EEN DIEPER INZICHT IN DE DOPINGPROBLEMATIEK! MEDIUM-NIVEAU

Harmonising the knowledge about biomedical side effects of doping

EEN DIEPER INZICHT IN DE DOPINGPROBLEMATIEK! MEDIUM-NIVEAU

SLIDE 2: Het Wereld Anti-Doping Agentschap definieert de Wereld Anti-Doping Code als volgt: "Een van de belangrijkste prestaties tot nu toe in de strijd tegen doping in de sport is de het opstellen, de aanvaarding en toepassing van een uniform geheel van antidoping regels, de Wereld Anti-Doping Code (Code). De code is het document dat de kern vormt voor het kader voor een geharmoniseerd anti-doping beleid, regels en voorschriften binnen de sportorganisaties en tussen overheidsinstanties. Het werkt in combinatie met vier internationale standaarden gericht op harmonisatie onder antidoping organisaties op verschillende gebieden: het testen, laboratoria, de toelating wegens therapeutisch noodzaak (TTNs) en de lijst van verboden substanties en methodes. ... " (De volledige en officiële versie van de code is beschikbaar op www.wada-ama.org) Foto toont: de algemene structuur van het anti-doping beleid van het Wereld AntiDoping Agentschap volgens de Wereld Anti-Doping Code. • WADA en deWereld Anti-Doping Code ( "de Code") Îinternationale, onafhankelijke controle regulator / waakhond van de wereldwijde strijd tegendoping in de sport en haar kader ( "De Code"). • IOC (Internationaal Olympisch Comité), IPC (Internationaal Paralympisch Comité), IF (Internationale Sportfederaties) Î verantwoordelijk voor het testproces en de bestraffing. • Regeringen Îfinanciële, politieke en structurele steun en nog veel meer. • NOCs (Nationale Olympische Comites), NPCs (nationale paralympische comités), NFS (National Sportfederaties) Îmoeten akkoord gaan om de uitvoering van de Code. • NADOs (Nationale Anti-Doping Organisatie), Rados (Regionale Anti-Doping Organisatie) Îverantwoordelijk voor het testen van de nationale atleten in- en buitencompetitie en de beoordeling van schendingen van anti-doping regels en het informeren over doping. • Atleten en Entourage

www.doping-prevention.com

-1-

Înaleving van de Code. • Labs (Laboratoria) Îanalyseren doping controlestalen. • CAS (Hof van Arbitrage voor Sport) Îvergemakkelijking van de afwikkeling van de sportgerelateerde geschillen.

SLIDE 3: Volgens de omschreven:

Wereld

Anti-doping

code

worden

de

volgende

overtredingen

2.1 De aanwezigheid van een verboden stof of haar metabolieten of Markers in een Atleet zijn/haar lichaamsstoffen 2.2 Gebruik of poging tot gebruik van een verboden substantie of een verboden methode. 2.3 Het weigeren, of zonder gebrek aan dwingende reden, zich niet onderwerpen aan de monstername, na de kennisgeving zoals toegestaan in de van toepassing zijnde anti-doping regels of anderzins het op enig andere manier ontduiken een staalafname. 2.4 Schending van de van toepassing zijnde voorschriften met betrekking tot beschikbaarheid voor Buitencompetitie Testen met inbegrip van het niet verlenen van de vereiste informatie betreffende de verblijfplaats en het missen van tests die worden gedeclareerd op basis van redelijke regels. 2.5 Ingrijpen, of er poging tot controle.

manipulatie, van een onderdeel van de doping

2.6 Het bezit van verboden substanties en methodes ... 2.7 Verhandelen van een Verboden Stof of Verboden Methode. 2.8 Toediening of poging tot toediening van een Verboden Stof of Verboden Methode voor een Atleet, of steun, aanmoedigen, hulp, medeplichtigheid aan, of elke andere vorm van medeplichtigheid met een overtreding van een antidoping-regel of elke poging tot overtreding. De 2003 Wereld Anti-Doping Code en haar oorspronkelijke inhoud is beschikbaar onder: http://www.wada-ama.org/en/dynamic.ch2?pageCategory.id=250.

SLIDE 4: De "Verboden List" van het Wereld Anti-Doping Agentschap is als volgt:


-2-

Stoffen die te allen tijde verboden (verbod in- en buitencompetitie) S1. Anabolen S2. Hormonen en verwante stoffen S3. Beta-2-agonisten S4. Hormoon-antagonisten en modulatoren S5. Diuretica en andere maskeermiddelen Methoden te allen tijde verboden (verbod in- en buitencompetitie) M1. Verbetering van het zuurstoftransport M2. Chemische en fysieke manipulatie M3. Genetische doping Stoffen en methoden verboden in de competitie S6. Stimulantia S7. Narcotica S8. Cannabinoïden S9. Glucocorticosteroïden Stoffen verboden in bepaalde sporten P1. Alcohol (bijvoorbeeld verboden in het boogschieten, de gemotoriseerde sporten, motorrijden ea.) P2. Beta-blokkers (bijvoorbeeld verboden in bobslee, skiën en snowboarden [springen, freestyle, halfpipe], worstelen) De lijst wordt jaarlijks geactualiseerd en gepubliceerd. De momenteel beschikbare Verboden Lijst kan gedownload worden op grond van www.wadaama.org/en/dynamic.ch2?pageCategory.id=370

SLIDE 5: De naleving van de Anti-Doping regels wordt gecontroleerd door het testen van geselecteerde atleten. Internationale sportfederaties moeten bouwen aan een selectie voor het testen van hun internationale sporters, terwijl de nationale antidoping organisaties nationale atleten moeten selecteren om te testen. De testprocedure is een zogenaamde "target testing" systeem, dwz dat atleten niet willekeurig gekozen worden. Verder is er een procedure voor het testen in


-3-

competitieverband (voor stoffen en methoden verboden in-competitie) en buitencompetitie testen (voor stoffen en methoden verboden buitencompetitie). De testprocedures kunnen in twee types worden onderverdeeld. Een daarvan is de procedure van aangekondigde tests en de andere zijn onaangekondigd. Als een test wordt aangekondigd dan moet zij plaatsvinden binnen een periode van maximaal 6 uur na de waarschuwing. In het geval van een onaangekondigde test dan mag er minder dan een uur verlopen na het verwittigen van de atleet. Binnen dit uur moet de geteste atleten onder constante controle staan. De 2003 Wereld Anti-Doping Code en haar oorspronkelijke inhoud over de testprocedure is beschikbaar onder: http://www.wada-ama.org/en/dynamic.ch2?pageCategory.id=250.

