UITGELICHT IN UITGELICHT brengt de redactie van Zorgvisie ict een ontwikkeling of een onderwerp extra onder de aandacht van de lezer.
Een nog weinig innovatieve markt Een overzicht van de ecd-keuze van de vijftig grootste gehandicaptenzorginstellingen laat zien dat twee leveranciers bijna tweederde van de markt in handen hebben. Ook opvallend is dat er nog weinig geïnnoveerd wordt op ecd-gebied in de gehandicaptenzorg. AUTEURS FABIENNE EURLINGS EN JOOST ADAMS FOTO M&I/PARTNERS
D
e afzetmarkt van elektronische cliëntendossiers (ecd) in Nederland is carebreed. Oftewel zowel de ouderenzorg als de gehandicaptenzorg gebruiken voor het merendeel dezelfde ecd’s. Dit is makkelijk te verklaren door de grote overeenkomsten in productieregistratie, verantwoordingseisen en de opzet van het zorgplan. De gehandicaptenzorg is te verdelen in zorg voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke en zintuigelijke beperking. De meeste instellingen richten zich op de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking in zowel intramurale als ambulante setting. De gehandicaptensector kent momenteel een roerige tijd. De
22
overheveling van de AWBZ naar de Wet langdurige zorg, Wet maatschappelijke ondersteuning en Zorgverzekeringswet heeft, als gevolg van tarievendruk en bezuinigingen, druk op het beschikbare budget gezet. De toenemende verantwoordingseisen zowel financieel als zorginhoudelijk maken dat de sector een inhaalslag aan het maken is met de implementatie van ecd’s. Kenmerkend voor de sector is de prominente plek van familie en verwanten, die actief betrok-
ZORGVISIEICT 02 • MAART 2015
ken willen worden in het zorgproces. Dit in combinatie met de hoeveelheid zorgverleners, therapeuten en artsen die met de cliënt werken, maakt dat een ecd meer noodzaak dan wens is geworden.
GEGEVENS UITWISSELING MET EXTERNE PARTIJEN ONT BREEKT NOG IN DE MEESTE ECD’S
Zorgplan
Het ecd ondersteunt in de gehandicaptenzorg al jaren de cliënten- en productieregistratie. De digitalisering van het zorgplan is echter nog niet sectorbreed ingevoerd. De verschillen hierin zijn groot. In de sector is een aantal instellingen al vergevorderd met het digitaliseren van het zorgplan en
gebruikt het ecd ook in het primaire proces. Bij een aantal instellingen worden zorgmedewerkers hierin ondersteund door een tablet voor het mobiel gebruik van een ecd. Maar een deel van de sector is nog druk bezig met de implementatie van een ecd of staat aan de vooravond van de implementatie en werken nog op papier. Dit artikel geeft een overzicht van de ecd-keuze van de vijftig grootste instellingen in de gehandicaptenzorg (zie tabel 3 op pagina 25). Van deze vijftig hebben negen instellingen een omzet van meer dan 150 miljoen euro. Hiervan hebben zeven instellingen een omzet die varieert tussen de 157-250 miljoen en zijn er twee uitschieters met een omzet van rond de 300 en 600 miljoen euro. De
Een ecd in de gehandicaptensector moet geschikt zijn voor meerdere zorgvisies meeste instellingen uit het overzicht hebben een omzet tussen de 50 en 150 miljoen.
Ecd-keuzes Het overzicht van de ecd-keuzes is gebaseerd op een inventarisatie van adviseurs van M&I/ Partners. Daaruit blijkt dat alle vijftig gehandicaptenzorginstellingen met een ecd werken. Opvallend is de verdeling van de markt. Maar liefst 63 procent is in handen van twee leveranciers: De Heer Software en Unit4. Dit is opvallend te noemen omdat deze leveranciers in de ouderenzorg op nummer 4 en 5 staan, achter Pink Roccade, Nedap en Cegeka.
Laatstgenoemde leverancier heeft geen klanten bij de vijftig grootste gehandicaptenzorginstellingen. MijnCaress van PinkRoccade en ONS van Nedap worden beide door drie instellingen (6 procent) gebruikt.
