Dames en heren, fotografen in het bijzonder, Welkom, 2012 was geen rijk Gelders nieuwsjaar,. Grote, schokkende gebeurtenissen waren er weinig. Maar geen groot nieuws kun je vanuit een bepaald perspectief ook zien als goed nieuws. Geen groot nieuws en toch was het een makkie. De weg naar de jurering was dit jaar moeilijker dan het proces zelf. Het sneeuwde op de dag dat wij moesten kiezen en dan is Bredevoort een heel eind voor juryleden die van ver kwamen. Maar we waren het opmerkelijk snel eens, omdat de beste foto’s onmiskenbaar de beste foto’s waren. De winnaars lieten zich gemakkelijk kiezen, omdat ze volgens ons van hoog niveau waren. Er was maar één moment dat we worstelden met de keuze, en dat was bij de nieuwe prijscategorie, die van de journalistieke reportage, de serie. Ik zal u zo dadelijk uitleggen waarom. Maar verder: er waren meer inzendingen dan ooit, de kwaliteit was goed, een enkele categorie uitgezonderd, en we hebben een ongebruikelijke winnaar. Een echte Gelderse nieuwsfoto trouwens. Maar dat allemaal later.
Human Interest . Laten we beginnen met de categorie human interest. Mooie categorie van ontroerende foto’s, vaak grappig, veel kinderen, veel dieren – u kent dat wel. We hadden William Hoogteyling die met zijn foto laat zien hoe gefascineerd een hele klas met kinderen kan kijken naar een robot. Mooi getimed moment. Eric Brinkhorst stuurde een foto in van het laatste optreden van Henri van Werven, longkankerpatiënt, die voor zijn dood nog één keer als gitarist op het podium wilde staan met zijn oude band Booze. Ontroerend, zeker als je weet dat de hoofdpersoon een paar dagen later is overleden. En we hadden nóg een inzending van William Hoogteyling, die laat zien hoe een ouder echtpaar verbaasd, nieuwsgierig of moet ik zeggen niet begrijpend kijkt naar de Twizy, een nieuwe auto van Renault. Die laatste, die kozen wij als beste. Omdat de foto een tijdsbeeld is en een bijna vervreemdend effect heeft. Er komt stroom uit een boom, die compositie met twee blauwe lijnen, het hondje is het zat is– wij bleven naar die foto kijken. Ik kreeg de aanvechting om het gesprek van die oudjes na te spelen: “Is dat niks voor ons? Hij valt in elk geval niet om.”
Natuur Cees Baars roept vooral nostalgie op met zijn foto van een schaapskudde die op weg is naar Arnhem als protest tegen bezuinigingen. Kijk, dames en heren, zo kan protesteren ook,. Technisch perfecte plaat. En natuurlijk is ook de jury snel te vertederen met beeld van baby-dieren. Kijk u eens naar deze wilde zwijntjes, spelend met hun moeder. Rob Voss maakte ‘m. Ik mag hopen dat ze niet worden afgeschoten omdat ze binnen de bebouwde kom komen. We kozen voor....de beste nieuwsfoto in deze categorie. En dat zijn de zwanen. Zou het geluk zijn geweest, vroegen wij ons af bij de foto van Sjef Prins, die een beeld geeft van de zwanenterreur in Doesburg. Ja, ze beschadigen auto’s en zijn agressief, die zwanen. Want zie toch hoe mevrouw Wentink – op haar sokken, zo veel haast had ze – naar buiten is gestormd om dit duo weg te jagen bij haar auto die is, of dreigt, te worden bekrast. Het gevecht tussen mens en dier, mooi getroffen, perfect getimed. Gefeliciteerd.