SLIDE 6: Dopingcontrolemonsters zijn op dit moment meestal urine en soms bloedmonsters, hoewel de WADA-code de inzameling van andere biologische monsters (haren, speeksel, enz.) eveneens toestaat. De meeste monsters zijn nog urinemonsters. Er worden echter meer en meer bloedmonsters (een A- en B-monster van drie milliliter bloed) afgenomen ter bestrijding van de afwezigheid van verboden stoffen of methoden. Vandaag worden het meest bloedmonsters gebruikt voor het controleren van de gezondheidstoestand van een atleet (bijv. verhoogde hematocriet in langlaufen Ö hoger risico van arteriële hypertensie en trombo-embolische voorvallen).

SLIDE 7: De definitie voor toelating wegens therapeutische noodzaak volgens de richtlijnen van het WADA is als volgt: Een toelating wegens therapeutische noodzaak (TTN) is een vergunning voor het nemen van een verboden stof onder welomschreven en beperkte voorwaarden. Een aanvraag voor een TTN geschiedt in overeenstemming met de Internationale Standaard voor TTN. Een TTN moet worden verkregen voor het gebruik van een stof op de Verboden Lijst. Afhankelijk van de stof zelf en de wijze van toediening ..., ofwel een standaard TTN of een Verkorte TTN (VTTN) kan worden verleend. Alle atleten die behoefte hebben aan een medische behandeling, met inbegrip van een verboden stof of methode en onderworpen zijn aan testen, moeten een TTN van hun relevante Anti-Doping Organisatie (ADO) krijgen. Voor het verkrijgen van een goedkeuring voor een TTN, moeten atleten beschikken over een goed gedocumenteerd medische aandoening, ondersteund door betrouwbare en relevante medische gegevens.


-4-

De vier criteria waaraan moet worden voldaan aan de toekenning van een TTN, zijn vermeld in de Internationale Standaard voor TTN: 1. De atleet ervaart een significante verminderingen van de gezondheidstoestand als de Verboden Stof of Verboden Methode niet mag worden gebruikt voor de behandeling van een acute of chronische medische aandoening (artikel 4.2 Internationale Standaard voor TTN). 2. Het therapeutisch gebruik van de Verboden Stof of Verboden Methode zou geen extra verbetering van de prestaties, anders dan een terugkeer naar een normale gezondheidstoestand. Het gebruik van alle Verboden Stof of Verboden Methode om de "lage normale" niveaus van een endogene hormoon te verhogen, wordt niet beschouwd als een aanvaardbare therapeutische interventie (art. 4.3. Internationale Standaard voor TTN). Onder 'versterking van de prestatie ‘moet worden verstaan: de terugkeer van de atleet naar het niveau van de prestaties waarover hij/zij beschikte vóór de behandelde medische aandoening optrad. Dit betekent dat een zekere opwaardering van de individuele prestaties, als gevolg van de behandeling, kan gebeuren, maar dat deze niet verder mag gaan dan het niveau van de prestaties die de atleet voorafgaand aan zijn of haar medische conditie zou hebben gehaald. 3. Er is geen redelijk alternatief voor het therapeutisch gebruik van de anders Verboden Stof of Verboden Methode (artikel 4.4. Internationale Standaard voor TTN). Twee punten voor redelijke therapeutische alternatieven moet worden gehandhaafd: - Enkel geldig geregistreerde en goedgekeurde medicatie worden als alternatief beschouwd . - De definitie van wat als geldig geregistreerd en goedgekeurd wordt beschouwd kan variëren in de verschillende landen. Met deze verschillen moet rekening worden gehouden, een geneesmiddel kan bijvoorbeeld worden geregistreerd in een bepaald land en in de andere niet, of daar nog steeds worden getest, enz. 4. De noodzaak voor het gebruik van de verboden stof of verboden methode kan niet het gevolg zijn, geheel of gedeeltelijk, van voorheen niet-therapeutisch gebruik van een stof uit de Verboden Lijst (artikel 4.5. Internationale Standaard voor TTN). Een TTN kan alleen worden verleend als aan alle vier criteria is voldaan. De volledige informatie over het therapeutisch gebruik Vrijstellingen (TTN) kunnen worden gedownload op: www.wada-ama.org/en/dynamic.ch2?pageCategory.id=373.


-5-

SLIDE 8: Atleten van Internationaal niveau en nationaal niveau maken deel uit van een geregistreerd testverzameling (volgens de WADA-code). Uit deze groep worden sporters gekozen om buitencompetitie getest te worden. Om ervoor te zorgen dat alle sporters beschikbaar zijn voor plotselinge buitencompetitie testen, moeten de atleten hun verblijfplaats opgeven aan hun internationale of nationale sportfederatie. De regelgeving ivm het opgeven van de verblijfplaats van de atleet beschrijft de plicht van de atleten om informatie te geven over hun huidige verblijfsplaats om een adequate buitencompetitietest toe te laten. Anders lopen de atleten het risico om voor een overtreding van een anti-doping-regel op te lopen.

SLIDE 9: De meeste dopeermiddelen zijn oorspronkelijk geneesmiddelen. Deze geneesmiddelen worden gebruikt voor de behandeling van deels ernstige ziekten. Volgens dit aspect , hebben deze drugs aan de ene kant de gewenste effecten op de ziekte, maar aan de andere kant ook ongewenste neveneffecten. Deze biomedische bijwerkingen zijn gecontroleerd en getest in verscheidene bijzondere proeven en zijn acceptabel als de problemen die voortvloeien uit de oorspronkelijke ziekte in acht worden genomen. Het probleem van het gebruik van geneesmiddelen als prestatieverhogende stoffen is het feit dat gezonde atleten drugs nemen zonder een adequate noodzaak. Voorts worden de meeste stoffen die misbruikt worden ingenomen in zogenaamde suprafarmacologische dosissen of in verschillende combinaties ("stacking") zonder voorafgaand medisch onderzoek dat leidt tot biomedische bijwerkingen die niemand echt kan inschatten. Foto toont: De relatie tussen drugs gebruikt voor medische doeleinden en drugmisbruik in de sport. De medisch gebruikte drugs tonen therapeutische effecten binnen farmacologische dosissen, terwijl het gebruik van prestatiebevorderende zou kunnen leiden tot gevaarlijke effecten, veroorzaakt door het gebruik van de suprafarmacologische dosissen. Als gevolg kunnen de bijwerkingen kort, omkeerbaar, onomkeerbaar of laat leiden tot schade.

