ZIN EN ONZIN VAN EEN ECONOMISCHE WAARDEBEPALING VAN EEN WEESGENEESMIDDEL
Orphan cafe 17 oktober 2013
De dominee en de econoom
De dominee preekt
De econoom analyseert
Wat is een rechtvaardige keuze?
Wat zijn gevolgen van een bepaalde keuze?
De econoom moet niet op de stoel van de dominee gaan zitten
Economen
Kennen van alles de prijs Maar van niets de waarde
Economen weten van alles de waarde
“Going from having sex once a month to having it at least weekly is roughly equivalent to the amount of happiness that an extra $50,000 of income would bring.” Artikel WSJ obv David G. Blanchflower Andrew J. Oswald, Money, Sex and Happiness: An Empirical Study Scand. J. of Economics 106(3), 393–415, 2004
Wat is gezondheid waard?
Peter Singer met varken
Wat is gezondheid waard?
Waarde ‘statistisch leven’: 4 – 9 mln dollar
Hieruit volgt waarde statistisch levensjaar €20.000 – €100.000
Werkhypothese: €50.000
Recent Nederlands onderzoek komt op minimaal € 60 000
(inclusief verborgen kosten: € 340.000)
Weesgeneesmiddelen: vragen
Wat is het probleem? Op dit moment Wat zit er aan te komen?
Wie heeft de oplossing? Gezondheidseconomen? VWS? Dokters? Farma? Nieuw innovatiebeleid?
Wat is het probleem? 1. 2. 3.
4.
5.
We kunnen het niet betalen? Farmabedrijven maken teveel winst? Weesgeneesmiddelen zijn niet altijd effectief? Te weinig gezondheidswinst per euro: de kosteneffectiviteit is te laag? Vloedgolf van nieuwe weesgeneesmiddelen?
Wat is het probleem? 1. We kunnen het niet betalen?
Big six IM and big five EM • • • • • • • • • • • •
INN name -galactosidase -glucosidase eculizumab galsulfase idursulfase laronidase
Trade name (Fabrazyme®, Replagal®) (Myozyme®) (Soliris®) (Naglazyme®) (Elaprase®) (Aldurazyme®)
•
imatinib lenalidomide bosentan pegvisomant dasatinib
(Glivec®) (Revlimid®) (Tracleer®) (Somavert®) (Sprycel®)
•
Bron: Weesgeneesmiddelen, beoordeling en financiering, Martin van der Graaff, Lunteren , 1 oktober 2013
• • • • • •
• • • •
Mill. € 2011 15.0 43.0 13.3 6.3 4.9 5.8 37.3 30.7 22.8 13.2 8.6
Annual drug cost: 6 billion 200 mill =3-4 % Benefits for ~ 1000
Marcel Levi, baas AMC
“Het zijn dure en weesgeneesmiddelen waaraan academische en gespecialiseerde ziekenhuizen kapotgaan. Daar moet een oplossing voor komen. Het kan toch niet zo zijn dat ik elk jaar vijftig verpleegsters moet opofferen om maar weer dure geneesmiddelen te kunnen kopen?” Bron: Nefarma&, november 2012
Gebruiker, laat u geen schuldgevoel aanpraten!
De zorguitgaven zijn geen vast bedrag Dat is een keuze van beleidsmakers We kunnen ook de zorgpremies verhogen…
Uitgaven WGM 250 miljoen euro/jaar ± 25 euro per volwassen Nederlander/jaar < 5% geneesmiddelenuitgaven < 0,5% zorguitgaven
Uitgaven aan WGM hoeven dus niet ten koste te gaan van andere zorg
Context: uitgaven aan geneesmiddelen dalen
Bron: Nefarma
Idem, CBS
Wat is het probleem? 2. Farmabedrijven maken teveel winst?
“Marcel Levi, voorzitter van de raad van bestuur van het AMC, stoort zich bijzonder aan de hoge prijzen van sommige weesgeneesmiddelen, zoals het nieuwe geneesmiddel dat helpt voorkomen dat de ziekte HUS de nieren kapot maakt of zeer effectief is bij de dodelijke aandoening paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie (PNH).” “Het is een fantastisch middel waar je als dokter niet omheen kunt. Maar de ontwikkelkosten van die medicijnen zijn echt niet zo bijzonder hoog, want bij weesgeneesmiddelen hoef je geen grote trials te houden bij duizenden mensen. En het is ook niet zo ingewikkeld om dit medicijn te produceren. Maar omdat de fabrikant er uit wil halen wat er in zit, kost een behandeling tónnen per jaar.” Bron: Nefarma&, november 2012
De econoom vraagt zich dan af: als het zo gemakkelijk is én er zijn zulke hoge winsten te behalen, waarom storten anderen zich dan niet massaal op weesgeneesmiddelen? Als dit klopt, is dat in feite goed nieuws: de prijs na afloop octrooi zal dan flink dalen
Wat is het probleem? 3. Weesgeneesmiddelen zijn niet altijd effectief?
Het CVZ
Advies ziekte van Pompe, november 2012
De minister ErasmusMC en AMC
“Beide centra hebben thans onderzoeksprogramma’s lopen om toenemend inzicht te krijgen in de behandeling van deze ziektes. Het garanderen van goede start- en stopcriteria voor de behandeling met deze geneesmiddelen vormt daar een belangrijk Pompe en Fabry aandachtspunt in. ” Kamerbrief, 3 oktober 2013
Wat is het probleem? 4. Weesgeneesmiddelen leveren te weinig gezondheidswinst op per euro: De kosteneffectiviteit is te laag?
