Overschiestraat 61 1062 XD Amsterdam 020 528 92 95 www.publistat.nl
[email protected]
Een analyse van het vak communicatie in de media
27 augustus 2015
Media-analyse
Achtergrond Logeion
Missie: een sterke professionalisering en profilering van de beroepsgroep en het vak Standpunt: adviesraad Positionering Vak en Beroepsgroep (AVP) is van mening dat de huidige beeldvorming te wensen overlaat
Vraagstelling
Wat is het huidige beeld van het communicatievak in de media?
Hypothese
Een duidelijke stem van het vak ontbreekt Berichtgeving overwegend negatief en de aanleiding vaak een incident Slechts een beperkt aantal 'usual suspects' uit de beroepsgroep komt aan het woord. De beroepsorganisatie Logeion blijft buiten beeld
Deelvragen
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
Welke vakspecialismen zijn terug te vinden in de media? Wat is de teneur (aard) van de berichtgeving? Wat is de aanleiding om over het vak te berichten? Zijn de communicatieprofessionals persoonlijk aanwezig in de berichtgeving?
© Publistat B.V.
1
Media-analyse
Achtergrond Periode
Januari t/m december 2014
Mediaselectie
Landelijke kranten: AD, Financieele Dagblad, Metro, NRC Handelsblad, NRC Next, Trouw, Telegraaf, Volkskrant, Nederlands Dagblad, Parool, Reformatorisch Dagblad Online: nos.nl
Selectie en aantal artikelen
Ruim 50 zoekwoorden gerelateerd aan communicatievak 450 artikelen waarin in meer of mindere mate iets wordt gezegd over communicatievak
Afbakening vak
Vakspecialismen op de site van Logeion
Beperking
Berichten ontbreken die wel over het communicatievak gaan, maar waarin geen van de zoekwoorden voorkomt Vak is in beweging waardoor geen eenduidigheid is over vakspecialismen. Gekozen vakspecialismen dekken niet het totale vakgebied
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
© Publistat B.V.
2
Resultaten
Media-aandacht constant
Trend aantal artikelen per maand 2014 80
© Publistat B.V
Aandacht redelijk constant
60
Gemiddeld 40 berichten per maand
40
Geen grote uitschieters en veelbesproken incidenten 52
20
39
57 25
45
40
44
31
30
28
28
jun
jul
aug
31
0 jan
feb
mrt
apr
mei
sep
okt
nov
dec
©
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
© Publistat B.V.
3
Resultaten
Mediarelaties voert de boventoon Aandeel vakspecialismen
Percentage van de berichtgeving (n=450) 4%
4%
Mediarelaties
5%
Marketingcommunicatie
5%
Iets minder dan de helft over mediarelaties (woordvoering, PR en overige mediacontacten)
Corporate communicatie Overig
6%
47% Speechwriting
6%
In berichtencategorie mediarelaties komt in 20% van de berichten term spindoctoring voor
Overheidscommunicatie Crisiscommunicatie
11%
Aandelen overige vakspecialismen erg klein
Interne communicatie 12%
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
© Publistat B.V
Public Affairs
© Publistat B.V.
Online-communicatie speelt in ongeveer 10% van de berichten een rol 4
Resultaten
Merendeel artikelen neutraal of negatief Mediabeeld vakspecialismen Volume en teneur 2014
0
75 70
Mediarelaties Marketingcommunicatie
11 18
Corporate communicatie Speechwriting Overig
29
120
6
17
Teneurscore(1) communicatievak is -7
6
9
Crisiscommunicatie
14
10
6 9
Meest ongunstig Crisiscommunicatie Overheidscommunicatie Corporate communicatie Mediarelaties
3 4
Interne communicatie 2 13
4 2 © Publistat B.V
1 ongunstig
(1)
29
Merendeel artikelen neutraal of negatief
8 11 8
12
Online communicatie
225
14 28
Overheidscommunicatie
Public Affairs
150
neutraal
gunstig
Meest gunstig marketingcommunicatie en speechwriting
Ongunstig: falen, kritiek, gebrek aan daadkracht; gunstig: succes, steun of daadkracht; neutraal: geen spraken van succes, falen, steun, kritiek, daadkracht of gebrek aan daadkracht of evenveel sprake van gunstige en ongunstige factoren
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
© Publistat B.V.
5
Resultaten
Aanleiding soms een incident Mediabeeld aanleiding Volume en teneur 2014
0
50
Achtergrond
100
40
Incident
92
67
Geplande gebeurtenis
24
Ontwikkeling communicatie
6
Communicatieprijs
4
Reactie op artikel
11
200
Aanleiding om over vak te berichten soms een incident
24
53
67
24
150
Als het over ontwikkelingen in het vak gaat dan is de teneur van de berichtgeving gunstig
10
28
4
5
© Publistat B.V ongunstig
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
neutraal
© Publistat B.V.
gunstig
6
Media-beeld communicatieprofessional
Stem van het vak ontbreekt (I) Zichtbaarheid communicatieprofessionals Percentage van berichtgeving in 2014 (n=450)
Communicatieprofessional in 60% berichten aanwezig 137 verschillende namen Niet Nietzichtbaar zichtbaar 37% 37%
Actief 41%
In 40% actief aanwezig. Hij wordt geciteerd of heeft het artikel zelf geschreven
Passief 22%
© Publistat B.V
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
© Publistat B.V.