SLIDE 10: Anabole steroïden of androgene anabole steroïden (AAS) zijn hormonen. Zoals de meeste hormonen circuleren zij in het bloed en reguleren ze specifieke


-6-

lichaamsfuncties. AAS bijvoorbeeld verbeteren het metabolisme van eiwitten wat leidt tot een grotere spiermassa. • Anabool betekent "opbouwend" • Andro geen betekent "mannelijke" + "produceren" • Steroïden zijn een soort van vetmoleculen Bijvoorbeeld, testosteron is een anabole steroïde resp. een mannelijk geslachtshormoon dat endogeen geproduceerd wordt in de testis, eierstokken, en de bijnierschors en in de lever. Het doel van een medische toepassing van anabole steroïden is spier-dystrofie (spier-en vaatziekten die leiden tot progressieve spierzwakte). Foto toont: Het hormoon wordt geproduceerd door specifieke cellen in de desbetreffende organen en daarna uitgescheiden in het bloed (vasculaire systeem). In het vaatstelsel kan het hormoon worden vervoerd naar een plaats in het lichaam. Target-cellen hebben specifieke receptoren die steroïde hormonen herkennen en daardoor beginnen met de productie van eiwitten.

SLIDE 11: Androgene anabole steroïden (AAS) worden gebruikt voor medische doeleinden, zoals: • Een gebrek aan androgenen Î hypogonadisme is een verminderde capaciteit van de testis of eierstokken voor de productie van androgenen ÎAAS worden gebruikt als vervangende therapie • Een mannelijke reuzengroei Îenorme grootte • Een endometriose Î Proliferatie van het slijmvlies van de baarmoeder (groei buiten of buiten de baarmoeder) • bloedarmoede Î Een gebrek aan bloedcellen Î AAS gebruik stimuleren de erythropoeise • Spier dystrofie Î spieren vaatziekten die leiden tot progressieve spierzwakte • machteloosheid of erectiele dysfunctie Îconsistent te bereiken onvermogen of in stand houden van een erectie

SLIDE 12: De beoogde gevolgen van een AAS-misbruik in de sport worden ontleend aan het anabole deel van de stof (celgroei). Atleten willen soms spieren "opbouwen" door misbruik van steroïden, die bevorderlijk zijn voor de eiwitsynthese wat leidt tot een


-7-

verhoogde spierweefselgroei. Volgens de verhoogde eiwitsynthese moet steroïdenmisbruik ook helpen om bij regeneratie. AAS kunnen een effect hebben op de spiermassa, in het bijzonder wanneer gecombineerd met training. Niettemin moeten de atleten hebben actief te blijven, omdat gebruik van anabole steroïden, niet leidt tot een groei van de spier zelf. Bovendien zijn spieren (in feite het hele menselijk lichaam) fysiologisch niet voorbereid voor een dergelijke extreme en snelle groei, zodat schade aan de spieren kan verschijnen als gevolg van het misbruik van anabole steroïden tijdens de training. Foto toont: AAS kunnen worden genomen in de vorm van tabletten, of als een intramusculaire injectie, wat leidt tot extra indirecte gezondheidsrisico's, zoals infecties (bv.: hi-virus of hepatitis).

SLIDE 13: De dia toont de gevolgen van misbruik van anabolica bij een voetballer waarbij meerdere scheuren in de pezen optraden) Origineel Abstract van Isenberg et al.. (2008): Unfallchirurg, 46-49: Opeenvolgende barst van de knieschijf en Achilles pezen. Anabole steroïden in competitiesporten Derivaten van testosteron of van 19-nor-testosteron worden gebruikt als anabolica ter verbetering van de prestaties, hoewel het effect van anabolica nog steeds ter discussie staaat. Het gebruik van anabole steroïden blijft onder competitiesporters bestaan, ondanks de stijging vanhet aantal controles en steeds vaker gerapporteerde dramatische incidenten. Overwegende dat metabole dysfunctie gerapporteerd tijdens gebruik van anabole goed gedocumenteerd is, zijn barsten van de pezen zelden gemeld. Binnen 18 maanden, had een 29-jarige beroepsvoetballer chirurgie nodig voor een scheur van de pees van de knieschijf en de beide Achilles pezen. Zorgvuldig verhoor bevestigde dat hij gedurende 3 jaar regelmatig verschillende anabole steroïden had gebruikt zijn kracht te verbeteren. Na elke operatie gebruikte hij opnieuw hoge hoeveelheden anabole steroïden werden tijdens de vroege herstellingsperiode en tijdens de training. . Minimaal-invasieve chirurgie en open hechtingstechnieken leidden tot een snelle en volledige unie van de Achilles pezen. Training en anabolicagebruik begon echter vroeg na het hechten van de pees van de knieschijf met inbegrip van bot tunnels wat culmineerde in het optreden van nieuwe scheuren na 8 weken (histologisch bevestigd). Een laatste ligament reconstructie met een semitendineuse pees-ent gevolgd door een infectie leidde tot onherstelbare schade aan de peestructuur. Herhaalde waarschuwingen voor verminderde genezing als het gebruik van de anabolica werd voortgezet waren zonder succes. In het licht van het hoge aantal niet-geregistreerde gevallen


-8-

competitiesport, mogen we aannemen dat het gebruik van anabole steroïden ook van het kwantitatieve belang is in de operatieve behandeling van peesscheuren. Bovenste afbeelding laat zien: De knieschijf (gele pijltjes) en hun verloren verbinding met de tibia (ruptuur van de pees van de knieschijf). Onderstaand plaatje geeft aan: De plaats van scheuren in een anatomisch beeld (rode pijl markeert de pees van de knieschijf).

