de trein gebeld?’ Dus. Daar zit je dan, als 27-jarige advocate, met je mond vol tanden niet begrijpend hoe hij kan weten dat je maandagochtend om 08.15 uur je 25-jarige blonde zusje, juriste en deurwaarder, hebt gebeld om haar, die als eerste bij me was in het ziekenhuis, even te vertellen over
je hele leuke date. ‘De echte man’ laat me gelukkig niet te lang spartelen en na mijn eerste kansloze poging qua beantwoording van zijn vraag, ‘Welke vriend van je zat bij me in de coupé?!’, verlost hij me... ‘Er staat een column over ons in De Pers.’ Nogmaals dus. Vervolgens heeft hij de column aan me voorgelezen... Sprakeloos en te gênant. Je wordt bedankt, Kim. M’n zusje en ik hebben heel hard ge-
lachen om jouw versie van mijn verhaal. Eén ding van jouw versie wil ik wel rechtzetten. Hij gaf me bij het afscheid eerst drie zoenen op m’n wang en daarna nog een kus op m’n mond gevolgd door de puntenscorende opmerking: ‘Ik durf jou wel te zoenen hoor.’ Refererend aan mijn verhaal over mijn laatste date met een 30jarige arts-assistent in opleiding voor hoofd-halschirurg. De volgende date inclusief verrassing
is aankomende dinsdag... ‘Het kleine blonde meisje’. 1
* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].
Door Hercules & Valkema / www.elsje.nl
8-7-2-4-1-3-5-6
Mikado: ZETHAAK
Cryptogram Horizontaal: 1. Poffen; 4. cassette; 6. kei; 7. pijp; 9. kloppen; 11. imker. Verticaal: 1. Pact; 2. fusie; 3. even; 5. twijfel; 6. kok; 8. spie; 10. lam.
Zweeds 8 2 6 1 3 9 4 7 5
7 4 9 5 6 2 8 1 3
1 3 5 7 8 4 2 9 6
2 9 3 6 4 5 7 8 1
5 1 7 9 2 8 3 6 4
4 6 8 3 7 1 5 2 9
9 8 4 2 1 3 6 5 7
3 7 1 8 5 6 9 4 2
6 5 2 4 9 7 1 3 8
7 3 6 4 1 9 2 8 5
2 4 9 8 7 5 1 6 3
5 1 8 3 2 6 7 4 9
9 5 4 2 3 7 8 1 6
8 7 3 1 6 4 5 9 2
6 2 1 5 9 8 3 7 4
3 6 7 9 8 2 4 5 1
1 8 5 6 4 3 9 2 7
4 9 2 7 5 1 6 3 8
NIEUW BOUW
M A K E L A A R S
Adres: Tel.: E-mail: Internet:
Boulevard 1 te Zeist 030 69.175.77 [email protected] www.nassau.nl
!
In het centrum van Zeist, aan de 1e Hogeweg, waar garage “Setz” gevestigd was, is een kleinschalig wooncomplex gerealiseerd waarin iedereen met moderne ideeën over wonen zich zal kunnen terug vinden. Er zijn 3 appartementen van circa 186, 184 en 197 m2 (inclusief terrassen) deels, volledig en “op- en top”, gerenoveerd en deels nieuw gebouwd gebaseerd op een concept dat aansluit op de wensen en eisen van deze tijd. Verdeeld over slechts één appartement per etage wordt hier de keuze geboden uit nog twee 4-kamer appartementen. De moderne architectuur, de ligging pal in het winkelhart en centrum van Zeist, het om de hoek gelegen prachtige oude “Walkartpark”, de omliggende Utrechtse bossen (op loopafstand) en natuur creëren een unieke woonsituatie. Alle appartementen hebben een eigen parkeerplaats die gelegen is in de afgesloten parkeergarage op de begane grond waar zich tevens de afgesloten fietsenstalling / containerruimte bevindt. Er bestaat de mogelijkheid tot aanschaf van een 2e parkeerplaats. Complex De voormalige kantoorruimte en woning gelegen op de 1e en 2e etage zijn gerenoveerd tot 2 zeer ruime appartementen welke qua afmeting nagenoeg gelijk zijn. Op de 3e etage is een prachtig nieuw penthouse gerealiseerd bovenop het bestaande complex van circa 186 m2 inclusief circa 54 m2 dakterras welke zich zowel aan de voor- als achterzijde bevinden. De winkels op de begane grond zijn verhuurd aan een zeer exclusieve damesmodezaak. Bijzonderheden - Penthouse en 2e etage thans nog te koop - Oppervlaktes van 184 tot 197 m² incl. terassen - Royale living en groot terras met buiten openhaard (gas) - Inpandige afgesloten parkeergarage - Inspraak in indeling en afwerking
Prijzen vanaf 739.000,- v.o.n.
