Departement Industriële Wetenschappen en Technologie Opleiding master in de industriële wetenschappen: elektromechanica Afstudeerrichting elektromechanica
Economische inzetbaarheid van gereedschapsbeheersoftware bij een subcontractor
Eindwerk aangeboden tot het behalen van het diploma van master in de industriële wetenschappen: elektromechanica door
Rudy Van Lint
o.l.v. Luc Vandewaetere, RMC NV Patrick Degrijse, RMC NV Luc Monserez, KHBO Academiejaar 2007 - 2008
talent@work KHBO Campus Oostende ● Zeedijk 101 ● B-8400 Oostende ● Tel. +32 59 56 90 00 ● Fax +32 59 56 90 01 ● www.khbo.be
Departement Industriële Wetenschappen en Technologie Opleiding master in de industriële wetenschappen: elektromechanica Afstudeerrichting elektromechanica
Economische inzetbaarheid van gereedschapsbeheersoftware bij een subcontractor
Eindwerk aangeboden tot het behalen van het diploma van master in de industriële wetenschappen: elektromechanica door
Rudy Van Lint
o.l.v. Luc Vandewaetere, RMC NV Patrick Degrijse, RMC NV Luc Monserez, KHBO Academiejaar 2007 - 2008
talent@work KHBO Campus Oostende ● Zeedijk 101 ● B-8400 Oostende ● Tel. +32 59 56 90 00 ● Fax +32 59 56 90 01 ● www.khbo.be
Mededeling “Deze eindverhandeling was een examen. De tijdens de verdediging geformuleerde opmerkingen werden niet opgenomen".
Voorwoord Ik zou graag een woord van dank willen richten aan mr. Vandewaetere Luc voor de vriendelijke ontvangst in zijn bedrijf, en de nuttige ervaring die ik opgedaan heb in het kader van deze thesis.
Een bijzonder woord van dank wens ik ook te richten aan alle medewerkers van de firma “RMC NV” voor de prettige samenwerking. Vooral mr. Degrijse Patrick bedank ik voor zijn aangename begeleiding en deskundige hulp.
Mijn dank gaat naar mr. Monserez Luc die de taak van stagebegeleider op zich wou nemen. Hij is voor mij een enorme steun geweest door de interesse die hij toonde en de goede raad die hij gaf.
Ik zou graag mr. Bliki Patrick bedanken voor de goede samenwerking, en alle hulp die hij aangeboden heeft.
Ten slotte verdienen mijn ouders en mijn zussen een bedankje voor alle aanmoedigende woorden en de grote steun die ik steeds van hen kon krijgen. Bedankt ook aan mijn vrienden voor de aangename sfeer tijdens het tot stand komen van deze eindverhandeling.
Rudy Van Lint
Abstract Het vlot produceren van componenten is als subcontractor van levensbelang om te kunnen overleven in deze branche. Daar er veelal complexe componenten vervaardigd worden is het niet denkbeeldig dat er een grote verscheidenheid aan gereedschappen nodig is. Door deze grote hoeveelheid aan materialen ontstaat er zowel een probleem voor de CAM-programmeur (juist gereedschap voor het juiste werk?), als voor de magazijnier en de presetter (waar zijn de gereedschappen juist gestockeerd?). De realisatie van deze masterproef heeft dan ook een zeer vergaande reikwijdte in het bedrijf. Eerst zal er onderzocht worden of gereedschapsbeheersoftware wel degelijk nuttig en rendabel kan zijn in het stagebedrijf (“RMC NV”). Éénmaal dit bewezen is, kan er overgegaan worden tot de keuze van het meest geschikte softwarepakket. Hiervoor moet een grondige analyse gemaakt worden van de markt van de softwarepakketten. De verschillende pakketten moeten op een doordachte manier beoordeeld en met elkaar vergeleken worden, zodat het meest geschikte programma voor het stagebedrijf wordt uitgekozen. Het gekozen softwarepakket, TDM (“Tool Data Management”), wordt daarna aangekocht en geïmplementeerd in het stagebedrijf. TDM moet op een zodanige manier geconfigureerd worden dat het voor elke medewerker in het stagebedrijf een hulpmiddel wordt bij het uitvoeren van zijn dagdagelijkse taken. Tijdens de stageperiode werd reeds een opslagsysteem voor gereedschappen opgestart. Het wordt gebruikt voor machines waarop drie continue draaiende werkstukken gemaakt worden. Deze opslagkast wordt beheerd met behulp van een barcodelezer zodat het boeken van gereedschappen eenvoudiger is. Het laatste deel van de masterproef is het onderzoek naar de winstfactoren van het gerealiseerd project. Aan de hand van verschillende prognoses wordt gepoogd een return of investment te berekenen. Op deze manier wordt onmiddellijk duidelijk wat, naast de praktische voordelen, de financiële winsten zijn van de ingebruikname van dergelijk pakket.
Inhoudstafel Mededeling Voorwoord Abstract Inhoudstafel............................................................................................................................... 7 Lijst met illustraties & tabellen ............................................................................................... 11 Alfabetische lijst van gebruikte symbolen en afkortingen ..................................................... 12 1.
Historiek bedrijf RMC..................................................................................................... 13
2.
Onderzoeksvraag van de masterproef............................................................................. 14
3.
Analyse van de huidige werksituatie............................................................................... 15 3.1.
De CAM-programmatie. ................................................................................................... 17
3.1.1. 3.1.2. 3.1.3.
3.2.
Taakinhoud.................................................................................................................................... 17 Tijdscontrole ................................................................................................................................. 17 Conclusie....................................................................................................................................... 18
De magazijnier ................................................................................................................... 18
3.2.1. 3.2.2. 3.2.3.
3.3.
Taakinhoud.................................................................................................................................... 18 Tijdscontrole ................................................................................................................................. 20 Conclusie....................................................................................................................................... 21
De preset ............................................................................................................................. 22
3.3.1. Taakinhoud.................................................................................................................................... 22 3.3.2. Tijdscontrole ................................................................................................................................. 23 3.3.2.1. Situatie 1 .............................................................................................................................. 23 3.3.2.2. Situatie 2 .............................................................................................................................. 24 3.3.2.3. Situatie 3 .............................................................................................................................. 25 3.3.2.4. Situatie 4 .............................................................................................................................. 25 3.3.3. Conclusie....................................................................................................................................... 26
3.4.
Het machinepark................................................................................................................ 27
3.4.1. 3.4.2. 3.4.3.
3.5.
Werking in het bedrijf ................................................................................................................... 27 Observatie en tijdscontrole............................................................................................................ 27 Conclusie....................................................................................................................................... 27
Flowcharts “huidige gereedschapsstroom” ..................................................................... 28
3.5.1. 3.5.2. 3.5.3.
3.6.
Nieuwe gereedschappen................................................................................................................ 29 Versleten gereedschappen ............................................................................................................. 31 Algemene opbouw van de gereedschapsstroom in het bedrijf RMC (Toolflow) .......................... 32
Use case & actor goal list................................................................................................... 33
3.6.1. 3.6.2. 3.6.3. 3.6.4. 3.6.5. 3.6.6. 3.6.7. 3.6.8. 3.6.9. 3.6.10.
UC-01: Invoeren van een order ..................................................................................................... 41 UC-02: Opstellen van een gereedschapslijst ................................................................................. 42 UC-03: Verzamelen van de componenten..................................................................................... 44 UC-04: Opbouwen + controleren gereedschap ............................................................................. 45 UC-05: Herzien gereedschapslijst ................................................................................................. 46 UC-06: Zoeken in componenten ................................................................................................... 47 UC-07: Registreren van een nieuwe component ........................................................................... 48 UC-08: Aanpassen van gegevens van componenten..................................................................... 49 UC-09: Verwijderen van een component ...................................................................................... 50 UC-10: Opvragen van informatie................................................................................................. 51
7
3.7.
Blokschema......................................................................................................................... 52
3.7.1. Algemene informatie..................................................................................................................... 54 3.7.1.1. Onderdelen op verschillend niveau...................................................................................... 54 3.7.1.2. Onderverdeling van de personen op de documenten (logische volgorde): .......................... 54 3.7.1.3. Gebruikte benaming in de documenten ............................................................................... 54 3.7.2. I Verkoper ..................................................................................................................................... 55 3.7.3. II CAM-programmeur ................................................................................................................... 57 3.7.4. III Kaliber ontwerper..................................................................................................................... 60 3.7.5. IV Magazijnier .............................................................................................................................. 63 3.7.6. V Presetter..................................................................................................................................... 66 3.7.7. VI Machinebediener...................................................................................................................... 69 3.7.8. VII Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) ..................................................................... 72
3.8. 3.8.1. 3.8.2. 3.8.3. 3.8.4.
4.
Voor de CAM-programmatie ........................................................................................................ 77 Voor het magazijn ......................................................................................................................... 77 Voor de presetter ........................................................................................................................... 77 Voor het machinepark ................................................................................................................... 78
Analyse nieuwe werksituatie met centraal beheersysteem............................................. 79 4.1.
Het ideale verloop .............................................................................................................. 80
4.2.
Besparingen en voordelen van een gereedschapsbeheerprogramma ............................ 82
4.3.
Brainstorming over de software ....................................................................................... 83
4.4.
Disciplinaire bijkomende handelingen bij implementatie van het systeem .................. 84
4.4.1. 4.4.2. 4.4.3. 4.4.4.
4.5.
5.
Algemeen besluit ................................................................................................................ 77
De CAM-programmatie ................................................................................................................ 84 Het magazijn ................................................................................................................................. 84 De preset ....................................................................................................................................... 84 Het machinepark ........................................................................................................................... 84
Algemene besluiten voorstudie ......................................................................................... 85
Verdelers van gereedschapsbeheer software .................................................................. 86 5.1. 5.1.1. 5.1.2. 5.1.3.
5.2. 5.2.1. 5.2.2. 5.2.3.
5.3. 5.3.1. 5.3.2. 5.3.3.
5.4. 5.4.1. 5.4.2. 5.4.3. 5.4.4.
5.5. 5.5.1. 5.5.2. 5.5.3.
5.6.
TDM .................................................................................................................................... 86 Algemene informatie..................................................................................................................... 86 Toepassingsvelden + bedrijven ..................................................................................................... 86 Contact .......................................................................................................................................... 87
WinTool .............................................................................................................................. 88 Algemene informatie..................................................................................................................... 88 Toepassingsvelden + bedrijven ..................................................................................................... 88 Contact .......................................................................................................................................... 88
TOOL EXPERT................................................................................................................. 89 Algemene informatie..................................................................................................................... 89 Toepassingsvelden + bedrijven ..................................................................................................... 89 Contact .......................................................................................................................................... 90
AUTO TAS ......................................................................................................................... 91 Algemene informatie..................................................................................................................... 91 Opmerking .................................................................................................................................... 92 Toepassingsvelden + bedrijven ..................................................................................................... 92 Contact .......................................................................................................................................... 92
Zoller ................................................................................................................................... 93 Algemene informatie..................................................................................................................... 93 Toepassingsvelden + bedrijven ..................................................................................................... 93 Contact .......................................................................................................................................... 93
Andere ‘kleinere’ gereedschapsbeheerprogramma’s ..................................................... 93
8
6.
Opslagsystemen ............................................................................................................... 94 6.1. 6.1.1. 6.1.2. 6.1.3. 6.1.4.
7.
8.
9.
HÄNEL (vertical-lift systems)........................................................................................... 94 Verticale lift modules – De Hänel Lean-Lift................................................................................. 94 De Hänel Rotomat Vertical Carousel System ............................................................................... 94 Dispenser....................................................................................................................................... 95 Lock-o-mat.................................................................................................................................... 95
6.2.
SIELAFF (vending machines) .......................................................................................... 96
6.3.
KARDEX (vertical-lift systems) ....................................................................................... 97
6.4.
LISTA (manual drawer-systems) ..................................................................................... 98
6.5.
MEGAMAT (paternoster and lift-systems)..................................................................... 99
Beoordeling van de softwarepakketten......................................................................... 100 7.1.
Algemene beoordeling ..................................................................................................... 100
7.2.
Meer nauwkeurige beoordeling ...................................................................................... 100
7.3.
Requirements.................................................................................................................... 101
7.4.
Types van requirements .................................................................................................. 101
7.5.
Punten & Gewichtsysteem .............................................................................................. 102
7.6.
Beoordelingsformulier ..................................................................................................... 102
7.7.
Vergelijking prijzen op gelijke basis .............................................................................. 109
7.8.
Besluit................................................................................................................................ 110
7.9.
Fasering: ........................................................................................................................... 110
Configuraties in TDM ................................................................................................... 111 8.1.
Klassen – groepenstructuur ............................................................................................ 111
8.2.
Interfaces .......................................................................................................................... 112
Verantwoording voor de aanschaf – Return of investment ......................................... 115 9.1.
Investeringen .................................................................................................................... 115
9.1.1. Aankopen .................................................................................................................................... 115 9.1.1.1. Aankoop software.............................................................................................................. 115 9.1.1.2. Aankoop hardware............................................................................................................. 116 9.1.1.3. Aankoop gereedschapsopslagsysteem ............................................................................... 116 9.1.2. Invoerkost.................................................................................................................................... 116 9.1.3. Koppeling met de andere software.............................................................................................. 119 9.1.4. Installatie gereedschapsbeheer software + opleiding .................................................................. 119
9.2. 9.2.1. 9.2.2. 9.2.3.
9.3. 9.3.1. 9.3.2. 9.3.3.
Winstposten ...................................................................................................................... 119 Winst op werkuren van het personeel ......................................................................................... 119 Winst op de machinedowntimes.................................................................................................. 121 Winst door reductie van de stock ................................................................................................ 122
Samenvatting .................................................................................................................... 122 Situatie 1: .................................................................................................................................... 122 Situatie 2: .................................................................................................................................... 123 Samenvattende tabel.................................................................................................................... 125
9
10.
Praktische uitwerking => TDM in combinatie met opslagkast ............................... 126
10.1.
Aanmaken gereedschapslijst........................................................................................... 126
10.2.
Aanmaken opslagkast...................................................................................................... 126
10.3.
Algemene beschrijving..................................................................................................... 127
10.4.
Schema gereedschapscyclus weergegeven via een fotoreportage ................................ 129
11.
Besluit ........................................................................................................................ 130
12.
Bijlagen...................................................................................................................... 131
13.
Bibliografie ................................................................................................................ 133
13.1.
Boeken............................................................................................................................... 133
13.2.
Brochures.......................................................................................................................... 133
13.3.
Tijdschriften ..................................................................................................................... 133
13.4.
Internet ............................................................................................................................. 133
10
Lijst met illustraties & tabellen Figuur 3.1 Cyclus huidige werksituatie.................................................................................... 15 Figuur 3.2 Opbouw van het magazijn ...................................................................................... 19 Figuur 3.3 Handelingen van de presetter ................................................................................. 22 Figuur 3.4 Use case diagram .................................................................................................... 34 Figuur 4.1 Werksituatie met centraal beheersysteem............................................................... 79 Figuur 4.2 Voordelen van een beheersysteem ......................................................................... 82 Figuur 5.1 Algemeen overzicht van de TOOL EXPERT interface.......................................... 89 Figuur 8.1 Opsomming van de mogelijke interfaces te RMC NV......................................... 114 Figuur 9.1 Besparingen met TDM 3D generator ................................................................... 118 Figuur 10.1 Voorbeeld van een gereedschapslijst.................................................................. 126 Figuur 10.2 Opbouw lade A van de opslagkast ..................................................................... 126 Figuur 10.3 Foto opslagkast ................................................................................................... 127
11
Alfabetische lijst van gebruikte symbolen en afkortingen µ bv. CAD CAM DNC Enz. ERP ID i.f.v min MRO NC Nl. O o.a. POC ROI Sec TDM t.o.v. u UC V
Micro Bijvoorbeeld Computer Aided Design Computer Aided Manufacturing Direct Numerical Control Enzovoort Enterprise resource planning Identification In functie van Minuut Maintenance, Repair and Overhaul Numerical control Namelijk Optioneel Onder andere Proof of Concept Return on investment Seconde Tool Data Management Ten opzichte van Uur Use Case Verplicht
12
1. Historiek bedrijf RMC RMC (Rumbeekse metaalconstructie) is een industrieel toeleveringsbedrijf dat deel uitmaakt van de groep MOL. De afdeling RMC te Rumbeke werd in 1961 opgericht. Ze was vooral in de beginjaren bedoeld voor de serieproductie van wisselstukken. Na verloop van tijd is men overgestapt van het produceren van kleine wisselstukken naar steeds groter gespecialiseerde onderdelen. Vandaag is het bedrijf gespecialiseerd in verspanende bewerkingen. Hierbij worden de aangekochte grondstoffen omgevormd in onderdelen zoals ze door de klant gevraagd worden. Een kleine greep uit de gefabriceerde onderdelen te RMC zijn onder andere : onderdelen voor compressoren, motoren, weefgetouwen en transmissies, onderdelen voor grondverzetmachines, hoogwerkers, vrachtwagens en windmolens,… De omvang van de gemaakte onderdelen wordt steeds groter. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de machines die deze onderdelen produceren toenemen in omvang. Hieronder bevindt zich een greep uit het machinepark dat RMC ter beschikking heeft voor het vervaardigen van de onderdelen: machinecentra met 160 gereedschappen, 6 paletten volledig CNC gestuurd, ondersteund met CAM machinecentra voor onderdelen met afmetingen tot 12.000 x 2.800 x 1.600 mm uitgerust met indexeerbare freesspil en gestuurde draaitafels CNC draaien tot diameter 3.000 mm Als toeleverancier van onderdelen naar de klant wordt er veel belang gehecht aan de kwaliteit die geëist wordt door de klant. Een 3D-CNC meetmachine staat dan ook altijd paraat om de kwaliteit volgens de procedures van de klant te controleren. Mede door dit toedoen is RMC gecertificeerd volgens ISO 9001, en bezit het tevens ook de New Holland Q1 onderscheiding. Heden ten dagen werken in RMC een 95-tal medewerkers. Het bedrijf heeft het laatste jaar een omzet gerealiseerd van ongeveer €14 miljoen. Het bedrijf begint nu reeds te klein te worden door de constante groei die de laatste jaren gerealiseerd wordt. Omdat het bedrijf zich nu in een woonomgeving bevindt, volledig omsloten door huizen, is er dus geen mogelijkheid meer om nog verder uit te breiden. Dit is dan ook de belangrijkste reden waarom er in zeer korte tijd van locatie zal veranderd worden. De verhuis naar het nieuwe adres impliceert ook een naamsverandering. Het bedrijf wordt herdoopt van RMC te Rumbeke tot ITK te Kachtem.
13
2. Onderzoeksvraag van de masterproef Deze masterproef onderzoekt het nut en de toepassing van een gereedschapsbeheersoftware in een bedrijf. Eerst wordt er aangetoond dat het gebruik van zo’n programma wel degelijk een positieve invloed heeft. Er wordt onderzocht hoelang het duurt voordat de kostprijs van het programma kan afgeschreven worden. Aan de hand van verschillende analyses probeert men te bepalen hoelang het zal duren vooraleer het programma zal renderen in de huidige situatie. Ook wordt onderzocht hoeveel tijd en geld hiervoor moeten geïnvesteerd worden. Daarna worden softwarepakketten vergeleken. Na opzoekingswerk ( internet, catalogi, …) worden zoveel mogelijk softwarefabrikanten gecontacteerd. Later worden de kwaliteiten van hun programma op een gecontroleerde manier beoordeeld. De beoordeling wordt vooral gelinkt aan het nut en aantal toepassingen van het programma voor de werkelijke werkomstandigheden te RMC. Verder worden ook opslagsystemen vergeleken. Dit wordt samengevat in een hoofdstuk, en werd aangemaakt op aanvraag van het stagebedrijf Het laatste deel van de masterproef bestaat erin om de aangekochte software op een zodanige manier te configureren dat ze zo snel en doeltreffend mogelijk kan worden toegepast te RMC (stagebedrijf). Onder configuratie beoogt men alle onderdelen volledig in te stellen zoals gewenst in het stagebedrijf. Éénmaal dat er een analyse en configuratie gebeurd is van de gewenste situatie zal men via de gereedschapsbeheersoftware een actuele situatie proberen na te bootsen. Als test wordt een gereedschapslijst van een machine volledig verwerkt in TDM. Het betreft hier een machine die nu reeds doorlopend een werk aanmaakt op de nieuwe locatie (ITK). Er zal getracht worden de verkregen gereedschapslijst (V_ xxx item – samenstelling – gereedschapslijst) volledig na te maken via het softwareprogramma. Op deze manier kan er bekeken worden of de vooraf bepaalde return of cost behaald zal/kan worden en of het programma wel degelijk aan alle eisen voldoet.