SLIDE 14: Het misbruik van AAS resulteert in een verbetering van de motivatie om te trainen en dit samen met een verhoogd risico van over-training, met alle negatieve gevolgen die dit heeft op de motorische apparaat. Er is eveneens een wijd verspreide gedachte dat het misbruik van AAS in grote hoeveelheden aanzienlijke effecten zal produceren, terwijl neveneffecten vaak ontkend worden. In feite verschijnen de bijwerkingen die onschadelijk lijken in een vroeg stadium, en dit zijn de voorlopers van de veel gevaarlijker bijwerkingen aan de inwendige organen. De gezondheidsrisico’s van het gebruik van androgene anabole steroïden zijn grotendeels gebaseerd op het androgene deel. Mannelijke misbruikers kunnen lijden onder een vergroting van de borsten de zogenaamde gynaecomastie (vervrouwelijking) en in tegenstelling kunnen vrouwelijke verslaafden vermannelijken). Verdere bijwerkingen zijn: • Steroïde-gerelateerde acne is minder gevaarlijk is, maar een esthetisch onaangenaam neveneffect (foto a) • Ontstekingen van de lever; vervetting van de weefsels en de vorming van de lever cysten zijn voorbeelden van de directe schade aan weefsels die zich kunnen voordoen (afbeelding B) •

Krimpen van de testis (afbeelding c)

• •

Gynaecomastie (Uitbreiding Degeneratie van het skelet

van

borstkanker

bij

mannen;

Foto

d)

• Hart-verstoringen verschijnen op het hart als een ontoereikende toevoer van zuurstof, omdat de spieren van het hart groei zonder aanpassing van de bloedvaten, verdere verstoringen worden gezien op de bloedsomloop met een vermindering van High Density Lipiden (HDL), die de wanden van de bloedvaten beschermen en een toename van lage densiteit Lipiden (LDL), die schade aan de wanden van de bloedvaten veroorzaken


-9-

•

Verdieping van de stem (vrouwen)

•

Baardgroei (vrouwen) / kaal worden(mannen)

•

Psychische bijwerkingen bij sommige mensen na AAS misbruik

SLIDE 15: Samenvatting en trefwoorden om te onthouden!

SLIDE 16: Hormonen en verwante stoffen zijn in endogene en exogene messenger moleculen vrijgegeven door endocriene klieren of als drugs. Zij stromen in het bloed om specifieke functies te reguleren zoals: • Erytropoëtine is een hormonale stof die wordt gevormd met name in de nieren en die de vorming van rode bloedcellen stimuleert (dit wordt in detail toegelicht op de volgende dia's). • Menselijk groeihormoon is het van nature voorkomende groeihormoon van de mens of een recombinante versie die groei stimuleert. • Insuline-achtige groeifactor is een peptide met een vergelijkbare structuur aan insuline dat wordt afgescheiden, ofwel tijdens de foetale ontwikkeling of tijdens de kindertijd en dat de groeihormoon activiteit aanstuurt. •

Mechanische groeifactor is een variant van de insuline-achtige groeifactor.

• Human choriongonadotrofine is een glycoproteïne hormoon dat wordt aangetroffen in de urine en bloed serum van de zwangere vrouwen. Het wordt vaak getest als een indicator van de zwangerschap en wordt medisch gebruikt voor het opwekken van de ovulatie en voor de behandeling van mannelijke en cryptochisme hypogonadisme, en wordt geproduceerd in bepaalde kanker (zoals kanker van de teelballen). • Insuline is een eiwit hormoon dat wordt gesynthetiseerd in de alvleesklier, dat essentieel is voor het metabolisme van koolhydraten, vetten en eiwitten, dat de bloedsuikerspiegel regelt door het vergemakkelijken van de opname van glucose in de weefsels, door het bevorderen van de omzetting ervan in glycogeen, vetzuren , en triglyceriden, en door vermindering van het vrijkomen van glucose uit de lever. Onvoldoende geproduceerde hoeveelheden resulteren in diabetes mellitus. • Corticotrophin is een preparaat van ACTH (adrenocorticotroop hormoon / een eiwit hormoon van het voorste kwab van de hypofyse. Het stimuleert de bijnierschors en wordt vooral gebruikt bij de behandeling van reumatoïde artritis en reumatische koorts.


- 10 -

SLIDE 17: De afkorting EPO staat voor het hormoon erythropoëtine, een groeifactor geproduceerd in de nieren die de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert. Rode bloedcellen of erythrocyten vervoeren zuurstof naar de weefsels. De cyclus van de vorming van rode bloedlichaampjes wordt gecontroleerd door het zuurstofgehalte in het bloed, die op een permanente basis "gemeten" wordt door receptoren als controle-variabele. Als het zuurstofgehalte wordt verlaagd en het lichaam een toestand van hypoxie bereikt, zal de productie van EPO in gang worden gezet en zullen rode bloedcellen worden gevormd in het rode beenmerg. Het belangrijkste orgaan in het kader van deze cyclus is de nier, het weefsel waarin EPO hoogstwaarschijnlijk gevormd wordt. Het is mogelijk om in te grijpen in deze controle lus door de toediening van EPO van externe oorsprong, hetgeen leidt tot een toename van het aantal rode bloedcellen, zelfs zonder training. Erythropoëtine wordt gebruikt voor de medische behandeling van anemie ten gevolge van chronische nierziekten, kanker, aids of bij ernstig zieke mensen. Foto toont: Erythropoëtine wordt geproduceerd door de nier en wordt uitgescheiden in het bloed (vasculaire systeem). Het stimuleert de productie van rode bloedcellen in het beenmerg.

SLIDE 18: Erythropoëtine bevordert de aanmaak van rode bloedcellen of erythrocyten, die verantwoordelijk zijn voor het vervoer van zuurstof, in het beenmerg. Deze zuurstof is essentieel voor de fysiologische functies van het menselijk lichaam. Naast de hersenen, benodigen de spieren het grootste deel van de zuurstof om uithouding te verzekeren. Als gevolg hiervan zijn vooral wielrenners, lange afstand lopers of langlaufers geneigd om misbruik te maken van het EPO om hun weefsels van zuurstof te voorzien. Een juridische en nog veel veiliger optie om uithoudingsvermogen te verbeteren of – juister gezegd- een groter zuurstof bindend vermogen te verkrijgen zijn hoogtestages. Door de fysische eigenschappen van de atmosfeer in de bergen leidt de verminderde beschikbaarheid van zuurstof tot een stimulatie van de synthese van rode bloedcellen. Foto toont: De Finse langlaufer Eero Mäntyranta die een mutatie heeft in het gen van zijn erythropoëtinereceptor. Dit feit leidde tot een verhoogde capaciteit voor het vervoer van zuurstof in het bloed, waardoor hij een volstrekt legaal voordeel had en meerdere Olympische gouden medailles won


- 11 -

SLIDE 19: Erytropoëtine wordt gebruikt voor medische behandelingen van anemieën (een aandoening waarbij er een tekort is aan rode bloedcellen, het hemoglobinegehalte te laag is of in het totale volume bloed te klein is) bij chronische nierziekten, kanker, aids of ernstig zieke mensen. Grafiek toont: Een weefsel ontwikkelt een hypoxie, dat is een gebrek aan beschikbare en nodige zuurstof. Als gevolg daarvan induceert het menselijk lichaam de productie van erytropoëtine wat leidt tot een verhoogde aanmaak van erytrocyten - met een vertraging van enkele dagen.

