Een magazine voor jongeren die leven met kanker Uitgave van de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker Jaargang 14, nummer 2

Een magazine voor jongeren die leven met kanker Uitgave van de Vereniging ‘Ouders, Kinderen en Kanker’ Jaargang 14, nummer 2

Tussen de oren Laura: ‘er is veel moois, hou je daaraan vast’ LEF over zelfbeeld: je bent wie je bent LEF Augustus 2013

1

Tussen de oren

LEF, jaargang 14, nr. 2 Augustus 2013 LEF is een uitgave van de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker (VOKK). LEF verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 1600.

Als er één ding is dat niet tussen je oren zit, dan is het wel kanker. Het is gewoon botte pech als je kanker krijgt, je persoonlijkheid maakt niet dat je kanker krijgt. En hoe positief je ook denkt, daarmee kun je kanker niet genezen. Je kunt nog zo strijdbaar zijn, je vechtlust is niet doorslaggevend. Ook is er geen enkel bewijs dat je na kanker gelukkiger bent dan gezonde vergelijkbare mensen. Of dat je het leven meer waardeert. Dat doen andere mensen namelijk ook naarmate ze ouder worden. Toch is ‘Tussen de oren’ het thema van deze LEF. Want we denken dat je je wel beter kan voelen als het tussen je oren goed zit. Dat je dan minder last kunt hebben van dingen die niet (meer) lukken, dat je wel verdriet kunt hebben maar dat dat verdriet jou dan niet in de greep heeft. Veel leesplezier!

Marianne Naafs-Wilstra

Eindredactie Marianne Naafs-Wilstra Redactie Evie Erkelens Jaap den Hartogh Jochem Naafs Meike Naafs Tessa Nagels Valerie Strategier Annelies de Wit Met medewerking van Lisa Becker Marinka Draaijer Gerard Koster Marije Smits Laura Ursem Laurens van der Velden Martine de Wit Redactieadres VOKK Schouwstede 2b 3431 JB Nieuwegein 030 2422944 [email protected] Websites www.vokk.nl www.KanjerKetting.nl Twitter @vokk_nl, @deKanjerKetting, @pratenoverlater Vormgeving T2 Ontwerp, Katwijk Druk Deltabach Grafimedia Abonnement Via www.vokk.nl. Overname van artikelen is alleen toegestaan met toestemming van de redactie en met bron vermelding. De redactie heeft het recht artikelen in te korten of niet te plaatsen.

2

LEF Augustus 2013

Unlimited p, gaaf, azine is een hi

Unlimited Mag gemaakt magazine dat xy se en l aa ut br et een nge mensen m wordt door jo n met een se en jonge m or vo g in rk pe be e.nl houden unlimitedonlin ia V g. in rk pe be op de hun doelgroep zij bovendien het gebied op n ge twikkelin on n va te og ho ite waard! zond. De moe ge en ek zi n va

www.vokk.nl is live Hij is er, de nieuwe website van de VOK K. Met een loket voor kinderen en jongeren en een loket voor survivors. Met informatie voor je scho ol. Met een wegwijzer. Met informatie over kinderka nker en nog veel meer.

Wist je dat…. 2. Voorwoord: Tussen de oren 3.

LEF-nieuws

4.

Het lef van Maaike Ouboter

… de KanjerKetting een eigen Twitter heeft, @deKanjerKetting? … en een Facebook: KanjerKetting?

6. Tien vragen aan... Isabelle Streng, Klinisch Psycholoog/ Kinder- en Jeugdpsycholoog

… de KanjerKetting ook in kinderoncologische centra in Oostenrijk, Duitsland, België, Zweden en Schotland wordt gebruikt?

8. Marije: The American dream

… de KanjerKetting daar Mutperlen, KanjerKetting, Supersnöret en Rainbow Trail heet?

9.

Schrijf ‘t maar

10.

Ik ben wie ik ben

12.

Tijd voor jou mening

Agenda 13. LEFletters 14. Was jij er bij? Dreamnight at the Zoo 2013 16.

… de KanjerKetting elk jaar veel geld kost en elke actie welkom is? … er actie-ideeën staan op www.kanjerketting.nl? … wij jou daarbij kunnen steunen met materiaal en informatie? Mail naar [email protected] als je meer wil weten.

Coole stokken

Ben jij sinds je behandeling aangewezen op een stok en ben je dat duffe ding helemaal zat? Nie t getreurd. Er zijn tegenwoor dig ook kekke stokken verkrijgbaar. Kijk eens op ninee.nl voor een coole stok die bij jou past.

Race of Brave Bikers

18. Mindfulness 20 21

Jij aan het woord: Laura Ursem Lezen - spelen - kijken

Column: Kloppen 22 Vandaag 23 Brussenspinsels 24

LEFgozer

LEF Augustus 2013

3

“Met kleine Nederlandse liedjes hoop ik mensen te kunnen raken en vermaken.”

Het lef van Maaike Ouboter Hoop en houvast geven, dat was het doel van de 21-jarige Maaike Ouboter met haar nummer ‘Dat ik je mis’. Na haar auditie eind mei in ‘De Beste Singer-Songwriter van Nederland’ klom ze -met dit nummer- naar de top van de hitlijsten. Intussen is haar optreden meer dan 4 miljoen keer bekeken op YouTube, heeft ze Goud én Platina binnen gesleept en staat heel Nederland op zijn kop door deze prachtige Hollandse. Als tiener verloor Maaike haar vader en moeder. “Om mooie liedjes te schrijven en muziek te maken heb ik veel kracht uit het missen van mijn ouders gehaald.” Veel lef Tijdens haar auditie in het populaire programma ‘De Beste Singer-Songwriter van Nederland’ kreeg Maaike met haar optreden de juryleden stuk voor stuk aan het huilen. Jurylid Eric Corton noemde Maaike zelfs een meid met lef. “Jij staat mij vol in mijn gezicht aan te kijken als je dit aan het zingen bent.”, sprak hij haar toe. “Dat is de grote kunst van het brengen van zo een liedje: dat jij het niet met emotie brengt, maar de tekst zijn werk laat doen. Jij hebt iets heel moois geschreven. Echt iets heel moois.” Maaike vertelt: “En dat terwijl ik dit nummer absoluut niet heb geschreven om mensen aan het huilen te krijgen. Het was mijn bedoeling om mensen hoop en houvast te geven. Iets positiefs te brengen.” Na haar auditie werd Maaike plotsklaps heel erg bekend in Nederland. Twitter explodeerde, en tweets als: ‘Om héél erg stil van te worden’, ‘Ongelofelijk prachtig!’ en ‘Oké, wauw… Echt gewoon wauw…’ vulde Maaike haar twitterpagina.“Spannend, maar ook heel erg leuk. Ik vond het wel een beetje ongemakkelijk om mezelf op televisie terug te zien. Het is allemaal zo snel gegaan, het is bijna onwerkelijk. Ik kan me ook helemaal niets meer herinneren van het optreden in de show. Ik ging helemaal op in het liedje, ik zat totaal in het verhaal. Dat verklaart ook waarom ik het zelf wel droog hield.” Eigen betekenis “Ik werd geïnspireerd muziek te maken door het verlies van mijn ouders.