Kosteneffectiviteit
Alleen volwassen
Bron: CVZ Advies ziekte van Pompe, november 2012
Hoge kosten / QALY bij niet-klassiek is spiegelbeeld geringe effectiviteit → behandelaars zullen hier rekening mee gaan houden: betere start- en stopcriteria
Wat mag een leven kosten?
Onderscheid statistisch en identificeerbaar leven
Statistisch leven waarde statistisch levensjaar €20.000 – €100.000
Cholesterol + bloeddrukverlagers Verkeersveiligheid Vaccins
Levensreddende zorg is meer waard “Peter Neumann and colleagues have found that new oncology treatments at the end of life are valued at about $300 thousand per life year, nearly three times the most commonly cited values of a life year of $100 thousand.” Bron: The Value of Life Near its End and Terminal Care. Gary Becker, Kevin Murphy, Tomas Philipson. NBER Working Paper No. 13333, 2007
Waarom? De prijs van de moraal
Samenlevingen hebben meer over voor het redden van identificeerbare levens dan voor statistische levens. Hier zijn goede (ethische) redenen voor.
Als we een kleine groep patiënten levensreddende middelen ontzeggen, offeren we niet alleen hun levens op, maar ook deze principes
Respect voor het individu Mededogen Individu niet opofferen ter wille van de massa
De prijs van de moraal
Er kan een moment komen waarop de prijs van de moraal te hoog wordt: vloedgolf blijvend extreem dure middelen.
Wat is het probleem? 5. Er komt een vloedgolf van nieuwe weesgeneesmiddelen op ons af?
Bron: Orphan Drugs in Development for Rare Diseases, Phrma 2011
Resumerend: wat is het probleem? 1. 2. 3. 4.
5.
We kunnen het niet betalen? Farmabedrijven maken teveel winst? Weesgeneesmiddelen zijn niet altijd effectief? Te weinig gezondheidswinst per euro: de kosteneffectiviteit is te laag? Vloedgolf van nieuwe weesgeneesmiddelen? Conclusie: er is geen acuut probleem. Dat ontstaat pas als het aantal WGM sterk toeneemt (de vloedgolf)
Stel: inderdaad een vloedgolf: “orphanization” Wat dan te doen?
Hebben gezondheidseconomen de oplossing?
Nee Een maximale waarde voor een levensjaar of een QALY gaat geen rem zetten op nieuwe levensreddende geneesmiddelen voor identificeerbare patiënten Politieke zelfmoord
Als een levensreddend middel er eenmaal is, wordt het ook toegepast
“Since many developed nations implicitly have decided that it is intolerable to let people die or suffer when existing medical technologies can prevent it, public financing often covers such technologies” Jena, Mechoulan en Philipson, Altruism and Innovation in Health Care, Journal of Law and Economics, Augustus 2010
“Denial aversion”
Heeft VWS de oplossing?
Prijsonderhandelingen?
Geloofwaardig dreigement?
Dreigen niet te vergoeden tenzij prijs flink omlaag
Niet vergoeden = politieke zelfmoord
Internationale referentieprijzen
Versterken onderhandelingspositie farma
Heeft de dokter de oplossing?
Deels Zinnige zorg: WGM alleen inzetten waar effectief Nogmaals: Nederlandse dokters zijn al vrij sober
Rem op de ontwikkeling van nieuwe weesgeneesmiddelen?
Zou breuk zijn met eerder beleid
“Without incentives many orphan drugs would not be developed and authorised because they are unprofitable for the pharmaceutical industry.” Pedro Franco, the Regulatory Environent, Drug Discovery Today, februari 2013
NL alleen kan dat niet, EU + VS wel
Nadeel: patiënten de dupe
Bovendien rem je ook ontwikkeling van kosteneffectieve WGM
Kunnen we de financiële gevolgen van een mogelijke vloedgolf verkleinen? -
Zinnige zorg: Betere start en stopcriteria Inzetten op prijsdaling na octrooi
Inzetten op prijsdaling na afloop octrooi Tijdelijk hoge prijs wordt gecompenseerd door lagere prijs na octrooi Gemiddelde prijs per gebruiker is dan acceptabel
D. Lakdawalla, T. Philipson, Y. Wang Intellectual Property And Marketing , NBER Working Paper 12577, 2006
Nu: hoge productiekosten WGM beperken prijsdaling na afloop octrooi
“Bij een aantal partijen leeft de veronderstelling dat de introductie van biosimilars gepaard zal gaan met grote prijsvoordelen. Deze prijsverlagingen zullen echter niet te vergelijken zijn met de situatie bij de introductie van generieke geneesmiddelen. Dit heeft een aantal redenen. Ten eerste zijn biologische geneesmiddelen complexer dan chemische, zijn de ontwikkelingen en productie kostbaarder en vergen deze meer tijd. De ontwikkeling van een biosimilar kost € 60 tot € 200 miljoen en kan zeven tot acht jaar duren. Het ontwikkelen van een generiek geneesmiddel kost € 1,6 tot € 2,4 miljoen en duurt twee tot drie jaar.” Bron: Nefarma/BioFarmind, 2013
Inzetten op prijsdaling na afloop octrooi: hoe?
Prijs ↓
Samenvatting
Uitgaven WGM geen acuut probleem
Kosteneffectiviteit niet de oplossing
Wel indien vloedgolf extreem dure weesgeneesmiddelen Politieke zelfmoord, “denial aversion”
Meer onderzoek wel Betere start en stopcriteria Lagere productiekosten → scherpe prijsdaling na octrooi
Samenvatting 2
Met das Fressen zit het wel (te) goed…