De Heer Software is met 40 procent marktleider te noemen in de gehandicaptensector. Dit wordt onder andere verklaard doordat de Carante Groep heeft gekozen voor Plancare van De Heer Software. Carante Groep is een samenwerking van twaalf
instellingen waarvan tien instellingen met Plancare werken. Dit rijtje gebruikers van Plancare wordt aangevuld door onder andere Gemiva, Cordaan en recent door Amarant. Met 23 procent wordt de tweede plaats ingenomen door Unit4 met >
Tabel 1 Omvang 50 grootste gehandicaptenzorginstellingen Omvang (omzet) x 1000
Aantal instellingen
%
> € 200.000
7
14%
€ 150.000 - € 200.000
2
4%
€ 100.000 - € 150.000
13
26%
< € 100.000,
28
56%
Totaal
50
100%
MAART 2015 • ZORGVISIEICT 02
23
Tabel 2 Gebruikte ecd’s bij de 50 grootste gehandicaptenzorginstellingen ECD
Leverancier
Plancare
De Heer Software
40%
Cura
Unit4
23%
mijnCaress
PinkRoccade
6%
ONS
Nedap
6%
Care4
Nedercare
4%
PA-ECD
Prodware Healthcare
4%
User
Impulse
4%
Mextra
Symax
3%
Vinova
VCD
2%
Pluriform
Adapcare
2%
Careview
Simac
2%
Eigen maatwerkoplossing > Cura. Unit4 kan met Ipse de Bruggen en Philadelphia twee instellingen uit de top-3 tot haar klanten rekenen.
Gevestigde orde Met De Heer Software en Unit4 wordt de gehandicaptenzorgmarkt aangevoerd door twee leveranciers uit de gevestigde orde. Ondanks het feit dat recentelijk gevestigde namen als Cegeka uit de markt zijn gestapt, hebben deze twee leveranciers hun marktpositie weten te behouden. Zij staan bekend om hun zeer betrouwbare functionaliteit als het aankomt op financiële verantwoording; in deze tijd geen onbelangrijk onderdeel. Ook bij de recente stelselwijzigingen waren deze leveranciers een van de eersten met een groene vink voor de i-WMO en de i-JW (kwaliteitsborging van het Zorginstituut Nederland). Voor de zorginhoudelijke registratie bieden beide ecd’s voldoende ondersteuning op het gebied van het cliëntplan, ondersteuning aan (para)medici, registratie van middelen en maatregelen (in afwachting van
24
%
4% de wet zorg en dwang) en mogelijkheden om de eigen vragenlijsten een plek te geven. In zijn algemeenheid kan nog de meeste innovatie verwacht worden op het gebied van zorginhoud. Hierin loopt de markt van ecd-leveranciers blijkbaar parallel aan de ontwikkelingen binnen zorginstellingen. De innovaties in deze sector zijn – op een uitzondering na - nog meer gericht op behandelingswijze van cliënten en de toepassing van domotica dan op het ecd-gebied. Wat verder opvalt zijn de nieuwe namen in de ecdwereld: leveranciers als Simac, VCD, Symax en Nedercare komen niet voor in de lijst voor de ouderenzorg. En omgedraaid ontbreken bij deze vijftig instellingen namen als Cormel IT, Centric, Fontaneda en Ecare, duidelijk leveranciers die voornamelijk gericht zijn op de ouderenzorg. De oplossingen van Nedercare, Prodware, Impulse en eigen maatwerkoplossingen worden elk door twee instellingen (4 procent) gebruikt. De oplossingen van Symax wordt
ZORGVISIEICT 02 • MAART 2015
door 3 procent gebruikt en de oplossingen van VCD, Adapcare en Simac worden elk door één instelling gebruikt. Dit geeft een bont gezelschap van ecd-leveranciers dat bij de top-50 van gehandicaptenzorginstellingen over de vloer komt.