14
3. Analyse van de huidige werksituatie. Een gerichte observatie en grondige analyse van zowel de gereedschapsstroom (boren, frezen,…) als de gereedschapsdatastroom (gereedschapslijst, bestellingen,…) door de verschillende afdelingen in het bedrijf gebeurde in de periode 10/07/07 tot 20/07/07. Hierbij werd een repetitieve cyclus van handelingen vastgesteld, die als volgend patroon kan weergegeven worden :
Figuur 3.1 Cyclus huidige werksituatie
Aan de hand van deze figuur kan men vaststellen dat er een centraal systeem ontbreekt. In het huidige systeem heeft elk onderdeel in de keten zijn eigen informatie die autonoom verwerkt wordt. Het is dus niet denkbeeldig dat er vroeg of laat communicatieproblemen kunnen optreden. Enkele voor de hand liggende problemen zijn bijvoorbeeld: programmeur weet niet welke gereedschappen er beschikbaar zijn in de machine, in het magazijn of bij de presetter magazijnier weet niet welke gereedschappen er al in omloop zijn en loopt dus het risico onnodige onderdelen te bestellen omdat die reeds voorradig zijn presetter krijgt van de programmeur een gereedschapslijst met gereedschappen die niet meer beschikbaar zijn of zopas gedemonteerd werden er is geen informatie over gereedschappen beschikbaar tijdens herstel of herslijpen magazijnier is beperkt op de hoogte van de voorraad van de componenten De conclusie is dus dat er een centrale databank ontbreekt die elke afdeling dezelfde eenduidige informatie kan bezorgen zodat er een goede communicatie ontstaat tussen de verschillende afdelingen. Een centrale databank zou een enorme tijdswinst opleveren omdat elke afdeling onmiddellijk de juiste informatie ter beschikking heeft. 15
Een tweede vaststelling was dat er overal in het bedrijf gereedschappen te vinden waren. Als men echt het geheel als grote groepen gaat bekijken kan men toch enkele plaatsen bepalen waar het grootste deel van de gereedschappen zich bevinden: onderdelen van gereedschappen in het magazijn delen van gereedschappen in de werkplaats van de presetter delen van gereedschappen en volledige gereedschappen in de rekken rond de werkplaats van de presetter gereedschappen in karren naast de machine met blauwe papieren op (Blauw = onderdelen mogen van de kar genomen worden, maar liefst niet. Ze zijn “reeds” gebruikt geweest voor het aanmaken van een werkstuk, en zullen binnenkort terug nodig zijn.) gereedschappen in karren naast de machine met rode papieren op (Rood = onderdelen mogen niet van kar genomen worden. Ze werden juist klaargezet door de presetter, en dienen onmiddellijk voor het aanmaken van een nieuw werkstuk) verder kunnen er zich ook nog gereedschappen bevinden in de machines. (Bij een rondvraag bleek dat bij een freesmachine de gereedschappen verwijderd worden, maar bij een draaibank durft men dit al eens vergeten.) Als men het lijstje overloopt met de mogelijke plaatsen waar gereedschappen zich kunnen bevinden komt men al snel tot de conclusie dat het onmogelijk is de juiste plaats van een bepaald onderdeel te bepalen. Het is dan ook uitgesloten de bijkomende informatie over het gereedschap bij te houden.
16
3.1. De CAM-programmatie. 3.1.1. Taakinhoud De CAM-programmatie is centraal gelegen in het bedrijf. De belangrijkste taak van de programmeur is ervoor te zorgen dat het juiste gereedschap voor de juiste taak geselecteerd wordt. Het is dus vanzelfsprekend dat de programmeur zeer goed op de hoogte moet zijn van de gereedschappen die in het bedrijf voorhanden zijn. Een CAM-programmeur kan uit een lijst van gereedschappen kiezen die ongeveer 75% van alle gereedschappen in het bedrijf bevat. Deze lijst wordt elk jaar aangepast wanneer men de jaarlijkse inventaris maakt van alle onderdelen in het bedrijf. Meestal is de CAMprogrammeur goed op de hoogte en zal hij de nodige gereedschappen kiezen. Het is echter niet uitgesloten dat hij op een bepaald ogenblik gebruik moet maken van een meer specifiek gereedschap. De CAM-programmatie is niet ver van het magazijn en de preset gelegen. Dit is zeer handig omdat de programmeur op deze manier “snel” kan gaan opzoeken in het magazijn en de preset over welke gereedschappen het bedrijf op dit ogenblik beschikt. zoeken op internet naar het juiste gereedschap zoeken in catalogussen van fabrikanten en bestellen van het juiste gereedschap zoeken in het magazijn naar het juiste gereedschap zoeken in de preset naar het juiste gereedschap zoeken in het hele bedrijf naar het juiste gereedschap Éénmaal de programmeur de juiste gereedschappen heeft gekozen kan hij overgaan tot het aanmaken van gereedschapslijsten. Deze lijsten bevatten de informatie die nodig is om de gereedschappen op te bouwen. Verder is de programmeur ook bevoegd voor het schrijven van de NC-programma’s. Deze code wordt op de machine geplaatst en zal ervoor zorgen dat de machine het gewenste werkstuk maakt. 3.1.2. Tijdscontrole Hierbij viel vooral de lange duurtijd op die de programmeur nodig heeft om in het magazijn of de preset een gereedschap te zoeken. Dit is soms nodig omdat de programmeur de afmeting van een bepaald gereedschap wil controleren of wil bestuderen wat er kan aan aangepast worden. Deze lange zoektijd kan deels verklaard worden omdat de programmeur niet goed op de hoogte is van de indeling van de preset. Het valt ook op dat hij vaak gestoord wordt tijdens zijn zoektocht naar materiaal. Bijkomend probleem is dat de daar geplaatste half opgebouwde gereedschappen constant van plaats wisselen. Om 1 uur gereedschappen samen te stellen moet hij 10’ zoeken.
17
3.1.3. Conclusie Door de programmeur rechtstreeks van zijn bureel toegang te geven tot een up-to-date lijst en status van alle gereedschappen zou hij onmiddellijk kunnen vaststellen of het geselecteerde gereedschap : in bestelling / herstelling is hoeveel voorraad er is waar het zich in het bedrijf bevindt (machine, magazijn, …) Om langer geconcentreerd te kunnen doorwerken is het raadzaam dat de programmeur minder vaak zijn bureel zou te verlaten, dus minder afleiding. 3.2. De magazijnier 3.2.1. Taakinhoud Het magazijn is centraal gelegen in het bedrijf omdat alle machineoperatoren hier hun benodigde onderdelen komen afhalen. Het is dan ook de taak van de magazijnier om er steeds voor te zorgen dat de benodigde onderdelen in voorraad zijn. De onderdelen in het magazijn kunnen onderverdeeld worden in volgende groepen: snijgereedschap : snijplaatjes, boren, tappen, ruimers, .. bureaumateriaal : balpennen, papier, stiften, … veiligheidsmateriaal :handschoenen, veiligheidsbrillen, beschermkledij,… Materiaal voor het aanmaken van kalibers : moeren, bouten, schroeven,… Het magazijn is opgesplitst in twee gescheiden zones. In de eerste zone ligt het materiaal dat nodig is om de gereedschapslijsten op te bouwen. De tweede zone bevat de stock die nodig is voor het samenstellen van een gereedschapslijst nodig voor de aanmaak van een kaliber. In beide zones van het magazijn bevinden zich snijplaatjes. Het magazijn bevat de echte stock en een reservestock voor de nachtploeg. Elke avond sluit de magazijnier zijn magazijn af en legt hij een kleine stock klaar van onderdelen die de nachtploeg zou kunnen nodig hebben. De werknemers kunnen vrij over deze “noodstock” beschikken en laten de lege verpakkingen van de onderdelen achter op dezelfde plaats waar ze die genomen hebben. Elke morgen controleert de magazijnier de gebruikte onderdelen, vult hij de stukken aan en bestelt er eventueel nieuwe. Het systeem van de “nachtstock” creëert wel een meerkost. De snijgereedschappen liggen in schuiven in een roterende kast. Door dit systeem kan men op een kleine oppervlakte veel onderdelen opslagen. Nadelig is dan weer de tijdsduur vooraleer de juiste lade met het gewenste onderdeel gevonden wordt. De lades kunnen/mogen om veiligheidsredenen maar aan een bepaalde snelheid draaien. De andere onderdelen in het magazijn worden in kasten of in bakjes opgeslagen. De magazijnier is dus de enige verantwoordelijke voor de inrichting van het magazijn. Andere medewerkers zijn minder op de hoogte van de aanwezige stukken en de fysieke plaats ervan. Dit kan problemen opleveren bij afwezigheid van de magazijnier, al is de presetter ook vertrouwd met de indeling en werking van het magazijn.
18
Schets van de opbouw van het magazijn.
Balie
Drankautomaten
Figuur 3.2 Opbouw van het magazijn
Om het magazijn van alle onderdelen te voorzien werkt de magazijnier met de AS400 software (ERP softwarepakket). Deze software staat rechtstreeks in verbinding met het moederbedrijf MOL zodat het bedrijf bij aankoop van nieuwe materialen onmiddellijk de administratie kan bijhouden. Het gaat hier om verouderde software die alleen primaire acties kan uitvoeren. De magazijnier van RMC is ook volledig afhankelijk van het kantoor in het moederbedrijf. Vooraleer er onderdelen door RMC te Rumbeke besteld worden bij een nieuwe leverancier, moet er eerst aan het moederbedrijf gevraagd worden om deze fabrikant in de software toe te voegen. Deze stap is nodig omdat er anders geen documenten beschikbaar zijn met de juiste gegevens van de nieuwe zakenpartner en men dus de facturatie niet kan afwerken. Een nadeel van deze sofware is dat het niet direct een overzicht kan genereren van de binnengekomen producten of van de voorraad. Wanneer de magazijnier in Rumbeke onderdelen wil bestellen moet hij eerst bepalen of het al dan niet gaat om een dringende bestelling. Niet dringende onderdelen worden besteld met het AS400 programma via het moederbedrijf. De magazijnier vult dan het standaardformulier in en bepaalt met een datum wanneer hij de onderdelen geleverd wil hebben. Die levering gebeurt meestal meer dan een week na de bestelling die door het moederbedrijf geplaatst wordt. Deze werkwijze kan wel een korting op de totaalfactuur opleveren omdat onderdelen in grote hoeveelheden worden aangekocht door het moederbedrijf. Dringende onderdelen worden bij de leverancier volgens volgende procedure besteld : opzoeken van de gegevens van de te bestellen onderdelen (prijs, code, aantal,…) aanmaken van een factuurnummer invullen van de factuur met bestelling van de (eventueel verschillende) onderdelen korting op facturen? afprinten van de bestelbon (in het kantoor/receptie) doorfaxen van de bestelbon naar de leverancier (in het kantoor/receptie) 19
Na ontvangst van de geleverde goederen worden weer enkele stappen doorlopen tot de volledige cyclus afgerond is : de factuur wordt in het AS400 programma terug opgeroepen aan de hand van het factuurnummer de bon wordt gewijzigd aan de hand van wat er juist is binnengekomen (met al de bijhorende informatie) de magazijnier bevestigt dat alles is geleverd het moederbedrijf doet de afhandeling (administratie) de magazijnier brengt de goederen naar de juiste plaats in het bedrijf. Deze liggen vooral in het magazijn maar soms worden goederen ergens anders in het bedrijf ondergebracht Bij elke bestelling moet de magazijnier naar de receptie om de bonnen af te drukken en door te faxen. Dit tijdsverlies betekent ook dat er zich tijdens die periode niemand achter de balie van het magazijn bevindt. 3.2.2. Tijdscontrole De eerste taak van de magazijnier is het controleren van de stock van de nachtploeg, de lege verpakkingen verzamelen en de gebruikte onderdelen vervangen door nieuwe. Daarna gaat hij aan de receptie alle binnengekomen onderdelen ophalen die meestal de vorige dag besteld werden. de nieuwe onderdelen worden in het magazijn geplaatst en de nodige documenten worden opgesteld machineoperatoren komen aan de balie snijplaten, handschoenen, plakband,… vragen. De magazijnier moet dus steeds een duidelijke administratie bijhouden om zijn stock op peil te houden hij is ook verantwoordelijk voor het verzamelen van snijgereedschappen aan de presetter. ( toollijsten van de CAM-programmeur) Hieronder volgen de opmerkingen na overleg met de magazijnier: zijn grootste probleem is dat hij soms onvoldoende informatie heeft over het onderdeel dat men komt ophalen. Het gebeurt dat bij het vervangen van een snijplaatje een onderdeel valt en verloren raakt. De operator gaat dan met het overgebleven onderdeel naar het magazijn waar de magazijnier moet proberen te achterhalen welk onderdeel er juist moet vervangen worden. Bij een niet courant onderdeel neemt dit snel enige tijd in beslag. Daarom wordt er aangeraden om aan de machineoperatoren een lijst te bezorgen waarop de opbouw van de gereedschappen staat (vb.: opbouw beitel: snijplaat + schroefje + houder + …) samen met de bijhorende registratiecode. de magazijnier denkt soms dat bepaalde onderdelen niet meer voorradig zijn terwijl ze verspreid in het magazijn liggen. Hij plaatst dus onnodige bestellingen die leiden tot overstock. het behandelen van de administratie wordt voortdurend onderbroken door werknemers die onderdelen nodig hebben. De magazijnier verliest dus aan concentratie.
20
de netwerkverbinding valt vaak weg zodat de magazijnier niet verder kan werken. Hij is volledig afhankelijk van zijn software voor de bestellingen, facturatie, … vele onderdelen in het magazijn moeten nog gecodeerd worden. Het ontbreekt de magazijnier hiervoor aan tijd, vooral omdat hij voortdurend afgeleid wordt door de machineoperatoren die een onderdeel wensen. een printer/faxtoestel in het magazijn zou nuttig zijn om vele overbodige verplaatsingen naar de receptie (vooraan in het bedrijf) te vermijden. Gemiddeld heeft de magazijnier ongeveer één minuut nodig voor het nemen van een onderdeel. De magazijnier zal eerst nakijken welke onderdelen er in elkaars buurt liggen. Dit heeft zijn nut daar de onderdelen opgeslagen liggen in een roterende kast. Door deze strategie te hanteren zal hij het roteren van de kast tot het minimum kunnen herleiden. Wanneer de onderdelen in lades ver van elkaar verwijderd liggen wordt de zoektijd langer omdat de lades veel moeten ronddraaien. De magazijnier gaat ook de ontbrekende onderdelen door het hele bedrijf zoeken zodat de zoektijd spectaculair vergroot. Indien een stuk uiteindelijk niet gevonden is, wordt in samenspraak met de CAM-programmeur een nieuw onderdeel besteld (leveringstijd is de volgende dag indien besteld voor 15 u.), of er wordt een ander onderdeel gebruikt. 3.2.3. Conclusie Er is in het magazijn een groot gemis aan een overzichtelijk programma om alle gegevens bij te houden. Zo’n programma zou zonder twijfel financieel voordeel opleveren door het inkrimpen van de stock. Een beperkter aantal gereedschappen geeft ook een duidelijker inzicht, waar en in welke staat een onderdeel zich bevindt en verkort dus de zoektijd. Voorbeeld hiervan is een boor die weg is om te herslijpen en waarvan niemand weet waar ze zich bevindt. Een eenduidig programma zou alle gegevens over het gewenste onderdeel kunnen traceren en lange zoektijden beperken. Een ander voordeel is dat de magazijnier ook over de beschrijving beschikt van alle samenstellingen. Hierdoor heeft hij alle nodige informatie van de samenstellingen en hun componenten.
21
3.3. De preset 3.3.1. Taakinhoud De preset bevindt zich juist naast het magazijn om op een eenvoudige manier onderdelen uit te wisselen. De onderdelen kunnen er in verschillende toestanden teruggevonden worden. In een vorige paragraaf werd reeds een opsomming gegeven van de mogelijke toestand en locatie van de gereedschappen. De taken van de presetter kunnen als volgt samengevat worden : hij moet de gereedschappen herstellen die niet ter plaatse door de machineoperatoren kunnen hersteld worden. Het defect is meestal verholpen nadat het gereedschap volledig gedemonteerd, uitgekuist en weer volledig gemonteerd wordt. Na de herstelling brengt de presetter het stuk terug naar de machineoperator. de presetter is ook verantwoordelijk voor het aanmaken van de gereedschappen van de binnenkomende gereedschapslijst. Daarvoor voert hij steeds dezelfde handelingen uit zoals in onderstaande figuur beschreven wordt. Terugbezorgen correcte gereedschapslijst Presetter
Figuur 3.3 Handelingen van de presetter
de niet meer gebruikte gereedschappen worden afgebroken. Daarvoor brengt de presetter karren met gereedschappen, opgehaald in het bedrijf naar zijn werkplaats. Daar worden de gereedschappen gedeeltelijk gedemonteerd: het snijgereedschap wordt verwijderd en teruggebracht naar het magazijn. De houders worden in de opslagrekken van de presetter bewaard tot wanneer hij hiervan iets kan gebruiken bij het maken van een gereedschap voor een nieuwe lijst. de presetter beschikt in zijn werkplaats over een nauwkeurig meettoestel en is dan ook verantwoordelijk voor het opmeten van allerhande gereedschappen.
22
3.3.2. Tijdscontrole Tijdens de observatiedag werd hoofdzakelijk aangeleerd hoe het aanmaken van de gereedschappen van een gereedschapslijst gebeurt. Ook de tijd nodig om een volledige toollijst te maken werd nauwkeurig genoteerd. Om een beter idee te verkrijgen van de verloren tijd bij het aanmaken van een volledig nieuwe gereedschapslijst werden er verschillende situaties bekeken. 3.3.2.1.
Situatie 1
Hier moesten gereedschappen aangemaakt worden voor het vervaardigen van een onderdeel dat vroeger al eens gefabriceerd was. Dit wil dus ook zeggen dat men naast de machine karren kon ophalen waarop normaal gezien de gereedschappen staan die de vorige keer gebruikt werden voor deze opdracht. Dit specifiek werkstuk was voor het laatst vervaardigd op 10 mei 2007. Na controle bleek dat er van de 70 gereedschappen nodig voor het vervaardigen van het werkstuk nog maar 39 op de kar lagen. De overige 31 gereedschappen moesten een aantal handelingen ondergaan om terug te voldoen aan de eisen. Deze bewerkingen zijn ondermeer: het hele gereedschap opnieuw vervaardigen een onderdeel aanpassen aan het huidige gereedschap het gereedschap weer uitmeten een zoekgeraakt gereedschap terugvinden Omdat hier alleen rekening wordt gehouden met de verloren zoektijd, worden de 39 items die reeds in orde waren buiten beschouwing gelaten. Deze leveren geen meerwaarde op in tijd. Als het gereedschap niet terug te vinden is op de kar zijn er twee mogelijkheden: presetter vindt alle onderdelen in zijn eigen stock => presetter moet op zoek gaan in het bedrijf =>
± 30 sec/ onderdeel ± 2 min/onderdeel
Men stelt vast dat de tweede situatie maar 1 maal om de 15 keren voorkomt. Voor alle overige gevallen geldt de eerste situatie. Concreet kan men dit als volgt weergegeven : Totale werktijd = 4u 10 min Totale zoektijd
= 2 x 120 sec + 29 x 30 sec ≈ 240 sec + 900 sec ≈ 1140 sec ≈ 20 min
23
Uit situatie 1 kan men volgende conclusies trekken: op een werktijd van ongeveer 4 u wordt 20 min gezocht naar de nodige onderdelen. de kar met de gereedschappen heeft ongeveer 6 weken (observatie gebeurde op 10 en 11 juli 2007) naast de machine gestaan. Bij controle van deze kar blijkt dat maar 4/7 van de gereedschappen direct weer herbruikt kan worden. men kent de toestand van de gereedschappen, die gedurende al die tijd naast de machine hebben gestaan, niet. Sommige onderdelen moeten geslepen of vervangen worden terwijl hier niemand van op de hoogte is. de presetter moet vaak naar het magazijn omdat hij geen duidelijk overzicht heeft van de staat van de onderdelen die hij nodig heeft. de gereedschappen hebben geruime tijd naast de machine gestaan zodat sommige onderdelen vastgeklit /vastgekleefd zijn aan elkaar. De presetter moet dus veel kracht zetten om ze los te krijgen, wat zeer belastend is voor de rug.
3.3.2.2.
Situatie 2
In deze situatie moeten 3 gereedschappen aangemaakt worden nl; 2 boren en 1 “speciale” frees. Totale werktijd
= 18 min
Totale zoektijd
= 5 min => 3 min zoeken naar het speciale gereedschap => 2 min zoeken naar de 2 andere gereedschappen
Conclusie: op 18 min werken wordt er gedurende 5 min naar het nodige materiaal gezocht het zoeken naar speciale gereedschappen neemt de meeste tijd in beslag de presetter legt de “speciale” onderdelen apart in een bakje in zijn werkplaats. Maar het gebeurt meermaals dat deze speciale gereedschappen zoek raken zodat de presetter toch door het hele bedrijf op zoek moet gaan.
24
3.3.2.3.
Situatie 3
In dit geval wordt een gereedschapslijst aangemaakt waarvan ongeveer ¾ van het nodige snijgereedschap geleverd is door de magazijnier in een daartoe bestemd bakje. Om 12 gereedschappen aan te maken was de tijdsverdeling als volgt: Totale werktijd
= 1u 05min => 45 min voor het in elkaar steken van de gereedschappen => 15 min voor het opmeten + aanpassen aan de gereedschappen => 5 min voor het bevestigen van de aantrekbouten
Tijdens het monteren van de gereedschappen moest er naar allerhande onderdelen gezocht worden : Zoektijd
= 11 x 30 sec + 1 x 120 sec ≈ 360 sec + 120 sec ≈ 480 sec ≈ 8 min
Bij het opmeten van de gereedschappen bleek ook dat een boor niet geslepen was. Hierdoor moest de presetter ook opzoek naar een ‘nieuwe’ boor : Extra zoektijd
= 5 min => Zoeken + omwisselen + uitmeten ‘nieuwe’ boor
Hierdoor wordt de totale zoektijd van deze situatie : Totale zoektijd
= 8 min + 5 min = 13 min
Het valt hier op dat er in vergelijking met de andere acties veel tijd werd verloren met het zoeken naar een ‘nieuwe’ boor doordat de andere niet geslepen was. 3.3.2.4.