7
Media-beeld communicatieprofessional
Stem van het vak ontbreekt (II) Top 10 communicatieprofessionals Aantal vermeldingen
0
5
10
15
Jack de Vries (Hill and Knowlton)
14
Jan Driessen (Q&A)
13
Kees Jansma (Nederlands Elftal)
9
Esther Bal (Vitesse/FC Dordrecht)
Aantal mannen is dubbele van aantal vrouwen
7
Jan-Willem Wits (zelfstandig)
6
Kay van der Linde (zelfstandig)
6
Kaj Leers (zelfstandig)
6
Paul Sneijder (Paul Sneijder Communications)
Bekende wetenschappers verschijnen niet in de berichtgeving
5
© Publistat B.V
4 Actief
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
De helft van deze professionals werkt voor een bureau of voor zichzelf
8
Michael Ramstetter (ADAC)
Stephan Schrover (Rijksvoorlichtingsdienst)
Logeion maar 1 keer genoemd
Jack de Vries meest zichtbare communicatieprofessional
Passief
© Publistat B.V.
8
Samenvatting
Mediabeeld communicatievak voor verbetering vatbaar (I) Het mediaprofiel van het vakgebied communicatie is verouderd en voor verbetering vatbaar. Dit is de uitkomst van een analyse van publiciteit over het vakgebied in 11 landelijke dagbladen en nos.nl. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de beroepsorganisatie Logeion bij onderzoeksbureau Publistat Aandacht constant, geen grote incidenten De 12 onderzochte bronnen plaatsen in 2014 gezamenlijk 450 berichten waarin het communicatievak aan de orde komt, ongeveer 40 per maand. Dit is niet veel in vergelijking met andere vakgebieden zoals bijvoorbeeld accountancy (meer dan 1.000 vermeldingen van deze term in 2014). De publiciteit is gedurende het jaar redelijk constant zonder grote uitschieters en veelbesproken incidenten Specialisme mediarelaties bepaalt mediabeeld Bijna de helft (47%) van alle artikelen gaat over mediarelaties (woordvoering, PR en overige mediacontacten). In 20% van deze berichten komt de term spindoctoring voor, vaak om aan te geven dat er wordt gemanipuleerd door communicatieprofessionals De toegevoegde waarde van het communicatievak komt nauwelijks naar voren In weinig artikelen komt de toegevoegde waarde van het vak communicatie naar voren. Ook het aantal verhalen over succesvolle communicatie is beperkt. Het merendeel van de artikelen is neutraal of negatief. De verhouding negatief-neutraal-positief is vergelijkbaar met het mediabeeld van opdrachtgevers van Publistat in sectoren met problemen, zoals accountancy Verouderd beeld Nieuwe ontwikkelingen zoals digitalisering, big data, social media komen weinig voor in de gevonden artikelen. De publiciteit richt zich vooral op het ouderwetse handwerk van persvoorlichting en PR en weinig op de veranderingen in communicatievak
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
© Publistat B.V.
9
Samenvatting
Mediabeeld communicatievak voor verbetering vatbaar (II) Marketingcommunicatie, speechwriting en trends doen het goed Het zijn vooral berichten over succesvolle marketingcampagnes die het beeld positief inkleuren. Ook opvallend is de aandacht voor speechwriting. Media houden ervan belangrijke toespraken te analyseren. Datzelfde geldt voor berichten waarin de journalist, opiniemaker of lezer nieuwe ontwikkelingen in het communicatievak belichten. De hoeveelheid positieve berichten is echter beperkt Een duidelijke stem van het vak ontbreekt Uit de artikelen komt geen uitgesproken autoriteit op het gebied van communicatie naar voren. Eerder is er sprake van een bont gezelschap van 137 verschillende communicatie-experts die door 60% van de berichtgeving trekt. De experts komen vooral uit de bureauwereld of werken voor zichzelf. Opmerkelijk is dat in de vakmedia bekende communicatiewetenschappers in landelijke media nauwelijks zichtbaar zijn. De beroepsorganisatie Logeion is met slechts 1 vermelding in een heel jaar vrijwel onzichtbaar in de onderzochte media Opzet en beperkingen De artikelen zijn grotendeels verzameld met een zoekvraag in een digitaal krantenarchief. De zoekvraag bestaat uit een verzameling woorden die een relatie hebben met het communicatievak, zoals corporate communicatie, PR, spindoctoring, etc. Een artikel waarin geen van de zoekwoorden voorkomt, valt buiten het onderzoek. Ook de woorden persvoorlichter en woordvoerder zijn uiteindelijk niet opgenomen omdat ze te veel ruis opleverden van artikelen die geen betrekking hadden op de inhoud van het vak. Deze beperkingen betekenen dat het onderzoek niet de pretentie heeft een totaal beeld te geven
2015-08-27 Media-analyse communicatievak (Logeion)_16x9.pptm
© Publistat B.V.
10