0+ +5+.*+ ' 0+ 5 #+1 51. * + ''5 1+* 01+ *+ 55''3 1+ (+ 1* 1)0 0+ 5+ +*1.+ )+ 6
' #+1 + 1 0+ 61**+ ' *+ 55'' 1 ++ 45+1)0'51. )65+ 1+ '5+5" 6+ ''+6++ 6+ *''*+ 61+ 1+ + 14+5 .++'51++*3 !+ + 61**+ ' 14+5 (1) 0+'+ + +' ' 6'' 4 0+ !150+561''4 6 '-'* 0+ !'54''4 $ 6 '-'* + *+ #+1+ (+ ++ '(123 +.1 , 1 .+' 6+ *+ ( ' *1 45+1)0'51.+ ''+6++ )65+ 1+ '5+5" 6+ *+51..+*+ 14+5 + +'13 + )65+ (+'' 1 ''+6++ 6+ (+.1. 1 0+ +'1 + *+ (+.'+ .* ++* +0 *+ 14+53 + ''+6++ 12 +*++5* + +*1+1.+ 6+ ++ )01++* 11)0 *+ 5+ +*1.+ 55'' 6+ '55+
1+1.+ (1+ 0'*(++143 ''+6++ '' ' / ++* +4)0 ''+6++ *+ $+ +'.+ . + 4 + 5'4+ ' / 6& +.1. 1 0+ +'1 '(12 '4 + (+
Mix
24
ZWEEDS RAADSEL: de neus ophalen onbedoeld
CRYPTOGRAM:
plaats op Sumatra
hierheen
gaarne
beroep
4
hoeveelheid donzige stof
hemelgeest
2 bestelling
Japans bordspel
metaal
roofdier hoofddeksel waterdier
militaire valkuil Turkse eretitel
plaats in Algerije
7 zoogster roem
voorzetsel voelspriet
goedkeuring
bevel
3 tijdperk
1
6
Horizontaal: 1. Het op krediet kopen van kastanjes (6); 4. Speeldoos (8); 6. Hij blinkt uit in hardheid (3); 7. Wordt gestopt met een been erin (3); 9. Overeenkomen met wachtdienst doen (7); 11. Zijn betrekking is slechts bijzaak (5).
Een uitgave van Mountain Media BV
Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
website: www.depers.nl
redactie: [email protected] 020-3460550
Verticaal: 1. Verdrag dat hoorbaar aangrijpt (4); 2. Bedrijfsvereniging (5); 3. Van korte duur, zelfs in © Puzzelland/Leen Groeneveld Engeland (4); 5. Niet zeker dat zo‘n vrouw in aanzien staat! (6); 6. Rent heen en weer in de keuken (3); 8. Geldstaafje (4); 10. Dier zonder enige kracht (3).
distributie: [email protected] 088-0131830 sales: [email protected] 0800-7200000 marketing: [email protected]
palmsoort
clown
5 1
2
3
4
5
6
© Puzzelland
7
oprichter: Cornelis van den Berg
MIKADO:
SUDOKU
8
SUDOKU In welke volgorde moeten de mikadostokjes worden opgepakt?
6
2
3 9
1
6
7
5 7
3
3 4
9
4
8
4
2
9
7 3
6 9
6 1
8
5
9 1
5
3
8
4 3
7 4
7
5 1 6
3 2
hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst art direction: Koos Jeremiasse
6 8
7 1
2
3
2 8
5
1
uitgever: Ben Rogmans
2
1
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NSstations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
FABEL OP VRIJDAG
De olifant en de leeuw Wim Meyles
...