SLIDE 20: Erythropoëtine (EPO), hetzij in zijn natuurlijke vorm ( [h] EPO) of wanneer deze wordt geproduceerd door gentechnologie (recombinant humaan [RH] EPO), heeft weinig bijwerkingen op basis van haar structuur. De belangrijkste effecten die gevaarlijk zijn voor de gezondheid zijn verbonden aan de gevolgen van de vorming van rode bloedcellen wat leidt tot een verhoogde viscositeit van het bloed. Bijgevolg verhoogt EPO-misbruik het risico van arteriële hypertensie of van trombo-embolische gebeurtenissen in de longen, hersenen of het hart, en dit kan bv. leiden tot een hartaanval of beroerte. EPO-misbruik kan sterk levensbedreigend zijn! Het beeld laat zien: aan de linkerkant van de foto zie je het rechte hart ventrikel, en aan de rechterzijde zie je de linker hartkamer van een pathologisch vergroot hart, en het infarct is gemarkeerd met de pijlen.


SLIDE 22: Beta-receptoren zijn een groep van receptoren die aanwezig zijn op het celoppervlak van sommige organen en weefsels bezenuwd door het sympathische zenuwstelsel en die tussenkomen in bepaalde fysiologische reacties zoals vasodilatatie, versoepeling van de luchtpijpvertakkingen en verhoogde hartslag wanneer gebonden door specifieke adrenoceptor agenten. Beta-receptor-blokkers zijn een groep van geneesmiddelen die de activiteit van de beta-receptoren blokkeren om de hartslag te verlagen en de kracht van de


- 12 -

contracties te verkleinen bijgevolg de bloeddruk te verlagen. Daarom worden ze vaak genomen door hartpatienten. Een receptor is meestal een membraaneiwit waar specifieke moleculen kunnen binden om een bepaalde reactie te bekomen. Foto toont: Beta-receptor-blokkers kunnen oraal worden ingenomen, geresorbeerd worden door het maagdarmkanaal in het bloed en door de lever naar het hart. Daar blokkeren ze de bèta-receptoren. SLIDE 23: Beta-blockers hebben geen directe verbetering van de prestaties als effect. Ze zijn verboden in diverse sporten die behoefte hebben aan zo weinig mogelijk opwinding zoals boogschieten of auto-sport. Het kalmeren van de hartslag en bloedsomploop wordt waargenomen. Bovendien verminderen beta-blokkers gevoelens van opwinding, plankenkoorts en het trillen van de handen, wat leidt tot een verhoogde kalmering. Foto toont: Een normaal lichaam reageert op extreme stress door het activeren van de "strijd-of-vlucht" respons mechanisme door het verhogen van het gehalte aan adrenaline in je lichaam, je hartslag te verhogen, en je een plotselinge uitbarsting van energie en kracht te geven. • Tijdens een stressvolle situatie stimuleert het sympathische zenuwstelsel de bijnieren om adrenaline te produceren. •

De adrenaline stroomt door de bloedvaten naar het hart.

•

Adrenaline activeert de receptoren op het hart.

•

De hartslag stijgt, de productie van strijd-of-vlucht reacties.

• Na orale inname van beta-blokkers en opname in de bloedsomloop door het maagdarmkanaal en voorkomen deze de binding van adrenaline aan de receptoren op het hartcellen. •

De hartslag blijft normaal en strijd-of-vlucht reacties komen niet voor

SLIDE 24: Biomedische bijwerkingen van beta-blokkers zijn: •

Bradykardia is een verminderde hartslag.

•

Tijdens een bloeddrukdaling kan een onverwachte verlaging van de bloeddruk optreden.


- 13 -

•

Acoasma of hallucinatie zijn een beleving van iets zonder externe oorzaak meestal ten gevolge van een aandoening van het zenuwstelsel of in reactie op drugs.

•

Slaapverstoringen worden waargenomen.

•

Bronchiale spasmen; samentrekking van verschillende luchtwegen, wat leidt tot een slechter uitademen.

•

Depressie is een psychotische stoornis vooral gekenmerkt door droefheid, inactiviteit, moeite met denken en concentratie, een significante toename of afname van de eetlust en bestede tijd aan slapen, gevoelens van verslagenheid en hopeloosheid, en kan soms leiden tot zelfdoding.

•

Uitputting van arbeid, inspanning of stress.

spieren

van

de


SLIDE 26: Beta-2-agonisten (ook wel bètasympathicomimetica) simulerende actie van het sympathische zenuwstelsel op bèta-receptoren vnl van het gladde spierweefsel van de luchtwegen Het medisch nut van bèta-2 agonisten is de behandeling van astma. Atleten moeten aandacht besteden aan de mogelijkheid om een TTN (toelating therapeutische noodzaak) ter behandeling van astma te bekomen. Foto toont: Het werkingsmechanisme van beta-2-agonisten op bronchiale spier! Een gecontracteerde bronchiale spier, zoals dat gebeurt in het geval van een astmatische aanval, kan worden versoepeld door gebruik van bèta-2 agonisten.

SLIDE 27: Atleten die bèta-2 agonisten misbruiken geloven dat hun uithoudingsvermogen stijgt door een toegenomen longfunctie of dat gebruik hun kracht beïnvloedt door een verhoogde eiwitsynthese. Maar toch is er geen duidelijke wetenschappelijk bewijs tot nu toe. Een van de meest bekende verhalen van een beta-2-agonist misbruik is het verhaal van Katrin Krabbe (Duitse sprintster) en haar clenbuterol misbruik. Clenbuterol is voor het eerst illegaal misbruikt als groeibevorderaar in de dierlijke productie om de


- 14 -

magere spiermassa te verhogen en het vetgehalte te verlagen en pas later voor doeleinden doping in de sport.