Algemeen Nieuws Er was veel en goed aanbod in deze categorie. Zo veel, dat het ook barst van de eervolle vermeldingen. Maar we moesten er drie kiezen en we kozen er drie. En als gezegd: dat lukte snel en unaniem. De derde prijs is voor Eveline van Elk, die de clubgenootjes van BMX ‘ster Laura Smulders een moment van explosie bezorgde door op de Olympische Spelen in Londen een brozen plak te winnen. Ik wist niet wat BMX was, zeg ik u eerlijk, maar ik had dat ook niet nodig om te zien dat dit een geweldig moment is. De passie spat uit hun ogen en uit hun monden. Jammer dat er geen geluid bij is. Een heel andere foto werd nummer twee. Dat is dit beeld van Jan Ruland van den Brink. Talloze beenderen en schedels kwamen tevoorschijn bij werkzaamheden rondom de Mariakerk in Didam en hij maakte er dit surrealistische beeld van. Mooie fotografische opbouw, spraken de kenners. Ik vind het vooral mooi omdat de schedels je bijna aankijken. Nu de winnaar in deze categorie. Wat een schitterend moment fotografeerde Bert Beelen van PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom, op campagne in Nijmegen. Bij de 81-jarige Janny Beukering wordt Samsom gewezen op het belang van een lieve vrouw die achter hem moet staan. Wij kwamen er niet uit hoe Samson kijkt en misschien is dat wel het mooie aan dit moment. Is deze gezichtsuitdrukking teder, lacht hij vriendelijk en begripvol, noem je dit schalks, is het professioneel, of is dit toch vooral een cynische blik? Hoe dan ook: dit is het beeld van de communicator van het jaar in het politieke nieuws van het jaar. Maakt dat deze foto ook de Gelderse
nieuwsfoto van het jaar?
Kunst, Cultuur en Entertainment Even een ernstig moment, dames en heren, want het viel ons tegen, de categorie kunst, cultuur en entertainment. Ik had me erop verheugd, maar sorry, we waren er binnen enkele minuten uit. Dit beeld, van de performance 'Silent conversation with you’ is ronduit intrigerend, of misschien moet ik zeggen raadselachtig. In dat opzicht wist Rob Sweere de Biënnale Gelderland wel samen te vatten. Goed voor de derde prijs. De foto van William Moore van het dancefeest Matrixx in the Park, tijdens de Vierdaagsefeesten, is ook goed vakwerk, (tweede prijs?). Dat deed deze foto gelukkig wel, van Gerard Verschooten. Kijkt u bijvoorbeeld eens naar de veters van deze Michael Balzary, gitarist van de Red Hot Chili Peppers tijdens een optreden in het Goffertpark Ze staan recht overeind. Nee, natuurlijk niet van de muziek, maar het illustreert de timing van dit moment. Eigenlijk staat alles strak in deze foto. Kijk toch naar de passie van die man, die ogen, die gezichtsuitdrukking. Wow! Of tegenwoordig moet je zeggen: vet! De winnaar hoeft zich van al het voorgaande niks aan te trekken, want dit is top.
Portretten Deze categorie vonden wij niet erg moeilijk, omdat er één beeld in elk opzicht uitsprong, althans, dat vonden wij als jury. We kozen voor drie uiteenlopende stijlen. Uit een serie in Sensor Magazine HAN (hogeschool Arnhem Nijmegen) over vooroordelen over homoseksualiteit maakte Ralph Schmitz dit eigentijdse, wat harde maar wel intrigerende portret. We vonden dit ook mooi: een portret van de blinde musicus Bert van den Brink, met de accordeon van Geitenbreier Harry Mooten Raphaël Drent, die de muzikant in een mooie pose kreeg en goed gebruik maakte van het zwart en het licht. Hij werd tweede. Maar deze is het geworden. U ziet mevrouw Cecile van Berkestijn, VVD-politica, die een burgerinitiatief is begonnen om de Waal en haar omgeving mooier, veiliger, natuurlijker en tegelijkertijd economisch sterker te maken. Koen Verheijden maakte dit beeld, met actuele relevantie, een dynamisch portret, in een bijzondere passende omgeving.
Als gezegd: wat ons betreft de onbetwiste winnaar in deze categorie.