4

LEF Augustus 2013

Mijn ouders hebben altijd heel veel muziek gemaakt. Vroeger zaten we altijd samen achter de piano en dan zong ik. Mijn ouders zijn helaas overleden toen ik op de middelbare school zat. Ik ben altijd muziek blijven maken en ik heb daardoor ook veel liedjes over hun geschreven. Het schrijven van dit nummer was erg emotioneel. Ik zat middenin het proces van het missen, en toen ik op een dag op de fiets zat kwamen er ineens allemaal woorden in mijn hoofd op. Ik dacht bij mezelf: ‘Dit moet ik opschrijven’. Ik heb het nummer express zo klein mogelijk gehouden, omdat het naar mijn mening ook niet meer nodig heeft.” “Ik heb besloten om niet te veel te vertellen over het overlijden van mijn ouders. Dat zou afbreuk doen aan het liedje. ‘Dat ik je mis’ gaat over het gemis van mijn moeder. Wie zij als persoon was en tegelijkertijd als moeder. Maar het gaat ook over gemis in de breedste zin van het woord. Je kunt iemand op zo veel verschillende manier missen. Ik vind het heel bijzonder dat iedereen zijn of haar eigen betekenis uit het liedje kan halen. Als ik mijn verhaal uitgebreid zou vertellen, zou iedereen die mijn liedje luistert het gaan koppelen aan mijn verhaal in plaats van aan hun eigen gevoelens.” Mooist op zijn kwetsbaarst “Mijn liedjes schreef ik tot voor kort vooral in het Engels, maar ik kwam tot de ontdekking dat ik mijn gevoelens beter kan omschrijven in het Nederlands.

Daarbij vind ik het zo zonde om in het Engels te schrijven en zingen. We hebben zo’n mooie taal. In je eigen moedertaal snap je alle woorden precies. Zelfs als er een woord in een liedje wordt gebruikt dat niet helemaal klopt, snap je nog steeds wat ermee bedoeld wordt. Muziek gebruik ik om dingen te uiten die ik op een andere manier niet goed kan benoemen. Met kleine Nederlandse liedjes hoop ik mensen te kunnen raken en vermaken. Muziek en vooral liedjes schrijven is zo kwetsbaar, maar de mens is wel het mooist op zijn kwetsbaarst.” Toekomstdromen “Ik heb nog geen concrete toekomstplannen. Ik weet door het programma wel dat dit is wat ik wil. Ik vind dit zó leuk. Voorbeelden voor mij zijn bijvoorbeeld Ella Fitzgerald en Laura Mvula. Die laatste is een vrouw met een krachtige stem. Dat raakt me. Mijn droom is om later in kleine zaaltjes en theaters mooie, kleine liedjes te zingen. Ik wil vooral heel dicht bij mezelf blijven. Het verlies van mijn ouders heeft me geïnspireerd. Niet alleen in mijn muziek, maar ook in mijn leven. Iemand missen en diegene tussen de oren levend houden is heel belangrijk. Maar hoe verdrietig ik soms ook ben, ik heb geleerd om van het leven te houden en te genieten van kleine dingen.” Tekst: Lisa Becker, Fotografie: Marloes Bosch, Bronnen: debestesingersongwriter.nl, ad.nl, twitter.com, Tros Nieuwsshow LEF Augustus 2013

5

Vragen aan... ng e r t S e l l e b r- en

Isa

g/Kinde o o l o h c y s Klinisch P et Sophia h in g o o chol Jeugdpsy kenhuis Kinderzie

Fotograaf: Het Dok, Jan van Dam

Wat is een psycholoog? Een psycholoog is iemand die kijkt naar je gedrag, luistert naar hoe je je voelt en meedenkt over je gedachten. Je omgeving, de mensen om je heen, de plaats waar je bent (school, thuis, ziekenhuis) en je persoonlijkheid zijn allemaal van invloed op wat je doet, voelt en denkt. Een psycholoog helpt je je zo goed mogelijk te voelen of te gedragen in moeilijke situaties.

6

LEF Augustus 2013

Waarom ben je kinderpsycholoog geworden? Ik dacht dat werken met kinderen leuk zou zijn en dat is ook zo. Kinderen ontwikkelen zich volop, krijgen eigenschappen mee van hun vader en moeder en zichzelf. Wat ze daarmee doen en kunnen, zoals zich aanpassen in een moeilijke situatie, blijft boeiend.

Hoe word je kinderpsycholoog? Je studeert eerst psychologie aan een universiteit. Je leert wat anderen bedacht en onderzocht hebben om het gedrag van mensen proberen te begrijpen. Wie kinderpsycholoog wil worden, kiest meestal voor ontwikkelingspsychologie. Dan leer je hoe de normale ontwikkeling van baby tot volwassene verloopt en wat er mis kan gaan tijdens die ontwikkeling. Ook leer je hoe je kunt helpen als het fout gaat of als de gewone ontwikkeling bedreigd wordt door bijvoorbeeld ziekte, scheiding of pesten. Voordat je aan het werk kan, heb je een diploma gezondheidszorgpsycholoog nodig en eventueel nog klinisch psycholoog.

Hoe ben je in het Sophia Kinderziekenhuis terecht gekomen? Na mijn studie heb ik bijna 10 jaar in Engeland gewerkt. Op een gegeven moment zag mijn vader een advertentie voor een psycholoog in het Sophia Kinderziekenhuis. Hij knipte hem uit en mijn moeder deed hem in de enveloppe bij de brief die zij mij elke week stuurde. Internet bestond nog niet. Ik solliciteerde en kreeg de baan.

Heeft elk kind met kanker een psycholoog nodig? Kinderen die kanker krijgen zijn geestelijk gezond en het is belangrijk dat ze dat blijven. Ik gun het daarom hun en hun ouders dat ze kennis maken met de kinderpsycholoog van de afdeling. Als je tijdens je behandeling bang, verdrietig of boos bent of niet goed kunt slapen, kun je bij de kinderpsycholoog aankloppen voor hulp.

Heb je ook gesprekken met broers en zussen? Regelmatig. Ook voor brussen verandert er veel. Ze logeren soms bij familie, niet omdat het leuk is maar omdat het nodig is. Het zieke kind krijgt kaarten en cadeautjes, de brussen vaak niet. Soms maken ze zich zorgen over hun zieke broer of zus en zijn er daarom op school niet met hun aandacht bij. Dan is het prettig om eens te praten met iemand die geen familie is en die je tips kan geven. Wanneer broers en zussen een keer mee komen naar het ziekenhuis, kunnen ze ook vragen stellen aan een pedagogisch medewerker of aan mij. Het gebeurt ook dat ik brussen die het moeilijk hebben wat vaker zie.

Wat zijn de moeilijke kanten van je werk? Het snelle schakelen door de verschillende leeftijden van de kinderen, de grote verschillen in de gezondheidstoestand en de uiteenlopende vragen en problemen. Ondanks jaren ervaring blijf ik het moeilijk vinden om, wanneer iets indruk op mij maakt, direct over te schakelen op het volgende. Ik heb dat uiteraard wel geleerd.

Wat is voor jou de grootste uitdaging? In Rotterdam hebben wij sinds twee jaar de polikliniek, dagbehandeling en de kliniek op één unit. Mijn kamer is daar ook. Kinderen, ouders en medewerkers wippen makkelijk even binnen. Dat werkt heel goed. Het is wel een uitdaging om tijd en rust te vinden in een behoorlijk drukke werkomgeving. Maar als je kijkt naar de baliemedewerkers, dan valt het voor mij weer heel erg mee.