O
p een dag meldde de olifant zich bij koning Leeuw met een verzoek. ‘Mag ik een beetje meeregeren?’, was zijn vraag. De leeuw keek de dikhuid verbaasd aan. ‘Meeregeren?’ vroeg hij. ‘Heb je een programma dan?’ ‘Jawel’, zei de olifant. ‘Ik vind dat dieren op een bepaalde leeftijd het
recht moeten hebben om te stoppen met werken.’ ‘Dat vind ik een slecht plan’, reageerde de vorst. ‘Ik ook’, zei de olifant. ‘Ik ben het helemaal met u eens.’ ‘En verder?’ ‘Betere zorg voor zieken en gehandicapten. Tienduizend helpers wil ik inzetten. ‘Het allerbeste voor dieren in de nesten’ is mijn motto.’ De leeuw keek hem argwanend aan. ‘Sinds wanneer ben jij zo soci-
aal?’ vroeg hij. ‘We kennen jou vooral als iemand die meedogenloos groen sloopt en kleine dieren vertrapt.’ ‘Het is maar een leus’, zei de olifant verontschuldigend. ‘Ik wilde me wat geliefder maken bij de dieren. Mijn echte wens is om minister worden. Samen met u de wet van de jungle uitvoeren. Ieder voor zich. Survival of the fittest.’ ‘Ik heb zo mijn twijfels’, zei de vorst. ‘Je maakt niet bepaald een stabiele indruk. Maar misschien heb ik wel een ander baantje voor je. Is het niet zo dat jij goed kunt trompetteren?’ 1
Geert Wilders wordt trompetter van het rechtse kabinet, hij marcheert straks van Den Helder tot Den Briel; hij heeft geen geld, hij is geen held, maar hij houdt zo van verbaal geweld, dus hij tettert erop los met hart en ziel.
* Van Wim Meyles zijn zes bundels met fabels verschenen (de laatste twee getiteld Fabeltjesland en Dierengedoe). De boekjes kosten 9,50 euro per stuk en zijn onder andere verkrijgbaar bij uitgeverij Elikser: www.elikser.nl.
Tijdelijke wijzigingen OV: 111
Amsterdam (bus)
T/m morgen: GVBlijnen 15 en 352. Halten Erasmusgracht en Bos en Lommerplein (alleen richting Erasmusgracht) vervallen.
Amsterdam (bus)
T/m maandag: GVBlijn 354. Halten Ceintuurbn/Van Woustr., Stadhouderskade (Ferd. Bolstr.) vervallen. 111
111
Vandaag
Morgen
De dag begint, vooral in het zuiden, met ruimte voor de zon. In de loop van de dag raakt het vanuit het noorden bewolkt. Vanmiddag is er kans op een lokale bui. Het wordt 17 graden op de Wadden en 21 in Limburg. Er staat matige, aan zee vrij krachtige, noordelijke wind. Vannacht volgt vanuit het noorden lichte regen.
Zaterdag trekken van tijd tot tijd buien over het land. Met stevige noordwestenwind wordt koele lucht aangevoerd. Het wordt 14 tot 16 graden. Ook zondag wordt het met 15 tot 17 graden fris voor de tijd van het jaar. Bovendien komen er opnieuw enkele buien. Na het weekend wordt het geleidelijk droger en warmer.
Utrecht (bus)
T/m maandag: Arriva 85, 90, 387 en 388. Halte 24 Oktoberpl. vervallen.
Dordrecht (bus)
T/m 29 juni: Arriva 11, 88, 92, 188, 892 en Qbuzz 140. Halten Maasplaza, Stadskantoor en Centrum vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
Sport
25
Ondersteuning
NOC*NSF zet in op mental coaching De tijd dat mental coaching werd gezien als zweverig geneuzel is voorbij. Topsport doe je ook met je hoofd. Thijs Zonneveld AMSTERDAM
...
Okada versus colonne fotografen tijdens het Japanse volkslied. REUTERS
Japan Persmuskieten zonder voetbalverstand
‘Is Robin van Persie een goede speler?’ Nederland speelt morgen tegen een land met een beperkte voetbaltraditie. En dat leidt tot vreemde rituelen in de perskamer. Fokko Ebbens GEORGE
...
Takeshi Okada staart na de één na laatste oefensessie voor de ontmoeting met Oranje ontspannen door zijn kleine brilleglazen. Waarover zou de bondscoach van Japan zich ook zorgen moeten maken? Ondanks alle kritiek op zijn functioneren won zijn elftal de eerste groepswedstrijd van Kameroen. Hij lacht, veelvuldig. En terwijl hij speelt met het boordje van zijn goudgele trui, geeft hij geduldig antwoord op de vragen van de grote massa Japanse journalisten. Af en toe geeft hij een serieus antwoord, maar veel vaker doet hij de vragen af met een grap. Heel soms geeft Okada helemaal geen antwoord. Bijvoorbeeld als verslaggever Tomonoshin Kokubo hem
een vraag stelt. Okada knikt een paar keer, zegt veelvuldig ‘hmm’ en richt zich vervolgens zonder iets te zeggen op de volgende vraagsteller. Kokubo haalt zijn schouders op. ‘Dan vindt-ie dat de vraag geen inhoud heeft. Wat ik hem vroeg? Of Robin van Persie een goede speler is.’ De vraag van de verslaggever van TV Asahi is niet eens zo heel gek. Tenminste, niet als je kijkt naar de achtergrond van het Japanse voetbal. Voetballen op de geïsoleerde eilandengroep was een kleine twintig jaar geleden net zo opmerkelijk als de doorbraak van Jackie Chan in Hollywood. Pas in 1992 startten de Aziaten met hun eigen profcompetitie.