SLIDE 28: Bekende bijwerkingen van beta-2-agonisten zijn: • Verhoging van de hartslag en een verhoogde bloeddruk. • Fijne tremor van de handen, rusteloosheid en hoofdpijn • Ruis en hartkloppingen • Gedragstoornissen bij kinderen • Spierkrampen en allergische reacties • Irritatie van de keel en de bovenste luchtwegen


SLIDE 30: Bloeddoping behoort tot de illegale methoden van manipulatie en is een directe vorm van het verbeteren zuurstoftransport die onmiddellijke effectief is door een vergroting van de hoeveelheid rode bloedcellen. In tegenstelling tot EPO dat alleen een verhoogde aanmaak van rode bloedcellen induceert. Er zijn twee verschillende methodes: • inning van het eigen bloed en herinjectie later • het nemen van het bloed van een bloedgever en herinjectie indien nodig De fysiologische effecten zijn hetzelfde als een EPO-misbruik: - verhoogde rode bloedcellen - verhoogde capaciteit van zuurstof levering Bloedzakjes worden gebruikt in de geneeskunde voor de behandeling van bloed enorme verliezen.

SLIDE 31: Meer rode bloedcellen, beter vervoer van zuurstof, meer uithoudingsvermogenprestatie! De gevolgen zijn hetzelfde als bij EPO-misbruik, maar met een direct gevolg.


- 15 -

Grafische weergave toont: Het indrukwekkende effect van bloedtransfusie op de fysieke prestatie wordt uitgedrukt in de volgende graf proef. Het effect blijkt uit de tijd voor het uitvoeren van een 10 km race met bloedtransfusie of met placebo. Groep 1: Er kunnen geen effecten worden waargenomen na infusie van de placebooplossing, maar wel een significant effect na bloedtransfusie Öde looptijd neemt af Groep 2: De looptijd over een afstand van 10 km daalt onmiddellijk na bloedtransfusie. Deze verbetering van de tijd werd behouden gedurende 13 dagen na transfusie van rode bloedcellen en was dus nog aanwezig op het moment van het placebo-infuus. (De oorspronkelijke gegevens kunnen worden gevonden: Brien & Simon (1987): JAMA 257 (20), 2761-2765) Origineel abstract van Brien & Simon (1987): JAMA 257 (20), 2761-2765: De effecten van rode bloedcellen infusie op 10-km race tijd Het doel van deze studie was om te onderzoeken wat de gevolgen van de infusie van 400 ml van de rode bloedcellen (RBC's) op 10-km baanwedstrijd tijd, submaximale hartslag, hematocriet, 2,3-diphosphoglycerate, en partiële druk van zuurstof op 50% hemoglobine verzadiging. Zes mannelijk, afstand lopers van hoof niveau doneerden tweemaal een eenheid van RBC's, dat werd ingevroren voor later herinfusie. Elf weken na de tweede donatie, liepen ze een reeks van drie wedstrijd 10-km-races op een standaard 400-m baan: voor infusie, na 100 ml zoutoplossing, en na 400 ml van een autologe bloedtransfusie met voorheen bevroren deglycerolizeerde RBC's. Alle lopers namen deel aan deze proef met een dubbelblinde, placebo, crossover, experimenteel design. De looptijd werd opgenomen na elke 400-m en bloed werd verzameld vóór elke proef. De gegevens werden geanalyseerd via een variantie-analyse. Resultaten na de infusie met RBC toonde een significant hogere hematocriet, een beduidend snellere 10-km looptijd, een niet-significant afname in submaximale hartslag, een niet-significante afname in submaximale hartritme (10 slagen per minuut), en geen significante veranderingen in zowel 2, 3-diphosphoglycerate of partiële druk van zuurstof op 50% hemoglobine verzadiging. Erythrocythemia geïnduceerd door het infuus van 400 ml van een autologe verpakte RBC’s leidde tot een daadwerkelijk betere prestaties in een 10-km baanwedstrijd, waarschijnlijk als gevolg van een toename van de zuurstof levering aan de werkende spieren.

SLIDE 32: Het merendeel van de biomedische bijwerkingen zijn vergelijkbaar met een EPOmisbruik.


- 16 -

Bloeddoping leidt tot een toegenomen druk op het cardiovasculaire systeem wat leidt tot een hoge bloeddruk en een verhoogd risico op trombose • bloedtransfusies houden het risico in op een ongeval door transfusie allergieën of onverenigbaarheden en het risico op ernstige infecties, zoals hepatitis of hi-virus.


SLIDE 34: De plasmavolume-expanders behoren tot de groep van diuretica en andere maskeermiddelen van de Verboden Lijst. De plasmavolume-expanders verhogen het vloeistof deel van het plasma wat leidt tot een verminderde hematocriet. Ze worden gebruikt bij dringende medische hulp in geval van enorme verliezen van bloed of bij extensieve brandwonden. Definitie hematocriet: Het aandeel van het bloedvolume dat wordt ingenomen door de rode bloedcellen, meestal uitgedrukt als een percentage van het totale bloedvolume. Foto toont: Menselijk bloed kan worden gescheiden in het plasma (geel) en de bloedcellen (rood). Het gele vloeistofgedeelte bestaat uit water en de opgeloste bestanddelen zoals eiwitten (zoals albumine, fibrinogeen, en globulinen), elektrolyten (zoals natrium en chloride), suiker (zoals glucose), vetten (zoals cholesterol en triglyceriden), metabole afgewerkte producten (zoals ureum), aminozuren, hormonen en vitaminen. Het rode gedeelte bestaat uit de cellulaire structuren van het bloed, bv. erytrocyten, leukocyten et al..

SLIDE 35: De plasma-expanders worden misbruikt door atleten ter compensatie van een hoog hematocriet-niveau door het verminderen van de viscositeit van bloed. Een hematocriet toename zou kunnen te wijten zijn aan EPO-misbruik en plasmavolumeexpanders zou kunnen worden misbruikt om gebruik van dit type doping te verdoezelen. Een ander aspect is het in evenwicht brengen van vochtverlies tijdens uithoudingsprestaties die leiden tot een verlaagde bloedvolume. Plasmavolumeexpander kunnen het bloedvolume verhogen door compensatie van vloeistofverlies.


- 17 -

Foto toont: Het effect van een misbruik van een plasmavolume expander. • Linker kolom: Bloedsamenstelling voor misbruik van een plasmavolume expander bij een verhoogde hematocriet. • Rechter kolom: Bloedsamenstelling na misbruik van een plasmavolume expander bij een verhoogde hematocriet. Het gehalte van het cellulaire deel van het bloed (rode kolom) blijft hetzelfde (vergelijk kolom links en rechts). Alleen de hoogte van het plasma (gele kolom) is verhoogd, zodat de procentuele distributie van vaste tov vloeibare delen van het bloed (hematocriet) is gedaald door het misbruik van de expander.

SLIDE 36: De biomedische bijwerkingen van het plasmavolume expanders kunnen zijn: • allergische reacties zoals jeuk, • duizeligheid/vertigo, • astmatische symptomen of • een instorting van de bloedsomloop.