Situatie 4
Deze situatie beschrijft een aanmaak van een gereedschapslijst die 12 gereedschappen bevat. Totale werktijd
= 1u 25min => 1u 05min aanmaken van de gereedschappen => 20 min voor het opmeten van het gereedschap + bevestigen van de aantrekbouten
Totale zoektijd
= 11 x 30 sec + 1 x 120 sec = 450 sec = 8 min
De conclusie die men kan trekken uit situatie 4 is dat men op een totale werktijd van 1u 05min ongeveer 8 min nodig heeft voor het opzoeken van verschillende materialen.
25
3.3.3. Conclusie Er wordt inderdaad veel tijd verloren door het zoeken naar geschikte onderdelen. Wanneer er een gemiddelde zoektijd per uur wordt berekend komt men tot volgende tabel: Situatie 1 2 3 4 Gemiddeld totaal
Werktijd 4u 10min 18 min 1u 05min 1u 25min
Zoektijd 20 min 5 min 13 min 8 min
Zoektijd/uur 4,8 min 16,67 min 12 min 5,65 min 9,78 min
Men kan dus vaststellen dat de presetter gemiddeld 9,78 min per uur besteedt aan het zoeken naar geschikte onderdelen. Op een werkdag van 8 u komt dit neer op 78,24 min of een tijdsverlies van meer dan een uur per werkdag. Een tweede belangrijke vaststelling is dat de presetter onvoldoende geïnformeerd is over de staat van het gereedschap. Zo kan het gebeuren (zoals in situatie 3) dat de boor, waarvan er maar één in gebruik is in het bedrijf, niet geslepen was. Dit veroorzaakt grote problemen als het gereedschap dringend nodig is. Voorts begeeft de presetter zich geregeld naar het magazijn om versleten snijplaten te vervangen.
26
3.4. Het machinepark 3.4.1. Werking in het bedrijf In het machinepark staan alle machines waarmee de gewenste werkstukken worden vervaardigd. De presetter voorziet de machineoperatoren van de nodige documenten (gereedschapslijst) en gereedschappen om aan een nieuw werkstuk te kunnen beginnen. De gereedschappen worden op gereedschapskarren naast de machine geplaatst samen met de aangepaste gereedschapslijst van de CAM-programmeur. Op de gereedschapskarren hangt steeds een notitie van de presetter zodat andere machineoperatoren niets van deze gereedschapskar mogen nemen. Wanneer de machineoperator klaar is met de aanmaak van de werkstukken zijn er twee mogelijkheden: de gereedschappen worden, veelal geruime tijd, naast de machine geplaatst in afwachting van hun volgende gebruik voor de aanmaak van hetzelfde werkstuk de presetter neemt de gereedschapskar weer mee naar zijn atelier voor demontage en hergebruik De machineoperator staat in voor het onderhoud van het gereedschap, zoals het draaien / vervangen van snijplaten, …. Het is dus vanzelfsprekend dat hij over een minimum aan gereedschapsinformatie moet beschikken om het ophalen van een nieuw onderdeel bij de magazijnier te vereenvoudigen. 3.4.2. Observatie en tijdscontrole De observatie in dit deel van het bedrijf is heel beperkt gebleven omdat de machineoperatoren niet echt rechtstreeks in contact komen met de gereedschapsstroom. De gereedschappen gekozen voor het uitvoeren van een bepaald werkstuk, worden door de presetter klaargemaakt en neergezet naast de machine. De machineoperatoren komen wel in aanraking met de toolflow wanneer ze in het magazijn bepaalde onderdelen vragen. De aanmaaktijd van een werkstuk door de machineoperatoren werd niet bestudeerd. Wel werd de tijd voor het ophalen van onderdelen in het magazijn nauwkeurig bijgehouden. Dit is een belangrijk element in het kader van deze studie. Normaal zou het afhalen van onderdelen in het magazijn ongeveer 2 min zijn maar de drankautomaten die geplaatst zijn naast het onthaal van het magazijn verleiden menig machineoperator tot een koffiepauze. Zo duurt het 5 tot 10 min om iets op te halen in het magazijn. 3.4.3. Conclusie Ook de machineoperator moet informatie over het gereedschap hebben zodat hij op een gerichtere manier informatie kan vragen aan de magazijnier. Gesprekken onder collega’s tijdens die ophalingen leiden eveneens tot fors tijdsverlies. Door een goed uitgebouwd gereedschapsbeheersysteem zouden de machineoperatoren zelf in staat zijn om onderdelen op te zoeken en eventueel zelf te nemen uit een automatisch opslagsysteem. Dit zou een tijdswinst betekenen voor zowel de machineoperator, de presetter als de magazijnier. 27
3.5. Flowcharts “huidige gereedschapsstroom” De eerste flowchart geeft de kringloop van een gereedschap weer vanaf de start bij de CAMprogrammeur. De kring loopt dus vanaf de keuze van het gereedschap tot de uiteindelijke afwerking. Alle hierboven besproken stappen worden dan ook doorlopen (CAMprogrammatie – magazijn – preset). Uit deze flowcharts kan men perfect de volledige kringloop van het gereedschap en een zeer goede schatting van de tijdsduur van een handeling afleiden. Uit de tweede flowchart volgt de kringloop van een gereedschap dat moet hersteld worden. Dit gebeurt voornamelijk in het magazijn, de preset en de werkvloer (machines). De derde flowchart geeft een weergave van de algemene opbouw van de gereedschapsstroom in het stagebedrijf RMC (Toolflow)
28
3.5.1. Nieuwe gereedschappen CAM → keuze tools a.d.h.v. werkstuktekening
Op 1 uur tools samenstellen gemiddeld 10 min zoeken.
Gevonden in N inventarislijst of weet het?
Magazijnier aanwezig ?
J
Zelf gaan zoeken naar tool in fabriek
N
J J
Tool in voorraad ?
Gevonden ?
N
J
N Hier kunnen dagen tussen zitten!
J
N
Alternatief ?
Bestellen met AS400 ΔT = 1,5 dag
TOOLLIJST Op 8 uur tijd gemiddeld 0,5 uur zoeken.
Snijger. bij presetter ?
MAGAZIJNIER
N
J De nodige snijgereedschappen zoeken in magazijn
Snijger. weg herslijpen ?
N
Snijger. versleten?
J
J
Alternatief / CAM-prog.?
snijplaten niet!
N Alle snijger. beschikbaar ? ΔT = 0,5 min per tool
Dringend nodig ?
J
N J
N
N Bestellen met AS400 ΔT = 1,5 dag
J
Doos met de nodige snijgereedschappen + toollijst
Toollijst aanpassen !
29
PRESETTER
Tools van de toollijst klaarmaken
Onderdelen in voorraad?
N
Onderdelen afbraaktool?
N
ΔT = 1,5 min / tool
J
Alternatief?
N
(onderdelen lenen van tool in gebruik)
J
J Bestellen met AS400 ΔT = 1,5 dag
Snijger. OK? (snijplaten)
N
J
Volledig versleten?
J
Nieuwe snijger. uit het magazijn halen ΔT = 2 min/tool
N Snijplaten draaien
Tool opbouwen ΔT = 1,5 min/tool
Tools opmeten met meetbank ΔT = 2 min/tool
Regelbaar op tool?
N
Tussen – en/of hulpstukken monteren
J ∅ / lengte bijstellen ?
J
Opnieuw opmeten
N Gemeten diameter en lengte noteren op de toollijst
Aantrekbouten monteren (afh. machine) ΔT = 0,5 min/tool
Tools op toolkar buiten zetten in de wachtrij
30
3.5.2. Versleten gereedschappen
Machinebediener vervangt zelf versleten gereedschappen
SNIJPLATEN
Volledig versleten ?
J
N
ANDERE SNIJGER.
NAUWKEURIGE SNIJGER.
Nieuwe halen in het magazijn
Bij de presetter laten vervangen + herinstellen
Snijplaten draaien
Nieuwe halen in het magazijn: ΔT = 2 min of zelf zoeken (ΔT↑)
Snijger. beschikbaar ?
N
Improviseren
J Toollijst aanpassen !
Andere en nauwkeurige snijger. opnieuw opmeten met meetbank ΔT = 2x groter dan presetter!
31
3.5.3. Algemene opbouw van de gereedschapsstroom in het bedrijf RMC (Toolflow)
WERKSTUKTEKENING
CAM TDM TOOLS
TOOLS
TOOLPATHS
NC CODE
TOOLLIJST
STOCK (tools) : • Boren • Tappen • Ruimers • Snijplaten
STOCK : • Reducties • Verlengstukken • Houders • Freeslichamen
MAGAZIJNIER
BENODIGDE SNIJGEREEDSCHAPPEN
STOCK (kalibers) : • Moeren • Bouten • …
VOORINSTELLER
TOOLS SAMENSTELLEN
TOOLS OPMETEN
NOTEREN OP TOOLLIJST
32
3.6. Use case & actor goal list Een use case beschrijft wat een systeem doet als antwoord op aanvragen afkomstig van buitenaf. De use case techniek wordt vooral gebruikt in software en software engineering om de functionele vereisten van een systeem te definiëren. De use cases beschrijven de interactie tussen de initiatiefnemer van de actie (de primaire actor) en het systeem zelf in een opeenvolging van eenvoudige stappen. Actors zijn personen of objecten (eindgebruikers, andere systemen, hardwareapparaten,… ) die naast het systeem opereren. Ze communiceren er echter wel mee voor het bereiken van een doel. Elke use case is een volledige reeks gebeurtenissen die volledig beschreven worden vanuit het standpunt van de actor. Eerder werd reeds vermeld dat elke use case een interactie met het systeem aangaat om een specifiek doel te bereiken. Iedere use case kan hiervoor één of meerdere scenario’s uitwerken omdat elke mogelijke manier om het gewenste doel te bereiken beschreven wordt. De use cases beschouwen het systeem als een “zwarte doos”. Interacties ermee worden waargenomen als externe factoren. Op deze weldoordachte manier wil men bereiken dat de actor zich concentreert op wat het systeem moet doen, en niet hoe het wordt gedaan. Men vermijdt zo ook veronderstellingen over de manier van functioneren van het pakket. Het stadium waarin het softwareproject zich momenteel bevindt bepaalt de grondigheid van de use cases. Aangezien use cases vaak gecreëerd worden door systeemanalisten of eindgebruikers, wordt het typisch technisch jargon vermeden. In plaats daarvan verkiest men vooral de voor de hand liggende taal van de eindgebruiker of de domeindeskundige. Het ULM use case diagram kan gebruikt worden om een grafisch overzicht te creëren van de use cases van een bepaald systeem. Een klein schematisch voorbeeld toont hieronder hoe een diagram (of actor goal list) kan opgebouwd worden. Deze figuur stemt overeen met de tabel die later in het thesisboek kan teruggevonden worden.
33
Figuur 3.4 Use case diagram
Tijdens de voorstudie te RMC werd deze lijst vanzelfsprekend aangepast aan de noden van het stagebedrijf. Twee tabellen kwamen in de plaats van een lijst. Eerst werd er een globale lijst opgemaakt bestaande uit drie kolommen. Deze kolommen, waarvan enkel de derde is aangepast, komen hoofdzakelijk overeen met de typelijst. De kolom “prioriteit” werd vervangen door een nummer van de use case (UC_xx). Deze use case verschijnt terug in de tweede tabel waarin een opsomming gegeven wordt van alle mogelijke gebeurlijke situaties bij gebruik van de gereedschapsbeheersoftware. Tevens 34
wordt in deze tabel ook aangeduid wie bij deze acties allemaal in contact kunnen komen met de software, en hoe belangrijk hun rol hierin is. De opbouw van een type-actor goal list bestaat uit 3 kolommen. Deze kolommen zullen als volgt worden ingevuld : 1ste kolom 2de kolom 3de kolom
: De namen van de primaire actoren : De doelstellingen van de actor in functie van het systeem : Use Case nummer
ACTOR GOAL UC_xx
Bij deze twee tabellen behoren ook begeleidende schema’s. Aan de hand van deze schema’s (Aanmaken gereedschapslijst en opzoeken gereedschap) kan men duidelijk volgen hoe de verschillende stappen in het bedrijf doorlopen worden. Verder zijn deze schema’s ook een uitstekende ondersteuning van de use cases. Ze geven duidelijk weer waar deze use cases plaatsvinden, zodat ze door de lezer op een eenvoudige manier geplaatst kunnen worden.
35
ACTOR
GOAL
UC _xx
Verkoper
Opmaken van de planning Ingeven van het verkooporder Aanmaken van het X_nummer
UC 01
CAMprogrammeur → Stelt “montage & software programma” samen per machine
Aanvatten van een bepaald werk met het uniek X_nummer Gereedschapslijst aanmaken → Gereedschapslijst = tool 1→120 + Type (soort) → Eventueel meer specifiëren Printen van gereedschapslijst op CAM-printer Stukken opzoeken aan de hand van technische eigenschappen
UC 02
Magazijnier
Verkrijgen van een gereedschapslijst → Op papier → Op een scherm Verzamelen van de opgevraagde onderdelen Indien een onderdeel niet meer aanwezig is wordt er met de CAM-programmeur overleg gepleegd voor de keuze van een ander (alternatief) gereedschap, of om een onderdeel aan te kopen Aankooporder versturen Herstellingen voor verschillende componenten aanvragen Nieuw type component definiëren Type componenten updaten (voorraad) → Het verwijderen van (ongebruikte) componenten → Het aanpassen van het aantal aanwezige onderdelen Type component gegevens wijzigen Type component zoeken
UC 03
UC 05
UC 07 UC 09 UC 08 UC 06
Preset
Gereedschapslijst opvragen UC 04 Aanmaken van de gereedschappen Opmeten van de dimensies van het gereedschap Dimensies aanpassen van het gereedschap (indien niet correct) op de gereedschapslijst Gereedschappen plaatsen op een gereedschapskar Afgewerkte set gereedschappen wegvoeren naar de juiste machine Verzamelen van gereedschap dat niet meer gebruikt wordt Afbreken van gereedschap dat niet meer gebruikt wordt
Auditer
Opvragen van een overzicht van de stock Controleren van de stock
UC 10
36
37
38
39
40
3.6.1. UC-01: Invoeren van een order Description In deze UC wordt een onderdeel geregistreerd. De verkoper zal een nieuw uniek X_ nummer aanmaken die het werk zal symboliseren. Primary Actor Verkoper Secondary Actor / Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij een nieuw order wil invoeren 2. Het systeem vraagt de gebruiker : beschrijving van het te produceren onderdeel (Optioneel) het bedrijf waarvoor moet geleverd worden (Verplicht) datum waarop het onderdeel moet geleverd worden (Optioneel) ... 3. De gebruiker voert de gegevens van het nieuwe order in en bewaart deze gegevens in het systeem 4. Het systeem genereert een nieuwe X_ code, toont deze, en vraagt de gebruiker om de ingevoerde gegevens te bevestigen 5. De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden 6. Het systeem slaat de waarden op Alternatieve Flow (Vanaf stap 5:
.) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet. b) Het systeem keert terug naar stap 2
41
3.6.2. UC-02: Opstellen van een gereedschapslijst Description Na het opmaken van een CAD/CAM design zal men beginnen aan het invoeren/selecteren van de gereedschappen en componenten. De technische details zijn ook ingegeven en gecertificeerd. Primary Actor CAM-programmeur Secondary Actor (Verkoper) Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij een nieuw order wil behandelen 2. Het systeem vraagt de gebruiker om het X_nummer in te voegen 3. De gebruiker voert het gegeven van het nieuwe order in en bewaart deze gegevens in het systeem 4. Het systeem bouwt verder op dit X_nummer, en vraagt : het te verwerken materiaal (Verplicht) de te gebruiken machine ↔ de te gebruiken aantrekbout (Verplicht) … 5. De gebruiker voert de gegevens in 6. Het systeem vraagt de gebruiker de ingevoerde waarden te bevestigen 7. De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden 8. Het systeem slaat de waarden op 9. Het systeem bouwt verder op de vorige ingevoerde data, en vraagt : de te gebruiken actie (vlakken, boren, …) (Verplicht) … 10. De gebruiker voert de gegevens in 11. Het systeem bouwt verder op de vorige ingevoerde data, geeft de beperkte mogelijkheden weer, en toont de gegevens per onderdeel (wanneer men ze aanklikt) : serienummer : V_code (verplicht) beschrijving (Optioneel) technische gegevens (Verplicht) 2D-tekening (Verplicht) 3D-tekening (Optioneel) aanwezigheid in het magazijn of in de machine (Verplicht) bijbehorende onderdelen (boutje, snijplaatjes,…) (Optioneel) varianten op het gekozen onderdeel … 12. Het systeem genereert een nieuwe gereedschapslijst, en vraagt de gebruiker om de ingevoerde gegevens van de eerste gereedschappen te bevestigen 13. De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden 14. Het systeem slaat de ingevoerde gegevens op, en geeft een preview van de gereedschapslijst weer 15. De gebruiker bevestigt de gereedschapslijst 16. Het systeem maakt een print-out van de lijst 17. De gebruiker beëindigt de sessie
42
Alternatieve Flow (Vanaf stap 2: .) a) De gebruiker merkt dat hij/zij een verkeerd X_nummer heeft ingevoerd b) De gebruiker geeft aan dat hij/zij een ander nummer wil invoeren c) Het systeem keert terug naar stap 2 Alternatieve Flow (Vanaf stap 4: .) a) De gebruiker kan het type van materiaal of machine/aantrekbout niet vinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt om een nieuw type te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw Alternatieve Flow (Vanaf stap 7: .) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet b) Het systeem keert terug naar stap 2 Alternatieve Flow (Vanaf stap 9: < De gebruiker vindt de juiste gegevens niet terug >.) a) De gebruiker kan het type van gewenste actie niet terugvinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt om een nieuw type te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw Alternatieve Flow (Vanaf stap 12: .) a) De gebruiker bemerkt dat de lijst onvolledig is b) De gebruiker geeft aan dat hij nog een gereedschap wil invoegen c) Het systeem keert terug naar stap 9
Alternatieve Flow (Vanaf stap 15: .) a) De gebruiker merkt dat hij/zij een verkeerd type heeft gekozen b) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet c) De gebruiker geeft aan dat hij/zij een ander type wil kiezen d) Het systeem keert terug naar stap 9
43
3.6.3. UC-03: Verzamelen van de componenten Description De magazijnier zal de nodige componenten verzamelen. Primary Actor Magazijnier Secondary Actor Verkoper, CAM-programmeur en Presetter Normale Flow: 1. De gebruiker roept een gereedschapslijst op 2. Het systeem geeft de gereedschapslijst weer 3. Het systeem voorziet de onderdelen op de gereedschapslijst van een plaatsbepaling in het magazijn (indien dit aan het systeem wordt toevertrouwd) 4. De gebruiker kan een onderdeel uit het magazijn halen 5. De gebruiker past de voorraad aan in het systeem 6. Het systeem vraagt om de nieuwe gegevens te bevestigen 7. De gebruiker bevestigt de nieuwe gegevens 8. Het systeem slaat de nieuwe waarden op Alternatieve Flow (Vanaf stap 2: .) Het systeem kan de gereedschapslijst niet terugvinden a) De gebruiker neemt contact op met de CAM-programmeur Alternatieve Flow (Vanaf stap 4: <Magazijnier vindt onderdeel niet terug>.) a) De gebruiker vindt een onderdeel niet terug b) De gebruiker heeft vroeger een fout gemaakt in het systeem c) De gegevens in het systeem moeten terug up-to-date gebracht worden Alternatieve Flow (Vanaf stap 7: .) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet b) Het systeem keert terug naar stap 2
44
3.6.4. UC-04: Opbouwen + controleren gereedschap Description De gereedschappen worden opgebouwd. Na het opbouwen zullen de gereedschappen nagekeken worden. Men controleert de instellingen & past deze indien nodig aan.(Presetting) Primary Actor Presetter Secondary Actor CAM-programmeur en Magazijnier Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij een dimensie wil wijzigen 2. Het systeem geeft de mogelijke wijzigbare parameters weer : lengte dikte diameter hoogte … 3. De gebruiker vult de gepaste wijzigingen in 4. Het systeem vraagt de gebruiker de gewijzigde gegevens te bevestigen 5. De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden 6. Het systeem slaat de waarden op 7. Het systeem bouwt een nieuwe versie van de gereedschapslijst op Alternatieve Flow (Vanaf stap 2: .) a) De gebruiker kan de gegevens die hij wil wijzigen niet terugvinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt de data weer te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw Alternatieve Flow (Vanaf stap 5: .) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet b) Het systeem keert terug naar stap 2
45
3.6.5. UC-05: Herzien gereedschapslijst Description Herzien van de gereedschapslijst na het samenvoegen van de verschillende componenten. Primary Actor CAM-programmeur Secondary Actor / Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij een parameter wil wijzigen 2. Het systeem geeft de mogelijke wijzigbare parameters weer : gereedschap dimensie onderdeel … 3. De gebruiker vult de gepaste wijzigingen in 4. Het systeem vraagt de gebruiker de gewijzigde gegevens te bevestigen 5. De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden 6. Het systeem slaat de waarden op 7. Het systeem bouwt een nieuwe versie van de gereedschapslijst op Alternatieve Flow (Vanaf stap 2: .) a) De gebruiker kan de gegevens dat hij wil wijzigen niet terugvinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt de data weer te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw Alternatieve Flow (Vanaf stap 5: .) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet b) Het systeem keert terug naar stap 2
46
3.6.6. UC-06: Zoeken in componenten Description Toont lijst van componenten aan de hand van de gevraagde zoekcriteria. Primary Actor Verkoper, CAM-programmeur, magazijnier en presetter Secondary Actor / Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij/zij een gereedschap wil opzoeken 2. Het systeem vraagt aan de gebruiker op welk criterium hij wil zoeken : werknummer datum machine code van onderdeel … 3. De gebruiker voert de gewenste zoekgegevens in 4. Het systeem maakt de gezochte gegevens zichtbaar Alternatieve Flow (Vanaf stap 2: .) a) De gebruiker kan de gegevens die hij wil zoeken niet terugvinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt de data weer te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw Alternatieve Flow (Vanaf stap 4: <Systeem vindt de opgezochte informatie niet terug>.) a) Het systeem vindt de opgevraagde informatie niet terug b) Het systeem keert terug naar stap 2, en vraagt de gebruiker de zoekcriteriums aan te passen.