Wat is het leukste dat je hebt meegemaakt in je werk? Eigenlijk maak ik elke dag wel iets leuks mee. Dat een verpleegkundige ’s ochtends vroeg bij de overdracht een grapje maakt dat ik leuk vind. Dat een zusje van een van de kinderen zei: ‘dat kan jij aan niemand vertellen want dat is vakverraad’. Ze doelde op mijn beroepsgeheim, d.w.z. dat je wat iemand je vertelt niet mag doorvertellen. Een bijzondere ervaring had ik toen ik op een prachtige zomerdag door Leiden reed, op weg naar een meisje dat naar het LUMC was overgeplaatst voor verdere behandeling. Ik reed langs het gebouw waar ik gestudeerd had en realiseerde me dat het werk dat ik doe ooit begon met de kennis die ik in dat gebouw opdeed en daarna gevoed is met wat ik heb geleerd van kinderen en hun ouders.

Wat wil je verder nog kwijt aan de LeF-lezers? LeF-lezers maken op jonge leeftijd al iets moeilijks mee. Kinderen met kanker krijgen een KanjerKetting maar ik weet dat de broers, zussen, vrienden en vriendinnen van een kind met kanker ook kanjers zijn.

In het volgende nummer!

De laatste LEF van dit jaar gaat over muziek. Wat betekent muziek voor jou? Wat doet het met je? Waar hou je wel en waar hou je niet van? Mail ons je verhalen, gedichten, vragen en ideeën. Mail naar: [email protected]. LEF Augustus 2013

7

The American dream

I

k ben in Amerika. Om precies te zijn op vakantie, samen met mijn sinds heel kort officiële echtgenoot. Het klinkt nog steeds gek, dat woord echtgenoot. Volgens de spreuken van Loesje is ‘echtgenoot’ de verleden tijd van ‘echt genieten’. Ik weet wel beter. Deze reis is ultiem genieten. We steken Amerika dwars over, van San Francisco naar New York. Ik kijk mijn ogen uit. Alles is hier groot. Niet alleen de natuurverschijnselen, aan het woord ‘Grand’ in Grand Canyon is niets gelogen -noem het gerust ‘Huge Canyon’-, ook de mensen zijn groot. Dik, dankzij het feit dat halve porties en

kleine frisdranken nog enorm zijn, maar ook groot in hun dromen en doen. Ik weet nu dat de American dream echt bestaat, je ziet het hier elke dag. En je hoeft hier nooit om een praatje verlegen te zitten, iedereen is (oprecht dan wel nep) geïnteresseerd in onze ‘travels’. Maar al die grootsheid en genereusheid dient voor een groot deel om de minder mooie kanten van Amerika, van het leven in het algemeen, te verdoezelen. Armoede, ziekte en gebrek worden simpelweg genegeerd. Typisch vind ik dat geen enkele Amerikaan met wie ik een praatje maak, vraagt naar mijn prothese die behoorlijk prominent

in het zicht is omdat het hier over de 30 graden Celsius is en ik er niet over pieker dan in lange broek te lopen. In Nederland is iedereen nieuwsgierig, vraagt en kijkt, of staart me na op een zomerdag. Hier negeert men het subtiel. Toch voel ik me daardoor soms extra opvallend. Want ik ben toch een beetje gek en anders? Daar moet toch uitleg bij? Of zit het tussen mijn oren? Ja, dat is een mooie Amerikaanse conclusie: hier is een handicap geen gebrek of issue. Hier kan alles. Of in elk geval: fake it until you make it.

Marije Smits

f j i r h c S r a a m ‘t

gina,

deze pa ht zien op ic d e g w u Wil je jo vokk.nl an naar lef@ stuur het d

Overzien Soms overzie ik het allemaal even niet dat doet mij dan verdriet. Vaak heb ik het op tijd in de gaten dan moet ik even met mezelf gaan praten. Dat doe ik dan alleen zonder iemand om me heen. Ik vraag me af, wat ging er mis? En of dat echt zo erg is. En als ik even wacht besef ik dat het toch minder erg is dan ik dacht.

Over een leven na kinderkanker

Esther wordt apothekersassistente, trouwt en krijgt een gezonde dochter. Wanneer haar dochter bijna twaalf is, komen de traumatische ervaringen die Esther in haar jeugd heeft gehad genadeloos boven. Ze verliest de greep op haar bestaan en vervreemdt van zichzelf. Ten einde raad zoekt ze hulp. In een langdurige psychotherapie met tientallen EMDR- sessies, herontdekt ze zichzelf.

aar het 25 dagen nop en neer ziekenhuis et het geen pijn gelukkig dot ook niet zeer. en doet he duurt het maar 5 minuten st wel raar eigenlijk bet het niet ik verwachhien maar missc p de MRI zien zullen we o raling zijn werk dat de best eeft gedaan niet goed h llen alles doen maar we zu er te verslaan om de kank

Waterval

Je moet het durven ‘Je moet het durven’ is het ontroerende verslag van een zoektocht naar levensgeluk. Bij Esther Radstaak-Brookman (1967) werd op twaalfjarige leeftijd een kiemceltumor vastgesteld. Ze geneest na een zware ziekteperiode van twee jaar.

Bestralen

Stap

r, f zwaa o s i k j moeili Als iets an niet: voor elkaar. denk dg het nooit tig, ik krij doe het rus el. Maar eft niets sn het je wel. het ho or stap lukt o Stap v

De waterval maar niet al gaat naar benee Soms gaat erhet water gaat mee. ergens ander een druppel langs de andes heen Hij hoeft nie re kant van een steen. hij gaat zijn t snel, let niet op de tijd, en zijn eigen eigen weg Toch komt h snelheid. bij zijn vriendij weer, misschien iets late jes in het gr ote water. r,

Survivors met vergelijkbare traumatische ervaringen kunnen moed putten uit Esthers uiteindelijke overwinning. Het boek is te bestellen in onze webwinkel (webwinkel.vokk.nl) en kost €16,95. De opbrengst gaat in zijn geheel naar de KanjerKetting.

Alle gedichten zijn geschreven door Laura Ursem

8

LEF Augustus 2013

LEF Augustus 2013

9

Ik ben wie ik ben Je zelfbeeld is hoe jij naar jezelf kijkt. Het ontstaat tussen je oren. Wat mensen over je zeggen en wat je meemaakt, heeft invloed op je zelfbeeld. Een ingrijpende gebeurtenis kan een grote stempel drukken op hoe jij over jezelf denkt. In dit artikel vertelt LEF je wat wetenswaardigheden over je zelfbeeld en hoe jij de touwtjes in handen houdt en jezelf goed blijft voelen! Wie ben ik Nee, we gaan het nu niet hebben over het bekende televisieprogramma waar BN-ers moeten raden wat er op het bordje voor hun neus geschreven staat. En we slaan ook het kinderspel over waarbij je vragen stelt over haarkleur, snorren en hoofddeksels. We hebben het nu gewoon over JOU! Hoe jij jezelf ziet, dat is je zelfbeeld. Dat lijkt simpel. Je kijkt in de spiegel, observeert wat je ziet en je zelfbeeld is gereed. Helaas is het niet zo gemakkelijk. Wat je ziet wordt namelijk eerst verwerkt tussen je oren. Jij geeft er betekenis aan en die betekenis bepaalt in grote mate hoe jij over jezelf denkt. Mensen kunnen een positief of een negatief zelfbeeld hebben. Bij een negatief zelfbeeld heeft iemand zichzelf aangeleerd om alles zwart te zien. Die wulpse moedervlek verander je in gedachten in een ontsierende wrat. Dat schattige spleetje tussen je tanden wordt een gapend gat. En als je vriendin een keer niet mee uit wil, dan komt dat omdat jij stom bent. Als je het zo bekijkt is het eigenlijk een wonder dat je je kamer nog uit komt! Wanneer iemand zo gebukt gaat onder zijn eigen negatieve gedachten dat hij de deur helemaal niet meer uit durft, kan dat 10 LEF Augustus 2013

