Een leven lang vitaal
Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?
Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar
Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20ste eeuw
Gemiddelde sterfteleeftijd
Gezond en in vorm oud worden Oud en ziektevrij
• Levensverwachting mannen: 78,5 jaar – 48 jaar vrij van chronische ziekten
• Levensverwachting van vrouwen: 82,7 jaar – 42 jaar vrij van chronische ziekten
omslagpunt Bij vrouwen is er een verandering rond de overgang
• Minder progesteron – Cyclus onregelmatig, bloedverlies heviger – Toename kans op borstkanker begint
• Minder estradiol – – – –
Overgangsklachten als opvliegers Scala aan z.g. Niet-typische overgangsklachten Toename hart- en vaatziekten osteoporose
Schema van de hormonale veranderingen
100 90 80 70 60 % 50 40 30 20 10 0
testosteron oestradiol progesteron
42
44
46
48
50
52
54
56
leeftijd
Menopauze
58
60
62
Gezondheidsklachten na de overgang Waar krijgen vrouwen (en mannen) last van? • Kanker • Hart- en vaatziekten • Botontkalking • Suikerziekte • Dementie • Gynaecologische – Urologische (Prostaat) problemen
borstkanker Hoe hoger de breedtegraad, hoe meer kans op borstkanker
Belangrijk rol voor vitamine D, voeding en beweging
1:8 vrouwen krijgt borstkanker 3% vrouwen overlijdt aan borstkanker Sterfgevallen naar type kanker 2010
Hart en vaatziekten
Hart- en Vaatziekten bij vrouwen • Overlijden aan HVZ in NL per dag 57 vrouwen tegen 51 mannen. • 1:3 vrouwen in NL overlijdt aan een hart of vaatziekte. • Jaarlijks 21.000 vrouwen. • Beroerte is de belangrijkste doodsoorzaak. • In 2009 overleden in Nederland ruim 1.500 vrouwen onder de 65 jaar aan HVZ.
Verdubbeling risico hart & vaatziekten na de overgang
• 1/3 van alle vrouwen overlijden als gevolg van een hart- vaatziekte!
HVZ risico na menopauze Risico bepaald door:
• Vroege menopauze • Leefstijl – beweging • Roken • Aanleg en erfelijke factoren • Sociaal-economische status • Hoog (LDL) cholesterol • Hoge bloeddruk en/of preeclampsie (‘zwangerschapsvergifting’) tijdens zwangerschappen • suikerziekte NB 80% van HVZ is te voorkomen
Hart- en vaatziekten Verschillen tussen mannen en vrouwen
Stoppen met roken Heeft het zin?
HVZ voorkomen Leefstijl en voeding
• Voldoende bewegen ( 3-5 x per week minstens 30 minuten matig intensief) – Minder kans op HVZ – Langer vitaal – Minder kans op herseninfarct
• Niet roken • Voeding: mediterrane voeding (maar dan zonder vitamine P), paleo
Elke beweging telt • Tussendoor steeds bewegen • Liever buiten dan binnen • Krachttraining ook goed
Evolution of man
Osteoporose = botontkalking Veranderingen wervelkolom
osteoporose Hoe vaak komt het voor?
Osteoporose • 25% van alle mensen krijgt osteoporose – Vrouwen 4 x vaker dan mannen
• Gevolgen van osteoporose zijn: – Botbreuken: heup, pols, wervels – Rugpijn door ingezakte wervels – Kleiner worden
• 3% van alle vrouwen overlijdt aan de gevolgen van een gebroken heup
Osteoporose Risicofactoren voor osteoporose: Ø vroege overgang Ø osteoporose in de familie Ø leefstijl: weinig bewegen, roken Ø lichaamsgewicht: magere vrouwen hebben een hoger risico
Preventie van Botontkalking Gezonde leefstijl van jongs af aan • Bewegen Niet roken • Calciumrijke / magnesiumrijke voeding • Silicium, selenium, borium, vitamine A, vitamine C • Vitamine D3, vitamine K2 • Veel groenten • Geen frisdrank / cola • Valpreventie
Preventie Osteoporose Om botbreuken te voorkomen moet je geen melk drinken…. Maak een wandeling met je koe! (Walter Willet)
Hoe wordt je gezond oud Oud worden zonder chronische ziekten
“Ik wandel elke dag een uur, ik rook niet, ik drink 6 glazen water, ik eet groenten, fruit en vis en toch wordt ik steeds ouder!!!!”
Gynaecologische klachten na de menopauze Oorzaken en oplossingen
Tekort oestrogeen tegengaan door: • Plaatselijk oestrogeen behandeling – Zwak werkend oestrogeen (E3), geen effect op borsten of elders in lichaam
• • • •
Hyaluronzuur Anti-oxidanten (granaatappelpitolie) Omega 7 vetzuur (duindoornolie) Probiotica vaginaal en oraal (darm)
Verzakking / incontinentie tegengaan door: • Gebruiken/ oefenen bekkenbodemspieren • Stevig bindweefsel • Testosteron verhogen
Gezond eten: Oerdieet Zoals onze voorouders leefden in de eerste 170.000 jaar
• Veel groenten / knollen / fruit / noten / zaden / peulvruchten • Vis en schaaldieren / vlees • Verhouding koolhydraat / vet / eiwit: 20/40/40 • Weinig / geen graan • Veel omega 3 vetzuren • Verhouding omega 3: omega 6 = 1: 3
Mediterrane voeding Lijkt op oervoeding
• Wel zuivel, maar beperkt • Wel graan • Veel groenten / peulvruchten • Beperkt vlees • Veel vis
Ongezonde voeding transvetten
Hoe beter de houdbaarheid van je voedsel, hoe meer dit ten koste gaat van je eigen houdbaarheid
Extra gezonde voedingsstoffen • Uien en knoflook • Omega 3 vetzuren (vis) & omega 9 (olijfolie) • Vis, vis, vis – schaaldieren • Kurkuma • Gember • Rode peper • Rode wijn ( 1 glas / dag) • Rood / blauw fruit • Donkere chocolade
Voedingssupplementen Zijn voedingssupplementen zinvol om gezond oud te worden?
– Officieel standpunt voedingscentrum: niet nodig m.u.v. Vitamine D3 Maar zelfs bij gezonde voeding tekorten: • Vit B, D, selenium, jodium, zink
Kun je met vitamines ziekten genezen? Vitamine is niet hetzelfde als geneesmiddel
Geneesmiddel • Specifiek • Werkt op een celfunctie • Snelwerkend • Bijwerkingen
Vitamine • Niet specifiek • Werkt op meerdere celen lichaamsfuncties • Effect minder snel (afhankelijk van tekort) • Geen (ernstige)bijwerkingen
Elke euro dit wordt uitgegeven aan voedingssupplementen verdient zich 50-voudig terug
Vitamine D aanmaak in huid Zonnekracht in Nederland
Je maakt vitamine D aan als je schaduw korter is dan jezelf bent
