1
ECO² Landschappelijke buffering in de Gentse Kanaalzone 28 januari 2010 Stefan De Brabander Sylvie Fosselle
1
Inhoud
Situering Fundamenten Landschapsontwikkeling in ECO² Financiering landschapsontwikkeling Procesverloop Tussentijdse bevindingen/conclusies
3
Situering ECO²
2
Economie x ecologie = EFRO-project Doelstelling 2 “kenniseconomie en innovatie” Samenwerking tussen Vlaamse Landmaatschappij Boerenbond agro|aanneming
met steun van Agentschap voor Natuur en Bos, Limburgs Steunpunt Rurale Ontwikkeling vzw Rurant vzw
3 luiken: Agro-beheersgroepen Agro-aannemingen Uitbouw landschappelijke buffering in de Gentse Kanaalzone 5
Landschap in de Gentse Kanaalzone Gentse Kanaalzone: behoud dorpen, goed wonen Enkele woonkernen slechte leefbaarheid Behoud dorpen, inspanningen i.f.v. leefbaarheid dorpen
Gentse kanaalzone: Veel verstoringen Geen band meer met traditioneel landschap, ontwikkeling haven Koppelingsgebieden als buffer en overgang naar bedrijvenzones Aantrekkelijke koppelingsgebieden kunnen band met aanwezige open ruimte versterken
6
3
Koppelingsgebieden Klein Rusland-Oost
Rieme-Noord Rieme-Oost
Rieme-Zuid Doornzele-Noord
Sint-Kruis-Winkel-Zuid
Doornzele-Kanaalzijde
Desteldonk-Noord Desteldonk-Zuid
Langerbrugge-Zuid
7
Inrichting koppelingsgebieden (GRUP als basis voor inrichting)
Avrijevaart en Molenvaardeken als ruggengraat voor ecologische infrastructuur
Recreatief park
Beboste zone als buffer voor Kluizendokcomplex
Net van langzame verkeersroutes
Bestaand landschap aangevuld met kleine landschapselementen 8
4
Inrichting Koppelingsgebieden Groene zones
Hierover gaat het niet
park, bosbuffer, ecologische infrastructuur e.a. (geen landbouw) Inrichting door overheid
Gele zones = landbouwgebied Blijft landbouw = afstandsbuffer Intentie: visuele buffer met opgaand groen
Hierover gaat het wel
9
Opwaarderen landschap in landbouwgebied Bestaande maatregelen: Beheersovereenkomsten Subsidies aanleg/onderhoud kleine landschapselementen (KLE) Subsidies aan particulieren via landinrichting
Zoeken naar alternatieve oplossingen
10
5
Fundamenten ECO²
Randvoorwaarden Uitgaan van lokale situatie Landbouw
Havencontext
Landbouwareaal daalt door uitbreiding haven hoge druk op grond Boeren wensen verder landbouw te doen zonder onteigeningen vrijwilligheid, invulling wordt bepaald door landbouwers
Bewoners Wensen groene buffers Zijn geëngageerd
Industrie Wensen goed ondernemingsklimaat Wensen goed imago, goed nabuurschap
12
6
Context biedt kansen voor landschapsontwikkeling
Acute maatschappelijke vraag naar buffering vraag Economische potenties middelen Landbouwers mogelijks geïnteresseerd mits verdienen aan landschapsbouw aanbod
Markt
project 13
Project boeren, bewoners en bedrijven bouwen samen aan het havenlandschap
14
7
Principeschema
Participatief – interactief beleid
Overheid: Goed leven/wonen/werken in leefbare Gentse Kanaalzone Initiator / facilitator / regisseur Intentieverklaring: doelstellingen, output, aanpak (startmoment)
Procesbegeleiding
Biedende partij Landbouwers / grondgebruikers
Innovatieve financiering
Draagvlak
Appreciatie Overeenkomst
Win-win zoeken
Vragende partij Burgers/bedrijven Sponsoring
Product Landschappelijke buffering 15
Ook bedrijven, maatschappelijke organisaties en bewoners wensen verantwoordelijkheid op te nemen
16
8
Synergie met Havenactiviteiten
17
Landschapsontwikkeling ECO²
9
Landschap, een visitekaartje Dit landschap wordt u gratis aangeboden door… Mensen zijn graag trots op hun landschap Mensen voelen zich beter in een goed landschap Goede landschappen zorgen voor economische meerwaarde Goed woonklimaat, goed ondernemingsklimaat, …
19
Landschapsontwikkeling ECO² - Wat is dat? Niet: Natuurontwikkeling (geen waardevolle graslanden, lage perceelsranden, bossen etc.) Aankopen grond en aanplanten bomenrijen/houtkanten door overheid
Wel: landbouwteelten gecombineerd met kleine landschapselementen
Door Heggen, Houtkanten, Bomenrijen in landschap Vrijwillig! Landbouwers uitnodigen zelf initiatief te nemen Landbouwers verdienen (minimum) evenveel met buffering als met traditionele gewassen
20
10
Landschapsontwikkeling – Ook kleine stukjes helpen! Huidige situatie