SLIDE 38: Diuretica zijn producten die bijdragen tot het wegwerken van vocht uit het lichaam. Zij beïnvloeden de functie van de nieren wat leidt tot een verhoogde uitscheiding, waterverlies en gewichtsverlies. Ze veroorzaken een verlies van water door gedeeltelijk de waterreabsorptie te verhinderen, dat wil zeggen dat het plasvolume verhoogt. Deze effecten kunnen worden bereikt binnen enkele uren. Krachtige diuretica kunnen het volume aan urine tot ongeveer 6 liter per dag verhogen. Het medische nut van diuretica is behandeling van hoge bloeddruk, hartfalen of levercirrose.

SLIDE 39: Een prestatieverbetering kan niet worden verwacht door het gebruik van diuretica. Ze worden misbruikt voor een snelle gewichtsafname wat leidt tot de mogelijkheid om te beginnen in een lagere gewichtsklasse. Of ze worden misbruikt om een verdund


- 18 -

urinemonster te produceren door een toename van het volume water waardoor het misbruik van andere dopingmiddelen wordt gemaskeerd. Diuretica zijn ook zeer populair in de bodybuilderscene. Het doel hier is om de spierdefinitie zo veel mogelijk te benadrukken door verlies van water in die spier. Een casusrapport toont de doelstelling van het gebruik van een diureticum door een roeier en de fatale gevolgen hiervan . Abstract van Dunker et al.. (2001): anesthesist, 500-505: Exertional heatstroke. Lethal multiorgan failure due to hyperthermia in a 23-year-old sportsman We bespreken het geval van een 23-jarige roeier die het slachtoffer werd van een hartaanval tijdens een poging om 2 kg af te vallen door joggen voor een competitie. De ontwikkeling van deze aandoening werd versterkt door dat de sporter opzettelijk kleren droeg die niet geschikt waren voor de omgevingsomstandigheden en waardoor hij meer ging zweten. De maximale lichaamstemperatuur liep hierdoor op tot meer dan 43 ° C. Als gevolg ontwikkelde er zich bij deze comateuze patiënt een ziekte waarbij multi-orgaanfalen optrad; de lever hield op met functioneren, er trad eveneens nierfalen, massale rhabdomyolyse, en verspreide intravasculaire coagulatie op. Daarnaast leed de patient aan een pericardiale effusie en acuut longfalen (ARDS). Ondanks een maximale intensive care behandeling met een uitgebreide vervanging van bloedproducten, continue hemofiltratie, en door beademing met lachgas overleed de jonge sportman 48 uur na zijn opname in de intensive care unit. Dit tragische verloop toont het gevaar aan van de wijdverbreide gewoonte om gewicht te verliezen door intense oefening met ongepaste kleding. In dit artikel worden mogelijke risicofactoren, symptomatologie, therapie, en methoden ter voorkoming van een hartaanval worden getoond en besproken.

SLIDE 40: Risico's van zijn een verstoring van de water-en zout-balans leidend tot uitdroging en electrolytonevenwicht. Verdere bijwerkingen zijn: • verlies van mineralen • verhoogde spierkrampen en nierziekten • bij mannen: impotentie • bij vrouwen: verstoring van de menstruele cyclus Uitleg neveneffect van de casus: zie het abstract hierboven!


- 19 -


SLIDE 42: Stimulerende middelen, zoals amfetamine, efedrine of cafeïne waren de eerste groep van effectieve middelen die op de lijst van dopeermiddelen werden geplaatst in 1967. Deze groep van stoffen omvat erg verschillende substanties, zowel natuurlijke substanties en derivaten daarvan en diegenen die worden kunstmatig geproduceerd. Stimulantia zijn exogene stoffen (zoals efedrines) die gevolgen hebben voor het centrale zenuwstelsel door stimulering van de vrijstelling van verschillende transmitters (bijv. Acetycholin). Deze stoffen verhogen de hartslag, de ademhaling en de hersen functie en kunnen leiden tot euforie. Hun tegenhangers in het menselijk lichaam zijn adrenaline of noradrenaline. Deze endogene stoffen verhogen het energie-metabolisme. Stimulantia of amfetaminen worden voor medische doeleinden hoofdzakelijk voor gebruikt via lokale toediening voor het ontspannen van luchtpijpvertakkingen of het ontstoppen van de nasopharynx mucosa (behandeling van verkoudheden). Bovendien worden stimulerende middelen ook veel misbruikt als drugs, bv. XTC. Foto toont: Een neuron - de functionele cel van de hersenen - met haar input structuren (dendrites) en de output structuur (axonen) communiceert met andere cellen door synapsen. De synaps is een cel knooppunt voor de communicatie tussen cellen - stimulerende invloed op hier! Stimulantia leiden tot een verhoogd vrijkomen van transmitters.

SLIDE 43: Stimulantia verhogen de activiteit van de hersenen en het lichaam. Het misbruik door de atleten is gebaseerd op het bereiken van een grotere alertheid, minder vermoeidheid en een betere competitiviteit en meer agressie met minder gevoeligheid voor pijn. Stimulerende middelen verbeteren niet rechtstreeks van de fysieke prestaties. De meest gangbare stimulantia in de sport zijn amfetaminen, cocaïne, efedrine en cafeïne. Grafiek toont: De staat van "totale uitputting" is onder normale omstandigheden (bv. bij sporten) niet haalbaar. Het is een toestand die alleen bereikt kan worden onder


- 20 -

specifieke (levensbedreigende) omstandigheden. Maar met stimulerende middelen is het mogelijk om de laatste reserves van het lichaam te gebruiken!

SLIDE 44: Gebruik van stimulantia leidt tot de onderdrukking van angst of uitputting. Hun effect is zo machtig dat een atleet niet beseft hoe uitgeput hij is, en er zijn gevallen van overmatige uitputting met de dood tot gevolg, vooral in de competitiesport op het hoogste niveau. Geassocieerd met deze effecten kan ook uitdroging optreden als gevolg van een langdurige inspanning, evenals hyperthermie. Biomedische bijwerkingen van stimulerende middelen zijn aan de ene kant de ontwikkeling van psychologische stoornissen zoals een verslaving of een depressie of aan de andere kant fysiologische effecten zoals: • ontregeling van de lichaamstemperatuur • verlies van eetlust en slaap • hallucinaties • trillen van het lichaam, rusteloosheid, agitatie, spanning • hartritmestoornissen Vanwege hun euforisch effect, worden stimulerende middelen misbruikt bij het sporten en buiten het sporten!