Sport
WHC uit Wezep is een voetbalclub in grote problemen. Bestuurlijk en sportief was het geen best jaar. Eigenlijk illustratief voor het voetbaljaar 2012, als ik dat mag zeggen. Maar wat symboliseert deze foto dat mooi. Jan Everse, de man op het veld, is geen blije trainer, het bestuur, op de tribune, is evenmin amused. Scherp getroffen, deze tweedeling, door Henri van der Beek. Sport is emotie en wat kun je dat zien op het gezicht van Stephan Benza, die vorig jaar voor de 12e keer Nederlands kampioen gewichtheffen in de klasse tot 94 kilo werd. Hier traint hij, let op de schilder achter hem, maar leidt hem niet af: opperste concentratie, verbetenheid, kracht en dat alles in een mooie compositie. Goed gedaan, Bert Beelen. De eerste prijs ging naar een foto die ons ontroerde. Wat u hier ziet is intiem ongeluk. Een kind dat haar vader troost na de degradatie van zijn team, waarin u vast De Graafschap al in had herkend. Het gebeurde na een degradatiewedstrijd. Ook al een foto die past in het voetbaldramajaar 2012, maar wat een goed moment. Al moet ik wel zeggen dat de kenners om mij heen wat zaten te mokken over de manier waarop het beeld is aangesneden, zoals dat schijnt te heten. “Rechts had er nog wat vanaf gekund.” Dat zal wel, maar we vonden het in deze categorie een terechte winnaar: Theo Kock.
Journalistieke reportage Dit was het moment, dames en heren, dat de jury stevig met elkaar in discussie ging. Allereerst over de vraag: wat is een serie? Moet dat niet een duidelijk verhaal zijn met een begin en een eind, met een chronologische opbouw bij een wedstrijd als de Gelderse nieuwsfoto? Daar kwamen we niet zo snel uit, zo’n eerste keer. De Van Dale bood uitkomst: een serie is een aaneensluitende reeks. Punt. Dat de series van topkwaliteit waren hielp ons ook al niet, al was dat natuurlijk allereerst een vreugdevolle constatering. We moesten kiezen uit series over een breed terrein, van Bennie Jolink tot Paradijsvogel-achtige series, van mensen, van politiek, van sport. Sport, topsport wat mij betreft, is de serie van het amputatieteam van Koen Verheijden. Het voetbalteam voor geamputeerden, opgericht door een stichting in Epe, traint en presenteert zich in het Gelredome. Dynamisch beelden, een goed verteld verhaal. Een echt verhaal, een verhaal dat eigenlijk geen tekst meer behoeft, is dat van Erik
van ‘t Hullenaar over een gemeenteraadsvergadering in Lingewaard. Aan de orde is de mogelijke komst van een trolley naar Huissen en de zaak loopt zienderogen op, tot de burgemeester het ook niet meer weet. Wat een ouderwets vakmanschap, persfotografie in optima forma. We kozen uit de drie sterk uiteenlopende genomineerde series voor een prachtig vormgegeven, kleinschalig onderwerp. Het heeft niet veel met het directe nieuws te maken, maar iedereen zal het herkennen. Een duidelijk concept, in een moderne, eenduidige stijl. Elk beeld is afzonderlijk interessant om naar te kijken, het is mooi van kleur en boven alles: dit is Gelderland. We kozen voor een serie kersenstalletjes van Flip Franssen, die laat zien hoe in de Betuwe elkaar jaar opnieuw tijdens de oogsttijd vanuit zelf in elkaar geknutselde huisjes direct aan de boomgaard wordt verkocht.
De winnaar Dan nu de winnaar van de Gelderse nieuwsfoto 2012.. Op tafel kwamen uiteindelijk vier beelden. - Die van het gevecht tussen mens en zwaan. - Die van de gedegradeerde voetballer - Die van de rockgitarist - Die van Diederik Samsom die vermanend wordt toegesproken Eerst vroegen we ons af hoe belangrijk het nieuwsaspect moet zijn. Zwaarwegend, vonden wij als jury. Vervolgens: hoe Gelders moet de nieuwsfoto zijn. Nou ja, liefst wel echt Gelders, maar doorslaggevend was het niet. Maar toen de discussie uiteindelijk ging tussen twee beelden, waarvan er één Samsom was, hebben we niet voor de grote bijna-winnaar van de verkiezingen gekozen. Die foto werd toevallig in onze provincie gemaakt, maar hij zou overal elders geschoten kunnen zijn. We kozen voor iets onverwachts. We kozen voor iets ogenschijnlijk kleins. Een eendimensionaal beeld. We kozen voor dat ene moment. Voor de timing. Voor iets dat niet gaat over banken, verkiezingen of de eurocrisis. We kozen voor klein menselijk leed. We kozen voor, volgens ons voor het eerst, een Gelderse sportfoto. De foto van De Graafschap, van Theo Kock.