Nieuwe status In die twintig jaar heeft niet alleen het Japanse voetbal zich moeten ontwikkelen. Ook de journalisten hebben moeten wennen aan de nieuwe status van de sport. Kokubo: ‘Ik ben niet met de sport opgegroeid. Daarom weet ik niet zo veel van voetbal en vraag ik veel aan anderen. Dat is in
Squadra Azzurra
Unicef Open
De nieuwe bondscoach van de Italiaanse wielerploeg is Paolo Bettini. De oud-renner volgt Franco Ballerini op, die in februari omkwam bij een crash tijdens een rally. Bettini moet de Squadra Azzurra in september, bij het WK in Melbourne, naar nieuw succes leiden. Hij weet er alles van. De Krekel werd tijdens zijn carrière tweemaal wereldkampioen en won olympisch goud in 2004.
Belgen op de baan, Belgen op de tribune, Belgen aan de goede kant van de score. Rosmalen is deze dagen een Belgische kolonie. De Belgische armada tennissers deelt de lakens uit op het Brabantse gras. Bij de mannen bereikte Xavier Malisse de halve finales, bij de vrouwen staan Justine Henin en Kirsten Flipkens in de halve eindstrijd. Henin: ‘Het gaat goed met het Belgische tennis. Dit was weer een mooie dag voor ons.’ De kleine Waalse bereikte de halve finale door te winnen van de Duitse
BONDSCOACH BETTINI
mijn ogen ook de reden dat we bijna allemaal hetzelfde schrijven of filmen. Zonder voetbalkennis is het moeilijk je eigen verhalen te maken.’ Niet veel later krijgt hij gelijk. Als Okada en zijn spelers zijn vertrokken, openen de Japanners hun notitieboekjes opnieuw. Concurrenten of niet, alle uitspraken van de bondscoach komen nog een keer voorbij. Ook Kokubo wisselt gretig informatie uit met zijn collega’s. Volgens Kokubo is het gebrek aan voetbalkennis één van de redenen dat Okada en de pers een wisselende verstandhouding hebben. De bondscoach stond onder grote druk, zeker na de matige prestaties in de voorbereiding. Vrijwel alle journalisten hadden hun twijfels over de mentale gesteldheid van de oefenmeester. ‘Maar één overwinning op het WK doet wonderen hè’, lacht Kokubo. Dat wil niet zeggen dat de Japanse verslaggevers de verrassende zege op Kameroen nu volledig toeschrijven aan de ervaren bondscoach. Integendeel. ‘Het team is erg eensgezind, ie-
dereen wil voor elkaar werken’, vertelt Kokubo. ‘Maar daar heeft Okada niets mee te maken. Alle voetballers richten zich juist tot elkaar, omdat ze niet op hun trainer kunnen vertrouwen. Dat is blijkbaar ook een manier om de eensgezindheid te versterken.’
Traptechniek Dat voetbal in Japan relatief nieuw is, blijkt ook uit de afsluitende oefening van de training. Als de drie doelmannen willen werken aan hun traptechniek, zijn ze aangewezen op evenveel sparringpartners. Maar waar de keepers elke bal over veertig meter met veel precisie naar de beoogde bestemming loodsen, hebben drie leden van de technische staf beduidend meer moeite. Het trio in de goudgele trainingsjasjes geeft alles, maar het ontbreekt hen aan kracht en balgevoel. Kokubo stelt dat de ijverige mannen nooit op hoog niveau hebben gevoetbald. ‘Af en toe denk ik dat ik het beter zou doen als bondscoach. Slaat natuurlijk nergens op. Want wat moet ik tegen die voetballers zeggen?’ 1
Turner Yuri van Gelder bezweek aan de verleiding van wit poeder, bobsleeër Edwin van Calker durfde niet meer in zijn slee te stappen en Michael Boogerd viel in een zwart gat na het beëindigen van zijn wielercarrière. Telkens bleef dezelfde vraag hangen: wat als ze een intensieve mentale begeleiding hadden gekregen? Aangezien mental coaching een jonge discipline is en een vak als sportpsychologie nog in de kinderschoenen staat, is er behoefte aan coordinatie. Sportkoepel NOC*NSF heeft besloten die rol op zich te nemen. Kamiel Maase, ex-atleet en tegenwoordig in dienst van de koepel als coördinator wetenschappelijke ondersteuning topsport, legt uit: ‘Diverse sportbonden zijn gestart met mentale begeleiding. De kwaliteit en