47
3.6.7. UC-07: Registreren van een nieuwe component Description Het registreren van een nieuwe component in het systeem. Primary Actor Magazijnier Secondary Actor Verkoper, CAM-programmeur Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij/zij een nieuwe component wil registreren 2. Het systeem vraagt de gebruiker het type component die geregistreerd zal worden 3. De gebruiker geeft aan welk type hij wil registreren 4. Het systeem toont voor het type component de gegevens die bewaard kunnen worden : serienummer : V_code (verplicht) beschrijving (Optioneel) technische gegevens (Verplicht) 2D-tekening (Verplicht) 3D-tekening (Optioneel) aanwezigheid in het magazijn (Verplicht) bijbehorende onderdelen (boutjes, snijplaatjes,…) (Verplicht) varianten op het gekozen onderdeel … 5. De gebruiker voert de gegevens van de component in, en bewaart deze in het systeem 6. Het systeem vraagt de gebruiker om de ingevoerde gegevens te bevestigen 7. De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden 8. Het systeem slaat de waarden op Alternatieve Flow (Vanaf stap 3: .) a) De gebruiker kan de gegevens die hij wil wijzigen niet terugvinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt de data weer te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw Alternatieve Flow (Vanaf stap 5: .) a) De gebruiker merkt dat hij/zij een verkeerd type heeft gekozen b) De gebruiker geeft aan dat hij/zij een ander type wil kiezen c) Het systeem keert terug naar stap 2 Alternatieve Flow (Vanaf stap 8: .) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet b) Het systeem keert terug naar stap 2
48
3.6.8. UC-08: Aanpassen van gegevens van componenten Description Het aanpassen van details van informatie die over de gereedschappen worden gegeven. Primary Actor Magazijnier Secondary Actor Verkoper en CAM-programmeur Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij een dimensie wil wijzigen 2. Het systeem geeft de mogelijke wijzigbare parameters weer : lengte dikte hoogte … 3. De gebruiker vult de gepaste wijzigingen in 4. Het systeem vraagt de gebruiker de gewijzigde gegevens te bevestigen 5. De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden 6. Het systeem slaat de waarden op 7. Het systeem bouwt een nieuwe versie van de toollijst op Alternatieve Flow (Vanaf stap 2: .) a) De gebruiker kan de gegevens die hij wil wijzigen niet terugvinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt de data weer te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw Alternatieve Flow (Vanaf stap 5: .) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet b) Het systeem keert terug naar stap 2
49
3.6.9. UC-09: Verwijderen van een component Description In deze UC zal er een component uit het systeem worden verwijderd. Zo kan men de databank up-to-date houden. Primary Actor Magazijnier Secondary Actor Verkoper en CAM-programmeur Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij een component wil verwijderen 2. Het systeem vraagt de gebruiker het type dat verwijderd zal worden 3. De gebruiker kiest het type uit een lijst 4. Het systeem vraagt welke component er moet verwijderd worden 5. De gebruiker selecteert de te verwijderen component 6. Het systeem vraagt de gebruiker om bevestiging 7. De gebruiker bevestigt 8. Het systeem slaat de wijziging op Alternatieve Flow (Vanaf stap 3: .) a) De gebruiker kan het type dat hij wil verwijderen niet terugvinden b) Het systeem keert terug naar stap 2 Alternatieve Flow (Vanaf stap 5: .) a) De gebruiker kan de component die hij wil verwijderen niet terugvinden b) Het systeem keer terug naar stap 2 Alternatieve Flow (Vanaf stap 7: .) a) De gebruiker bevestigt de ingevoerde waarden niet b) Het systeem keert terug naar stap 2
50
3.6.10. UC-10: Opvragen van informatie Description In deze UC zal men uitklaren waar er overal statistieken over het gereedschapsbeheer mogen opgevraagd worden. Primary Actor Verkoper, CAM-programmeur, magazijnier, presetter en auditer Secondary Actor / Normale Flow: 1. De gebruiker geeft aan dat hij/zij een informatie wil opvragen 2. Het systeem vraagt aan de gebruiker op welk criterium hij wil opvragen : werknummer datum machine code van onderdeel omlooptijd gebruik van gereedschap … 3. De gebruiker voert de gewenste gegevens in 4. Het systeem maakt de gezochte gegevens zichtbaar Alternatieve Flow (Vanaf stap 2: .) a) De gebruiker kan het gewenste criterium niet vinden b) De gebruiker neemt contact op met de systeembeheerder, en vraagt de data weer te definiëren c) Wanneer de definitie gebeurd is, start de gebruiker opnieuw
51
3.7. Blokschema Dit blokschema geeft een duidelijk overzicht van zowel de informatie -als de goederenstroom. Elke werkplek in het stagebedrijf wordt in het schema als een blok beschreven. Vervolgens worden er twee verschillende soorten pijlen verbonden met deze blokken. Deze duiden een informatie -of een goederenstroom aan. Het schema houdt zowel rekening met de input als met de output. De pijlen worden op de daaropvolgende bladzijden verduidelijkt. De nummers op het schema kan men tevens ook terugvinden in de begeleidende bladzijden. Er wordt hierin ook uitleg gegeven over de exacte bedoeling van deze pijlen. Het voordeel van dergelijk schema is dat de belangrijkste elementen onmiddellijk in het oog springen. Verder worden de onderlinge relaties en eigenschappen op een zeer duidelijke manier weergegeven. Men zal het schema gebruiken om te weten wanneer de verschillende onderdelen in aanraking komen met het systeem. Merk tevens op dat het systeem hierin centraal geplaatst is. Dit duidt er al onmiddellijk op dat elke afdeling er contact mee zal hebben.
Legende van de pijlen in het blokschema : : Informatiestroom : Goederenstroom x
: Pijlnummer
52
53
3.7.1. Algemene informatie 3.7.1.1.
Toollijst :
Onderdelen op verschillend niveau
Bevat alle details van een bepaald werk. Alles is dus weergegeven in deze lijst. Dit gaat o.a. over de datum waarop het werk moet uitgevoerd worden, tot en met het kleinste componentje dat gebruikt zal worden. De diepgang van de informatie zal bepaald worden in onderling overleg. Verder worden hierop ook alle bijkomende onderdelen geplaatst. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het te gebruiken meetmateriaal.
Samenstelling :
Hiermee wordt bedoeld dat het onderdeel klaar is om gebruikt te worden in een machine. Het is de samenstelling van componenten + gereedschappen. (vb.: snijplaatjes + freeskop + houder + tussenstuk + aandraaibout + …)
Gereedschap : Dit is een onderdeel dat al gedeeltelijk is opgebouwd uit componenten. Als vb. kan men hiervoor een freeskop nemen. Deze is opgebouwd uit de houder + snijplaatjes + aansluitvijsjes + … . Dit wordt als één geheel beschouwd : het gereedschap
Component : Dit is het allerlaagste niveau in de opbouw van een onderdeel. Hier is het de bedoeling dat men elk deeltje kan benoemen. Als vb. kan men hiervoor nemen : een snijplaatje, een schroefje, een moertje, een boutje,… 3.7.1.2. Onderverdeling van de personen op de documenten (logische volgorde): a) b) c) d) e) f) g)
verkoper CAM-programmeur (CAD/CAM-station) kaliberontwerper magazijnier presetter machinebediener systeem (gereedschapsbeheer [aan te kopen] + ERP software [eventueel beschikbaar])
3.7.1.3.
Gebruikte benaming in de documenten
O = Optioneel => Niet echt nodig, stof tot onderhandeling V = Verplicht => Absoluut noodzakelijk, niet ter discussie 54
3.7.2. I Verkoper I.1 Info A. Input A.2 CAM-programmeur / A.3 Kaliber ontwerper / A.4 Magazijnier / A.5 Presetter /
1
2
A.6 Machinebediener Verandering van de aflevertijd van een bepaald werk aan de hand van de huidige situatie (als men bv problemen krijgt op een machine, er ontbreken onderdelen, men kan eventjes niet verderwerken,…) A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Invoer van de huidige situatie (verdeling van het werk, welke opdrachten zijn er bezig,…) Eventueel een schatting van het tijdsverloop van een werk (hoelang duurt een werk, hoelang zal er nog gewerkt moeten worden aan een opdracht,…) O
B. Output B.2 CAM-programmeur Het leveren van het unieke X_nummer van een werk Het leveren van de planning van het werk 3 Het leveren van de gegevens van het werk : CAD-tekening Het materiaal waarin het moet gemaakt worden, en andere specifieke eigenschappen van het werk Het leveren van het aantal maal dat een werk zal moeten uitgevoerd worden (direct na elkaar, met een tussentijd,…) B.3 Kaliber ontwerper / B.4 Magazijnier / B.5 Presetter /
55
4
B.6 Machinebediener Aanpassingen aan de planning van een werk (een werk nog uitstellen, en ander werk laten voorgaan, een werk snel tussennemen,…) B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
II.1 Goederen A. Input A.2 CAM-programmeur / A.3 Kaliber ontwerper / A.4 Magazijnier Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) A.5 Presetter / A.6 Machinebediener / A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) / B. Output B.2 CAM-programmeur / B.3 Kaliber ontwerper / B.4 Magazijnier / B.5 Presetter / B.6 Machinebediener / B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
56
3.7.3. II CAM-programmeur I.1 Info A. Input A.1 Verkoper Het verkrijgen van het unieke X_nummer van een werk Het verkrijgen van de planning van het werk (handmatig) Het verkrijgen van de gegevens van het werk : 3 CAD-tekening het materiaal waarin het moet gemaakt worden, en andere specifieke eigenschappen van het werk Het verkrijgen van het aantal maal dat een werk zal moeten uitgevoerd worden (direct na elkaar, met een tussenpauze,…) A.3 Kaliber ontwerper / A.4 Magazijnier / 5
A.5 Presetter Voorstel tot aanpassen van de toollijst
6
A.6 Machinebediener Aanpassingen aan de planning van een werk (een werk nog uitstellen, en ander werk laten voorgaan, een werk snel tussennemen,…)
7
O
A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Bij het opzoeken/selecteren van een component : dimensies V serienummer (V_code) V beschrijving V V technische gegevens (vc, fz,…) 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op de gekozen component O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V Bij het opzoeken/selecteren van een gereedschap : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op het gekozen gereedschap O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V
57
Bij het opzoeken/selecteren van een samenstelling : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op de gekozen samenstelling O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V Info over het kaliberontwerp B. Output B.1 Verkoper / B.3 Kaliber ontwerper /
8
B.4 Magazijnier Een gereedschapslijst
O
B.5 Presetter /
9
10
B.6 Machinebediener De NC-code voor de machine B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Het verkregen unieke X_nummer van een werk Het selecteren van componenten/gereedschappen/samenstellingen voor het opmaken van een gereedschapslijst Het selecteren van allerhande andere apparatuur die nodig is om een werk tot een goed eind te brengen (meetapparatuur,…)
58
II.1 Goederen A. Input A.1 Verkoper / A.3 Kaliber ontwerper / A.4 Magazijnier Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) A.5 Presetter / A.6 Machinebediener / A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) / B. Output B.1 Verkoper / B.3 Kaliber ontwerper / B.4 Magazijnier / B.5 Presetter / B.6 Machinebediener / B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
59
3.7.4. III Kaliber ontwerper I.1 Info A. Input A.1 Verkoper Het verkrijgen van het unieke X_nummer van het werk Het verkrijgen van de gegevens van het werk : CAD-tekening het materiaal waarin het moet gemaakt worden, en andere specifieke eigenschappen van het werk A.2 CAM-programmeur / A.4 Magazijnier / A.5 Presetter / A.6 Machinebediener /
23
A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Het verkrijgen van het unieke X_nummer van het werk Bij het opzoeken/selecteren van een component : dimensies V serienummer (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op de gekozen component O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…) V Bij het opzoeken/selecteren van een gereedschap : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V V technische gegevens (vc, fz,…) 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op het gekozen gereedschap O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V
60
Bij het opzoeken/selecteren van een samenstelling : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op de gekozen samenstelling O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…) V B. Output B.1 Verkoper / B.2 CAM-programmeur / B.4 Magazijnier / B.5 Presetter / B.6 Machinebediener /
29
B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Het selecteren van componenten/gereedschappen/samenstellingen voor het opmaken van een kaliber Het selecteren van allerhande andere apparatuur die nodig is om een de kaliber te kunnen samenstellen (meetapparatuur,…) Na het selecteren van de onderdelen nodig voor het kaliber wordt hieraan een uniek V_nummer gegeven. Dit nummer is gekoppeld aan de unieke X_code van het werk.
61
II.1 Goederen A. Input A.1 Verkoper / A.2 CAM-programmeur /
30
A.4 Magazijnier Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) De goederen die nodig zijn voor de opbouw van het kaliber A.5 Presetter /
31
A.6 Machinebediener Het kaliber, indien het werk gedaan is A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) / B. Output B.1 Verkoper / B.2 CAM-programmeur /
32
B.4 Magazijnier Onderdelen die terug naar het magazijn kunnen na de afbraak van het kaliber Meetapparaten (µ-meter, meter,…) B.5 Presetter /
33
B.6 Machinebediener Het kaliber B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
62
3.7.5. IV Magazijnier I.1 Info A. Input A.1 Verkoper /
8
A.2 CAM-programmeur Gereedschapslijst
O
A.3 Kaliber ontwerper / A.5 Presetter /
11
12
13
A.6 Machinebediener Wanneer een component/ gereedschap stuk is, of veranderd moet worden kan de machine-operator dat hier komen halen adhv de detaillijst met gegevens over de toollijst A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Het verkrijgen van de toollijst afkomstig van de CAMprogrammeur Het verkrijgen van een lijst met onderdelen nodig voor de opbouw van een kaliber. Bij het wijzigen van de stock : nieuwe component invoeren nieuw gereedschap invoeren invoeren huidige staat van een component (nieuw, bot,…) invoeren huidige staat van een gereedschap (nieuw, bot,…) editeren van een component editeren van een gereedschap component / gereedschap in onderhoud aantal (Component / Gereedschap) in stock Er wordt altijd een controlevenster weergegeven waarin de verandering die wordt aangebracht bevestigd moet worden. B. Output B.1 Verkoper / B.2 CAM-programmeur / B.3 Kaliber ontwerper /
14
B.5 Presetter De gereedschapslijst
63
B.6 Machinebediener /
15
B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) invoeren van een nieuwe component invoeren van een nieuw gereedschap invoeren van de huidige staat van een component invoeren van de huidige staat van een gereedschap het editeren van de gegevens van componenten (code, naam, omschrijving, prijs,…)(updaten) het editeren van de gegevens van gereedschappen (code, naam, omschrijving, prijs,…)(updaten) het aangeven dat componenten in herstelling/slijpen zijn het aangeven dat gereedschappen in herstelling/slijpen zijn het updaten van de huidige stockwaarde (verwijderen componenten/gereedschappen,…) II.1 Goederen A. Input A.1 Verkoper / A.2 CAM-programmeur /
32
16
17
A.3 Kaliber ontwerper Onderdelen die terugkomen na de afbraak van een kaliber Meetapparaten (µ-meter, meter,…) A.5 Presetter Alle samenstellingen die terug werden binnengebracht in de preset door de machinebedieners, en daar werden afgebroken tot componenten/gereedschappen door de presetter. Componenten/gereedschappen/samenstellingen die moeten geslepen worden (ontdekt bij samenstelling) Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsgerief (zeep, schuurpapier,…) A.6 Machinebediener Componenten/gereedschappen die moeten veranderd worden Componenten die moeten vernieuwd worden Componenten/gereedschappen die moeten geslepen worden Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsgerief (zeep, schuurpapier,…) A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
64
18
19
B. Output B.1 Verkoper Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) B.2 CAM-programmeur Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…)
30
B.3 Kaliber ontwerper Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) De goederen die nodig zijn voor de opbouw van het kaliber
20
B.5 Presetter Alle componenten/gereedschappen nodig voor de samenbouw van de samenstellingen Componenten/gereedschappen/samenstellingen die geslepen werden (en nodig zijn bij de samenstelling) Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsbenodigdheden (zeep, schuurpapier,…) Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…)
21
B.6 Machinebediener Componenten/gereedschappen die moeten vervangen worden op de machine, en afgehaald worden door de machinebedieners Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsbenodigdheden (zeep, schuurpapier,…) Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
65
3.7.6. V Presetter I.1 Info A. Input A.1 Verkoper / A.2 CAM-programmeur / A.3 Kaliber ontwerper / 14
A.4 Magazijnier Toolijst
V
A.6 Machinebediener /
22
A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Toollijst
O
B. Output B.1 Verkoper /
5
B.2 CAM-programmeur “Aangepaste” toollijst (veranderen van de dimensies adhv metingen) => Voorstel tot aanpassen van de toollijst B.3 Kaliber ontwerper / B.4 Magazijnier /
24
25
B.6 Machinebediener “Aangepaste” toollijst (veranderen van de dimensies adhv metingen). De presetter krijgt een toollijst met tabellen met lege ruimtes waarin hij de opgemeten waarden kan noteren. B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) Invoeren van de samenstellingen die er in de preset staan Invoeren van de toestand van de samenstellingen die er in de preset staan Aangepaste toollijst (veranderen van de dimensies adhv metingen)
66
II.1 Goederen A. Input A.1 Verkoper / A.2 CAM-programmeur / A.3 Kaliber ontwerper /
20
26
A.4 Magazijnier Alle componenten/gereedschappen nodig voor de samenbouw van de samenstellingen Componenten/gereedschappen/samenstellingen die geslepen werden (en nodig zijn bij de samenstelling) Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsbenodigdheden (zeep, schuurpapier,…) Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) A.6 Machinebediener Alle samenstellingen, op toolkarren, van een werk dat voltooid is Een samenstelling die terug dient gecontroleerd te worden (nameten) A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
67
B. Output B.1 Verkoper / B.2 CAM-programmeur / B.3 Kaliber ontwerper /
16
27
B.4 Magazijnier Alle samenstellingen die terug werden binnengebracht in de preset door de machinebedieners, en daar werden afgebroken tot componenten/gereedschappen door de presetter. Componenten/gereedschappen/samenstellingen die moeten geslepen worden (ontdekt bij samenstelling) Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsbenodigdheden (zeep, schuurpapier,…) B.6 Machinebediener Alle samenstellingen, op gereedschapskarren, om een nieuw werk aan te vatten (per werk) Een samenstelling die gecontroleerd is (nagemeten) B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
68
28
9
3.7.7. VI Machinebediener I.1 Info A. Input A.1 Verkoper Aanpassingen aan de planning van een werk (een werk nog uitstellen, en ander werk laten voorgaan, een werk snel tussennemen,…) A.2 CAM-programmeur NC-code voor de machine A.3 Kaliber ontwerper / A.4 Magazijnier /
24
A.5 Presetter “Aangepaste” toollijst (veranderen van de dimensies adhv metingen). De presetter krijgt een toollijst met tabellen met lege ruimtes waarin hij de opgemeten waarden kan noteren. A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
1
6
B. Output B.1 Verkoper Verandering van de aflevertijd van een bepaald werk aan de hand van de huidige situatie (als men bv problemen krijgt op een machine, er ontbreken onderdelen, men kan eventjes niet verderwerken,…) B.2 CAM-programmeur Verandering van de aflevertijd van een bepaald werk aan de hand van de huidige situatie (als men bv problemen krijgt op een machine, er ontbreken onderdelen, men kan eventjes niet verder werken,…) O B.3 Kaliber ontwerper /
11
B.4 Magazijnier Wanneer een component/gereedschap stuk is, of veranderd moet worden kan de machine-operator dat hier komen halen adhv de detaillijst met gegevens over de toollijst B.5 Presetter /
69
B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) / II.1 Goederen A. Input A.1 Verkoper / A.2 CAM-programmeur / 33
21
27
A.3 Kaliber ontwerper Het kaliber A.4 Magazijnier Componenten/gereedschappen die moeten vervangen worden op de machine, en afgehaald worden door de machinebedieners Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsbenodigdheden (zeep, schuurpapier,…) Secretariaatsbenodigdheden (stift, lat, potlood,…) A.5 Presetter Alle samenstellingen, op toolkarren, om een nieuw werk aan te vatten (per werk) Een samenstelling die gecontroleerd is (nagemeten) A.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
70
B. Output B.1 Verkoper / B.2 CAM-programmeur / 31
17
26