leiden tot sociale isolatie. Om dat te veranderen is professionele hulp nodig. Iemand moet namelijk opnieuw leren om objectief naar zichzelf te kunnen kijken. Gelukkig zijn er veel mensen die een positief zelfbeeld hebben. Hopelijk heb jij dat ook. Wereld op zijn kop De manier waarop je naar jezelf kijkt, verandert continu. Denk maar aan successen zoals een behaald tentamen. Een goeie score? Blijkbaar ben je toch beter in scheikunde dan je had gedacht. Zo pas je je zelfbeeld gedurende je leven meestal moeiteloos aan. Soms gebeuren er echter ingrijpende en plotselinge gebeurtenissen in je leven, zoals de diagnose kanker. Je wereld staat op zijn kop! Van onbezorgde scholier ben je opeens veranderd in een patiënt. Wat doet dat met jou? En wat doet dat met het zelfbeeld dat je hebt? Touwtjes in handen Tijdens je ziekbed lijkt het of iedereen, behalve jijzelf, beslissingen neemt. De regie over je leven lijk je kwijt te zijn geraakt aan een horde artsen, verpleegkundigen en andere hulpverleners. En dat is eng. Je zelfbeeld knapt hier niet van op. Niemand ziet zichzelf immers graag als afhankelijke en bange patiënt! Jongeren die

het idee hebben invloed te hebben op hun dagelijks leven terwijl ze ziek zijn, blijken een positiever zelfbeeld te behouden. Hoe kan jij tijdens je behandeling het gevoel behouden dat je de touwtjes in handen hebt? LEF geeft je wat tips: • Schrijf al je vragen op en stel die aan je dokter. • Lig je in het ziekenhuis? Maak contact met iedere verpleger of arts en zelfs met degene die je eten komt brengen. Je kan oogcontact maken, groeten of een gesprekje aangaan. Door iedereen te leren kennen, voel jij jezelf minder afhankelijk en angstig. Ten slotte ken je iedereen op jouw afdeling en iedereen weet wie jij bent. • Houd bij wat je gedurende de dag doet, zo verwerk je gebeurtenissen en maak je ze ‘eigen’.

• B en je niet zo’n schrijver of vind je een dagboek meer iets voor je oma? Tekenen of foto’s maken en bewerken met je smartphone helpt ook! • Praat met je familie en je vrienden over wat je bezighoudt. • Lig je in het ziekenhuis en komt er een nieuweling op de afdeling? Maak deze wegwijs. Daarmee stel je niet alleen de nieuwkomer op z’n gemak, je voelt jezelf ook wijzer en vakkundiger. Dat is al een beter zelfbeeld! • Houd contact met je klasgenoten of vrienden van thuis. Ook al lijkt die wereld opeens heel ver weg te zijn, dat is niet zo! Zij zijn je niet vergeten en zijn slechts een muisklik of één telefoontje verwijderd. Het is belangrijk om te onthouden dat je niet alleen patiënt bent, maar ook een goeie vriend.

preciezer dat beeld. Jouw imago bepaalt in grote mate hoe mensen met je omgaan. Stel, iemand vindt jou heel irritant, dan kan je er donder op zeggen dat je niet zo snel door deze persoon op date gevraagd wordt. Als het goed is, komen je zelfbeeld en je imago wel overeen. Het kan natuurlijk nooit kwaad om dit eens te checken. Dat kan op de website www.imagotest.nl.

Je vult een vragenlijstje over jezelf in en nodigt vervolgens je vrienden via Facebook of Twitter uit om ook vragen over jou te beantwoorden. Vergeet niet het resultaat met een korreltje zout te nemen. Tenslotte ben jij degene die bepaalt dat je mooi, lief, intelligent, sociaal en sterk bent!

Tessa Nagels

Zelfbeeld en imago Best bizar, jouw zelfbeeld. Het bepaalt voor een groot deel hoe je je gedraagt. Maar je doen en laten versterken weer je zelfbeeld. Dat is dus een vicieuze cirkel: als je van jezelf vindt dat je een mega-coole gang maker bent, dan organiseer jij waarschijnlijk alle feesten. En tadáá, na de party zie je je zelfbeeld bevestigd: wat ben jij toch een feestbeest! En dus organiseer je weer wat gezelligs. Enzovoort, enzovoort. Populair, geliefd of berucht? Je imago geeft aan hoe anderen over je denken. Dat is dus wat anders dan je zelfbeeld. Iedereen die je kent of die je ontmoet hebt, zal een bepaald beeld van jou hebben. Hoe beter zij je kennen, hoe LEF Augustus 2013 11

Leontine’s gje Wil je jouw zeoor v doen in Tijd g? jouw menin

?

Heb jij vragen

, , schoolvragen Vriendenvragen ? en ag vr sn-alle hulpvragen, va

achter je PC Kruip dan snel ail naar of laptop en m .n lef@vokk l.

F-letters, Stuur ze naar LE p/a VOKK, , Schouwstede 2b ein. eg uw ie N 3431 JB

Mijn zus is een jaar geleden overleden. Ze is daarvoor een half jaar behandeld maar chemo en bestralen hielpen niet. Het gekke is dat ik er best met een goed gevoel op terug kijk. Ze is de laatste weken gewoon helemaal thuis geweest, en we hebben met elkaar voor haar gedaan wat we konden. Met zijn allen, zij, mijn ouders, jongere broertje en ik, hebben we ook nog allerlei dingen gedaan die Ytske graag wilde. Een fotoshoot met de hele familie bijvoorbeeld, en een week vakantie met Gaandeweg. Ik heb haar ook veel voorgelezen en we hebben ongelooflijk veel spelletjes gedaan samen. Dat ik dat heb kunnen doen, helpt nu als ik me verdrietig voel. Want ik mis haar gigantisch. We missen allemaal ook haar meidengetut en vriendinnengedoe.

Daniël

Net als zoveel survivors heb ik last van chronische vermoeidheid. Heel lang werd gezegd dat dat psychisch was. Gelukkig is nu bekend dat het helemaal niet tussen je oren zit maar een gevolg van de behandeling. Ik heb een speciaal programma (cognitieve gedragstherapie) gevolgd dat me helpt de vermoeidheid te accepteren en ik kan er nu veel beter mee omgaan. Het helpt gewoon als je er niet alsmaar tegenin gaat, heb ik gemerkt. Want al dat strijden kost ook energie. Natuurlijk moet ik wel mij programma aanpassen aan wat ik kan, maar dat kan ik nu ook beter accepteren.

k: [email protected].

Mailen mag oo

Britt Lieve Leontine, Leuk, een LEF over Tussen de oren. Daar wil ik wel wat over kwijt. Om te ontspannen tijdens de puncties en prikken hield ik altijd heel asociaal mij i-Pod in. Want muziek is voor mij de ultieme ontspanning. Ik deed mijn ogen dicht en luisterde naar mijn favoriete muziek van dat moment. Dan dacht ik gewoon dat ik bij een concert van die artiest was. Zo heb ik heel wat concerten meegemaakt, van Nick en Simon tot Anouk. Als je van muziek houdt, kan ik je deze tactiek zeker aanraden.