‘Het taboe op mentale begeleiding is inmiddels wel doorbroken.’ Kamiel Maase
structuur variëren nogal. Wij willen bij NOC*NSF iemand aanstellen die het veld overziet en kan zorgen voor structuur; iemand die de bonden kan adviseren. Het gaat daarbij om het hele mentale programma. Denk aan het motiveren van individuen of teams, aan omgaan met de druk van het presteren, maar ook aan eetstoornissen en het begeleiden van sporters die mentaal in zak en as zitten.’ ‘We spelen al een tijdje met de gedachte om een project als dit op te zetten, maar recente voorbeelden als Van Gelder en Van Calker tonen de noodzaak aan om het idee serieus op te pakken. Mentale begeleiding is in de moderne topsport niet meer weg te denken.’ En het taboe? ‘Ach ja, in de ene sport is mentale begeleiding meer geaccepteerd dan in de andere. Maar het taboe is inmiddels wel doorbroken.’ 1
Wimbledon
BELGIË BOVEN IN ROSMALEN Kristina Barrois. De zege was een vertrouwensimpuls in de aanloop naar Wimbledon, dat volgende week begint. Henin: ‘Wimbledon winnen is voorlopig niet meer dan een droom. Soms komen die uit, maar de werkelijkheid is dat ik gewoon keihard moet werken. Op Roland Garros was ik in de vierde ronde niet meer fris. Ik had fysieke problemen, maar die heb ik nu overwonnen.’ Henin, die dit jaar haar comeback maakte, won Wimbledon eenmaal in haar vorige tennisleven.
HUTA GALUNG IS ERDOOR
ANP
Tennisser Jesse Huta Galung heeft het hoofdtoernooi van Wimbedon gehaald. Hij won in de laatste kwalificatieronde met driemaal 6-3 van de Fransman Mannarino. Naast Huta Galung komen er nog drie andere Nederlanders uit op het heilige gras. Bij de mannen Robin Haase en Thiemo de Bakker, bij de vrouwen Arantxa Rus. Ze kreeg geen gezelschap van Micha Krajicek; die bleef steken in de kwalificaties.
De Grote Diego Show Deel XXX
...deel XXXI...
...en deel XXXII
Voor wie het gemist heeft: Diego Maradona is vrouwengek. ‘Ik hou van vrouwen, ik hou van vrouwen, ik hou van vrouwen.’
‘Ik ben samen met Veronica: ze is blond en erg mooi. Als je denkt dat ik homo ben: nee, nee nee... De knuffels met de spelers zijn omdat ze het zo goed doen.’
Excuses, deze keer. Aan Michel Platini. ‘Platini stuurde me een kaart dat hij niet gezegd heeft wat de pers zegt dat hij gezegd heeft. Dus sorry, Platini.’
26
Sport
Wielrennen Ronde van Zwitserland
Een peloton vedetten aan puin gereden op D-Day D-Day, noemde Robert Gesink de zesde etappe van de Ronde van Zwitserland van tevoren. Wielrennen is een veroveringstocht.
Oranje De vuilnisman op het middenveld
Van Bommel is Mark van Bommel (33) is de meest Duitse voetballer van Oranje. Zijn voorbeeld: Lothar Matthaüs. ‘Want wat hebben wij nou gewonnen?’ Iwan Tol JOHANNESBURG
... Thijs Zonneveld AMSTERDAM
...
Vorig jaar was hij in hetzelfde deel van Zwitserland voor een trainingskamp, om de Ronde van Spanje voor te bereiden. Dagenlang trainde hij in zijn dooie uppie. Hij verbleef in een hotel boven op een Zwitserse Alp. Het waaide er vierentwintig uur per dag. De luiken klepperden, de tocht gierde door de ontbijtzaal en er was net zoveel te doen als in Staphorst op zondagmiddag. Gesink reed dag na dag alle bergen op in de omgeving. Halverwege het kamp kreeg hij gezelschap van ploegmaat Jos van Emden. Arme Jos. Hij werd door Gesink door de gehaktmolen gehaald. Van Emden: ‘Bergop, bergaf, op het vlakke: ik moest overal in het rood rijden om hem bij te houden. Na een dag of vier heb ik tegen Robert gezegd dat ik echt even een dagje in mijn eentje moest pielen om te herstellen. Niet normaal hoe hard hij reed...’