Intramuraal en ambulant Alle zorginstellingen gebruiken op één uitzondering na hetzelfde ecd voor de intramurale zorg en de ambulante zorg. Het voordeel om alle clienten in dezelfde clientendatabase te hebben weegt hierbij zwaar. Ook wordt op dit moment voor beide cliëntengroepen nog eenzelfde zorgdossier gebruikt. De scheiding van financiering en de enorme druk
op de extramurale tarieven zal de komende jaren uitwijzen of instellingen op zoek gaan naar andere digitale oplossingen voor de ambulante zorg. We hebben de eerste geluiden al gehoord dat de huidige ecd-kosten niet meer gefinancierd kunnen worden uit de extramurale omzet. Meer flexibele, goedkope en mobiele oplossingen zijn nodig.
Verschillen met de ouderenzorg Ondanks de overeenkomsten tussen de ouderenzorg en gehandicaptenzorg zijn er wel degelijk verschillen tussen de sectoren aan te wijzen. Waar binnen de ouderenzorg het vierdomeinenmodel voor het zorgplan gemeengoed is, kiest de gehandicaptensector meer voor zorgvisiemodellen. In onze praktijk komen wij onder andere Schalock, het hooi-op-je-vork model en Triple C tegen. Een ecd in de gehandicaptensector moet dus geschikt zijn voor meerdere zorgvisies. Andere verschillen zitten onder meer in een grotere wirwar aan regels en toeslagen voor cliënten in de gehandicaptenzorg. Ook de rol van de familie en verwanten is anders. Ouders van gehandicapte kinderen spelen een heel actieve rol in het zorgproces, al was het maar door de ouderlijke bevoegdheid. Contact met de ouders, maar ook met verwanten van oudere cliënten, is een nadruk-
VEEL ONTWIKKEL CAPACITEIT VAN ECDLEVERANCIERS WORDT BESTEED AAN HET BIJHOUDEN VAN WET EN REGEL GEVING
Tabel 3 De ecd-keuze van de 50 grootste instellingen in de gehandicaptenzorg
Naam
ECD
ECD leverancier
1
Abrona
PA-ECD
Prodware Healthcare
2
Alliade Zorggroep
Cura
Unit 4
3
Amarant Groep
Plancare
De Heer Software
4
Ambiq
User
Impulse
5
Amerpoort
Plancare
De Heer Software
6
ASVZ
Plancare
De Heer Software
7
AveleijnSDT
Cura
Unit4
8
Bartiméus Sonneheerdt
ONS
Nedap
9
Cello
Care4
Nedercare
10
Cordaan (alleen GZ omzet)
Plancare
De Heer Software
11
Daelzicht
Plancare
De Heer Software
12
De Driestroom
Mextra
Symax
13
De Hartekamp Groep
ONS
Nedap
14
De Opbouw
Cura
Unit4
15
De Twentse Zorgcentra
Plancare
De Heer Software
16
De Zijlen
Plancare
De Heer Software
17
Dichterbij
Cura (intramuraal), Mextra (extramuraal)
Unit 4 (intramuraal), Symax (extramuraal)
18
Esdégé-Reigersdaal
Eigen maatwerk oplossing
19
Espria (alleen GZ omzet)
mijnCaress
20
Frion
Plancare
De Heer Software
21
Gemiva-SVG
Plancare
De Heer Software
22
Humanitas DMH
Plancare
De Heer Software
23
Interakt Contour Groep
Care4
Nedercare
24
Ipse de Bruggen
Cura
Unit4
25
J.P. van den Bent
Plancare
De Heer Software
26
Kentalis
User
Impulse
27
Koninklijke Visio
Plancare
De Heer Software
28
Koraal Groep
Cura
Unit4
29
Lunet
Cura
Unit4
30
Middin (Steinmetz-de Compaan)
Vinova
VCD
31
NOVO
Plancare
De Heer Software
32
Ons Tweede Thuis
Plancare
De Heer Software
33
Oro
ONS
Nedap
34
Pameijer
Plancare
De Heer Software
35
Pergamijn
PA-ECD
Prodware Healthcare
36
Philadelphiazorg
Cura
Unit4
37
Pluryn
mijnCaress
PinkRoccade
38
Prisma
Pluriform
Adapcare
PinkRoccade
MAART 2015 • ZORGVISIEICT 02
25
39
Promens Care
Plancare
De Heer Software
40
RADAR
Cura
Unit4
41
Raphaëlstichting
Careview
Simac
42
Reinaerde
Plancare
De Heer Software
43
’s Heeren Loo
mijnCaress
PinkRoccade
44
Sherpa
Cura
Unit4
45
Siza Dorp Groep
Cura
Unit4
46
Trajectum
Plancare
De Heer Software
47
Triade
Plancare
De Heer Software
48
Vanboeijen
Plancare
De Heer Software
49
Zozijn
Eigen maatwerk oplossing
50
Zuidwester
Cura
> kelijke wens vanuit de zorginstellingen. Als de ouders van de cliënten Facebooken en WhatsAppen, dan moeten familiegesprekken en zorgplannen toch ook digitaal te plannen en te delen zijn?