B.3 Kaliber ontwerper Het kaliber, indien het werk gedaan is B.4 Magazijnier Componenten/gereedschappen die moeten veranderd worden Componenten die moeten vernieuwd worden Componenten/gereedschappen die moeten geslepen worden Meetapparaten (µ-meter, meter,…) Onderhoudsbenodigdheden (zeep, schuurpapier,…) B.5 Presetter Alle samenstellingen, op toolkarren, van een werk dat voltooid is Een samenstelling die terug dient gecontroleerd te worden (nameten) B.7 Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) /
71
3.7.8. VII Systeem (gereedschapsbeheer + ERP software) I.1 Info A. Input A.1 Verkoper /
10
29
15
25
A.2 CAM-programmeur Het selecteren van componenten/gereedschappen/samenstellingen voor het opmaken van een toollijst Het selecteren van allerhande andere apparatuur die nodig is om een werk tot een goed eind te brengen (meetapparatuur,…) A.3 Kaliber ontwerper Het selecteren van componenten/gereedschappen/samenstellingen voor het opmaken van een kaliber Het selecteren van allerhande andere apparatuur die nodig is om het kaliber te kunnen samenstellen (meetapparatuur,…) Na het selecteren van de onderdelen nodig voor het kaliber wordt hieraan een uniek V_nummer gegeven. Dit nummer is gekoppeld aan de unieke X_code van het werk. A.4 Magazijnier Het invoeren van een nieuwe component Het invoeren van een nieuw gereedschap Het invoeren van de huidige toestand van een component Het invoeren van de huidige toestand van een gereedschap Het editeren van de gegevens van componenten (code, naam, omschrijving, prijs,…)(updaten) Het editeren van de gegevens van gereedschappen (code, naam, omschrijving, prijs,…)(updaten) Het aangeven dat componenten in herstelling/slijpen zijn Het aangeven dat gereedschappen in herstelling/slijpen zijn Het updaten van de huidige stockwaarde (verwijderen componenten/gereedschappen,…) A.5 Presetter Invoeren van de samenstellingen die er in de preset staan Invoeren van de toestand van de samenstellingen die er in de preset staan Aangepaste toollijst (veranderen van de dimensies adhv metingen) A.6 Machinebediener /
72
2
7
B. Output B.1 Verkoper Invoer van de huidige situatie (verdeling van het werk, welke opdrachten zijn er bezig,…) Eventueel een schatting van het tijdsverloop van een werk (hoelang duurt een werk, hoelang zal er nog gewerkt moeten worden aan een werk,…) O B.2 CAM-programmeur Bij het opzoeken/selecteren van een component : dimensies V serienummer (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op de gekozen component O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V Bij het opzoeken/selecteren van een gereedschap : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op het gekozen gereedschap O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V Bij het opzoeken/selecteren van een samenstelling : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op de gekozen samenstelling O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V Het afleveren van de toollijst na het kiezen van alle onderdelen. Op deze toollijst is alles aanwezig : alle componenten alle gereedschappen alle samenstellingen alle nodige meetapparatuur (µ-meter,…)
73
Tevens is hij opgebouwd per samenstelling. Hiermee wordt bedoeld dat hij bv. geeft : Gereedschap 1:
Component V_xxx Component V_xxx
Gereedschap 2:
Component V_xxx Component V_xxx
* Samenstelling A : * Samenstelling B : … * Meetapparaat A : µ-meter code V_xxx
Ook alle technische data zijn hierop weergegeven. Dit is de lijst die alle details bevat. Info over het kaliberontwerp
23
B.3 Kaliberontwerper Het verkrijgen van het unieke X_nummer van het werk Het verkrijgen van de gegevens van het werk : CAD-tekening het materiaal waarin het moet gemaakt worden, en andere specifieke eigenschappen van het werk Bij het opzoeken/selecteren van een component : dimensies V serienummer (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op de gekozen component O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V Bij het opzoeken/selecteren van een gereedschap : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V V technische gegevens (vc, fz,…) 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn, preset of machine V varianten op het gekozen gereedschap O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V
74
Bij het opzoeken/selecteren van een samenstelling : dimensies V serienummers (V_code) V beschrijving V technische gegevens (vc, fz,…) V 2D-tekening V 3D-tekening O aanwezigheid in magazijn,preset of machine V varianten op de gekozen samenstelling O speciale meldingen (in onderhoud?, in herstelling?,…)V
12 13
22
B.4 Magazijnier Het verkrijgen van de toollijst geselecteerd door de CAMprogrammeur Bij het wijzigen van de stock : nieuwe component invoeren nieuw gereedschap invoeren invoeren huidige toestand van een component invoeren huidige toestand van een gereedschap editeren van een component editeren van een gereedschap component/gereedschap in onderhoud aantal (Component/Gereedschap) in stock Er wordt altijd een controlevenster weergegeven waarin de verandering die wordt aangebracht moet bevestigd worden. B.5 Presetter Toollijst O Bij het wijzigen van de stock : invoeren van een nieuwe samenstelling in de preset invoeren van de toestand van een samenstelling invoeren van de aangepaste dimensies van de samenstelling Er wordt altijd een controlevenster weergegeven waarin de verandering die wordt aangebracht moet bevestigd worden. B.6 Machinebediener /
75
II.1 Goederen A. Input A.1 Verkoper / A.2 CAM-programmeur / A.3 Kaliberontwerper / A.4 Magazijnier / A.5 Presetter / A.6 Machinebediener / B. Output B.1 Verkoper / B.2 CAM-programmeur / B.3 Kaliberontwerper / B.4 Magazijnier / B.5 Presetter / B.6 Machinebediener /
76
3.8. Algemeen besluit 3.8.1. Voor de CAM-programmatie De CAM-programmeur zou een up-to-date overzicht moeten hebben van alle gereedschappen, en dit op een aantal verschillende plaatsen in het bedrijf. Hij zou eveneens op een eenvoudige manier moeten beschikken over bijkomende informatie: verspaningsparameters, of een onderdeel weg is voor onderhoud, waar het zich juist bevindt in het bedrijf, hoeveel onderdelen men ervan in voorraad heeft, …. De keuze van het geschikte gereedschap voor een bepaalde taak zou op deze manier veel minder tijd in beslag nemen. Het zou ook een voordeel kunnen betekenen als de programmeur op softwarebasis al op voorhand kan controleren of zijn gekozen onderdelen effectief wel in elkaar passen. 3.8.2. Voor het magazijn Omdat hij de voorraad beter kan beheren, zou de magazijnier een kleinere stock van bepaalde onderdelen kunnen aanleggen, wat financiële winst tot gevolg heeft. Ook kan hij, dank zij zijn overzicht op de gereedschapsstroom, korter op de bal spelen bij de aankoop van “nieuwe” onderdelen. Hij zou tevens weten welke onderdelen (slijpen, …) in herstelling zijn zodat die niet onnodig opnieuw dienen besteld te worden. Bij het opzoeken van de materialen op de gereedschapslijst zou hij onmiddellijk weten waar elk onderdeel zich bevindt, wat de zoektijd enorm zou inkorten. Verder zou men de stock kunnen opkuisen en zo een transparant beeld krijgen van alle materiaal in het magazijn. Voordeel hiervan is dat men de onderdelen die niet meer gebruikt worden kan verwijderen. Hierdoor ontstaat een plaatswinst, die kan resulteren in een optimalisatie van het magazijn. Een reductie van onderdelen zal ook de zoektijd naar een specifiek onderdeel verminderen. Een beter beheer van het magazijn zal ook en forse winst opleveren bij de inventaris. Een simpele druk op de knop kan de toestand van het magazijn weergeven indien dit ook op softwarebasis beheerd wordt. Abnormaal gebruik van gereedschappen zou best geanalyseerd worden. Op deze manier wordt onrechtmatig gebruik van gereedschappen uitgesloten. 3.8.3. Voor de presetter De presetter zou vooraf weten waar het materiaal zich bevindt en de toestand ervan kennen, wat een grote tijdswinst oplevert. Bij de montage van een uniek onderdeel zal hij steeds weten of een boor al dan niet geslepen is, en niet meer voor onaangename verrassingen komen te staan. Door de tijdswinst die op deze wijze gecreëerd wordt zal de presetter in staat zijn om op een constante manier teruggekeerde gereedschappen volledig af te breken. Dit zal de roestwerking fors kunnen tegengaan.
77
3.8.4. Voor het machinepark Duidelijke informatie zou de machineoperator in staat stellen om direct de toestand (grote van de standtijd, nieuw gereedschap,…) van het snijgereedschap in te schatten om zo nog preciezer te kunnen bepalen wanneer het vervangen moet worden. Zo worden de onderdelen efficiënt tot het maximum gebruikt en daarna pas vervangen., wat weer een financieel voordeel oplevert. Door het inkijken van de gereedschapslijst weten de machineoperatoren ook direct welk verloren onderdeel ze in het magazijn moeten aanvragen. Ze kunnen immers de bijkomende informatie van de gereedschapslijst aflezen.
78
4. Analyse nieuwe werksituatie met centraal beheersysteem Uit het voorgaande onderzoek blijkt dat er een centraal beheersysteem ontbreekt in het stagebedrijf. Het softwarepakket zou een duidelijke brug moeten maken tussen de nu nog afzonderlijk werkende onderdelen. Doordat elke “afdeling” toegang heeft tot alle informatie over gereedschappen zullen er conflicten vermeden worden. Men krijgt een duidelijker beeld van verschillende taken in deze kringloop indien er een link bestaat tussen de verschillende onderdelen van onderstaande figuur:
Figuur 4.1 Werksituatie met centraal beheersysteem
79
4.1. Het ideale verloop Er wordt een product verkocht door de verkoper aan een klant. Deze (de verkoper) ontvangt van de klant alle gegevens voor het te produceren werk (tekeningen, gegevens [materiaalkeuze, sterkte,..], levertijd van elk onderdeel, aantal te maken stuks,…). Aan de hand van deze verkregen informatie zal de verkoper een uniek X_nummer aanmaken. Dit nummer is eigen aan het te maken werk. (Deze code is uniek, en kan bijgevolg aan geen ander werk meer toegekend worden). Aan de hand van de productieplanning zal de verkoper deze job inplannen. Na deze eerste stap kan de verkoper zijn aangemaakt werk doorgeven aan de CAMprogrammeur. Deze ontvangt de X_code, en alle bijkomende informatie die hij nodig heeft om het werk te kunnen aanvatten (bv. de tekening, de technische eigenschappen, de planning, …). Met deze informatie zal de CAM-programmeur in staat zijn om een NC-code te genereren. Alvorens de NC-code te kunnen maken moet hij eerst een keuze maken van de gereedschappen die hij wil gebruiken. Deze gereedschappen kunnen machinegebonden zijn (bv. aan de aandraaibout), of het zijn eerder losse onderdelen. De machinekeuze wordt eveneens op voorhand verkregen via de productieplanning. Vanaf dit moment wordt het gebruik van een gereedschapsbeheersysteem zeer handig. Aan de hand van dit programma kan de CAM-programmeur meteen nagaan welke componenten / gereedschappen / samenstellingen hij ter zijner beschikking heeft. Het programma zal hem ook sneller helpen kiezen welk onderdeel hij het best gebruikt. Dit kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden door eliminatie van onderdelen die niet meer kunnen gekozen worden na een voorgaande keuze (vb. na keuze van te verwerken materiaal, na keuze van machine,…). Verder heeft de CAM-programmeur meteen een duidelijk beeld over de onderdelen die er onmiddellijk beschikbaar zijn in het magazijn of de preset. Eenmaal de onderdelen gekozen zijn, zal het softwareprogramma hiervan een toollijst aanmaken. Deze toolijst is zeer nauwkeurig. Hierop kan men het kleinste componentje terugvinden, alsook het nodige meetgereedschap en dergelijke. Terzelfder tijd kan ook de kaliberontwerper van start gaan. Hij kan alle nodige gegevens opvragen via de software die hij nodig heeft om het nodige kaliber te ontwerpen. De keuze van onderdelen zal op dezelfde manier gebeuren zoals beschreven bij de CAM-programmeur. Eenmaal de kaliberontwerper de nodige onderdelen gekozen heeft, zal de magazijnier deze naar hem brengen. De kaliberontwerper zal het kaliber aanmaken, en vervolgens doorgeven aan de machineoperatoren. Na het aanmaken van de toollijst wordt deze door de CAM-programmeur doorgegeven aan de magazijnier. De magazijnier is verantwoordelijk voor het verzamelen van de componenten / gereedschappen die op de toollijst staan. Als hij ze verzameld heeft moet hij deze in een bakje, samen met de toollijst, doorgeven aan de presetter. De magazijnier is verder ook nog verantwoordelijk voor het up-to-date houden van de stock. Hij moet dus voortdurend het programma aanpassen, bij elke beweging die er gebeurt in het magazijn. Bijvoorbeeld : het toevoegen van componenten / gereedschappen, het aangeven dat een component / gereedschap in herstelling/onderhoud is,…
80
De preset krijgt het bakje met componenten / gereedschappen samen met de toollijst. De taak van de preset is de concrete uitvoering van de toollijst. Dit wil zeggen: het aanmaken van de onderdelen volgens de verkregen toollijst en de materialen uit het magazijn. De presetter heeft echter ook samenstellingen in zijn lokaal staan. Deze samenstellingen worden courant gebruikt bij het uitvoeren van de werken. Om deze reden worden de samenstellingen niet steeds gedemonteerd tot componentniveau (tijdswinst). De samenstellingen staan opgeslagen in zijn lokaal op de daarvoor voorziene plaats (vergrendelbaar). Aan de hand van al dit materiaal kan de presetter de toollijst aanmaken. Eenmaal de toollijst is samengesteld moeten de onderdelen echter nagemeten worden. Indien er foute waarden op de toollijst staan, is de presetter in staat deze aan te passen op de toollijst. Hiervoor waren speciale kolommen open gelaten op de toollijst zodat dit op een duidelijke manier weergegeven kan worden. Deze toollijst is nu klaar om naar de machines te gaan, samen met de samenstellingen. De machinebediener krijgt van de presetter de toollijst en gereedschapskarren die gevuld zijn met de nodige samenstellingen. Verder verkrijgen de machinebedieners ook nog de NC-code van de CAM-programmeur. Met deze gegevens wordt het werk voltooid. Gedurende het werk kunnen ze ook feedback geven aan de verkoper, zodat deze zijn planning kan volgen en eventueel bijsturen. Na het uitvoeren van het werk worden de samenstellingen uit het machine gehaald, en op gereedschapskarren terug naar de preset gebracht. Deze beslist welke hij afbreekt (zoveel mogelijk), en welke hij in zijn lokaal wil laten staan (eventueel heeft hij al inzicht op het komende werk). De componenten worden weer ingescand in het systeem zodat het magazijn weer up-to-date is. Bij een eventuele breuk van een component moeten zowel de magazijnier als de presetter in staat zijn dit mee te delen aan het systeem. Het systeem zal vervolgens zijn beschikbare hoeveelheid aanpassen. Er dient echter een onderscheid gemaakt te worden tussen componenten die in herstelling zijn of degene die weggegooid mogen worden. Nu kan dit proces weer starten vanaf nul.
81
4.2. Besparingen en voordelen van een gereedschapsbeheerprogramma 1) Reductie van gereedschapskosten Transparante en geoptimaliseerde inventaris Reductie van gereedschapsvariëteit Efficiënt en economisch aankoopbeheer Afbraak van persoonlijke stock 2) Reductie van de administratiekosten Reductie van toeleveranciers Minder tijd nodig per leverancier Al de informatie over stock , aankoop en levering van goederen is beschikbaar in lijsten Het verbinden met een ERP-systeem voor een geïntegreerd bestelmanagement 3) Reductie van logistieke kosten Informatie over de gereedschapslocatie (om te weten waar het gereedschap echt is) Geen onnodige afbraak van gereedschappen Geen onnodige gereedschapsuithaal uit een machine Het juiste gereedschap voor het geschikte werk 4) Reductie van de gereedschapsgerelateerde machinedowntimes Het juiste gereedschap op de juiste plaats op het juiste moment Correct gepresette gereedschappen De juiste parameters verkregen via de gereedschapslijst 5) Andere Transparante locatie voor gereedschapsaanmaak Documentatie over het gereedschap Hoger hergebruik van het gereedschap Tijdsbesparingen Automatische verwittiging als de stock beneden een vooraf ingestelde waarde valt
Figuur 4.2 Voordelen van een beheersysteem
82
4.3. Brainstorming over de software Bij het kiezen van een gepast gereedschapsbeheersoftwarepakket wordt eerst nagedacht over de mogelijke hindernissen die zich kunnen voordoen bij de selectie ervan. Hieronder vindt men een lijst met elementen waarop men moet letten bij de aanschaf van de software. de software moet kunnen samenwerken met het administratieprogramma AS 400 [ERP software] de software moet kunnen samenwerken met het CAM 2000 programma. Eventueel een automatische overname van de gereedschapsparameters tussen beide programma’s het gereedschapsbeheerprogramma moet gebruiksvriendelijk zijn hoe worden de verschillende gereedschappen in het systeem ingegeven? als men de gereedschappen zou ingeven met een barcode, hoe gebeurt dit dan concreet? welke onderdelen gaat men ingeven in de software (enkel gereedschappen of ook bijvoorbeeld bureauartikelen)? wat is de kostprijs van een softwarepakket? wat zijn de mogelijkheden van het softwarepakket? hoe werkt de licentietoekenning van het pakket? Is die jaarlijks hernieuwbaar of permanent? hoe zit het met het onderhoud van de software? Wie komt het systeem herstellen als er een fout inzit? wordt er een update van de software aangeboden om de bepaalde tijd? hoe wordt de opleiding georganiseerd? Wie zal hier cursus over krijgen en hoelang? welke informatie over de ingebrachte goederen wil/kan men bijhouden? hoe integreert men het best de software in het bedrijf? link tussen ERP software en gereedschapsbeheersoftware? kostprijsberekening nieuwe projecten? gereedschapslijst beheren
83
4.4. Disciplinaire bijkomende handelingen bij implementatie van het systeem Er wordt bekeken welke bijkomende handelingen, opgedeeld in de gekende onderdelen, er zijn bij de aankoop van een dergelijk softwarepakket. 4.4.1. De CAM-programmatie De programmeur moet de discipline hebben om de informatie van het softwareprogramma te gebruiken en niet meer zelf op zoek te gaan zoals vroeger. Wanneer de programmeur een parameter (gebruik ander gereedschap, andere diameter,…) van een gereedschap aanpast, moet hij dit ook in de software ingeven zodat iedereen direct op de hoogte is van de verandering. Een weggenomen – of teruggeplaatste component moet in de software ingevoerd worden zodat men een up-to-date status behoudt van de situatie. 4.4.2. Het magazijn De magazijnier moet het systeem onderhouden en alle nieuwe onderdelen onmiddellijk in het systeem plaatsen. Hij moet de strategie van het programma willen volgen en dus geen tweede stock meer aanleggen. Een weggenomen – of teruggeplaatst onderdeel moet in de software ingevoerd worden zodat men een up-to-date status behoudt van de situatie. 4.4.3. De preset Voor het nieuwe programma moeten de gereedschappen volledig gedemonteerd worden bij opslag. De presetter mag dus geen volledige gereedschappen meer in de rekken plaatsen “om tijd te winnen” zoals nu het geval is. Deze regel geldt enkel indien er geopteerd wordt om alle samenstellingen altijd volledig af te breken. De presetter moet de nieuwe meetgegevens noteren op de gereedschapslijst en deze doorgeven aan de CAM-programmeur. Hij zal ze in het systeem aanpassen zodat ze onmiddellijk voor iedereen beschikbaar zijn. Een weggenomen – of teruggeplaatst onderdeel moet in de software ingevoerd worden zodat men een up-to-date status behoudt van de situatie. 4.4.4. Het machinepark De machineoperatoren moeten zich houden aan de regels van het systeem, en dus direct een wijziging aanbrengen in de data van het programma wanneer ze iets uit het magazijn meenemen. Zo niet zal het systeem heel vlug in de war lopen. Indien er gewerkt wordt met de open stock is deze regel niet van toepassing. De machineoperatoren moeten gebruik willen maken van de extra informatie die ter hunner beschikking staat. Voorbeeld hiervan is de maximale standtijd van een snijgereedschap, die op deze manier optimaal benut kan worden. Een weggenomen – of teruggeplaatst onderdeel moet in de software ingevoerd worden (vb tijdens een breuk) zodat men een up-to-date status behoudt van de situatie. 84
4.5. Algemene besluiten voorstudie Veel van het slagen van het project hangt af van de bereidwilligheid van de werknemers. Normaal zou dit op langere termijn geen probleem mogen opleveren. In de beginfase kan het wel eens foutlopen doordat nog niet iedereen vertrouwd is met het systeem. In de beginfase zal er iemand voortdurend het systeem in de gaten moeten houden. Dit is nodig omdat ervoor dient gezorgd te worden dat alle handelingen met goederen ook daadwerkelijk in de software worden aangepast (=> werk magazijnier?) In de voorstudie werd er beschouwd dat er met barcodes zal gewerkt worden. Dit is echter niet de enige mogelijkheid. Er kan bijvoorbeeld ook gekozen worden voor een toetsenbord & muis of een touchscreen. In een gereedschapsbeheerprogramma kan men op verschillende manieren gegevens invoeren. Onderstaand volgt hier een opsomming van: → manueel → leverancierscatalogi → internetgereedschapscatalogi → gereedschapsdatabases → speciaal aangekochte module Men moet met enige voorzichtigheid omspringen met al deze gegevens. Veel van deze waarden zijn gebaseerd op een schatting die sowieso zal afwijken van de werkelijkheid. Men wil hiermee een idee verkrijgen over de invloed van de aankoop van een dergelijk softwareprogramma.