Albulapas Een paar maanden later is Gesink terug in Zwitserland, voor de traditionele opwarmkoers in de aanloop naar de Tour. Met die ene D-Day en de verovering van Zwitserland zijn achterhoofd. Op de slotklim over de Albulapas, die hij kent als zijn broekzak vanwege het trainingskamp, rijdt
Gesink reed de concurrentie aan gort, tussen de Edelweiss. AFP
‘Bergop, bergaf, op het vlakke: niet normaal hoe hard hij reed.’ Jos van Emden
Gesink een heel peloton vedetten aan puin. Armstrong, de Schleck-broertjes, leider Tony Martin: ze zijn allemaal net zo hulpeloos als Jos van Emden een paar maanden daarvoor. Ze kunnen slechts naar zijn rug kijken als hij langzaam maar zeker verdwijnt aan de horizon. Dit is waar hij goed in is. Lange, steile klimmen. Niet die korte puisten waar hij in het voorjaar tegenop
moet vliegen tegen de klimsprinters van deze wereld. Cauberg? Keutenberg? Redoute? Het zijn allemaal niet meer dan veredelde viaducten vergeleken met deze Alpen.
Gele trui De laatste kilometers van de Albulapas zijn een Zwitserse droom. Alpenweiden, klaterende beekjes. Je verwacht ieder moment een Milkakoe te zien. Het is bijna jammer dat er ook aan de klim van de Albula een eind komt. Tien dalende kilometers later rijdt Robert Gesink met zijn handen omhoog over de streep. Hij wint de etappe en neemt de gele leiderstrui over. Missie Verovering van Zwitserland: geslaagd. 1
Zijn statistieken in de wedstrijd tegen Denemarken waren uitmuntend: talloze keren de bal veroverd, nul keer balverlies. Toch staat de Afrikaanse trommel – de prijs voor Man of the Match – niet op de hotelkamer van Mark van Bommel, maar op die van Wesley Sneijder. Onterecht? Van Bommel schudt gedecideerd zijn hoofd: ‘Nee, die gedachte is geen moment in me opgekomen.’ Voor Van Bommel is zo’n uitverkiezing slechts een detail. Hij overziet graag het grote belang. En dat is, in zijn eigen woorden, iets moois nalaten in Zuid-Afrika. Van Bommel is niet de enige speler die zijn ambitie zo zelfbewust uitspreekt. Iedereen bij Oranje straalt uit dat het nu of nooit is. Bewust laat hij een aantal keren het woord ‘missie’ vallen; een missie die volgens Van Bommel twee jaar geleden al is ingezet, direct na het EK, met een gewonnen oefenwedstrijd tegen Rusland. ‘Een paar maanden daarvoor was Arshavin op het EK de grote uitblinker bij Rusland, in de oefenwedstrijd kreeg hij geen poot aan de grond. Vanaf dat moment is het gaan lopen. We beseffen heel goed dat deze groep zeer veel kwaliteit in zich heeft.’ Toch gaat het Van Bommel te ver om te stellen dat Oranje een favoriet is voor de wereldtitel. Een gevaarlijke outsider ja, maar meer ook niet. Van Bommel beroept zich op de statistieken. ‘Wat hebben wij in het verleden nou gewonnen? Een paar leuke wedstrijden op het EK en we vlogen er alweer uit.’
De Grote Twee
GRATIS €50,- reistegoed!
Als voorin De Grote Vier spelen, dan vormt Van Bommel met Nigel de Jong op zijn minst De Grote Twee. Ze zijn de vuilnisophaaldienst van Oranje, zonder morren knappen ze op de achtergrond het vuile werk op: druk zetten, bal afpakken en de aanval bij de tegenstander ontregelen. Ze voelen elkaar perfect aan, zegt Van Bommel, al vanaf het eerste moment dat ze samenspeelden in die oefenwedstrijd tegen Rusland. Het lawaai van de vuvuzela’s maakt hen daarom niks
uit. ‘We hebben aan één blik genoeg. Ik voel me erg prettig naast hem.’ De kritiek dat De Jong nog een grote mate van onstuimigheid in zijn spel heeft, zoals Van Bommel vroeger, veegt hij resoluut van tafel. ‘Dat is de negatieve benadering’, vindt hij. ‘Nu pakt hij een gele kaart, maar stel dat-ie zijn man laat lopen en er wordt uit de aanval gescoord, dan wil ik wel eens weten wat er dan wordt geschreven. Ik vond die gele kaart ook niet terecht. Het zijn 50-50 ballen. In 1974 deed Johan Neeskens niets anders, maar toen was er nog geen superslomo zoals nu. Daardoor lijken
Argentinië - Zuid-Korea
SIMSALABIM, DE BAL ZIT ERIN Wat is nu belangrijk in werk? Doe mee én ontvang altijd €50,- reistegoed!