Anna

Soms, wanneer ik over nieuwe behandelingen lees, vraag ik me weleens af of mijn broertje nog geleefd zou hebben als hij nu ziek zou zijn geworden. Dan is het even heel heftig dat hij er niet meer is. Hij had neuroblastoom met een hoog risico. Ik lees dat er nu kindjes naar Amerika gaan voor een bepaalde behandeling die betere kansen geeft. Ik kan daar wel eens wakker van liggen. Is dat gek? Zouden meer jongeren dat hebben?

Hoi Leontine,

Dag Leontine,

Ik heb ergens gelezen dat het belangrijk is om in beweging te blijven als je kanker hebt. Tijdens je behandeling en erna. Ze zeggen dat je dan fitter blijft. Zelf houd ik erg van sporten, zeker nu ik ziek ben. Ik heb dan het gevoel dat ik nog iets presteer. Maar mijn ouders zijn echt overbezorgd en willen me het liefst op de bank vastbinden. Ze zijn bang dat ik te snel moe word of dat ik kapotte knieën krijg en dan een infectie oploop. Enig idee hoe ik ze dat uit het hoofd kan praten?

De dokter heeft me een tijdje geleden gevraagd mee te doen aan een onderzoek, een zogenaamde clinical trial. Ik heb daar toen informatie over gekregen en dat samen met mijn ouders doorgelezen en we hebben besloten het te doen. Nu vroeg iemand aan mij hoe dat dan zit met de uitkomsten van het onderzoek. Hoor je daar eigenlijk ooit iets van? En kan je er eigenlijk mee stoppen als het allemaal te veel wordt? Een patiënt

Groetjes, Lisa

Lieve patiënt,

Rianne

11 t/m 13 oktober WEEKENDKAMP 18+ Datum: t/m oktober en vanaf mei 2014 PIRAAT VAN MUIDEN Wat: zeildag op een unieke lemsteraak Plaats: opstappen in Muiden Voor wie: hele gezin Deelname is gratis Bijzonderheden: www.piraatvanmuiden.nl Info: 030 24 22 944 of [email protected] Opgave: via link in agenda op www.vokk.nl

12 LEF Augustus 2013

Plaats: Katjeskelder, Oosterhout Voor wie: jongeren van 18 en ouder, ook brussen Kosten leden: € 40,Niet-leden: € 55,Info en opgave: 030 24 22 944 of [email protected]

Vrijdag 18 oktober CIRCUS HERMAN RENZ Plaats: Malieveld, Den Haag Tijd: aanvang 19.30 uur Voor wie: hele gezin

Deelname is gratis Bijzonderheden: opgave vóór 7 september Info: 030 24 22 944 of [email protected] Opgave: via link in agenda op www.vokk.nl

Zaterdag 2 november NAJAARSSYMPOSIUM Plaats: Antropia Cultuur- en Congrescentrum, Driebergen Tijd: vanaf 13.00 uur Bijzonderheden: met jongerenprogramma Info en aanmelden: via www.vokk.nl

Hoi Lisa,

Jouw gedachten zijn heus niet gek. Veel jonge, maar ook oudere nabestaanden van kinderen en volwassenen die aan kanker zijn overleden denken hetzelfde: ‘Wat als..?’. Toen je broertje ziek was, hebben de artsen alles gedaan om hem beter te maken. Daar kun je zeker van zijn. Ook jij en je familie kunnen er niets aan doen dat hij is overleden. Probeer dat te geloven en te accepteren en je zult zien dat je het kunt loslaten. Dan komt er ook meer ruimte voor de fijne herinneringen aan je broertje.

Bewegen is inderdaad goed voor je conditie, ook als je ziek bent. Natuurlijk moet je wel met bepaalde dingen rekening houden. Wanneer je bijvoorbeeld weinig bloedplaatjes hebt die zorgen voor de bloedstolling kun je beter op dat moment geen contactsport doen. En heb je een hersentumor, dan is turnen misschien niet de eerste keuze; daar komt namelijk veel aan op evenwicht. Overleg met je behandelend arts of fysiotherapeut wat je wel en niet mag. Zorg dat je ouders bij dit gesprek aanwezig zijn zodat ook zij de voordelen van bewegen inzien en je met een gerust hart kunnen laten sporten.

Je doet vrijwillig mee aan het onderzoek en je mag op elk moment besluiten om daarmee te stoppen. Maar vertel altijd eerst aan jouw arts dat je wilt stoppen, want hij of zij moet misschien jouw behandeling daarop aanpassen. Daarna krijg je de standaard behandeling die bij jouw diagnose hoort. Je hoeft niet uit te leggen waarom je wilt stoppen. Wettelijk horen deelnemers aan een clinical trial te horen te krijgen wat de uitkomsten zijn. En je mag altijd vragen of er al iets bekend is over de uitkomsten. Belangrijke onderzoeksresultaten komen ook naar buiten via de website en nieuwsbrief van de VOKK en via Attent.

Sterkte, Leontine

Succes, Leontine

Groetjes, Leontine

Hoi Rianne,

LEF Augustus 2013 13

3 1 0 2 o o Z e h t t a t h g i n Dream

Eén avond per jaar openen vele dierenparken tijdens de ‘Dreamnight at the Zoo’ gratis hun deuren voor ernstig zieke en gehandicapte kinderen en hun familieleden. Elk dierenpark maakt zijn eigen programma en behandelt de speciale gasten als VIP’s. Vaak is er op deze avonden muziek, lopen er clowns of andere fantasiefiguren rond en kun je geschminkt worden. Je hebt volop de gelegenheid om de dieren te bekijken en ze soms zelfs aan te raken. Je kunt praten met de verzorgers en eventueel een kijkje nemen achter de schermen. Voor het personeel van de dierenparken zijn dit zeer bijzondere avonden. Ze werken allemaal voor hetzelfde doel: directie, dierenverzorgers, technici, logistieke- en restaurantmedewerkers en vrijwilligers staan naast elkaar om de gezinnen een fantastische avond te bezorgen. Veel bedrijven en individuen zijn bereid de Dreamnight at the Zoo te ondersteunen. Bijvoorbeeld met vervoer, snacks, ijsjes, schmink. Ook artiesten en muzikanten werken belangeloos mee, evenals de politie, brandweer en ambulancediensten. De VOKK mag elk jaar van verschillende dierenparken gezinnen uitnodigen voor de Dreamnight. Dit jaar konden 99 gezinnen via de VOKK in acht verschillende parken een zonnige en beestachtig leuke avond beleven.