SLIDE 46: Voedingssupplementen zijn stoffen die van nature in het lichaam bestaan en bovenop de normale dagelijkse voeding worden gebruikt , voorbeelden zijn glucose, mineralen, vitaminen en sporenelementen. Deze stoffen zijn deels van essentieel belang voor de groei en ontwikkeling van een meercellige organismen, zoals het menselijk lichaam. Voedingssupplementen bevatten de stoffen in een geconcentreerde vorm en meestal bestaan vaak uit verschillende stoffen. Het medisch doel voor gebruik van voedingssupplementen is een tekortkoming als gevolg van ondervoeding of ziektes. De belangrijkste reden voor personen om gebruik te maken van voedingssupplementen is de overtuiging dat zij de gezondheid bevorderen, een vermindering van het risico op het krijgen van zieke en ten minste controle op het


- 21 -

lichaamsgewicht. Het merendeel van de supplementen zijn geen verboden binnen de "Lijst".

SLIDE 47: Een evenwichtige voeding is veel beter dan het gebruik van voedingssupplementen. Bovendien moeten de ingenomen hoeveelheden in acht worden genomen om een 'overdosis' te voorkomen. Voedingssupplementen zouden nodig kunnen zijn voor sommige atleten omwille van de intensiteit en de duur van hun inspanning. Deze sporters hebben een extreem niveau van calorie-gebruik, die niet kan worden gedekt door de normale dagelijkse voeding (zoals Tour de France, enz.). Kritische stoffen zijn de vitaminen van de B-groep en mineralen zoals jodium, zink en ijzer die deels verloren gaan via zweet.

SLIDE 48: Voedingssupplementen zijn niet verboden, tenzij zij een verboden stof bevatten, die al dan niet worden vermeld op het etiket. Een van de belangrijkste risicofactoren van voedingssupplementen kan het positief testen voor doping zijn door vervuilde supplementen. Deze kunnen ingrediënten bevatten die niet vermeld staan op het etiket en het gebruik leidt in het uiterste geval zelfs tot een positieve dopingtest. Als gevolg daarvan kunnen er biomedisch bijwerkingen optreden, die afhankelijk zijn van de aard van de “niet vermelde” stof. Het merendeel van de ontdekte stoffen zijn androgene anabole steroïden. Het is een feit dat veel sporters supplementen gebruiken zonder medeweten van bijwerkingen en aanbevolen inname niveaus. In het licht van de grote markt van voedingssupplementen (ongeveer 12 miljard US $ in de VS in het jaar 2001) en de enorme verkoop over de gehele wereld, zweeft het grensvlak tussen een aanbevolen gebruik en misbruik. Bovendien kan de veronderstelling dat het gebruik van voedingssupplementen gemakkelijk de gevolgen kan dekken van een gebrekkige voeding kan leiden tot minder aandacht voor een gezonde, evenwichtige voeding. De tabel laat zien: Een studie van het Internationaal Olympisch Comité toonde aan dat een kwart van 600 onderzochte vrij verkrijgbare voedingssupplementen verboden stoffen, zoals anabole steroïden, bevatte.


- 22 -


SLIDE 50: Genen zijn enkelvoudige onderdelen van het DNA, met inbegrip van de erfelijke informatie. Deze genen bevatten de informatie voor de samenstelling van het lichaam en dus voor de eiwitten, ook bijvoorbeeld spier-eiwitten. Een aspect van gentherapie is de poging om de informatie van selectieve genen te veranderen. De Verboden Lijst 2008 definieert gendoping als "het niet-therapeutische gebruik van cellen, genen, genetische elementen, of van de modulatie van de expressie van genen, met de capaciteit om de atletische prestaties te veranderen". De medische toepassing van gentherapie is het verbeteren van defecte genen die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van de ziekte, zoals erfelijke ziekten. Maar het probleem is het misbruik van de therapeutische idee voor sport doeleinden. Foto toont: Het idee van gentherapie is de implementatie van de gewijzigde genen in de cel door de hand van specifieke vervoerders. Na de uitvoering wordt de gecorrigeerde / nieuwe functionele eiwitten kunnen worden gesynthetiseerd door de cel en de ziekte kan worden genezen of op zijn minst verlaagd.

SLIDE 51: Indien de correctie van defecte genen mogelijk is, is de stap naar de wijziging van de spiergenen niet veraf. Mogelijke doelstellingen van misbruik zou kunnen zijn: • een verhoogde productie van erythropoëtine (herinner Eero Mäntyranta, de langlaufer), om het uithoudingsvermogen te bevorderen • het stimuleren van specifieke spiergroeifactoren om kracht en de snelheid te bevorderen Linkerfoto toont:een kind (zeven maanden en zes dagen oud) . Hij bleek buitengewoon gespierd, voornamelijk de spieren in zijn dijen en de bovenarmen. Op 4-5 jaar vertoonde de jongen een toegenomen spiermassa en kracht als gevolg van een van mutatie van het myostatinegen, wat leidt tot een grotere spiermassa. Hij kon op die leeftijd twee 3-kg halters met horizontaal gestrekte armen vasthouden. (De oorspronkelijke gegevens kunnen worden gevonden in Schuelke et al.. (2004) N Engl J Med. 350: 2682-2688)


- 23 -

Rechter foto toont: Een koe van het zogenaamde "Belgisch Blauw ras" met een mutatie in het myostatine-gen. De toegenomen spiermassa is een visueel onderscheidend teken. Desalniettemin is een misbruik van gentherapie of het idee van de bekende genmutaties in de sport momenteel nog niet bekend.

SLIDE 52: Het gebrek aan controle over het kunstmatige gen is het grootste probleem van gentherapie. Alle gewenste en verwerpelijk effecten kunnen nog niet worden voorspeld op basis van de algemene mechanismen van de genregulatie. Resultaten van klinische proeven voor gentherapie-methoden hebben gemeld dat de volgende problemen kunnen verschijnen:kanker, meervoudige orgaan storingen en andere sterk levensbedreigende gebeurtenissen Verdere risico's zijn volstrekt onbekend omwille van het beperkt aantal studies en publicaties die beschikbaar zijn. Daarom zijn de biomedische bijwerkingen van gentherapie op dit moment niet te voorspellen!



- 24 -

EEN DIEPER INZICHT IN DE DOPINGPROBLEMATIEK! MEDIUM-NIVEAU

Recommend Documents