HETNATIONALEWERKONDERZOEK.nl Het Nationale Werkonderzoek 2010 is een initiatief van JobTrack.nl in samenwerking met Intelligence Group. Het resultaat wordt aangeboden aan werkgevers- en werknemersorganisaties en de landelijke politiek.
Twee Zuid-Koreanen lopen tegen elkaar op. Kijken om zich heen en naar elkaar. Jij de bal gezien? Nee, jij? Hoe kan dat nou? Ik zweer dat ik hem net nog zag. Maar de bal is weg. De Koreanen vinden het ding pas weer terug als hij in hun eigen net ligt. De dader is een kleine goochelaar in een blauwwit shirtje: Lionel Messi. Hij betovert de bal, zijn tegenstanders, het publiek. In de eerste WK-wedstrijd tegen Nigeria toverde hij al met zijn voeten, tegen de arme Zuid-Koreanen doet hij
dat nog eens dunnetjes over. Hij heupwiegt, hij swingt en hij strooit met lepe passjes. De wedstrijd Messi - Zuid-Korea eindigt in 4-1. De Argentijnse spits Gonzalo Higuain profiteert driemaal van de goocheltrucs van Messi en de Zuid-Koreaanse verdediger Park werkt de bal scheelgetoverd in eigen doel. De goocheltournee van Messi zal worden vervolgd op 22 juni. Dan zijn de Grieken aan de beurt om naar de bal te zoeken.
Hallo? Is daar iemand? De spelersbussen van Zuid-Korea en Argentinië stonden voor de wedstrijd in het Soccer City stadion 25 minuten te wachten bij de poort. Die zat op slot.
Sport
27
KAMP ORANJE IWAN TOL
een man met een missie
...
Die dekselse Evert ten Napel
V
Van Bommel in duel op z’n Van Bommels: met alles wat hij heeft. AP
overtredingen erger dan ze zijn.’ Hij kent dat soort kritiek wel, zegt hij. Toen hij nog niet, zoals nu, onomstreden was en hij te boek stond als een notoire verzamelaar van gele en rode kaarten. ‘Dan gaat het drie, vier wedstrijden goed, dan pak je geel en dan wordt de la met kritiek weer open geschoven.’ De bekendste criticaster van Van Bommel heet Marco van Basten, de vorige bondscoach. Ze lagen elkaar niet, de romantische Van Basten en de pragmatische Van Bommel. Hij werd gepasseerd, op voorlopige lijsten gezet of genadeloos aan de
‘Geld is leuk, maar zonder titels is dat geld helemaal niks waard.’ Mark van Bommel
schandpaal genageld met opmerkingen als ‘Voor eigenwijsheid moet je eerst de wijsheid hebben’ of ‘ Hij ziet bepaalde dingen niet of hij ziet ze te laat.’ Na lang beraad besloot Van Bommel te bedanken als international. Daardoor is het WK in Zuid-Afri-
ka pas zijn tweede eindtoernooi. Tijdens Euro 2000 was hij nog geen international, in 2002 ontbrak Oranje, in 2004 was hij geblesseerd en in 2008 had hij dus bedankt. Alleen in 2006, in Duitsland, was hij van de partij op het WK. Het is schraal voor een speler met staat zijn van dienst. De lacunes in zijn interlandcarrière maken hem extra gebrand op eremetaal in Zuid-Afrika. Hij noemt zichzelf een gier. Zoals een gier op zijn prooi jaagt, jaagt Van Bommel op prijzen. ‘Geloof me nou, het gaat in het voetbal niet om je bankrekening, het gaat om prijzen. Geld is leuk,
Spanje favoriet
Griekenland - Nigeria
Voor het WK was Opperanalyticus Johan Cruijff niet overtuigd van de favorietenrol van Spanje, maar na de eerste nederlaag wel. Dat meldde hij in zijn column in de Catalaanse krant El Periódico. Cruijff: ‘Spanje heeft alles om kampioen te worden en daarop te hopen. En dat hebben ze getoond tegen Zwitserland. Tuurlijk, ze hebben geen goals gescoord. Maar als ze zo blijven spelen, worden ze vanzelf beloond.’
Wat zou er door het hoofd van Sani Kaita zijn gegaan in de 33e minuut? Voor hem de Griekse verdediger Torosidis, met de bal in zijn handen. Er is geen vuiltje aan de lucht voor de Nigerianen. Ze leiden met 1-0, de Grieken komen niet in de buurt van hun doel. En Kaita? Die besluit zijn noppen in het bovenbeen van Torosidis te zetten. Tien seconden later krijgt hij een rode kaart wegens natrappen en is de wedstrijd op een zilveren dienblad met olijven en feta aan de Grieken gepresenteerd.