Marinka Draaijer



Race of Brave Bikers Op 28 april vond de Race of Brave Bikers plaats in Marostica, een klein Italiaans plaatsje in de buurt van de Venetië. Dit is een fietstocht voorafgaande aan de traditionele Grandondo Fi’zi:k Competitie. Er deden veertig survivors uit diverse Europese landen aan mee. Het doel van de fietstocht was het vergroten van de aandacht voor de zorg die survivors nodig hebben. Drie Nederlandse survivors waren erbij. Ze vertellen hun ervaringen. Op vrijdagochtend verzamelden we in de grote hal van Schiphol. We waren al ingecheckt, dus konden direct door naar de douane. Dat was trouwens best een gedoe, want Jaap heeft een plaat in zijn been waardoor het alarm afging. Na een voorspoedige vlucht werden we in de aankomsthal opgewacht door Mr. Luca. In zijn Audi scheurden we naar Marostica. Daardoor waren we al snel in het hotel. Op zaterdag zouden de andere deelnemers arriveren dus we hadden het hotel voor onszelf, zo leek het. ’s Avonds aten we een echte Italiaanse pizza op het mooie plein van Marostica. De rest van de avond speelden we Monopoly Deal, een leuk en verslavend spel. Op zaterdag kregen we eerst een rondleiding door het oude kasteel van Marostica, daarna volgde een ronde tafel-bijeenkomst. Artsen en survivors die bij PanCare* betrokken zijn, gaven


presentaties gevolgd door discussie. Het viel ons op dat de zorg voor survivors in Nederland erg goed is in vergelijking met andere landen. In sommige landen is er zelfs helemaal geen langetermijnzorg. ’s Avonds stond er een diner op het programma, waarbij we de officiële tenues van de Race of Brave Bikers ontvingen van enkele profrenners. Een van hen was Paulo Tiralongo. Hij is een belangrijke knecht van Vincenzo Nibali, de kopman van Astana die enkele weken later de Ronde van Italië won. We vinden het dus heel bijzonder dat hij erbij was! De volgende dag stapten we, na een stevig ontbijt, gehuld in onze outfits, op onze fietsen. Geen racefietsen, zoals we hadden verwacht, maar knaloranje stadsfietsen. Onder grote aandacht van de nationale en regionale pers vertrokken we. Samen met de professionele wielrenners reden we een aantal rondjes door Marostica en de omliggende heuvels. Heel uitdagend was het

niet, want het duurde nog geen half uur. Voor Pien en Iris, die vorig jaar allebei de Ketting van Ballonnen van 600 km hebben gefietst was het helemaal een peulenschil. Toch zijn we trots dat we hebben deelgenomen. Het was goed om survivors uit Zweden, Denemarken, Oostenrijk, Italië en andere landen te ontmoeten en van elkaar te leren. We hopen dat deze fietstocht de aandacht voor langetermijnzorg heeft vergroot en dat ook in landen waar deze zorg voor survivors nog niet is, langetermijnzorg zal worden opgezet.

Iris Wilmink Pien Koning Jaap den Hartogh • Pancare is een Europees netwerk van artsen, ouders en survivors dat de langetermijnzorg voor survivors in Europa wil verbeteren. De VOKK heeft ook vertegenwoordigers in PanCare.


Mindfulness knie, dan gaat het steeds makkelijker. Ik neem bijvoorbeeld een mindful moment wanneer ik op de bus zit te wachten of ik in de trein zit. Als je een paar keer per dag zo’n moment neemt, krijg je meer rust.’

is (dus: telefoon en computer even uit) en ga zitten of liggen. Als je zit, houd dan je rug recht. Het maakt verder niet uit hoe je zit. Je mag je ogen dicht doen als je dat fijn vindt. De oefening duurt zo lang als jij wilt.

Stap 1. Merk op waar je aandacht nu is. Ben je aan het denken, staat er een gevoel op de voorgrond, of gaat je aandacht uit naar iets in je omgeving? Het maakt niet uit wat er is, merk op wat er op dit moment bij jou op de voorgrond staat en benoem het zachtjes voor jezelf. Bijvoorbeeld ‘piekeren’, ‘pijn’ of ‘geluid’.

Stap 2. Ga met je aandacht naar je

Je zit in de auto, ligt in bed of zit op school. Je gedachten dwalen af. ‘Wat moet ik morgen allemaal nog doen?’ vraag je jezelf af. Je somt het rijtje in je hoofd op. Je wordt een beetje zenuwachtig, misschien onrustig zelfs. Zo’n situatie komt je vast bekend voor. Je gedachten dwalen naar iets wat gebeurd is of wat je nog moet doen. Dat brengt soms veel stress of pijn met zich mee. Mindfulness leert je daarmee om te gaan en leert je aandacht te hebben voor wat er nu is. LEF heeft een gesprek met Petra van der Werf die mindfulness-trainingen geeft.

ademhaling. Merk op dat je ademt. Voel de beweging die je lijf maakt terwijl je in- en uitademt. Volg die beweging met aandacht. Je adem hoeft niet te veranderen. Je hoeft alleen met aandacht de ademhaling te volgen.

Stap 3. Breid nu je aandacht verder uit Toen Petra van der Werf na haar studie een reis door Azië maakte, raakte ze onder de indruk van de inwoners van Birma. ‘Je zou denken dat zij het zwaar hebben door de dictatuur, maar ze stralen enorm veel warmte en rust uit. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt en ik ging verder vragen. Zo kwam ik meer te weten over mindfulness.’ In India leerde Petra mediteren en nu geeft ze met veel plezier mindfulness-trainingen in haar praktijk in Leiden. Petra legt een koekje op de tafel tussen ons neer. ‘Onze automatische reactie is het koekje te pakken en op te eten.


Maar als je mindful bent, reageer je anders. Dan kies je er bewust voor het koekje te laten liggen of het op te eten. Als je voor het laatste kiest, kijk je er eerst naar. Je ziet dat het koekje niet aan alle kanten gelijk is. Dat er groefjes in zitten. Welke kleur het heeft en hoe het ruikt. Pas daarna eet je het langzaam op. Zo geniet je veel meer van het koekje.’ ‘Met mindfulness leer je ook anders naar indrukken en gevoelens te kijken en ze te accepteren zoals ze zijn. Als iemand pijn

heeft, is meestal de eerste reactie: ‘die pijn moet weg, zo snel mogelijk’. Mindfulness doet precies het tegenovergestelde en gaat de pijn observeren. Uiteindelijk leer je met de pijn om te gaan. Als je mindfulness vaak oefent, ontstaat er een soort acceptatie. Het is niet zo dat de pijn weg gaat, je vindt het alleen niet meer zo erg om pijn te hebben.’ ‘Het is moeilijk om mindfulness te leren en je hebt echt een training van acht weken nodig, plus een dosis geduld. Heb je de oefeningen eenmaal onder de

over je lichaam. Ga met je gedachten van je voeten naar je hoofd. Voel je lichaam en merk op dat je hier en nu in deze ruimte aanwezig bent.

Probeer het zelf: de 3 stappen-oefening ‘De ademhaling is het basisoefeninstrument van mindfulness. Je ademhaling is er immers altijd,’ vertelt Petra. Ik probeer de oefening tijdens het interview met haar uit. Wil jij het ook eens proberen? Zoek dan een rustig plekje op waar weinig afleiding

Ervaring Lezeres Fabiënne heeft ervaring met mindfulness. ‘Tijdens stressvolle situaties voel ik me heel onrustig. Ik krijg nare gedachten dan niet meer uit mijn hoofd. Tijdens een landelijke ontmoetingsdag voor jongeren in rouw deed ik mee aan een workshop ontspanningsoefeningen. Daar leerde ik bewust voelen en ademhalen. Ik merkte

dat ik met mijn borst adem als ik onrustig ben. Nu heb ik geleerd om voortaan met mijn buik te ademen. Als ik daar op let, word ik rustig. Na die workshop heb ik het boek Mindfulness voor jongeren gekocht en heb ik nog veel meer over mindfulness gelezen. Door mindfulness kan ik veel invloed uitoefenen op mijn gedachten en dus ook op mijn gevoel.’ Pien heeft een andere ervaringen met mindfulness. Zij heeft een cursus mindfulness-yoga gevolgd. ‘Al die oefeningen waar bij je je lichaam moest voelen, niks voor mij! In plaats dat ik er rustig van werd, werd ik er alleen maar onrustig van. Eén oefening vond ik wel fijn: de loop-oefening. Je moet dan heel bewust je voeten op de grond zetten en voelen hoe je contact maakt met de grond. Achteruitlopen is mijn favoriet. Dus als je mij achteruit ziet lopen, weet je waar ik mee bezig ben.’