ECO² = combinatie landbouwgebruik en landschap
21
Landschapsontwikkeling Perceelsrandbegroeiing
22
11
Financiering landschapsbouw
Financiering: via 2 kanalen
1 Overheid: Beheerovereenkomsten Gemeentelijke vergoeding
2
+
Bedrijven Bewoners
Geen Staatssteun Conform EU Staatssteun
24
12
Financiering landschapsbouw Waarom zouden bedrijven en bewoners financieren? Vergoeding beheersovereenkomsten vastgelegd door Europa Er is een grote vraag naar buffering Bedrijven willen een goed imago Bedrijven willen goed nabuurschap Bewoners willen aangename leefomgeving, ze kunnen stukje bijdragen Fiscale aftrekbaarheid
CAMPAGNE
Engagement bewoners en bedrijven 25
Financiering landschapsbouw Hoe kunnen bedrijven en bewoners financieren? Oprichten van een
gebiedsfonds
Bij Koning Boudewijnstichting (fiscale aftrekbaarheid) Verzamelt geld van bedrijven en bewoners Beheer door afgevaardigden van bewoners - landbouwers – bedrijven - Koning Boudewijnstichting Kan beheer op lange termijn financieren
26
13
Financiering:2 overeenkomsten
Overheid
Grondgebruikers
Beheersovereenkomst Gemeentelijke subsidie ECO² Overeenkomst
Bedrijven Bewoners
Gebiedsfonds
Koning Boudewijnstichting 27
Financiering Pas overeenkomsten afsluiten indien voldoende middelen in gebiedsfonds Enkel resultaat als iedereen samenwerkt
28
14
Procesverloop
Procesverloop Fase 0: voorbereiding onderzoek
procesbegeleiding
Fase 1: productvorming landschapsontwikkeling
Fase 2: productvermarkting campagnefonds
Fase 3: productie uitvoering - opvolging
30
15
Procesverloop: Fase1 productvorming
landschapsontwikkelingsplan
Landbouwers Individuele benadering Collectieve benadering
Ondersteuning vanuit VLM Ondersteuning vanuit lokale politiek
31
32
16
Ontmoetingsmoment te Desteldonk
33
34
17
35
Procesverloop: Fase1 productvorming Knelpunten Tijdrovend Niet iedereen te bereiken Moeilijk om iets te bespreken met niet aanwezige burenboeren Niet veel houtkanten of hagen Boeren hebben weinig tijd Nog geen zekerheid van financiering Argwanend t.o.v. bewoners, t.o.v. regels en procedures
Resultaten Goede sfeer tussen aanwezige landbouwers en overheid Duidelijk engagement van landbouwers 4 km bomenrijen, heggen en houtkanten extra Besef van nood aan goede band met burger Opwaardering van bestaande elementen Doen zelf ook voorstellen, denken mee
36
18
Procesverloop: Fase2 productvermarkting fondsenwerving Voorstelling + feedback landschapsontwikkelingsplan Industrie Bewoners
Fondsenwerving door campagne Engagement van bewoners/lokale verenigingen + industrie Ondersteuning vanuit lokale overheid, lokale verenigingen
Oprichten fonds Koning Boudewijnstichting Beheerstructuur met landbouwers, industrie en bewoners Ondersteuning vanuit VLM en lokale overheid
Afsluiten contracten 37
Procesverloop: Fase2 productvermarkting Fondsenwerving door campagne Korte intense campagne Nu middelen inzamelen om landschapsbouw komende 10-20 jaar te financieren Zoveel mogelijk door lokale actoren en socioculturele organisaties met ondersteuning VLM Ondersteuning door prominenten in politiek, haven, organisaties Fondsenwervingsbeurs Burgers/organisaties kunnen zich engageren om acties te ondernemen Bedrijven: beurs, rondetafel, …
Economische crisis
38
19
Procesverloop: Fase3 productie Contracten afsluiten Uitvoeren Landschapsbouw Beheer
Opvolging en verbetering Landbouwers: administratie en beheer Fonds: werking + beheersstructuur
39
Tussentijdse bevindingen/conclusies Gebiedsgericht en op maat werken Bewoners & landbouwers: intensief, van onderuit Industrie: afgewerkt product, duidelijk
Moeilijk bepalen van marktconforme vergoeding Landbouwers wantrouwig procedures/vergunningen (certificaat) Afstemming subsidiereglementen + één loket voor landbouwer Landschapsbouw niet te vrijblijvend zijn, op voorhand ambitieniveau duidelijk maken Veel energie in proces (overtuigingskracht) Nood aan goede trekkers Nood aan samenwerking tussen overheden Beter fonds met privaat én publiek geld Actoren zowel collectief als individueel benaderen
40
20
Meer weten?
www.ecokwadraat.be www.planning.ugent.be www.nederlandmooi.nl www.vianatura.nl www.hetgroenewoud.com
41
21