Gegevensuitwisseling Wordt de sector nu al echt geholpen door een ecd? Dat valt op dit moment nog te betwijfelen. Natuurlijk zijn de financiële verantwoordingseisen en de zorginhoudelijke rapportages aan bijvoorbeeld zorgkan-
toren en zorgverzekeraars veel te complex om nog zonder ecd op te leveren. En natuurlijk zijn met een ecd de gegevens nu voor iedereen toegankelijk en heeft daarmee het multidisciplinair werken een boost gekregen. Maar we zijn nog ver verwijderd van digitale dossiers die echt voor je werken. Met name gegevensuitwisseling met externe partijen als huisartsen en apothekers en koppelingen met domoticatoepassingen ontbreken nog in de meeste ecd’s. Hoe ondersteunend zou het zijn als je realtime je lab-uitslagen zou kunnen inzien? Of dat het aantal oproepen in de nacht geregistreerd wordt in je ecd met de bijbehorende rapportages? Wensen die in de curatieve wereld al realiteit zijn. En dan hebben we het nog niet eens over het integreren van beeldzorg in ecd’s of het uitlezen van zogenoemde ‘wearables’ of ‘gps-trackers’. Deze voorbeelden gaan niet alleen voordelen opleveren voor de
DE INNOVATIE KRACHT PER LEVERANCIER BLIJFT BEPERKT
26
ZORGVISIEICT 02 • MAART 2015
Unit4 medewerkers, maar zullen ook de leefwereld van de cliënten aanzienlijk vergroten.
Innovatie Natuurlijk is het ontbreken van deze innovatie te verklaren. Een groot deel, misschien wel 70 procent van de ontwikkelcapaciteit van de ecd-leveranciers wordt besteed aan het bijhouden van wet- en regelgeving in de applicaties. De stelselwijziging van afgelopen januari zorgt ervoor dat leveranciers én zorginstellingen nu maanden lang alleen maar bezig zijn de nieuwe contracten met gemeenten en zorgverzekeraars in te richten. De ontwikkeling van zorginhoudelijke innovaties ligt dan zo goed als stil. Een ander punt is het aantal leveranciers in de ecd-markt. Het aantal is zo groot, dat de innovatiekracht per leverancier daarmee beperkt blijft. Een shake-out zoals in de wereld van de epd-leveranciers in de ziekenhuizen heeft plaatsgevonden, lijkt nog niet aanstaande in deze markt. Ook bundelen de gehandicaptenzorginstellingen nog maar beperkt de krachten om samen te werken met een leverancier. Carante Groep
is hier wel een mooi voorbeeld van. In dit samenwerkingsverband werken tien instellingen samen aan de doorontwikkeling van het ecd en daarmee aan de ontwikkelkalender van De Heer Software. Bundeling van krachten op grotere schaal, ook tussen leveranciers kan écht meer opleveren. Ook voor de zorginstellingen. En in niet in de laatste plaats voor de client, om wie het allemaal zou moeten draaien. Fabienne Eurlings (principal adviseur) en Joost Adams (adviseur) werken allebei bij M&I/Partners. Bart Bosch (adviseur bij M&I/Partners) werkte mee aan de ecdinventarisatie.