Annelies de Wit Mindfulness helpt je ook om te gaan met onvermijdelijke zorgen en pijn. Je leert kijken naar de pijn of onrust en je leert te accepteren dat het er is. ‘Pijn is onvermijdelijk, lijden niet,’ luidt dan ook een citaat van Jon Kabatt Zin, de man die mindfulness naar het Westen haalde. Hij ontwikkelde een 8-weekse mindfulnesstraining. De training maakt dat je de automatische piloot kan doorbreken en meer geniet van kleine dingen.


Jij aan het woord rsem Laura U

n tumor in e dat ik ee w n te k e ontd aarboik 11 was ofyse en d jaar. Toen p 3 y 1 h n n e ij b m ik t op rsem, een stuk e tumor za is Laura U de tumor draaide. D is g e u Mijn naam w N . g d o a o h ge at mijn n in me bestraling had, doord e gedichte en daarna to n n re e u mijn hoofd f k a o r e m en tie, che lag, kwam emaal een opera ziekenhuis om het all , t e e h ld e ven. Ik heb in o v ik e ik m meer. Toen hreef hoe doet niks n ik ook sc ri a a w , kleiner en ft ri een sch reef ik op in op. Die sch en. te verwerk mij en nog een beetje eren voor is n a rg o g da dankzij een leuke en donatie uiteindelijk e g t a e d m e d e t d da m rp wil r. Maar om oeder kwa uit ons do er. Mijn m ersentumo v h o Een bedrijf n e ld e e g t r e ef e urt m kostte, ble s uit de bu hten. ijna niets b drie meisje rp o d mijn gedic s n n o a v in n n e e k a te m re bedrijv en boekje weer ande iken om e ru b e g te het elft van de op het idee om Door de h t. k ru rd e h t al inderen en bben, is he even aan k wilden he g s je ti k e ra o g b s t kje he we de boe deren en el mensen n kunnen dat de kin Omdat ve p te o if o g j h zi Ik k . n a en da OKK en KiK ermee om verkopen en we de V t en hoe ik n k u boekjes te a e a st m e n g e e me huis ensen blij het zieken wat ik heb n dat de m nen lezen e jongeren in n u rd k o ij o h Z . e n nw hebbe het AMC e r iets aan ekjes naar o jongeren e b e w n rachte n. Laatst b ben gegaa s. l, t de boekje naar schoo waren me lve dagen a h a g Ik . e el veel mo e, daar kan ja, ik ben w en matrasj e u t o g N li . l d o e o o h g at het nu )klas. Op sc Met mij ga fijne (brug n e e b e rmonen. h fiets. Ik rt groeiho e o h k c s is d tr n k si le uit op de e illen en sp elke dag p ik sl Ik kan, maar . n e al zo veel ik ik op rust t a d ts o en tr het moet graag. Ik b t doet wat og steeds ie n n ik jf li e o n d ij m rift m meezit en in mijn sch mij echt o maal niet e Schrijven ll a t e h ten helpt h ls ic a D g ti t. e h ri ic d ge eleens verd een mooi ben ook w goed voor r e e w n a d kkig is dat gaan. doen. Gelu ven om te le e rd e d n vera met mijn om met ptimisme o n e d e o ede m dereen go el moois. Ik wens ie ok heel ve o is r E . n a om te ga narigheid . asthouden je je aan v t e o m r a Da aal,

Hallo allem

aura

Liefs van L


n

’s gedichte

l van Laura

• Een aanta

lz. 9 staat op b

De kunst van het veldspel - Chad Harbach Henry Skrimshander is een talentvolle korte stop in het honkbal. Hij wordt ontdekt door de aanvoerder van het team van Westish College, Mike Schwartz, en krijgt zo de mogelijkheid om te gaan studeren én op een hoger niveau te spelen. Dankzij Henry verbetert het team zich enorm snel en weten ze het tot de landelijke finale voor universiteitsteams te schoppen. Chad Harbach schreef een sportboek, maar vooral ook een boek over een opgroeiende jongen en de mensen om hem heen. Owen Dunne, Henry’s homoseksuele kamergenoot, krijgt een relatie met de rector van de universiteit. Diens dochter Pella verbreekt haar relatie en komt halsoverkop naar Westish waar ze in de mensa gaat werken en het aanlegt met Mike. Uiteindelijk raakt Henry zijn schwung kwijt. Dit zit vooral tussen zijn oren, maar het raakt hem diep. Jochem Naafs

Nomad - Bombino Bombino is de artiestennaam van Omara Moctar uit Niger. Zijn afkomst en zijn muziek hebben er voor gezorgd dat hij regelmatig heeft moeten vluchten. Hij woonde in Algerije en Libië en verblijft tegenwoordig in Burkina Faso. Zijn muziek met het kenmerkende droge elektrische-gitaargeluid werd ontdekt door filmmaker Ron Wyman en later producer en muzikant Dan Auerbach (The Black Keys). Hij produceerde dit album ‘Nomad’. De combinatie van rauwe gitaarriffs en de herhalende zang in Toeareg maakt dit album onalledaags en de moeite waard.

Jochem Naafs

Lego Batman 2 De Super Heroes Het concept van de Legospellen is inmiddels bekend: je gaat ergens naar binnen, slaat alles kort en klein en met de legostukjes die zijn vrijgekomen moet je puzzels oplossen. Maar ook al is de formule bekend, de Legoserie bevat altijd spellen die de aandacht verdienen. Dit spel werd vorig jaar uitgebracht op vrijwel alle platforms maar is nu verkrijgbaar voor de Wii U. In het spel kun je het als superheld opnemen tegen de schurk aller schurken, de Joker. Tijdens de verkiezing van man van het jaar wordt de ceremonie onderbroken door de Joker en consorten die het publiek beroven. Batman gaat op jacht naar deze schurken, waarbij hij steun krijgt van Superman en meer superhelden. Lego Batman 2 De Super Heroes is een mooi spel, waarbij je op de gamepad een kaart krijgt van Gotham City die je door de stad en het spel loodst. Platformen: Wii U (getest), Xbox, PS 3, Wii, DS, 3DS, PS Vita, PC.