85
5. Verdelers van gereedschapsbeheer software 5.1. TDM 5.1.1. Algemene informatie TDM maakt en verdeelt software die data organiseert van gereedschappen, inspectie materiaal en allerhande andere onderdelen in een bedrijf. Het hoofdkantoor is in Duitsland (Tübingen) gelegen. Verder levert het software in verschillende continenten, voornamelijk in Europa, Noord -en Zuid Amerika en Azië. Voor meer informatie kan men altijd op hun website terecht. 5.1.2. Toepassingsvelden + bedrijven Aircraft Industry Automotive Industry
Electro surgical Industry
Airbus, Fokker, EADS, Eurocopter, Lockheed Martin BMW, Daimler-Chrysler, Opel, Audi, Skoda, Porsche, Renault, Nissan, MAN, John Deere, Cosworth, Ford, GM Johnson&Johnson, Stratec, DePuy
Machinery
Siemens, ALSTOM, CNH, DMG, Emhart, Grob, HDM, Mandelli, MTU, RDM, ZF, New Holland
Manufacturing Industry
Bosch-Rexroth, Curtil, FESTO, KUKA, LCMC, Voith Paper
Tool manufacturers Tool centre manager
WALTER, Gühring, Horn, Jabro, Klenk, Mapal, Mimatic Zettl, Rübig, Sandvik, Seco, TCM
86
In België werken volgende bedrijven al met deze software : Asco Industries CNH Belgium N.V. Hansen Transmissions LCMC Metaalgieterij B.V. SNCB Techspace Aero 5.1.3. Contact Producent :
TDM Systems GmbH Derendinger Straβe 53 72072 Tübingen DUITSLAND Tel : +49 7071 9492-760 Fax : +49 7071 9492-707 [email protected] www.tdmsystems.com
Contact Benelux :
Patrick Bliki Huibout 18 1785 Merchtem BELGIË Tel/Fax : +32 52 37-4335 Mobiel : +32 486 13-8502 [email protected]
Prijs
Basismodule 1 licentie → 4900€ (2de licentie → +2900€ Oracle database (1 server + 5 user) → 2250€ TDM Klassen/groepen structuur → 2500€ 1 dag installatie + 3 dagen training → 1150€ per dag TDM 3D Generator → 12 000€ voor de volledige versie
87
5.2. WinTool 5.2.1. Algemene informatie WinTool is een op Windows gebaseerd gereedschapsbeheersysteem dat de mogelijkheid biedt om alle gegevens centraal te beheren. De implementatie van WinTool is door de catalogi van de voornaamste leveranciers beperkt tot het selecteren van de aanwezige gereedschappen. Vanuit WinTool kunnen documenten worden aangemaakt met de benodigde informatie voor de voorinsteller, de productie of voor het uitvoeren van de bestellingen (magazijn – preset – machine). Deze formulieren zijn uitgebreid configureerbaar en bevatten tevens tekeningen, en indien gewenst, barcodes van de geselecteerde onderdelen. 5.2.2. Toepassingsvelden + bedrijven Vooral actief in Nederland. Nog geen afnemers in België. 5.2.3. Contact Producent :
DATOS Fluela Straβe 47 8047 Zuerich ZWITSERLAND Tel : +41 14 01 00 55 Fax : +41 14 01 22 83 [email protected] www.datos.ch
Contact Benelux :
Somatech NV (Nicole Monteyne) Generaal de Wittelaan 9 2800 Mechelen BELGIË Tel : +32 (0)15 45 11 10 Fax : +32 (0)15 45 11 11 [email protected]
Prijs
Software + installatie → 15 000€ Cursus + implementatie → 10 000€ DXF Generator → ±5300€
88
5.3. TOOL EXPERT 5.3.1. Algemene informatie Deze software beheert het snijgereedschap (magazijn) en tevens ook de preset van het gereedschap (preset). Door het gebruiken van deze software (TOOL EXPERT) als een bedrijfsstandaard, zal ervoor gezorgd worden dat deze definitie herkend wordt door alle onderdelen in het bedrijf (CAM, preset, simulatie,…) wat zich uit in een betere communicatie tussen deze afdelingen. De fabrikant belooft te voldoen aan volgende eisen : tijdswinst bij het klaarmaken van een gereedschap veel minder gereedschappen in stock veel minder waarde van de stock geen “dode” stock
Figuur 5.1 Algemeen overzicht van de TOOL EXPERT interface
Verder kan er ook nog gezegd worden dat TOOL EXPERT volledig samenwerkt met andere producten in de SPRING Technologies reeks (vb.: NCSIMUL, TOOL SIMUL en WIPLINK) 5.3.2. Toepassingsvelden + bedrijven Nog geen informatie beschikbaar. De nodige informatie is in aanvraag bij de leverancier.
89
5.3.3. Contact Producent :
Spring Technologies Rue de Paris 261 93556 Montreuil Cedex FRANKRIJK Tel : +33 (0)143 60 25 60 Fax : +33 (0)143 60 25 61 [email protected] www.spring.fr
Contact Benelux :
CNC Consult (Maarten van Teeffelen) Duitlaan 12 5237 NB ’s-Hertogenbosch NEDERLAND Tel : +31 (0)73 648 0166 Fax : +31 (0)73 648 0168 [email protected] www.cncconsult.nl
Prijs
?
90
5.4. AUTO TAS 5.4.1. Algemene informatie AutoTAS is een uitgebreid systeem voor gereedschapsbeheer gemaakt door Sandvik Coromant. Het is bedoeld voor het beheer van elke fase in het gebruik van gereedschappen en onderdelen. Gaande van de aankoop tot het samenstellen van sets en ondersteuning van de gereedschappenruimte, tot het voorraadbeheer voor de hele fabriek. Het systeem integreert en vereenvoudigt het werk van alle productiemedewerkers in een fabriek, van planningtechnici tot en met operateurs. De afdelingen die bijvoorbeeld van de software kunnen meegenieten zijn : ontwerp, NC-programmering, productieplanning, voorraadbeheer, voorinstelling, werkplaats, management en controle,… Dankzij het modulaire concept wordt eenvoudig een volledig aan het bedrijf aangepaste oplossing gecreëerd. Dit wordt verwezenlijkt door de standaard modules in vrijwel elke gewenste vorm te combineren. Hieronder wordt het hoofdmenu (met de verschillende verkrijgbare modules) van AutoTAS weergegeven: Setup:
Algemene setup
Bibliothekenbeheer:
Items bibliotheek Assemblage bibliotheek Combinatie bibliotheek Werkplan bibliotheek
Taakplanning:
Planning module
Voorraadbeheer:
Voorraadbeheer module Inkoop module Ijkmodule
Gereedschapsruimte/Voorinstelling:
Gereedschapsruimte module
Statistieken en rapporten:
Statistieken en rapporten module
91
5.4.2. Opmerking Onlangs werd officieus vernomen dat het softwareprogramma Auto Tas overgenomen is door TDM Systems 5.4.3. Toepassingsvelden + bedrijven Momenteel is deze software nog alleen maar verkrijgbaar in Europa. Dit is voor RMC geen probleem (België). Nog geen verdere informatie over beschikbaar. De nodige informatie is in aanvraag bij de leverancier. 5.4.4. Contact Producent :
Sandvik Coromant RINCo LLC. P.O. Box 5897 Oak Ridge, TN 37831 Tel : 865-483-4545 Fax :865-483-6113 Mail : [email protected] http://www2.coromant.sandvik.com/
Prijs
?
92
5.5. Zoller 5.5.1. Algemene informatie De “zoller” toolmanager is een beheersoftware die op een eenvoudige manier helpt volledige gereedschappen, enkelvoudige componenten, meetapparatuur, reserveonderdelen,… te beheren. Deze software werkt kostenbesparend en doet tevens het machinegebruik stijgen. De Zoller toolmanager zal op verschillende gebieden meehelpen : supervisie van de componenten in omloop (wie heeft wat?) supervisie van de stock (minimum aanwezig?) evaluatie van de leveranciers (kwaliteit, prijs, leveringsdata,…) optimalisatie van het gereedschapsmagazijn gereedschapslijsten correcte gereedschapssamenstelling automatisch bestelproces stockvermindering 5.5.2. Toepassingsvelden + bedrijven Enkel actief in Duitsland. Nog geen afnemers in België. Dit is een zeer kleine zijtak van Zoller. Deze software is helemaal niet goed verspreid. 5.5.3. Contact Producent :
Zoller Inc. 3753 Plaza Drive Ann Arbor, MI 48108 USA Tel : (737) 332-4851 Fax : (737) 332-4852 E-mail : [email protected] www.zoller-usa.com
5.6. Andere ‘kleinere’ gereedschapsbeheerprogramma’s ToolTech Coscom ToolManagement Tebis f+s ASCOR
93
6. Opslagsystemen Op aanvraag van het stagebedrijf werd er ook een onderzoek verricht naar de verschillende opslagsystemen. Hieronder volgt een beschrijving van de belangrijkste ervan: 6.1. HÄNEL (vertical-lift systems) 6.1.1. Verticale lift modules – De Hänel Lean-Lift De Hanel Lean-Lift creëert 60% meer volumetrische capaciteit dan miniload systemen op dezelfde oppervlakte. Dit wordt verkregen door een compactere, hoogte geoptimaliseerde, opslag na te streven. In het centrum van de verticale liftmodule is een gecomputeriseerde positielift (extractor) geplaatst. Aan de voor- en achterkant zijn “containers” voorzien waarin de producten kunnen worden opgeslagen. De containers kunnen geraadpleegd worden onder elektronische controle door de extractor. Het is dit systeem dat de gewenste container gaat halen. De container slots zijn geïntegreerd in de verticale liftmodule in de vorm van een vast frame profiel. Dit is uniek voor de Hanel Lean Lift. Dit systeem maakt elektronische modificaties onnodig.
6.1.2. De Hänel Rotomat Vertical Carousel System Door de compacte bouwwijze kan binnen een zeer kleine ruimte tot 60% meer opslagcapaciteit gegenereerd worden door maximaal gebruik te maken van de aanwezige hoogte. Iedere Hänel Rotomat Vertical Carousel is volgens het beproefde paternostersysteem gemaakt. Dit wil zeggen dat het artikel naar de gebruiker moet komen, en niet omgekeerd. De behuizing en mechanische onderdelen van het opslagsysteem worden speciaal aangemaakt naar het materiaal dat erin bewaard wordt. Het is deze flexibiliteit die het systeem zo economisch aantrekkelijk maakt.
94
6.1.3. Dispenser De dispenser is een compact, modulair opslag –en distributie- systeem. Het is vooral geschikt voor de opslag van : kleine gereedschappen verbruiksgoederen en MRO-artikelen hoogwaardige onderdelen en meetartikelen sleutels van lokalen, voertuigen,… Dispensers laten toe dat de toegang tot deze artikels perfect kan beveiligd worden. Het bijkomende voordeel hieraan is dat men de artikelbeweging kan controleren (wie, hoeveel, wanneer,…) Elke interactie tussen de gebruiker en de machine gebeurt via een touchscreen. De gebruiker meldt zich aan via naam en paswoord, via vingerafdrukherkenning of via een eventueel bestaand badgesysteem.
Prijs : ± 25 000€ 6.1.4. Lock-o-mat Dit is een klassiek Hänel Rotomat systeem met elektrisch aangestuurde schuifdeurtjes. De schuifdeurtjes gaan open in functie van het achterliggend vak, waarmee bedoeld wordt dat er rekening gehouden wordt met het aantal dat kan genomen worden (één per één, meerdere tegelijk,...). Dit systeem wordt vooral toegepast bij de opslag van grotere producten (gereedschappen, meettoestellen,…) De gebruiker moet zich kenbaar maken aan het systeem om er toegang toe te verkrijgen. Dit kan op verschillende manieren gebeuren : persoonlijke badge, paswoord,…
95
Prijs : ± 20 000€ ( voor een kast met elektrisch aangestuurde deurtjes. Het is vanzelfsprekend dat de prijs lager zal liggen in de versie met de manuele deurtjes) 6.2. SIELAFF (vending machines) Dit opslagsysteem, vooral gebruikt voor snijmaterialen, kan men nog het beste vergelijken met een gewone automaat die men overal in het dagelijkse leven tegenkomt. Het systeem kan werken met een touchscreen. Voordelen: gesloten gereedschaplogistiek volledige controle van de consumptie Nadelen: alleen gemaakt voor verpakte artikels (dure) investering beperkte afmetingen van het opgeslagen artikel
96
6.3. KARDEX (vertical-lift systems) Ook dit opslagsysteem biedt verschillende mogelijkheden en zal ervoor zorgen dat de beschikbare opslagruimte optimaal gebruikt wordt. In onderstaande tabel vindt men een weergave van het systeem.
Vertical Carousel
Movable Shelving
Titan Vertical Lift
97
6.4. LISTA (manual drawer-systems) De verhouding prijs - kwaliteit van het LISTA “e-lock” systeem is zeker een grote troef voor de koper. Het systeem wordt elektronisch open- en dicht gedaan. Het is ideaal geschikt voor de opslag van zowel kleine componenten als grote gereedschappen. Een E-lock kast is voorzien van een individuele ladevergrendeling. Aan de voorzijde is per lade een LED voorzien. Deze LED’s geven aan welke lade er dient geopend te worden om het gekozen product te nemen. Het aansturen van deze “kast” kan op verschillende manieren gebeuren : externe PC masterkast met geïntegreerde PC en touchscreen indien gekoppeld aan dispenser; geen masterkast nodig.
Prijs : ± 7 000€ Voordelen : lagekostoplossing, vergeleken met andere standaard cupboard-systemen Nadelen : de opgeslagen gereedschappen zijn beperkt in afmetingen wegens de beperkte opslagcapaciteit vereist een grote vloeroppervlakte het systeem is niet erg ergonometrisch manueel werkende drawers
98
6.5. MEGAMAT (paternoster and lift-systems) Het MEGALIFT systeem is een compact, volledig automatisch opslagsysteem. Binnenin de unit werkt er een computergestuurd platform zeer snel en precies. Het platform verzamelt de goederen en verzendt ze naar de geschikte opslagplaats. Wanneer men het product terug nodig heeft, volstaat het een commando op de computer te geven. Verder gebruikt het systeem ook alle mogelijke plaats die er voorzien is. De kast zal gemaakt worden tot aan het plafond om zo weinig mogelijk plaats te verliezen.
99
7. Beoordeling van de softwarepakketten Door het grote aanbod van gereedschapsbeheersoftware werd er overgegaan tot verschillende beoordelingssystemen. Omdat het veel tijd vergt om elke fabrikant zijn software te laten voorstellen in het stagebedrijf zal er eerst worden overgegaan tot een algemene beoordeling (eerste selectieronde). De programma’s die deze selectie overleven zullen nadien worden uitgenodigd om te worden onderworpen aan een nauwkeurigere beoordeling. 7.1. Algemene beoordeling In een eerste fase wordt de software beoordeeld op algemeenheden zoals het toepassingsgebied, de klanten die reeds met dit pakket werken, de prijs ervan,… Het gros van deze informatie werd verkregen door opzoekingswerk op het internet. De sites van de verschillende programma’s geven snel weer of de software zal voldoen aan de eisen van het stagebedrijf. Het zijn vooral de kleinere softwareprogramma’s die in deze ronde zijn afgevallen. De voornaamste reden hiervoor is dat ze waarschijnlijk niet de nodige ondersteuning zouden kunnen bieden, omdat ze vooral actief zijn in het buitenland, en dus nog geen enkel product in werking hebben in België. Een typisch voorbeeld hiervan is de gereedschapsbeheersoftware van Zoller. Na het afronden van deze ronde bleven er nog maar twee potentiële softwarepakketten over. Deze twee kandidaten kan men omschrijven als de heersers op de markt wanneer het over gereedschapsbeheersoftware gaat, nl. Wintool en TDM systems. Met deze twee programma’s zal er dan ook worden voortgegaan naar een volgende ronde voor de beoordeling van de software. 7.2. Meer nauwkeurige beoordeling Wintool en TDM zullen nu aan een zeer nauwkeurige beoordeling worden onderworpen. Ze moeten voldoen aan de eisen van het stagebedrijf en, eens in dienst, ook de verwachtingen inlossen. De belangrijkste parameter waaraan de software moet voldoen zijn de requirements. Deze parameter wordt hieronder grondig besproken. Hij zal ook de basis vormen van het gecreëerde softwarebeoordelingsformulier.
100
7.3. Requirements Requirements is een van de essentiële onderdelen die besproken moeten worden bij de aankoop van een softwarepakket. Deze zeer complexe bedrijfsgebonden materie bevat namelijk de verwachtingen die het bedrijf heeft van het programma. Om toch tot een beoordeling van de software te komen werd een beoordelingsformulier opgesteld. Dit zal de requirements bevatten die, elk afzonderlijk, beoordeeld zullen worden. Omdat requirements een zeer ruim woord is, zal er gewerkt worden met subcategorieën. Elke subcategorie bevat enkele parameters die elk afzonderlijk uitgelegd worden. Men weet dus steeds precies wat er beoordeeld wordt. 7.4. Types van requirements Hieronder vindt men een algemene weergave van de subcategorieën van de requirements. Deze worden in het beoordelingsformulier volledig uitgewerkt naar de wensen van het stagebedrijf. Dit zodat ze een duidelijke beoordeling opleveren naar de wensen van mensen die zelf later met de software zullen moeten wensen. Functional Usability Reliability Performance Supportability Implementation Interface Operations Packaging Legal Price
: Features, capabilities, security : Human factors, documentation, help : Frequency of failure, recoverability, predictability :Respons times, throughput, accuracy, availability, resource usage :Adaptability, maintainability, internationalization, configurability : Resource limitations, languages, tools, hardware : Constraints imposed by interfacing with external systems : System management in its operational setting :/ : Licensing and so forth : Costs
101
7.5. Punten & Gewichtsysteem Aan elk van deze bovenstaande punten wordt een gewicht meegegeven. Dit gewicht zal een weergave zijn van de invloed dat dit punt heeft op de aanschaf van het softwarepakket. De gewichtsfactor is een waarde die gelegen is tussen 0 en 10. Die wordt in overleg met het stagebedrijf toegekend aan elk onderdeel afzonderlijk. Het spreekt voor zich dat een zeer belangrijk punt een hogere gewichtsfactor krijgt. Aan de hand van deze gewichtsfactoren zal men later tijdens de beoordeling kunnen overgaan naar een procentweergave van het resultaat. Dit was één van de voorwaarden om een duidelijk beoordelingsformulier op te stellen. Zo kan op een eenvoudige manier, op het einde, de score van het programma onmiddellijk worden afgelezen. Door het beoordelingsformulier op deze manier op te stellen zal er later geen enkele twijfel kunnen ontstaan over de transparante beoordeling van de verschillende softwarepakketten. Door ze op eenzelfde nauwkeurige basis te beoordelen wordt elke vorm van discussie uitgesloten. Op het beoordelingsformulier kan men ook twee kolommen terugvinden om punten toe te kennen. De bedoeling van deze kolommen is een duidelijk beeld weer te geven van de score. In de kolom ‘Score’ wordt een score gegeven die gelegen is tussen 0 en 5. De kolom ‘Gewogen score’ zal deze punten verwerken tot een getal waar het gewicht is in meeverwerkt. De kolom ‘Score’ wordt ingevuld door de personen (altijd dezelfde personen) aanwezig op de presentatiedag van de softwarefabrikanten. Verder is er onderaan het formulier ook plaats om eventueel commentaar in te vullen. Onder elke kolom wordt een getal weergegeven dat onmiddellijk wordt omgezet in een percentage. Dit wordt gedaan om een duidelijker beeld te scheppen. Uiteindelijk wordt er ook per softwareprogramma een gemiddeld percentage weergegeven. Dit is het gemiddelde van de score per programma toegekend door de twee beoordelers.