LOGICA OP Z’N CRUIJFFS
maar zonder titels is dat geld niks waard.’ Hij vertelt dat je in Duitsland zogeheten handtekeningenkaarten hebt voor de fans. Voorop die kaarten staat de afbeelding van de speler, achterop z’n erelijst. Van Bommel mag niet klagen; zijn kaart staat al aardig vol met diverse landstitels en een Champions League met Barcelona. Maar De Gier blijft hongerig tot en met. ‘Bij Lothar Matthaüs staat daar dan Weltmeister en Europa Meister. Dan ben je toch wel even trots als dat onder het beeld verschijnt als jij op tv bent.’ 1
KAITA GEEFT WEDSTRIJD WEG
REUTERS
Goals van Salpingidis en Torosidis beslisten de wedstrijd in het voordeel van Griekenland. De 2-1-zege was historisch: nog nooit won Griekenland een potje op het WK. Sterker nog: zelfs de goals waren historisch, omdat de Grieken in het verleden niet één keer wisten te scoren op het wereldtoneel. Nigeria verloor niet alleen de wedstrijd en Kaita: als er geen wonder gebeurt in de slotwedstrijd van de poule, kunnen de Super Eagles terug naar huis vliegen.
riend 1 vertelde me gisteren dat ze vlaggen uithangen in Nederland. Vanwege de scholieren die zijn geslaagd voor hun eindexamen, haastte hij zich erbij te zeggen, niet omdat Evert ten Napel zijn laatste wedstrijd versloeg. Vriend 2 sms’te me een vraag. Of ik misschien een vuvuzela door de strot van Evert kon duwen. Ik heb dat niet gedaan. Ten eerste durf ik dat niet. Ten tweede vind ik Evert – behalve een sympathieke collega – ook een kundig, prettige en enthousiaste commentator. Er verandert al zoveel: Bavaria is cool, Robben fit en Sneijder Cabau. Toen ik dat laatste hoorde, was de maat vol. Meer kan ik echt niet aan. Met Evert weet je tenminste precies wat je krijgt: Messi is ‘een kleine veldmuis’, Gattuso, ‘een klein vechtersbaasje’, Zidane ‘een Franse grootmeester’ en Inzaghi ‘in buitenspel geboren’. Bovendien mag de zin ‘Het Volksparkstadion is van Oranje’ wat mij betreft tot de Zin van de Eeuw worden gekroond. Voetballiefhebbers dwepen er graag mee dat ze voor het beste commentaar naar de BBC overschakelen. Dat zijn dezelfde types die op zaterdagmorgen met The Guardian en Le Soir onder de arm over de Amsterdamse grachtengordel paraderen in de hoop een bekende tegen te komen. Die kranten lezen ze niet – die worden thuis in de prullenbak gemikt en daarna wordt snel De Telegraaf van de deurmat gegrist. Ik vind het helemaal niks, die uitslovers van de BBC. Het mag dan misschien mooi klinken, dat ís het niet. Het is net als met Engelstalige zomerhits: ga het woord voor woord vertalen en wat er overblijft is clichématige rijmelarij van het niveau ‘ik hou van jou en blijf je trouw’. U begrijpt, op de hotelkamer in Durban ging Kamp Oranje op zoek naar NOS.nl om het laatste verslag van Evert te horen. Het bleek, godbetert, om Griekenland – Nigeria te gaan. Maar goeie genade, wat was Evert in topvorm! De visitekaartjes, zondagsschoten, mokerslagen en klasbakken vlogen als vanouds de hotelkamer binnen. Nadat het laatste fluitsignaal had geklonken en Evert afscheid nam, overviel ons een leeg gevoel. Nog minstens een half uur hebben we met holle ogen naar het beeldscherm gestaard. Met een deksels brok in onze keel. 1
UITSLAGEN WK 2010
Argentinië Zuid-Korea
4 1
Griekenland Nigeria
2 1
Te koud
Te donker
Te nat
Problemen voor de Ghanezen: het trainingsveld is bevroren. Naar verluidt heeft het team Friese doorlopers besteld om te kunnen trainen.
Ook de Nigerianen hebben iets te klagen. Door stroomuitval in hun hotel zitten ze om de haverklap in het donker.
De Duitsers en de Serviërs mogen niet op het veld van het Nelson Mandela Stadium trainen. Het heeft te veel geregend.
De Kuip… Wembley… Camp Nou… San Siro… Elke 2 seconden verdwijnt een stuk oerbos zo groot als een voetbalveld. Help mee om de laatste oerwouden te redden.
Word nu donateur.
www.greenpeace.nl/oerbos