Kloppen Het borrelt. Het borrelt en bruist. Het knapt soms. Het klopt soms. Het gaat vaak te snel. Ik kan het zelf niet bijhouden. Ik loop, ik ren, ik sprint. Maar het blijft me vaak voor. En dan ineens wil het niet meer. Ik duw, ik trek, ik houd het een wortel voor, ik daag het uit. Ik smeek, maar niets gebeurt. Het is vastgelopen. Het is stuk. Ik zucht en probeer het opnieuw. Ik ga zitten en tracht na te denken. Ik wil de synapsen aan het werk zetten en verbindingen leggen. Ik zoek naar de juiste laatjes en als ik de kast uit elkaar haal en weer opbouw mis ik uiteindelijk een schroefje. Ik dwaal door een paleis van zalen en kamertjes, maar vind geen enkel punt van herkenning. Alsof ik bij iemand anders binnen ben gedrongen, iemand met een compleet andere smaak en logica. Waarom staat hier een vaas? Wanneer heb ik überhaupt stinkende lelies gekocht? Wie legt er sleutels in de bestek-la en sinds wanneer is het in om groen licht te branden in je woonkamer? Ik loop verder. Ramen zijn gesloten, deuren op slot. Een lange gang. Ik loop, ren, sprint, struikel. ‘Een deurmat midden in de gang?’, denk ik nog als ik val en mijn ogen sluit. Dan sta ik plotseling weer in mijn eigen omgeving. Ik ruik de geur van versgebrande koffie en deodorant van Rexona. Als ik de tocht van de kieren uit bekende hoeken voel komen en het gestommel van de bovenburen hoor, weet ik weer hoe het gaat. Ik kan weer meekomen. Mee op de golven, mee met de bochten, mee door de dalen en over de heuvels. Dan borrelt het weer. Het borrel en bruist. Ik dompel me onder en voel de bellen knappen bij mijn oren. Ik zie de lucht ontsnappen aan het water. Soepel en vlug. Plotseling, maar niet onverwacht. Ik laat me meevoeren zonder de controle te verliezen. Ik zit in een achtbaan en kan niet ontsporen. Ik voel de adrenaline bij iedere ingeving en de verlichting bij iedere keuze. Mijn bloed raast door mijn aderen, mijn slapen kloppen. Het klopt. Ik lees het maar niet nog eens na.

Jochem Naafs

Gerard Koster LEF Augustus 2013 21

Vandaag Het is donker. Donker en ongrijpbaar. Het slaat om zich heen. We zijn niet in staat er tegen te vechten. Maar gelukkig hebben we de wetenschap nog. De wetenschap die zich steeds verder ontwikkelt en enge vloeistoffen en stralen heeft gemaakt die afschrikwekkend zijn. Maar goed.

Eigenlijk zijn we een hoopje mens wat uitgeschakeld is zodra je het ontdekt. Bungelend aan de moed der wanhoop. Of de moed der hoop. Of de moed dér Hoop. Want daar hebben we alle reden toe. Ik denk even aan de bekende uitspraak ‘God heeft ons geen kalme reis beloofd, maar wel een behouden aankomst’.

Brussenspinsels In de hoofden van brussen spelen zich allerlei emoties af. We zetten er een paar voor je op een rij en geven meteen tips hoe je ermee om kunt gaan.

En als je het geluk had dat je gegrepen werd toen je op de middelbare school zat, moet je het ook nog uitleggen. Door de rest van het braakliggende terrein. Littekens, pijn, beperkingen, herinneringen, vermoeidheid, angst. Je blijft opzoek naar jezelf, naar je oude ik, zonder het te vinden. Want het heeft je veranderd, je gemaakt tot wie je bent; of je wilt of niet. Je hoeft het niet te vergeten, je moet het anders leren vast houden zodat je ermee om kunt gaan. Als er mee om te gaan valt. Maar dat alles maakt vandaag even niet uit. Vandaag ben ik officieel genezen verklaard. Ook al blijf je je hele leven ex-kankerpatiënt en heb je een verhoogd risico. Het kan me vandaag allemaal niks schelen. Vandaag ben ik genezen. Punt uit.

Martine de Wit Maar de reis kan ruw zijn. Ruw en onzeker. Zal je gegrepen worden door de bekende maar o zo onbekende vijand? Soms heb je een bang vermoeden maar toch slaat het in als een bom. Het lijkt wel razzia. Zeker in deze tijd. Als het heftiger wordt. Zijn we slachtoffers van onze eigen tijd? Vroeger was het nieuws als iemand opgepakt was door de Duitsers. Wie dit keer? Ging het door de hoofden van de mensen. Dat is in onze tijd anders. Maar ‘wie dit keer?’ gaat wel regelmatig door ons heen.

Je leest meer teksten van Martine op www.martinedewit.com

Ik ben soms zo bang Ben jij soms bang dat je broer of zus niet beter wordt? Of dat je zelf ziek wordt? Of om alleen thuis te zijn? Dat is niet gek in deze onzekere situatie. Probeer voor jezelf duidelijk te krijgen waarvoor je bang bent. Schrijf het op of praat erover. Misschien blijkt dan dat je voor bepaalde dingen niet bang hoeft te zijn of ontdek je hoe je beter kunt omgaan met je angst. Zit je met vragen, stel ze. Weten voorkomt dat je je onnodig zorgen maakt. Ik ben zo verdrietig Het is logisch dat je verdrietig bent. Je ouders, broer of zus en familie en vrienden hebben dat waarschijnlijk ook. Niet iedereen durft zijn verdriet te laten zien. Veel mensen zijn bang anderen ermee op te zadelen. Maar als je niets laat merken, is er ook niemand die je kan helpen. Niemand weet wat er in jou omgaat. Je zult dat dus zelf moeten vertellen. Het kan opluchten om eens lekker uit te huilen. Lukt dat niet, zet dan mooie muziek of een zielige film op. Komen de tranen niet, geen paniek. Je verdriet komt er heus een keer uit. Ik ben ontzettend kwaad Misschien ben je boos omdat je leven ineens helemaal op zijn kop staat. Alles is anders en je ziet ook nog eens dat je broer of zus doodziek wordt van de chemo. Wie zou niet kwaad zijn in zo’n situatie? Je mag je woede gerust uiten. Dat lucht op. Ga ook eens

na waarom je eigenlijk boos bent. Dan kun je je gevoel makkelijker hanteren en uitleggen aan je omgeving. Ik voel me zo alleen Soms kun je je alleen voelen, bijvoorbeeld als niemand luistert naar jouw verhalen. Of als je met vrienden op stap bent en zij gewoon lachen en vrolijk zijn, alsof ze jouw situatie zijn vergeten. Andere mensen -zelfs je ouders- begrijpen niet automatisch wat jij voelt of waar jij mee zit. Er zit dus niets anders op dan het hun te vertellen. Dat mensen weten hoe jij je voelt, helpt vaak al. Een blik of een gebaar is dan genoeg om je wat beter te voelen. Ik voel ik me schuldig Al die gevoelens wil je natuurlijk helemaal niet hebben, want je broer of zus heeft het veel zwaarder, vind je. Iedere brus heeft wel eens last van dat schuldgevoel. Je bent niet de enige. Zet eens op een rijtje waarover je je precies schuldig voelt. Dit helpt soms om je wat beter te voelen. Je mag overigens voelen wat je voelt. Daar hoef je je niet schuldig over te voelen.

Bovenstaande teksten zijn ontleend aan het boekje Brussenspinsels. Dit boekje is verkrijgbaar via webwinkel.vokk.nl.

Het is verstikkend. Want als het je eenmaal in zijn macht heeft laat het je niet meer los. Ook al is het overwonnen en verdwenen volgens de professionals. Want het laat een braakliggend terrein van sporen na. Sporen die niet meer uit te wissen zijn. Het slaat een gat in je cv zodat je het altijd en altijd maar weer uit moet leggen.




Een magazine voor jongeren die leven met kanker Uitgave van de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker Jaargang 14, nummer 2

Recommend Documents