7.6. Beoordelingsformulier Zie tabel volgende bladzijden
102
103
104
105
106
107
108
7.7. Vergelijking prijzen op gelijke basis In deze paragraaf wordt er een vergelijking gemaakt tussen de twee pakketten die de eerste beoordelingsronde hebben overleeft. Hier wordt er een schatting gemaakt van de kostprijs van het pakket als men voor de beide pakketten ongeveer dezelfde interface (3 licenties, onderhoud, hardware, configuratie, …) zou aankopen. Wat betekent dat beide pakketten dezelfde mogelijkheden bieden op evenveel plaatsen. De onderstaande tabel geeft een overzicht van deze waardes : Totale kostprijs integratie van WinTool Component WinTool Modules WinTool Opleiding WinTool Configuratie en begeleiding WinTool Onderhoud Bijkomende kosten
22 150€ 7960,00€ 4400€ 3322,5 € 7 680 €
Prijs
Totale kost
45 512,50€
Totale kostprijs integratie van TDM Component TDM Modules TDM Opleiding TDM Configuratie en begeleiding TDM Onderhoud Bijkomende kosten
41 650€ 3 450€ 2300€ 5268€ 12 000€
Prijs
Totale kost
64 668€
Uit deze vergelijking kan men opmaken dat TDM toch duurder zal uitdraaien in aanschaf. Verder moet men toch ook nog enige voorzichtigheid hanteren bij het bestuderen van deze prijzen. Het is niet onmiddellijk duidelijk dat hierin de prijzen van alle hardware verwerkt zitten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: barcodelezer, barcodeprinter, aangepaste pc’s, server,…
109
7.8. Besluit Uit het softwarebeoordelingsformulier blijkt onmiddellijk dat TDM de beste score behaalt. Er zal dan ook contact opgenomen worden met de verdeler van TDM om over te gaan tot de aankoop van het softwarepakket. 7.9. Fasering: Voorstudie Uitwerken Offerte Aanvraag (Request for Proposal) aangeven business processen die het aan te kopen product dient te automatiseren opstellen Use Cases (beschrijvingen van concrete scenario's die het aan te kopen programma dient te automatiseren) lijst van “Niet Functionele” vereisten (bv. integraties met reeds bestaande systemen, backup mogelijkheid, benodigde software en hardware, ...) lijst van “Usability” (gebruiksvriendelijkheid) criteria (bv. aantal muisclicks, reactiesnelheid van het programma, ...) selectie van beperkt aantal (bv 3) Use Cases die door de vendors dienen gedemonstreerd te worden. opstellen “score board” met vaststellen van gewichten voor de verschillende vereisten (prijs, use cases, business processen, usability, niet-functionele requirements,...) Versturen Offerte naar Product Vendors en Software Implementatie firma. Eerste selectieronde (op basis van offerte, prijs, ...) Proof Of Concept (uit te voeren door weerhouden Product Vendors) Tweede selectieronde (op basis van POC voor product vendors en op basis van prijs en technische oplossing van Software Implementatie firma) Vraag om “Best and Final Offer” door Product Vendors en Software Implementatie firma. Eindbeslissing voor toekenning offerte Start Implementatie in Testomgeving Einde Implementatie in Testomgeving Testing en Validatie in Testomgeving “Go-Live” (in productie stellen van oplossing) Opstarten 'Support' modus
110
8. Configuraties in TDM Om het softwarepakket volledig aan te passen aan de eisen van het stagebedrijf werden er een heleboel aanpassingen verricht. Omdat er zoveel aanpassingen gebeurd zijn worden in dit hoofdstuk enkel de belangrijkste hiervan omschreven. 8.1. Klassen – groepenstructuur Dit is een zeer belangrijk onderdeel in het softwarepakket van TDM. In deze structuur moeten namelijk alle componenten worden opgeslagen. Deze klasse-groepenstructuur dient als het ware als een soort bibliotheek. Dit is het eerste wat men tegenkomt bij het openen van de basismodule in TDM. Men kan hierin klikken en eventueel zoeken op figuur naar de gewenste component of samenstelling. Tijdens de installatie van TDM werd er een standaard klasse –groepenstructuur geplaatst waarin men alle veelvoorkomende componenten kan wegbergen. De problemen stellen zich echter wanneer er onderdelen moeten worden weggeplaatst die zeldzaam of zelf aangemaakt zijn. Het is ook aan te raden deze structuur om te buigen naar een duidelijke ordening die door iedereen in het stagebedrijf kan begrepen worden. De onderdelen krijgen dan ook de specifieke benaming die in het bedrijf wordt gebruikt. Alle onderdelen van de standaardstructuur bleken niet nuttig voor het stagebedrijf, overbodige componenten werden uitgeblend. De totale lijst werd zeer sterk ingekort en dus overzichtelijker. Het aanpassen of toevoegen van een klasse of groep moest steeds op een correcte manier gebeuren. Om bij deze stappen problemen te vermijden werd er overgegaan tot de aanmaak van een algemene configuratiefolder. Deze brochure leidt de gebruiker door de verschillende stappen van de configuraties die mogelijk zijn in TDM. Om een idee te krijgen van de omvang van de klasse –groepenstructuur op dit moment in het stagebedrijf vindt men hieronder een tabel die de hoofdklasse weergeeft. De secundaire klasse en de groepen worden hier niet weergegeven omdat dit te ver zou leiden. Gereedschapsklassetypes Type gereedschapsklasse Omschrijving Tekening 1 FREESGEREEDSCHAPPEN milling 2 BOORGEREEDSCHAPPEN drilling 3 DRAAIGEREEDSCHAPPEN turning 4 SNIJPLATEN inserts 5 ROTERENDE HOUDERS holder-R 6 STANDING ADAPTERS holder-S 7 AGGREGATE aggregat 8 ACCESSOURIES parts 9 INDUCTIVE PROBES sensor 10 CLAMPING EQUIPMENT clamp 11 FITTING fitting 13 GRINDING N grind-n 14 GRINDING D grind-d 80 RMC-meetmateriaal RMCmeet 99 STANDARD standtyp
Gereedschapstype 3 3 3 1 3 3 1 1 3 1 1 3 3 3 3
111
8.2. Interfaces De interfaces van componenten zijn van zeer groot belang. Deze interfaces zullen ervoor zorgen dat de verschillende componenten op elkaar passen. Het spreekt vanzelf dat er zeer goed moet worden over nagedacht hoe men de koppeling precies zal aanmaken en benoemen. Men kan te maken hebben met twee soorten interfaces : de interface bij snijplaten en de interface aan alle andere componenten. De interface bij snijplaten zijn de eenvoudigste. Hier wordt vooral de benaming van de snijplaat gebruikt als interface. De eventueel veranderde karakters kunnen in deze situatie onbenoemd worden gezet door ze te vervangen door een *. Vb:
snijplaat : Interface :
LPKT15T302 LP**15T3**
De interfaces van alle andere componenten zijn moeilijker te omschrijven. Het grote probleem in deze materie is dat men moet bedenken welke interfaces met elkaar mogen corresponderen. Om dit te verduidelijken, volgend eenvoudig voorbeeld: een ronde boor mag onder geen enkele voorwaarde worden weergegeven als men vraagt wat de koppelingen kunnen zijn op een vierkant gat. De interfaces mogen ook niet te ingewikkeld gemaakt (benoemd) worden omdat ze later door verschillende mensen in het stagebedrijf moeten worden toegevoegd bij het aanmaken van een nieuwe component. Er werd getracht zoveel mogelijk gebruik te maken van de benamingen die ook voorkomen in de leverancierscatalogi van de gereedschappen. Deze termen zijn immers al vertrouwd bij de meeste medewerkers. Zo kunnen ze vlugger werken met de verschillende interfaces. Hieronder bevindt zich een tabel die de aangemaakte interfaces van het stagebedrijf weergeeft:
112
Interfaces 1e regel van de informatie
Interface # ABS AC
NoInfo NoInfo NoInfo
CC CKB CKS
NoInfo NoInfo NoInfo
FI GEW GEWB
NoInfo
HSK
HSK
0500 - 0630 - 0800 1000
NoInfo
HSKA
HSKA
32 - 40 - 50 - 63 - 80 - 100 - 125 - 160
NoInfo NoInfo NoInfo NoInfo NoInfo
HSKB KM MHD MKA MKB
HSKB KM BPS - MHD - ZYLB MKA MKB
NoInfo
NCT
NCT - NCTRA
NoInfo NoInfo
NCTRA PM
NCT - NCTRA PM
NoInfo NoInfo NoInfo
PMA PS QS
PMA FI QS
NoInfo NoInfo NoInfo NoInfo
RP RS X SK STH
NoInfo NoInfo NoInfo
SZK VDI VK
Info
VKT
Toewijzing interface # - CC - GEWB - ZYLS ABS - AC ABS - AC
Selectie van interface
Info NoInfo NoInfo NoInfo
# - CC CKB - CKS CKB - CKS Finiseren
Ruw patroon
FI - PS GEW # - GEWB - ZYLS - ZYLW
RP RS X SK STH
SZK VDI VK
DIN 4000-95 Square tool holder
VKT
30 - 40 - 63 30 - 40 -63 (0-10) - (1-6) - (1-10) - (1-13) - (1-16) - (216) - (2-15) 1-2-3-4-5-6 1-2-3-4-5-6-7 16 - 20 - 25 - 32 - 40 - 50
32 - 40 - 50 - 63 - 80 - 100 - 125 - 160 32 - 40 - 50 - 63 - 80 50 - 63 - 80 0-1-2-3-4-5-6 2-3-4 25 - 32 - 40 - 50 - 63 - 80 25 - 32 - 40 - 50 - 63 - 80 06 - 07 - 08 - 11 - 15 0560 - 0720 - 0900 1150 - 1400
25 - 32 - 40 - 50 - 63 - 80 - 90 30 - 45 - 50 - 60 36 - 48 0060 - 0080 - 0100 0120 - 0160 - 0200 0250 - 0320 - 0400 0500 20 - 25 - 32 - 36 - 40 0606 - 0806 - 0808 1008 - 1010 - 1210 1212 - 1612 - 1616 2020 - 2525 - 3225 3232 - 4032 - 4040 5050
113
Info
Info
Info
Info
Info
Info NoInfo
VL
Modular system VARILOCK of SANDVIK VL
WE
BILZ Quick clamping collets and clamping chuck
WE - WEK
WEK
BILZ Quick clamping collets and clamping chuck.
WE - WEK
ZYL
DIN 4000-95 Cylindrical shank
ZYL - ZYLB - ZYLS
ZYLB
Cutting components (e.g. milling cutters)
6 - 8 - 10 - 12 - 16 # - BPS - CC - MHD - ZYLB - ZYLW 20 - 25 - 32 - 40 - 60
ZYLS ZYLW
Cutting components (e.g. end mills) # - ZYLS - ZYLW Weldon # - GEWB - ZYLB - ZYLS - ZYLW
50 - 63 - 80
(5-13) - (8-18) - (1225) 6 - 8 - 10
Figuur 8.1 Opsomming van de mogelijke interfaces te RMC NV
114
9. Verantwoording voor de aanschaf – Return of investment De investeringen zijn aanzienlijk en moeten dus een meerwaarde betekenen voor het bedrijf. Men kan zoals hierboven beschreven (zie paragraaf “Besparingen en voordelen van een gereedschapsbeheerprogramma”) er op verschillende vlakken voordeel uit halen. Omdat het programma nog maar over een korte periode loopt zijn er enkel beperkte gegevens beschikbaar, waarvan vele momenteel nog onder voorbehoud. Toch zal getracht worden de kosten en de baten van de vernieuwing te verduidelijken. 9.1. Investeringen 9.1.1. Aankopen 9.1.1.1.
Aankoop software
De aankoop van een gereedschapsbeheerprogramma verreist een grote investering. De gemiddelde prijs van één werkend station (licentie, installatie, opleiding, bijkomende modules, …) wordt bepaald op ongeveer 16 500€. De afzonderlijke prijzen zijn terug te vinden in de paragraaf “Vergelijking prijzen op gelijke basis”. Bij de prijsberekening werd enkel rekening gehouden met de duurste uitvoering zodanig dat een veiligheidsmarge ontstaat waarbij gelijk welke andere configuratie kan aangekocht worden. Bij het uitwerken van een totaal concept moet er overgegaan worden tot de aankoop van meerdere licenties om de productiviteit te verhogen. Volgende plaatsen moeten immers toegang hebben tot het programma: de CAM-programmatie de kaliberontwerp het magazijn de preset de machines (bv. opzoeken opbouw samenstelling, …) Voor RMC in Rumbeke kan men eventueel een gezamenlijk station voor het magazijn en de preset overwegen omdat die zich net naast elkaar situeren. De optelling van deze posten toont aan dat er minstens 4 licenties nodig zijn, wat de totale prijs brengt op, naar schatting, 66 000€. Het staat ook vast dat: De prijs van het programma afneemt naarmate er meer dan 1 licentie wordt aangekocht. Vb.: 1ste licentie = 4900€ en de volgende licenties kosten dan 2900€. Er bijkomende modulen (3D-generator, …) van het beheerprogramma kunnen aangekocht worden, wat een niet te verwaarlozen meerkost is. De installatie + opleiding een dure investering is.
115
9.1.1.2.
Aankoop hardware
De aankoop van nieuwe software wordt gevolgd door de aanschaf van nieuwe hardware. De computers moeten immers het nieuwe programma aankunnen. De meeste computers van RMC zijn verouderd en dus traag. Enkel de kaliberontwerper beschikt reeds over een krachtige computer. Dit resulteert in de aankoop van 3 nieuwe computers met elk een prijs van ongeveer 800€. De aankoopprijs van de nieuwe computers bedraagt dan: Kost hardware computers = 3 stuks x 800€/stuk = 2400€ Ook andere hardware blijkt nodig, zoals de barcodelezer voor het inlezen van de onderdelen. Er wordt geopteerd voor een systeem met barcodes en is er voor het aanmaken van de barcodes een printer nodig. Barcodelezer en printer zullen aangekocht worden voor ±100€ elk. Kost bijkomende hardware = 100€ + 100€ = 200€ Totale kost hardware = 2400€ + 200€ = 2600€ 9.1.1.3.
Aankoop gereedschapsopslagsysteem
Om het magazijn zoveel mogelijk te optimaliseren is het nuttig een gecontroleerd opslagsysteem voor de onderdelen aan te kopen. Dit opslagsysteem kan men eventueel verbinden met de gereedschapsbeheersoftware zodat dubbele stock overbodig wordt. Voordelen van zo’n opslagsysteem zijn: men weet wie waar, wanneer, hoeveel en welke onderdelen neemt de magazijnier hoeft niet te zoeken naar het gevraagde snijgereedschap er moeten minder onderdelen in het magazijn opgeslagen worden als men de opslagkast centraal in het bedrijf plaatst, wordt ook door de machineoperatoren minder tijd verloren bij het afhalen van een stuk De aankoopprijs van een gesofisticeerd opslagsysteem wordt geraamd op 20 000€, afhankelijk van de uiteindelijke keuze Optionele kost = 20 000€ 9.1.2. Invoerkost Eveneens een dure post is het invoeren van data. Na de implementatie van het programma is het vanzelfsprekend dat alle nieuwe onderdelen in het systeem ingevoerd worden. Nadien kan de magazijnier het programma continu beheren en onderhouden. Wanneer men de kostprijs wil kennen van het invoeren van de data moet men ook weten hoeveel onderdelen er moeten ingevoerd worden. Om dit aantal te bepalen wordt de inventaris gecombineerd met een schatting. 116
Op de preset werden 923 gereedschapshouders geteld, waarbij de presetter opmerkte dat dit aantal veel te laag is. Er bevinden zich immers nog zoveel gereedschappen elders in het bedrijf. Omdat het aantal getelde gereedschappen volgens de presetter veel te klein is wordt de tijdsberekening herbekeken. Volgende redenering wordt nu gevolgd: een geschat aantal gereedschappen (die zich mogelijk in de machines bevinden) wordt opgeteld bij de maximale opslag in de preset. Met deze denkwijze komt men ongeveer bij een vol magazijn, omdat men het aantal gereedschappen in de preset optelt met het aantal gereedschappen in de karren naast de machines. Het maximale aantal gereedschapshouders in het magazijn zou 1776 stuks bedragen. Voor de gereedschappen die zich in de machines bevinden wordt ervan uitgegaan dat het bedrijf over 22 draaibanken met gemiddeld 12 gereedschappen en 41 freesmachines met een 120-tal onderdelen beschikt. Omdat er niet in de machines gekeken kon worden, werd ervan uitgegaan dat in elk ervan ongeveer de helft van het maximale aantal gereedschappen aanwezig was. De meer specifieke machines werden buiten beschouwing gelaten. Door deze redeneringen komt men tot volgende getallen: Omschrijving Draaibank Freesmachine
Afkorting NC NF
Aantal in het bedrijf 22 stuks 41 stuks
Bevat max aantal tools 12 120
Nadien kan men het aantal gereedschappen in de machines berekenen: Aantal in de machine = (
max aantal gereedschappen ) x aantal in het bedrijf => 2
Draaibank Freesmachine Totaal (som van het voorgaande)
: (12/2) x 22 = 132 : ( 120/2) x 41 = 2460 : 132 + 2460 = 2592
Om het totale aantal gereedschapshouders in het bedrijf te kennen moet men enkel nog het aantal van de preset optellen met de pas bepaalde waarde. Dit komt neer op een geschat aantal van 1776 + 2592 = 4368, afgerond 4400 gereedschapshouders. De tijdsberekening om al de onderdelen in het programma te implementeren kan verkregen worden door gebruik te maken van het informatiemateriaal geleverd door “TDM systems”, de leverancier van het gereedschapsbeheerprogramma. Volgende figuur geeft deze informatie weer:
117
Figuur 9.1 Besparingen met TDM 3D generator
Omdat het stagebedrijf alleen de voor hun efficiënte modules zal aankopen, wordt er van uitgegaan dat er geen 3D graphics worden aangemaakt. De aankoop van een TDM 3D generator wordt dus niet overwogen, wat eveneens inhoud dat er geen 3D-figuren aangemaakt en een tijdswinst, bekomen zal worden. Nu kan aan de hand van bovenstaand voorbeeld de situatie van RMC te Rumbeke geanalyseerd worden. Dit om op een redelijk correcte manier de tijdsduur te bepalen die nodig is voor het invoeren van de gereedschappen. Voor een bedrijf met 22 NC machines en 41 NF machines met gemiddeld 4400 gereedschappen wordt het hele pakket met technologiegegevens ingevoerd. Data en grafische Zonder TDM 3D generatie Geometrie en 7,5 min x 4400 = 33 000 min = 550 uur commerciële data 7,5 min x 4400 = 33 000 min Technologische data = 550 uur 0 uur 2D –en 3D-graphics 550 + 550 = 1100 uur Totaal 138 werkdagen
Met TDM 3D
1,5 min x 4400 = 6600 min = 110 uur 7,5 min x 4400 = 33 000 min = 550 uur 0 uur 110 + 550 = 660 uur 83 werkdagen
Deze tabel toont aan dat het 138 werkdagen zal vergen om al de onderdelen in te brengen. Met een loonkost van 37,80€/uur komt men voor het invoeren van de data op een bedrag van: Invoerkost = 1100 uur x 37,80€/uur = 41 580€
118
9.1.3. Koppeling met de andere software
De volgende softwareprogramma’s worden reeds gebruikt door de CAM-programmeur en de magazijnier. Het is daarom wenselijk dat deze programma’s kunnen samenwerken met de gereedschapsbeheersoftware: CAM 2000 ZOLLER AS400
(ontwerp/manufacture software) (voorinstelapparaat) (administratieve software)
Op dit ogenblik worden er geen moeilijkheden verwacht bij de koppeling van de reeds gebruikte softwarepakketten (CAM 2000 en ZOLLER), en de nieuwe gereedschapbeheersoftware TDM. Toch blijft hier enige voorzichtigheid aangewezen. Er zal hoogstwaarschijnlijk geen koppeling voorhanden zijn voor de redelijk verouderde AS400 (ERP) software, zodat men een beroep zal moeten doen op een externe softwareprogrammeur. Een meerkost voor deze gespecialiseerde programmeur met een maximum uurloon van 75€/uur en een werkdag van 8 uren (verplaatsing, studie en programmatie inbegrepen) geeft : Kost koppeling tussen programma’s = 8 werkuren x 75€/uur = 600€ De externe programmeur kan ook eventuele problemen oplossen die zouden kunnen ontstaan bij de koppeling met de twee reeds gebruikte programma’s (CAM 2000 en ZOLLER). 9.1.4. Installatie gereedschapsbeheer software + opleiding
Deze kost zit geïmplementeerd in het geraamde bedrag van 16 500€ per licentie
9.2. Winstposten 9.2.1. Winst op werkuren van het personeel
De rentabiliteit van het personeel verhoogt aanzienlijk. De werknemers verliezen met het nieuwe systeem veel minder tijd met zoeken. Het is moeilijk het tijdsverlies van de CAM-programmeur te bepalen. Toch wordt ervan uitgegaan dat hij minimum een half uur per dag zoekt naar tools afhankelijk van het soort programma waar hij mee bezig is [werd het onderdeel reeds vroeger aangemaakt en staat het al op de gereedschapslijst?, welke gereedschappen zullen nodig zijn? (veel standaard materiaal, een meer specifiek gereedschap, …), …]. Ook in het magazijn is de tijdswinst met het nieuwe programma moeilijk te bepalen. Men kan wel aanvoelen dat de magazijnier constant gebruik zal maken van de software voor het opzoeken van onderdelen, het nakijken van de stock, het bijhouden van de inventaris, …
119
De conclusie uit de voorgaande vaststellingen is dat het tijdsverlies bij de magazijnier groter is dan bij de programmeur. De magazijnier verliest, rekening houdend met een veiligheidsmarge, minstens één uur per werkdag door het gebrek aan informatie. Verschillende momentopnames in de preset maken het mogelijk het tijdsverlies van de presetter te bepalen op 9,78 minuten per uur. Toegepast met een veiligheidsfactor (9 min), geeft dat per werkdag van 8 uren, 72 minuten. Er moet ook genoteerd worden dat de kost van de machineoperator verder uitgewerkt staat bij de machinedowntimes. Deze analyse geeft dus een hypothetisch totaalverlies van 162 minuten over de 3 afdelingen.Wanneer men er van uitgaat dat het personeel een gemiddeld loon heeft van 37,80 €/u, kan men de winst berekenen die de uitgespaarde tijd per werkdag zou opleveren: 162 min = 2,7 uur 2,7 uur x 37,80 €/uur = 102,06€ Bij het bepalen van dit bedrag moet men met volgende opmerkingen rekening houden: Bij de drie operationele afdelingen wordt een winst verkregen van ongeveer 102€ per werkdag. Bij de CAM-programmatie kan het aantal werknemers eventueel nog verhogen naar twee, wat weer een vermindering in terugwintijd betekent. Bij de berekeningen werden hypothetische, veilige waarden gebruikt, wat maakt dat de werkelijke waarden waarschijnlijk veel hoger zullen uitvallen. Daar waar enkel de winst op de werkuren van het personeel werd behandeld, zal het programma ook op andere domeinen voordelen opleveren. De wedde van het personeel kan variëren omdat ze een schatting is bepaald na overleg. De berekeningen zijn een schatting waarmee men, mits de nodige voorzichtigheid, de werkelijke situatie kan benaderen. Men kan de winst die het programma oplevert op jaarbasis berekenen. Deze winst wordt behaald door het beperken van het aantal overuren van het personeel dankzij het gereedschapsbeheersysteem. Winst (per dag) Aantal werkdagen/jaar Winst op jaarbasis
: 102,06 €/dag : ± 220 : 102,06 x 220 = 22 453,20€/jaar
120
9.2.2. Winst op de machinedowntimes
De machines kunnen beter draaiende gehouden worden omdat de operatoren heel nauwkeurig geïnformeerd zijn over het gereedschap dat ze ontvangen. Machinestilstanden worden vermeden daar er onmiddellijk gestart wordt met de juiste componenten. Het NC-programma moet daarom ook niet meer aangepast worden. Nauwkeurige lijsten bevorderen een correctere aanvraag van nieuwe componenten bij de magazijnier. Hiervoor maken ze veelvuldig gebruik van de duidelijke V-codes. Heen– en weer geloop en het daarmee gepaard gaande tijdsverlies worden zo vermeden. Stel dat de machineoperator, die 2 machines tegelijk bedient, gemiddeld tijdens een werkdag van 8u, 10% van de tools (10 gereedschappen op de 100 aanwezig in de beide machine) moet vervangen: Voor de ingebruikname van TDM zou deze handeling ± 5min duren per gereedschap. Door de bijkomende informatie verkregen door TDM kan men deze tijd halveren tot 2,5min. Aan de hand van deze informatie kunnen we de uitgespaarde tijd per machine en per dag uitrekenen: 2,5min x 5 gereedschappen = 12,5 min/dag Elke machine kan dus per dag 12,5min meer verspanende bewerkingen uitvoeren. De totale werkingskost van een machine kan als volgt vastgelegd worden: Machineprijs = 50€/u 37,5 = 18,75€/u per machine 2 De werkingskost per machine wordt vervolgens bepaald op: 37,5 + 50 = 68,75€/u 2
Uurloon machineoperator = 37,50€ (per 2 machines) →
Men realiseert dus een winst van: 12,5min → 0,20u 0,20u x 68,75€/u = 13,75€/werkdag Normaal wordt er in het stagebedrijf volgens het drieploegensysteem gewerkt. Dit is echter geen regel voor alle machines. Daarom werd er als veiligheidsfactor aangenomen dat de 8uren werkdag de norm is. De winst kan ook op jaarbasis bekeken worden. Men gaat ervan uit dat in het stagebedrijf ongeveer 220 werkdagen gepresteerd worden. Dit leidt tot volgend bedrag: 220 werkdagen/jaar x 13.75€/dag = 3025€/jaar Ondanks de korte looptijd van de gereedschapsbeheersoftware in het stagebedrijf kan men toch al vaststellen dat op het vlak van productiviteit een winst zou kunnen behaald worden van 5 à 7%. Exactere cijfers zullen beschikbaar worden in de nabije toekomst.
121
9.2.3. Winst door reductie van de stock
Het aantal gereedschappen verminderen heeft vele voordelen: Men moet minder opslagruimte voorzien (besparing op de aankoop van opslagkasten). Er zijn minder plaatsen waar de gereedschappen kunnen liggen en dus moet de magazijnier minder lang zoeken. De machineoperatoren worden sneller bediend zodat de machinedowntimes verminderen (zie ook vorige paragraaf). De meer gestructureerde opslag voorkomt dubbele bestellingen of dode stock. Door de verkregen tijdswinst kan de magazijnier de software goed up-to-date houden. Deze winstfactor is moeilijk te becijferen. In dit vroege stadium kan de vermoedelijke winst nog niet met harde cijfers aangetoond worden. In overleg met het stagebedrijf werd de verbetering van de post “reductie van gereedschappen” ruw geschat op ± 15%. 9.3. Samenvatting
Alle voorgaande gegevens worden nogmaals op een rijtje gezet volgens twee verschillende situaties. 9.3.1. Situatie 1:
In deze situatie wordt ervan uitgegaan dat men de software van TDM volledig integreert in het bedrijf. Alle noodzakelijke aanpassingen zullen worden doorgevoerd en de nodige hardware zal worden aangekocht om alle afdelingen operationeel te maken. Aankoop software:
Aankoop software = 66 000€ Invoerkost:
Ingevoerde onderdelen
= 4400 → gemiddelde invoertijd = ± 15min/onderdeel
Totale invoertijd = (4400 x 15min) = 66 000min = 1100uur Invoerkost = 1100uur x 37,80€/uur = 41 580€ Kost informaticus:
Kost koppeling tussen programma’s = 8 werkuren x 75€/uur = 600€ Aankoop hardware:
Er zijn 3 nieuwe computers nodig → 800€/stuk Aankoop nieuwe computers = 3 x 800€ = 2400€ Aankoop barcodelezer en barcodeprinter = 2 x 100€/stuk = 200€
122
Optionele kosten:
Aankoop gesofisticeerd opslagsysteem = 20 000€ Winst door vermindering van de zoektijden:
Per werkdag wordt over drie afdelingen (CAM-programmeur – magazijn – preset) gedurende 162min gezocht. 162min → 2,7uur 2,7uur x 37,80€/uur = 102,06€/werkdag 102,06€/werkdag x 220 werkdagen = 22 453,2€/jaar Winst door reductie van de stock:
Dit is een jaarlijks terugkomende winst die zeer moeilijk te bepalen is. Het zou gaan om een reductie van ± 15%. Winst door vermindering machinedowntimes:
Bij deze berekeningen wordt er (zoals ook bij de invoerkost) rekening gehouden met 63 machines. Omdat deze machines nooit allemaal tegelijk in werking zijn stellen we een gemiddelde van 30 machines voorop. Als veiligheidsfactor wordt ook aangenomen dat ze maar 8 uur per dag operationeel zijn en ± 220 werkdagen per jaar. 12,5min/werkdag 12,5min → 0,20uur 0,20uur x 68,75€/uur = 13,75€/dag per machine totale winst per jaar = 13,75€/dag x 220 dagen x 30 machines = 90 750€/jaar 9.3.2. Situatie 2:
Hier wordt de effectieve vooruitgang dankzij TDM besproken na het afsluiten van het stageproject. De TDM basismodule is beschikbaar op twee verschillende stations (CAMprogrammeur en magazijnier). De magazijnier beschikt verder ook nog over de “tool crib module” uitgerust met barcodelezer en barcodeprinter. Voor de opslag van de gereedschappen werd er zoals eerder besproken een kleine opslagkast aangekocht. Aankoop software:
Aankoop software = 25 800€ Invoerkost:
Ingevoerde componenten = 252 → gemiddelde invoertijd = ± 10min/component Ingevoerde samenstellingen = 95 → gemiddelde invoertijd = ± 2min33sec/samenstelling Ingevoerde gereedschapslijst = 3 → gemiddelde invoertijd = ± 10min/gereedschapslijst Totale invoertijd = (252 x 600sec) + (95 x 153sec) + (3 x 600sec) = 167 535sec = 46,54uur Invoerkost = 46,54uur x 37,80€/uur = 1759,12€
123
Kost informaticus:
Kost aanpassingen server = 100€ Optionele kosten:
Aankoop opslagsysteem = 1061€ Aankoop beschermende kast = 159€ Totale optionele kost = 1220€ Winst door vermindering van de zoektijden:
Per werkdag wordt over drie afdelingen (CAM-programmeur – magazijn – preset) gedurende 162min gezocht. 162min → 2,7uur 2,7uur x 37,80€/uur = 102,06€/werkdag 102,06€/werkdag x 220 werkdagen = 22 453,2€/jaar Winst door vermindering machinedowntimes:
Te ITK draaien nu 2 machines op een 2 ploegensysteem met ± 220 werkdagen per jaar 12,5min/werkdag → 25min voor de 2 ploegen per dag 25min → 0,41667uur 0,41667uur x 68,75€/uur = 28,65€/dag (2 ploegen) 28,65€/dag x 220 werkdagen/jaar = 6302,08€/jaar (2 ploegen) Winst door reductie van de stock:
Dit is een jaarlijks terugkomende winst die zeer moeilijk te bepalen is. Het zou gaan om een reductie van ± 15%.
124
9.3.3. Samenvattende tabel
De voorgaande gegevens worden nu samengevat in onderstaande tabel. Omschrijving KOSTEN
Eenmalig
Situatie 1 (totaal) 66 000€
Situatie 2 (project) 25 800€
41 580€
1759,12€
600€
100€
2400€ 200€
0€ (bij in het pakket)
20 000€ 0€ 130 780€
1061€ 159€ 28 879,12€
Situatie 1 (totaal) 22 453,20€
Situatie 2 (project) 22 453,20€
3025€
6302,08€
Nog niet te bepalen
Nog niet te bepalen
25 478,20€
28 755,28€
Situatie 1 (totaal) 5,133jaar met 1 machine
Situatie 2 (project) 1,005 jaar met 2 machines
Kost aankoop softwarepakket
→ Installatie + opleiding Invoerkost (invoer data) → zonder 3D module Kost koppeling andere software → CAM2000, ZOLLER, AS400 → Externe programmeur Kost hardware → Aankoop computers → Aankoop barcodelezer + printer Optionele kost → Aankoop opslagkast → Aankoop beschermende kast
Eenmalig + opvolging Eenmalig Eenmalig Eenmalig
Totaal
Omschrijving WINSTEN Winst op vermindering zoektijden Jaarlijks → Door winst werkuren personeel Jaarlijks Winst door constante werking machines → Door vermindering machinedowntimes Winst door reductie van de stock Jaarlijks → Door vermindering van gereedschappen Totaal
Omschrijving
Terugbetaaltijd van het project
Opmerking: De terugwintijd van een project staat recht evenredig met het aantal machines.
125
10.
Praktische uitwerking => TDM in combinatie met opslagkast
10.1.
Aanmaken gereedschapslijst
De eerste stap in de aanmaak van de toollijst is het uitwerken van de lay-out. Deze lay-out werd, in samenspraak met de softwareleverancier, aangemaakt tijdens de installatieperiode. De gereedschapslijst moet alle parameters bevatten die het stagebedrijf belangrijk vindt. Het doel van deze lijst is dat alle gereedschapsparameters automatisch ingevuld worden bij de keuze van het gewenste gereedschap. Hierdoor beschikken zowel de presetter als de machineoperatoren over alle nodige (dezelfde) informatie. Mogelijkheid tot plaatsen figuur van het werkstuk
Algemene info
Barcode van de samenstelling
Afbeelding samenstelling Opbouw samenstelling Figuur 10.1 Voorbeeld van een gereedschapslijst
10.2.
Aanmaken opslagkast
Deze kast wordt beheerd door middel van een barcodesysteem. Tijdens een brainstormingsessie werd de indeling ervan besproken. Een logische conclusie was dat het minst zware materiaal bovenaan de kast gestald moest worden. Hieronder bevindt zich een schematische weergave van de indeling van de opslagkast. A1F
A1B A1A
A2A
A6A
Figuur 10.2 Opbouw lade A van de opslagkast
Nadat de kast is ingedeeld kan ze gebruiksklaar gemaakt worden voor de barcodelezer. Hiervoor moeten alle opslagvakjes van de kast voorzien worden van een barcode. Een groot syntheseblad geeft alle mogelijke posities van gereedschappen weer, samen met hun barcode. Dit is nuttig wanneer de magazijnier componenten van de ene werkplek naar de andere wil boeken. Bij het opvullen van deze kast is het noodzakelijk om het exact aantal componenten in te voeren in de database van TDM. 126
Als de opslagkast volledig is aangevuld genereert TDM de volledige inventaris. Handleiding barcodelezer Barcodes van de verschillende werkplekken
Barcode Naamgeving van opslagplaats
Figuur 10.3 Foto opslagkast
10.3.
Algemene beschrijving
In deze paragraaf wordt de praktische realisatie van de masterproef besproken. Het doel van deze masterproef was het tot stand komen van een goed geordend gereedschapsbeheer dat op een automatische wijze beheerd kan worden. Dit wordt nu door middel van een fotoverhaal en begeleidende tekst besproken. Het te vervaardigen werk zal nog steeds aangebracht worden door de verkoper. Dit onderdeel werd nog niet geïntegreerd in TDM. Éénmaal de CAM-programmeur in bezit is van de nodige documenten (tekeningen, planning, informatie over te gebruiken machine, …) kan het gebruik van TDM beginnen. De CAM-programmeur speelt een doorslaggevende rol in het aanmaken van de gereedschapslijst. Via TDM verkrijgt hij een database van alle mogelijke componenten en gereedschappen die in het bedrijf aanwezig zijn. Om de hoeveelheid aan gegevens enigszins te filteren kan de CAM-programmeur tijdens het opzoeken van gereedschappen een aantal beperkende factoren inschakelen. Via de zoekfunctie in de software kan op een eenvoudige manier de gewenste component bekomen worden (bv.: aangeven op welke machine het vervaardigd wordt, dimensies van het benodigd gereedschap weergeven, …) Wanneer alle gereedschappen samengesteld zijn kan men overgaan tot de aanmaak van de gereedschapslijst door over te schakelen naar een andere module binnen het softwarepakket. Door een paar muisklikken is het mogelijk een volledig op maat gemaakte lijst af te leveren die vervolgens doorgegeven wordt aan de magazijnier. De magazijnier beschikt over een nieuw in gebruik genomen opslagkast, speciaal voor deze masterproef aangekocht. De indeling van deze kast werd reeds in voorgaande paragraaf besproken.
127
Wanneer de magazijnier de gereedschapslijst van de CAM-programmeur ontvangt kan hij de nodige componenten verzamelen. Daarna moet hij deze componenten boeken naar de gewenste plaats. In het stagebedrijf werd de software zo ingesteld dat het magazijn en de preset als één en dezelfde plaats worden beschouwd. De magazijnier zal dus onmiddellijk op de gereedschapslijst moeten kijken naar welke machine de gereedschappen moeten gebracht worden. De presetter krijgt vervolgens de gereedschapslijst samen met een bakje met componenten van de magazijnier. Hij kan nu op een eenvoudige manier de gereedschappen samenstellen. Op de lijst zijn twee kolommen voorzien waarin de presetter de opgemeten waarden (presetting) van de gereedschappen kan noteren. Hierdoor wordt de lijst up-to-date gebracht met de samengestelde gereedschappen. Vervolgens kan de lijst samen met de gereedschappen naar de opgegeven machine gebracht worden. De machineoperator kan met de gereedschapslijst de trommel van zijn machine op de correcte manier opvullen met de tools van de gereedschapskar. Wanneer hij nu, tijdens het vervaardigen van werkstukken, om een of andere reden, met een kapot gereedschap te maken heeft, kan hij onmiddellijk met de gereedschapslijst naar de magazijnier gaan. Door de codering van het gereedschap op deze lijst vindt de magazijnier onmiddellijk de samenstelling ervan terug met TDM. Onnodig zoekwerk wordt vermeden omdat de magazijnier direct, via software, beschikt over alle informatie betreffende het gezochte component (welk is het? waar is het? …). Als hij de component meegeeft aan de machineoperator kan hij dit onmiddellijk en eenvoudig aanpassen in zijn stockgegevens. Zo blijft de voorraad, op een zeer gebruiksvriendelijke manier up-to-date. Wanneer een werkstuk afgewerkt is kan de machineoperator de gereedschapskar samen met de gereedschapslijst terugbrengen naar de presetter. Deze kan vervolgens alle gereedschappen terug demonteren. De gereedschapslijst gaat vervolgens naar de magazijnier. Deze kan via de barcodelezer op twee verschillende manieren weergeven dat de gereedschappen terug in het magazijn zijn binnengebracht : de gereedschappen zijn terug in het magazijn als gereedschap (samengesteld) de gereedschappen zijn terug in het magazijn als component Vervolgens wordt de gereedschapslijst terug bezorgd aan de CAM-programmeur. Aangezien elke opdracht een uniek nummer heeft gekregen in het gegevensheheerprogramma zal de CAM-programmeur bij machte zijn alle opmerkingen (notities) ( bv. een ander gereedschap gebruikt) die op de gereedschapslijst zijn opgetekend in de software aan te brengen. Op deze manier worden die onmiddellijk zichtbaar gemaakt wanneer dezelfde taak nog eens moet worden uitgevoerd. Bij een eventuele breuk van een gereedschap is men ook steeds in staat om de component uit het magazijn te boeken. Het kan dan naar “herstelling” geboekt worden, of definitiever naar “schroot”. Nu is de volledige cyclus afgerond, en kan weer van in het begin doorlopen worden.
128
10.4.
Schema gereedschapscyclus weergegeven via een fotoreportage
CAM-programmeur + TDM 10
1
2 9
Magazijn
Inscannen onderdelen 8
3
4
5 Preset samenstelling
Samenstellingen op toolkar 6 7
Machine
129
11.
Besluit
Men mag stellen dat de aankoop van het pakket de verwachtingen duidelijk inlost. ITK werkt nu reeds met 3 gereedschapslijsten afkomstig van TDM. Op menselijk vlak stelt men een groeiend vertrouwen in het programma vast bij de medewerkers. Dit is vooral te danken aan de correctere informatie waarover iedereen nu beschikt. Ondanks de ingekorte opleiding en beperkte inlooptijd raakt iedereen stilaan vertrouwd met het nieuwe systeem. Ook economisch rendeert het programma. Het project loopt nog niet lang genoeg in het bedrijf om alle winstfactoren te bepalen. Toch werd samen met het stagebedrijf een productiviteitsverhoging geschat van 5 à 7%. Het magazijn kan gereduceerd worden met ongeveer 15% zodat men minder opslagplaats nodig heeft. Wat ook resulteert in kortere zoektijden. Naar de toekomst toe bestaat de mogelijkheid tot verdere digitalisering van de knowhow. De mogelijkheid bestaat om het programma uit te breiden met andere opties. Modules kunnen zonder problemen bijgekocht worden. Indien gewenst zou TDM op termijn over het hele bedrijf inzetbaar kunnen worden.
130
12.
Bijlagen
Hieronder bevindt zich een voorbeeld van een gereedschapslijst gecreëerd met TDM.
131
132
13.
Bibliografie
13.1.
Boeken
Larman, C. (2002). Applying UML and patterns (Second edition). Upper Saddle River: Prentice-Hall. An introduction to object-oriented analysis and design and the unified process TDM Systems GmbH (2004, oktober). TDM Basic Module. Tübingen: TDM Systems GmbH Training manual TDM Systems GmbH (2005, april). TDM Tool Crib Module. Tübingen: TDM Systems GmbH Training manual 13.2.
Brochures
TDM Systems (s.d.). 3D Bodies in Perfection with TDM 3D. Tübingen: TDM Systems GmbH TDM Systems (s.d.). The solution to your tool management. Tübingen: TDM Systems GmbH 13.3.
Tijdschriften
Althoff, M. (2005, juni 8). Dynamische opslagsystemen in de lift. Transport&Opslag, 29 - 6 13.4.
Internet
CNC-Consult: Eenvoudig beter in CAD/CAM-oplossingen en CNC-procesoptimalisatie (s.d.). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.cncconsult.nl/. COSCOM Computer GmbH – Werkzeugverwaltung (s.d.). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.coscom.de/de/producte/werkzeugverwaltung/print.php. DATOS Computer AG – Werkzeugverwaltung, NC Programmverwaltung und DNC (1999). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.datos.ch/. F+s software Berlin (1999). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.f-s.de/eng/. Gestion des Outils Coupants et Cycle de préperation avec TOOL EXPERT (s.d.). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.spring.fr/toolexpert.asp. Hänel kantoor –en magazijnsystemen Opslagsystemen Opbergsystemen (s.d.). Geraadpleegd op 14 http://www.hanel.de/nl/pc/ie/index_ie.htm/.
Paternoster Plateaulift juli 2007, op
Kardex nederland, paternosters, magazijninrichting en opslagsystemen. Opslagtechniek, Archiefsystemen, … (s.d.). Geraadpleegd op 14 juli 2007, op http://www.kardex.nl/. Lista – making workspace work – (1999). Geraadpleegd op 14 juli 2007, op http://www.lista.com/.
133
Sandvik Coromant Nederland (s.d.). http://www2.coromant.sandvik.com/nl/.
Geraadpleegd
op
11
juli
2007,
op
Sielaff Vending Machines (1999). Geraadpleegd op 14 juli 2007, op http://www.sielaff.de/. Software-Lösungen für die Fertigungs-Industrie:CAD CAM, MDE BDE, PZE, DNC, Feinplannung Leitsta (s.d.). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.coscom.de/de/producte/werkzeugverwaltung/. TDM Systems – Werkzeugverwaltung Tool Management TDM V4 (s.d.). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.tdmsystems.com/. Tebis Werkzeugverwaltung (1999). Geraadpleegd op 11 juli 2007, http://www.tebis.com/Newsletter/05_06/de/art_werkzeugverwaltung.html#zoom.
op
Werkzeuge, -structuren und deren Verwaltung (1998-2006). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.ascor.de/produkte/mes-module/werkzeugverwaltung/. Werkzeugverwaltung – Toolmanagement: Software zur Betriebsmittelorganisation, Werkzeugmanagement – (s.d.). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.toolmanagement.de/. Wintool (2002 2005). Geraadpleegd op 11 juli 2007, http://www.somatech.be/Producten/Verspaning/WinTool/tabid/240/Default.aspx.
op
WinTool Tool Management and Tool Crib Management (s.d.). Geraadpleegd op 07 juli 2007, op http://www.datos.ch/Product-E/Wintool-e.htm. ZOLLER – Presetter and Measuring Machines (s.d.). Geraadpleegd op 11 juli 2007, op http://www.zoller-usa.com/.
134
